LEXICON
(saec. V ex. - saec. XI in.)
CONDITUM A FRANCISCO ARNALDI
MODERANTE
PASCHALI SMIRAGLIA
CURA ET STUDIO
ANTONII DE PRISCO
MICHAELIS DI MARCO
HUIC FASCICULO CONFICIENDO PRAEFUIT
IOHANNES POLARA
ADDENDA - SERIES ALTERA
FASCICULUS III
crabro — epitheton
De Prisco, per i lemmi crabro-domus, e, per i lemmi donacio-epitheton,
da Michele Di Marco, che ha anche curato la selezione dei materiali utili
dallo schedario del Lexicon.
Alle opere già elencate all’inizio del fase. I della serie si sono aggiunte
le cinque opere che qui di seguito si indicano insieme con le rispettive
sigle :
Be n. Bo b.
Benedictiones Bobienses. Ed. A. Wilmart, Bull, d’an
cienne littérature et archeologie chrétienne, 4,1914,
176-187.
C
onc. Tic.
Concilium Ticinense. Acta concilii Ticinensis an. 876
habiti. Ed. RIS, II, 2. Mediolani, 1726, 150-158.
Ka l. Am b r. eccl.
Kalendarium Ambrosianae ecclesiae ex vetustissimo
codice Ambrosianae Bibliothecae. Ed. RIS, II, 2,
Mediolani, 1726, 1027-1034.
Kal. Sit.
Kalendarium Sitonianum. Ed. RIS, II,
2,Mediolani,
1726, 1035-1041.
Rom ae inscr.
Inscriptiones christianae urbis Romae séptimo saeculo
antiquiores. Nova Series. Edd. G. B. De Rossi, A. Sil-
vagni et al., voll. I-X, Romae, 1857-1992.
Roma, settembre 2004
c r a b r o - cab- inf. — Gl. Philox. 206, 2, 31
cabro : cr<t>f|Ç.
cracens - Pa u l. d ia c. Fest. 46, 16 -entes gra
ciles. Ennius (Ann. 505) : « Succincti gladiis media regione -entes ».
c r a p u l a - voracitas : Rath. Prael. 292 B 1 -a ... distenditur venter.
c r a s s i t u d o - g rasi- A n . e x div. 146, 20.
c r a s s o - in imag., de senario numero :
B o e t h . Inst. ar. 1097 D 10 suis aequus partibus, nec -atur abundantia, nec eget inopia,
c r a s s e r - v. A2 grassor.
c r a s s u s - g- Gl. P h ilo x . 162, 2, 16.
c r a s t i n a t i o - Gl. P h ilo x . 222,1,21 -o: dva- ßoXf|, uîtépOeaiç.
c r a t e s - grasses inf. — Gl. P h ilo x . 162, 2, 14 grasses : aupßoXog (cripßXog).
c r a t i c l a - v. A2 cratícula.
c r a t í c u l a - -eia Gl. P h ilo x . 222, 1, 23.
c r a t i c u l u m - P a u l. d ia c . Fest. 46, 24 -um a Graeco Kpaxeuiai deducitur.
c r a t u s - v. A2 gratus.
creator - -r vitae, de Deo : Ca s s. Var. 284, 25 qualis enim fatuitas est -em vitae relinquere et sequi potius mortis auctorem ? ; de Christo :
Pa s s. Se c. Th. 796, 8 , 15 Christo Iesu -i ac
redemptori nostro.
c r e b r is u r u m - Pa u l. d ia c. Fest. 51, 21 -o apud Ennium (ine. 35) significai valium crebris suris, id est palis, munitum.
c r e c ió - v. A2 cretio.
c r e d ic io - v. A2 creditio.
c r e d it io - -ici- inf. — Abi. sing, -em inf. —
Cretio : Lex Ro m. Raet. 341, 6 De -cionem vel bonorum possessionum. Interpretado. Si mortuo pâtre talis eins infans remanserit, qui adhuc loqui non possit, ipse infans inter suos heredes in omnibus in hereditatem parentorum suorum succedit.
c r e d o - ind. pf. -dedi Sa c r. Ge l. 172, 24. —
-ere in alqo, ei fìdere (ital. credere in qualcuno) : Ca s s. Var. 308, 27 nec liceat falsis
suspicionibus errare, dum manifeste teneatur quod -atis in principe. — Seq. coni. : Co nc o r d.
276, 50 -didit suum fuisset.
c r e d u l it a s - suspicio: Ca s s. Var. 339, 13 absit a nostris temporibus vel minima -as laesio- nis. V. et A2 crudelitas.
c r e d u l u s - fidelis: Io h. vm 268, 24 Petro venerabili episcopo valde nobis -o et dilectis- simo familiari nostro summam benivolentiam ... exhibe. — Subst., apud Christ., qui Christi doctrinam sequitur : Ps. Gr eg. Concord. 666 C 10 quosne ergo ignis futurus probabit, si Deus nec -os, nec incrédulos iudicabit ?
c r e o - ind. praes. -ad A n . e x d iv. 133, 18. —
Aedificare : P e t r . s u b d. Chron. 176, 7 inter
multa ecclesiarum quae a fundamentis -avit vel prisca renovavit (scil. Symmachus papa) ... pecunias et vestes ministraba!. — Transi., sensu spirit. : Sacr. Greg. 52, 3 ad -andos novos popu los, quos tibi fons baptismatis parturit, spiritum adoptionis emitte.
crepa - P a u l. d ia c . Fest. 42, 8 caprae dictae, quod omne virgultum carpunt, sive a crepitu crurum. unde et -as eas prisci dixerunt.
crepitulum - P a u l. d ia c . Fest. 46, 4 -um omamentum capitis; id enim in capitis motu crepitum facit.
crepulus - G l . P l a c . 17, 2, 10 «-um imbrem » : cum sono gravi ruentem.
crépus - P a u l. d ia c . Fest. 49, 18 -os, id est lupercos, dicebant a crepitu pellicularum, quern faciunt verberantes.
crepusculum - in imag., aurora, diluculum :
R a th . Prael. 189 A 6 cum ... ab infantiae -o in
banc aetatis fere deductus meridiem cecam ... casuum diversomm patiar noctem.
crepusum ? - G l . P h ilo x . 222, 2, 2 -urn (?) : op<j>aÇ.
cresco - crex- Q u a e s t. m on. 592, 55. —
Transi., sensu spirit. : R o m a e in s c r . VI, 15679, 2 semper -amus in via divina ; apud grammaticos, de littera : P e t r . P is. Gramm. 160, 3 littera dici- tur similis esse infanti, quia per varias aetates ... usque ad perfectam -it. Sic et littera quae per syllabas ... usque ad integram orationem -ere videtur. — Trans., augere : R o m a e in s c r . I, 3905, 8 laudem -it parvula vita tibi.
Crestianus - v. A2 Christianus.
creteus - de colore, lutulentus : A n . e x div.
135, 10 de panem -um. Hoc est hordeacium tri- tum.
cretio - -eci- L e x R om . R a e t . 364, 1.
cretosus - P a u l. d ia c . Fest. 106, 17 Lucani appellati dicuntur, quod eorum regio sita est ad partem stellae luciferae, vel quod loca -a sint, id est multae lucis.
crexo - v. A2 cresco.
cribrum - ciri- inf. — G l . P l a c . 15, 2, 34 -um non « ciribrum » neutro genere magis dici-m us. um Eratosthenis, ratio quaedam, qua
numeri primi investigali et a compositis separali facile possint: Boeth. Inst. ar. 1094 A 9 huius-
modi investigatione, quam Eratosthenes -um nominaba!.
crimen - -minia vit. typoth. L ib . S a c r . 85, 2,
50. — Primum vel vetustum de peccato ori ginali : R e s u r r . 60, 70 sed quoniam primo trans gressas -e legem, iamiam primus homo Domini mandata mutabat : L ib . S a c r . 5 ,2 ,2 9 Deus qui per undas regenerationis ... Ambrosium a conta g in e vetusti -is diluisti. — Nota locutt. super
accu-sare : Lex Rom. Raet. 367, 8 super quem ipsum -n dixit: Qua est. m on. 591, 56 si alicui fuerit misum -n, quod ipse infidelis regis : Rath. Prael. 268 B 5 haec, ut opinor, causa fuit dissidii ; haec nota, quod ingerís, -is.
c r im in a li s - nom sing. fern, -es Le x Ro m. Raet. 366, 23. — Gl. Philox. 222, 2, 19 -ia: èyicXripaTiKà.
criminosas - -um, subst., crimen : Rath.
Prael. 273 D 1 ne securitate eleemosynarum futura et quotidiana -a etiam velis admitiere, sed praeterita deleas, praeterita vel futura caveas.
c r ip t a (c r y -) - gri- Mo n. Neap. Arc h. IV, a.
1013, 65, 24, cru- Romaein scr. VII, 19432,1.
c r ip t u l a - gri- M o n . N eap. A r c h . II, a. 992,
122, 8.
c r is a t ic u s - v. A2 chrysatticus.
c r is is - gr. xpuoôç: Ra in. 892, 2, 27 non
frustra ... Crusum est nuncupata parentibus, -is si quidem Dorica locutione aurum dicitur.
c r is m a (ehr-) - gen. sing, ch-mae L ib. S a c r .
