Optimal Design of Feeding System in Steel Castings

(1)

HAL Id: tel-00484191

https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00484191

Submitted on 18 May 2010

HAL is a multi-disciplinary open access archive for the deposit and dissemination of sci-entific research documents, whether they are pub-lished or not. The documents may come from teaching and research institutions in France or abroad, or from public or private research centers.

L’archive ouverte pluridisciplinaire HAL, est destinée au dépôt et à la diffusion de documents scientifiques de niveau recherche, publiés ou non, émanant des établissements d’enseignement et de recherche français ou étrangers, des laboratoires publics ou privés.

Optimal Design of Feeding System in Steel Castings

Ruhollah Tavakoli

To cite this version:

Ruhollah Tavakoli. Optimal Design of Feeding System in Steel Castings. Mechanics [physics.med-ph]. Sharif University of Technology, 2009. Persian. �tel-00484191�

(2)

ﻒﯾﺮﺷ ﺘﻌﻨﺻ هﺎ ﺸﻧاد داﻮﻣ ﻢﻠﻋ و ﺳﺪﻨﻬﻣ ۀﺪ ﺸﻧاد ﺼﺼﺨﺗ یاﺮﺘﮐد ﻪﻟﺎﺳر یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ﺶﯾاﺮﮔ

ﻨﺑﺮﮐ هدﺎﺳ یﺎﻫدﻻﻮﻓ یﺰﯾرﻞ ﺷ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ

:شرﺎﮕﻧ ﻠﮐﻮﺗ ﻪﻟا حور :ﺎﻤﻨﻫار دﺎﺘﺳا ﻣاود ﺰﯾوﺮﭘ ١٣٨٨ رﻮﯾﺮﻬﺷ

(3)

ﻢ اﻦ اﷲاﻢ

،ناﻮ وای ﺖ شرﺎﻤ زانا ﺑﺎﺴ و،ﺪ ﺎﻋواﺶﺎﺘ زانارﻮ اریﺪواﺪ سﺎﭙ

وﺪﻨ ﯽ ک ارواتاذ،ﺶﺪافرژرﺎﮑ ا ﯽ اﺪ ،هﺪﺎﻣ واﻖ یادایا نا ﺷﻼﺗو

ﺶا ،دراﺪ دﻮ ویﺪ ﺶﺎﻔ یا یرﺎﮔدرو .ﺪﯿرﺪاﻮ وا مﻮﻋیﺎﯾ نﺎﺻاﻮ ﺖ د

ﺖ رﺎﺑو،ﺪﯾ آدﻮ ترﺪ ﺎﺑارت ﻮﺨ .د ﻦ ناﻮﯽ ﺺ یﺪآﺮ وﻦ ﯽ و

.د ﻞﺪﺒ ﺶارآ ارﻦ زشز وبا ا هﻮ ﻪ ﯿ و ودروآ

ار دﺎﺑدﻮ

(ﯽ دﺪﻤ ﻪ ) ﻼﺒاﺞ لواﻪ -مﻼﺴاﻪ ﻋﯽﻋ

ب

(4)

ﻧادرﺪﻗ

، ﻣاود ﺰﯾوﺮﭘ ﺮﺘﮐد یﺎﻗآ بﺎﻨﺟ ،ﺶﯾﻮﺧ یﺎﻤﻨﻫار دﺎﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار دﻮﺧ ﻧادرﺪﻗ و سﺎﭙﺳ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﻠﯿﺳو ﻦﯾﺪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا نﺎﻣز لﻮﻃ رد و دﻮﻤﻧ ﺎﻨﺷآ ﯾﺰﯿﻓ یﺎﻫهﺪﯾﺪﭘ یزﺎﺳلﺪﻣ یﺎﺒﯾز یﺎﯿﻧد ﺎﺑ اﺮﻣ ﻪﮐ مراد ﻣ مﻼﻋا .دﻮﻤﻧ نﺎﺳآ ﻢﯾاﺮﺑ ار ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا هار ﺶﯾﻮﺧ ﺪﻨﻤﺷزرا یﺎﻫدﻮﻤﻨﻫر ﺎﺑ و دﻮﺑ ﻢﻗﻮﺸﻣ هراﻮﻤﻫ یﺮﻈﻨﻣ هداز ﻘﺗ دادﺮﻬﻣ ﺮﺘﮐد ،ماﺮﻫرو ﺮﺻﺎﻧ ﺮﺘﮐد ،یرﻮﺷآ ﻦﯿﺴﺣ ﺮﺘﮐد نﺎﯾﺎﻗآ ؛دﻮﺧ یاﺮﺘﮐد ﻪﻟﺎﺳر نارواد ﻪﺘﯿﻤﮐ زا ﺢﯿﺤﺼﺗ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا نﺎﻣز رد نﺎﺸﯾﺎﻬ ﻤﮐ ﻪﻄﺳاﻮﺑ ﺰﯿﻧ ؛یﺮﻗﺎﺑﺮﯿﻣ ﻦﯿﺴﺣ ﺪﻤﺤﻣ ﺪﯿﺳ ﺮﺘﮐد و .ﻢﻨﮐ ﻣ ﺮ ﺸﺗ ﺰﯿﻧ ﻪﻟﺎﺳر ﻦﯾا یﺎﻗآ هﮋﯾﻮﺑ ؛یزار یژرﻮﻟﺎﺘﻣ و ﺸﻫوﮋﭘ ﺰﮐﺮﻣ ﺳﺪﻨﻬﻣ ﺣاﺮﻃ هوﺮﮔ یﺎﻀﻋا زا ﻢﻧاد ﻣ مزﻻ دﻮﺧ ﺮﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ نﺎﺸﯾﺎﻫ ﻤﮐ و ﺎﻫﯽﯾﺎﻤﻨﻫار زا ﻪﮐ ؛هداز شداد دﻮﻌﺴﻣ نﺎﯾﺎﻗآ و یﺮ ﺴﻋ شﻮﻧﺎﯿﮐ سﺪﻨﻬﻣ ﻢﻧﺎﺧ ،ﯽﯾﺎﺑﺎﺑ ﺎﺿر ﺮﺘﮐد رد ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﺑﺮﺠﺗ ﺶﺨﺑ .ﻢﻨﮐ ﻧادرﺪﻗ و ﺮ ﺸﺗ ﺰﯿﻧ مﺪﺷ ﺪﻨﻣهﺮﻬﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﻪﯿﻟوا ﻞﺣاﺮﻣ رد نﺎﯾﺎﻗآ هﮋﯾﻮﺑ نآ ﻫﺎ ﺸﯾﺎﻣزآ نﺎﻨﮐرﺎﮐ و ﺰﮐﺮﻣ ﻦﯾا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ زا .ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا یزار یژرﻮﻟﺎﺘﻣ ﺸﻫوﮋﭘ ﺰﮐﺮﻣ .ﻢﯾﺎﻤﻧ ﻣ ﺮ ﺸﺗ ﺰﯿﻧ ﻣﻼﺳا لﻼﺟ و یﺮﯿﺼﻧ رﺎﺘﺳ سﺪﻨﻬﻣ .ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ X E Persian زﺎﺑﻦﺘﻣ یراﺰﻓامﺮﻧ ﻪﺘﺴﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ LA_{TEX ﻂﯿﺤﻣ رد ﺮﺛا ﻦﯾا ﻨﯿﭼفوﺮﺣ} ﺖﺷادﻢﺸﭼ نوﺪﺑ یﺎﻬﺷﻼﺗ ﺮﻃﺎﺨﺑ ؛ ﻘﯿﻠﺧ ﺎﻓو یﺎﻗآ بﺎﻨﺟ ؛یراﺰﻓامﺮﻧ ﻪﺘﺴﺑ ﻦﯾا ﻒﻟﻮﻣ زا نﺎﯾﺎﭘ رد ﺖﺳا مزﻻ ﺰﯿﻧ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﯾا ﻨﯿﭼفوﺮﺣ ﻃ ﺶﯾﺎﻫ ﻤﮐ و ،ﺪﻨﻤﺷزرا راﺰﺑا ﻦﯾا ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ رد شﺮﻤﺘﺴﻣ و .ﻢﯾﺎﻤﻧ ﺮ ﺸﺗ ﻪﻧﺎﻤﯿﻤﺻ Moreover, I would like to deeply thank Wolfgang Bangerth who patiently answered my questions in the course of this research and without him, my work was something else. I’m also grateful to Hongchao Zhang, Ernesto Birgin and Marina Andretta for their helpful discussions about the gradient projection and null-space methods.

(5)

ﻨﺑﺮﮐ هدﺎﺳ یﺎﻫدﻻﻮﻓ یﺰﯾرﻞ ﺷ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ :هﺪﯿ ﭼ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ یاﻪﺳﺎﻣ یﺎﻬﺒﻟﺎﻗ رد ﻨﺑﺮﮐ هدﺎﺳ یﺎﻫدﻻﻮﻓ یﺰﯾرﻞ ﺷ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد و یﺮﻈﻧ یﺎﻫهﺎﮔﺪﯾد زا ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ ﺮﺑ ﻢﮐﺎﺣ ﯾﺰﯿﻓ ﻧﺎﺒﻣ ﺳرﺮﺑ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا لوا ﺶﺨﺑ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ باﺬﻣ ﯾژرﻮﻟﺎﺘﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺛا ، ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ مﺰﯿﻧﺎ ﻣ :ﺮﺑ ﻊﻣﺎﺟ ﺷﺮﮕﻧ یوﺎﺣ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﯽﺑﺮﺠﺗ ﻊﺑاﻮﺗ یرﻮﺌﺗ ﺰﯿﻟﺎﻧآ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ رد یزﺎﮔ و ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا و بﻮﯿﻋ ﻦﯾا ﻊﯾزﻮﺗ هﻮﺤﻧ ﺮﺑ تﺎﻣاﺪﻗا ﺮ ﯾد زا ﻦﯾﻮﻧ ﺗراﺮﺣ رﺎﯿﻌﻣ ﻊﺑﺎﺗ ﯾ ﻓﺮﻌﻣ و یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ رد ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻨﯿﺑﺶﯿﭘ یاﺮﺑ ﺗراﺮﺣ رﺎﯿﻌﻣ یﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ رد ﻧﺎﺳرﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ ﺖﻬﺟ ﻟﺪﻣ اﺪﺘﺑا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا مود ﺶﺨﺑ رد .ﺖﺳا ﺶﺨﺑ ﻦﯾا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻌﺿﻮﻣ دﻮﯿﻗ ﻪﺑ ﺪﯿﻘﻣ یژﻮﻟﻮﭘﻮﺗ یزﺎﺳﻪﻨﯿﻬﺑ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﯾ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ ﻪﻟﺎﺴﻣ لﺪﻣ ﻦﯾا رد .ﺪﺷ ﻪﺋارا یﺰﯾرﻞ ﺷ ﯾ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ مﺪﻋ ﻪﺑﺎﺸﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد لﺪﻣ ﻦﯾا ﺖﯾﺰﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ .ﺪﺷ یﺪﻨﺑلﻮﻣﺮﻓ تراﺮﺣ لﺎﻘﺘﻧا ﻪﻟدﺎﻌﻣ باﻮﺟ ﻊﺑﺎﺗ نوﺪﺑ ﺖﺳا ردﺎﻗ لﺪﻣ ﻦﯾا .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﯿﺗﺎﻣﻮﺗا ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ترﻮﺼﺑ ﺣاﺮﻃ ﺪﻨﯾاﺮﻓ مﺎﺠﻧا و یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ یاﺮﺑ ﻪﯿﻟوا ﺣاﺮﻃ مﺎﺠﻧا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ .ﺪﻨﮐ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ار ﻢﻟﺎﺳ ﻪﻌﻄﻗ ﯾ ﺪﯿﻟﻮﺗ یاﺮﺑ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ یﺎﻫﻪﯾﺬﻐﺗ دﺎﻌﺑا و ﻞ ﺷ ،نﺎ ﻣ ،داﺪﻌﺗ ﺮﺑرﺎﮐ ﺖﻟﺎﺧد رد .ﺪﺷ ﻪﺋارا ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﺿﺎﯾر لﺪﻣ ﻞﺣ یاﺮﺑ ﻻﺎﺑ ﺗﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﻫدزﺎﺑ ﺎﺑ ﻦﯾﻮﻧ ﺷور ،دوﺪﺤﻣﺎﻧ-ﺪﻌﺑ ﻌﺑﺎﺗ یﺎﻫﺎﻀﻓ یور ﺰﯿﻟﺎﻧآ درﻮﻣ هﺪﺷ ﻪﺋارا شور ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ یﺎﻫﺖﯾدوﺪﺤﻣ و ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ یدﺪﻋ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ زا یﺮﺳ ﯾ مﺎﺠﻧا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﯾﺎﭘ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ ،یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر رد ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻨﯿﺑﺶﯿﭘ ،ﺎﻣﺎﯿﻧ رﺎﯿﻌﻣ ، ﺗراﺮﺣ رﺎﯿﻌﻣ ﻊﺑاﻮﺗ :یﺪﯿﻠﮐ یﺎﻫهژاو ﻌﺿﻮﻣ دﻮﯿﻗ ﺎﺑ یژﻮﻟﻮﭘﻮﺗ یزﺎﺳﻪﻨﯿﻬﺑ ،یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ

(6)

ﺐﻟﺎﻄﻣ ﺖﺳﺮﻬﻓ

ث ﺐﻟﺎﻄﻣ ﺖﺳﺮﻬﻓ ١ ﻪﻣﺪﻘﻣ ١ ۵ دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ یرﻮﺌﺗ ٢ ۵ . . . دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ١.٢ ٩ . . . دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ یزﺎﮔ و ﻇﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ یرﻮﺌﺗ ٢.٢ ٩ . . . ﺲﺒﯿﮔ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﯿﺳﻼﮐ لﺪﻣ ١.٢.٢ ١۵ . . . ﺲﺒﯿﮔ ﻪﺘﻓﺎﯾﻪﻌﺳﻮﺗ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ ٢.٢.٢ ٢١ . . . (درﺎﯿﻠﯿﻫ-نﺎﮐ لﺪﻣ) نﺎﯾداﺮﮔ یژﺮﻧا ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ ٣.٢.٢ ٢٣ . . . ( ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ نوﺪﺑ ﮕﺘﺳﻮﯿﭘﺎﻧ ﻞﯿ ﺸﺗ) ﯿﺳﻼﮐ ﺮﯿﻏ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ یﺎﻬﻟﺪﻣ ۴.٢.٢ ٢۴ . . . هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ یﺎﻬﻟﺪﻣ یﺪﻨﺑ ﻊﻤﺟ ۵.٢.٢ ٢۵ . . . ﮕﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ رد یزﺎﮔ- ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻊﯾزﻮﺗ هﻮﺤﻧ ﯽﺑﺮﺠﺗ-یرﻮﺌﺗ ﺳرﺮﺑ ۶.٢.٢ ٣٩ . . . ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ رﺎﯿﻌﻣ ﻊﺑاﻮﺗ ﺮﺑ یروﺮﻣ ٣.٢ ۴١ . . . ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ رﺎﯿﻌﻣ ﻊﺑاﻮﺗ ﺰﯿﻟﺎﻧآ ۴.٢ ۴۴ . . . ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ یاﺮﺑ ﺪﯾﺪﺟ ﺗراﺮﺣ رﺎﯿﻌﻣ ﻓﺮﻌﻣ ۵.٢ ۴٧ یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺣاﺮﻃ ﻧﺎﺒﻣ ٣ ۵٢ یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺑ یروﺮﻣ ۴ ۵۶ . . . یراﺬﮔ ﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ ﻧﺎﺒﻣ ١.۴ ۵٨ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﻣﻮﻬﻔﻣ یزﺎﺴﻟﺪﻣ ۵ ث

