• Aucun résultat trouvé

التغير البنائي-الوظيفي للمدرسة الجزائرية في ظل التحديات الراهنة -دراسة تحليلية لاتجاهات أساتذة التعليم المتوسط-

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Partager "التغير البنائي-الوظيفي للمدرسة الجزائرية في ظل التحديات الراهنة -دراسة تحليلية لاتجاهات أساتذة التعليم المتوسط-"

Copied!
364
0
0

Texte intégral

(1)

12

ــــــيــلـــــعــــــــتـــــلا ةرازو ـــــــ

ـــــلاـــــــــــــــــعلا مـــــ ــــــــــ

ـــــــــــــــــحبــلاو يـــــــ ـــ

ــــــــــــعـــــلا ثـــــــ ــل

يـــــــــــم

ــــــــــــــعــماــــــــــــــج ـ

دـــــــــــــــــــــمـــــــحم ةـــــــ ــــضيـــــــــخ

ــــــــــ رـــــــــ - كــــــسب ــــــــــــ ةرـــــــــــــ -

لا موــــــلعلا ةــــــيلك ةـــــــــــــيعاـمتجلاو ةـــــــيناــــسن

- ةيـــــعاــــــــمتجلا موــــــــــــلعلا مـــــــــــســــــــــــــق -

عامتجلا ملع يف (

ثلاثلا روطلا )

ةجرد لينل ةمدقم ةحورطأ لا

هاروتكد

ةيبرتلا عامتجا ملع صصخت

:روـــتكدلا ذاــــتسلأا فارشإ :ةــــــبلاطـــلا دادــــــــعإ يودــــــــب رــيخلا مأ

قوــــــقرب ناـــــــمحرلا دبع

ةــــــــــــــشقاـــــــــــــنملا ةــــــــــنجل ءاــــــــضعأ

ةفصلا ةعماجلا ةيملعلا ةبترلا بقللاو مسلا

اسيئر ةرــــــــــــكـــــــسب روتكد ذاتسأ ةلبد يلاعلا دبع اررقمو افرشم ةرــــــــــــكـــــــسب روتكد ذاتسأ قوقرب نامحرلا دبع اشقانم اوضع ةرــــــــــــكـــــــسب روتكد ةجرف دمحأ اشقانم اوضع ةـــــــــــــــــنــتاب روتكد هداعس دولوم اشقانم اوضع رئازــــــــــــجلا روتكد ذاتسأ ينارقم يمشاهلا

:ةيعماجلا ةنسلا

5102 /

5102

يئانبلا ريغتلا -

ةسردملل يفيظولا ةيملاعلا تايدحتلا لظ يف ةيرئازجلا

ةنهارلا

- ةيليلحت ةسارد تاهاجتلإ

طسوتملا ميلعتلا ةذتاسأ -

(2)

13

ام ىلع ىلاعت لله ءانثلاو دمحلاو ركشلا ...مدع نم انايحأ دقف ...معنلا نم انبهو

يغبني امك دمحلا هل ف ...اناسكو اناوآو انا فاعو ...ةلاهج نم انملعو ...ةللاض نم انادهو هناطلس ميظعو هللاجل

هاضرت ًاحلاص لمعأ نأو ، ّيدلاو ىلعو ّيلع تمعنأ يتلا كتمعن ركشأ يّنإ مهللا "

" املع يندزو ينقفوو

ركشلاب مدقتأ امك يذلا "قوقرب نامحرلا دبع"روتكدلا ذاتسلأا ىلإ نا فرعلاو

هتاداشرإو هملع مركب لضفتو ،لمعلا اذه زاجنلا ةدعاسملا دي يل مدقو ينهجو .يملعلا ءاطعلا نم ًاديزمو ةيفاعلاو ةحصلا هل ةينمتم ،ةمّيقلا

ةفرعملاب يديوزت ىلع لضفلا مهل ناك نيذلا يتذتاسأ عيمج ركشلا صخأ امك جوتو

. يملعلا يراسم للاخ يهي

لؤا فت ةرظن وأ ةملكب ول و هيف اومهاسو لمعلا اذه زاجنا يف يندعاس نم لك ىلإ .ءاطخلأل ًابيوصت وأ

نانتملااو ركشلا تارابع صلخأو ،لبنأب مدقتأ ءلاؤه لك ىلإ

* ر يخ لا مأ يود ب *

(3)

14

ةساردلا صخلم :ةيبرعلا ةغللاب

ز لز درارد ا زذ زكرت ررد زرد لز رامرد

لزي لزز ي وو لزينو ةزكبت كزترد لوزيرترد ا زلاصد لزيزهنمو

لوززيرترد ا زز نرد كرتر زز ززر و ،رزز وتمرد ايزز بترد م ت زز ذ ززذ زتد ج ززل خززم ،

زز لزز بتمرد ار زز مرد

زرا لإ زفا ،ايوز تردو ،ةيرازترد قردرط د كو ،لمي بترد جذ نمر لز رم هتاهزت كزترد لزي كيهرد ذدرز غترد

ر وتمرد اي بترد ازبي ل زرد لاز رد اي بترد خم لين ثرد ل رمرد كإ لم ذ لي ي و لير نو ذدر غت ةك م

كزززترد تدازززذ د خزززم لززز مز قززز ت زززرا تازززه كززز ت

لززز رمرد ا زززذ لزززي هن كزززإ ززز م ترد خزززكم ززز تر ر

ليون ثرد ل رمر و

خهمرد ار را هزوترد .

ء نو ر لغ يلا ات

:كتلآ ك ل درا ر ك يرررد جؤ ترد

ىام م*

ل زت د ا ت ر ليررد زرد ل رامرد

؟لنذدررد ليمر برد ذ ي

:كتلآ ك لي ر رد ذلاؤ ترد خم ل مز هت ت جران

1 - ىام م ل زت د

ا ت ر ليررد زرد ل رامرد

؟ ليإربمرد ذ ي

2 - ل زت د ىام م

؟ليزورونكترد ذ يا ت ر ليررد زرد ل رامرد

3 - ل زت د ىام م

؟ليإ ثرد ذ يا ت ر ليررد زرد ل رامرد

،ليازززلا لزززن ر زززيتل لزززن بمرد لززز يرط ززز ا زززمت لاد ازززت لززز درارد ذلاؤ ززز ت خزززم قززز ترد ازززز خزززم لزز مرد مدا كززإ ذزز ثمت كززترد لززيزهنمرد ذدوا د خززم لزز ومزم ززرا لإ ززفا ،ك ززلاورد جهنززمرد قزز وطتو

ة ي مو ،ل و مردو تركيل

غترد د ذ و ن ر وتمرد اي بترد م ت ذ ذ زتد ة ي از خم ر

هتاهزت ل زرد

.ليررد زرد ليويرترد لمو نمرد :ةيتلآا جئاتنلا ىلإ ةساردلا تصلخ نذ*

م ت ر تر بمرد خ ت كإ لير كتد .ر ك ترد لك م ء نو ةكبند م ،

(4)

15

ذدء ززز كر لززززير مرد قزززيرط خززز ةيراززززترد ليز تدرتززز د قززز وطت*

ج ززززمذدو ج تزززللاد خزززم ازززز ابرد ه زززلا

.لي درارد تو لارد لإ ثك ا كإ كرلآد اي بترد ليبفو كرتردو لي ذ يبفو

* رامرد كإ ايو ترد ليو غ ل ريمنتر تمي ليررد زرد ل

خ خزم در ز ت د ز م ترد صلتي خ جو ي هن

ا زززذ ذزززن ك ءدوززز ززز م ترد ب زززر لزززلا لرد ذدراززز رد ززز ززز ةكبنززز زززمم د زززذ ، ذدراززز رد ةززز ن ازززهر رد لر ق بتت ذدرا رد يوذوم

رلأتمرد لرإ و خ ي

ي درا خ .

* ذ زززي م ايزززمبت خ لاا لزززيمي بترد لزززي مبرد أ اززز ت ززز ذاززز كأت خزززم اغرزززرد ززز لزززيررد زرد لززز رامرد خزم از ابرد زنذ خ ل وزر از إ ،ازب ازمبي ازرو قز ي ازر لزث ا رد لزيمي بترد ار ز ور لزلا لرد أ ا ترد

و للا لرد صر نرد ليويرترد ذ ؤمرد الدا ار ورد ا ه

.