62, 1, 29, -mi TRANSL. R e g . 239, 1,4. — S a c r . G r e g . 46, 19 cooperante potentia Christi tui, a cuius sancto nomine ch-a nomen accepit.
c r is m a lis - v. A2 chrismalis.
c r is o - v. A2 crisso.
c r is o lit a s - v. A2 chrysolithus.
c r is s o - -iso inf. — G l . P h ilo x . 222, 2, 20 -isat : KeXr|TÎÇei.
Cristaeanus - v. A2 Christianus. cristallum - v. A2 crystallum.
Cristeanus, Cristianas - v. Al et A2 Chri
stianus.
Cristas - v. A2 Christus.
crocatio - Paul. dia c. Fest. 46, 11 -o cervo- rum vocis appellatio.
crocia - baculus formam crucis habens ? (cf. adn. ad loc.) : Chron. Alt. 15, 14 multitudinem populi diversitatum in eo castellum fuerunt habitantes, -as per illorum usali consuetude gens universe in manibus fuerunt portantes.
crocitatus - a crocito, d e ca n tu a v iu m : V it a G a u d . N o v . 421,20, 14 d a e m o n u m p h a la n x . . . v a ria s e x p r im it v o c e s : n u n c -u s a v iu m aut fe r a - ru m ru g itu s im itatur.
crocotillum - Pau l. d iac. Fest. 46, 6 -um
valde exile. Plautus (Cist. 408) : « exortis talis cum -is crusculis ».
c r o c o t in u m - Pa u l. d iac. Fest. 46, 6 -um genus operis pistorii.
c r o s n a - mastruca (cf. Duc. s.v. creusna) :
Cartm. 6 0 0 , 1, 2 det Fabius Senece -am.
c r u c ia t o r - sensu Christ., de mortificatione camis : Vita Apian. 325, 1, 62 corpori vero suo
fuit saevus -or.
crucifico - Gl. Philox. 222, 2, 30 c r u c ia i e t -a t : cruaopoî : 222, 2,31 -a tu s : axaupcopevoç.
cruciflgo - in imag. : Sa c r. Ge l. 115, 8 in quibus iustitiae armis gloriamur, per quae nobis -xus est mundus, et nos crucifigimur eidem mundo.
crucifîxus - subst., de Christo : Pa s s. Marti
n a s13, 16, 2 seducti estis nequissimi per incan-
tationes -i : Pa s s. Hil. 419 B 4 quasi possis mihi persuadere Deorum gloriara relinquere, ut colara illum -um.
crucio - de inferorum poenis : Mo n. Neap. Arc h. IV, a. 1008, 39, 5 impii et peccatores
-abuntur in inferno e t ... insti fulgebunt in regno celorum.
crucius - Pa u l. d ia c. Fest. 46, 12 -um quod cruciai. Unde Lucilius (1146) vinum insuave -um dixit.
crudelis - -issimus hostis, de diabolo : Ca s s.
Inst. 53, 6 ultra omnes dementias est Redempto- ris sui iussa neglegere, et -issimi hostis vota compiere.
crudelitas - perp. pro credulitas (cf. ed. P. Reid) : Rath. Prael. 246 C 11 praemisso eam- dem mihi quam beato Angustino fidei catholicae -era esse.
crupes ? - Gl. Ph ilo x. 222, 2, 36 -es (?) :
CTXOIVIGI.
cruppa ? - G l . P h il o x . 222, 2, 36 -a (?) : KàXcoç Ttaxùç.
crupta - v. A2 cripta.
crus - fern. gen. Rath. Prael. 294 C 9.
1 crusta - -um inf. — De marmore secto :
C a s s . Var. 17,4 de arte venial, quod vincat natu
rane : discolorea -a marmorum gratissima pictu- rarum varietale texantur. — Tabula (musiva):
R a t h . Prael. 294 B 11 lectus ... aureis distinctus mirifice -is.
2 crusta - v. A2 scruta.
crustarius - P a u l. d ia c . Fest. 46, 15 -ae tabemae a vasis potoriis crustatis dictae.
crustum - v. A2 crusta.
crux - g- M o n . N ea p . A r c h . II, a. 990, 100,
13. — Acc. sing, -e M o n . N ea p . A r c h . I 1, a.
939, 119, 10, acc. pi. -is I 1, a. 939, 119, 11. —
Simulacrum crucis ad agros terminandos : M o n . N ea p . A r c h . VI, a. 1016, 89, 20 badit {scil. ter minus) per propria causa ipsius vestii monasteri! et usque ad illa -era.
crypta - v. A2 cripta.
crystallum - cris- A r d e r . 469,49.
cuator - v. A2 quattuor.
cubicularius - -bucla- R o m a e in s c r . X, 27470, 2. — G l . P h il o x . 223, 1, 6 -us:
eôvov>% oç. — De Summi Pontifìcis camerariis, qui inter tonsuratos et laicos distinguuntur :
O r d . R om . 120, 20 Pontifex ... mutât vestimenta
accepta de manibus ostiarii: 120, 30 sellam autem Pontificis -us laicus praecedens déportât.
cubiculum - -bu- Ro m a ein sc r. III, 8669, 2. — Nom. -us Brev. Hier os. 109, 8. — Acc. -u
Ro m a ein sc r. V, 13163, 2. — Sepulcrum : Elev. Ze n. 207 B 10 per multimodas orationes Sanc tum prius demulcentes ... cum ingenti timore -um aperuerunt.
cubiculus - v. Lx et A2 cubiculum. cubile - in imag. : Sa c r. Ge l. 190, 22 ut cum exultantibus sanctis in caelestibus regni -ibus gaudia nostra subiungas.
cubo - transi. : Rath. Prael. 191 D 4 his ali- quid superadditum iam esse adulterium, etiamsi perpetrator nullius violet thorum, quia videlicet in semetipso, in quo -are debuerat, Dei violât templum.
cubuclarius - v. A2 cubicularius. cubuculum - v. Lx et A2 cubiculum. cubus - cyb- Ca s s. Inst. 140, 6.
cuctus - v. Lx et A2 cunctus.
cuculliunculum - Pa u l. d ia c. Fest. 503, 1 tegillum -um ex stirpo factum.
cucurbito - Gl. Ph ilo x. 223, 1, 9 -at: ancuâÇei.
cuda - v. A2 cauda.
cudis - nom. sing, -o inf. — Gl. Philox.
223, l , l l - o : axpcov.
1 cudo - transi., scribere : Ca s s. Inst. 341, 3 nova (scil. opera) -i fecimus : Rath. Prael. 340 A 11 cuiusmodi autem gratia rei libellum -ere ausim ... dicendum puto.
2 cudo - v. A2 cudis.
cufae ? - cupae ? (cf. Th e s.) : Gl. Philox.
223, 1, 17 -ae: icapàpai.
cuius - adi., ad cuius necessitates operam dat: Mon. Neap. Ar c h. IV, a. 1019, 131, 6 me Mari filia quondam Iohannis ... volúntate qui- dem Cesarli subdiaconi -a servienti exe videor ... promitto.
cuiux - v. A2 qui. cuiuxque - v. A2 quisque.
culcita - -tr- Pa u l. d ia c. Hist. Lang. 144, 4 : Gl. Pl a c. 31,2,8.
culcitra - v. A2 culcita.
culcitula - P a u l. d ia c . Fest. 43, 28 -a fusti- culus quidam ligneus in sacris dicebatur.
culeus - coll- L e x R om . R a e t . 372, 2. culigna - P a u l. d ia c . Fest. 57, 2 -a vas vina- rium a Graeco dieta, quam illi dicunt k uXik u:
44, 13 -a vas potorium. Cato (or. ine. 16): « -am », inquit, « in feno Graeco ponit, ut bene oleat».
culina - Gl. Ph ilo x. 207, 1, 28 -a:
àrcó-TCttTOÇ.
culiola - Gl. Ph ilo x. 255, 1, 20 publica -a: Tpißcit;.
culliola - P a u l. d ia c . Fest. 44, 4 -a cortices nucum viridium dicta a similitudine culleomm, quibus vinum sive oleum continetur.
culmen - abl. sing, -i C a s s . Var. 116, 7. — Mons : C h r o n . A l t . 11, 32 per iuga -um toti ... pueri ... in hoc loco fuerunt precipitati. — Transi.: R a th . Prael. 199 C 11 caelebs es? Considera quam summum sanctitatis conscen- deris -n ; nota locutt., dux sereni -is, de Deo :
E n n . Hymn. 65, 27 ne dux sereni -is in nube tec-
tus horreat ; sacrum -n, de episcopali dignitate :
R av. in s c r . 264, 11 quem Deus ipse virum deco ravi! -e sacro : V it a G a u d . Nov. 420, 18, 9 Gau- dentius ad sacrum -n evectus ; apostolicum -n, de Romano Pontífice : Io h . v iii 192, 30 vos illa, que nostro apostolico -i sunt decentia, devota mente debetis peragere.
culpa - acc. sing, -a M o n . N eap . A r c h . IV, a. 1017, 112, 25 : inf. — Tenere ad -am, in crimen adducere : C a ss . Var. 29, 20 teneatur ad -am
quisquís transeunti reverentissimo senatori iniu- riam protervas inflixit; contra alqm -a(m)
dicere, eum accusare : L e x R om . R a e t . 399, 19 si ... libertas contra filios ... patroni sui aliqua grave -a dicere voluerit ... secundum legem moriatur.
culpabilis - nom. pi. masc. -is L e x Rom. R a e t . 377, 16. — Cum gen. : los. F l .