(7)

۶٣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﺿﺎﯾر یزﺎﺴﻟﺪﻣ ۶ ۶٣ . . . ﻢﮐﺎﺣ تﻻدﺎﻌﻣ ١.۶ ٧١ . . . ﻢﮐﺎﺣ تﻻدﺎﻌﻣ یزﺎﺳ ﻒﯿﻔﺨﺗ ٢.۶ ٧۴ . . . یزﺎﺳ ﻪﺘﺴﺴﮔ زا ﺶﯿﭘ یزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ٣.۶ ٨٧ . . . ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﺰﯿﻟﺎﻧآ ۴.۶ ٩۴ یدﺪﻋ یزﺎﺴﻟﺪﻣ ٧ ٩۴ . . . ﺳﺪﻨﻫ یزﺎﺳ ﻪﺘﺴﺴﮔ ١.٧ ٩٧ . . . ﻢﮐﺎﺣ تﻻدﺎﻌﻣ یزﺎﺳ ﻪﺘﺴﺴﮔ ٢.٧ ١٠١ . . . یزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻦﯿﺣ یﺮﺗﻮﯿﭙﻣﺎﮐ ﻪﻈﻓﺎﺣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ٣.٧ ١٠٢ . . . یﺪﻌﺑ- ﯾ ﻣﻮﻤﻋ یﻮﺠﺘﺴﺟ ۴.٧ ١٠۵ . . . لﺮﺘﻨﮐ یﺎﻀﻓ رد ندﺮﮐ ﺮﯾﻮﺼﺗ ۵.٧ ١٠٨ ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ ٨ ١٠٨ . . . تراﺮﺣ لﺎﻘﺘﻧا ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻞﺣ ﺖﺤﺻ ﺳرﺮﺑ ١.٨ ١١١ . . . هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ رﺎﯿﻌﻣ ﻊﺑﺎﺗ دﺮ ﻠﻤﻋ ﺖﺤﺻ ﺳرﺮﺑ ٢.٨ ١١۵ . . . ﻧﺎﺳرﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ رد ﻢﺘﯾرﻮ ﻟا ﺖﺤﺻ ﺳرﺮﺑ ٣.٨ ١٢٨ هﺪﻨﯾآ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ زاﺪﻧاﻢﺸﭼ و ﺞﯾﺎﺘﻧ یﺪﻨﺑﻊﻤﺟ ٩ ١٢٨ . . . ﺞﯾﺎﺘﻧ یﺪﻨﺑﻊﻤﺟ ١.٩ ١٣٢ . . . هﺪﻨﯾآ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ زاﺪﻧاﻢﺸﭼ ٢.٩ ١٣٣ . . . هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ تﻻﺎﻘﻣ ﺖﺴﯿﻟ ٣.٩ ١٣۴ . . . ﻊﺟاﺮﻣ ﺖﺳﺮﻬﻓ ج

(8)

١ ﻞﺼﻓ

ﻪﻣﺪﻘﻣ

”The reasonable man adapts himself to the world; the unreasonable one persists to

adapt the world to himself. Therefore all progress depends on the unreasonable

man (George Bernard Shaw 1856–1950)”

رﻮﻄﺑ ﺮ ﯾد ﻊﯾﺎﻨﺻ ﻪ ﯾرﻮﻄﺑ ،دروآ رﺎﻤﺸﺑ رﻮﺸﮐ ﺮﻫ ﺖﻌﻨﺻ ﺳﺎﺳا نﻮﺘﺳ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻣ ار یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ﺪﻨﯾاﺮﻓ زا یداﺪﻌﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ رﺎﯿﺴﺑ فﺎﻄﻌﻧا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ زا ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻦﯾا .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻣ ﻪﺘﺴﺑاو نآ ﻪﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻏ ﺎﯾ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ( ﻫدﻞ ﺷ یﺎﻬﺒﻟﺎﻗ) ﻦﺗ ﺪﺻ ﺪﻨﭼ ﺎﺗ (ﭗﯾز ﻪﻧاﺪﻧد) مﺮﮔ ﯾ زا ﺮﺘﻤﮐ زا ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ یﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﻌﻄﻗ نزو :زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺎﻬﻧآ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،(وردﻮﺧ رﺪﻨﻠﯿﺳ ﻪﻧﺪﺑ) هﺪﯿﭽﯿﭘ رﺎﯿﺴﺑ و (بآ لﺎﻘﺘﻧا طﻮﻄﺧ یﺎﻬﺷﻮﭘ رد) هدﺎﺳ لﺎ ﺷا ﺎﺑ تﺎﻌﻄﻗ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﺎ ﻣا ،ﺪﻨﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻢﻏر ﻠﻋ .دراد دﻮﺟو ﺐﺳﺎﻨﻣ یدﺎﻌﺑا ﺖﻗد ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻬﻧ ﻞ ﺷ ﻪﺑ ﯾدﺰﻧ هﺪﯿﭽﯿﭘ تﺎﻌﻄﻗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،هﻮﺒﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﮏﺗ ترﻮﺼﺑ ﻪﻌﻄﻗ هﺪﻧﺎﻣ ﻗﺎﺑ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ ترﻮﺼﺑ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻦﯾا ﻤﻠﻋ یﺎﻫﻪﺒﻨﺟ زا یرﺎﯿﺴﺑ ،یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻪﻟﺎﺳ ۵٠٠٠ زا ﺶﯿﺑ ﺖﻣﺪﻗ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ﻪﻟﺎﺳ راﺰﻫ ﺪﻨﭼ ﺖﻣﺪﻗ .ﺪﯾآ ﻣ بﺎﺴﺤﺑ ﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ لﺎﻌﻓ یﺎﻫ ﻪﺧﺎﺷ زا ﯾ ناﻮﻨﻌﺑ هزوﺮﻣا و لﺎﺼﺗا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ یﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ زا ﺧﺮﺑ یﺎﺠﺑ نآ نﺪﺷ ﻦﯾﺰ ﯾﺎﺟ ﺪﻫﺎﺷ هزوﺮﻣا ﻪ ﻠﺑ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻦﯾا دﺮﺑرﺎﮐ و ﺖﯿﻤﻫا .ﻢﯿﺘﺴﻫ (جرﻮﻓ) یرﺎﮐﮏﺘﭘ و یرﺎﮑﻨﯿﺷﺎﻣ ،تاﺰﻠﻓ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ ﻦﺗ نﻮﯿﻠﯿﻣ ٧۵ ﺮﺑ ﻎﻟﺎﺑ ﻪﻟﺎﺳ ﺮﻫ (١٩٩۶ لﺎﺳ زا ﻞﺒﻗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ) ﻧﺎﻬﺟ هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ رﺎﻣآ سﺎﺳا ﺮﺑ ،ﻦﯿﭼ یﺎﻫرﻮﺸﮐ .دﻮﺷ ﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﯿﻧد ﻒﻠﺘﺨﻣ طﺎﻘﻧ رد یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ﺪﺣاو ٣۵٠٠٠ زا ﺶﯿﺑ رد رﻻد درﺎﯿﻠﯿﻣ ١۵٠ زا ﺶﯿﺑ شزرا بﺎﺴﺤﺑ ﮕﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯾرﺮﺘﮔﺰﺑ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ ﻞﯾزﺮﺑ و ﯾﺰ ﻣ ،ﺎﯿﻟﺎﺘﯾا ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ،ﺪﻨﻫ ،نﺎﻤﻟآ ،ﻪﯿﺳور ،ﻦﭘاژ ،ﺎ ﯾﺮﻣآ هﻮﻘﻟﺎﺑ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﻢﻏر ﻠﻋ ناﺮﯾا رﻮﺸﮐ نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد .[١] ﺪﻨﻫد ﻣ صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﻞﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺪﺻرد ٨٠ زا ﺶﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﯾآ ﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﻢﻬﺳ ( ﻧﺎﺴﻧا یوﺮﯿﻧ و یژﺮﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ،ﻪﯿﻟوا داﻮﻣ ﻪﺑ نازرا و نﺎﺳآ ﺳﺮﺘﺳد ﻞﻣﺎﺷ) ﺖﻌﻨﺻ ﻦﯾا رد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ یاﺮﺑ ﻻﺎﺑ رﺎﯿﺴﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﻧﺎﻬﺟ ﺪﯿﻟﻮﺗ زا (ﺪﺻرد ﯾ زا ﺮﺘﻤﮐ) ﭼﻮﮐ .دزﺎﺳ ﻣ ﻦﺷور ار ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ١

(9)

ﻪﻠﻤﺟ زا .ﺪﻨﻫد ﻣ صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﻞﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ زا ﻧزو ﺪﺻرد ٩ دوﺪﺣ ﺎﻫدﻻﻮﻓ ،یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎﻫژﺎﯿﻟآ نﺎﯿﻣ زا .دﺮﮐ هرﺎﺷا ﺘﻌﻨﺻ یﺎﻫ هﺪﻧد خﺮﭼ و تﻻآﺮﯿﺷ ،تﻻآ ﻦﯿﺷﺎﻣ تﺎﻌﻄﻗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻣ ﮕﺘﺨﯾر یﺎﻫدﻻﻮﻓ هﺪﻤﻋ یﺎﻫدﺮﺑرﺎﮐ .دﻮﺷ ﻣ مﺎﺠﻧا ﯿﻣاﺮﺳ و یاﻪﺳﺎﻣ یﺎﻬﺒﻟﺎﻗ رد ﺎﺗﺪﻤﻋ ﺎﻫدﻻﻮﻓ یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ،ﻻﺎﺑ ﺎﺘﺒﺴﻧ بوذ یﺎﻣد ﺖﻠﻋ ﻪﺑ رد ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ ﻻﻮﻤﻌﻣ ﺰﻨﮕﻨﻣ و ﻢﯿﺴﯿﻠﯿﺳ .دﻮﺷ ﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻠﺻا یژﺎﯿﻟآ ﺮﺼﻨﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﺑﺮﮐ ، ﻨﺑﺮﮐ هدﺎﺳ یﺎﻫدﻻﻮﻓ رد ﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﮐ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﯾﺎﺳ .ﺪﻧﻮﺷ ﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﺎﻫدﻻﻮﻓ ﻦﯾا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد ﻧزو ﺪﺻرد ٠/۵-١/٠ و ٠/٢۵-٠/٨ دوﺪﺣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد ( ﻧزو ﺪﺻرد ٠/١ زا ﺮﺘﻤﮐ) ﺰﯿﭼﺎﻧ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﺰﯿﻧ ﺪﻧﻮﺷ ﻣ هدوﺰﻓا باﺬﻣ ﻪﺑ ﻔﯿﮐ تﺎﯿﻠﻤﻋ مﺎﺠﻧا رﻮﻈﻨﻤﺑ رﻮﻈﻨﻤﺑ ﺪﻧراد نﮋﯿﺴﮐا ﺎﺑ یﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﻞﯿﻣ ﻦﻫآ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﻢﯿﻧﺎﺘﯿﺗ و مﻮﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ ﺪﻨﻧﺎﻣ یﺮﺻﺎﻨﻋ لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻌﺑ .ﺪﻧراد دﻮﺟو ﺖﻤﯿﻗ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﻠﻌﺑ مﻮﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد .ﺪﻧﻮﺷ ﻣ هدوﺰﻓا باﺬﻣ ﻪﺑ یﺰﯾربوذ زا ﺶﯿﭘ ﯽﯾادزنﮋﯿﺴﮐا ﺮﺘﻤﮐ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ ﺖﺴﯾﺎﺑ ﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد دﻮﺟﻮﻣ دﺮﮔﻮﮔ و ﺮﻔﺴﻓ ناﺰﯿﻣ ،ءﺎﻨﺜﺘﺳا دراﻮﻣ زا ﺧﺮﺑ ﺰﺟ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﺮﺘﻟواﺪﺘﻣ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻢﮐ ﻪﺘﺳد ﻪﺳ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻦﺑﺮﮐ ناﺰﯿﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻨﺑﺮﮐ هدﺎﺳ یﺎﻫدﻻﻮﻓ .ﺪﺷﺎﺑ ﻧزو ﺪﺻرد ٠/٠۵ و ٠/٠۶ زا ٠/۵-٢/٠ ﻦﯿﺑ ﻦﺑﺮﮐ) ﻦﺑﺮﮐﺮﭘ و ( ﻧزو ﺪﺻرد ٠/٢-٠/۵ ﻦﯿﺑ ﻦﺑﺮﮐ) ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻦﺑﺮﮐ ،( ﻧزو ﺪﺻرد ٠/٢ زا ﺮﺘﻤﮐ ﻦﺑﺮﮐ) ﻦﺑﺮﮐ .[٢] ﺪﻧﻮﺷ ﻣ یﺪﻨﺑﻢﯿﺴﻘﺗ ( ﻧزو ﺪﺻرد .[٣] ﻦﺑﺮﮐ-ﻦﻫآ ﻟدﺎﻌﺗ ماﺮﮔﺎﯾد :١.١ ﻞ ﺷ دوﺪﺣ ﺎﺗ ﯽﯾﺎﻫژﺎﯿﻟآ یاﺮﺑ ،ﻦﺑﺮﮐ-ﻦﻫآ ﻟدﺎﻌﺗ ماﺮﮔﺎﯾد سﺎﺳا ﺮﺑ .ﺪﻫد ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦﺑﺮﮐ-ﻦﻫآ ﻟدﺎﻌﺗ ماﺮﮔﺎﯾد ١.١ ﻞ ﺷ نﺪﺷ دﺮﺳ ﺎﺑ و ﺪﻧﻮﺷ ﻣ اﺪﺟ باﺬﻣ زا١_{رادﺰﮐﺮﻣ ﺐﻌ ﻣ یاﻪ ﺒﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺎﺑ ﺎﺘﻟد ﻦﻫآ ﻪﯿﻟوا یﺎﻬﺘﯾرﺪﻧد اﺪﺘﺑا رد ﻦﺑﺮﮐ ﺪﺻرد ٠/۵}