* ززيغ وززذ لززيررد زرد لزز رامرد كززإ لززيت مو بمرد جدراةززو قزز بت ززميإ ذزز رط كززترد ذ ير كززتصد اززذ د خززم

كرلآد ا صد ما م ل بتمرد ليمي بترد خ م فمرد .ع دوردو عيرتترد خ و موذ ارط م ،

* رد روط كإ ذرد لا ليت مو بمرد يزورونكت ج زم َّخا رد زرد ل رامرد كإ ةي أت

ر اك ت خ أ ا ر إ ، لي

لزز ثمتمرد صر زز نرد ازز كززإ اززب قزز ي اززر لززيت مو بمر لطزز وتمرد لزز رمرد جيرززل زز م ترد كززإ

ذد زز هزترد

ليت مو بمر للا لرد ليمي بترد خ م فمردو جذ نمرد د كو ر طأترد لر ذو .

* ززز مرد أ ازززذ خزززم ذزززرد لا لزززيررد زرد لززز رامرد كزززإ لزززيوغ رد لر خزززم اززز ابرد ذاهزززت كزززترد لزززيرذوزرد ل ززز نرد

لي نر رد لغ ر ر ك ترد للا ل ق وطترد ج زم كإ ذدا تنلاد .

* ززنذ لر مبتزز د أوروززمك ليزز نر رد لززغ رد خ ززو هزز تدرززت لاد ززز اوزززوم كإ زز ث ثدرززلارد خ نوززكمردو

لييربرد لغ ر .

أت ازززغر ،لزززيمر برد ا يززز رد ززز ززز ت ند رزززثك لزززيمي بترد خ م زززفمرد* لرزززرد زرد خطدوزززمرد ء زززنو ززز ذاززز ك

هنطور كمتنمرد .

* رت م ر غ كم صدو ك ي رد طلرد كإ اا

ثورتمرد "وذ هيرا ب ي ل رد كبمتزمرد ج ومنرد َّخ

،ثورزتمرد د زذ رطؤزت كزترد لزير نرد ار زبمرد َّخ رز غ ،"هتر زلاأ أوزتتمرد كطدر ميارد كثدا رد كبمتزمرد

(5)

16

،ليرك رد لي نرد خم از ي خومزفم ازك خ زفت لا لز و لزرو مرد ازبز ل زرد ءكزترد ،مااز م رز غ واوت

ه إ .

Résumé :

L’étude des systèmes éducatifs requiert aujourd’hui une importance en raison des tensions et des mutations que connaissent les sociétés contemporaines dans le cadre d’une globalisation. l’Algérie comme tout les payes a essayé de reformer le système éducatif pendant quelque années , cette étude basé de traiter l’école algerienne et la méthodologie de la reforme surtout le changement structo-fonctionnel du systéme éducatif au point de vues des professeurs scondaires.

On a traité les contenus et les méthodes d’enseignement qui reposé sur la stratégie d’enseignement l’approche par les compétences ,

On a posé ces questionnements :

1)- Quelle est l'étendue de l'école algérienne de réponse aux défis de la connaissance 

2)- Quelle est l'étendue de l'école algérienne de réponse aux défis technologique 

3)- Quelle est l'étendue de l'école algérienne de réponse aux défis culturelle

Pour rependre à ces questionnements , nous avons utilisé trois techniques de base pour collecter les informations.

Premièrement: les rencontres avec les directeurs et les professeurs dans les établissement éducatifs.

Deuxièmes :technique d’observation sur les procédés et les méthodes d’enseignement , à l’intérieur de salles de classe pour pouvoir juger les éléments de l’opération (enseignant-enseigné-méthode).

(6)

17

Troisièmement : nous avons utilisé test Likert pour découvrir les tendances des professeurs secondaire vers le changement structo- fonctionnel de l’école algérienne

Cette étude a abouti aux résultats suivants :

 il ya une problématique d’enseigner des connaissances aux élèves ,a causse de mal bâtis la reine de la pensée .

 l’application de l’approche par les compétences accompagné par un grand nombre de déséquilibre et la négligence des situation d’enseignement nécessaires , en générale les enseignants utilisent des situations traditionnelles qu’ils sont habitués à mettre en pratique selon d’anciennes stratégies.

 Le système d’évaluation est uniforme pour touts les éléves.

 l’enseignement dans l’école algérienne est traditionnelle .

 Le domaine de la technologie de l'information est encore dans la phase de mise en place dans les écoles algériennes.

 La Question linguistique dans l’ école algérienne sont toujours au cœur des points les plus importants .

 Il ya un conflit culturel entre les arabophones et les francophones.

 les contenus éducatives plus ouverte vers Les valeurs universelles pourtant intéressent en partie du bâtir le citoyen algérien .

(7)

18

هف ـــــــــــ سر

تايوتحملا ةحفصلا

ةمدقم

80

ةساردلا عوضوم :لولأا لصفلا

ةساردلا ةيلاكشإ ديدحت :لوأ

22

بابسأ:ايناث رايتخا

عوضوملا

21

عوضوملا فادهأو ةيمهأ:اثلاث

21

ةساردلا ميهافم ديدحت :ًاعبار

21

:ًاسماخ ةيرظنلا ةبراقملا

32

اسداس ةقباسلا تاساردلا :

31

لصفلا :يناثلا

يفرعملا ثارتلا يف يعامتجلا رّيغتلا

ديهمت

16

ّيغتلل ةرسفملا ةيرظنلاو ةيركفلا تاهاجتلا :لوأ يعامتجلا ر

16

0 - يعامتجلا ريغتلا يف ةيكيسلاكلا تايرظنلا

16

0 - 0 يعامتجلا مدقتلا تايرظن

16

(8)

19

0 - 5 - ةيعامتجلا ةرودلا تايرظن

16

0 - 3 ّوطتلا تايرظن - يعامتجلا ر

62

5 يعامتجلا رّيغتلا يف ةرصاعملا تايرظنلا -

63

5 - 0 - ةيفيظولا ةيئانبلا ةيرظنلا

63

5 - 0 - 0 - ةيكيسلاكلا ةيفيظولا

63

5 - 0 - 5 - ةثيدحلا ةيفيظولا

61

5 - 5 - عارصلا تايرظن

02

5 - 3 - ةيعامتجلا ةيجولوكيسلا تايرظنلا

03

5 - 4 -

"نجام ترفيا" ةددجملا ةيصخشلا ةيرظن

01

5 - 2 - ةيرظن دنلايلكام ديفيد(زجنملا عمتجملا

01

)

5 - 2 - تاهاجتا ثيدحتلا

01

:ايناث وع و لما لحارم ّيغتلا

يعامتجلا ر

01

0 ّيغتلا لماوع- يعامتجلا ر

01

5 - ريغتلا لحارم يعامتجلا

62

يعامتجلا ريغتلا قئاوعو عاونأ:اثلاث

63

0 - يعامتجلا ريغتلا عاونأ

63

5 - يعامتجلا ريغتلا قئاوع

61

ةصلاخ

61

:ثلاثلا لصفلا ةقلاعلا ةيلدج

يعامتجلا رّيغتلاو ةيبرتلا نيب

ديهمت

66

(9)

20

تامزناكيم يف ثحبلا:يعامتجلا ماظنلاو ةيبرتلا :لوأ ّيغتلا

يعامتجلا ر

66

0 - 0 - عمتجملا ةفسلفو ةيبرتلا

288

0 - 5 - يداصتقلا ءانبلاو ةيبرتلا

288

0 - 3 - يسايسلا ءانبلاو ةيبرتلا

282

0 - 4 - ةيبرتلا يفاقثلا قسنلاو -

دئاسلا يميقلا

281

ةيبرتلل ةيفاقثلاو ةيعامتجلا فئاظولا لوح :ايناث

281

:اثلاث ةيمنتلاو ميلعتلا نيب ةقلاعلا ةعيبطل ةرسفملا ةيرظنلا لخادملا ريغتلل ارشؤم اهفصوب

