Latinitatis italicae medii aevi lexicon. Addenda. Series altera. Fase. 1. a-byzanzius

LEXICON

(saec. V ex. - saec. XI in.)

CONDITUM A FRANCISCO ARNALDI

MODERANTE

PAS CHALI SMIRAGLIA

CURA ET STUDIO

ANTONII DE PRISCO

MICHAELIS DI MARCO

HUIC FASCICULO CONFICIENDO PRAEFUIT

IOHANNES POLARA

ADDENDA - SERIES ALTERA

FASCICULUS I

La prima serie di Addenda (pubblicati in ALMA negli anni

1967-97 e recentemente [Firenze 2001] raccolti in volume unico

con quanto già pubblicato del Lexicon della latinità medievale ita­

liana) fu avviata per volontà di Francesco Arnaldi, che del Lexicon

era stato l’iniziatore e che intendeva così rispondere all’esigenza di

conferire all’opera piena omogeneità di consistenza. Si trattava,

infatti, di utilizzare, per la prima sezione del Lexicon (fino a medi-

cameri) e per la seconda (fino a quum) gli spogli effettuati in tempo

per le sezioni seconda e terza (fino alla fine), non per la prima e,

rispettivamente, gli spogli effettuati in tempo per la sezione terza,

non per la prima e seconda. Per la precisione, alle 364 opere messe

a frutto per la prima sezione se ne erano aggiunte 266 per la

seconda e ulteriori 105 per la terza ; cosicché la prima e la seconda

sezione erano da integrare con gli spogli, rispettivamente, di 371 e

105 opere.

La nuova serie di Addenda, che ora prende avvio, è fondata sullo

spoglio di 207 opere (per un totale di c. 400.000 schede). Si tratta

di lavoro svolto, a partire dalla fine degli anni Sessanta, per oltre un

trentennio e reso possibile anche da contributi concessi all’Unione

Accademica Nazionale dal Consiglio Nazionale delle Ricerche.

Tali spogli, mai utilizzati finora per il Lexicon, consentiranno di

integrarlo con una serie cospicua e alfabeticamente compiuta di

supplementi, che arricchiranno in maniera significativa la docu­

mentazione della latinità medievale italiana fra la fine del sec. V e

l’inizio dell’XI.

I criteri adottati nella redazione riprendono, in linea di massima,

quelli già seguiti nella precedente serie. Si è quindi evitato, in

generale, di appesantire il testo con documentazione puramente

ripetitiva di fatti linguistici già adeguatamente segnalati nelle parti

edite del Lexicon. Non si è, d’altro canto, esitato ad introdurre le

conferme di fenomeni già noti, quando esse apparivano integra­

zioni opportune in rapporto all’epoca o all’area di attestazione.

La redazione dei lemmi a - anditum è stata curata da Antonio De

Prisco ; Michele Di Marco ha curato la redazione dei lemmi ando -

byzanzius e l’elenco degli autori e delle opere.

Nei rinvìi interni alle diverse parti dell’opera, si usa la sigla Lx

per le tre sezioni del Lexicon, la sigla A l per gli Addenda della

prima serie, e la sigla A2 per quelli della presente nuova serie.

Roma, luglio 2002

AUCTORES, OPERA, COMPENDIA

An. e xd iv.

An a st.

Ep. Theod. Papae

An a s t.

Prol. Mart.

An a s t.

Synod. Theod. Papae

An a st.

Theod. Stud.

An a st.

Vita Bas.

An a st.

Vita loh. El.

Vita loh. Cal.

Be n.

Mir. Cyr.

Barth. Lip.

Bo e t h.

Anal.

Bo e t h.

Anal. pr.

Cath. syll.

Anonymus ex diversis auctoribus collectas

(Cassiod., Instit. divin, lection., 31) (saec. V-

VI ?) (= Orib., De simplicibus ?), Ed. V. Rose,

Anecdota Graeca et Graecolatina, II. Berlin,

1870, 129-150.

Anastasius Bibliothecarius (saec. IX), Theo-

dori S. Papae Epistola ad episcopos qui consa-

craverunt Paulum Patriarcham Constantinopo-

lit. propter Pyrrhum (ex Graeco), Ed. PL

CXXIX, 581-84.

—

Prologas

in

Passionem

Sanctorum

MCCCCLXXX Martyrum, Ed. PL CXXIX,

743-744.

— Synodica S. Theodori Papae ad Paulum

Patriarcham Constant, (ex Graeco), Ed. PL

CXXIX, 577-82.

— Sermo Theodori Studitae de S. Bartholo-

maeo Apostolo (ex Graeco), Ed. PL CXXIX,

729-38.

— Vita Basilii ep. Caesareae auctore Amphilo-

chio interprete Urso (ex Graeco). Ed. PL

LXXIII, 293-312.

— Vita Iohannis Eleemosynarii (ex Graeco).

Ed. AA. SS. ian., II, 498-517.

— Vita Iohannis Calybitae. Ed. An. Boll., XV,

1896, 258-67.

Ardericus (saec. X), Ad Rofridum comitem.

Ed. G. H. Pertz, MGH Script., III, 469-70.

Benedictas (saec. X?), Miraculum S. Cyriaci

Romae patratum. Ed. AA. SS. aug., II, 336-38.

Bertarius Casinensis (saec. IX), Sermo de vita

et translatione Bartholomaei ap. in Liparim (ex

Graeco). Ed. AA. SS. aug., V, 39-41.

Boethius (Anicius Manlius Torquatus Severi­

nus) (480-526), Analyticorum posteriorum

Aristotelis libri duo. Ed. PL LXIV, 711-762.

— Analyticorum priorum Aristotelis libri duo.

Ed. PL LXIV, 639-712.

— De syllogismo cathegorico. Ed. PL LXIV,

793-832.

Bo eth.

Diff. top.

Div.

Bo eth.

Top. Arist.

— De differentiis topicis libri quatuor. Ed. PL

LXIV, 1173-1216.

— De divisione. Ed. PL LXIV, 875-892.

— De institutione arithmetica libri duo. Ed.

PL LXIII, 1079-1168.

— Topicorum Aristotelis libri octo. Ed. PL

LXIV, 909-1008.

Bonizo Sutrinus episcopus (saec. XI), Notitia

de diversis iudicum generibus. Ed. F. Bluhme,

MGH Leges, IV. Hannoverae, 1868, 663 sq.

Breviarios de Hierosolyma (saec. VI). Ed. R.

Weber, CCL CLXXV. Tumholti 1965, 109-

112

Capitula Evangeliorum Aquileiensia. Ed. G.

Morin, Rev. ben. 19, 1902, 1-12.

Capitula (Index) Epistolarum S. Pauli Fulden-

sia (Capuana saec. VI). Ed. G. Morin, Anecd.

Maredsolana, I, 1893, 436-44.

Capitula Evangeliorum Neapolitana (saec.

VII). Ed. G. Morin, Anecd. Maredsolana, I,

1893, 426-35.

Capitula Reginensia (saec. VII) codicis Vat.

Reg. 9 et fragmenta Carinthiana. Ed. H. Quen­

tin, Rev. ben. 28, 1911, 259-66.

Capitula Virceburgensia. Ed. G. Morin, Rev.

ben. 28, 1911, 296-328.

Capitularía Lectionum, Epistolarum et Evan­

geliorum antiqua. Auctarium Solesmense,

1900, I, 1, 193-208.

Cartularium. Ed. A. Boretius, MGH Leges, IV.

Hannoverae, 1868, 595-602.

Cassiodorus (Magnus Aurelius) (485-580),

Institutiones divinarum et saecularium lectio­

num (litterarum) (a. 544). Ed. R. A. B.

Mynors, Oxford, 1937.

— Variae (a. 534-38). Ed. Th. Mommsen,

MGH Auctores antiq., XII. Berolini, 1894, 1-

385.

Catalogus principum Capuae (a. 977-986)

(saec. X). Ed. G. H. Pertz, MGH Ser., III.

Hannoverae, 1839, 210.

Chronicon Altinate (saec. X XIV). Ed. H.

Simonsfeld, MGH Sen, XIV. Hannoverae,

1883, 1-69.

Ch r o n. d u c. Co d. Ca r. CoNC. Ro m. 8 2 6 Dio n. C o ll. Dio n. E p . P a s c h . Dio n. Gr. N y s s . h o m . Dio n. P a s c h . Elev. Ep. La n g. Eu g. il Eugipp. H y m n . Fo r m. Me r. Gl. Be r. Gl. Ph ilo x. Gl. Pl a c. Gr e g. M .

Chronicon ducum et principimi Beneventi,

Salerni, Capuae et Neapolis inde ab anno 518

usque ad ann. 943 (saec. X). Ed. P. Fedele, Il

Catalogo dei Duchi di Napoli, Arch. stor. per

le province napoletane, XXVIII. Napoli, 1903,

549 sqq.

Codex Carolinas (a. 791). Ed. W. Gundlach,

MGH Epist. Ili (Epist. Merow. et Karol. aevi),

t. I. Berolini, 1892, 469-657.