١_{Body centered cubic (BCC)}

(10)

هﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑ باﺬﻣ (ﻦﺑﺮﮐ ﻧزو ﺪﺻرد ٠/١ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ هدوﺪﺤﻣ ﺎﺗ) داﺮ ﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ١۴٩٣ دوﺪﺣ یﺎﻣد رد باﺬﻣ ﺠﯾرﺪﺗ رادﺰﮐﺮﻣ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ ﺐﻌ ﻣ یا ﻪ ﺒﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺎﺑ (ﺎﻣﺎﮔ ﻦﻫآ) ﺖﯿﻨﺘﺳآ زﺎﻓ ﻪﺑ٢ _{ﯿﺘﮑﺘﯾﺮﭘ ﺶﻨﮐاو ﯾ رد و هﺪﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺎﺘﻟد زﺎﻓ ﺎﺑ} ﻣ اﺪﺟ باﺬﻣ زا ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻄﺑ ﺖﯿﻨﺘﺳآ یﺎﻬﺘﯾرﺪﻧد ﺎﻣد ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﻢﻫ ﺪﺻرد ٠/۵ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﺑﺮﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ یاﺮﺑ .دﻮﺷ ﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ٣ .ﺪﻧﻮﺷ ﻪﮐ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻤﺠﺣ ضﺎﺒﻘﻧا عﻮﻧ ﻪﺳ رﺎﭼد ﻂﯿﺤﻣ یﺎﻣد ﺎﺗ یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر یﺎﻣد زا نﺪﺷ دﺮﺳ ﻃ دﻻﻮﻓ باﺬﻣ ﻠﮐ رﻮﻄﺑ ﺶﻫﺎﮐ داﺮ ﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ۶٠ ﺮﻫ یازا ﻪﺑ ﻤﺠﺣ ﺪﺻرد ١ دوﺪﺣ) ﻊﯾﺎﻣ ﺖﻟﺎﺣ رد ضﺎﺒﻘﻧا :(٢.١ ﻞ ﺷ) زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ هدﺮﺸﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯾ زا ﻤﺗا ﺶﯾارآ ﺮﯿﯿﻐﺗ نآ ﺖﻠﻋ ﻪﮐ (دﺎﻤﺠﻧا هزﺎﺑ رد ﻤﺠﺣ ﺪﺻرد ٣ دوﺪﺣ) دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ ضﺎﺒﻘﻧا ،(ﺎﻣد دوﺪﺣ) ﺪﻣﺎﺟ ﺖﻟﺎﺣ رد ضﺎﺒﻘﻧا و ،ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ( ﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ رﺎﺘﺧﺎﺳ) دﺎﯾز ﻢﻈﻧ ﻪﻨﻣاد ﺎﺑ هدﺮﺸﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯾ ﻪﺑ ﻢﮐ ﻢﻈﻧ ﻪﻨﻣاد ﺎﺑ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻻﻮﻤﻌﻣ باﺬﻣ ﺖﻟﺎﺣ رد نﺪﺷ دﺮﺳ ﻦﯿﺣ ضﺎﺒﻘﻧا .[٢] (ﻂﯿﺤﻣ یﺎﻣد ﺎﺗ دﺎﻤﺠﻧا یﺎﻣد زا ﻤﺠﺣ ﺪﺻرد ٧ یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر لﺪﻣ دﺎﻌﺑا رد ضﺎﺒﻘﻧا ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﻻﻮﻤﻌﻣ ﺰﯿﻧ ﺪﻣﺎﺟ ﺖﻟﺎﺣ رد ضﺎﺒﻘﻧا .دﻮﺷ ﻣ ﻦﯿﻣﺎﺗ ﻫﺎ ﻫار نآ ﺢﯿﺤﺻ لﺮﺘﻨﮐ مﺪﻋ ﻪ ﯾرﻮﻄﺑ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ یﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯿﻤﻫا زا دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ ضﺎﺒﻘﻧا لﺮﺘﻨﮐ نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد .دﻮﺷ ﻣ ناﺮﺒﺟ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ ،هﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر ﻪﻌﻄﻗ ﺳﺪﻨﻫ ﻞ ﺷ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ .ددﺮﮔ ﻪﻌﻄﻗ رد ﻪﺘﺳاﻮﺧﺎﻧ ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﺶﯾاﺪﯿﭘ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ ﻪﻌﻄﻗ رد ( ﺗراﺮﺣ ﺰﮐاﺮﻣ رد ﻊﻗاو) ﺰﮐﺮﻤﺘﻣ ﺎﯾ هدﺮﺘﺴﮔ ترﻮﺼﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻊﯾزﻮﺗ باﺬﻣ ﯾژرﻮﻟﺎﺘﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ و ژﺎﯿﻟآ ماﺮﮔﺎﯾد رد ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ دﻻﻮﻓ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ یژﺎﯿﻟآ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﺪﯾﺎﺑ .ﺪﺷﺎﺑ ﺖﯾﺮﻓ یراﺪﯾﺎﭘ هدوﺪﺤﻣ شﺮﺘﺴﮔ ﺐﺟﻮﻣ ﻢﯾدﺎﻧاو و موﺮﮐ ﺮﯿﻈﻧ ازﺪﯿﺑرﺎﮐ ﺮﺻﺎﻨﻋ ندوﺰﻓا لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ .دﻮﺷ ﻦﺑﺮﮐ-ﻦﻫآ یزﺎﻓ .دﻮﺷ ﻣ ﺮﺗﻻﺎﺑ یﺎﻫﺎﻣد ﺎﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا لﺮﺘﻨﮐ :زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﮐ دﺮﮐ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﻠﮐ ﻪﺘﺳد ود ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻣ ار ﮕﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ رد ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ لﺮﺘﻨﮐ یﺎﻬﺷور شﻼﺗ ﺎﻬﺷور زا لوا ﻪﺘﺳد رد .راد ﺖﻬﺟ دﺎﻤﺠﻧا هﺎﮔﺪﯾد ﻤ ﺑ ﺣاﺮﻃ ﺎﯾ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﺣاﺮﻃ ﻖﯾﺮﻃ زا لﺮﺘﻨﮐ و یا هزﺎﺳ ﺣاﺮﻃ ﺮﯿﻏ یﺎﻬﺘﻤﺴﻗ رد بﻮﯿﻋ ﺎﯾ و ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺧاﻮﻨ ﯾ ﻪﻌﻄﻗ رد بﻮﯿﻋ ﻊﯾزﻮﺗ دﺎﻤﺠﻧا زا ﺲﭘ ﻪﮐ دﻮﺷ ﺣاﺮﻃ یا ﻪﻧﻮ ﺑ ﻪﻌﻄﻗ دﻮﺷ ﻣ بﻮﯿﻋ زا یرﺎﻋ یا ﻪﻌﻄﻗ دﻮﺷ ﻣ شﻼﺗ رادﺖﻬﺟ دﺎﻤﺠﻧا هﺎﮔﺪﯾد ﻤ ﺑ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﺣاﺮﻃ شور رد .ﺪﻧﻮﺷ ﻊﻗاو ﻪﻌﻄﻗ سﺎﺴﺣ ﻞﻣﺎﺷ ﻧﺎﺳرﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯾ ﺣاﺮﻃ ﻠﮐ رﻮﻄﺑ .دﻮﺷ ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا یراﺬﮔ ﻪﯾﺬﻐﺗ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا یاﺮﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺿﺎﺒﻘﻧا ﺖﻬﺟ رد شﻼﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا زا فﺪﻫ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﻢﻟﺎﺳ ﻪﻌﻄﻗ ﯾ ﺪﯿﻟﻮﺗ رﻮﻈﻨﻤﺑ ﺎﻫ ﻪﯾﺬﻐﺗ دﺎﻌﺑا و ﻞ ﺷ ،نﺎ ﻣ ،داﺪﻌﺗ ندﺮﮐ ﻦﯿﻌﻣ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ یا ﻪﺳﺎﻣ یﺎﻬﺒﻟﺎﻗ رد یﺰﯾردﻻﻮﻓ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯿﺗﺎﻣﻮﺗا ﺣاﺮﻃ رﻮﻈﻨﻤﺑ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺷور ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﺪﻫاﻮﺧ روﺮﻣ رﺎﺼﺘﺧا ﻪﺑ یاﻪﺳﺎﻣ یﺎﻬﺒﻟﺎﻗ رد یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﻣادا رد ،ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا رد ﺚﺤﺑ ﻞﯿﻤﮑﺗ رﻮﻈﻤﻨﺑ .ﺪﺷ زا ﺣاﺮﻃ) ﻪﻌﻄﻗ یاهزﺎﺳ ﺣاﺮﻃ :زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ یاﻪﺳﺎﻣ یﺎﻬﺒﻟﺎﻗ رد یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر شوﺮﺑ یدﻻﻮﻓ تﺎﻌﻄﻗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻠﺻا ﻞﺣاﺮﻣ ٢_Peritectic

٣_{Face centered cubic (FCC)}

(11)

.ﻂﯿﺤﻣ یﺎﻣد ﺎﺗ یﺰﯾررﺎﺑ یﺎﻣد زا باﺬﻣ نﺪﺷ دﺮﺳ ﻦﯿﺣ ﻤﺠﺣ ضﺎﺒﻘﻧا عاﻮﻧا ﯿﺗﺎﻤﺷ :٢.١ ﻞ ﺷ یﺎﻫهرﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ) بوذ ﻪﯿﻬﺗ ،یﺮﯿ ﺒﻟﺎﻗ ،یزﺎﺴﻟﺪﻣ ،یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ و ﻫﺎ ﻫار ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺣاﺮﻃ ،(ﻪﻌﻄﻗ یرﺎﮐ ﻂﯾاﺮﺷ هﺎﮔﺪﯾد نﺎﯾﺎﭘ زا ﺲﭘ ﻪﻌﻄﻗ جوﺮﺧ و ﺐﻟﺎﻗ ﺐﯾﺮﺨﺗ ،یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر ،باﺬﻣ ﻔﯿﮐ تﺎﯿﻠﻤﻋ ،(هﺮﯿﻏ و ﯽﯾﺎﻘﻟا یﺎﻫهرﻮﮐ ﺎﯾ ﯾﺮﺘ ﻟا سﻮﻗ هﮋﯾﻮﺑ ﯽﯾادززﺎﮔ باﺬﻣ ﻔﯿﮐ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﻪﻔﯿﻇو ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ .یرﺎﮐﻦﯿﺷﺎﻣ تﺎﯿﻠﻤﻋ و ( ﻧزﻪﻤﭼﺎﺳ ﻞﺜﻣ) یرﺎﮐﺰﯿﻤﺗ تﺎﯿﻠﻤﻋ ،دﺎﻤﺠﻧا ١٠٠ زا ﺮﺘﻤﮐ ﺖﺴﯾﺎﺑ ﻣ باﺬﻣ رد هﺪﺷ ﻞﺣ نﮋﯿﺴﮐا ناﺰﯿﻣ یزﺎﮔ بﻮﯿﻋ زا یﺮﯿﮔﻮﻠﺟ یاﺮﺑ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ باﺬﻣ زا ﯽﯾادز نﮋﯿﺴﮐا ﯽﺑﺎﯾزﺎﺑ بﺎﺴﺘﺣا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا زﺎﯿﻧ درﻮﻣ مﻮﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ ﻧزو ﺪﺻرد ٠/٠٣-٠/٠۵ دوﺪﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا یاﺮﺑ .ﺪﺷﺎﺑ۴ _{نﻮﯿﻠﯿﻣ رد ﺪﺣاو} ﻞﯿﺗﺎﭘ ﻪﺑ باﺬﻣ ﺰﻠﻓ یﺮﮔ ﻪﺘﺨﯾر زا ﺶﯿﭘ ﮐﺪﻧا ﺖﺴﯾﺎﺑ ﻣ مﻮﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ ﻧزو ﺪﺻرد ٠/١ دوﺪﺣ ،باﺬﻣ رد ﺰﻠﻓ ﻦﯾا یﺪﺻرد ٣٠-۵٠ ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﯿﺋﺰﺟ زا عﻼﻃا یاﺮﺑ) دﻮﺷ ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯾرﻒﮐ یﺎﻫ ﻞﯿﺗﺎﭘ زا ﻻﻮﻤﻌﻣ دﻻﻮﻓ یﺎﻫژﺎﯿﻟآ یﺮﮔ ﻪﺘﺨﯾر یاﺮﺑ .دﻮﺷ هدوﺰﻓا ﻊﺑﺎﺗ ﻻﺎﺑ رد هﺪﺷ ﺮﮐذ ﻞﺣاﺮﻣ زا ﯾ ﺮﻫ ﺣاﺮﻃ ﻪﮐ ﺖﺳا یروﺮﺿ ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا ﺮﮐﺬﺗ .(دﻮﺷ ﻪﻌﺟاﺮﻣ [٢] هرﺎﻤﺷ ﻊﺟﺮﻣ ﻪﺑ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻦﯾا دراﻮﻣ ﻦﯾا ﻪﯿﻠﮐ ﺳرﺮﺑ نﺎ ﻣا ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا .ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮ ﯾﺪ ﯾ زا ﻞﻘﺘﺴﻣ رﻮﻄﺑ ار ﻞﺣاﺮﻣ ﻦﯾا ناﻮﺗ ﻤﻧ و هدﻮﺑ ﺮ ﯾد ﻞﺣاﺮﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺣاﺮﻃ یاﺮﺑ ﺷور و هﺪﺷ هدﺎﺳ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ تﺎﯿﺿﺮﻓ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﺪﺷ شﻼﺗ ،دﻮﺒﻧ ﺮﺴﯿﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﺮﺑ ﻢﮐﺎﺣ ﯾﺰﯿﻓ ﺖﺳا مزﻻ شور یﺎﻬﺘﯾدوﺪﺤﻣ زا ﻫﺎﮔآ رﻮﻈﻨﻤﺑ ﻪﺘﺒﻟا .ﺪﺑﺎﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ تﺎﯿﺿﺮﻓ ﻦﯾا بﻮﭼرﺎﭼ رد یراﺬﮔﻪﯾﺬﻐﺗ .دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻖﻤﻋ ﺎﺑ ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ مزﻻ ،ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ هدﺎﻔﺘﺳا ”باﺬﻣ ﯾژرﻮﻟﺎﺘﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ” حﻼﻄﺻا زا دﺎﯾز تﺎﻌﻓد ﻪﺑ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﯾا لﻼﺧ رد ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا ﺖﯿﻔﯿﮐ” حﻼﻄﺻا زا رﻮﻈﻨﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد .دﻮﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هژاو ﻦﯾا دﺮﺑرﺎﮐ زا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ صﺎﺧ مﻮﻬﻔﻣ ﺖﺳا نورد دﻮﺟﻮﻣ ﺶﯿﭘ زا یزﺎﮔ یﺎﻬﺑﺎﺒﺣ و هﺪﺷ ﻞﺣ یﺎﻫزﺎﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ( ﻔﯿﮐ ترﻮﺼﺑ) باﺬﻣ صﻮﻠﺧ ناﺰﯿﻣ ”باﺬﻣ ﯾژرﻮﻟﺎﺘﻣ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ باﺬﻣ

