ربارب و دازآ
یماح دحتم للم نامزاس یسنج ناشابرگد ربارب قوقح
یناسر‌علاطا‌هگرب
دـحـتـم لـلـم رشب قوقح داهن یلاع رسیمک رتفد
دحتم للم
ضیعبت زا ییاهر و یربارب
ضیعبت زا ییاهر و یربارب رشب قوقح یللملا نیب نیناوق یا هیاپ لوصا هرمز زا ،ضیعبت زا ییاهر و یربارب یمامت زا یرادروخرب قح ،یزیامت هنوگ چیه نودب ،اه ناسنا همه .دنور یم رامش هب یربارب ِقح یاراد یدرف ره ،هلمج زا .دنراد ار رشب قوقح نیناوق رد هدش دیق دراوم شیارگ هلمج زا ،فلتخم لماوع رطاخب ضیعبت زا ییاهر قح و نوناق ِلباقم رد .تسا یسنج تیوه و زیمآ ضیعبت یاه تسایس و نیناوق ظفاحم دیاب هک ییاه تسایس و نیناوق ینعی - یتلود یاه تسایس و نیناوق ،میقتسمریغ و میقتسم یضیعبت عبنم - دنشاب ضیعبت ربارب رد یناسنا ره یسنجود ،ارگ سنجود دارفا ،ارگ سنجمه نانز و نادرم زا رفن اه نویلیم یارب موس کی زا شیب رد .دنا هدش ناهج رسارس رد )یسنج ناشابرگد( یسنجارت و مرج ،سنجمه نیفرط تیاضر رب ینتبم ِیصوصخ طباور ،ناهج یاهروشک زا ضیعبت زا ییاهر قح و یصوصخ میرح نتشاد قح ،نیناوق نیا .دوش یم بوسحم ضرعم رد ار دارفا و هدرک ضقن -دنا هدش نیمضت یللملا نیب نیناوق طسوت هک- ار جنپ نیناوق رد لقادح نینچمه .دنهدیم رارق نادنز و همکاحم ،یریگتسد رطخ .دنک یم دیدهت ار یسنج ناشابرگد ناج مادعا تازاجم ،ناهج روشک زا تسا ترابع یسنج ناشابرگد هیلع زیمآ ضیعبت تامادقا زا یرگید یاه هنومن رد زیمآ ضیعبت یاهتیدودحم ،صاخ لغاشم یضعب رد اهنآ مادختسا تیعونمم تیمسرب مدع زین و یمومع عماجم رد اهنآ عمجت قح و نایب یدازآ قح هنیمز زا یرایسب .تسا ارگ سنجمه یاه جوز نایم یرسمه هطبار ینوناق نتخانش نیا ساسا رب اهنت و دننک یم یزاس میقع هب روبجم ار یسنجارت دارفا ،اه تلود رارق نانآ رایتخا رد یتیوه کرادم و دنسانش یم تیمسر هب ار نانآ تیسنج لمع هعماج هیشاح رد یگدنز هب روبجم ییاسانش تراک دقاف یسنجارت دارفا .دنهد یم و شرورپ و شزومآ ،ینامرد و یتشادهب تامدخ ،راک رازاب هب یسرتسد زا و هدوب .دنوش یم مورحم دوخ یساسا قوقح رگید
؟متسه »ارگ سنجمه« میوگن زگره یقرش یاپورا زا ییاه شخب رد هک یحیاول و نیناوق زا یا هعومجم هدیدرگ حرطم »ییارگ سنجمه هعاشا و غیلبت« عنم فده اب اقیرفآ و رد یسنج ناشابرگد یاه هورگ .دزادنا یم رطخ هب ار نایب یدازآ ،تسا یرازگرب تیعونمم و زیمآ ضیعبت یاه تیدودحم اب بلغا ،اهروشک نیا یسنج ناشابرگد رورغ ییامیپهار .دنتسه وربور یمومع تاعمجت یخرب رد و تسا هدش ملاعا عونمم اهرهش یخرب رد )دیارپ یت یب یج لا(
یتامادقا تاماقم ،تسا هدش رازگرب ییامیپهار نآ رد هک اهرهش زا رگید هک دنهد یمن ماجنا ییامیپهار رد ناگدننک تکرش زا تظافح یارب رثوم ریاس و یزانوئن یاه هورگ ِراب تنوشخ تلامح ماجنا یارب ار هار رما نیا .دنک یم زاب یطارفا یاه هورگ
