ربارب و دازآ
یماح دحتم للم نامزاس یسنج ناشابرگد ربارب قوقح
یناسر‌علاطا‌هگرب
دـحـتـم لـلـم رشب قوقح داهن یلاع رسیمک رتفد
دحتم للم
یسنج تیوه و شیارگ عوضوم و رشب قوقح یللملا نیب نوناق
؟تسیچ رشب قوقح و هزادنا کی هب اه ناسنا ام یمامت .تسا اه ناسنا یمامت یتاذ قوقح ،رشب قوقح ،تیلم زا رظن فرص ؛میشاب رادروخرب یناسنا قوقح زا دیاب ضیعبت هنوگره زا اهر هنوگ ره ای و نابز ،بهذم ،گنر ،یموق ای یلم هاگتساخ ،تیسنج ،تماقا لحم تیوه ای شیارگ ،تملاس تیعضو ،تیلولعم ،نس هلمج زا ،نامرگید تیعضو یربارب ،یگدنز قح دننام( دنشاب یسایس و یندم قوقح هاوخ ،قوقح نیا .یسنج دنشاب یگنهرف و یعامتجا ،یداصتقا قوقح ای و )نایب یدازآ و نوناق لباقم رد ،لومش ناهج یقوقح )شرورپ و شزومآ و یعامتجا تینما نتشاد ،راک قح دننام(
.دنرگیدکی اب طبترم و ریذپان ییادج رد ،مود یناهج گنج رد هتفرگ تروص تایانج هب خساپ رد راب نیلوا ،رشب قوقح رشب قوقح یناهج تاررقم .دش نایب )یدلایم 1948( رشب قوقح یناهج هیملاعا یلک لوصا ،یللملا نیب نیناوق ،اه هدهاعم دننام ییاه لکش رد ،نوناق طسوت بلغا قوقح یللملا نیب نیناوق .تسا هدش نیمضت و نایب للملا نیب قوقح عبانم رگید و زا ای و دننک لمع یصخشم طباوض ساسا رب ات دزاس یم فظوم ار اه تلود ،رشب دارفا یساسا یاه یدازآ و یناسنا قوقح ات دنزرو یراددوخ صخشم لامعا یخرب .ددرگ تظافح و جیورت ،اه هورگ و و اه تیلوئسم یارجا هب دهعتم اه تلود ،یللملا نیب تادهاعم رد ندش وضع اب ،دریگ رارق مارتحا دروم دارفا یناسنا قوقح دیاب نآ قباطم هک دندرگ یم یفیاظو ندرمش مرتحم هب دهعت .ددرگ قاقحا قوقح نیا و ددرگ تیامح قوقح نیا زا ای و رشب قوقح رد هلخادم زا یتسیاب اه تلود هک تسا ینعم نادب رشب قوقح اه تلود دهعت .دننک زیهرپ دوخ یناسنا قوقح زا دارفا یدنم هرهب نتخاس دودحم ضقن ربارب رد اه هورگ و دارفا زا ات دزاس یم دهعتم ار نانآ رشب قوقح زا تظافح هب انعم نیدب دارفا رشب قوقح ققحت .دننک تبقارم ثلاث صاخشا طسوت قوقح نیا زا دنناوتب دارفا یمامت ات دنرادرب یتبثم ییارجا یاه ماگ دیاب اه تلود هک تسا .دنوش دنم هرهب لماک یلکش هب دوخ یناسنا و یساسا قوقح
؟تسیچ رشب قوقح یللملا نیب نیناوق دنتسه نآ تیاعر هب مزلم اهروشک هک ار یتادهعت ،رشب قوقح یللملا نیب نیناوق هب دهعتم اه تلود ،رشب قوقح یللملا نیب تادهاعم بیوصت اب .دننک یم صخشم تادهعت اب هک دندرگ یم یلخاد تامادقا یرس کی ذاختا زین و نیناوق بیوصت هک یتروصرد .دشاب قبطنم ،تسا هدش رکذ هدهاعم رد هک هنوگنآ ،اهنآ فیاظو و یسرداد ار رشب قوقح هنیمز رد اهراتفر ءوس دناوتن روشک کی رد ینوناق دنور تسا هدش داجیا یللملا نیب و یا هقطنم حوطس رد ییاهدنور و اه متسیس ،دنک هب اهراکوزاس نیا دوجو .دنک یگدیسر دارفا تاراهظا و تایاکش هب دناوت یم هک رشب قوقح یللملا نیب یاهدرادناتسا یارجا و لماک مارتحا تباب زا رطاخ نانیمطا اهراکوزاس نیا ،یللملا نیب حطس رد .درک دهاوخ کمک اهروشک یلخاد حطس رد