يعامتجلا

220

3 - 0 - ةيرظن ثيدحتلا

221

3 - 5 - يرشبلا لاملا سأر ةيرظن

226

ةصلاخ

232

ايجولويسوس :عبارلا لصفلا رئازجلا يف ةسردملا

ديهمت

233

فئاظولاو ةيرظنلا لخادملا يف ثحبلا ،ةسردملا ايجولويسوس :لوأ

233

0 - 0 - ةسردملل ةيجولويسوسلا ةجلاعملا

، ةسردملا ةسارد يف ةيرظنلا لخادملا مهأ

233

0 - 0 - 0 - ةسردملا ةسارد يف ةيكيسلاكلا ةيجولويسوسلا تاروظنملا

231

0 - 0 - 5 - تاروظنملا ةسردملا ةسارد يف ةثيدحلا ةيجولويسوسلا

230

0 - 5 - ةيوبرت ةسسؤمك ةسردملا فئاظو

212

رئازجلا يف ةسردملا :ايناث

، يرئازجلا يوبرتلا عورشملا ءانب تاقلطنم يف ثحبلا

211

5 - 0 ّوطتو ةأشن- ةسردملا ر

يف رئازجلا ( 0331 - 0625

211

)

(10)

21

5 - 5 - مهلأ ةيجولويسوسلا ةجلاعملا تاحلاصلإا

رئازجلا يف ةيوبرتلا

212

5 - 5 - 0 - ةبراقملا ميهافملا ضعبو يوبرتلا حلاصلإا

212

5 - 5 - 5 - رئازجلا يف يوبرتلا حلاصلإا -

دصاقملاو فادهلأا

211

5 - 5 - 3 - رئازجلا يف يوبرتلا حلاصلإا لحارم

216

5 - 5 - 4 - ةيجولويسوس حلاصلإا

رئازجلا يف يوبرتلا

268

5 - 3 ّدحتلا- هجاوت يتلا تاي ّيغتلا لظ يف يرئازجلا يوبرتلا ماظنلا

نهارلا يعامتجلا ر

261

5 - 3 - 0 ّدحتلا زربأ- يرئازجلا يوبرتلا ماظنلا هجاوت يتلا ةيملاعلا تاي

261

5 - 3 - 5 - ةنهارلا تايدحتلا لظ يف يرئازجلا يوبرتلا ماظنلا تايلاكشإ

201

ةصلاخ

263

ةساردلل ةيجهنملا تاءارجلإا :سماخلا لصفلا

ديهمت

261

ةساردلا تلاجم :لوأ

261

0 - 0 - يناكملا لاجملا

261

0 - 5 - ينامزلا لاجملا

266

0 - 3 - يرشبلا لاجملا

288

:ايناث ةساردلا ةنيع

282

اثلاث ةساردلا جهنم :

286

اعبار تانايبلا عمج تاودأ :

228

4 - 0 - لاملا

228

ةظح

4 - 5 - ةلباقملا

222

(11)

22

4 - 3 - تاهاجتلا سايق ةادأ

223

4 - 3 - 0 - هاجتلا موهفم

223

4 - 3 - 5 - هاجتلا صئاصخ

221

4 - 3 - 3 - لأا تانوكملا هاجتلال ةيساس

221

4 - 3 - 4 - تاهاجتلا نيوكت لحارم

221

4 - 3 - 2 - سايقم ءانب لا

هاجت :(

"تركيل سايقم THE Likert Scale

")

221

:اسماخ ةمدختسملا ةيئاصحلإا بيلاسلأا

228

ةصلاخ

222

:سداسلا لصفلا ةساردلا تايطعمل يجولويسوسلا ريسفتلاو ليلحتلا

ت

221

ديهم

روحم :لوأ ةباجتسا

ةيفرعملا تايدحتلل ةيرئازجلا ةسردملا

221

0 - 0 - رـــشؤمب ةـــصاخلا تاـــيطعملا ريـــسفتو ضرـــع جهاـــنم نيماـــضم

طـــسوتملا ميـــلعتلا

قلا درفلا جذومن اهقيقحتو بيكرتلاو ليلحتلاو ثحبلا ىلع ردا

221

0 - 5 - ضرع ب ةـصاخلا تايطعملا ريسفتو رـشؤم

ا تاءاـفكلاب ةـبراقمل و

قيقحت اـه جذوـمن

بيكرتلاو ليلحتلاو ثحبلا ىلع رداقلا درفلا

233

0 - 3 - رـشؤمب ةـصاخلا تاـيطعملا ريـسفتو ضرع ماـظن

ميوـقتلا يـلعفلا هـسايقو دـمتعملا

ن تاردقل بيكرتلاو ليلحتلاو ثحبلا ىلع رداقلا درفلا جذوم

211

روحم :ايناث ةباجتسا

ةيجولونكتلا تايدحتلل ةيرئازجلا ةسردملا

213

5 - 0 - ريسفتو ضرع لا

ةثيدحلا تاينقتلا مادختسل يلعف هجوتلا رشؤمب ةصاخلا تايطعم

سيردتلا ةيلمع يف

211

5 - 5 - رـــشؤمب ةـــصاخلا تاـــيطعملا ريـــسفتو ضرـــع ةـــيناكمإ

يـــف درـــفلا جذوـــمن مـــكحت

218

(12)

23

جهانملا للاخ نم ةثيدحلا تايجولونكتلا ةيميلعتلا

روحم:اثلاث ةباجتسا

ةيفاقثلا تايدحتلل ةيرئازجلا ةسردملا

211

3 - 0 - لأا تاغللا ىلع حاتفنلا رشؤمب ةصاخلا تايطعملا ريسفتو ضرع ةـيبنج

أ نـم لـج

اهليصحتو ةفرعملا ءانب ةيبرعلا ةغللا ىلع ظافحلا عم

211

3 - 5 - رشؤمب ةصاخلا تايطعملا ريسفتو ضرع نطاوملا ءانب

،هـنطول يـمتنملا يرئازجلا

ةيملاعلا ميقلا ىلع حتفنملاو

266

ئاتن ـــ لا ج ــــ سارد ــــــــ

268

ة

خ ــــــــــــــ متا ـــــــــــــــــــــــــ

381

ة

مئاق ـــــ جارملا ة ــــــــــ

386

ع

قـــــــــــــــــــحلاـــــــــــــــملا

322

هف ـــــــــــ جلا سر ـــــــــــ

لواد

مقرلا نعلا

ــــــــــ ج :ناو ــــــــــــــــــــ

لود ةحفصلا

10 خ و

خ و لنر م خ م فم

لم ن د ذ ذ زتدو ليمي بترد

كإ خدا ورد لما تمرد

ليم نردو 002

كترد ليمي بترد ذ ؤم ر ب ت أ رد عمتزم ادرإ كر مزصد اابرد خ و 15 أ رد ه إ ذيرز 511

خ و 13 لن برد ذدار مر ك و نرد عي وترد 515

كم برد اذؤمرد لن برد ذدار م عي وت خ و 14 513

لينهمرد مرولرد لن برد ذدار م عي وت خ و 12 512

ل رامرد ما مرد لن برد ذدار م عي وت خ و 12 517

17 ك ملرد ذركير ة ي مرد ذ زرا خد و د عي وت خ و

502

(13)

24

13 ذركير ة ي مر ل نر هتو نو رو م اك ذدر اا خ و

507

ة ي رد مدا ذ ث جابم خ و 16 506

01 جذ نم خ م فم رتؤم للا لرد ذ يطبمرد ر تو ر خ و

اي بترد

كرتردو ا تردو أ رد را رد ار رد ج ومن ه ي تو ر وتمرد 552

00 رتؤم للا لرد ذ يطبمرد ر تو ر خ و

و ذدء كر لير مرد

. كرتردو ا تردو أ رد را رد ار رد ج ومن ه ي ت 533

05 امتبمرد ايو ترد ا ن رتؤم للا لرد ذ يطبمرد ر تو ر خ و

. كرتردو ا تردو أ رد را رد ار رد ج ومن ذدرا ر ك ب رد ه ي و 544

03 ادالت لا ك بإ هزوترد رتؤم للا لرد ذ يطبمرد ر تو ر خ و

.ةيراترد لي م كإ لث ا رد ذ ين ترد 524

04 رتؤم للا لرد ذ يطبمرد ر تو ر خ و

لين كما ار رد ج ومن اك ت

ليمي بترد جذ نمرد ج ل خم لث ا رد ذ يزورونكترد كإ 521

02 ذ يطبمرد ر تو ر خ و

ذ غ رد ا ت نلاد رتؤم للا لرد

ه لا تو لإربمرد ء نو از خم ليونز د . لييربرد لغ رد ظ رد عم

524

02 رتؤم للا لرد ذ يطبمرد ر تو ر خ و

لررد زرد خطدومرد ء نو

.ليمر برد ا ي رد حت نمردو ،هنطور كمتنمرد 577

ادومرد لي ر كنم رد عي وترد خ و 07 لط وتمرد ل رمر ل بتمرد لي درارد

531

خ ثو م ر لير مزصد ذ ذ زتلاد خ و 03 561

هف ــــــ كشلأا سر ـــــــــــ

لا

مقرلا ينايبلا ليثمتلا :ناونعلا

ةحفصلا

مر تلمرد ليويرترد ذ ؤمرد م ت د عي وت خ و 10 510

15 لن برد ذدار مر ك ونرد عي وترد خ و

513

(14)