یعامتجا ضیعبت شابرگد راصتخا هب( یسنجود ای ردنج سنارت و ارگ سنجود ،یگ ،نیبزل هک یدارفا یناوارف تلاکشم راچد ،دنرادنپ یم نینچ ار نانآ هعماج هیقب ای دنتسه )یسنج ،هناخ ،راک لحم رد اه نآ .دنسانش یم یعامتجا گنن ار اه نآ .دنوش یم هعماج رد زا ،دوخ یگدنز رگید یاه هبنج زا یرایسب رد و یتشادهب تاسسوم ،هسردم تسا نکمم دارفا نیا .دنرب یم جنر نارگید بصعت و یعامتجا یاه تیمورحم یکشزپ نامرد زا ،دننیبب رازآ هسردم رد هیقب یردلق زا ،دنوش جارخا دوخ راک زا ردام و ردپ طسوت ای دنوش هتخادنا نوریب دوخ یاه هناخ زا ،دنوش مورحم بسانم و جاودزا هب روبجم ای دنوش یرتسب یناور نامرد زکارم رد روز هب ،دنوش درط دوخ ضرعم رد ،»ناش ترهشءوس« رطاخ هب تسا نکمم نینچمه .دنوش یرادراب یتح رارق ضیعبت ضرعم رد دلوت ودب زا ،یسنجود دارفا .دنریگب رارق نارگید هلمح رگید و یحارج تحت یسنجود لاسدرخ ناکدوک و نادازون زا یرایسب .دنریگ یم رارق تسا اهنآ رد یگنوگ یسنجود یاه تیصوصخ فذح فده اب هک ییاه نامرد .دنهد تیاضر رما نیدب هناهاگآ ناشردام و ردپ ای دوخ هک نآ نودب ،دنریگ یم اه تلود تیلوئسم ،نانآ یاه تسایس و نیناوق هک دننک لصاح نانیمطا ات دنراد ینوناق دهعت اه تلود هولاعب .ددرگ یمن یسنج تیوه و شیارگ رطاخب دارفا هیلع رب ضیعبت هب رجنم لامعا یاه ضیعبت ربارب رد دارفا زا تظافح یارب یبسانم ینوناق یاهراتخاس یاهزرم زا رتارف دهعت نیا .دشاب هتشاد دوجو ،هعماج رگید یاه شخب طسوت هدش خیرات نتفرگ رظن رد نودب ،اه تلود یمامت .تسا یبهذم و یتنس ،یگنهرف .دننک نیمضت ار مدرم همه قوقح دیاب ،دوخ یا هقطنم یاه یگژیو ای و هتشذگ ار یسنج ناشابرگد یناسنا قوقح زا تظفاحم رد دوخ تیلوئسم هک ییاه تلود .دنتسه یللملا نیب نیناوق ضقان ،دنریگ یم هدیدان
www.ohchr.org www.unfe.org
دـحـتـم لـلـم رشب قوقح داهن یلاع رسیمک رتفد
دحتم للم نادرم و نانز رشب قوقح یللملا نیب نویسیمک طسوت ،یسراف نابز هب نتم نیا یمسر ریغ همجرت
.درادن همجرت نیا لابق رد یتیلوئسم دحتم للم نامزاس .تسا هتفرگ تروص )IGLHRC( ارگ سنجمه
ریخا یاه تفرشیپ دارفا یناسنا قوقح زا هک دنا هتفرگ یدج میمصت اه تلود یخرب ،ریخا یاه لاس رد تیوقت ،هدنیازف یدنور رد ار اه تیامح نیا و دننک تیامح یسنج ناشابرگد هعماج هلمج زا .تسا هدش بیوصت اهروشک نیا رد دیدج نیناوق زا یا هعومجم .دنا هدرک ،ییارگ سنجمهدض رفنت زا هتساوخرب تایانج نتخانش مرج ضیعبت دض نیناوق یارب همانسانش رودص لیهست و هنایارگ سنجمه طباور نتخانش تیمسر هب نیناوق .دشاب هدش دیق اهنآ دوخ رظن دروم تیسنج نآ رد هک یسنجارت دارفا و اهراب دحتم للم نامزاس یرشب قوقح یاهراکوزاس ،1990 ههد لیاوا زا دارفا هیلع رشب قوقح ضقن فلتخم یاه لکش دروم رد ار دوخ ینارگن اهراب رظان یاهداهن رب لماش اهراکوزاس نیا .دنا هدرک نایب یسنج ناشابرگد هعماج تبسن اهروشک درکلمع و نیناوق قابطنا رب هک تسا یللملا نیب یاه هدهاعم رب و هژیو نارگشرازگ نینچمه .