Concilium Romanum a. 826. Ed. A. Werming-

hoff, MGH Legum Sectio III. Concilia. Tom.

II, pars II : Concilia aevi Karolini. Hannoverae

et Lipsiae, 1908, 552-583.

Dionysius Exiguas (saec. VI), Collectio

Decretorum Pontificum Romanorum. Ed. PL

LXVII, 229-316.

— Epistolae duae de ratione Paschae. Ed. PL

LXVII, 19-28.

— Gregorii Nysseni de conditione hominis.

Ed. PL LXVII, 345-408.

— Liber de Paschate. Ed. PL LXVII, 483-508.

v. Sanctorum Passiones, etc.

Epistolae Langobardicae collectae (a. 607-

772). Ed. W. Gundlach, MGH Epist. Ili (Epist.

Merow. et Karol. aevi, I). Berolini, 1892, 693-

715.

v. Papae.

Eugippius, Hymnus in laudem Sancii Severini.

Ed. P. Knoell, CSEL IX, 2, 1886, 70-3.

Formulae Merowingici et Karolini Aevi. ludi-

eia Dei ex antiquissimo rituali manuscripto.

Ed. K. Zeumer, MGH Legum Sectio V. Han­

noverae, 1886, 692 sqq.

Glossae in Gesta Berengarii (saec. X). Ed. P.

Winterfeld, MGH Poetae lat. m. aevi, IV, 1

(Gesta Berengarii Imperai.). Berolini, 1893,

354-403.

Glossarium Philoxeni (saec. VII). Ed. M.

Laistner, Glossaria latina, II. Paris, 1926, 123-

291.

Glos<s>ae Placidi grammatici (saec. X). Edd.

J. W. Pirie et W.-M. Lindsay, Glossaria Latina,

IV. Paris, 1930, 12-35.

Gu m p.

Vene.

INSCRIPTIONS.

Gumpoldus episc. Mantuanus, Vita Vencezlavi

ducis Bohemiae (post 967). Ed. G. H. Pertz,

MGH, Sen, IV. Hannoverae, 1841, 211-223.

Abellae inscr. saec. VI. Ed. CIL, X, 1229-

1231.

Aeclani inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, IX, 1365-

1400.

Albingauni inscr. saec. VI-VII. Ed. CIL, V,

7793-7797.

Arimini inscr. saec. VI. Ed. CIL, XI, 549-553.

Atripaldae inscr. saec. VI-VII. Ed. CIL, IX,

1191-1195.

Augustae Praetoriae inscr. saec. VI-IX. Ed.

CIL, V, 6858-60.

Barii inscr. saec. XI. Ed. F. Ughelli, VII, 605.

Beneventi et in agro Beneventano inscr. saec.

VI-X. Ed. CIL, IX, 2073-2082.

Caiatiae inscr. saec. VI. Ed. CIL, X, 4613-

4614.

Caietae inscr. saec. VI, VIII. Ed. CIL, X, 6218.

Canusii inscr. saec. XI. Ed. F. Ughelli, VII, 169.

Capuae et in agro Capuano inscr. saec. V-VI.

Ed. CIL, X, 4485-4552.

Catanae inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, X, 7112-

7119.

Centumcellis inscr. saec. VI, IX. Ed. CIL, XI,

3566-3571.

Clusii inscr. saec. V-VIII, XI. Ed. CIL, XI,

2533-2590.

Concordiae inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, V,

8721-8785, 8988^-8989.

Cremonae inscr. saec. V-IX, XI, Ed. CIL, V,

4117-4121.

Dertonae inscr. saec. V-VII. Ed. CIL, V, 7404-

7422.

Eporediae inscr. saec. V-VI, X. Ed. CIL, V,

6811-6818.

Florentiae inscr. saec. V-VI, XI. Ed. CIL XI,

1689-1731.

Gradi inscr. saec. V-VII, XI. Ed. CIL, V, 1583-

1616.

Interamnae inscr. saec. V-VI, Vili, X. Ed. CIL,

XI, 4328-4344.

La u d ein s c r. Lu n a ein s c r.

M.

Laude inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, V, 6396-

6405.

Lunae inscr. saec. VI, IX. Ed. CIL, XI, 1408-

1413.

Monte Casini inscr. saec. V-VII, IX. Ed. CIL,

X, 5328-5330.

Mantuae inscr. saec. VI. Ed. CIL, V, 4084.

Mediolani inscr. saec. V-XI. Ed. CIL, V, 6175-

6343.

Mutinae et in agro Mutinensi inscr. saec. VI,

VIII-X. Ed. CIL, XI, 941-943.

Neapoli inscr. saec. V-IX. Ed. CIL, X, 1518-

1543.

Nolae inscr. saec. V-VIII. Ed. CIL, X, 1338-

1400.

Ostiae et Portu inscr. saec. V-VI. Ed. CIL,

XIV, 1875-1975.

Paduae inscr. saec. VI-VII. Ed. CIL, V, 3100.

Panormi inscr. saec. V-VII. Ed. CIL, X, 7329-

7335.

Parentii inscr. saec. VI. Ed. CIL, V, 365-367.

Pisauri inscr. saec. IX. Ed. F. Ughelli, II, 858.

Pisis inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, XI, 1511-

1513.

Praeneste inscr. saec. V-VII. Ed. CIL, XIV,

3415-3421.

Puteolis inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, X, 3298-

3319.

Ravennae inscr. saec. V-X. Ed. CIL, XI, 255-

339.

Rignani inscr. saec. V. Ed. CIL, XI, 4028-

4075.

Salemi inscr. saec. V-VI, VIII-IX. Ed. CIL, X,

664-674.

In agro Senogalliensi inscr. saec. VI. Ed. L. A.

Muratori, Antiquitates Italicae Medii Aevi, I,

Mediolani, 1738, 12.

Spoletii inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, XI, 4964-

4987.

Stabiis inscr. saec. VI. Ed. CIL, X, 786-814.

Surrenti inscr. saec. VI-VII. Ed. CIL, X, 760-

762.

Syracusis inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, X, 7167-

7187.

Ta u r. insc r. Te r g. inscr. Th. Him. in sc r. Th. Sid. insc r. Tib. insc r. Tic. insc r. To l. insc r. Trop, inscr. Ve r c. insc r. Ve r o n. in sc r. Vo l s, insc r. In v. IOH. VIII IOH. XII IOH. XV l o s . Fl. A p io n . Ka l. Bo n. Ka l. Le o n. Leoa b.

Hug.

Taurini inscr. saec. VI-VIII. Ed. CIL, V, 7136-

7141.

Tergeste inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, V, 694-

697.

Thermis Himeraeis inscr. saec. VII. Ed. CIL,

X, 7454.

Theani Sidicini inscr. saec. VI. Ed. CIL, X,

4828.

Tibure inscr. saec. V-VII. Ed. CIL, XIV, 3896-

3899.

Ticini inscr. saec. V-VIII. Ed. CIL, V, 6418.

Tolentini inscr. saec. VI-VII. Ed. L. A. Mura­

tori, Antiquitates Italicae Medii Aevi, III,

Mediolani, 1740, 684.

Tropeae inscr. saec. V-VI. Ed. CIL, X, 8076-

8083.

Vercellis inscr. saec. V-IX. Ed. CIL, V, 6722-

6757.

Veronae et in agro Veronensi inscr. saec.

VI,Vili,XI. Ed. CIL, V, 3893-3897.

Volsiniis inscr. saec. V, IX, X. Ed. CIL, XI,

2834-2896.

v. Sanctorum Passiones, etc.

v. Papae.

v. Papae.

v. Papae.

Iosephus Flavius (translatus), De Iudaeorum

vetustate sive contra Apionem libri II (latine)

(saec. VI). Ed. C. Boysen, CSEL XXXVII.

Vindobonae, 1898.

Kalendarium Bononiense (saec. IX-X). Ed. G.

Morin, Rev. ben., 19 (1902), 353-6.

Kalendarium Leonense (saec. IX-X). Ed. G.

Morin, Rev. ben., 19 (1902), 337-52.

Leo abbas Romanus (saec. X), Epistola ad

Hugonem et Rotbertum reges, a. 992. Ed. G.

H. Pertz, MGH Ser., III. Hannoverae, 1839,

686-90.

Lex Romana Raetica Curiensis (alias Utinen-

sis) (saec. VIII). Ed. K. Zeumer, MGH Leges,

V, 3. Hannoverae, 1899, 290 sqq.

Liber Sacramentorum (Codex Sacramentorum

Bergomensis). Ed. P. Cagin, Auct. Solesm.,

Solesmis, I, v. I, fase. 1, 1900, 1-192.

Ma r in, i Mart. Hie r. Mir. Mo n. Nea p. Ar c h.

Nie. i

PAPAE.

Eue. H

M. Cant.

Nie. i

Fest.

Hist. Lang.

v. Papae.

Martyrologium Hieronymianum (saec. VI-

VII). Ed. AA. SS. nov., II, pars I.

v. Sanctorum Passiones, etc.

Monumenta

Regii

Neapolitani

Archivi.