Apion. 105,9 huías rei -es illi sunt.
culpo - seq. in et acc. : C a s s . Var. 31,24 hoc fuit certe, quod -abatis in exteros.
culter - nom. sing, -trus G l . P h ilo x . 224, 1,
23, -tra 223, 1, 27, -trum P a u l. d ia c . Fest. 43, 23.
culto - colere : M o n . N eap. A r c h . 12, a. 950, 10, 25 arbusta et olibeta bene labórala et -ata: IV, a. 1003, 20, 21 debeamus ilium (scil. fun- dum) potare et derramare et -are omni tempore sicut meruerid.
cultra, cultrum, cultrus - v. A2 culter. cultura - ritas, sollemnia : C o n c . Rom. 826, 569, 3 episcopi... ad -am propriae eclesiae suae sepissime debent adesse.
1 cultus - acc. pl. fern, -es M o n . N eap. A r c h .
11, a. 985,47,13.
1 cum praep. - cumelletritum pro cum melle
tritum A n . e x div. 149, 7 ; condeo pro cum deo
R o m a e in s c r . I, 24, 1 ,6 ; cumeis pro cum eis M a r t. H ie r . 79, 2. — Co R o m a e in s c r . I, 8, 1, 5,
com V e r c . in s c r . 6732,4 : M a r t. H ie r . 10, 3, 7 :
L e x Rom . R a e t . 307, 5, cun R o m a e in s c r . II, 4776,1. — Cum,nom. C h r o n . A l t . 23,12: inf. ; gen. C h r o n . A l t . 6, 39 ; dat. Q u a e s t. m on. 591, 52; acc. C o n c o r d . 239, 4: P a u l. d ia c. Hist.
Lang. 122,6: P e t r . su b d . Chron. 166, 27 : M o n . N eap . A r c h . I I , a. 820, 6 ,1 5 : inf. — Redund. :
Raet. 443, 3 notetur eum (scil. hominem) in fronte -m calido ferro : Chron. Alt. 22, 34 ipse autem rennuebat electionem; sed -m forcia illum (scil. pontificem) elegerunt. — Pro, erga :
Pa u l. dia c. Hist. Lang. 144, 28 misericordiam
exhibeas -m mea uxore ; per : Cartm. 596, 1, 35 domne comes, hoc dicit Petrus infantulus -m Dominico suo tutore ; a : Rath. Prael. 294 B 7 te-m reges ipsi saeculi gloria praeiri, quam apos- tolorum paupertas imitari ... ambitur. — De auxilio Dei: Pa s s. Cy r. 7, 2, 39 -m auxilio Domini ... vadam. — De medicam. confec- tione : An. exdiv. 149, 12 trita (scil. amygdala) -m mentarum sucus sanguinem reiecentibus iubat: 149, 24 ossa earum (scil. palmarum) conbusta trita -m gallas et granate sicce corticem sanguinem denaribus (pro de naribus) fluentem sistit. — Nota locut. -m lege, legitime : Lex Ro m. Raet. 373, 8 et si forsitan ipse acusator aliena re malo ordine tullerit, -m lege reddatur.
2 c u m (quum) coni. - Seq. ind., vi caus. : S tep h . IV 973 C 10 -m magna nobis sollicitudine instat cura pro universis Dei Ecclesiis ... conve- nit nos ... maximae stabilitatis integritatem pro curare : R a th . Prael. 152 A 5 -m e duobus alte- rum ... medicamen recuperavi! ad vitam, alterum destinavi! ad sepulturam, omnia vero haec tibi unde ? ; vi advers. : R a th . Prael. 173 C
5 cogita quia dicimus Iudaeos Christum cruci- fixisse, -m non ipsi sed milites Romani eum cru- cifixerunt. — -mque pro quomodo, sicutl :
M o n . N eap . A r c h . I 2, a. 955, 36, 21 ambes partes inter nobis ibidem claudere debeamus -mque nobis combenerit a terra usque sub ster- nimentum et a stemimenta usque ad tectum ad omni communem expendium.
cumba - P a u l. d ia c . Fest. 44, 20 -am graeci KÖpßqv appellant ; 56, 26 -am Sabini vocant earn, quam militares lecticam, unde videtur deri- vatum esse cubiculum; G l . P l a c . 18, 1, 18 -a: locus navis.
cumctus - v. A2 cunctus. cumeis - v. A2 cum. cumelletritum - v. A2 cum. cuminum - cim- A n . e x div. 149, 15.
cummuniter - v. A2 communiter. cumpleo - v. Al et A2 compleo. cumsociatus - v. A2 consociatus. cumtus - v. A2 cunctus.
cumulter - P a u l. d ia c . Fest. 44, 1 -r signifi cai cum altero, dictum ab antiquis ita brevitatis causa, ut sodes pro si audes.
cu n -v .A le tA 2 cum.
cunctimodus - omnimodus: R a th . Prael. 307 D 4 quantum lugendus sit, enarrare non suf- ficio satis, etiamsi omnia membra corporis -is concrepent linguis.
cunctivalens - omnipotens : R a t h . Prael. 249 C 12 Pastor bonus, qui -ens solus potest vae in euge convertere.
cunctus - cuct- M o n . N ea p . A r c h . I 2 , a.
970, 178, 2, cumc- R o m a e in s c r . X, 27276, 3,
cumt- M o n . N ea p . A r c h . I 2, a. 956, 49, 5, cunt-
K a l . B o n . 354, 17. — Cum omnis vel universus redund. : T o l . in s c r . 684, 33 omnes vos qui legi-
tis queso dicite -i : R a t h . Prael. 224 D 12-13 -a,
utpote quia a se creata, distribuii, ordinal, guber- nat et continet universa. — Per -a, ubicumque :
R e s u r r . 52, 27 ut per -a Deum liceat agnoscere
verum.
cunebula - G l . P h il o x . 223, 2, 20 -a (?) :
KÔvuÇa ßoxavr|.
cuneus - transi., turba : R a t h . Prael. 205 B 5 multis obsequentium comprimi -is, magnae isthic dicitur felicitatis.
cuniculus - nota locut. -us veritatis, qui
veram inférions soli naturam detegit : C a s s . Var.
92, 20 ferrarías ... Dalmatiae -o te veritatis iube- mus inquirere.
c u n ila - -lium inf., cuonel- Gl. P h ilo x . 223, 2,13. — Gl. P h ilo x . 223, 2, 14 -lium : Oupßpoq (-ov) eiôoç ßoravqg.
c u n i l i u m - v. A2 cunila.
c u n io - P a u l. d ia c . Fest. 44, 11 -ire est ster- cus facere, unde et inquinare,
c u n io lu m - v. A2 coniolum.
c u n t r a - v. A2 contra. c u n t u s - v. A2 cunctus. c u o n e l a - v. A2 cunila.
c u p a r iu s - qui cupas facit: M o n . N eap . A r c h . I 2, a. 974, 228, 6 Petro ferrarlo ... filio
quondam Gregorii -i : II, a. 982, 29, 6 qui (scil. paries) exfinat inter ipsum triclineum et inter domum heredum Iohannis -i.
cupedinarius - -pide- R a t h . Prael. 159 D 4.
cupidenarius - v. A2 cupedinarius. cupidicinus - G l . P h il o x . 223, 2, 27 -us: TpsKéôeurvoç (tpe%-).
cupiditia - aviditas, avaritia : R a t h . Prael. 162 B 7 vix unquam potui iudicem cemere sine -a.
cupillum - G l . P h il o x . 223, 2, 27 -urn:
yeucrcpiòiov.
cuppa - poculum : R a t h . Prael. 291 B 10 scutellis argentéis, -is auctioris pretii ... instant operandis auro.
cuppes - P a u l. d ia c . Fest. 42, 9 -es et cupe dia antiqui lautiores cibos nominabant.
cur - seq. ind. : Ps. A m b r. Gerv. 743 B 9 aperiamus ergo -r ista praemisimus : C a s s .
Inst. 83,17 dicat certe diabolus, -r nos insatura bili dolore persequitur.
cura - acc. sing, -a L e x R om . R a e t . 389,9. — Causa : C a s s . Var. 95, 15 dicitur ergo
com-modi -a privati aquam ... fuisse derivatam. —
Suimet -am gerere, rebus suis consulere : Rath.