دننک یم تراظن رشب قوقح یللملا نیب تادهاعم هب تلاکشم درومرد ات هدش نییعت رشب قوقح یاروش طسوت هک لقتسم ناسانشراک قوقح تلاکشم نیرتمهم دروم رد و دننک یم قیقحت رشب قوقح یاه شلاچ و .دنوش یم بوسحم اهراکوزاس نیا هرمز رد ،دنهد شرازگ رشب دارفا قوقح یربارب عوضوم اب یخیرات ینارنخس کی رد ،یدلایم 2010 لاس رد للم نامزاس لک ریبد نوم یک ناب ،کرویوین رهش رد یسنج ناشابرگد هعماج نیا دارفا یمامت هیلع ضیعبت و تنوشخ اب هلباقم یارب مزلا تامادقا راتساوخ و شیارگ یانبم رب ضیعبت ام ،نادجو اب ینانز و نادرم ناونع هب« :دش هعماج قوقح اب یگنهرف یاه شرگن نیب هاگ ره .مینک یم در یلک روطب ار یسنج تیوه رارق تیامح دروم دیاب هک تسا رشب قوقح هراومه ،دوش داجیا شنت یناهج رشب
».دریگ ییارجا یاه ماگ
:ات دنتسه فظوم اه تلود ییادز مرج ،نیفرط تیاضر ساسا رب غلاب دارفا هنایارگ سنجمه طباور زا•
.دننک تیوه ساسا رب ضیعبت هک دننک ییارجا و بیوصت ار یضیعبت ِدض نیناوق• نتفرگ و تشادهب ،شرورپ و شزومآ ،یبایراک هنیمز رد ار یسنج شیارگ و .دنک عونمم همانسانش تیوه ات دهد یم ینوناق هزاجا دارفا هب هک دننک ییارجا و بیوصت ار ینیناوق• روبجم هکنیا نودب ،دننک دیق ناش ینوناق کرادم رد ار دوخ رظن دروم یسنج .دنوش هباشم ینامرد دنیآرف هنوگره ای ،تیسنج رییغت لمع،یزاس میقع هب .ددرگ یغلم دیاب هداد تیسنج رییغت دارفا یزاس میقع موزل نوناق ،تملاس و تشادهب شخب نادنمراک ،یماظتنا یاهورین هک دننک نیمضت• و ییارجا یاه هندب رگید و هیئاضق هوق شخب ،شرورپ و شزومآ شخب یا هنوگب یسنج ناشابرگد اب دنناوتب ات دنا هدید یفاک شزومآ روشک یتامدخ .دننکراتفر ربارب دض نیناوق ،اه نآ ساسا رب هک دننک ییارجا و هدامآ ار یلم یاه همانرب• .دنوش ییارجا هعماج یاه شخب یمامت رد ضیعبت
:تسیاب یم اه هناسر هئارا اهنآ قوقح و یسنج ناشابرگد زا تیعقاو رب ینتبم و نزاوتم یریوصت•
.دنهد ،اه همانزور رد ار یسنج شابرگد یاههورگ و دارفا رظن هطقن نایب هزاجا• .دنهدب ییویدار ای ینویزیولت یاه هکبش و گنهرف رد توافت داجیا ثعاب دیناوت یم مه رگید دارفا و امش ناتسود ،امش و
:دیشاب مدرم شرگن دنلب ییادص اب دیدوب یسنج ناشابرگد هیلع ضیعبت زا یلکش دهاش هاگ ره•
.دینک ضارتعا ای تیوه رطاخ هب هداوناخ یاضعا ای ناتسود ،امش هک دینک یم رکف رگا• هب لیمیا کی لاسرا اب ،دیا هتفرگ رارق ضیعبت دروم نات یسنج شیارگ رد رشب قوقح هژیو یاه شور شخب اب urgent-action@ohchr.org
.دیهد علاطا اهنآ هب ار عوضوم نیا و هدرک هبتاکم دحتم للم نامزاس یاج هب :دنتسه ارگ سنجرگد هعماج دارفا همه هک تسا هابتشا ضرف نیا• اه نآ زا ،دنراد رهوش دیسرپب اه نز زا ای دنراد نز دیسرپب اهدرم زا هک نآ .هن ای دنراد »رسمه« دیسرپب اه نآ - دنتسه ارگ سنجمه ،یسنجود ای یسنجارت دارفا یمامت دینکن ضرف• .دنشاب مه ارگ سنجود ای ارگ سنجرگد دنناوت یم