Napoli, 1845-1861, voll. I-IV.

v. Papae.

Ordo Romanus primus. Ed. E. G. Aschley.

London, 1905.

Eugenius II (824-827), Epistolae. Ed. PL

CXXIX, 991-2.

Gregorius I Magnus (590-604), Expositio

super Cantica Canticorum. Ed. PL LXXXIX,

471-548.

Iohannes VIII (872-882), Epistolae. Ed. E.

Caspar, MGH Epist., VII. Berolini, 1912.

Iohannes XII (955-963), Epistolae. Ed. PL

CXXXIII, 1013-44.

Iohannes XV (985-996), Epistolae. Ed. J.

Pflugk-Harttung, Acta Pontificum Romanorum

inedita. I. Tübingen, 1880, 9-10.

Marinus I (882-884), Epistola. Ed. PL

CXXVI, 969-70.

Nicolaus I (858-67), Epistolae. Ed. E. Pereis,

MGH Epist., VI. Berolini, 1912, 267-690.

Romanus (t 897), Epistolae. Ed. PL CXXIX,

859-62.

Sergius I (687-701), Epistolae. Ed. PL

LXXXIX, 33-6.

Stephanus IV (816-817), Epistolae. Ed. PL

CXXIX, 973-8.

Stephanus V (885-891), Epistolae. Ed. PL

CXXIX, 785-822.

Stephanus VIII (939-942), Epistolae. Ed. PL

CXXXII, 1089-92.

v. Sanctorum Passiones, etc.

Paulus diaconus (saec. VIII), Compendium de

Festo (Epitome). Ed. W. M. Lindsay, S.

Pompei Festi De verborum significatu quae

supersunt cum Pauli epitome. Lipsiae, 1913.

— Historia Langobardorum. Edd. L. Beth-

mann, G. Waitz, MGH Scr. rer. Lang., Hanno-

verae, 1878, 45-187.

Pa u l. d ia c.

Hymn.

Spec.

Hymn.

Gramm.

Agripp.

Chron.

Ps.

Cantian.

Ps.

Gerv.

Ps.

Ps.

Concord.

Ps.

Ps.

In I Reg.

Pard.

— Hymni. Ed. G. M. Dreves, Analecta hym-

nica m. aevi, L. Leipzig, 1907, 117-25.

— De speciebus praeteriti perfect!. Ed. E.

Diimmler, MGH Poetae lat. aevi Carol., I.

Berlin, 1881, 625-8.

Paulinus Aquileiensis patr. (750-802), Hymni.

Ed. G. M. Dreves, Analecta Hymnica m. aevi,

L. Leipzig, 1907, 126-51.

Petrus Pisanus (720-779), De arte grammatica.

Ed. H. Hagen, Anecdota Helvetica. Lipsiae,

1870, 159-71.

Petrus subdiac. Neapolitanus (saec. X), Mira-

cula Agrippini episcopi. Ed. B. Capasso,

Monum. ad ducatus Neapolitan! historiam per-

tinentia, I. Napoli, 1881, 112-4.

— Chronicon episcoporum S. Neapolitanae

ecclesiae. Ed. B. Capasso, Monum. ad ducatus

Neapolitan! historiam pertinentia, I. Napoli,

1881, 155-221.

— Passio Iulianae. Ed. AA. SS. febr., II, 878-

82.

Pseudo-Ambrosius (ante saec. IX ; saec. V, vel

VI), Passio Cantianorum. Ed. AA. SS. mai,

VII, 428-30.

— Passio et inventio Gervasii et Protasii (Vita­

lis, Valeriae, Ursicini). Ed. PL XVII, 742-7.

Pseudo-Eulogius et Theodulus (saec. VI, vel

VII), Passio Eleutherii et Antiae. Ed. AA. SS.

apr., II, 530-2; 3a ed., 526-9.

Pseudo-Gregorius, Concordia quorumdam te-

stimoniorum Sacrae Scripturae. Ed. PL

LXXIX, 659-78.

— Expositio in septem Psalmos poeniten-

tiales. Ed. PL LXXIX, 549-658.

— In librum primum Regum expositionum

libri VI. Ed. PL LXXIX, 17-468.

Quaestiones et mónita. Ed. A. Boretius, MGH

Leges, IV. Hannoverae, 1868, 590-4.

Radoinus diaconus Larinensis (saec. X ?), Vita

et translatio Pardi. Ed. AA. SS. mai, VI, 351-

73.

Rainerius (saec. Vili, vel IX ?), Passio et trans­

latio SS. Eutichetis et Acuti!. Ed. AA. SS.

sept., VI, 892.

Ra t h.

Opuse.

Prael.

SANCTORUM Passiones,

Ratherius Veronensis episcop. (t 974), Opu-

scula. Ed. PL CXXXVI, 345-644 [De vita

sancii Ursmari, 345-352 ; Conclusio delibera­

tiva, 353-364 ; Phrenesis, 365-392 ; Excerptum

ex dialogo confessionali, 393-444 ; Exhortado

et preces, 443-450 ; Invectiva de translatione s.

cuiusdam Metronis, 451-472; Eiusdem opu-

sculi fragmentum, 471-476; De clericis a

Milone ordinatis, 477-482 ; De proprio lapsu,

481-486; De contemptu canonum, 485-522;

Qualitatis coniectura cuiusdam, 521-548 ;

Synodica, 553-568 ; De nuptu cuiusdam illi­

cito, 567-574 ; De otioso sermone, 574-578 ;

Itinerarium, 579-600 ; Ottonis I imperatoris

privilegium Ratherio episcopo et Veronensi

Ecclesiae concessum, 599-602 ; Iudicatum seu

Fundado et dotado pauperiorum clericorum

cathedralis Veronensis ecclesiae, 605-614; De

clericis sibi rebellibus, 613-618 ; Discordia,

617-630; Liber apologeticus, 629-642].

— Praeloquia. Ed. PL CXXXVI, 146-344.

Carmen ad Flavium Felicem de resurrectione

mortuorum et de iudicio Domini. Ed. J. H.

Waszink, FIP, Suppl., 1, Bonn, 1937.

v. Papae.

Sacramentarium Gelasianum. Ed. K. Mohl-

berg, Liturgiegeschichtliche Quellen, III.

Münster i. W., 1918.

Sacramentarium Gregorianum. Ed. H. Lietz-

mann, Liturgiegeschichtliche Quellen, III.

Münster i. W., 1921.

Translationes, Vitae etc. anonymae.

Miraculum Anastasii Persae Romae ad Aquas

Salvias (saec. VIII). Ed. An. Boll., XI, 1892,

233-41.

Inventio corporis Antonini Piacentini (saec. IX

vel X). Ed. An. Boll., X, 1891, 119-20.

Vita Apiani seu Appiani Papiensis (post saec.

VIII ; ante XI). Ed. AA. SS. mart., I, 321-6.

Passio Apolloniae Romanae (ante saec. XI).

Ed. AA. SS. febr., II, 280-1.

Vita Aspreni ep. Neapolitan, (saec. X vel XI).

Ed. L. Parascandolo, Memorie della Chiesa di

Pa s s. Co nc. Pa s s. Cy r. Pa s s. Diod. Pa s s. Euphem. Dor. Pa s s. Eut. Vita Exup. Pa s s. Ga ll. Vita Ga u d. Nov. Pa s s. Geront. Pa s s. Hil. Tr a n sl. Ia n. Vita La u r. Vita Leu c. Pa s s. Magni Tr a n sl. Magni Pa s s. Ma r c. Ap. Pa s s. Ma r c. Nic. Pa s s. Martinae Pa s s. Pa n c r. Pa s s. Proc. Pa s s. Ptol.

Passio Concordi! Spolet. (saec. VI ; ante IX).

Ed. AA. SS. ian., I, 9-10.

Passio Cyriaci aut Passio Marcelli (saec. V vel

VI). Ed. AA. SS. ian., II, 5-9.

Diodori et Mariani Passio, translatio et carmen

(saec. IX?). Ed. AA. SS. oct., XI, 446-7 n. 24.

Passio Euphemiae, Dorotheae, Theclae et

Erasmae (ante saec. XI). Ed. AA. SS. sept., I,

605-8.

Passio Euticii Presbyter! (saec. VI). Ed. AA.

SS. mai, III, 460-1.

Vita Exuperantii Cingulani (ante saec. XI?).

Ed. AA. SS. ian., II, 1148-50.

Passio Gallicani, Iohannis et Pani! interpolata

(ante saec. XI), Edd. AA. SS. iun., V, 37-9 ;

159-71; 258.

Vita Gaudenti! Novariensis (saec. Vili). Ed.

AA. SS. ian., 11,418-21.

Passio Gerontii ep. Ficoclensis (saec. X). AA.

SS. mai, II, 461-4 (fragm.).

Passio Hilarii et soc. (saec. VIII-IX ?). Ed. AA.

SS. mart., II, 418-20.

Translatio Ianuarii et soc. Beneventum (saec.

IX-X?). Ed. AA. SS. sept., VI, 785-7.