Prael. 171 B 1 illi maluerit ... succurrere ... quam suimet -am gerere.
curatio - nom. pi. -is Mart. Hier. 68, 3, 8. curator - acc. sing, -e Le x Ro m. Raet. 342, 1.
caratu ra - sensu leg., munus (pro)curatoris, administrado fisci civitatis (cf. M.W.): Rath.
Prael. 163 D 3 diversa novi genera ministrorum, ... inter quae nullum scio ipso, quod -am Italici dicunt, gravius.
curbo - v. A2 curvo.
curia - sensu spirit., de beatorum coetu :
Vita Ap ia n. 326, 2, 9 divina pietas ... in -am supemorum civium sociali animabus felicibus iussit. — Forum ecclesiasticum : Rath. Prael. 242 D 11 -ae quoque tradi, et infamis ... deser vire timuisses.
curialis - sing., nom. -es Lex Ro m. Ra et. 388, 10, gen. -es Le x Ro m. Raet. 388, 10,
-i inf. — Subst., aulicus : Mo n. Neap. Arc h. II, a. 981, 15, 23 ille curte ... est iuxta terra here- dum domini Sillicti -i.
curio - curialis, decurio : Ca s s. Var. 56, 23 videtur esse contrarium -em reipublicae amissa turpiter liberiate servire.
curionatus - Pa u l. d ia c. Fest. 42, 31 curio- nium aes dicebatur, quod dabatur curioni ob sacerdotium -us.
curionius - Pa u l. d ia c. Fest. 42, 31 -um aes
dicebatur, quod dabatur curioni ob sacerdotium curionatus : 54, 23 -a sacra, quae in curiis fie- bant.
curiose - in malam partem : An a st. Vita Ioh. El. 500, 2, 24 si autem venientes -e investigave- ritis, Deus curiosorum ministrorum non indiget.
curiositer - curiose : Mo n. Neap. Arc h. I 2, a. 970, 188, 5 de rebus ipsius ecclesie -r curam et sollicitudinem abedebeas (= habere debeas).
curmen - Gl. Ph ilo x. 223, 2, 27 -n : ÇùOoç
ànò aitón.
curo - quer- Mo n. Neap. Ar c h. IV, a. 1019,
128, 27. — Ind. praes. 3a pers. pi. -at An. e xdiv.
149,4. — Depon, more : Io h. xii1015 A 10 hor- tamur ... ut contra eos qui contumaces et iniqui vivere volunt... omni virtute resistere -emini.
currax - velox : Ca s s. Hist. 80, 19 asinis
atque mulis et -ibus equis episcopos ... ad syno- dum venire praecipiens.
curriculum - de temp. : Ra i n. 892, 1, 20 pro innumeris annorum -is : Pa u l. d ia c. Hist. Lang. 128, 20 per tot annorum -a.
currilis - Gl. Ph ilo x. 207, 1, 28 -is equus : CTÚv ap p ari àyœviÇôpsvoç ïttttoç.
curro - transi., percorrere : Ca s s. Inst. 64, 19 post introductorios libros auctoritatem cum
expositoribus suis sedula intenderne -amus :
Ca s s. Var. 308, 15 per lectiones sacras antiqua regna cucurrimus. — -ens, continuas: Ca s s.
Inst. 15, 22 títulos ... a maioribus nostris ordine -ente descriptos.
c u r r u s - -us et auriga spiritualis Israelis, de Romano Pont. : Ana st. Vita loh. El. 498, 1, 32
ñeque enim fas est, ut absque Vicario Dei, ...absque -u et auriga spiritualis Israelis ... omnium arbitrio aliquid consummetur aut divul- getur.
c u r s u s - abs., cursus vitae: Resu rr. 113, 378 quoniam leto -us concluditur omnis.
c u r t i c e ll a - acc. sing, -a Mo n. Neap. Arch. I 1, a. 927, 42, 9.
c u r t ís (co-) - sing., nom. -e Mo n. Neap. Arch. II, a. 981, 15, 22, -i I 1, a. 947, 171, 15, acc. -e Chron. Alt. 14, 13: Mo n. Neap. Arch.
IV, a. 1017, 109,11 : inf. — Villa cum aedificiis, personis, agris et omnibus rebus ad earn perti- nentibus : Le x Ro m. Raet. 442, 38 si quis ... in castello aut in aliqua -e ... homocidium fecerit. — Ital. cortile : Mo n. Neap. Ar c h. IV, a. 1012, 61, 10 venumdedi ... inferiora cellarei <mei> qui est constituías suptus solareum tuum ... intus -e commune. — Curia seu aula principis :
Rath. Opuse. 528 A 1 imperatori non servit,
duci nequáquam, in exercitum nunquam, ad co-em rarissime, et si forte, non sponte.
c u r t u s - de veste succincta : Io h. xii1028 A
8 ut voluntarle omnes Anglorum clerici... laica- lem et sinuosum set et -um habitum deponentes talares tunicas secundum Romanum morem induerent.
c u r v it a s - Gl. Be r. 367, 8 ‘convexa caeli’ sunt extrema eius a -e dicta.
c u r v o - -rb- An. e xdiv. 148, 27.
c u s p is - in kalendariis, in -e esse vel -e
timeri, de diebus qui exitiosi censebantur : Ka l. Am b r. eccl. 1028, 55 Martis prima (scil. dies) necat, cuius in -e quarta est: Ka l. Sit. 1036, 13 Martis prima (scil. dies) necat, si -e quarta time- tur.
c u s p u s - Gl. Ph ilo x. 224, 1 ,2 -us: ÇvAivov aavôàXiov.
c u s s i lir is - Pau l. dia c. Fest. 44, 6 -em pro
ignavo dicebant antiqui.
c u s t o d i a - co- Le x Ro m. Raet. 368, 12. — Transi., diligentia: Lib. Sa c r. 84, 1, 41 ut ...
semper in mandatis tuis vigili -a perseveren!
(scil. famuli tui) ; circumspectio : An a st. Apocr.
Ep. 680 B 5 propter ... reciprocationem talium virorum et dogmatum, omni -a nosmet ipsos ab illorum impietate servemus. — Sensu spirit. :
Lib. Sa cr. 69, 2, 30 hanc renatis in Christo concede -am, ut nullo erroris incursu gratiam tuae benedictionis amittant.
c u s t o d i o - transi., tueri, protegeré : Sa c r. Greg. 2, 15 quae (scil. sacrificia inlibata) tibi offerimus pro ecclesia tua sancta, quam pacifi care, -ire, adunare et regere digneris: Petr.
s u b d. Agripp. 322, 34 quatenus mereamur eorum (scil. sanctorum) ... protectione vallati atque -iti. — Servare, sensu mor. : Co n c. Ro m.
826, 582, 18 sicut Christus castam servai ecle- siam, ita vir castum debet -ire coniugium. — Respicere, obsequi: Ro maein scr. II, 4116a, 14
quicquid ... decretum e s t... praecipimus in eos modis omnibus -iti; -ens, cum gen.: Io h. xii
1018 D 15 qui pro intuitu observator et in omni bus exstiterit -ens huius nostri constituti. —
Alqm sanum -ire, curare ut sanus semper sit:
Rath. Prael. 255 C 2 si sani -iendi, aegri omnino negligendi ?
c u s t o d i t io - Pau l. diac. Fest. 54, 1 -o est
opera ad custodiendum quid sumpta.
c u s t o r - v. A2 custos.
c u s t o s - sing., nom. -or Lex Ro m. Raet. 368, 9, dat. -to Mo n. Neap. Arch. I 2, a. 956, 47, 7,
-em I I , a. 934,75,11, pi. dat. -es 1 1, a. 920, 26,
12. — Tutor, de Deo: Ca s s. Inst. 84, 19 exaudí nos, o -s hominum : Sac r. Greg. 80, 24 esto Domine plebi tuae santificator et -s ; -s ovilis vel
animarum, de episcopo: Pa u lin. Hymn. 133, 6, 28 -s ovilis... pastorque gregis, conservator ovium : Rath. Opuse. 348 B 15 pastoralem deinde cathedram adeptus ... provisor ecclesia- rum, -os animarum, nutritor orphanorum ... erat. — De propheta Isaia : Rath. Prael. 211 A 2 audi etiam -em omnibus generaliter, tibi vero dicentem specialiter.
c u s u s - v. A2 cossus.
c u r ic e li: - v. A2 codicilli.
c u t is u s - v. A2 cytisus.
cutitus - P a u l. d ia c . Fest. 100, 24 intercuti- tus vehementer -us, hoc est valde stupratus.
cuto - v. A2 puto.
cutumium - v. A2 cotumium.
cyathus - chia- inf. — G l . P l a c . 16, 2, 4 chia-um autem cum H scribi oportet,
cybus - v. A2 cybus et cubus. cyborium - v. A2 ciborium. cycnus - cicin- C o n c o r d . 274, 40.
cydonia - ci- inf. — Abl. pi. ci-e A n . e x div.