25

13 كم برد اذؤمرد لن برد ذدار م عي وت خ و

512

14 .لينهمرد مرولرد لن برد ذدار م عي وت خ و

512

12 .ل رامرد ما مرد لن برد ذدار م عي وت خ و

516

قم ــــــــــــ مد ـــــــــ

اوززز رد لزززمروبرد ذ زززلا

كزززإ ر مثتززز لاد ززز خذدرزززت ج مززز ررد

مرززز تو اززز د ت عزززم لزززلا ل ،لرزززت رد

،ذ زمو بمرد لزين ت ازثم ،ماز ا ذلا ززم كزإ رز ن ر ذز م اكزت لين ز نصد لإربمرد رز تو ج تن دو ر غترد ،لززيإدرغزرد ذ إ زز مردو اوازز رد هززيإ ذززت ت مر غززلا لززير ار ززبرد ح ززلا و ،ما ززمرد اوزز و لززيو رد ذ ززين تردو درتللا ززز ماازززهم ذ زززبمتزمرد ذ يزززلاولال ذ زززلا و تدازززذ دو ايززز رد ء زززما لروهززز وززز ءدوزززت لادو

لزززيويرترد ذ زززمو نمرد خ إ.ج زززلاتلاد ار ززز ور زززك تمد رزززثك د ذ زززبمتزمرد ترزززط خزززم لزززلا ل ،لزززيويرترد لينيوكترد ذ زف

زهنم ااز تمرد ءدوز ،ذ زبمتزمرد لزإ كر ل ز نر ا زمتذلاد ز كزإ اوز رد و

كزإ مرر ز رد

رد ل رامرد ذ كت داهر ،ومنرد قيرط ز لزيم نردو لزما تمرد جواز ر لزيرو م ليزف ك زمتزد ا ز نك او

رد كززززإ ايزززز بترد روا خلا لززززلا ل ،ءدوزززز ازززز اززززبي مرززززلا بمرد ذ ززززبمتزم

خززززم ردوا د ر ترززززت كززززترد لززززم هرد

ىوززز رد ء زززنو كزززإ ايززز بترد ذ زززي م رثؤزززت زززر ززز مو ززز ،ااززز تردو لزززيمنتردو أ اززز تردو روزززطترد ذ زززي مب .ليرت رد عإا م جوازرد خزم ر ثكرد ا زلاص

لز كدومو ،لزيمر برد ذدروزطترد مر ز م ازلا لزيويرترد زهتمو نم

ز غترد ردات ذرو جوارد خم ذر غك ررد زردو،اا ترد كزإربمرد قز نر زرا قز بت ءدوز ك زمتزلاد ر

و

قززز نر لاد

ك زززمتز و

ززز ززز كرترد ج زززل خزززم ،كإ ززز ثرد ا زززلاا

مد ت كزززتردو لزززيويرترد لزززمو نمرد ذزززن

ذ لاص كإ هن خ بمرد

ةيليوج 5115

،لزيررد زرد لز رام ر لز ي وو لزير نو ذلاوز ت ذ مت كتردو

خم ا لاا ، اي بترد جذ نمو ذ يوت م

لإ فا را لييرترد اك يذ اي نت ك

ف كتو حم ت مرورف ج ما دو

ررد زرد لإربمرد عمتزم كإ

.

ت ارززطرد داززذ ءوززف كززإ ذ ززت نرد اززفل كززإ ازززدوت

عيززفدومرد خززم ازز ابرد لزز رامرد جوزز لززنذدررد

،لكر ززترد ترززبي ززمو لززيمر برد ذلاوزز ترد لززم ذد درززإا يززبي هززن ززن ز ززرا لرززرد زرد لوززيرترد ا زز نر إ

(15)

26

زي لدا درزلا يزبي زفي هنةإ ،لييرترد لمروب خ زمردا جو ز ت كزترد لير زفتمرد ذ ز طلرد ج زل خزم

زز ؤمرد اززذ ىازز ا زز ززهتنميذ رزز ت لززي متزلاد ذ

، ه يزز خزز لززرو بم اززبت اززر اوزز رد لزز رامر إ

كترد ل يمبرد ليم برد ذلاو ترد خ و خذدررد لر ف رد ح لا

مك ،ار برد هتيبي هن

خ لرو بم ابت ار

ايزز رد لين زز نصد كززترد

ذ ززلا خزز اززلا نت لا كززترد لززينطورد ليززلالترد ء ززنو كززإ لززي كرم لززيبزرم اكززتت

.لينوكرد زززهتنون ك ر

زززه لززز رامرد جيرزززل ا بتزززم خززز رززز وك اكزززت ف تل ززز لزززنذدررد لززز رامرد ا بتزززم خ زززإ ،د

ليززز د اززز إ ،كززززف مرد خرززز رد كززززإ

ح ززززلا مروززززلارد عزززمتزم زززز ززز وت م ،هززززتالاو زززنم ،ا بتززززمرد د زززذ

كزززترد لزززمو بمردو هزززيتأت

،لززز تلم را زززلام خزززم ح زززلا و

لزززيإربمرد رر ززز ورد زززهت ل كزززترد لزززيم ن ا ر لزززز تن ،

زز ،مازز ازرد ززهإر بمو ززهمي لاو لززي مرد هززتإ ثو فززتكم رزز غ ،مااززبتم لززيإ ثو لين زز ر ذدء ززفإ كززإ

ر جر تن خم خ ك ا و ،رت مرد هط و هر هن كترد خا

ذرثأت كترد ذ ذ زتلاد لبيوط ح لا

زه م ي

خ و ه ن خ رل د

، رثأتو ل رد اوه مرد ح زلا

هز م ي زفي زمك ،لزيوهرد خز ذ زلا

خز هزإر بم

ار ززبرد كززنغد هززي خ ززك ززمم رززم د

لزز مل ززنم و

لزز رامرد ح ززلات ذرواززيو ،اوزز لتزز جو

خيرثأززتمرد

،ذلاو ترد ا هو ا

ازبت ارو ،خ م بتم ر ل نر ا ورد لإربمرد رالام وذ ثم ،ك رامرد تكرد ابي ار

ل ي و ت د خزم ج ز د از ط ز هز ر مي كزتردو ،لز طمرد لزيإربمرد لط ز ر زر مرد

ل ،لزي و لزإربم

ززما خ تر زز و

لي تر زز و

كززإ ،ترززبي لا اردوززم ردرززتزد رزز ل د

فزز ك لاو ، ززه و فزز ك ، هززيار جوزز تت

را ا ر ،لي ك ذ لا

هت ي و لي د .ذ ي كرد تمد لورتر ر ف تردو هيزوترد كذ

ا زززززم ل زززززرد عززززز دورد ر زززززتتنلاد ذ زززززل

هزززززإربت ذ زززززير مرد تربتززززز ،لزززززيمر برد ازززززلادوترد رر ززززز و

در غت ليزوغدا ورد يم

انت ت كترد ايذ مرد كإ ه را

، د كذ لز مبرد كزذ ، زهتد از كزإ ،لزإربمرد ازبت ازر

ز لاو مركد زرد ازبت ازرو ،لزييرترد ج ززم كزإ خ رد اغتت كترد لزردررد ليزوغدا ورد زم كزذ ، بيتز لاد مو

او ، تكلاد ماوز اا ي ذ لا

لزي كرد كذ لزردررد ل مبرد و

ا بتزمرد ز كزترد ذ زي كرد خ

رزهمي

، ه إ م دو ر زت لو ز ت لا كزهإ ،اي بتردو لييرترد جذ نم كإ لمهم لن كم ات ت ذن ك خدو ،لإربمرد د ا

ازر

،جمات د دو ز ذ يبفو لهزدوم خم خ م بتمرد خكمت ار كإ ا زنردو ، نبم هر ما ا

ا ز ا . هر جو

نمزززفتم جو د ازززلا رد ء زززز ،جوزززلاإ لتززز زززرا لززز درارد ا زززذ ايززز ت ازززت ارزززطرد دازززذ ززز ء زززنو

هززيإ اازز أزز لزز درارد ثوززفوم لزز درارد لير كززتا

، ثوززفومرد ر ززيتلد زز

، ثوززفومرد تداززذ و لززيمذ

،

ل درارد ايذ م ا ا ت

،

،كزهنمرد الامرد ل رد ذ درارد

.