۴_{Parts per million (ppm)}

(12)

٢ ﻞﺼﻓ

دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ یرﻮﺌﺗ

”We build too many walls and not enough bridges (Isaac Newton 1643–1727)”

” Science requires both observation and comprehension. Without observation

there are no facts to be comprehended; without comprehension science is mere

documentation. The basis for comprehension is theory, and the language of

the-oretical science is mathematics (William Ockham 1288–1348)”

راﺮﻗ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هﺎﺗﻮﮐ یدﺎﻤﺠﻧا ﻪﻨﻣاد ﺎﺑ ﮕﺘﺨﯾر یﺎﻫژﺎﯿﻟآ یاﺮﺑ ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ و دﺎﻤﺠﻧا یرﻮﺌﺗ ﻞﺼﻓ ﻦﯾا رد طﺎﺒﺗرا ﺖﻠﻌﺑ ﻦ ﻟ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻣ هﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ نورد ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ لﺮﺘﻨﮐ یوﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺰﮐﺮﻤﺗ ﻪﭼ ﺮﮔا .ﺖﻓﺮﮔﺪﻫاﻮﺧ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺖﺳا یدراﻮﻣ ﺮ ﯾد زا یزﺎﮔ بﻮﯿﻋ ﺶﯾاﺪﯿﭘ مﺰﯿﻧﺎ ﻣ ،یزﺎﮔ بﻮﯿﻋ ﺎﺑ ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻊﯾزﻮﺗ و ﻞﯿ ﺸﺗ هﻮﺤﻧ ﮓﻨﺗﺎﮕﻨﺗ یروآدﺎﯾ ﺎﺑ و ﺖﻓﺮﮔﺪﻫاﻮﺧ راﺮﻗ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ یزﺎﮔ- ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ اﺪﺘﺑا ﺎﺘﺳار ﻦﯾا رد .ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﺼﻓ ﻊﺑاﻮﺗ ﻪﻣادا رد .ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺋارا تﺎﻌﯾﺎﻣ رد ﮕﺘﺳﻮﯿﭘﺎﻧ ﻞﯿ ﺸﺗ یاﺮﺑ ﻣﻮﻤﻋ لﺪﻣ دﻮﺟﻮﻣ یﺎﻬﻟﺪﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ یﺎﻫﺖﯾدوﺪﺤﻣ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﻪﮐ ﺎﻬﺷور ﻦﯾا یﺎﻬﺘﯾدوﺪﺤﻣ زا ﺧﺮﺑ و ﺖﻓﺮﮔﺪﻨﻫاﻮﺧ راﺮﻗ ﻨﯿﺑزﺎﺑ درﻮﻣ ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻨﯿﺑﺶﯿﭘ رﺎﯿﻌﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺳرﺮﺑ .ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻓﺮﻌﻣ ﺮﺘﻤﮐ یﺎﻫﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﺎﺑ رﺎﯿﻌﻣ ﻊﺑاﻮﺗ زا یﺪﯾﺪﺟ هداﻮﻧﺎﺧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .دﻮﺷ ﻣ ﺮﮐذ ﺪﻧدﻮﺒﻧ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻞﻤ ﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﺑﺮﺠﺗ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﺮﯾﺎﺳ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﺑﺮﺠﺗ .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻞﺼﻓ ﻦﯾا رد

دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ١.٢

ار ﺎﻫژﺎﯿﻟآ ﻦﯾا یدﺎﻤﺠﻧا رﺎﺘﻓر و هﺪﺷ بﻮﺴﺤﻣ ﻠﺻا یژﺎﯿﻟآ ﺮﺼﻨﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﺑﺮﮐ ، ﻨﺑﺮﮐ هدﺎﺳ یﺎﻫدﻻﻮﻓ یﺮﮔ ﻪﺘﺨﯾر رد باﺬﻣ ﺰﻠﻓ اﺪﺘﺑا ﺐﻟﺎﻗ رد باﺬﻣ ﺰﻠﻓ ﻦﺘﺨﯾر ﺎﺑ .دﺮﮐ ﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ (١.١ ﻞ ﺷ ) ﻦﺑﺮﮐ-ﻦﻫآ ﺋﺰﺟ ود ﻟدﺎﻌﺗ ماﺮﮔﺎﯾد ﻂﺳﻮﺗ ناﻮﺗ ﻣ کزﺎﻧ یا ﻪﯾﻻ ،ﻦ ﻤﻫﺮﯿﻏ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ یاﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ و ﻻﺎﺑ ﺪﯾﺮﺒﺗ قﻮﻓ ﺖﻠﻌﺑ ﻪﮐ دﺮﯿﮔ ﻣ راﺮﻗ ﺐﻟﺎﻗ دﺮﺳ هراﻮﯾد ﺎﺑ سﺎﻤﺗ رد ۵

(13)

لﺮﺘﻨﮐ تراﺮﺣ لﺎﻘﺘﻧا ﻂﺳﻮﺗ ﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد دﺎﻤﺠﻧا خﺮﻧ .دﺮﯿﮔ ﻣ ﻞ ﺷ ﺐﻟﺎﻗ هراﻮﯾد یور١_{رﻮﺤﻣ ﻢﻫ یﺎﻬﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ زا} ،(ﺪﻣﺎﺟ زﺎﻓ رد ﺮﺘﻤﮐ ﺖﯿﻟﻼﺣ ﺖﻠﻌﺑ) باﺬﻣ نورد (ﻦﺑﺮﮐ) یژﺎﯿﻟآ ﺮﺼﻨﻋ ذﻮﻔﻧ و تراﺮﺣ لﺎﻘﺘﻧا مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﻪﻣادا رد .دﻮﺷ ﻣ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯾﺮﺒﺗ قﻮﻓ ﻂﺳﻮﺗ نآ زا ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ و دﺎﻤﺠﻧا خﺮﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد .دﻮﺷ ﻣ دﺎﺠﯾا باﺬﻣ رد ﺘﻈﻠﻏ و ﺗراﺮﺣ ﺐﯿﺷ .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﻌﻄﻗ ﺰﮐﺮﻣ ﺖﻤﺴﺑ ﺐﻟﺎﻗ یﺎﻫ هراﻮﯾد زا ﻧﻮﺘﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯾ ﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا زا ﻪﻠﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ .دﻮﺷ ﻣ لﺮﺘﻨﮐ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ دﺎﻤﺠﻧا ،ﺐﻟﺎﻗ ﮔﺪﻨﻨﮐدﺮﺳ ناﻮﺗ و ﻪﻌﻄﻗ ﺖﻣﺎﺨﺿ ، ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﻂﯾاﺮﺷ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ ،باﺬﻣ زاﺪﮔ قﻮﻓ ناﺰﯿﻤﺑ ﻪﺘﺴﺑ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ یاﺮﺑ .( ١.٢ ﻞ ﺷ) ﺪﺷﺎﺑ دﺎﻤﺠﻧا ﻧﺎﯾﺎﭘ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﺐﻟﺎﻗ ﻧﺎﯿﻣ یﺎﻬﺘﻤﺴﻗ رد رﻮﺤﻣ ﻢﻫ یﺎﻫ ﻪﻧاد ﺪﺷر ﻞﻣﺎﺷ .دﻮﺷ ﻪﻌﺟاﺮﻣ [۴] رد هﺪﺷ ﻪﺋارا یروﺮﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺑ٢_{رﻮﺤﻣﻢﻫ ﻪﺑ ﻧﻮﺘﺳ ﺪﺷر ﻂﯾاﺮﺷ زا لﺎﻘﺘﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎﻬﻣﺰﯿﻧﺎ ﻣ صﻮﺼﺧ} ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻊﻄﻘﻣ و (ﭗﭼ) ﯿﺗﺎﻤﺷ ﺮﯾﻮﺼﺗ : ﮕﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ رد دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ یﺪﻨﺑ ﻪﻧاد رﺎﺘﺧﺎﺳ :١.٢ ﻞ ﺷ .(ﺖﺳار) ﺲﻣ ﺪﺻرد ۴ ﻢﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ ﺶﻤﺷ دﺎﻤﺠﻧا ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺪﯿﻨﮐ ضﺮﻓ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﻞﻤﺘﺤﻣ یدﺎﻤﺠﻧا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺰﯾر عﻮﻧ ﻪﺳ ﺶﯾاﺪﯿﭘ٣_{ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯾﺮﺒﺗ قﻮﻓ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻠﮐ رﻮﻄﺑ} 𝑘𝐶0ﻪﯿﻟوا ﺪﻣﺎﺟ یﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ٢.٢ ﻞ ﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ .ﺪﻧﻮﺷ هداد ﺶﯾﺎﻤﻧ 𝑇𝐿و 𝐶0ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ ﻪﯿﻟوا ژﺎﯿﻟآ بوذ یﺎﻣد و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ 𝑘 = 𝐶𝑠/𝐶𝑙ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ،𝑘 ،۴ﻊﯾزﻮﺗ ﺐﯾﺮﺿ ،ﺪﻧﻮﺷ ﺺﺨﺸﻣ 𝐶𝑙و 𝐶𝑠ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ ﻊﯾﺎﻣ و ﺪﻣﺎﺟ یﺎﻫزﺎﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﮔا .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺼﻨﻋ دﺎﻤﺠﻧا ﻪﻬﺒﺟ یوﺮﺸﯿﭘ ﺎﺑ اﺬﻟ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﺪﺣاو زا ﺮﺘﻤﮐ ﻊﯾزﻮﺗ ﺐﯾﺮﺿ ﻦﺑﺮﮐ ﻢﮐ یﺎﻫدﻻﻮﻓ دﺎﻤﺠﻧا درﻮﻣ رد .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺼﻨﻋ ﻊﻤﺠﺗ ﺪﯿﻨﮐ ضﺮﻓ .ﺪﺑﺎﯾ ﻣ ﺶﯾاﺰﻓا یژﺎﯿﻟآ ﺮﺼﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ باﺬﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﺞﯾرﺪﺘﺑ و هﺪﺷ هدز ﺲﭘ باﺬﻣ ﻞﺧاد ﻪﺑ یژﺎﯿﻟآ یژﺎﯿﻟآ ﺮﺼﻨﻋ ﻊﻤﺠﺗ لﺮﺘﻨﮐ ضﺮﻓ .ﺪﺘﻓا ﻣ قﺎﻔﺗا 𝛿𝑐لدﺎﻌﻣ دوﺪﺤﻣ ﺖﻣﺎﺨﺿ رد ﻊﯾﺎﻣ-ﺪﻣﺎﺟ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ یﻮﻠﺟ رد یژﺎﯿﻟآ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ 𝑉𝑠 و 𝐷𝑐 ﻪ ﯾرﻮﻄﺑ 𝛿𝑐 = 2𝐷𝑐/𝑉𝑠 :ﺪﻫد ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ باﺬﻣ نورد یژﺎﯿﻟآ ﺮﺼﻨﻋ ذﻮﻔﻧ ﻂﺳﻮﺗ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ یﻮﻠﺟ ﺗرﻮﺻ رد ٢.٢ ﻞ ﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .ﺪﻨﺘﺴﻫ دﺎﻤﺠﻧا ﻪﻬﺒﺟ یوﺮﺸﯿﭘ ﺖﻋﺮﺳ و باﺬﻣ رد یژﺎﯿﻟآ ﺮﺼﻨﻋ ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ ﺮﮕﻧﺎﯾﺎﻤﻧ ﺪﺷر راﺪﯾﺎﭘﺎﻧ ترﻮﺼﺑ دﺎﻤﺠﻧا ﻪﻬﺒﺟ ؛(١.٢) ﻪﻄﺑار ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﻤﮐ ﻧاﺮﺤﺑ ﺪﺣ ﯾ زا باﺬﻣ نورد ﺗراﺮﺣ ﺐﯿﺷ ﻪﮐ ﺰﯾر باﺬﻣ نورد ﺗراﺮﺣ ﺐﯿﺷ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ترﻮﺼﻨﯾا رد .ﺪﯾآ ﻣ رد فﺎﺻﺎﻧ ترﻮﺼﺑ ﺪﻣﺎﺟ-ﻊﯾﺎﻣ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ و هدﺮﮐ ١_Equiaxed

٢_{Columnar to equiaxed transition (CET)} ٣_{Constitutional supercooling}

۴_{Distribution coefficient}

(14)

کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯾﺮﺒﺗ قﻮﻓ دﻮﺟو مﺪﻋ ترﻮﺻ رد .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ۶ _{ﺘﯾرﺪﻧد ﺎﯾ}۵ _{ﻟﻮﻠﺳ ترﻮﺼﺑ دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ} .ﺪﻫد ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ار٧ _{ﯿﺋازﻮﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر و هدﺮﮐ ﺪﺷر ﺢﻄﺴﻣ ترﻮﺼﺑ ﺪﻣﺎﺟ-ﻊﯾﺎﻣ} 𝐺𝑙 𝑉𝑠 < − 𝑚𝑙𝐶0(1 − 𝑘) 𝑘𝐷𝑐 (١.٢) ود ﻟدﺎﻌﺗ ماﺮﮔﺎﯾد رد سوﺪﯿﺋﻮ ﯿﻟ ﻂﺧ ﺐﯿﺷ 𝑚𝑙و هدﻮﺑ ﺪﻣﺎﺟ-ﻊﯾﺎﻣ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ یﻮﻠﺟ ﺗراﺮﺣ ﺐﯿﺷ 𝐺𝑙،(١.٢) ﻪﻄﺑار رد ﻦﺑﺮﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻊﯾزﻮﺗ ﺪﻣﺎﺟ و ﻊﯾﺎﻣ یﺎﻫزﺎﻓ رد ﻦﺑﺮﮐ یﻻﺎﺑ ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ ﺖﻠﻌﺑ ﻨﺑﺮﮐ هدﺎﺳ یﺎﻫدﻻﻮﻓ درﻮﻣ رد .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﺋﺰﺟ .[۵] دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ (مﺮﻫا نﻮﻧﺎﻗ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ) ﻟدﺎﻌﺗ ترﻮﺼﺑ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ .[۶] دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯾﺮﺒﺗ قﻮﻓ دﺎﺠﯾا و ﺪﺣاو زا ﺮﺘﻤﮐ ﻊﯾزﻮﺗ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫژﺎﯿﻟآ ﻟدﺎﻌﺗ ماﺮﮔﺎﯾد طﺎﺒﺗرا :٢.٢ ﻞ ﺷ ﻟﻮﻠﺳ ﺪﺷر ،(ﭗﭼ) ﺢﻄﺴﻣ ﺪﺷر :دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯾﺮﺒﺗ قﻮﻓ راﺪﻘﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﺪﺷر عاﻮﻧا :٣.٢ ﻞ ﺷ .(ﻦﯿﯾﺎﭘ) ﻪﻠﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺰﯾر و (ﻻﺎﺑ) ﻟدﺎﻌﺗ بوذ یﺎﻣد و ﺗراﺮﺣ ﺐﯿﺷ .(ﺖﺳار) ﺘﯾرﺪﻧد ﺪﺷر و (ﻂﺳو) ﯾ دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺰﯾر ۴.٢ ﻞ ﺷ .ﺪﻫد ﻣ نﺎﺸﻧ ار هﺪﺷ ﺮﮐذ ﺪﺷر مﺰﯿﻧﺎ ﻣ عﻮﻧ ﻪﺳ ﯿﺗﺎﻤﺷ رﻮﻄﺑ ٣.٢ ﻞ ﺷ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و هﺪﺷ ﺪﻤﺠﻨﻣ (ﺮﯾﻮﺼﺗ رد ﺖﺳار ﻪﺑ ﭗﭼ ﺖﻤﺳ زا) راد ﺖﻬﺟ ﻞ ﺸﺑ؟؟ ﻪﮐ ﺪﻫد ﻣ نﺎﺸﻧ ار یژﺎﯿﻟآ ﻢﮐ دﻻﻮﻓ ۵_Cellular ۶_Dendritic ٧_Plannar ٧