144, 16.
cylindrus - in imag., de lapide volubili ad
agrum coequandum apto: P e t r . P is. Gramm. 159, 3 plurima, quae procerum tribuit (scil. Petrus) purganda -o, ordine sunt forsan non bene dicta suo.
cymbalum - ki- P e l . ii 120, 19.
cymeterium - v. A2 cymiterium. cymiliarcha - v. A2 cimeliarcha.
cymiterium - -me R o m a e in s c r . II, 4794, 2, -ti- M a r t . H ie r . 42, 4, 3, -ty- 98, 3, 1.
cymitirium, cymityrium - v. A2 cymite rium.
cynismus - ratio vivendi Cynicorum philo-
sophorum: C a s s . Hist. 381, 110 in libro autem
suo, quem de -o conscripsit (scil. Iulianus), ... dicit oportere horum veritatem abscondi.
cynophagus - ex gr. Kuvotjxxyeiv : M ir . A n a s t . 235, 21 quid me adduxistis ad Anasta- sium, -um istum ?
cyrius - v. A2 cereus. cythara - v. Lx et A2 cithara. cytharizo - v. A2 citharizo.
cytinus - ci- inf. — Nom. sing, ci-non A n . e x d iv. 149, 6.
cytisus - cut- G l . P h il o x . 224, 1, 7.
d a c e o - v. A2 iaceo.
d a c r i m a - Pau l. diac. Fest. 60, 5 -as pro lacrimas Livius saepe posuit, nimirum quod Graeci appellant óáxpua ; item dautia, quae lau da dicimus, et dantur legatis hospitii gratia,
d a c t a lu s - v. A2 dactylus.
d a c t y lu s - -tal- An. exdiv. 149, 18. V. et Lx
dactilus.
d a e d a lu s - Pau l. diac. Fest. 60, 5 -am a varietale rerum artificiorumque dictam esse apud Lucretium (1,7) terram, apud Ennium (ine. 46) Minervam, apud Virgilium (Aen. 7, 280) Circen, facile est intelligere, cum Graeci ôaiôàXXeiv signifìcent variare.
d a e m o n - de- Lex Rom. Raet. 372, 8 : Gl. Be r. 382, 8 : Brev. Hieros. 109,24 : Gump. Vene.
D
221, 21. — R a t h . Prael. 223 A 12-13 non enim sine causa dicuntur -es ... nisi quia habent subiectos quibus dominantur. — Luxuriosissima
-n, de Venere : C a s s . Hist. 110, 32 quoniam ... desuper templum aedificaverant luxuriosissimae -is, id est Veneris, ... praecepit destrui scelera- tissimum templum.
d a e m o n i a c u s - de- inf. — Subst., qui a dae- mone possidetur : R a d . Pard. 373, 12, 12 quanti d e -i... susceperunt sanitatem.
d a e m o n i u m - de- P a u l. d ia c . Hist. Lang.
128, 15 : C h r o n . A l t . 22, 7 : C ap. V ir c e b . 301, 20.
d a e m o n i u s - subst. : los. F l . Apion. 57, 15
quid furitis, inquit, mali -i avem súmenles in manibus ?
d a e p o s i t io - v. A2 depositio. d a e u r a m - v. A l do.
d a g n a d e s - Pa u l. d ia c. Fest. 60, 11 -es sunt
avium genus, quas Aegyptii inter potandum cum coronis devincire soliti sunt, quae vellicando morsicandoque et canturiendo adsidue non patiuntur dormire potantes.
d a liv u s - Pa u l. d ia c. Fest. 5 9 , 17 -um supi- num ait esse Aurelius, Aelius stultum. Oscorum quoque lingua significat insanum. Santra vero dici putat ipsum, quem Graeci SsiXaiov, id est, propter cuius fatuitatem quis misereri debeat.
d a lm a t ic a - vestís quaedam liturgica : Ordo
Ro m. 124, 24 subdiaconi ... accipiunt ad induendum pontificem ipsa vestimenta, alius lineam -am, et alius maiorem -am : Pet r. su e d.
Chron. 168, 4 Sivester Papa ... constituit, ut ... diacones in ecclesia -as uterentur.
d a m ia t r i x - Pa u l. d ia c. Fest. 60, 3 damium sacrificium, quod fiebat in operto in honore Deae Bonae, dictum a contrarietate, quod minime esset òapóaiov, id est publicum. Dea quoque ipsa Damia et sacerdos eius -x appella- batur.
d a m iu m - Gl. Ph ilo x. 164, 1, 11 -um:
Guatai ÒTtaiGpiov (-0 1) yivópsvov (-ai) : Pau l,
d ia c. Fest. 60, 3 -um sacrificium, quod fiebat in operto in honore Deae Bonae, dictum a contra rietate, quod minime esset Sapóaiov, id est publicum.
d a m n a b i lis - -adii- Gl. Philox. 164, 1, 8.
d a m n a b i lit a s - -avil- Gl. Ph ilo x. 164,1,18.
d a m n a d i lis - v. A2 damnabilis.
d a m n a t i o - -mpnaci- Gum p. Vene. 215, 18. V. et Lx dampnatio.
d a m n a t u s - -mpn- inf. — Sensu Christ. : Ps.
Gr e g. Exp. 553 A 7 divine vero ultionis animad-
versio, non solum poenas in corpore et anima multiplicat, verumetiam in -is immobiliter per severai : Ra t h. Prael. 242 B 10 -mpnatos ... hac de causa multos advertere poteras.
d a m n a v i lit a s - v. A2 damnabilitas. d a m n i e t a s - -mpniaet- Co n c o r d. 280, 34.
— Abl. sing, -em inf. — Damnum : Mo n. Neap. Ar c h. I 1, a. 941, 127, 2 sine omni tua ... -em: IV, a. 1016, 84,17 sine omni nostra contrarietate absque qualiscumque -e.
d a m n o - dan- Qu a e st. m o n. 592, 9. —
Sensu spirit, et Christ., de inferorum poenis:
Pa s s. Ur b. 114, 2,1 non me sinat (seil. Christus) in mea -ari iniquitate : Pa s s. Ma r tin a s13,20,11
Deus ... omnes qui contrarie agunt -at.
d a m n o s u s - dano- Qu a e st. m o n. 592, 9.
d a m n u m - -mpn- Io h. viii 289, 4: Ch ro n. Alt. 11, 10. — Sensu spirit. : Sa c r. Ge l. 71,8
nec de familiae tuae -o inimicus exultet,
d a m p n a c i o - v. A2 damnatio. dampnatus - v. A2 damnatus. dampniaetas - v. A2 damnietas. dampnum - v. A2 damnum. dano - v. A2 danno. danosus - v. A2 damnosus. dapatice - P a u l. d ia c . Fest. 59, 24 -e se acceptos dicebant antiqui, significantes magni fiée.
dapaticus - P a u l. d ia c . Fest. 59, 24 -um
negotium amplum ac magnificum.
dapeo - G l . P h ilo x . 163, 2, 25 -et:
EÙco%el-Tttl.
dapifer - minister mensae : Ps. G r e g .
Exp. 273 C 10 ponere ante discumbentes -r in mensa ferculum solet.
daps - nom. pi. -us G l . P h ilo x . 163, 2, 27.
— P a u l. d ia c. Fest. 59, 21 -s apud antiquos
dicebatur res divina, quae fiebat aut hiberna, aut verna. Quod vocabulum ex Graeco deducitur, apud quos id genus epularum ôaiç dicitur. — Transi., de cibo animae : C o n c . Rom . 826, 558,
38 omnia observantes aetemi regni participes divinis -ibus mereantur inveniri.
data - v. A2 datum.
datio - acc. sing, -e inf. — Tributum, pensi-
tatio: M o n . N eap. A r c h . I 2, a. 975, 239, 31
numquam presummamus ... qualibet angarias aut exscaticas vel erbaticas aut qualivet datum neque alia qualibet -e aut salute querere.
dator - beni gnus -or vel omnium bonorum
-r, de Deo : Ps. G r e g . Exp. 102 A 3 benignus -r omnipotens Deus ostenditur : A n a s t . Vita Bas.
299 B 3 gratias egerunt Deo et omnium -i bono rum.
datum - abl. sing, -a inf. — Tributum, pen-
sitatio: M o n . N eap. A r c h . I 2, a. 975, 239, 31 numquam presummamus ... qualibet angarias aut exscaticas vel erbaticas aut qualivet -um neque alia qualibet datione aut salute querere : II, a. 988, 83, 14 concedimus ... ut homines ipsius casali sint liberi ab omni -a vel collecta que est in pensione publica.
daunus - fort, perper. pro dalivus (cf. A2
s. v.) : G l . P h ilo x . 164,1, 26 -um : acppova.
dautia - P a u l. d ia c . Fest. 60, 6 -a, quae lau
da dicimus, et dantur legatis hospitii gratia.
de - cum, nom. A n . e x div. 147,12 ; gen. A n . e x div. 149, 17 : L e x R om . R a e t . 355, 8 ; acc.