Vita Laurent!! Sipontini (saec. VIII-IX ?). Ed.

AA. SS. febr., II, 60-2.

Vita Leucii Brindisini (ante saec. IX?). Ed.

AA. SS. ian., I, 669-72.

Passio Magni (ante saec. XI). Ed. AA. SS.

aug., Ili, 713-6.

Translatio S. Magni (ante saec. XI). Ed. AA.

SS. aug., Ili, 708-9.

Passio Marcelli et Apule! (ante saec. IX ; for-

tasse VI). Ed. An. Boll., XLI, 1923, 282-7.

Passio Marciani, Nicandri et aliorum (ex

Graeco) (saec. X). Ed. An. Boll., XXVIII,

1909, 473-5.

Passio Martinae (ex Graeco) (ante saec. IX;

saec. VII?). Ed. AA. SS. ian., I, 11-7.

Passio Pancratii (ante saec. IX; saec. V vel

VI). Ed. An. Boll., X, 1891, 53-6.

Passio Processi et Martiniani (ante saec. IX;

saec. V vel VI). Ed. AA. SS. iul., I, 303-4.

Passio Ptolomaei et Romani (ante saec. XI ?).

Pa s s. Re g. Tr a n s l. Re g. Pa s s. Re st. Se r m. Ro f il. Mir. Ru f in. Pa s s. Se c. Th. Vita Sev er in i Vita Syri Pa s s. Te r en t. Pa s s. Th e o n. Pa s s. Ur b. i Vita Va l e n t. Ge n. Pa s s. V ie r .

Ass.

Passio Reguli Afri (saec. VII vel VIII). Ed.

AA. SS. sept., I, 229-31.

Translatio Reguli Afri Lucana (saec. Vili vel

IX). Ed. AA. SS. sept., I, 225, 238-9.

Passio Restituii (saec. VI). Ed. AA. SS. mai,

VII, 11-13.

Sermo de vita Rofili ep. Foropopiliensis (falso

adscripta Petro Damiano, ante saec. XI). Ed.

AA. SS. iul., IV, 379-82.

Miraculum Rufìni Capuani (saec. VIII vel

VII). Ed. AA. SS. aug., V, 819-20.

Passio Secundi Thebaei (saec. VI ?). Ed. AA.

SS. aug., V, 795-7.

Vita Severini et Victorini (ante saec. IX). Ed.

AA. SS. ian., I, 500-1.

Vita Syri Genuensis (auct. Oberto ep. ? ante

saec. XI). Ed. AA. SS. iun., V, 481-2.

Passio Terentiani (saec. VII). Ed. AA. SS.

sept., I, 111-5.

Passio Theonesti (ante saec. IX). Ed. AA. SS.

oct., XIII, 345-7.

Passio Urbani I (saec. VI?). Ed. AA. SS. mai,

VI, 11-3. Alia recensio, AA. SS. mai, VI, 11-

5.

Vita, inventio, elevado et miracola S. Valentin!

Genuensis (saec. X vel XI). Ed. AA. SS. mai,

VII, 544-6.

Passio Victorini Assisiensis (ante saec. XI?).

Ed. AA. SS. iun., II, 669-71.

Passio Vigili! Tridentini (ante saec. XI; for-

tasse VI). Ed. AA. SS. iun., V, 165-7.

Elevado corporis et miracola S. Zenonis Vero-

nen. (saec. IX vel X). Ed. PL XI, 207-12.

Passio Zotae (ante saec. XI ?). Ed. An. Boll.,

XVII, 1898, 169-71.

v. Papae.

v. Sanctorum Passiones, etc.

v. Papae.

v. Papae.

v. Papae.

v. Sanctorum Passiones, etc.

v. Sanctorum Passiones, etc.

A

a, ab - fund, vel coniung. cum vocab. seq. : assumo (= a summo) Lm. Sacr. 177, 1, 49, flnpa (= a ripa) Mon. Neap. Arch. II, a. 986, 62, 2, adulcía (= a dulcía) An. exdiv.

148, 13. — Ad Ka l. Bon. 353, 29: Anast.

Vita loh. El. 507, 2,49, ha Mon. Neap. Ar c h.

I l , a . 935, 79, 10 : al., av Mon. Neap. Ar c h.

I l , a. 703 aut 748, 2 ,5 : inf., hab Mon. Neap. Arc h. I l , a . 820, 7, 4: al., hav Mon. Neap. Ar c h. I 1, a. 942, 129, 8. — Cum, nom. :

Mo n. Neap. Arch. I l , a. 936, 89, 5 a memo- ratus sanctus noster monasterius : al. ; gen. :

Mon. Neap. Arch. I l , a . 946, 159, 8 sit sub anathematis vinculis obligatus a trecentorum decem et octo patrum ; dat., pro simpl. dat. :

Quaest. m on. 591,36 si orno commendaverit a servo abeo (= alieno) aliquas res : Mo n. Neap. Arc h. I 2, a. 953, 34, 5 iohannem a deo debotum monachum : I 2, a. 979, 254, 21 filias nostras feminas a libero maritare licentiam habeamus : al. ; acc. : Paul. diac.

Hist. Lang. 82, 10 ab orientis vero partem :

Mon. Neap. Arch. I I , a. 703 aut 748, 3, 25 docomentum factum a selberada vel eius filios : I 1, a. 945, 151,10 ego qui nominates ab eum (seil. Petrum) rogatus eum sub- scripsi: Ioh. viii248, 1 cum ... a Neapolim

... fuerimus reversi. — Pro, ad : Lex Ro m. Raet. 396, 9 ne decurio a senatoria dignita­ tem vel aliquid honorem adsperet : 378, 4 si quicumque homo ... uxorem prignantem dimiserit, ipsa mulier a indices ... de suo concepto dicat : al. ; cum : Mon. Neap. Ar c h.

I 2, a. 970, 179, 14 a memorata alia petia coheret ... terra de illi aurimini ; in : Rath.

Prael. 215 C 7 ne te frigidum a charitate ... inveniat (Deus); ex: Gl. Be r. 375, 18 glo- merat Bonifacus amicos : sc. ab inferioribus ‘numero tercentum’ ; per : Rath. Prael. 236 B 7 vide ne haereditate et cohaereditate illo- rum a temet frauderis : 212 B 8 me non a me haec invenisse, sed de Scripturis compro- basse perspiciens ; praeter : Anast. Theod. Stud. 131 B 15 solus enim senarius numerus a prima monade perfectas (est sub) partibus suis ; secundum : Rath. Prael. 225 A 7 non enim dixit ... aliquacumque ab hac lege manere inconcessa ; quam, in comp. : los.

Fl. Apion. 16, 18 eo quod vellent videri ali­ quid amplius ab aliis rettulisse. — In locut. adverb, coniung. cum, longe, procul : Anast.

Vita Bas. 304 C 15 a longe clamores eorum audio ; nunc, ex hoc tempore : Mo n. Neap. Ar c h. I 1, a. 916, 21, 10 numquam habeatis ... molestia a nunc et in perpetuis tempori­ bus ; olim, iampridem: Io h. viii 21, 18 ab olim ... quesivimus et optavimus ; tunc,ex ilio tempore : Mo n. Neap. Ar c h. I I , a. 931, 54, 3 s i . .. uxor mea ante me ... mortua fue- rit a tunc omnia movilia mea ... in vestra ... ebeniat potestate ; noviter, a novo : Mo n. Neap. Ar c h. II, a. 982, 22, 9 ecclesia ... que vos a nobiter fecistis. — In definit, posses- sionum, n. locut., a parte ab, a parte de:

Mo n. Neap. Ar c h. I 1, a. 939, 119, 6 portio ... havet longitudinem de uno latere a parte ab andrea passi viginti: I 2, a. 957, 61, 11 venundedi ... sex uncias meas ... posita a parte de memoratum bicum ; a supra, a sup-

tus de: Mo n. Neap. Arc h. I I , a. 939,118,11 portio a supra avet longitudinem de uno latere ... passi triginta: I 1, a. 939, 119, 5 portio a suptus de predictum casalem ... havet longitudinem ... passi viginti ; a super

... a su b tu s: Mo n. Neap. Ar c h. II, a. 997, 163, 9 casa, quam ille edificatane abet in terra pertinentem ipsius ecclesie, de intus hanc salemitanam cibitatem a super ipsa palma et a subtus ecclesie sancti anelli. — Abund. : Ios. Fl. Apion. 93, 18 non tarnen a privilegio privat Antiochum: Paul. diac.

Hist. Lang. 165, 3 ab aliquantis iam elapsis annis: Anast. Vita Ioh. El. 513, 1, 10 cum ergo vidissem quod superarer a vitio : 515, 1, 15 non ardebat vestimentum ab igne : Mo n. Neap. Ar c h. I 1, a. 939, 118, 14 et iactavi- mus ividem tote ipse olive cum et totum ipso terra vacuum av ipsis. — De relat. : Rath.

Prael. 261 C 10 manus et pedes sponte liga- tos habuerunt a bono opere. — Esse ab ali-

qua re,ex ea oriri : En n. Hymn. 6, 4, 65 dos omnis est a moribus. — A vulva usque ad

finem, per totam vitam: Anast. Vita Bas.