كزإربمرد أدرزترد كزإ ك زمتزلاد رز غترد ز زكر كن زثرد ازلا رد م رز غترد ن ز ازلا رد د زذ

خمزف اوزه مرد د زذ ذروز و كزترد لزيرك رد ذ زذ زتلاد ازذ رزبترد ج زل خزم ليزورو و ليؤر خمف اوزززه م روزززطتر ل دوزززم كلير زززت يززز رززز غترد

ك زززمتزلاد ززز كرترد ج زززل خزززم

ززز لزززيرك رد ذ زززذ زتلاد

(16)

27

غت ر مر مرد لير نردو ك متزلاد ر

يإ أ رد را لإ فا ، ا درمو امدوب

ك متزلاد ر غترد زرا لاوزلاو

خ يوت قردو و ثدون ك متزلاد ر غترد

.

كر ك متزلاد ر غتردو لييرترد خ و ل برد ليرازو خونبمردو أر ثرد الا رد م

ذ زلا مترد

غتردو لييرترد خ و لي ر برد ي ت ،ك متزلاد ر

طند ة أتت كترد ل برد ا هر قز ثورد ل ترلاد خم

ل تلمرد لي متزلاد ذدء نوردو لييرترد خ و .

كإ أ رد ج ل خم ك متزلاد ا نردو لييرترد

"

كإ أ رد

ذ م ن كيم غترد

ك متزلاد ر را رطتردو ،"

لييرت ر ليإ ثردو لي متزلاد فر ورد ،

اذ ر كو الدامرد

ليمنتردو اي بترد خ و ل برد لبيوطر مر مرد لير نرد ك متزلاد ر غت ر درتؤم ه لاوو

.

ر هزيإ رطترد ات أ ،ررد زرد كإ ل رامرد يزورو و خونبمردو ع دررد الا رد م يزورو ز و

ل رامرد

"

فر وردو لير نرد الدامرد كإ أ رد

،"

ر رطتردو رزرد زرد كزإ ل رام

، ج زل خزم كزإ أز رد

لررد زرد لويرترد ثورتمرد ء نو ذ طنم .

،لزز درا ر لززيزهنمرد ذدءدرزززمر رززبترد اززت ةم ززلرد اززلا رد ززم لزز درارد ذلا زززم

، لزز درارد لززن

، ل درارد جهنم رد االت د أ ،

ل خم ك لاورد جهنم رز وتمرد ايز بترد م ت ز ذ ذ زتد خ فتكرد ج

كر ززنورد رزز غت ر –

ازز كززإ لززيررد زرد لزز رام ر ك ي وززرد ذ يازز ترد

ززن زرد كززإ ذازز ا ت اززت كززتردو لززنذدررد

لازز ت " ززذ رو خ ززك ذ يازز ترد خززم لزز مز كززإ لرزز نرد ر ززز نلاد

،كززم برد رد

لازز ت رد ،كزوززرونكت رد

لازز ت

رد ي وذ ه ك د ذ خم تاهردو ".كإ ث ذ زذ زتد ة

ل زتز د ىازم جوز رز وتمرد ايز بترد م ت ز خزم ازك

لزيررد زرد ل رامرد ذ ياز ترد ا زهر

هزت رإ زمو ، ذ زلاصد

لز ي ورد د زكو ء زنورد كزإ رز غت خزم مرز ل د

،

ذ زززن يورد عززمز ذدوا لززز مرد زززن ز زززرا لززز درا ر ليرورزززفرد ذدوا د خزززم اززز ابرد ززز ازززمت د أززز

ر ززكو لزز و مردو ة ززي م

ترــكيل

"

THE Likert Scale ،

كززإ لمالتزز مرد ذدوا د خززم ازز ابرد ززنذ

ة زي م ر تلد ا و ،ذ ذ زتلاد ة ي

"تركيل THE Likert Scale

"

د هزن ثوزفوم جو زنت كزإ ز ن

هن مك ،ل درارد اء ت

ل تمرد لينم ردو ليا مرد ذ ين كمصد ف تلم عم

،

ز طند لز درارد ذ زيطبمر كزورو ز و رد ر ز تردو از ترد را رطترد هيإ ات ةا رد الا رد م روزز م ذدرززتؤم خززم روزز م اززك ذزز ت لوززفن ززمو لزز درارد ززه ذ ززكر كززترد ليزز د رو زز مرد خززم

ل زت د ليإربمرد ذ يا ت ر ليررد زرد ل رامرد

، رو م ل زت د ا ت ر ليررد زرد ل رامرد

ليزورونكترد ذ ي .

كززتردو لززمت ل ززرا لاوززلاو ،لزز درارد ززه را ذ ززلاوت كززترد جر ززتنرد اززذ رزز اززلا رد داززذ لززي هن كززإ اتزز ر . ه را الاوتمرد جر تنر لم ليؤر ذ متتد

(17)

28

كشإ ديدحت :لوأ ـــ

ساردلا ةيلا ــــــ

بابسأ:ايناث تخا

ــ راي ضوملا ــــ

.عو

فادهأو ةيمهأ:اثلاث ضوملا

ـــ .عو

ساردلا ميهافم ديدحت :ًاعبار ــــ

خدملا :ًاسماخ ــــ

جهنملا ل ــــــــ

اسداس ساردلا :

ـــــــ سلا تا ــ

قبا

ـة

(18)

29

.ةساردلا ةيلاكشإ ديدحت :لوأ ذ ززبمتزمرد كززإ لززيمي بترد لززم ن د

روززه هززن أززتن ل ززرد رززم د ،روززطتردو لززيكيم ن ار زز متت

لزززيويرت ذ ير كززززتا ماززز لززززيمي بترد جذ زززنمرد ،ردرمتزززز قززز ل ززززرد ا ازززبترد اززززبرو ،لزززيمي بتو ليزززز رامو

خ ززو لزز رامرد هززفر ت كززترد ،لزز مرد ذ ززز رد زز ازز را رزز لر ،لززيكيتكدا اردو لززيزوغدا ورد ر زز دو ذلا كزتا ذ بمتزمرد خم عمتزم ل كإ كمي بترد ا نرد تربي خ ،كه اورد خمإ ر ر ،ىرل دو لن رد ما از لز رامرد لير كزتةإ ،ل زلا رد لزيبمتزمرد ذدروزطتردو كزمي بترد ا ز نرد خ و موهرد لير كتا هن و خم،

ززيإربم زز ذ زز رززرد زرد كززإ

عززمتزمرد ذ ززنوكم عززيمز اغززتي

لزز ي رد وززططلمط هت يوتزز م فزز تلم

ليمي بترد –

خوث رد –

م ت د - خويرمرد -

كنامرد عمتزمرد -

كتا خ ر ،)ء لآد ازب ك لييرترد لير

كبمتزم ثورتمكو

هنوك

،لنطدومرد اي لي متزلاد لرتنترد را حمطي خ زكمتردو لزيإربمرد ليمنترد

د ززذ خززم ى ززغت ، يندازززوو ، ززيمي ، يكو زز ذ ززي كر ازز ازتردو ا ززلاصد

هزز و هززت طنم هززنم اه تزز يو

.للا لرد و لم برد ا ازترد خ أ ا رد ي إ

- كإ ذ ورد خذدررد - لررد زرد لويرترد رك رد كإ

أ ا رد ا

،ا دوو ق لا ج ومن را قو لويرت رولات خم ج تنلاد اك ت كترد لياب رد و لي و رد لورترد خ هبم خززم زمي بتو ،ص زل ثوزن خزم لززييرترد كزنبن زننةإ رزرد زرد كزإ ايزز بتردو لزييرترد خز أاز تن مازن كر زتر ززن ذرو قززإدوت ازز از ثوززن ذدرزز غتمو ،مازز از قر زز ر عززمتزمرد كر ززتر و ،ارزز رد لززر هت اتزز ت كززترد خرزز رد ذ