B r e v . H ie r o s . 110, 69: P a u l. d ia c . Hist. Lang. 148, 12: P e t r . subd. Chron. 170, 13 : inf. — A, ab: R a th . Prael. 198 D 11 sicut de costa viri fabrícala est Eva, ita de Christi latere redempta crevit Ecclesia: P e t r . su b d . lui. 879, 25 quae
(scil. ruina) facta est de angelis malis ; ad : M o n . N eap. A r c h . 12, a. 957, 57, 25 dare ... debeamus ... triticum ... de commedendum; ex: A n a s t.
vinum : Rath. Prael. 174 B 1 tu ergo quicunque unus de mille ad consilium cuiuslibet elegeris, cogita cuius vice fueris : 201 D 3 unigénitas non ex peccato ut tu, sed ex Spirita Sancto concep tas, de virgine natas est : Petr. s u b d. Iul. 880, 37
qui (scil. princeps angelorum) de angelo Satanas factus est ; in : Brev. Hieros. 111,104 ibi est ilia
virga inclausa de arco : Vita Valent. Ge n. 545, 1, 24 de loco autem, ubi Sanctus iam pridem iacuerat, tabula inventa est marmorea : Mo n. Neap. Ar c h. I 2, a. 965, 131,12 extenditur {scil. fundus) de longitudine passi decern; contra :
Petr. s u b d. Iul. 880, 58 S. Iulianae de daemone victoria ; ob : Steph. vra 1090 B 8 temeratores praesentis decreti de sua temeritate poenis mul- tiplicibus subiacere : Rath. Prael. 207 B 1 novit evangelista causam adventos mulieris de pietate esse Domini trahentis; quantum ad: Car tm.
596, 1, 2 de Romano vero similiter. — Pro, abl. instr. : Brev. Hieros. 110,43 crux est de auro et argento ornata : Vita Sy r i. 482, 2, 44 de cuius
{scil. sancii Syri) tacto infirmi ... curati sunt:
Sac r. Gr eg. 53,29 baptizat et linit eum presbi- ter de chrismate in cerebro : Mo n. Neap. Arc h.
IV, a. 1018, 122, 25 u t ... ividem ... hecclesiam faceretis et de ipsis solidis pararemus aliam hereditam ad predictam hecclesiam ; abl. temp. :
Mo n. Neap. Arc h. I 2, a. 951, 17, 11 de tempore quando illos venundedimus : IV, a. 1017, 113, 14 scrips!... in sacro salernitano palatio de anno vicésimo octabo principatus ... Guaimarii ; abl. caus. : Rath. Prael. 285 C 3 mirari forte aliquem contingat, cum tricipiti voluminum lintre conti guos proposuerimus aestos tentare, qua de r e ... subierimus carabum. — Sensu partit. :
An a st. Vita loh. El. 501, 2, 17 iussit tradi ei
{scil. nauclero) navim ... de illis navibus, quae
... ministrabant : Mo n. Neap. Arc h. I l , a. 937, 91,8 nobis in pagationem dedistis et tradidistis in nostram proprietatem de ortom vestrum. — In compar. : Concord. 271, 2 si minor grex de 30 capita fuerint : Ios. Fl. Apion. 11,12 hoc tempus de tribus milibus annis paululum minus est:
Qua est. m o n. 591, 19 furtum valente plus ali quot de sex solidos : Mo n. Neap. Arch. IV, a. 1019, 126, 8 si plus fuerit memoratimi fundum vestrum de quatuor modia. — Abundat : Rath.
Prael. 277 A 2 non sunt tarnen de conditione illa servili, qui passim debeant a quovis flagellari. — Nota locutt. adv. cum, subst. : Ca s s. Var. 195, 7 de proximis vota causantium sustinemus : TRANSE. Reg. 238, 2, 48 de hac die in futurum ibi erit in custodem et defensorem : Mo n. Neap. Arc h. I 2, a. 968, 168, 11 per negligentiam de die in die minime da ipso viro ... ipsa chartula comparationis appreensisti ; praep. : Mo n. Neap. Arc h. IV, a. 1008, 39, 12 prope de iam dicto
castello ; adv. : Co n c o r d. 284, 24 si homines de sub uno indice ... causa habuerint: Lex Ro m. Ra et. 348, 21 de illa die, de quo in indicio vene ri!, de tunc ... solvat : Chro n. Alt. 23, 27 circum palaci! de foris: Mo n. Neap. Ar c h. I 2, a. 961,
95, 5 omnis frugum ... de inferius et superius ... in mea sit potestate : IV, a. 1017, 118,5 termine qui ibidem de antea fictos fuerant : IV, a. 1018, 123, 4 a supra ... ponitur fini ipsa via et viam exinde habetis de subtus.
d e a c t i o - Pa u l. d ia c. Fest. 65, 15 -o peractio.
d e a l b a t i o - Ps. Gr eg. Exp. 510 C 12 libanus quippe -o interpretatur.
d e a l b o - transi., sensu spirit. : Ps. Gr e g.
Exp. 510 D 1 quid ergo per Libanum nisi bap- tisma intelligitur in quo sancta Ecclesia aqua abluitur et a peccatorum nigredine per Spiritimi sanctum ... -atur ?
d e b a c c h a t i o - dibach- Io h. viii82, 19.
d e b a c c h o r - dibach- Pa u l. d ia c. Hist. Lang. 56, 2.
d e b e o - dev- Cap. Re g in. 266, 187 : devead Mo n. Neap. Ar c h. 12, a. 976, 243,14 : inf., coni, praes. 2a pers. sing, deas (fort, perper.) II, a. 963, 109, 14 — Ind. praes. 3a pers. sing, -it Le x Ro m. Raet. 432, 10, -ent 315, 5, 3a pers. pi. -unt Mo n. Neap. Ar c h. IV, a. 1019, 129, 4. — Seq., quod cum ind. : Ca s s. Var. 15,30 -uit itaque virtutibus eins res pubblica, quod illas provincias Genseri- cus non invasit ; ut cum coni. : Ca s s. Var. 21,29
-etis enim bene gerentibus ut eos laudis vestrae comitetur assensus. — Posse : Rath. Prael. 147 B 13 nil pene meum, quod fastidium gignere -eat, invenies.
d e b e r o - adv. ex de et vero ? : Mo n. Neap. Arc h. I l , a. 703 aut 748, 2, 3 suscepi a bobis ...
auri solidos biginti quattuor hoc est per una- quaque persona auri solidos duodecim -o eorum filius qui iam nati sunt cod fuerint adpretiati metietatem pretium eorum a te suprascriptu Petro ... posteus suscepimus.
d e b ili s - transi., sensu mor. : Ps. Greg.
Exp. 553 C 13 Domine, animarum -ium velox medice, sana me, scilicet interius omni vitiorum labe emenda.
d e b i l i t o - devi- Pe tr. s u e d. Agripp. 113, 42. d e b it e - -vitae inf. — Ex lege, iure : Co n c. Ro m. 826, 568, 2 (sacerdotes pro muneribus ordinati) -vitae sint condemnandi : St eph. v808
C 7 saltern decimas tantum -e pertinentes ad nos redd!... flagitamus. — Necessarie : Ra th. Prael. 204 A 10 memento etiam mortem infantibus ... improvise uccidere, ut et senibus accidit -e.
d e b i t o r - nom. sing, -em Qu a e st. m o n. 591, 2.
d e b i t u m - devi- Gl. Ph ilo x. 171, 2, 1. — Abl. sing, -um Le x Ro m. Raet. 423, 22. — Cum
adi. mase, coniung. : Rom a e in sc r. II, 4985, 4 reddidi ... -um communem : Le x Ro m. Ra e t. 413, 24 si ipse debitor ... de patria migra-
verit, omnem ipsius -um sui heredes ... solvan- tur. — -um repraesentare, id solvere :
An a s t. Vita Bas. 295 G 26 ea quae his (seil, nar- rationibus) deesse videbantur supplevi, more scilicet devoti filii -um patri repraesentantis. — F. culpa : Ca s s. Var. 319, 21 insecutiones sine reatu, odium sine culpa, damna sine -is : Petr,
s u b d. Iul. 881, 39 daemon ... impudens manci- pium caepit satisfacere dicens : non meo -o ad te, Sancta, perveni. Rex meus misit me.
d e b la t e r o - Pa u l. d ia c. Fest. 63, 13 -are est stulte loqui. Nam Graeci ßXcncaq stultos appel lant.
d e b o t u s - v. Al et A2 devotus.
d e b r io - de animal., excitare : los. Fl.
Apion. 84, 15 cum ... nudos atque vinctos ele- phantis subiecisset, ut ab eis conculcati defice- rent, et ad hoc etiam bestias ipsas -asset,
d e c a c h o r d u s - -aco- Ca s s. Inst. 143, 20. d e c a c o r d u s - v. A2 decachordus.
d e c a d a - de operibus in decenos libros
constitutis: Ca s s. Inst. 20, 19 ex quibus (seil. libris) iam duas -as Domino praestante collegi.
d e c a l i c o - Pa u l. d ia c. Fest. 66, 14 -atum calce litum.
d e c a n u s - di- Mo n. Neap. Ar c h. I 2, a. 975,
239, 29.
d e c a p i t o - decollare : Pa s s. Ptol. 750, 1, 13
iussit omnes martyres ... -ari.
d e c a t a - decima, gr. öcKorq: los. Fl.