بجومب هک یصصخت یاه هتیمک ،اه هدهاعم رب تراظن یاهداهن زا دنترابع و دنراد هدهع رب ار هدهاعم تادهعت یارجا رب تراظن هفیظو و هدش اپرب تادهاعم قوقح یاروش طسوت هک یلقتسم ناسانشراک رگید و هژیو نارگشرازگ نینچمه یا هقطنم یاه شلاچ دروم رد شرازگ و قیقحت یارب دحتم للم نامزاس رشب .دنوش یم نییعت رشب قوقح ای یسنجارت ،ارگ سنجود ،نیبزل ،یگ دارفا رب ضیعبت لامعِا ایآ
؟تسا ینوناق ،)یسنج ناشابرگد( یسنجود قح نیا و تسا رشب قوقح یساسا لوصا زا ضیعبت زا ییاهر و یربارب قح .ریخ قوقح یللملا نیب قاثیم( رشب قوقح یناهج هیملاعا ،دحتم للم نامزاس روشنم رد هیملاعا نیزاغآ تاملک .تسا هدش جرد رشب قوقح تادهاعم و )یسایس و یندم دنیآ یم ایند هب دازآ رشب دارفا مامت« :دیوگ یم حیرص یلکش هب رشب قوقح یناهج هئارا ضیعبت زا ییاهر و یربارب قح ».دنربارب مه اب قوقح و تیثیح ظاحل زا و نتفرگ رظن رد نودب ،مدرم همه یارب رشب قوقح یللملا نیب نیناوق طسوت هدش .تسا هدش نیمضت نانآ »رگید یاه تیعضو« ای یسنج تیوه و شیارگ ،سنج قوقح تادهاعم زا مادکچیه رد یا هنایفخم تیفاعم دنب چیه ای سیونریز چیه ار یخرب لماک قوقح ات دناوتب تلود کی نآ هطساو هب هک تسین دوجوم رشب هیقب هب قوقح ءاطعا زا ،دارفا یسنج تیوه و شیارگ هیاپ رب ًافرص اما دنک تیاعر .دزرو یراددوخ دارفا دییات دحتم للم نامزاس رشب قوقح هدهاعم رب رظان یاهداهن ،نیا رب هولاع یللملا نیب نیناوق رد هدش رکذ دراوم وزج یسنج تیوه و شیارگ هک دنا هدرک .تسا عونمم اه نآ ساسا رب نداهن ضیعبت و دوش یم بوسحم رشب قوقح اه نآ هک تیعقاو نیا ساسا رب مدرم قوقح رد ضیعبت و زیامت هنوگره ینعی گنر تلع هب ضیعبت هک یروط نامه ،تسا ینوناق ریغ ،دنتسه یسنج شابرگد هیضق نیا .تسا ینوناق ریغ یرگید تیعضو ره ای و نید ،تیسنج ،داژن ،تسوپ ،هدهاعم یاهداهن طسوت ،یمومع یاه ییامنهار و یریگ میمصت رد اهراب و اهراب و یعامتجا ،یداصتقا قوقح هتیمک ،دحتم للم نامزاس رشب قوقح هتیمک دننام هیلع ضیعبت عفر هتیمک و هجنکش اب هزرابم هتیمک ،کدوک قوقح هتیمک ،یگنهرف .تسا هدش دییات نانز ناشابرگد رشب قوقح ضقن یاه هنوگ نیرت عیاش زا یخرب
؟تسیچ یسنج دارفا هیلع رشب قوقح ضقن زا یا هدرتسگ فیط ،للم نامزاس رشب قوقح رتفد .تسا هدرک تبث ار نانآ یسنج تیوه و شیارگ ساسا رب ًافرص
www.ohchr.org www.unfe.org