295, 36 virtutes illius, quas a vulva usque ad finem habuit. abactus - P a u l. d ia c . F e st. 21, 11 -i m a g is tra tu s d ic e b a n tu r, q u i c o a c ti d e p o su e - ra n t im p e riu m . abalcio - v. A2 albacio. abambulo - G l. P h ilo x . 138, 1, 8 - o : KaO(-T’) i ò i a v TtepiTtaTcò : P a u l. d ia c . F est.

a b a n t e - Gl. Plac. 14, 1, 2 2 a n te m e fu g it d ic im u s n o n ‘-e m e ’.

a b a r c e o - aber- Paul. diac. Fest. 24, 4. — Paul. diac. Fest. 14, 24 arcere prohibere est. Similiter -et prohibet.

a b a r u n c o - v. A l averrunco.

a b a r a s - v. A2 avarus.

a b a s - v. A 1 et A2 abbas.

a b a u d i o - v. Lx obaudio.

a b a v u s - Paul. diac. Fest. 12, 28 -us dicitur, quia abest ab avo et est avus avi. — Proavus : Rath. Prael. 167 B 14 ponamus ante oculos quemlibet praefecti filium, cuius avus iudex, -us tribunus vel scoldascio, ata- vus cognoscatur miles fuisse,

a b b a - v. Lx abbas.

a b b a c i a - v .L x abbatia.

a b b a s (abas) - -bani pro -batis Mart. Hier. 4 ,3 ,3 5 . — Gen. -ti Ka l. Leo n. 341, 24 : Mart. Hier. 4, 3 ; dat. -as Mo n. Neap. Ar c h. I 1, a. 938, 112, 6, -a I 1, a. 938, 107, 6 ; acc. -te I I , a. 942, 138, 6 ; abl. -tern I I , a. 937, 103, 22. — Monachus : Anast. Vita Bas. 310 A 6 (Ephraem) una cum -e qui cum ilio erat.

a b b a t i o l a - parva abbatia: Io h. xii 1015 D 2 qui eamdem -am iure beneficii posside- bat.

a b b a t i s s a t u s - o ffic iu m a b b a tiss a e : Mo n. Neap. Arc h. I 1, a. 916, 20, 12 in ... m o n a ste rio ... u b i tu d o m in a m ilitu . .. re g i­ m e n -u m te n e re v id e ris.

a b b a t u l u s - deminut. ab abbas, con- temptim : Steph. v 792 A 18 -um enim

quemdam ignobilem, et humilem atque maleficum sibi familiaritate coniunxit.

a b b o - v. A2 ambo.

a b b o c a t o r - v. A2 advocator.

a b d ic o - transi. : Rath. Prael. 246 C 16 -ans ab ore, vel corde respuens omnem ... haeresim.

a b d i t i v u s - Paul. diac. Fest. 21, 3 -i abortivi.

1 a b d o - add- Gl. Philox. 1 4 0 ,1 ,5 . —

-tus, de homin. : Ca ss. Var. 124, 11 ut rei -ti atque secreti per hoc vindictae genus a cul- pis talibus arceantur.

2a b d o -V .A 2 1 addo.

a b d o m e n - -du- Gl. Philox. 142, 1, 37.

a b d u c o - auferre : Cass. Var. 71, 23 et quamvis navigantes ductus -eret.

a b d u m e n - v. A2 abdomen.

a b e a t i c u s - v. Lx abiaticus.

abedebeas - v. A2 habeoet debeo.

abellana - v. A l avellana.

abellanietum - v. A l avellanetum. abemo - P a u l. d ia c . Fest. 4, 30 -ito signi- ficat demito vel auferto.

abena - v. A2 avena.

1 abeo - v. Lxet A l habeo.

2 abeo - ambiaipro abeat Lib. S a c r.

162, 2, 54. — Seq. incum abl. : Cap. V irc e b .

305, 12 -erunt in Galilea. — Transi. : Ioh. viii

22, 21 ad illa, que ... peracta sunt, epistolari- ter -eamus.

aberceo - v. A2 abarceo. abemo - v. Al averro. aberto - v. A2 averto. aberunco - v. A2 averrunco.

abetuarium - auctarium : G l. P h ilo x .

138, 1, 36 -um: èjripsTpov.

abex - v. Al apex.

abgenciae - v. Lx adiacentiae. abgregatio - v. A2 aggregatio. abgrego - G l. P h ilo x . 138, 1, 30 -o: àTrayeXâÇco, ôtaxcopiÇœ ; P a u l. d ia c . Fest. 21,20 -are est a grege ducere : adgregare ad gregem ducere : segregare ex pluribus gregi- bus partes seducere.

abhominor - v. A l et A2 abomino(r). abhumus - G l. P h ilo x . 139, 2, 36 -s (?) :

ànò t < o > ù xàp ai, âicepoç (-Kai-),

abia - v. A2 avia. abiarium - v. Al aviarium. abiaticus - v. Al aviaticus.

abicio (abii-) - reicere: A n a s t. A p o c r.

Ep. 674 A 4 propter quod ... tamquam impíos -it.

abietarius - adi. : P a u l. d ia c . Fest. 25, 9 -a negotia dicebantur ... ab abietibus coe- mendis.

abigo - ind. pf. abigerunt P a u l. diac.

Hist. Lang. 172, 25.

abiicio - v. A2 abicio. abilus - v. Al avidus.

abincatum ? - M o n . N eap. A rc h . II, a. 996, 142, 23 sic eos per ipsi brebi dibisionis in partibus ipsius archiepiscopii -um abuit et pro quibus ipsa mater et filius sue sortionis ad ipsi nominati sicut diximus venumdede- runt.

abinco - v. A l advinco.

abinde - de loco : M o n . N eap. A r c h . II, a. 982,29,19 et da ipsum frantale ipsa regia sua qui est a parte occidentis -e in intro in parte occidentis est proprium vestrum : IV, a. 1017,

115, 12 terra de illi faciemala et -e quomodo badit in bela in memorata bia publica. — De temp. : Io h. vm 185,11 u t ... omnis illa mala consuetudo -e penitus amputetur.

a b in io - v. Al advenio. a b in v ic e - v. Al abinvicem. a b i t a r e s - v. Lx abitator. a b i t a t i o - v. A l habitado. a b i t a t o r - v. A l habitator. a b i t a t u r - v. Lx abitator.

a b i t i o - Paul. diac. Fest. 21,19 -em anti­ qui dicebant mortem,

a b i t o - v. Al habito.

a b i t a s - v. A2 avitus.

a b i u r a s s e r o - iugo solvere : Gl. Philox.

138, 2, 8 -e : àTtoÇeûÇai.

a b iu g o - abnu- inf. — Gl. Philox. 138, 2,10 abnugat : àTtoX-óei.

a b i u g u s - G l. P h ilo x . 138, 2, 11 -us: G oaíat (0U-) Çcoyeiai (?).

a b i u r a t o r - fraudatori Cass. Var. 91, 17 -or alieni furtum, non animam reddat.

a b i u r o - subtrahere : Cass. Var. 65, 25 pecunia quae fuerat fabricis deputata Roma­ nis et nunc ... constitit -tam ... resumatur. — Deserere : Rath. Prael. 300 A 6 -asti enim militiam, si perdidisti audaciam.

a b iu s - v. A2 avus.

a b l a q u e a t u s - v. A2 oblaqueatus.

a b l a t i o - n. locut. -o computi : Cass. Inst. 155, 15 -o computi est in qua astronomi secundum astronómicas regulas computantes computum a computo iudicant auferendum.

a b le g m in a - Paul. diac. Fest. 19, 20 -a partes extarum, quae dis immolabant.

a b lu c io - v. A2 ablutio.

a b l u t i o - -ci- inf. — Transí., in re for.,

finitio : Lex Rom. Raet. 366, 24 de -cionibus.

a b n u g o - v. A2 abiugo.

a b n u itio - Paul. diac. Fest. 96, 1 in non semper -em significai, sed interdum etiam pro adnuendo ponitur, ut involando, incla­ mando, invocando.

a b n u r u s - G l. P h ilo x . 138, 2, 26 -us:

¿ K y ó v o u <vu>ôç.

a b o b s it i - tenebris involuti : Gl. Ph ilox.