Apion. 41, 17 qui (seil, sacerdotes Iudaeorum) -as accipiunt et universa in communi gubemant.
d e c e d o - ind. pf. dicesit Ro m a ein sc r. III,
6619, 3, -cissit I, 169, 1, 35, coni. pf. -ceserit
Qu a e st. m o n. 590, 15, -cederit 590, 27. V. et
discedo Al et A2.
d e c e d o c t o - pro decem et octo (ital. diciotto)
Ro m a ein s c r. VII, 18927, 2.
d e c e m - -im Gl. Ph ilo x. 164, 2, 36: Mart. Hier. 130, 1, 31, dececem Co n c. in sc r. 8775, 5.
d e c e m b e r - -ci- Mart. Hier. 149, 1, 11, -n- Vo l s. in sc r. 2888, 1 : Ro m a ein sc r. 1,11,2,6.
d e c e m b r i u s - adi. : Pa u l. d ia c. Hist. Lang. 127, 24 mense -o : Mo n. Neap. Ar c h. I l , a. 935,
82, 3 anno quintodecimo die sexta mensis -i; subst. : Ka l. Le o n. 341, 12 gubemavitque Pala- cium Ticinense Ratchis ... a -o usque mar.
d e c e m e t s e p t e - v. A2 decemseptem. d e c e m n o v e n n a l i s - v. A2 decennovennalis. d e c e m s e p t e m - -metsepte Ro m a ein sc r. V, 14279, 2. d e c e m v i r i - -cum- Gl. Ph ilo x. 165, 2, 9. d e c e n b e r - v. A2 december.
d e c e n i - deni: Ca s s. Hist. 153, 5 singulos eorum per -os annos imperii sui principes esse constituit.
d e c e n n o v e n n a lis - -emno- inf. — Undevi- ginti annos complectens : Dio n. Ep. Pasch. 19 C 7 eumdem -mno-em circulum, qui enneacaide- caeterida graeco vocabulo nuncupatur, sollicite retinentes, paschalem cursum nullis diversitati- bus interpolasse mostrantur.
d e c e n t i a - hon. tit., abbati trib. : Ioh. viu112,
4 agat vestra gloriosa nobilitas, ut decet tante nature -am.
d e c e p i o - v. A2 decipio.
d e c e p t i o - in log. : Boeth. Cath. syll. 727 C
12 ingnorantia autem non secundum negatio- nem sed secundum dispositionem dicta, est qui- dem per syllogismum facta -o.
d e c e p t i o s u s - deceptionis plenus : Rath.
Prael. 578 A 10 nulla autem su n t... minus utilia quam turpia, quibus adiicere possumus noxia et contumeliosa, irrisoria -a.
d e c e p t i o n s - in log. : Boeth. Cath. syll. 728 D 12 erit Syllogismus -us in divisionibus.
d e c e p t o r - -r animarum, diaboli epith. : Vita
Sy r i. 482, 1, 8 serpens venenóse, atque -r ani marum, attrahe nocibilem flatum tuum.
d e c e r m in a - Pa u l. d ia c. Fest. 63, 19 -a dicuntur, quae decerpuntur purgandi causa.
d e c e m o - discemo : Ca s s. Inst. 144,7 armo
nica est scientia musica, quae -it in sonis acutum et gravem. — Nominare : Rath. Prael. 249 C 1 episcopi vero a regibus, etsi eligi et -i, non valent tarnen ordinari ; creare : Co d. Ca r. 509,
33 a Deo -um ... Paulum summum pontificem et universalem papam.
d e c e r t a t o r - sensu spirit., de martyre : Ca s s.
Inst. 5, 26 -r autem positus ... non camerato elo quio caperis.
decerto - sensu spirit., de martyrio : Lib.
S a c r . 133, 1, 54 Mauritius ... -ando martyrii est
coronara consecutus. — Contendere, niti : C o d . C a r . 510,4 pro nostra salute -are cotidiae non
cessât (scil. papa) : Gump. Vene. 222, 17 eius
mirabilia ... propagare -ant.
decescor - v. A2 decessor.
decessor - -cesco- G l . P h ilo x . 164, 2, 9. decibilis - de eo quod decet : C a s s . Hist. 84,
51 de victoria inimicorum et hostium deo -em
dedicavit gratiarum actionis imaginem secun dum nos apostolica plausione constituons.
1 d e c i d o - transi., sensu mor. : Ps. Greg.
Exp. 553 D l l postquam ... in ordine culpam incurrit primus humani generis parens ab illa in qua positus fuerat mentis celsitudine -it.
2 d e c i d o - negligere, praeterire : Rath. Prael. 258 C 5 et catapharsim et apophasim tuum hac in parte tantum -emus, ut ... salubrius ac
pru-dentius fore doceamus responden secundum Apostolum.
d e c i m - v. A2 decem.
d e c i m a - di- Steph. v 8 0 8 B 3 .
d e c i m a t r u s - Paul. diac. Fest. 3 0 5 , 12 quin-
quatrus festivus dies dictus, quod post diem quintum iduum celebraretur, ut triatrus et sexa- trus et septematrus et -us.
d e c i m b e r - v. A2 december.
d e c i m o , d e c u m o - deum- in f . — G l . P h ilo x .
165, 2, 6 d e u m a n tu r : É T tiÔ E K av eù o v T ai (-KGIT-).
d e c i m o s - die- Ana st. Ep. Mart. 5 8 8 , 5 8 . — Nom. sing. mase, -o Mo n. Neap. Arch. I 1, a. 937, 96,17.
d e c i p i o - -ce- Gl. Philox. 1 6 4 , 2 , 16. —
Sensu spirit. : Sack. Gel. 80, 6 Deus ... respice ad animas diabolica fraude -ptas.
decisio - acc. sing, -e M o n . N eap. A r c h . I 1,
a. 943, 144, 13. — Partitio : B o e t h . Anal, post. 757 C 15 ut habeamus proposita, eligere oportet -es et divisiones.
d e c l a m a t o r ie - more declamatorio : Vit a
A p ia n . 324, 1, 37 humanus affectus ... quali
freno umquam potest coerced, ut promulgates favores -e non extollat ?
d e c l a r o - seq. ut cum coni. : Ca s s. Var. 58, 24 praesenti auctoritate -amus ut Ecdicii filios ... ad patriam ... remeare iubeatis. — Explicare : Ca s s. Inst. 5,17 ferunt itaque Scrip- turas divinas Veteris novique Testamenti ... Graeco sermone -asse Clementem Alexandri- num. — Affirmare : Mo n. Neap. Arch. IV, a.
1008, 39, 9 -o me habere quandam terram que est vicina ecclesie beati Petri.
d e e l ib u s - v. A2 declivus.
d e c l in iu m - sensu mor., mala inclinado: Rath. Prael. 226 A 6 si quod negligentis -um vitae eis (seil, apostolorum successoribus) vide os inesse, vide, ne per te eos emendando velis relevare.
declivus - nom. sing, -ibus G l . P h ilo x . 165,
1, 12.
d e c l u c t io - v. A2 deglutió. d e c o - v. A2 dego.
d e c o c t i o - debilitado, ruina: Ca s s. Var. 1 2 7 ,
22 cito vetustatis -e resolvitur, quod hominum praesentia non tuetur : 3 1 6 , 2 2 ne membra illa durissima langoris -e mollescant.
d e c o l o - Gl. Pla c. 20, 1, 8 defaecare est -are.
d e c o q u o - ind. praes. 3a pers. sing, -et Gl. Philox. 165, 1, 38. — Digerere : Dio n. Gr. Nyss. hom. 366 C 11 cum cibus intrinsecus congeni- toque calore -itur, vapor ... ad superna conten di!. — De poena infernali : Pa u lin. Hymn. 131,
40, 159 Herodes iacet in profundo tartari... pice -ctus, dissipatus sulphure.
d e c o r a d o - transi., decor : Dio n. Gr. Nyss. horn. 377 D 6 homo quoque ex eadem forma- done aliquid habuit iuxta generandi -em.
d e c o r a b a s - decorus, pulcher : Bert. Barth. Lip. 41 F 12 defende praecipue alumnos -ae Lipareos. — Transi., sensu spirit. : Rath. Opuse.