(15)

.ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺘﯾرﺪﻧد ﻪﺑ ﻟﻮﻠﺳ زا ﺲﭙﺳ و ﻟﻮﻠﺳ ﻪﺑ ﺢﻄﺴﻣ ﺖﻟﺎﺣ زا دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺰﯾر ،ﺶﯾﺎﻣﺮﺳ زا رﺎﺘﺧﺎﺳ (ﺖﺳار ﻪﺑ ﭗﭼ زا) ﺶﯾﺎﻣﺮﺳ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ :ژﺎﯿﻟآ ﻢﮐ دﻻﻮﻓ ﯾ دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺰﯾر :۴.٢ ﻞ ﺷ .[٧] ﺖﺳا هداد ﻞ ﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺘﯾرﺪﻧد ﺲﭙﺳ و ﻟﻮﻠﺳ ﻪﺑ ﺢﻄﺴﻣ ﺖﻟﺎﺣ .[۶] دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر ﺮﺑ 𝑉𝑠و 𝐺𝑙تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ :۵.٢ ﻞ ﺷ مﺎﺠﻧا ( ﻧﻮﺘﺳ ﺎﯾ رﻮﺤﻣ ﻢﻫ) ﺘﯾرﺪﻧد ترﻮﺼﺑ ﺐﻠﻏا دﺎﻤﺠﻧا (یاﻪﺳﺎﻣ یﺎﻬﺒﻟﺎﻗ رد یﺮﮔ ﻪﺘﺨﯾر ﺮﯿﻈﻧ) ﻠﻤﻋ ﻂﯾاﺮﺷ رد دﺎﻤﺠﻧا ﻪﻬﺒﺟ یوﺮﺸﯿﭘ ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﻣﺎﺟ-باﺬﻣ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﻮﻠﺟ رد ﺎﻣد ﺐﯿﺷ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﺛا ﯿﺗﺎﻤﺷ رﻮﻄﺑ ۵.٢ ﻞ ﺷ .دﻮﺷ ﻣ ﺪﻨﮐ ﻣ ﺺﺨﺸﻣ ار رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺰﯾر عﻮﻧ 𝐺𝑙/𝑉𝑠 ﺖﺒﺴﻧ ،ﻞ ﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ .ﺪﻫد ﻣ نﺎﺸﻧ دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ ﯽﯾﺎﻬﻧ رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر ﺮﺑ ار ﻦﯾا ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﻢﻫ ﻧﻮﺘﺳ ﺪﺷر رد .ﺪﻫد ﻣ ﻞ ﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ رﻮﺤﻣﻢﻫ ﻪﺑ ﻧﻮﺘﺳ ﺖﻟﺎﺣ زا رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﻪ ﯾرﻮﻄﺑ ˙𝑇 = 𝐺𝑙𝑉𝑠 ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .دﻮﺷ ﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺘﯾرﺪﻧد ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﻟﻮﻠﺳ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ ﯿﺋازﻮﻣ ﺖﻟﺎﺣ زا رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر ﺖﺒﺴﻧ .[۶] دﻮﺷ ﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر نﺪﺷ ﺮﺗﻒﯾﺮﻇ ﺚﻋﺎﺑ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا ﺶﯾاﺰﻓا ﻪ ﯾرﻮﻄﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر ﺖﻓاﺮﻇ هﺪﻨﻨﮐ لﺮﺘﻨﮐ ٨

(16)

دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ یزﺎﮔ و ﻇﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ یرﻮﺌﺗ ٢.٢

(یزﺎﮔ و ﺿﺎﺒﻘﻧا بﻮﯿﻋ صﻮﺼﺨﺑ) یدﺎﻤﺠﻧا بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ناﻮﻨﻌﺑ ناﻮﺗ ﻣ ار دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ بﻮﯿﻋ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ بﻮﯿﻋ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﻂﯾاﺮﺷ ﻊﺑﺎﺗ ﻪﻌﻄﻗ رد بﻮﯿﻋ ﻊﯾزﻮﺗ هﻮﺤﻧ و دﺎﻌﺑا ﻞﻤﻋ رد .دروآ رﺎﻤﺸﺑ ﮕﺘﺨﯾر تﺎﻌﻄﻗ رد ﻞﯿﻟﺪﺑ .ﺪﺷ ﻪﺋارا [٨]٨_{ﺲﺒﯿﮔ درﻼﯾو ﻂﺳﻮﺗ ﻦ ﻤﻫﺮﯿﻏ یﺎﻬﻤﺘﺴﯿﺳ رد ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ یﺎﻬﯾرﻮﺌﺗ ﻦﯾﺮﺘﻠﻣﺎﮐ زا ﯾ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ} ﻊﺑﺎﻨﻣ رد لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻌﺑ .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد یاهدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻄﺑ ﺲﺒﯿﮔ لﺪﻣ ،دﺎﯾز ﮔدﺎﺳ و ﺖﯿﻌﻣﺎﺟ ﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ ،دﺎﻤﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ بﻮﯿﻋ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻤﮐ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﻨﯿﻣز رد صﻮﺼﺨﺑ ،داﻮﻣ ﻢﻠﻋ و ﺳﺪﻨﻬﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ هزوﺮﻣا ،دﺎﯾز یﺎﻬﺘﯾدوﺪﺤﻣ ﺖﻠﻌﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻟﺎﺣ رد ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﯾا .ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ یدﺎﯾز ﺖﯿﻣﻮﻤﻋ زا ﺲﺒﯿﮔ ﻧز ﺲﺒﯿﮔ دﻮﺧ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻬﺘﯾدوﺪﺤﻣ ﻦﯾا زا یرﺎﯿﺴﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐﺬﺗ ﻪﺑ مزﻻ .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻣ ﺮﺒﺘﻌﻣ ﻔﯿﮐ ﺠﯾﺎﺘﻧ ناﻮﻨﻌﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﺲﺒﯿﮔ لﺪﻣ ﻪﺑ ﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻤﺑ ار ﻨﯾﻮﻧ لﺪﻣ [٩]٩_{ﺲﻟاورﺪﻧاو ﺲﻧﺎﻫوژ ،ﺲﺒﯿﮔ لﺪﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ یﺎﻬﺘﯾدوﺪﺤﻣ ﻊﻓر ﺖﻬﺟ رد .ﺪﻧاهﺪﺷ یروآدﺎﯾ} تاﺮﯿﯿﻐﺗ لﺪﻣ ﻦﯾا ،ﺲﺒﯿﮔ لﺪﻣ فﻼﺧ ﺮﺑ .دﺮﮐ ﻪﺋارا ﻪﺘﺳﻮﯿﭘ یﺎﻫﻂﯿﺤﻣ ﯿﻧﺎ ﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ نژﻮﻤﻫ ﺮﯿﻏ یﺎﻫﻢﺘﺴﯿﺳ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ ﺲﻟاورﺪﻧاو ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ لﺪﻣ ،ﺪﻌﺑ ﺎﻬﻟﺎﺳ .دﺮﯿﮔ ﻣ ﺮﻈﻧ رد ﻪﺘﺳﻮﯿﭘ ترﻮﺼﺑ هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ زﺎﻓ ﻪﺑ ﻪﻨﯿﻣز زﺎﻓ زا ار ﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ رد .ﺪﺷ هداد ﻢﯿﻤﻌﺗ نژﻮﻤﻫﺮﯿﻏ یﺎﻫﻢﺘﺴﯿﺳ رد ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺳرﺮﺑ یاﺮﺑ [١٢ ،١١ ،١٠]١١_{درﺎﯿﻠﯿﻫ نﺎﺟ و}١٠_{نﺎﮐ نﺎﺟ ﻂﺳﻮﺗ} .ﺪﻧدﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺰﯿﻧ [١۴ ،١٣]١٢ _{ﻟﺎ ﭼ ﻊﺑﺎﺗ یرﻮﺌﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ یﺎﻬﻟﺪﻣ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ لﺪﻣ ﻦﯾا زا ﻬﺑﺎﺸﻣ یﺎﻫ ﻪﺨﺴﻧ ﻪﻣادا} ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺲﺒﯿﮔ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻢﯿﻤﻌﺗ لﺪﻣ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﺲﺒﯿﮔ لﺪﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻬﺟ رد یدﺎﯾز یﺎﻬﺷﻼﺗ ﺮﯿﺧا یﺎﻬﻟﺎﺳ رد ﺧﺮﺑ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺎﻬﺷور ﻦﯾا ﻪﭼ ﺮﮔا .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﺎﻬﻟﺪﻣ ﻦﯾا ﺮﺘﻤﮐ یﺎﻬﺘﯾدوﺪﺤﻣ و ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯿﻌﻣﺎﺟ زا ﮐﺎﺣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ رد ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﻊﻣﺎﺟ لﺪﻣ ﯾ ناﺪﻘﻓ هزوﺮﻣا ﻟو ،ﺪﻨﻨﮐ فﺮﻃﺮﺑ ار ﺲﺒﯿﮔ لﺪﻣ یﺎﻫﺖﯾدوﺪﺤﻣ زا و ﺲﺒﯿﮔ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا ﻪﻣادا رد .دﻮﺷ ﻣ سﺎﺴﺣا تﺪﺸﺑ ﺪﻫد ﺶﺷﻮﭘ ﻤﮐ ترﻮﺼﺑ ار ﻦ ﻤﻫﺮﯿﻏ یﺎﻫﻢﺘﺴﯿﺳ .ﺪﻧﺮﯿﮔ ﻣ راﺮﻗ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ رﺎﺼﺘﺧا ﻪﺑ ﺮﺗﺪﯾﺪﺟ یﺎﻬﻟﺪﻣ زا ﺧﺮﺑ ﺲﺒﯿﮔ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﯿﺳﻼﮐ لﺪﻣ ١.٢.٢ یﺎﻬﻟﺎﺳ رد ﻟاﻮﺘﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣود ﺐﻟﺎﻗ رد لﺪﻣ ﻦﯾا .دﻮﺷ ﻣ هدﺮﺑ مﺎﻧ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﯿﺳﻼﮐ لﺪﻣ ناﻮﻨﻌﺑ ﺲﺒﯿﮔ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ زا هزوﺮﻣا یزﺎﻓود نژﻮﻤﻫ ﺮﯿﻏ ﻢﺘﺴﯿﺳ ،لﺪﻣ ﻦﯾا رد .ﺪﻧاهﺪﺷ یروآ ﻊﻤﺟ [٨] رد تﻻﺎﻘﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺲﺒﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ ١٨٧٧ و ١٨٧۵ ١٣ _{ﻠﺧاد یژﺮﻧا .دﻮﺷ ﻣ ﻦﯾﺰ ﯾﺎﺟ ﺺﺨﺸﻣ ﻼﻣﺎﮐ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﯾ یاراد نژﻮﻤﻫ زﺎﻓ ود ﻞﻣﺎﺷ لآهﺪﯾا ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯾ ﻂﺳﻮﺗ} ٨_{Willard Gibbs (1839-1903)}

٩_{Johannes Diderik van der Waals (1837–1923)} ١٠_{John Werner Cahn (1927-present)}

١١_{John Hilliard}

١٢_{Density functional theory} ١٣_{Internal energy}

(17)