دـحـتـم لـلـم رشب قوقح داهن یلاع رسیمک رتفد
دحتم للم نادرم و نانز رشب قوقح یللملا نیب نویسیمک طسوت ،یسراف نابز هب نتم نیا یمسر ریغ همجرت
.درادن همجرت نیا لابق رد یتیلوئسم دحتم للم نامزاس .تسا هتفرگ تروص )IGLHRC( ارگ سنجمه
:رب دنوش یم لماش دراوم نیا یردلق ،یظفل یمارتحا یب و یملاک دیدش هلمح زا معا ،راب تنوشخ هلمح• لبق زا یاه لتق و ییابر مدآ ،هجنکش ،یکیزیف متشو برض ،یناور رازآ و .هدش یزیر همانرب ناشابرگد تازاجم و تیذا و رازآ یارب بلغا هک زیمآ ضیعبت یرفیک نیناوق• ینتبم یسنج طباور هک ینیناوق هلمج زا ،دنریگ یم رارق هدافتسا دروم یسنج یصوصخ میرح قح ضقان ور نیا زا و هدرک یقلت مرج ار نیفرط تیاضر رب .تسا ضیعبت زا نانآ ییاهر قح و دارفا یاه تیدودحم داجیا و نایب یدازآ هنیمز رد زیمآ ضیعبت یاه تیدودحم داجیا• زین و زیمآ تملاسم تاعمجت و عماجم هنادازآ لیکشت قح هنیمز رد هباشم دودحم هناهب هب هک ییارگ سنجمه هب طوبرم بلاطم راشتنا تیعونمم نوناق .دریگ تروص یسنج یشابرگد »غیلبت« نتخاس هلمج زا ،دهد خر ینوگانوگ یاه ناکم رد دناوت یم هک زیمآ ضیعبت راتفر• دوجو مدع تروص رد .ناتسرامیب و هداوناخ ،هناخ ،سرادم ،راک لحم رد یاهراتفر نینچ ،یسنج تیوه و شیارگ ساسا رب ضیعبت عنم یلم نیناوق زا هک یناسک یهاوخداد یارب یهار و دبای یم همادا هفقو یب یزیمآ ضیعبت هب مدع ،طیارش نیا رد .دنام دهاوخن یقاب دنوش یم ررضتم تامادقا نیا تیوه نتخانش تیمسر هب مدع ای هنایارگ سنجمه طباور نتخانش تیمسر ناشابرگد زا یرایسب یگدنز رب زیمآ ضیعبت یریثات دناوت یم ،دارفا یسنج .دشاب هتشاد یسنج نیا دروم رد دحتم للم نامزاس رشب قوقح یاروش و یمومع عمجم
؟دنا هتفگ هچ عوضوم اه تلود زا ،اه همانعطق زا یا هعومجم رد دحتم للم نامزاس یمومع عمجم دنراد روضح اهنآ تردق هزوح رد هک ار یدارفا همه تایح قح هک دهاوخ یم هلمج زا ، لتق یاه هدنورپ همه تقو عرسا رد و لماک روطب زین و هدرک نیمضت رارق یگدیسر دروم ار دارفا یسنج تیوه ای شیارگ رطاخ هب هتفرگ ماجنا یاه لتق ).دیناوخب ار A/RES/67/168همانعطق ،لاثم ناونع هب( .دنهد داهن نیلوا ناونع هب ،دحتم للم نامزاس رشب قوقح یاروش ،2011 نئوژ رد شیارگ ،رشب قوقح صوصخ رد ار یلصفم همانعطق ،دحتم للم نامزاس یتلود نیب ینارگن« ،اروش نیا 17/19 هرامش همانعطق .دناسر بیوصت هب یسنج تیوه و تیوه و شیارگ رطاخ هب دارفا هیلع ضیعبت و تنوشخ دروم رد ار اروش »دیدش هنماد و داعبا هنیمز رد یتاقیقحت ماجنا راتساوخ نینچمه و هدرک نایب نانآ یسنج .دیدرگ اه نآ اب هلباقم تهج مزلا تامادقا زین و اه ضیعبت و اه تنوشخ نیا و نیودت 2011 ربماسد رد رشب قوقح یلاع رسیمک رتفد طسوت شهوژپ نیا هب دارفا هیلع مئاد و رمتسم ضیعبت و تنوشخ ،یقیقحت راک نیا رد .دش رشتنم و اه هتفای هیاپ رب .تفرگ رارق یسررب دروم نانآ یسنج تیوه و شیارگ لیلد دش اپرب 2012 سرام هام رد اروش لحم رد یدرگزیم ،شهوژپ نیا یاه هیصوت