ل رد مرورف خا ،مرلا بمرد نت ي ر ذ مو مك ذ ن ر كترد تر م مت مر غم لي ل اي و ،ذ يم ن او عزززم ،رزززلابرد د زززذ ذ ززز طتم قزززإو ايززز بتردو لزززييرترد فززز كت زززن اتززز ت لزززمروبرد ذ ززز طتمو ،لير زززف رد .مروطتم ررد ز لم ا هتمهم ،روطتم ارإ ج تن دو خيوكتر قو مرد ريطلت ذ زي غردو تدازذ د وزمغ كزذ لزيويرترد ذ زت نرد كزإ ارزطت كترد ذلا كتصد رو خم خ ا

زهتوكدوم ىازمو ،لزهز خزم ك زمتزلاد ع دور ز زهط ترد ىامو ليمي بترد جذ نمرد خ م فم د كو ليويرترد ليمر برد ذ يا ت ر ل زرد رز غترد ازب ةيرازترد قزردرط ذ ير كزتا ارزطت زر زرا لإ زفا ،ىرزل لزهز خزم

ج زززهتند زززرا تدازززذ ةيرازززترد خزززم ج ززز تنلادو ةيرازززترد ذ يز تدرتززز د جوززز لزززيررد زرد لززز رامرد هتاهزززت ليمي بترد لي مبرد ا ب ت كإ ه زن ىامو ذدء كر لير مرد -

رت كزترد ايوز ترد قردرط د كو ،ليم بترد زك

از كزإ زر قز ت لزين كم دو ،ذدء ز كر لزير مرد از كزإ ز م ترد ىار ذ ي كرد خم ل مز ق ت .ذ وردو اهزرد خم داي م طت ل رد رم د لي درارد تو لارد لإ ثك لززييرترد لزز بإ ،رزز غت اززم لززييرترد خززم ززلتت لززيؤر زز كززنونت لوززيرترد ا ززلاصد لززيزهنم خا

ك زززززززززززززززززززززززززززززززززززززمتزلاد ر غتر ززززززززززززززززززززززززززززززززززززز زززززززززززززززززززززززززززززززززززززهر غا عيطتززززززززززززززززززززززززززززززززززززز ن لا لزززززززززززززززززززززززززززززززززززززرا تم لززززززززززززززززززززززززززززززززززززز

.

(19)

30

، ازفإ د وز ن جوز ترد وز ت كزترد لز تلمرد ىو ر ز ز يثو ط ترد ر ترت خ ز ةردامرد كإ لييرتر إ ذ ززيبزرمو ايزز خزز زز نلاد خوا لززيبمتزمرد ذلاوزز ترد لززإ ك كزز در روززطتم عززمتزم ء ززنو ززرا حززمطتو د ر مزززفرد ء زززنور كززز د هززززومرد ازززبت كزززترد لزززم د ذزززط ترد لزززيمي بترد لززز ؤمرد خ زززر ،كزززبمزر

كزززإ

خززم ذزز تند ماززن لززلا ل ،لين زز نصد ذ ززبمتزمرد ذدروززطت هززفر ت ذ ززلا كززترد ذ ززيز ر هترززتن .كن برد رك ردو ل أمردو اي نترد ذ بمتزم را ليرداو ذ بمتزم مو رززززرد زرد كززززإ لزززز رامرد جوزززز ذلا كززززتصد خززززم ازززز ابرد ر ززززثت ارززززطرد د ززززذ اززززفل كززززإ

لززززيزهن

،لزمي بترد جذ زنمر لز بتمرد ار ز مرد لزلا ل لوزيرترد ا ز نرد لز ي وو لينو ةكبت كترد لويرترد ا لاصد ذدرززز غترد زززرا لإ زززفا ،ايوززز تردو ،ةيرازززترد قزززردرط د زززكو ،لزززيمي بترد خ م زززفمرد هتاهزززت ل زززرد رززز غتردو ززرا ذااززم ززهوزوم كززتردو رزز وتمرد ايزز بترد لزز رم هتاهززت كززترد لززي كيهرد طعززير

04 خززم لااززو ذدونزز )

طأ ززث 03 لازز رد ايزز بترد خززم لززين ثرد لزز رمرد كززإ لززم ذ لززي ي و لززير نو ذدرزز غت ةززك ززم ، ذدونزز )

كزترد تدازذ د خزم لز مز قز ت را تاهيو ي ابي ل رد ت

زما لز رمرد ا زذ لزي هن كزإ ز م ترد خزكم

ل رد ل رمرد را هتر هت و ،خهمرد ار را هزوترد . ليون ثرد ل رمرد ل

:كت د جؤ ترد ارطن ر ء نيو

:ةساردلا تلؤاست :يسيئرلا لؤاستلا

؟ةنهارلا ةيملاعلا تايدحتلل ةيرئازجلا ةسردملا ةباجتسا ىدم ام*

:كت ك لي رإ ل ر ك يرررد جدؤ رد د ذ ذ ت جرانت

0 - ةيفرعملا تايدحتلل ةيرئازجلا ةسردملا ةباجتسا ىدم ام ؟

) - ايززز بترد لززز رم كزززإ لزززيررد زرد لززز رامرد هترطززز كزززترد لزززيمي بترد جذ زززنمرد خ م زززفم قززز ت ىازززم زززم

. كرتردو ا تردو أ رد را رد ار رد ج ومن ر وتمرد ) - را زز رد ارز رد ج وززمن قز ت كزإ ذدء زز كر لزير مرد قزيرط خزز ةيرازترد ليز تدرتز ا ا زززن ىازم زم

ا تردو أ رد . كرتردو

)ج - را زز رد ارزز رد ج وزمنر لززي ب رد ذدراز رد لززيررد زرد لز رامرد كززإ اززمتبمرد ايوز ترد ا زز ن ة زي لززين كما زم

. كرتردو ا تردو أ رد

(20)

31

5 - ةباجتسا ىدم ام

؟ةيجولونكتلا تايدحتلل ةيرئازجلا ةسردملا

) - و ن ليررد زرد ل رامرد هزوت وذ م ادالت د

ليمي بترد لي مبرد كإ لث ا رد ذ ين ترد ليم بترد –

.

) - لين كما م . ليمي بترد جذ نمرد ج ل خم لث ا رد ذ يزورونكترد كإ ار رد ج ومن اك ت

3 - ةباجتسا ىدم ام

؟ةيفاقثلا تايدحتلل ةيرئازجلا ةسردملا

) - ذ طت د ف ك لزيونز د ذ زغ رد ا ت نلاد ليررد زرد ل رامرد

ه زلا تو لزإربمرد ء زنو ازز خزم

د لييربرد لغ رد ظ رد عم ا

.

) - ذ طت د ف ك ليررد زرد ل رامرد

خ و لمءدومرد حتز نمردو ،هزنطور كمتنمرد لررد زرد خطدومرد ء نو

.ليمر برد اي رد .عوضوملا رايتخإ بابسأ:ايناث د را عزر ثوفومرد د ذ ءوفرد ري ت خا :ليتلآد

2 - ،لززيويرترد خ م ززفمردو لزز كيهر قزز بت ززميإ ذلاوزز ترد خززم ازز ابرد ذاهززت رززرد زرد كززإ لزز رامرد ززز لززز رامرد ذزززطين كزززترد ماززز ازرد زززر طمردو ذ زززز رد ززز زززكرت لززز درارد ا زززذ ذء زززز . ليمر و لي م لي متزد ذ يا تر ل زت د ه ي ت

2 - ذدروزثر لزز تن ل لا رد لي متزلاد ذلاو ترد لزم ن د ز اوز ذزفرإ ،لزيزورونكتو لزيم

ذ بمتزمرد خم ار غك لررد زرد عمتزمرد رإ م ، ذدركا و وط ذن ك ءدو ليمي بترد ارطت كترد ليلاولالرد ذ يفت م ل د عم ،لي ن خم ليمر برد ذلاو ترد ل كدوم جو ي خ خم هي ، درطل ر اكتي خ خوا لررد زرد ار رد ء نو كإ .ىرل لي ن

3 داز ب ، زز صدو ز رد خطدوزم روتو ليررد زرد ل رامرد صلتت ليم أو را لز رد - كإ ا لاصد ليزهنمر لفإدررد ذ هزرد خم ا ابرد هو ذرا كترد ليط ت لاد ذ ي ترد خ كززإ ر زز ت لاد خ ززب ززلأت ززم ير لززيم لزز درا ةيزز أت اززز خززم د ززذو ،لرززرد زرد لوززيرترد رززك رد ر م ا ابت .ليررد زرد ل رامرد هتاهت ل رد ا لاصد