:دﻮﺷ ﻣ نﺎﯿﺑ ﺮﯾز ﻪﻄﺑار ﻂﺳﻮﺗ 𝑛𝑗, 𝑗 = 1, 2, . . . , 𝑘ﻢﺘﺴﯿﺳ یاﺰﺟا زا ﯾ ﺮﻫ١۵ ﻟﻮﻣ ءﺰﺟ و 𝑆١۴ﯽﭘوﺮﺘﻧآ ،𝑈 𝑈 = 𝑈𝑏+ 𝑈𝑐+ 𝑈𝜎, 𝑆 = 𝑆𝑏+ 𝑆𝑐+ 𝑆𝜎, 𝑛𝑗 = 𝑛𝑗𝑏+ 𝑛𝑗𝑐+ 𝑛𝑗𝜎, (٢.٢) کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ و ﺪﯾﺪﺟ زﺎﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ١٧_{ﻪﺷﻮﺧ ،}١۶_{ﻪﻨﯿﻣز زﺎﻓ ﺮﮕﻧﺎﯾﺎﻤﻧ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ 𝜎 و 𝑐 ،𝑏 ﻦﯿﯾﺎﭘ یﺎﻬﺴﯾﺪﻧا (٢.٢) ﻪﻄﺑار رد} یﺎﻫﺖﯿﻤﮐ ﻦﯿﺑ ﺳﺎﺳا ﻂﺑاور ،(ﺪﯾﺪﺟ زﺎﻓ و ﻪﻨﯿﻣز زﺎﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ یﺎﻬﺘﯿﻤﮐ ﻞﺜﻣ) ﻤﺠﺣ یﺎﻬﺘﯿﻤﮐ ﻪﺑﺎﺸﻣ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ زﺎﻓ ود ﻦﯿﺑ .ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺰﯿﻧ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ یﺎﻬﺘﯿﻤﮐ یاﺮﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻣ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ 𝑑𝑈𝜎 = 𝑇𝜎𝑑𝑆𝜎+ Σ𝑘𝑗=1𝜇𝑗𝜎𝑑𝑛𝑗𝜎+ 𝜎𝑑𝐴 + 𝐶1𝑑𝜅1+ 𝐶2𝑑𝜅2 (٣.٢) ،کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ١٨ _{ﻠﺻا یﺎﻫﺎﻨﺤﻧا 𝜅}₂ _{و 𝜅}₁ _{، ﺤﻄﺳ ﺶﻨﺗ 𝜎 ،کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﺢﻄﺳ 𝐴 ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ 𝜇 (٣.٢) رد} :ﺖﺷﻮﻧ ﺰﯿﻧ ﺮﯾز ترﻮﺼﺑ ناﻮﺗ ﻣ ار (٣.٢) ﻪﻄﺑار .ﺪﻨﻫد ﻣ نﺎﺸﻧ ار 𝐶2= ∂𝑈𝜎/∂𝜅2و 𝐶1 = ∂𝑈𝜎/∂𝜅1 𝑑𝑈𝜎 = 𝑇𝜎𝑑𝑆𝜎+ Σ𝑘𝑗=1𝜇𝑗𝜎𝑑𝑛𝑗𝜎+ 𝜎𝑑𝐴 + 1 2(𝐶1+ 𝐶2)𝑑(𝜅1+ 𝜅2) + 1 2(𝐶1− 𝐶2)𝑑(𝜅1− 𝜅2) (۴.٢) ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ .دﺮﮐ ﺮﻈﻨﻓﺮﺻ (۴.٢) ﻪﻄﺑار رد ﺮﺧآ مﺮﺗ زا ناﻮﺗ ﻣ دراد یوﺮﮐ ﻪﺑ ﯾدﺰﻧ ﻠ ﺷ هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﺷﻮﺧ ﻪﮑﻨﯾا ضﺮﻓ ﺎﺑ :دﻮﺷ ﻣ هدﺎﺳ ﺮﯾز ﻪﻄﺑار ﻪﺑ (۴.٢) ﻪﻄﺑار 𝐶 = 𝐶1+ 𝐶2ﻦﺘﻓﺮﮔ 𝑑𝑈𝜎 = 𝑇𝜎𝑑𝑆𝜎+ Σ𝑘𝑗=1𝜇𝑗𝜎𝑑𝑛𝑗𝜎+ 𝜎𝑑𝐴 + 𝐶𝑑𝜅. (۵.٢) :ﺪﻫد ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ (۵.٢) زا یﺮﯿﮔ لاﺮﮕﺘﻧا .(𝜅1+ 𝜅2)/2ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻣ١٩ﻂﺳﻮﺘﻣ یﺎﻨﺤﻧا ﺮﮕﻧﺎﯾﺎﻤﻧ 𝜅 ،(۵.٢) رد 𝑈𝜎 = 𝑇𝜎𝑆𝜎+ Σ𝑘𝑗=1𝜇𝑗𝜎𝑛𝑗𝜎+ 𝜎𝐴. (۶.٢) :ﺪﯾآ ﻣ ﺖﺳﺪﺑ ﺲﺒﯿﮔ٢٠ _{ﺤﻄﺳ بﺬﺟ ﻪﻄﺑار (۶.٢) و (۵.٢) ﻂﺑاور ﺐﯿﮐﺮﺗ زا} 𝑆𝜎𝑑𝑇𝜎+ 𝐴𝑑𝜎 + Σ𝑘𝑗=1𝑛𝑗𝜎𝑑𝜇𝑗𝜎= 𝐶𝑑𝜅. (٧.٢) ﺖﺳﺪﺑ ﻂﺑاور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ .ﺪﻫد ﻣ نﺎﺸﻧ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ یﺎﻨﺤﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ار ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ صاﻮﺧ تاﺮﯿﯿﻐﺗ (٧.٢) ﻪﻄﺑار :دﻮﺷ ﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾز ترﻮﺼﺑ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻞﮐ دازآ یژﺮﻧا هﺪﻣآ 𝑈 = 𝑇𝑏𝑆𝑏+ 𝑇𝑐𝑆𝑐+ 𝑇𝜎𝑆𝜎− 𝑃𝑏𝑉𝑏− 𝑃𝑐𝑉𝑐 + Σ𝑘 𝑗=1(𝜇𝑗𝑏𝑛𝑗𝑏+ 𝜇𝑗𝑐𝑛𝑗𝑐+ 𝜇𝑗𝜎𝑛𝑗𝜎) + 𝜎𝐴 (٨.٢) ١۴_Entropy ١۵_{Mole fraction} ١۶_Bulk ١٧_Cluster ١٨_{Principal curvatures} ١٩_{Mean curvature} ٢٠_Adsorption ١٠

(18)

𝑑𝑈 = 𝑇𝑏𝑑𝑆𝑏+ 𝑇𝑐𝑑𝑆𝑐+ 𝑇𝜎𝑑𝑆𝜎− 𝑃𝑏𝑑𝑉𝑏− 𝑃𝑐𝑑𝑉𝑐

+ Σ𝑘

𝑗=1(𝜇𝑗𝑏𝑑𝑛𝑗𝑏+ 𝜇𝑗𝑐𝑑𝑛𝑗𝑐+ 𝜇𝑗𝜎𝑑𝑛𝑗𝜎) + 𝜎𝑑𝐴 + 𝐶𝑑𝜅 (٩.٢)

:ﺪﻫد ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻢﺘﺴﯿﺳ ندﻮﺑ ﻪﺘﺴﺑ و ﺪﻨﯾاﺮﻓ ندﻮﺑ ﺮﯾﺬﭘ ﺖﺸﮔﺮﺑ ضﺮﻓ .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻢﺠﺣ و رﺎﺸﻓ ﺮﮕﻧﺎﯾﺎﻤﻧ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ 𝑉 و 𝑃

𝑉 = 𝑉𝑏+ 𝑉𝑐 = const, 𝑆 = 𝑆𝑏+ 𝑆𝑐+ 𝑆𝜎 = const, 𝑛𝑗 = 𝑛𝑗𝑏+ 𝑛𝑗𝑐+ 𝑛𝑗𝜎 = const (١٠.٢)

:دﻮﺷ ﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﺮﯾز ﻪﻄﺑار ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ لدﺎﻌﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ،(١٠.٢) و (٩.٢) ﻂﺑاور ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺎﺑ (𝑑𝑈)_{𝑆,𝑉,{𝑛}} = (𝑇𝑐− 𝑇𝜎)𝑑𝑆𝑐+ (𝑇𝑏− 𝑇𝜎)𝑑𝑆𝑏+ (𝑃𝑏− 𝑃𝑐)𝑑𝑉𝑐+ 𝜎𝑑𝐴 + 𝐶𝑑𝜅 + Σ𝑘 𝑗=1(𝜇𝑗𝑏− 𝜇𝑗𝜎)𝑑𝑛𝑗𝑏+ Σ𝑗=1𝑘 (𝜇𝑗𝑐− 𝜇𝑗𝜎)𝑑𝑛𝑗𝑐 = 0 (١١.٢) :ﺪﻫد ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ (١١.٢) ﻪﻄﺑار رد (𝑆𝑏, 𝑆𝑐, 𝑉𝑐, 𝑛𝑗𝑏, 𝑛𝑗𝑐)ﻞﻘﺘﺴﻣ یﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد 𝑇𝑏 = 𝑇𝑐= 𝑇𝜎, 𝜇𝑗𝑏 = 𝜇𝑗𝑐 = 𝜇𝑗𝜎, 𝑗 = 1, 2, . . . , 𝑘 (١٢.٢) 𝑃𝑐− 𝑃𝑏 = 𝜎_𝑑𝑉𝑑𝐴 𝑐 + 𝐶 𝑑𝜅 𝑑𝑉𝑐 (١٣.٢) :زا ﺖﺴﺗرﺎﺒﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻠﺧاد یژﺮﻧا ﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﻪﻨﯿﻣز زﺎﻓ ﻞﻣﺎﺷ ﻨ ﻤﻫ ﻢﺘﺴﯿﺳ رد مود زﺎﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ یﺎﻫﻪﺷﻮﺧ ﻞﯿ ﺸﺗ ضﺮﻓ ﺎﺑ Δ𝑈 = 𝑈ℎ𝑒𝑡− 𝑈ℎ𝑜𝑚= 𝑇𝑏𝑆𝑏+ 𝑇𝑐𝑆𝑐+ 𝑇𝜎𝑆𝜎 − 𝑇 𝑆 − 𝑃𝑏𝑉𝑏− 𝑃𝑐𝑉𝑐+ 𝑃 𝑉 + Σ𝑘_𝑗=1(𝜇𝑗𝑏𝑛𝑗𝑏+ 𝜇𝑗𝑐𝑛𝑗𝑐+ 𝜇𝑗𝜎𝑛𝑗𝜎− 𝜇𝑗𝑛𝑗) + 𝜎𝐴 (١۴.٢) ﻞﯿ ﺸﺗ زﺎﻓ ﻢﺠﺣ) ﺪﻨﮐ ﻤﻧ اﺪﯿﭘ ﺳﻮﺴﺤﻣ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﯾﺪﺟ زﺎﻓ یﺎﻫﻪﺷﻮﺧ ﻞﯿ ﺸﺗ ﺎﺑ ﻪﻨﯿﻣز زﺎﻓ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ صاﻮﺧ ﺪﯿﻨﮐ ضﺮﻓ ﻪﺠﯿﺘﻧ (١۴.٢) و (١٠.٢) ﺐﯿﮐﺮﺗ 𝑃 = 𝑃𝑏, 𝑇 = 𝑇𝑏, 𝜇𝑗 = 𝜇𝑗𝑏 :ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ،(ﺖﺳا ﺰﯿﭼﺎﻧ ﻞﮐ ﻢﺠﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺪﺷ :ﺪﻫد ﻣ Δ𝑈 = (𝑇𝑐− 𝑇𝑏)𝑆𝑐+ (𝑇𝜎− 𝑇𝑏)𝑆𝜎− (𝑃𝑐− 𝑃𝑏)𝑉𝑐 + Σ𝑘 𝑗=1(𝜇𝑗𝑐− 𝜇𝑗𝑏)𝑛𝑗𝑐+ Σ𝑗=1𝑘 (𝜇𝑗𝜎− 𝜇𝑗𝑏)𝑛𝑗𝜎+ 𝜎𝐴 (١۵.٢) :دﻮﺷ ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ (١٢.٢) زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ لدﺎﻌﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ Δ𝑈 = 𝜎𝐴 − (𝑃𝑐− 𝑃𝑏)𝑉𝑐 (١۶.٢) ١١

(19)

:ﺪﯾآ ﻣ ﺖﺳﺪﺑ ﺮﯾز ﻪﻄﺑار (١٣.٢) ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ Δ𝑈 = 𝜎𝐴 − ( 𝜎_𝑑𝑉𝑑𝐴 𝑐 + 𝐶 𝑑𝜅 𝑑𝑉𝑐 ) 𝑉𝑐 (١٧.٢) :دﻮﺷ ﻣ هدﺎﺳ ﺮﯾز ﻪﻄﺑار ﻪﺑ (١٧.٢) ،دراد ار 𝑅 عﺎﻌﺷ ﺎﺑ یوﺮﮐ ﻠ ﺷ هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﺷﻮﺧ ﻪﮑﻨﯾا ضﺮﻓ ﺎﺑ Δ𝑈 = 1₃𝜎𝐴 − ( 𝐶_𝑑𝑉𝑑𝜅 𝑐 ) 𝑉𝑐 (١٨.٢) ﻦﯾﺪﺑ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا زﺎﻓود ﻦﯿﺑ٢١_{هﺪﻨﻨﮐ اﺪﺟ ﺢﻄﺳ ﺎﯾ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ بﺎﺨﺘﻧا هﻮﺤﻧ ﻪﻨﯿﻣز رد ﺿﺮﻓ نﻮﻨﮐ ﺎﺗ} رد ﺶﯾاﺪﺟ ﺢﻄﺳ ﺮ ﯾد ترﺎﺒﻌﺑ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ یرﺎﯿﺘﺧا ﻼﻣﺎﮐ ﺲﺒﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺰﯿﻟﺎﻧآ رد ﺢﻄﺳ ﻦﯾا بﺎﺨﺘﻧا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻨﻌﻣ اﺪﺟ ﺢﻄﺳ یاﺮﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐﺬﺗ ﻪﺑ مزﻻ .دراد ﺿﺎﯾر ﺖﯿﻫﺎﻣ ﯾ ﺎﻬﻨﺗ ﻪ ﻠﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﯾﺰﯿﻓ ﺖﯿﻫﺎﻣ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ داد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ ﺰﯿﻟﺎﻧآ رد ﺲﺒﯿﮔ .دﻮﺷ ﻪﺷﻮﺧ ﻧاﺮﺤﺑ عﺎﻌﺷ و کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ یژﺮﻧا یاﺮﺑ ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ هﺪﻨﻨﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﺢﻄﺳ ﻦﯾا .ﺪﺷﺎﺑ ﺮﻔﺻ ﺮﺑاﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻦﯾا ﻞﺤﻣ رد 𝐶 ﺖﯿﻤﮐ راﺪﻘﻣ ﻪﮐ دﺮﮐ بﺎﺨﺘﻧا یرﻮﻃ ار هﺪﻨﻨﮐ اﺪﺟ ﺢﻄﺳ ناﻮﺗ ﻣ ﻪﮐ :ﺪﻫد ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺶﺸﮐ ﺢﻄﺳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .ﺪﺷ هﺪﯿﻣﺎﻧ٢٢_{ﺶﺸﮐ ﺢﻄﺳ ناﻮﻨﻌﺑ ﺲﺒﯿﮔ} Δ𝑈 = 1 3𝜎𝐴 (١٩.٢) هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا (١١.٢) ﻪﻄﺑار ﻨﻌﯾ ﻠﺧاد یژﺮﻧا ﻧاﺮﺤﺑ ﻪﻄﻘﻧ یاﺮﺑ مزﻻ طﺮﺷ ﻻﺎﺑ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ رد ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا :زا ﺖﺴﺗرﺎﺒﻋ ،ﻪﻧاﻮﺟ ، ﻧاﺮﺤﺑ عﺎﻌﺷ ﺎﺑ ﻪﺷﻮﺧ ﻞﯿ ﺸﺗ یاﺮﺑ مزﻻ رﺎﮐ ،ﺖﺳا 𝑊∗₌ 1 3𝜎𝐴 = 16𝜋𝜎3 3(𝑃𝑐− 𝑃𝑏)2 (٢٠.٢) :دﻮﺷ ﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾز ﻪﻄﺑار زا ﻪﻧاﻮﺟ ﻧاﺮﺤﺑ عﺎﻌﺷ و 𝑅∗ = _𝑃 2𝜎 𝑐− 𝑃𝑏 (٢١.٢) :دﻮﺷ ﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ٢٣_{سﻼﭘﻻ-ﮓﻧﺎﯾ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻪﺑ (١٣.٢) ،هﺪﻨﻨﮐاﺪﺟ ﺢﻄﺳ ناﻮﻨﻌﺑ ﺶﺸﮐ ﺢﻄﺳ و ﺎﻫﻪﺷﻮﺧ ندﻮﺑ یوﺮﮐ ضﺮﻓ ﺎﺑ} 𝑃𝑐− 𝑃𝑏= 2𝜎_𝑅 (٢٢.٢) ﻦﯿﺣ یزﺎﮔ بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ یزﺎﺴﻟﺪﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣرد یا هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻄﺑ (نآ یﺎﻬﺘﯾدوﺪﺤﻣ ﻪﺑ ﻓﺎﮐ ﻪﺟﻮﺗ نوﺪﺑ) ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﯾا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻻﺎﺑ رد هﺪﺷ ﺮﮐذ تﺎﯿﺿﺮﻓ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ .( [١۵] ﻊﺟﺮﻣ ﻞﺜﻣ) ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ تاﺰﻠﻓ یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر :ﺪﯾآ ﻣ رد ﺮﯾز ترﻮﺼﺑ ﻦ ﻤﻫ زﺎﻓ ﯾ رد بﺎﺒﺣ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ یاﺮﺑ ،(١۶.٢) ،ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻠﺧاد یژﺮﻧا Δ𝑈(𝑅) = 4𝜋𝑅2_{𝜎 −} 4 3𝜋𝑅3(𝑃𝑐− 𝑃𝑏) (٢٣.٢) ٢١_{Dividing surface} ٢٢_{Surface of tension} ٢٣_{Young–Laplace equation} ١٢