139, 1, 3 abobs<t>iti: àjroCTKOiqOévTGq.

a b o b s u m - tenebris involvere : Gl. Phi­

lox. 1 39,1,4 -m: ànocKoxcb.

a b o litu s - in re for., finitio: Ca ss. Var. 133, 1 in -um missa sententia.

a b o m in a d o - abuminac- Cap. Re g in. 3.

abomino(r) - abho- G l . P h ilo x . 138, 2, 32 : Gump. V ene. 2 1 8 ,8 .

aborticium - G l . P h ilo x . 1 3 9 , 1 , 1 -u m : â K T p œ p a n a ïo v , ¿K ip co p ax iicó v .

abortivus - tra n s i., d e a g ro ru m fru c ­ tib u s : C a s s . Var. 3 3 , 2 0 -os m e s s iu m fe tu s n o n ta rn e d id it (s ic c ita s ) q u a m im p e rfe c ta u b e rta te p ro ie c it. abpretiatus -y . Lx appretiatus. abprobo - v. A l approbo. abque - y . Lx absque. abrado - e rip e re : P e t r . su b d . C h ro n . 175, 4 -sis o m n ib u s m o n a ste rii re b u s, p a ñ e te s ta n tu m ... (F e rd e ru c h u s ) d im isit.

a b r e n u n t i o - ha- Mo n. Neap. Arc h. IV, a. 1016, 9 7 , 2 5 , atb- II, a. 9 9 0 , 107, 9. — Absol. : Anast. Vita loh. Cal. 2 6 4 , 8, 18

nonne dixi tibi ab initio, cum -ares, quod magnum est certamen conversations ? ; cum acc. : Anast. Vita Bas. 30 5 B l l non ivi ego ad eum, sed ille venit ad me -ando Christum : inf. — Sensu leg., cedere : Mon. Neap. Arc h. IV, a. 1016, 9 0 , 2 4 quandoque ... illos (scil. fundos) -are voluerimus licen- tiam ... abeamus : IV, a. 1019, 127, 16 pote- statem abeamus vobis ... illos (scil. fundos) -are cum omni sua melioratione.

abrogans - G l . P h ilo x . 139, 1, 7 -a n s : àXÀÇœV, Up07TTT|Ç (Ú7T-).

abrotonum - aprotanus A n . e x div. 140, 9.

abruptus - ex -o, ex im p ro v iso : G l . B e r . 3 6 9 , 2 si e x -o W id o n e m d ic e re t (p o e ta ) a b i s s e . a , su b st., tra n si. : Rath. P rae l. 2 9 0 D 1 s e m e t ip so s a g e re n o n d e sin u n t p e r -a v itio ru m .

absarscitus - v. A l absasitus.

1 abscedo - -seen- G l . P h ilo x . 139, 1, 23 . — C u m de : C a s s . Var. 5 7 , 2 c o n v e n i t ... u t a n te c o n tro v e rs ia m iu s titia m m a g is ip se c o g n o sc a s, q u a m d e iu d ic io v ic tu s -as. — -ere a medio, a b ire : C a s s . Var. 124, 1 -a t ritu s a m e d io ia m p ro fan u s.

2 abscedo - y .L x abscido. abscendo - v. Lx e t A 2 abscedo.

abscido - -ind- M o n . N eap. A r c h . IV, a. 1003, 2 1 , 29 . — T ran sí., s e iu n g e re : Cass. In st. 7, 2 0 q u a p ro p te r o re m u s u t ... ab s tu d io le g e n d i n u lla te n u s -a m u r ; fin ire : Cass. Var. 7 9 , 14 q u a te n u s c au sa , q u a e in te r e o s v e rti- tur, a m ic is m e d iis ra tio n a b ilite r -a tu r ; in im a g . : Ca ss. Var. 2 2 7 , 18 si c iv ita tu m n e rv i p a s s im v id e a n tu r -i.

a b s c in d o - v. A2 abscido.

a b s c is io - -issi- P s. Greg. E x p . 5 5 5 C 10. — Chartula -is, in s tru m e n tu m q u o b o n a d iv id u n tu r : Mo n. Neap. Arc h. I l , a. 9 3 5 , 84, 2 s u n t n o m in a tib e m e m o ra te c h a rtu le p rim a v e n d itio n e . .. se c u n d a -is.

a b s c is s io - v. Lx e t A 2 abscisio. a b s c o n d o - n o ta co n str. : Cass. In st. 73, 17 c u i (scil. p isc i) lib e rta s e s t e t e scás s u m e re e t p e r só lita s se c a v e rn a s -ere.

a b s c o n s u s - -cos- Anast. V ita lo h . El. 5 0 8 , 1 ,3 0 . a b s c o s u s - v. A 2 absconsus. a b s c u l t o - v. A l a u sc u lto , a b s c u r i t a s - v. A l o b s c u rita s. a b s i d a - v. Lx e t A 2 absis. a b s i d a t u s - aps- in f. — F o rn ic a tu s : Cass. Var. 138, 17 c av e a s illa s sax is p e n d en - tib u s a p s-as. a b s id e o - Gl. Philox. 139, 1, 23 -d e to : òi(xcrur|0i. a b s ig n o - Gl. Philox. 139, 2, 3 - o : à7rocT<})payiÇcû. a b s is (-d a) - aps- Pe tr. subd. C h ro n . 166, 3. — Gl. Be r. 4 0 0 , 5 ‘-is ’ c irc u lu s d ici- tu r ; sed h o c lo c o -e n c irc u lu m (p o e ta ) d ic it a lta ris.

a b s i t a n u m - G l. Philox. 139, 1, 34 -u m (?) : e u ô o ç (£ iô -) x p o a o ü .

a b s o l u t i o - v. A l e t A 2 absolutio. a b s o l u t e - a p e rte : Cass. Var. 2 1 , 2 9 h u n e to t m e ritis -e re lu c e n te m ; p ro rsu s : Io s. Fl. A p io n . 6, 3 q u o n ia m a p u d G ra e c o s n u lla in v e n itu r -e c o n sc rip tio p o e m a H o m e ri v etu stio r.

a b s o lu t io (-c i-) - acc. sin g , -e in f. — P e r- m is sio a liq u id fa c ie n d i : M o n . N eap. A r c h . I 2, a. 9 7 0 , 185, 5 c e rtu m e s t m e . .. p e r -e et s u b s c r i p t i o n d o m in i m e i . .. d o n o e t tra d o tib i p e tro filio m e o : IV, a. 10 0 3 , 1 1 ,2 4 p rim a c h a rta h o ffe rtio n is q u e fe c it S e rg io . .. p e r -e d o m in i a th a n a s ii s a n t i s s i m i e p isc o p i. — M a n u m is s io : C a r tm . 5 9 6 , 2, 43 M a rtin e , tra d e p e r h a n c p e rg a m e n a m c a rta m lib e rta tis e t -is a d M a rc o a rd u m ... u t . .. sit liber. — F in is : A n a s t. V ita B as. 3 1 0 B 9 In g red ie n s e rg o p o s t -e m m is sa e in se c re ta riu m , (B a si­ liu s) v o c a v it s a n c tu m E p h ra e m .

a b s o l u t o r - q u i a b so lv it : Ca ss. Var. 22 6 , 14 fa c ile e n im -o r e s t a lie n i c o n sc iu s sui.

a b s o l u t o s - asso- in f. — N o m . p i. -is inf. — A p u d g ra m m ., d e o ra tio n e a m e tris s o lu ta : Pe t r. Pis. G ra m m . 161, 12 (o ratio

est) -a in p ro sa. a qualitas : Cass. Inst. 100,14 -a (qualitas) est quae ipsa in se conti­ n t iuris et iniuriae quaestionem. — Immu- nis: Ioh. XII 1023 B 14 pratum cultum et asso-um fundo Aguzanu : Mo n. Neap. Arch.

IV, a. 1008, 39, 28 terram ... liberam et -am et sine retentu aliquo in predicto monasterio assignavi. — Nulli domino subiectus : Mon. Neap. Arch. I l , a. 928, 44, 10 quatenus post tuum transitum liberis et -is permaneant (famuli). — In -o, plane : Cass. Var. 281,97 in -o datur probare quod dicimus.

absolvo - nota constr. : M ir. A n a s t. 234, 22 anima vero Christiana quascumque tribu­ latio n s vel temptationes fuerit -ta. — In in- strum. subscrip., cum compiere redundat :

M o n . Neap. A rc h . IV, a. 1014, 70, 12 ego gregorius Curialis ... post subscriptionem testium compievi et -vi: IV, a. 1016, 90, 34 ego sergius tabularías compievi et -vi.

absorbeo - part. pf. -sorta D io n . Cyr. syn. 242, 16. — Siccare : C a ss. Var. 64, 17 paludem ... promiserat -ere. — Devorare, transi. : R a th . Prael. 180 A 3 dabo, ais, pro anima illorum. Quando ? Postquam eos -erit gehenna ? : Neap, in s c r . 1537, 1 mors quae perpetuo cunctos -et hiatu ; distringere :

A n a s t. Vita Bas. 303 C 3 pater ... immensi- tate moestitiae -tus.

absortus - v. A2 absorbeo.

absque - pro atque M o n . N eap. A rc h . I 1, a. 938, 113, 16, as- M o n . N eap. A r c h . I 2, a. 952, 30, 30 : IV, a. 1016, 87, 10, ha- IV, a. 1016, 100, 21. — Cum acc. : M o n . Neap. A rc h . I I , a. 936, 89, 3 -e omni censum et regula seu responsaticum . e alqo, eius

iniussu: Anast. Vita Ioh. El. 498, 1, 31 neque enim fas est, ut -e vicario Dei ... ali- quid ... divulgetur.