(21)

32

.عوضوملا فادهأو ةيمهأ:اثلاث 2 - :ةساردلا ةيمهأ لززز درا خززم اززولا خ ززك ،ك ززمتزلاد رزز غتردو اازز ترد وزز ن ك ززمتزد خ ززذر لززييرترد خ خززم در زز ت د

ززإ هتو زتزز دو ،لززير رد لززمو نمرد زز لزز درارد كززإ زز كرترد عززم ززذروطت كززإ لززيررد زرد لزز رامرد قزز ت ك

ززير ااززبن ل ززرد ارزز رد خ ززر ، لززيمر و لززي م لززنذدر ذ يازز ت هتززفرإ كززترد لززي متزلاد ذ ززز رد كززفت ي خ ززكم رد ت تل ززإ ،ذ ززين ن مثردو ذ ين ب زز رد ذدونزز ا ناازز ل ززرد ارزز رد خزز مرورززفر فزز تل د خ خزززم ززز طندو ،مرطززز مرد لزززيويرترد تدازززذ دو ذ زززي غرد ت تزززلد مرورزززفر ،رززز غت ازززم لزززييرتر

لـــهف

فاـصم جولو ىلع رداقلا يلبقتسملا درفلا نيوكت يف ةمزلالا ريبادتلا ةفاك ةيرئازجلا ةسردملا تذختا ؟ ةروطتملا ةيجولونكتلا تايناكملإاو لئاسولا ةفاكب يملعلا مدقتلاو ةفرعملا 5 - :ةساردلا فادهأ ذ يوطترد خم ل مزو جورلرد را لير رد ل درارد تاهت ل رامر ق بت ميإ ليندا مردو لير نرد

كزإ تدازذ د ا زذ زوزنو ،خذدرزرد لوزيرترد ا ز نرد ل درا ج ل خم ،لنذدررد ليمر برد ذ يا تردو ليررد زرد :كتلآد ززز ززز كرترد عزززم ،لزززهز خزززم لزززيررد زرد لززز رامرد روزززطتو مأزززتنو لزززط صد لززز درارد تازززهت 

تكرد ج ل خم ،لير رد ليويرترد لمو نمرد لزيررد زرد لز رامرد هتاهزت ل زرد روزطترد خز ف

ذ ز طتم هتفرإ كترد ليإ ثرد د كو ليزورونكتردو ليإربمرد ذ يا ترد ف تلمر هتو زت د و . لير ف رد ل رد كززإ ماززمتبمرد ذدء زز كر لززير مرد قززيرط خزز ةيراززترد ليز تدرتزز ا ا زززن ىاززم كززإ أزز رد  . ليررد زرد ل رامرد ىاززم كززإ أزز رد  لزز رمرد جيرززل زز م ترد ذدء زز ك ة ززي كززإ اززمتبمرد ايوزز ترد ا زز ن لززي إ

. لط وتمرد خززم ،لزييرترد ث ززمتزد از صززلالت كزإ لززلا ل لزير نرد أوزز رد ءدرزثا ززرا لز درارد تازهت  ززمير كززترد صر زز نردو ذ ززيو ز صد رززويو ،لززيررد زرد لزز رامرد صلززتي أزز ايازز ت ج ززل ار رد ج ومن ق ت كإ ر خوكت .ر غترد لا ت ا ز ل رد

(22)

33

.ةساردلا ميهافم ديدحت :ًاعبار 0 . ةبراقملا ميهافملا ضعبو يعامتجلإا رّيغتلل يميهافملا ديدحتلا -

0 - 0 :يعامتجلا رّيغتلا- ت تززززززلد ززززز خ ث زززززز ردو ء زززززم بردو ل ززززز رد ا ززززززمتذ ك زززززمتزلاد رزززززز غترد ثوزززززفوم كززززز

ت رزز اززز إ ،اهت ززلالالت سطيلقرـــيه"

":"

خ دو ،اوززززورد خون ززز وززذ رززز غترد هززرو ك زززمتزلاد رزز غترد

ا زيم خةإ ،خ ت رم ا دورد رهنرد ج نت لا ذن ":ج إ ء مرد خ يرزو ر غترد ه تو ،"اا و ذوم ردر ت لاد ." رو خم لرزت ما از 1

.ك طلالادو لوغ رد جورام ر ج ربن اوه مرد د ذ حيفوت از خم ) ا لولدملا :يوـغلل

لزم ك ارزت خزم ج ز تنلادو ،جازوتردو جوز ترد زنبم لزييربرد از زبمرد كزإ "رز غترد"

ىرل لر را لر .

."خ زك زم رز غ هز بز هز نأك ،هزر ايو هزرو :ارز غو ،ج وز ت :هزر خ ءكترد ر غت ":رو نم خود جو ي ." مر غتمرد هردو :رذارد ر ِغو

2

لا ور رد جو ي ،ج و ت :هر خ ر غت ":

." هر ايو هر و و ،خ ك م ر غ ه بز :ار غو

3

ر لززيموم ايذ زز مرد رززثك ر ززتت اززز خززمو ،ذزز ورد رورززم عززم خ ززبم خ ززيك كززإ لاوزز ت ار زز ت رزز غت

. بمتزم ار ت هيرا ر تي ل رد ص لرد خ يكرد د هر ليكيم ن ارد لبيوطرد ا كأترد

4

يكرد و كزززمكرد ت تزززللاد زززرا خ ا ر زززتي ر غتر زززإ و ،لزززميا رد لزززر ردو ماززز ازرد لزززر رد خ زززو زززم كززز

.خم رد خم ماا م مرتإ ج ل هي خ ك م ءكترد ت تلد

- 1

،اينغ ا تر ا رد يعامتجلا ريغتلاو ايجولونكتلا

،ليرانك لاد :ليبم زرد لإربمرد ردا ، 2880

ص ، 22 .

- 2

، لر زلان د ك خو ا ركم خو ام م ،رو نم خود برـعلا ناسل

ذورز و :كزيربرد أدرزترد ء زي ا ردا ، -

،خ زنور 2600 ،

ص 211 .

- 3

،لا ززز ورززز رد وززز بي خزززو ازززم م خ ازززرد اززززم طيـــحملا سوماـــقلا

ذورززز و :كزززيربرد أدرزززترد ء زززي ا ردا ، -

،خ زززنور

2662 ص،

212 .

- 4

،ذوك خوز عامتجلا ملع

- ةيساسلأا ميهافم -

لأر لييربرد لك ترد ،خ مث ام م :لمزرت ، ، ذور و :رتنردو أ

2886 ص ، 66 .

(23)

34

:ًاحلاطــصا - كززإ لززنم ك ذ كززتم ارززط ،ك ززمتزلاد رزز غترد اوززه م ازز ا تر لززيم برد اوززهزرد ااززبت خا

رز غترد ذرو نت كترد ذدءدر رد ل مز خمإ ،اوه مرد د هر ق ارد ا ا ترد ف نزلات عزفو زننكم ك زمتزلاد

ذ ومزم ل مل كإ ا زون :كتلآ ك

ىلولأا ةعوجملا  ا زذ كزإ ك زمتزلاد ر غتر زإ ،ك متزلاد ء نورد كإ لي كيهرد ذدر غترد ذ كر :

اززثم هززيإ ليزز د اززك يهرد كززإ ل ،عززمتزمرد ء ززنو كززإ ذلااززوترد و ذلاوزز ترد ززرا ر ززتي لزز ومزمرد كرتو ،عمتزمرد از اززن ذ ز يربترد ا زذ خمزف خزم ،ءد ز د ا ذ خ و خ دوتردو ،ل تلمرد هرد ز

" "جرــبنزج"

Ginsberg

"

عززمتزمرد اززز كززإ ر غتر ززك ك ززمتزلاد ء ززنورد كززإ رزز غترد ا ازز ل ززرد

جؤ فت ر غترد خم ثونرد د ذ ل ثم د خمو ،هت مي نت رمن و هرد ز خ و خ دوترد رمنو ه كرتو تو مر د از زرا لزن همرد فزردوطرد خزم ج وز تردو ،خازمرد روزه رزث ز كتيبمرد ا لات لاد ا

.ذ طرد

1

"هززيرا ززذ ززم روزز نمرد د ززذو قززإدوتت كززترد ذ زز يربترد خ ززو خززم ثــيث فطاــع