(20)

رد ﻪﻧاﻮﺟ ﻧاﺮﺤﺑ عﺎﻌﺷ ۶.٢ ﻞ ﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ .ﺪﯾآ ﻣ ﺖﺳﺪﺑ (٢١.٢) ﻪﻄﺑار زا ﻪﺷﻮﺧ عﺎﻌﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻄﺑار ﻦﯾا ﻧاﺮﺤﺑ ﻪﻄﻘﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻨﻌﻣ ﻦﯾﺪﺑ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﺷﻮﺧ عﺎﻌﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻠﺧاد یژﺮﻧا ﻢﻤﯾﺰﮐﺎﻣ ﻪﻄﻘﻧ ﺎﺑ ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ (٢١.٢) ﻪﻄﺑار ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻋﺎﻌﺷ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫﻪﺷﻮﺧ ﺪﺷر ﻪﮐ ﻟﺎﺣ رد ﺪﻧور ﻣ ﻦﯿﺑ زا ﺎﺠﯾرﺪﺗ و هدﻮﺒﻧ راﺪﯾﺎﭘ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا زا ﺮﺘﻤﮐ عﺎﻌﺷ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫﻪﺷﻮﺧ ﻪﮐ .دﻮﺷ ﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺮﺘﺸﯿﺑ یراﺪﯾﺎﭘ ﺚﻋﺎﺑ ﻧاﺮﺤﺑ ﺪﺣ زا .هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﻧاﻮﺟ عﺎﻌﺷ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ یزﺎﻓ ﮏﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻠﺧاد یژﺮﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ :۶.٢ ﻞ ﺷ رﺎﺸﻓ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺶﻨﺗ ﻦﯾا .دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا تﺎﻌﯾﺎﻣ یرﻮﺌﺗ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ یاﺮﺑ (٢٠.٢) ﻪﻄﺑار زا [١۶]٢۴_{ﺮﺸﯿﻓ نﺎﺟ} ﻦﯿﺣ ﺿﺎﺒﻘﻧا ﺎﯾ یزﺎﮔ بﻮﯿﻋ ﻞﯿ ﺸﺗ یاﺮﺑ ﺖﺳا ﺢﺿاو .ﺖﺳا ﻊﯾﺎﻣ ﻞﺧاد رد (ﻼﺧ ﺎﯾ) یزﺎﮔ بﺎﺒﺣ دﺎﺠﯾا یاﺮﺑ مزﻻ ﻔﻨﻣ :ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ ﻊﯾﺎﻣ رد بﺎﺒﺣ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ خﺮﻧ ﺮﺸﯿﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺰﯿﻟﺎﻧآ سﺎﺳا ﺮﺑ .دﻮﺷ ﻦﯿﻣﺎﺗ ﺶﻨﺗ ﻦﯾا ﺖﺳا مزﻻ دﺎﻤﺠﻧا 𝑑𝑛 𝑑𝑡 = 𝑁𝑘𝑇 ℎ exp [ − (Δ𝑓∗ 0 + 𝑊∗)/𝑘𝑇 ] (٢۴.٢) ﻦﯿﺑ ﻢﺗا ﯾ ﯽﯾﺎﺠﺑﺎﺟ یاﺮﺑ مزﻻ دازآ یژﺮﻧا ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ Δ𝑓∗ 0 و باﺬﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ یﺎﻬﻤﺗا داﺪﻌﺗ ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ 𝑛 ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد (٢۵ _{ﻒﻗﻮﺗ نﺎﻣز) 𝑡 نﺎﻣز رد بﺎﺒﺣ ﻦﯿﻟوا ﻪﮐ ﺪﻫد ﻣ خر ﻣﺎﮕﻨﻫ ﻊﯾﺎﻣ ﮔرﺎﭘ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﺷﻮﺧ و ﻪﻨﯿﻣز زﺎﻓ} بﺎﺒﺣ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻬﺟ مزﻻ رﺎﺸﻓ فﻼﺘﺧا یاﺮﺑ (٢۴.٢) ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻞﺣ ﺎﺑ .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ 1/𝑡 ﺮﺑاﺮﺑ 𝑑𝑛/𝑑𝑡 ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .دﻮﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ :دﻮﺷ ﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﺮﯾز ﻪﻄﺑار (Δ𝑃 = 𝑃𝑐− 𝑃𝑏) Δ𝑃𝑡= √ 16𝜋 3 𝜎3 𝑘𝑇 ln 𝑁𝑘𝑇 𝑡/ℎ − Δ𝑓∗ 0 (٢۵.٢) مﺎﺠﻧا ﻤﮐ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ .ﺖﺳاهﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نﺎﻣز ﻪﺑ رﺎﺸﻓ فﻼﺘﺧا راﺪﻘﻣ ﮕﺘﺴﺑاو نداد نﺎﺸﻧ یاﺮﺑ ﻻﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد 𝑡 ﺲﯾﺪﻧا ﻦﯾا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ باﺬﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ داد نﺎﺸﻧ Δ𝑓∗ 0 ﺖﯿﻤﮐ راﺪﻘﻣ و ﻒﻗﻮﺗ نﺎﻣز ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ یاﺮﺑ ﺮﺸﯿﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ :(Δ𝑓∗ 0 = 0, 𝑡 = 1)دﺮﮐ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾز ترﻮﺼﺑ ار تﺎﻌﯾﺎﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ وا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﺰﯿﭼﺎﻧ ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ Δ𝑃 = √ 16𝜋 3𝑘𝑇 𝜎3 ln 𝑁𝑘𝑇/ℎ (٢۶.٢) ٢۴_{John Fisher} ٢۵_{Relaxation time} ١٣

(21)

ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ ١.٢ لوﺪﺟ رد یﺰﻠﻓ یﺎﻬﺑاﺬﻣ زا ﺧﺮﺑ یاﺮﺑ هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ قﻮﻓ ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻤﺗا ﺮﻄﻗ ﺮﺑاﺮﺑ ودزا ﺮﺘﻤﮐ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ لوﺪﺟ رد هﺪﺷ ﺮﮐذ داﻮﻣ یاﺮﺑ نآ راﺪﻘﻣ ،(٢١.٢) زا ﻪﻧاﻮﺟ ﻧاﺮﺤﺑ عﺎﻌﺷ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻢﺗا ۶۴ زا ﺮﺘﻤﮐ لدﺎﻌﻣ ﻤﺠﺣ ﻧاﺮﺤﺑ ﻪﻧاﻮﺟ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻟﺎﺧ یﺎﻫﺎﻀﻓ داﺪﻌﺗ ﻤﺗا ﻪﯾﻻ ٢ دوﺪﺣ هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ بﺎﺒﺣ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ [٢٠ ،١٩] یﺮﺗﻮﯿﭙﻣﺎﮐ یﺎﻫیزﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ و [١٨ ،١٧] ﯽﺑﺮﺠﺗ ﻦﯾا .ﺪﻧﺮﯿﮔ ﻣ راﺮﻗ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ رد ﻪﺷﻮﺧ یﺎﻬﻤﺗا زا ﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ داﺪﻌﺗ ،ﻢﺗا ﺪﺻ ﺪﻨﭼ دوﺪﺣ ﺎﺑ ﻪﺷﻮﺧ ﯾ یاﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻣ هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﺷﻮﺧ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ صاﻮﺧ ندﻮﺑ نژﻮﻤﻫ و (ﻪﺷﻮﺧ ﻞﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ) ﻢﮐ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺮﺑ ﻨﺒﻣ ار ﺲﺒﯿﮔ ضﺮﻓ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد نﺎ ﻣا یﺮﮔﻪﺘﺨﯾر لﻮﻤﻌﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد و هدﻮﺑ گرﺰﺑ رﺎﯿﺴﺑ هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ١.٢ لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ .دﺮﺑ ﻣ لاﻮﺳ ﺮﯾز .دﻮﺷ ﻣ ﺤﻄﺳ ﺶﻨﺗ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ باﺬﻣ رد لﺎﻌﻓ یﺎﻫ ﺼﻟﺎﺧﺎﻧ نﺪﺷ ﻞﺣ ،ﻞﻤﻋ ﻂﯾاﺮﺷ رد .دراﺪﻧ دﻮﺟو ﯽﯾﺎﻫﺶﻨﺗ ﻦﯿﻨﭼ ﺪﻫاﻮﺧ ﺤﻄﺳ ﺶﺸﮐ یﺪﺻرد ۵٠ دوﺪﺣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻫآ باﺬﻣ رد نﮋﯿﺴﮐا ﻧزو ﺪﺻرد ٠/٢ دوﺪﺣ نﺪﺷ ﻞﺣ لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻌﺑ ٠/٠۵ دوﺪﺣ ﻦﻫآ باﺬﻣ رد نﮋﯿﺴﮐا ﻊﯾزﻮﺗ ﺐﯾﺮﺿ ﻪﮐ اﺮﭼ ﺖﺳا لﻮﺼﺣ ﻞﺑﺎﻗ ﮔدﺎﺴﺑ ﻞﻤﻋ رد نﮋﯿﺴﮐا یﻻﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯾا .ﺪﺷ ﻪﺑ دﺎﻤﺠﻧا ﻪﻬﺒﺟ یﻮﻠﺟ نﮋﯿﺴﮐا ﺖﻈﻠﻏ دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯾزﺎﻏآ ﻞﺣاﺮﻣ رد ،باﺬﻣ رد نﮋﯿﺴﮐا یﺪﺻرد ٠/٠١ ﻪﯿﻟوا ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ و ﺖﺳا ﻊﯾﺎﻣ 𝐹𝑒𝑂 زﺎﻓ ﻪﮐ دور ﻻﺎﺑ یاهزاﺪﻧا ﻪﺑ ﺪﻣﺎﺟ-باﺬﻣ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﻮﻠﺟ نﮋﯿﺴﮐا ﺖﻈﻠﻏ ﺮﮔا .ﺪﺳر ﻣ ﻧزو ﺪﺻرد ٠/٢ راﺪﻘﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ ﻦﻫآ باﺬﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ ،(ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﻦﺗﻮﯿﻧ ٠/۵۵ دوﺪﺣ) زﺎﻓ ﻦﯾا ﺮﺘﻤﮐ ﺤﻄﺳ ﺶﻨﺗ ﺖﻠﻌﺑ ،دﻮﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﻮﻠﺟ .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﮔرﺰﺑ رﺎﯿﺴﺑ راﺪﻘﻣ ﺰﯿﻧ ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾا رد باﺬﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ ﻦ ﻟ .ﺪﺑﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑاﺮﺑ ۴ دوﺪﺣ ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ رد .یﺰﻠﻓ یﺎﻬﺑاﺬﻣ زا ﺧﺮﺑ یاﺮﺑ هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ :١.٢ لوﺪﺟ (ﺮﻔﺴﻤﺗا) ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ (ﺮﺘﻣ ﻮﻧﺎﻧ) ﻤﺗا ﺮﻄﻗ (ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﻦﺗﻮﯿﻧ) ﺤﻄﺳ ﺶﻨﺗ باﺬﻣ ٢٢٣٠٠ ٠/٣ ٠/۵ هﻮﯿﺟ ٣٠٠٠٠ ٠/٢٩ ٠/٩ مﻮﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ ۵٠٠٠٠ ٠/٢۶ ١/٣ ﺲﻣ ٧٠٠٠٠ ٠/٢۵ ١/٩ ﻦﻫآ دﻮﺟﻮﻣ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ باﺬﻣ ﮔﺪﻧﻮﺷ ﺮﺗ ﻪﯾواز ﻪﮐ ﺗرﻮﺻ رد .ﺖﺳاهدﺮﮐ حﺮﻄﻣ ﺰﯿﻧ ار ﻦ ﻤﻫ ﺮﯿﻏ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ هﺪﯾا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﺸﯿﻓ :ﺪﺑﺎﯾ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ 𝑓(𝜃) رﻮﺘﮐﺎﻓ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ باﺬﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ .ﺪﺷﺎﺑ 𝜃 ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ یاﺮﺑ 𝑓(𝜃) = 1.12√(2 − cos 𝜃)(1 + cos 𝜃)2_/4 _(٢٧.٢) ،ﻪﺟرد ۶٠-٧٠ زا ﺮﺘ ﭼﻮﮐ ﮔﺪﻧﻮﺷ ﺮﺗ ﻪﯾواز ﺮﯾدﺎﻘﻣ یاﺮﺑ ﻞ ﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ .ﺪﻫد ﻣ نﺎﺸﻧ 𝜃 ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار 𝑓(𝜃) تاﺮﯿﯿﻐﺗ ٧.٢ ﻞ ﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻻﺎﺑ ﺪﺣ [٢١] ﻊﺟاﺮﻣ رد هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻠﻤﻋ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ سﺎﺳا ﺮﺑ .دراﺪﻧ ﻦ ﻤﻫ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﺮﺑ ﺘﯾﺰﻣ ﻦ ﻤﻫ ﺮﯿﻏ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ باﺬﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ ،ﺖﯿﻌﻗاو ﻦﯾا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ .ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﻪﺟرد ١۶٠ دوﺪﺣ ﮔﺪﻧﻮﺷﺮﺗ ﻪﯾواز یاﺮﺑ هﺪﺷ باﺬﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ یاﺮﺑ ﻦ ﻤﻣ ﻪﻨﯿﻤﮐ هﺪﺷ ﺮﮐذ یرﻮﺌﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ اﺬﻟ .ﺪﺑﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑاﺮﺑ ٢٠ دوﺪﺣ ﻦ ﻤﻫﺮﯿﻏ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﻂﯾاﺮﺷ باﺬﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﺑﻮﺨﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﺼﻟﺎﺧﺎﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﮐ ﺪﺳر ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ یروﺮﺿ ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا ﺮﮐﺬﺗ .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﻔﺴﻤﺗا ١٠٠٠ دوﺪﺣ ﻦﻫآ ١۴