دروم رد یمسر ِیتلود نیب ثحب کی ،للم نامزاس رد راب نیتسخن یارب نآ رد هک .تفرگ تروص عوضوم نیا روظنم هب یلمع یاه ماگ هچ دهاوخ یم اه تلود زا یللملا نیب نیناوق
؟دنرادرب یسنج ناشابرگد قوقح زا تظافح رب لماش ،یسنج ناشابرگد رشب قوقح هب مارتحا هنیمز رد اه تلود یلصا دهعت :دوش یم دراوم نیا هب تبسن دهعت یساره یسنجارت و یسارهارگ سنجمه تنوشخ لباقم رد دارفا زا تظافح• زیمآ تناها و یناسناریغ ،هنامحر یب یاهراتفر و هجنکش عنم و یریگولج و عنام هک »رفنت هزیگنا اب تیانج« هیلع ینیناوق بیوصت .دارفا نیا هیلع داجیا ،دوشب ناش یسنج شیارگ رطاخ هب دارفا هیلع زیمآ رفنت تنوشخ زا ترفن هزیگنا اب هک ییاه تنوشخ شرازگ و تبث یارب دمآراک یاهراتخاس لامعا نیا دروم رد رثوم قیقحت هلمج زا ؛دریگ یم تروص دارفا نیا هیلع شزومآ نینچمه .اه نآ دروم رد تلادع یارجا و نامرجم ینوناق بیقعت و هک یمتسیس داجیا و اه هاگتشادزاب رب تراظن ،یماظتنا یورین ناراد هجرد و نیناوق بیوصت ،نیا رب هولاع .دنک یگدیسر ناینابرق تلاکشم هب دناوتب هک دسانشب تیمسر هب ار عوضوم نیا دیاب یگدنهانپ هب طوبرم یاه تسایس یهجوم لیلد دناوت یم یسنج شیارگ رطاخب ندش عقاو رازآ و تیذا دروم .دشاب یگدنهانپ تساوخرد یارب هک ینیناوق مامت اصوصخ ،دسانش یم مرج ار ییارگ سنجمه هک ینیناوق وغل• نانآ یصوصخ میرح رد ار لاس گرزب دارفا تیاضر رب ینتبم یسنج راتفر شیارگ و تیوه رطاخ هب دارفا هک دوش نیمضت نینچمه .دنک یم یقلت مرج یاه شیامزآ دروم هجو چیه هب و هدشن ینادنز ای و تشادزاب دوخ یسنج رارق ،دوش یم ماجنا اهنآ یسنج شیارگ نییعت یارب هک یراب تفخ یکشزپ .دنریگن هک ینیناوق بیوصت .دارفا یسنج تیوه و شیارگ رطاخ هب ضیعبت عنم• یرازگرب .دنک یم ملاعا عونمم ار یسنج تیوه و شیارگ رطاخ هب ضیعبت ناشابرگد یراگنا گنن اب هلباقم و ضیعبت اب هزرابم یارب یشزومآ یاه هرود .یسنج یاه تیعمج و عماجم هنادازآ لیکشت قح ،نایب یدازآ زا تظافح• هکنیا زا نانیمطا نینچمه .یسنج ناشابرگد یمامت یارب زیمآ تملاسم لامعِا نینچ هک یعقاوم رد یتح( قوقح نیا هنیمز رد یتیدودحم هنوگچیه تروصب )دریگ یم تروص بسانتم و لوقعم ،عورشم یتین اب ییاه تیدودحم .دش دهاوخن لامعا دارفا یسنج تیوه و شیارگ هیاپ رب افرص و زیمآ ضیعبت قوقح هب مارتحا هک یا هنوگ هب هعماج رد عونت و یربارب گنهرف شرتسگ .دوش لماش زین ار یسنج ناشابرگد