abstemius - cibo indigens, pauper :

P a u l. d iac. Hist. Lang. 64, 29 orgia rite colit, Christo qui accommodai aurem / -ium pa- scens, orgia rite colit.

abstenencia - v. Lx abstinentia. absteneo - v. Al abstineo.

abstentatio - G l. P h ilo x . 139, 2, 35 -o: àTroKaTâaxeaiç.

abstergeo - transi., sensu spirit. : Lib. S a c r. 74, 2, 39 peccatum mundi idem verus agnus -sit.

abstinencia - v. Lx abstinentia. abstractio - in philos. : B o e th . Anal, post. 730 B 4 impossibile autem est

univer-salia sp ec u la ri n isi p e r in d u c tio n e m , q u o - n ia m e t q u a e ex -e d ic u n tu r e st p e r in d u c tio ­ n e m n o ta facere.

a b s t r a c t o s - in p h ilo s., -a quantitas: C a ss. In st. 92, 13 m a th e m atica v e ro e st sc ie n tia q u a e -am c o n sid é râ t q u a n tita te m ; -a e n im q u a n tita s d icitu r, q u a m in te lle c tu a m a te ria sep aran tes v el ab aliis acc id e n tib u s so la ra tio c in a tio n e tractam u s.

a b s t r a h o - p e te re : A n a s t. V ita lo h . E l. 51 5 , 2, 2 9 v id et (P atric ias) ... P a tria rc h a m ... ab a lto a d iu to riu m -entern. — T ran si., sen su sp irit., seq. abl. sine p raep . : Lib. S a c r . 161, 1, 33 satiati d iv in o m iste rio ... p e tim u s u t ... e t p e cc a tis -as e t a p e ric u lis ... erip ia s. V. e t Lx abstrao.

a b s t u l t u s - v. Lx abstollo e t A 2 aufero. a b s u m - coni, praes. apsit M o n . N eap. A r c h . I 2, a. 979, 272, 2, avsit I 2, a. 9 6 3 , 112, 20. a b s u m m o - v. A 2 absumo. 1 a b s u m o - aus- G l. P h ilo x . 155, 1, 20, -mm- Lib. S a c r. 154, 1, 34. 2 a b s u m o - v. Lx assumo.

a b s u r d o s - -um est, seq. ut : C a ss. Var. 51 , 26 n im is e n im -u m e st u t q u o s p o e n a m e ru it co n su m e re e tia m lu c ra sibi v a le a n t v in d ic a re . a b t e - v. A 2 apte. a b t e r m i n a t u s - G l. P h ilo x . 139, 2, 38 -u m : à<J>opic70eiç q i o i è Ç o a i p a i a a O s i ç . a b t u s , a b tu u s - v. A l e t A2 aptus. a b u ls u s - v. A 2 avulsus. a b u m in a c io - v. A 2 abominatio. a b u n c o l u s - v. A 2 avunculus. a b u n c u l u s - v. A l e t A 2 avunculus. a b u n d a n s - ha- Gump. V ene. 2 1 6 , 7 . — F re q u e n s : R a th . P rael. 218 C 9 n á u fra g o s ... -issim is p ro m o n to rio ru m c au tib u s re fe rtiss i- m o s a estu s ten tan tes.

a b u n d o - -ü- inf. — Ha- inf. — C u m acc. : A n . ex div. 135, 13 su n t (m e lio res) v e te rib u s ideo q u ia e t n a tu ra le m h a -a n t c alo - re m : R e s u r r . 297, 2 8 4 v e r -a b a t ro sas.

a b u n d u s - c u m gen. : Paulin. H y m n . 148, 4, 16 lita sp icu la ... fe llis ab u n d a.

a b u s iv e - p rav e : Bonizo 66 4 , 39 q u i -e ... le g e s in flecten tes, n o n in d ic a n t ex e q u i- tate.

a b u s iv o s - -a potestas, q u a e p ra v e ex er- c e tu r : B o n izo 66 4 , 33 h i (in literati ac b a rb a ri in d ic e s), a cc e p ta hac -a p o te state , ... av ari- tia e fa c e su ccen si ins o m n e co n fu n d u n t.

a b u s u s - usus pravus : Rath. Prael. 191 C 6 -u perversissimo hanc ... tantae fidei tamque insolubilis copulam dilectionis scin­ dant. a b v e n i o , a b v in io - v. A l advenio. a b y s s u s - v. A2 habyssus. 1 a c - at Gl. Philox. 145, 1, 38. 2 a c - v .L x ad. a c a c h i a - v. A l acacia. a c a c t u s - v. A2 acanthus. a c a n t h u s - acactus Gl. Philox. 144, 2, 10, -tus 144, 2, 9. a c a n t u s - v. A2 acanthus.

a c c e d o - adc- inf., -cend- Cap. Virceb.

310, 3. — Ind. pf. adcesset Cap. Aquil. 34, 6. — Supervenire : Paul. diac. Hist. Lang. 94, 27 nihil de his quae -erant autumantes. — Sensu spirit. : St eph. v 829 A 7 quoadusque per martyrium quisque eorum ad se vocan-tem Christum intrépidas - e r e t. ere ad

alcis cam em , cum eo concumbere : Rath.

Prael. 196 C 5 non liceat ... illi ad alterius viri camem, propria in viro relicta, -ere.

acceia - Gl. P h ilo x . 144, 2, 33 acc<e>ia [et acceia] : ávKaXáfyT] (-cottq ? -coTtaç ?).

accendo - v. A2 accedo. accensio - v. A l et A2 accessio. accensor - Gl. P h ilo x . 144, 1, 38 -r : eiaaycoyeùç, eiaqyr|Tiiç, ßo6Xap%oq.

accepio - v. A2 accipio.

acceptabiliter - benigne: Lib. S a c r . 175, 1, 19 quatenus ... officium sacerdotale ... tibi semper -r solvere concedas.

a c c e p t a s - probabilis:... Vita loh. El. 5 0 1 ,2 , 35 rem ... credibilem atque -am. — Obtentus : Paul. diac. Hist. Lang. 109, 25 a rege comeatu -o ; captas : 176, 19 -o consilio ut in Francia fugeret.

a c c e r is - v. A2 acieris.

a c c e r s io - Gl. Be r. 365,10 acciò: evo­ cari, ab ‘accio, accis’ ; unde ‘-io’. Nam arcesso ab ‘arceo’ fit.

a c c e s io - v. Lx et A 1 accessio.

a c c e s s ib ilis - transi. : Cass. Hist. 123, 4 imperatoris clementiam -em suis fallaciis invenientes.

a c c e s s io - -cens- Gl. Philox. 144, 2, 14. — Transi. : Lib. Sacr. 156, 1,18 quibus (scil. imbribus) saevientium morborum restingua- tur -o. — In philos. : Boeth. Top. Arist. 917 D 5 inducilo vero est a singularibus ad uni- versalia -o.

a c c e s s u s - transi. : Dio n. Gr. Nyss. horn. 362 C 8 a passionis -u animae intelligentia saepe turbatur. — Motus, intentio animi:

Dio n. Gr. Nyss. horn. 382 B 11 semper movetur (nostra substantia), siquidem ad bonum tendit eins -us propter infinitam rem quam proficiendo consequitur. — De temp., initium : Dio n. Coll. 236 B 1 qui ab -u ado- lescentiae usque ad tricesimum aetatis annum subdiaconus esse debebit.

a c c e s u s - v .L x accessus.

a c c i a r i u m - aci- Gl. Philox. 144, 2, 28.

a c c i d e n a - v. Lx echidna.

a c c id e n s - Ca ss. Inst. 112, 23 -ens est quod accedit et recedit praeter subiecti cor- ruptionem, vel ea quae sic accedunt ut peni- tus non recédant.

a c c id o - in argumentatione philoso- phica : Bo eth. Top. Arist. 909 D 9 est itaque Syllogismus oratio in qua positis quibusdam aliquid aliud a positis ex necessitate -it per ea quae posita sunt.

a c c id u s - v. A2 acidus.

a c c io - v. Lx et A2 actio.

a c c i p e n s e r - v. A 2 acipenser.

a c c ip io - acce- Ver c. in scr. 6731, 20,

adc- Cap. Aq uil. 46, 7. — Ind. pf. I a pers. sing, accepim Mo n. Neap. Arc h. I 2, a. 957, 50, 25, thema -cip- Lex Ro m. Raet. 3 6 1 ,5 : al. — Accipere, ore : Lib. Sacr. 162, 2, 17 accipientem fratrem nostrum sacrosanctam eucharistiam ; corpore, induere, transi. : Mir. Rufin. 800, 1, 11 -ens indumentum laetitiae praesentis. — Alqem -ere, ei nubere : Lex

Ro m. Raet. 336, 7 quicumque mulier sororis sue maritum post eius morte -erit ; in coniu­

gio -ere, uxorem ducere: Lex Ro m. Raet.