رزز غت ر رزز ن ل ززرد "

د ذ زبمتزم ر لزيت ي مرورزف رز غترد خ و ،لزي متزلاد زنورد كزإ ج زوترد ر هن ك متزلاد ليرزت ر

ذ زبمتزمرد كزإ ام زترد لر زف رد رز غترد خزم ء زز ك زمتزلاد رز غترد ازبيو ، زذومنو زهر ل ز و هن .ليرت رد

2

رزز غترد ر ززتي ازز ززمك –

روزز نمرد د ززذ قززإو -

ازز تردو ك ززمتزلاد اززب رد ل ززمن كززإ ذلاوزز ترد ززرا

لاد ء نورد رذوز كذ كترد لم نمرد لي متزلاد ذ برد اكتت كترد ج كزت ازك زر خمفتيو ،ك متز

ازززن... ،ادرززإ د خ ززو ازز ترد ل ززمن لط ززفرد و زز رد ازز دو و ر ززبمردو ايزز رد كززإ أازز ت كززترد جوزز ترد فيربت

" "روم تربلو"

W.Moore "

ل زمن كزإ ل لزي متزلاد لزينو د كزإ لرذوزرد جاوترد هنأ :ر غت ر

لززط ترمرد جر زتنرد ززر كزإ ززم ك زمتزلاد ازب رد زز رزطت كززترد ذدرز غترد كززإ ةكبنزت ززمك جازوترد د زهو

خةززإ ،ازز ترد ل ززمن زز و اززك يهرد زز ذ ززكر ءدوزز و ، وززمرردو لززيإ ثرد ذ زززتنمردو ر ززبمردو ايزز رد ز ت ىرزوكرد ذلاو تر ز ازلا نو ،ذ زبمتزمرد ز رزطت كزترد ىرزوكرد ذلاو تر ز اتزهت لير نورد ذ يربترد يوط نم لأت كترد ذ بمتزمرد ء نور لتو ثرد اك يهرد ىامرد ما ب در ثآ رتت كتردو هثوا كإ

3.

:ةيناثلا ةعومجملا  و لي نرد ذ نوكمرد كإ ر غت وذ ك متزلاد ر غتر إ ،فر ورد كرت

كزإ و ، ز ن دو ا نزرد زهو ازمبت كزترد لز يرطرد كزإ رز غت وزهإ ازث خمو ،عمتزمرد كإ ليم نرد

-1

209 - ,British journal sociologie, vol 1958,pp205 social change

Ginsberg, .

M

- 2

، أ غ فط ام م لكاشملاو ريغتلاو ماظنلا

،ليرانك لاد :تر بمرد ردا ،كن ثرد ء زرد ، 2616

ص ، 262 .

- 3

،كو لترد ا رد ك ةيبرتلا تايعامتجا يف

ردا ، خار د : رك رد -

،خ م 2886 ص ، 262 .

(24)

35

لي ون فزيربت ذ ز يربترد ا ذ ل ثم د خمو ، ن د ا هر ك ي ورد ءدا د "نيـلا سيـسنرف "

F.Allen لززززي متزلاد زززز ن د كززززإ ذ ياززززبترد زززز امتززززتي رزززز غترد خ ززززرا ذ زززز ل ززززرد ،"

.هر ك ي ورد ءدا د و ر كو ك متزلاد ء نورد الدا ،لي ر رد ن دو قزز ن اززكر خ روزز نمرد د ززذ ىرزز أازز ي ماززن و ، ززههزدو خ هززي ماازز م فر زز و ك ززمتزد

ا زذ فر ز و كإ أا ي هنكرو ، إ لي ر رد لي د ن د كإ أا ي لا هن إ ،ك متزلاد ر غترد ح زلاي خ زرا لاؤ ا و ،ه ر و ءدا كإ مء ك رثك ق نرد ح لاي خ را ر غترد لاؤ ا إ ، ن د ءدا كززإ مء زز ك ازز قزز نرد لزز رد اززمدوبردو رزز غترد ززهو أازز ي كززترد لزز يرطرد زز اززمتبي ززر ،هزز ر و

.ك متزلاد ر غترد لي م ذ ر ت كترد لي ي ورد ذ وبمرد ليبيوطو ،هيإ

1

:ةــثلاثلا ةــعومجملا  ك زززمتزلاد ر غتر ززإ ،ك ززمتزلاد رززز غت ر لزز تلمرد ذ يوتزز مرد زز زززكرت

مرد ء ززنو زز رثؤزز هززنةإ أازز ي ماززن زز و ،هززيإ لززي متزلاد ذ زز برد لززبيوط زز و ،عززمتز

ذ يوت مرد ماابتم ل م ت لي م نذ ر غترد خا ،ادرإ د رثؤ هن إ در ل و ، ن د فر و امززتتر اززتمت خ خززكمي رزز غت ر ذ يوتزز مرد ا ززذ خا ،ذ يوتزز مرد ا ززذ رززو ززه را رزز نرد خززكميو ت مرد ره ت كترد لينوكرد ذدر غترد ذ يوتز م اتزهت كزترد ذ يربترد رهت خمو كمر برد ىو

فيربت ك متزلاد ر غترد " "رول تربور"

R.H.Lawer

"

كزإ ذ يازوترد زرا ر زتي هزن ز :

خوكر زز ء ززهتندو ارزز رد خززم ءاززو لين زز نصد م ززي ر لزز تلمرد ذ يوتزز مرد رززو لززي متزلاد رذدوزز رد

2.ه ك

" فيربت ازن مك

"روكدـم ميهارـبإ روزطترد ثدوزن زرا ر زتي :هزن ز رز غترد ت رزبي ل زرد

.ه ر وو عمتزمرد ء نو كإ رثؤت كترد ل ك متزلاد ا نرد كإ در ثأت أا ت كترد

3

ةعبارلا ةعومجملا  لزي م كزإ خم زرد رزلانب و ،لزي ي وردو لزير نورد رلا نبرد كرتر اتهت :

م ك ززمتزلاد رزز غترد خا ،ك ززمتزلاد رزز غترد ك ززمتزد رزز غت ازززو لاو خم ززرد رززو ماززتمم لززي

فززززيربت خم ززززرد رززززلانب اتززززهت كززززترد ذ زززز يربترد خ ززززو خززززمو ،هززززيإ أازززز ي خززززم رزززز غ " "تبــــسن"

R.Nisbet

"

لزيردوتم و لزب تتم لز ومزم هزنأ عز دورد ا زنبم ك زمتزلاد رز غترد خ ىر ل رد

ززيك اززلدا ذزز ورد رززو أازز ت كززترد ،)ذ ززإ تللادط ذ ياززوترد خززم كززإو ،اوزززورد كززإ رمتزز م خ

كزتردو خم زرد رزو لزب تتمرد ذ ي مبرد خم ل ومزم را ر تي ك متزلاد ر غترد خةإ ر ءوف

- 1

قو عزرم ،كو لترد ا رد ك ص ،

262 .

-2

.1977.p4 2 ed

. R.H.Lawer Perspectives on Social Change

Allyn and Bacon

- 3

ايذدروا ،روكام ةيعامتجلا مولعلا مجعم تك ر لم برد ليرلامرد لر هرد ،

مرذ رد :

، 2661 ص،

211 .

Références

Documents relatifs

In order to reproduce the attack, we need a processor with at least: (1) A speculative execution mechanism with a branch predictor to execute transient instruction; (2) A cache

alternative rist measures. Pepople and perfor mance, Harvard Business school press 2007 p23.. ءاُغأب ماُللا ههأ ىلغ تُغامخحالا ثاحلؼصالإا مجعم يف صعو

The determination of stopover duration consists of four steps: (1) goodness-of-fit test of a global model; (2) modeling of stopover duration before capture, by means of a

8- Contentieux administratif , Responsabilité de la puissance publique , dommage resultana du fonctionnement du service public hospitalier , juris

Il suffit alors de comparer les indices des plus grands termes non nuls de.. chacune de deux telles

Literary critic and advocated for Palestinians, Richard Bernstein, septembre2003 in mew York times

Dans un milieu donné, les prédateurs apicaux sont des espèces dont les stades adultes occupent les niveaux trophiques supérieurs, subissant peu de prédation de la part d’autres

Surgical strategy (1) Debridement and device retention, (2) 1-stage exchange with removal of the infected prosthesis and reimplantation of a new prosthesis in the same procedure,