557 C 6 omnis ergo dies Dominicus ideo est paschalis, quia resurrectione Domini -us.
d e c o r i o - v. A2 decurio.
d e c o r i t a s - pulchritudo : Vita Le u c. 669, 2, 11 vir -e plenus.
d e c o t e s - Pa u l. d ia c. Fest. 63, 10 -es togae detritae.
d e c r e p it u s - nom. sing. fern, -as Qu a est.
m o n. 592, 48. — Pa u l. d ia c. Fest. 62, 22 -us est desperatus creperà iam vita, ut crepusculum extremum diei tempus. Sive -us dictus, quia propter senectutem nec movere se, nec ullum facere potest crepitum.
d e c r e s c o - numero minui : Ca s s. Var. 66, 5 acerbum nimis est nostris temporibus antiquo rum facta -ere, qui omatum urbium cottidie desideramus augere.
d e c r e t a lis - -grat- Ge l. Deer. 17, 39. — Adi., ad decretum pertinens : Ca s s. Var. 285, 27
quia -i poena plectendi sunt, qui se prohibitis excessibus miscuerunt. — -es apices, de Roman. Pontif. epistula : Ep. La n g. 695, 24 sua- demus igitur et -es apices fratemitati vestrae dirigimus.
d e c r e t u m - -a salubria, de Dei praeceptis :
Ca s s. Inst. 35, 25 sine dolo et perfidia -is salu- bribus oboedire.
d e c r i m e n t u m - v. A2 detrimentum.
d e c u b is - Gl. Ph ilox. 165, 1, 25 -is: pvq- o rq p àTCÔKOiioç.
d e c u m b o - mori : Ca s s. Var. 236, 18 quia ille humana condicione -uit.
d e c u m v i r i - v. A2 decemviri.
d e c u r e s - Pa u l. d ia c. Fest. 66, 8 -es decu riones.
d e c u r i o - -co- Le x Ro m. Ra et. 387, 9.
d e c u r i o n u s - Pa u l. d ia c. Fest. 43,10 centu- rionus antea, qui nunc centurio, et curionus et -us dicebantur.
d e c u r r o - ind. praes. 3a pers. sing, -et Mo n. Neap. Ar c h. I 1, a. 939, 119, 10. — Transi., manere : Ca s s. Var. 46, 3 ut per annorum nume- rum -at gratia dignitatum. — In imag., de oleo, fluere : Ca s s. Inst. 58, 11 beatissimus Cypria- nus, velut oleum -ens in omnem suavitatem. — Exponere : Rath. Prael. 208 A l l sicut monstrat
d e c u r s o r - qui cursim leg it: Rath. Prael. 146 A 7-8 noverit autem lector, sive quilibet -s eius (scil. libelli).
d e c u rs u s - expositus : R a th . Prael. 208 A l l sicut m onstrat lectio superius -a. — Pro concr. : Ioh. XV 9, 47 sub inviolabili tuitione ... aposto lici privilegii ... posile sunt ... aque aquarum ve -us et reliqua.
d e c u s - -us mundi, de C hristo : Paul. diac. H ym n. 124, 1, 1 C hriste, decus -i, qui lux es clara.
d e c u s is - v. A 2 decussis.
d e c u s s i s - -usis Paul. diac. Fest. 453, 3.
d e d a l o g u s - facundus : Gl. Ber. 369, 18 doctiloquos : -os. d e d e c u l a t i o - v. A2 depeculatio. d e d e u m ? - Gl. Philox. 164, 2, 11 -urn (?) : <|>UVÍKtOV (<j>Ol-). d e d i c a d o - nom . sing, -e M a r t . H ie r . 4 4 , 3, 1 9 . — Sensu Christ., consecrado : Cap. F u ld . 4 4 4 , 3 lectio in -e : K a l . S it . 1 0 3 7 , 28 -o S. M ariae ad C irculum : Ioh. x ii 1 0 3 7 D 2 in die ... sacrae -is eiusdem ecclesiae.
d e d ic a t u s - deditus, intentus : Cass. Var. 48, 13 litterarum quippe studiis -us, perpetuam doc- tissim is disciplinis m ancipavit aetatem .
d e d ic o - sensu Christ., consecrare : V it a L a u r . 61, 2, 9 unam (scil. ecclesiam ) sub nom ine Ioannis Baptistae in civitate -avit : P e t r , su b d . C hron. 175, 11 ecclesiam ... ad nom en beatae E ufim iae m artyris -av it: M o n . N eap. A r c h . IV , a. 1018, 122, 16 p lacuit vobis fabri care et -are ecclesia ad honorem beati Iohannis.
d e d i g n o r - ind. praes. 3a pers. sing, -ator
Gl. Philox. 1 6 5 ,2 , 29.
d e d itic iu s - didicici- Lex Rom. Raet. 407, 1,
divicici- 406, 24.
d e d it u s - did- G l . P h il o x . 171, 2, 30. —
P a u l. d ia c . Fest. 61, 17 -a intellegitur valde data. — S ensu spirit. : S a c r . G e l . 50, 27 que (scil.
gratia) ... sacre nos -os facial servibile.
d e d o - de ecclesia, consecrare : C h r o n . A l t . 1 5 , 5 ab antiquitus ecclesia parva fuit -ita ad honorem sancii M enne.
d e d u c o - ind. praes. 3a pers. sing, -ctis G l . P h il o x . 165, 2, 29. — Seq. in cum abl. : C h r o n . A l t . 22, 35 in ecclesia sancii M arci -ctus fuit. —
Corpus alcis -ere, id ferre ad sepeliendum :
A n a s t . V ita Bas. 309 A 7 obviavit corpus -enti- bus sancii B asilii. — Transi., apud gram m at., derivare : P e t r . P is. G ram m . 164, 23 unum (scil
nom en) generis neutri, quod a conparativo gradu -i videtur. — D egere : L ib . S a c r . 172, 2, 34 ut tranquillam et quietam noctem -entes m atutinis horis in tuis laudibus consurgam us. — In imag. :
P a s s . C y r . 8, 2, 38 quare dies senectutis tuae cum torm entis ad inferos -is ? — C onducere :
Ana st. Vita loh. El. 516, 2, 27 Eleemosyna et Misericordia eum (scil. Iohannem) in caelorum regnum -erunt. — Alqm in medium -ere, eum auctorem sumere : Ca s s. Inst. 94, 10 nobis tarnen placet in medium Donatum -ere.
deducilo - in log. : B o e t h . Anal. pr. 646 B 3 monstratur autem et sine -e, si sumatur aliquid eorum quae sunt s, cui p non inest.
d e f a t ig a t u s - -fet- Gl. Philox. 166,1, 30. d e f a u t io - Gl. Philox. 166, 1, 17 -o:
àno-TpOTTTÍ, Vj/ÔyOÇ.
d e f e d o - v. A2 deficio.
d e f e c t a r iu s - v. A2 directarius.
d e f e c t i o - animi abiectio : Ana st. Vita Bas. 304 C 6 in magna sum, domine, -e. Sancte Dei, non suffero clamores, pavores, iacula et lapida- tiones ipsorum. — Incuria : Io h. xn 1028 C 2 ne oves... ob pastoris -em antiqui serpentis versutia dominaretur. — Sine -e, in theol., de Deo : Ca s s.
Hist. 58, 170 semper sibi filio praesente semper est pater perfectas et sine -e consistens.
d e f e c t o - Gl. Philox. 166, 1, 17 -at: ôiuM- Çei, ôirjGeï.
d e f e c t o s - de aedificiis, vitium : Ca s s. Var. 211, 23 ut et facta veterum exclusis -ibus inno- vemus et nova vetustatis gloria vestiamur. — Sensu Christ., de poena aetema : Rath. Prael. 213 C 14 mors immortalis, -us indeficiens, per dido semper manen s. — Damnum : Rath. Prael.
171 A 13 ad se sequendum non dubitet irretire, et a magno profectu ad immanem -urn deducere.
defendo - -ff- L ib . S a c r . 161,1,23. — Coni, praes. 3a pers. sing, -ad R o m a e in s c r . Ill, 8439, 2, inf. praes. -erem M o n . N eap . A r c h . 12, a. 957, 50, 25. i, depon, more : Mo n. Neap. Arch. II, a. 982, 14, 1 si autem ipso vobis -i non potueri- mus. — Resistere : los. Fl. Apion. 12, 23 dux etenim apud nos Galilaeorum eram, donee fuit -endi facultas. — Transí., excusare : Ca s s. Var. 29, 23 (circus) locus est qui -it excessum.
d e f e n s a t o r - defensor, in form, iuris : Mo n. Neap. Arc h. I 2, a. 963, 112, 17 nos et heredes nostri exinde autores et -es exere debeamus et tu et heredes tuis indemni et quieti maneatis.
d e f e n s io - abl. sing, -em M o n . N eap. A r c h .
IV, a. 1014, 69, 11. — Meton., defensor : C a ss .
Var. 309, 18 ut foris sit armata -o. — In iur. eccles., tutela : S tep h . v 794 C 14 sub ... sedis
apostolicae speciali -e.
d e f e n s o - di- Mo n. Neap. Arc h. IV, a. 1014,
69, 22, -<?s- IV, a. 1012, 59, 13.
d e f e n s o r - acc. sing, e- Lex Ro m. Raet. 344, 16.
d e f e r o - dete- Gl. Ph ilox. 170, 2, 42. — Seq. in cum abl. : Ios. Fl. Apion. 96, 2 vasa ... in tempio -lata. — Ducere : Petr. s u b d. lui. 881,61 recordemur ... de Iudaea in Chaldeam ab