336, 8 quicumque vir, mortam suam uxo­ rem, si eius sororem in coniugio -erit. —

Personam -ere, ei favere: Ion. viii 132, 3

obsecro, ut nullus vestrum in indicando aut personam -at aut quolibet favore vel muñere pulsatus a iusto iudicio scienter avertatur. — Incipere : Rath. Prael. 207 B 6 conversa esse desiit quod fuerat et -epit esse quod per pie- tatem suscipientis futura erat.

a c c la m o - adc- Gl. Philox. 141, 1,25.

a c c lin is - adc- Gl. Philox. 141, 1, 32. — Reverens : Rath. Prael. 210 A 5 asside gra- vioribus -is et sedulus.

a c c lin u s - reverens : Rath. Prael. 228 B 6 acclinique et bundles mente despectum, iniuriatum ... adorabunt.

acclivis - adc- G l. P h ilo x . 141, 1, 29. accommodatio - adc- G l. P h ilo x . 141, 1, 22, -omodac- inf. — Sensu leg., pactum

-is,quo aliquid utendum ad tempus datur :

Gump. Vene. 223, 9 captus ... ab his, quibus aliquantum pecuniae sub -omodacionis pacto debuit.

accommodo - adcomo- C o d . C a r . 510, 23, -omo- S a c r. G e l. 216, 10. — Transi. :

R a th . Prael. 150 D 10 si Deo -are animam, legem requirere studeas Altissimi. V. et Lx

adcommodo.

accomodacio - v. A2 accommodatio. accomodo - v. Lx adcommodo et A2

accommodo.

accomodus - v. A 1 accommodus. acconcio - ate-inf. — Reparare : M o n . Neap. A rc h . I I , a. 927, 42, 5 quodcumque atc-andum abuerit in memorata ecclesia ... ego illut facere ... promitto.

accresco - adc- Io h . viii 198, 5, atc-

M o n . Neap. A rc h . I 2, a. 970, 188,4: IV, a.

1016, 79, 28.

acensado - v. A2 accusatio.

acensado - acu- L e x Rom. R a e t. 373, 1,

-sac- Ioh. viii 298, 30, acusac- L e x Rom. R a e t. 374, 14.

accusator - acu- L e x Rom. R a e t. 373, 3. accuso - acu- L e x Rom. R a e t. 373, 12 :

al., adc-440, 3. — Coni, praes. acusit L ex Rom. R a e t. 365, 24, pf. -averet387, 2. —

Seq. ut: L ex Rom. R a e t. 383, 21 si exactores

... accusati fuerint, ut ... aliquid de publico plus quam debuerant exegissent.

aceda - acetum : A n . ex div. 148, 23 -a

frigidior stomaco adcommoda. Urinam movet.

acediosus - subst. : Ps. G re g . In I Reg.

364 B 4 aliter enim lubrici, aliter salvandi

sunt -i.

acephalus - de fidelibus episcopi aucto-

ritate carentibus : S tep h . v 799 A 15 ne ipsa ecclesia diu sine pastore annihilaretur, et eli- gentes atque petentes -i et vagabundi incede- rent.

1 acer - ager G l. P h ilo x . 145, 1, 10. —

Norn. sing, neutr. acrum G l . P h ilo x . 145, 1, 32, acc. pi. masc. acros A n . e x div. 139, 6.

2 acer - v. A2 1 ager.

acerbitas - -rvi- E p o r. in s c r . 7409, 8:

Lib. S a c r. 127, 2,42.

acerbus - -rv- Lib. S a c r . 35, 2, 5 : G l. P h ilo x . 145, 1, 11 : inf. — N. locut. -a dies,

de mortis die: Sal. inscr. 664, 10 mortis -rva dies. acem ia - v. Lx et A2 atemia. acertarium - v. A2 acetarium. acervitas - v. A l acerbitas. 1 acervus - v. Lx et A l acerbus.

2 acervus - nom. sing, -urn inf. — Gl. P l a c . 34, 2, 17 acûpôç Graece -um (-us) dicitur.

acessus - v. Lx accessus.

acetabulum - aci- inf. — C ass. Inst. 144, 23 instrumentorum musicorum genera sunt tria : ... percussionalia sunt aci-a aenea et argentea, vel alia, quae metallico rigore percussa reddunt cum suavitate tinnitum.

acetarium - aceri- inf. — Mensura : Gl. P h ilo x . 145,1,16 ace[r]t-um: ö§ußa<|>ov.

aceto - P a u l. d iac. Fest. 21,26 -are dice- bant, quod nunc dicimus agitare.

acharne - ath-a G l. P h ilo x . 151, 2, 18,

attitama : <e>tôoç Ik ô ù o ç (ix-) 152,1,23.

acholitus - v. A2 acolythus.

achresimon - gr. àxpf|cnpoç, signum

quo notantur verba quibus non utendum est :

C a s s . Inst. 15, 1 in operibus ... Origenis, quantum transiens invenire praevalui, loca quae contra regulas Patrum dicta sunt -i repudiamone signavi.

achreston - gr. âx p riaïo ç, signum quo

notantur verba quibus non utendum est: Cass. Inst. 33, 17 cui (scil. volumini) tantum in bonis dictis chresimon, in malis -on quan­ tum transiens valui reperire ... competenter affixi.

1 aciarium - v. A2 acciarium.

2 aciarium - G l. P h ilo x . 145,1,24 -um : pa<t>iôo0f|Kr|.

acidus - acci- A n . e x div. 147, 2 : 148, 29.

acieris - acce- inf. — P a u l. d iac. Fest. 9, 9 -is securis aerea, qua in sacrificiis utebantur sacerdotes : Gl. P h ilo x . 144, 2, 25 acceres : á^[e]ív<r|> Í£po<j)ávTOi) cbç IïXauTOç.

acies - transi. : Lib. S a c r. 112, 1, 29 nequissimi hostis vitiorum -em proster- nentes, liberi et expediti Christum Dominum sunt secuti (sancti). — Divina -es, de aposto- lis : A n a s t. Theod. Stud. 733 D 14 gaudeas, qui ... médius in choro divinae -ei tuae refulges in gloriae inaccessibilis splendore,

acille - v. Lx facile.

acinaticius - -um, subst., vinum ex pas-

sis uvae acinis confectum : C ass. Var. 362,

25 comitis itaque patrimonii relatione decla­ ration est -um, cui nomen ex acino est, enthecis aulicis fuisse tenuatum.

a c i p e n s e r - acci- Gl. Plac. 13, 1, 18,

aqui- Paul. diac. Fest. 20, 26 : Gl. Philox.

148, 2, 25.

a c i s c u l a r i u s - Gl. Philox. 145, 1, 25 -us : XciTopoç.

a c i t a b u l u m - v. A2 acetabulum.

a c l a s s i s - Gl. Philox. 145, 1, 28 -i<s> :

X c ó p ax a : Paul. d iac. Fest. 18,31 -is tunica ab humeris non consuta.

a c n h e l i t u s - v. Lx anhelitus.

a c n u s - v. A2 agnus.

a c o l ith u s , a c o l itu s - v. A2 acolythus.

a c o l y th u s - -li- Io h. vin 172, 38, -tis

Sacr. Gel78, 28, -litis Cass. Hist. 85, 63 :

Sa cr. Gr e g. 47, 29, acholitis Lib. Sacr. 64, 1, 38, agolitus Cap. inscr. 4528, 2.

a c o l y tu s - v. A2 acolythus.

a c o t iz o - v. A l acontizo.

a c q u i e s c o (adq-) - oboedire : Bert.

Barth. Lip. 40 C 1 ut famulus fidelis, Domi­ nico -ens praecepto, pergit gaudens. — Seq. infin. : Cass. Inst. 61, 17 -it ingenium in ... cautes incedere; item, f. propensum esse: los. Fl. Apion. 12, 14 de his rebus ... quibus ñeque ipsi interfuerunt neque credere scien- tibus -unt.

a c q u i r o (adq-) - perf. thema -ques- Lex

Ro m. Raet. 364, 20: 438, 15: al. — In malam partem: Rath. Prael. 191 C l cogi­ tent qui hanc ... copulam dilectionis scin- dunt, quam grave noxiumque crimen sibi -unt. — Transi., sensu spirit. : Steph. v 8 2 1 A 12 quem (scil. gregem) cum apostolo Christo -e ra t: Lib. Sacr. 121, 1, 10 ut ... illos magis -isse gaudeat (ecclesia), quos pro veritate certantes saeculi gaudium interemit. — Suscipere : Cass. Var. 56, 2 agri defensor -tus est, ut substantiae securitas integra ser- varetur. — Lucrum facere : Ca ss. Var. 196, 1 gratiae tuae proficit quod avidus mercator -it. — Efficere : An. exdiv. 138, 29 (lactuca) exparte sanguinem -it.

a c q u i s i t i o - adq- Lex Rom. Raet. 397, 2 :

Gl. Philox. 141,2, 37.

a c r e m o n i a - v. A2 acrimonia.

a c r i m o n i a - -re- Gl. Philox. 145, 1, 30. — Acc. sing, -a An. exdiv. 142, 14.

a c r o c o r d a n e - v. A l acrochordon.

a c r o n i c t u s - v. A l acronyctus.