(22)

. ﮔﺪﻧﻮﺷ ﺮﺗ ﻪﯾواز ﺎﺑ 𝑓(𝜃) تاﺮﯿﯿﻐﺗ :٧.٢ ﻞ ﺷ ﺎﻧ ﺐﻠﻏا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻟﺎﺣ رد ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﯾا .ﺪﻧﻮﺷ ﻘﻠﺗ ﺎﻬﺑﺎﺒﺣ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ یاﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ یﺎﻬﻧﺎ ﻣ ناﻮﻨﻌﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻤﻧ ﺮﺗ ﺮ ﯾد ﻞﻣﺎﻋ ﯾ .ﺪﻧﻮﺷ ﻣ ﺲﯿﺧ باﺬﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﺑﻮﺨﺑ یﺰﻠﻓ ﻦﯿﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و ﺎﻫﺪﯿﺴﮐا ﻞﺜﻣ تاﺰﻠﻓ باﺬﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ یﺎﻫ ﺼﻟﺎﺧ زﺎﻓ رد ﺮﺘﻤﮐ ﺖﯿﻟﻼﺣ ﺖﻠﻌﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا باﺬﻣ رد هﺪﺷ ﻞﺣ یﺎﻫزﺎﮔ ﺋﺰﺟ رﺎﺸﻓ ﺪﻨﮐ ﻣ ﻤﮐ باﺬﻣ ﮔرﺎﭘ ﺶﻨﺗ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﻪﮐ رد ﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ و (ﺮﻔﺴﻤﺗا ﯾ زا ﺮﺘﻤﮐ) هدﻮﺑ ﺰﯿﭼﺎﻧ ﺋﺰﺟ رﺎﺸﻓ ﻦﯾا راﺪﻘﻣ ﺎﻣا .ﺪﻧﻮﺷ ﻣ هدزﺲﭘ باﺬﻣ زﺎﻓ ﻪﺑ ﺪﻣﺎﺟ ﻪﮐ ﺪﯿﺳر یﺮﯿﮔﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻣ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا رد هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺐﻟﺎﻄﻣ زا یﺪﻨﺑ ﻊﻤﺟ ﯾ رد ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .دراﺪﻧ هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ یﺎﻬﻣﺰﯿﻧﺎ ﻣ ﺎﯾ و ﺪﺷﺎﺑ ﻤﻧ دﺎﻤﺠﻧا ﻦﯿﺣ ﺿﺎﺒﻘﻧا-یزﺎﮔ بﻮﯿﻋ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ یاﺮﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ لﺪﻣ ﺲﺒﯿﮔ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ ﺎﯾ .ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ بﻮﯿﻋ ﻦﯾا ﻞﯿ ﺸﺗ رد یﺮ ﯾد ﺲﺒﯿﮔ ﻪﺘﻓﺎﯾﻪﻌﺳﻮﺗ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ ٢.٢.٢ ﻦﯾا هزوﺮﻣا ﺖﺳا هﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﯽﯾﺎﻫﺖﯾدوﺪﺤﻣ یاراد ﺲﺒﯿﮔ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ ﺪﺷ هرﺎﺷا ﻞﺒﻗ ﺖﻤﺴﻗ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻦﯾا ندﺮﮐ فﺮﻃ ﺮﺑ ﺖﻬﺟ رد یدﺎﯾز یﺎﻬﺷﻼﺗ ﺮﯿﺧا یﺎﻬﻟﺎﺳ لﻮﻃ رد .دﺮﯿﮔ راﺮﻗ شﺮﯾﺬﭘ درﻮﻣ ﻔﯿﮐ لﺪﻣ ﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ لﺪﻣ ﺮﻈﻧ رد :زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺲﺒﯿﮔ ﻪﺘﻓﺎﯾﻪﻌﺳﻮﺗ یﺎﻬﻟﺪﻣ ﻦﺳﺎﺤﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ زا .[٢۵ ،٢۴ ،٢٣ ،٢٢] ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺎﻫﺖﯾدوﺪﺤﻣ ،هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﺑﺮﺠﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐﺬﺗ ﻪﺑ مزﻻ) کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ یﺎﻨﺤﻧا زا ﻌﺑﺎﺗ ترﻮﺼﺑ ﺤﻄﺳ ﺶﻨﺗ ﻦﺘﻓﺮﮔ صاﻮﺧ ﻪﺑ هاﻮﺨﻟد هزاﺪﻧا رد هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﺷﻮﺧ ﺤﻄﺳ ﺶﻨﺗ ﮕﺘﺴﺑاو ﺳرﺮﺑ ،(ﺪﺷﺎﺑ ﻣ نآ یﺎﻨﺤﻧا ﻊﺑﺎﺗ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ یژﺮﻧا مﺪﻋ ﻂﯾاﺮﺷ رد هاﻮﺨﻟد دﺎﻌﺑا رد ﻪﺷﻮﺧ ﻞﯿ ﺸﺗ ﺳرﺮﺑ ،ﺪﺷر و ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﺪﻨﯾاﺮﻓ لﻮﻃ رد نآ تاﺮﯿﯿﻐﺗ و زﺎﻓ ود ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ ﻪﮐ توﺎﻔﺘﻣ یﺎﻫﺎﻣد رد ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ ﻧاﺮﺤﺑ یﺎﻫﻪﺷﻮﺧ نﺎﻣﺰﻤﻫ دﻮﺟو ﻪﯿﺿﺮﻓ ﺳرﺮﺑ ، ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ لدﺎﻌﺗ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ اﺮﯾز ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ یدﺎﯾز رﺎﯿﺴﺑ ﺖﯿﻤﻫا زا ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﯾا .ددﺮﮔ ﺎﻣﺪﻤﻫ ﺮﯿﻏ ﻧز ﻪﻧاﻮﺟ یرﻮﺌﺗ رﻮﻬﻇ ﻪﺑ ﻊﺟاﺮﻣ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺲﺒﯿﮔ ﻪﺘﻓﺎﯾﻪﻌﺳﻮﺗ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ .دﻮﺷ (ﺎﻣﺪﻤﻫ ﺮﯿﻏ و ﻟدﺎﻌﺗ ﺮﯿﻏ) ﻠﻤﻋ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻧزﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ یﺮﺘﻬﺑ .ﺖﻓﺮﮔ ﺪﻫاﻮﺧ راﺮﻗ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا رد [٢۵ ،٢۴ ،٢٣ ،٢٢ ،٢۶] سﺎﺳا ﺮﺑ .ﺖﺳا (١۵.٢) ﻪﻄﺑار رد 𝑇𝜎و 𝜇𝑗𝜎ﺮﯾدﺎﻘﻣ ندﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ ﺲﺒﯿﮔ لﺪﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻼ ﺸﻣ ﻦﯿﻟوا زا ﯾ ﺮ ﯾد ترﺎﺒﻌﺑ .دراﺪﻧ دﻮﺧ زا ﻠﻘﺘﺴﻣ ﺖﯿﻫﺎﻣ ﺤﻄﺳ زﺎﻓ ،[٢٩ ،٢٨ ،٢٧] ﻪﺘﺷﺬﮔ یﺎﻬﻟﺎﺳ رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا هدﺮﺘﺴﮔ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺤﻄﺳ صاﻮﺧ دﺮﮐ ضﺮﻓ ناﻮﺗ ﻣ اﺬﻟ .دﺮﮐ یﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا و ﻒﯾﺮﻌﺗ مﺎﻬﺑا نوﺪﺑ ار ﺤﻄﺳ زﺎﻓ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ صاﻮﺧ نﻮﺗ ﻤﻧ ١۵

(23)

ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ صاﻮﺧ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺗرﻮﺻ رد داد نﺎﺸﻧ ناﻮﺗ ﻣ ﮔدﺎﺳ ﻪﺑ .ﺖﺳا ﺎﻫزﺎﻓ زا ﯾ یاهدﻮﺗ صاﻮﺧ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ ﻪﺷﻮﺧ یﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺖﺳا ﻓﺎﮐ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا یاﺮﺑ) دﻮﺷ ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺲﺒﯿﮔ ﻧزﻪﻧاﻮﺟ لﺪﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد هﺪﺷ ﻞﯿ ﺸﺗ زﺎﻓ صاﻮﺧ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ صاﻮﺧ دﻮﺷ ﻣ ضﺮﻓ ،[٢٩] زا یوﺮﯿﭘ ﺎﺑ .(دﺮﮐ لﺎﺒﻧد ضﺮﻓ ﻦﯾا ﺎﺑ ار دﻮﺷ ﻣ ﻪﺋارا ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا ﻪﻣادا رد ﻪﮐ :ﺖﺳا ﻪﻨﯿﻣز زﺎﻓ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ صاﻮﺧ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ 𝑇𝜎 = 𝑇𝑏, 𝜇𝑗𝜎= 𝜇𝑗𝑏 (٢٨.٢) :دﻮﺷ ﻣ هدﺎﺳ ﺮﯾز ترﻮﺼﺑ (١۵.٢) ﻪﻄﺑار ،(٢٨.٢) ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ Δ𝑈 = (𝑇𝑐− 𝑇𝑏)𝑆𝑐− (𝑃𝑐− 𝑃𝑏)𝑉𝑐+ Σ𝑘𝑗=1(𝜇𝑗𝑐− 𝜇𝑗𝑏)𝑛𝑗𝑐+ 𝜎𝐴 (٢٩.٢) یژﺮﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﺑ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ دﻮﺟو ﺮﺛا یزﺎﺴﻟﺪﻣ رﻮﻈﻨﻤﺑ (۵.٢) ﻪﻄﺑار زا دﻮﺧ ﺰﯿﻟﺎﻧآ رد ﺲﺒﯿﮔ ،ﺪﺷ هرﺎﺷا ﻼﺒﻗ ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻧاﻮﺗ ﻣ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ ﺖﯿﻌﺿو ﻪﮐ ﺖﺳا هدﺮﮐ ضﺮﻓ ﺲﺒﯿﮔ ﺖﻘﯿﻘﺣ رد .دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻠﺧاد یﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﮐ داﺪﻌﺗ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ لدﺎﻌﺗ مﺪﻋ ﻂﯾاﺮﺷ رد یزﺎﻓ ود ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯾ یاﺮﺑ ﺎﻣا .دﻮﺷ نﺎﯿﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ (𝑘 + 1) ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﻫ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد .(ﺪﻨﻨﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻞﻘﺘﺴﻣ رﻮﻄﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ 𝑘 + 1 زﺎﻓ ﺮﻫ یاﺮﺑ) 2(𝑘 + 1) زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ زﺎﻓ ود یاﺮﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ 𝑘 + 1ندﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﺑ ار (۵.٢) ﻪﻄﺑار ناﻮﺗ ﻣ اﺬﻟ .دﻮﺷ کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ ﯿﻣﺎﻨﯾدﻮﻣﺮﺗ ﺖﻟﺎﺣ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﺖﺳا ﻦ ﻤﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ :داد شﺮﺘﺴﮔ ﺮﯾز ﻠﮐ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ ،ﺪﻧﻮﺷ ﻣ هداد نﺎﺸﻧ 𝜑𝑖𝑐دﺎﻤﻧ ﺎﺑ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺮ ﯾد ﻞﻘﺘﺴﻣ٢۶ﺮﯿﮔاﺮﻓ ﺮﯿﻐﺘﻣ 𝑑𝑈𝜎 = 𝑇𝜎𝑑𝑆𝜎 + Σ𝑘𝑗=1𝜇𝑗𝜎𝑑𝑛𝑗𝜎+ 𝜎𝑑𝐴 + 𝐶𝑑𝜅 + Σ𝑘+1_𝑖=1𝜙𝑖𝑐𝑑𝜑𝑖𝑐 (٣٠.٢) ﺖﺸﮔﺮﺑ رﻮﻈﻨﻤﺑ .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻣ 𝜑𝑖𝑐تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﺛا رد کﺮﺘﺸﻣ ﻞﺼﻓ یژﺮﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ راﺪﻘﻣ هﺪﻨﻨﮐ ﺺﺨﺸﻣ 𝜙𝑖𝑐ﺐﯾاﺮﺿ (٣٠.٢) رد ﻪﮑﻨﯾا ﺖﻠﻌﺑ .([٢۶] ﻪﺑ ﺪﯿﻨﮐ عﻮﺟر ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻌﺑ) دﻮﺷ ﻪﻓﺎﺿا (٣٠.٢) ﻪﻄﺑار ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺪﯿﻗ یداﺪﻌﺗ ﺖﺳا مزﻻ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ندﻮﺑ ﺮﯾﺬﭘ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .ﺪﻫد ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ار (۶.٢) ﻪﺑﺎﺸﻣ یاﻪﻄﺑار (٣٠.٢) ﻪﻄﺑار زا یﺮﯿﮔ لاﺮﮕﺘﻧا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﯿﮔاﺮﻓ ﯽﯾﺎﻫﺖﯿﻤﮐ 𝜑𝑖𝑐 و (٢٨.٢) ﻂﺑاور ﺐﯿﮐﺮﺗ .ﺪﻨﮐ ﻣ ﺖﯿﻌﺒﺗ (١۵.٢) ﻪﻄﺑار زا ﻞﺒﻗ ﻪﺑﺎﺸﻣ مود زﺎﻓ ﻪﺷﻮﺧ ﻞﯿ ﺸﺗ زا ﺷﺎﻧ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻠﺧاد یژﺮﻧا :ﺪﻫد ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ (٣٠.٢) 𝑑𝑈𝜎 = 𝑇𝑏𝑑𝑆𝜎 + Σ𝑘𝑗=1𝜇𝑗𝑏𝑑𝑛𝑗𝜎+ 𝜎𝑑𝐴 + 𝐶𝑑𝜅 + Σ𝑘+1𝑖=1𝜙𝑖𝑐𝑑𝜑𝑖𝑐 (٣١.٢) :دﻮﺷ ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺲﺒﯿﮔ ﺤﻄﺳ بﺬﺟ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻄﺑار ﻢﻫ رﺎﻨﮐ رد (٣١.٢) و (۶.٢) ﻂﺑاور ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ 𝑆𝜎𝑑𝑇𝑏+ 𝐴𝑑𝜎 + Σ𝑘𝑗=1𝑛𝑗𝜎𝑑𝜇𝑗𝑏= 𝐶𝑑𝜅 + Σ𝑘+1𝑖=1𝜙𝑖𝑐𝑑𝜑𝑖𝑐. (٣٢.٢) ٢۶_Intensive ١۶