c[[IPo xts;aflkf -Ao,afmtpq,lbdlk xumu &c[[IPo xts;aflkf -Ao,afmtpq,lbdlk xumu &
c[[IPo xts;aflkf
-Ao,afmtpq,lbdlk xumu
&
shk,0kph shk,0kp dt-;’lbbdlkmydko c]t dy]k
lt4k[ao7Qo7;hk;ymtpklkfdkolbdlk
@W!$
lt|a[lt|6odkolhk’8Qolt[a[3fp’q[xt,kocsj’]af lt|a[lt|6odkory,3fpmtok7korafmtokvk-u
ry,muj3I’ry, Eastern Printing Public co.ltd.(xtgmfwm) 8k,m[ !_@ r9 @(DW#D@W!$
0t|kf !) V @& -,9eo;ory, @(F*)& sq;
lts’;o]y0tlyf
bb y y
¢ÓÔ
ÒÁ
ÁÊÁ¼ÆÄ Ã¼Ã 5
ÓÔÓÔ£ : Ó . ¡ÙÃÁ Çà , . Ó . ¡Ç¾ ¢Ò¡ , . ¢Ã ÀÇÇ , .
ÒÔÒ Ǽ¡ , . Ò . ¾ÁÒÁ ÂÒÆ , . Ò .
Ңʣ : ÒÀ Æ , . Ò . ¡Æʬʣ : ¾ÁÒÁ ÂÒÆ , . Ò .
£ÓÉÒÅ : ÃÒÂ¥¾ ¾ÁÆÆ , . Ò .
Ò¾Á Æ¥ . ¢Ò ÇÆ¥
Á¼ ÙÊÒÂ¥¾¢ . Ê¡Â
ÃÇÁ ¼Çà . Ô
À ÇÉÀ . ÇÆÒÂ¥¾
Òļ ¢¾ ¾
ÁÆÊÒÊÒ¼Ä
2014
ĺŁĸĿįŁĮ
ÀÀ
ÄÊ¢ÓÔÒÂÒÁÁÊÁ¼ÆÄ Ã¼Ã 5 ¥ÊÓÁÆÊÒÊÓÔ
ÓÔÄʼ¼ǼÁ¼Ä¢É ÀÅÂÉÔÒÁ
Á¼ÁÇ ¼ÃÉÁ ¢¾ ¾Á¥ÊÒ. ÁÊÆÊÒÊ
ÒÂ¼Ä ¥ÊÀ¡ÃÓÔÓÔÄÊ¢ÓÔÒÂÒÁÁÊÁ¼
ÆÄ Ã¼Ã 5 Å¤É ¡ÅɤÊÉÁÆÒ ¢¾ ÒÊ
ÁÆÓÁ¤ÊÓÔ-£ÓÓÔÁ¤¡¼ÆÉÒ¡¼.
ÄÊ¢ÓÔÆÒÃÊ ¥ÊÓÁÆÊÒÊ ¢¾ ÓÔÓÔÄÊÆÅÊÙÁÈ¤É ¼ÃÉ
Òļ¢¾Â¾ ¥ÊÓÁÓ¢¾À¤Ê. ÁÊ, Á¥ÊäÉÀÊ
ÈÃÙ¢ÙɼÁ¤ ¢¾ É¡¼.
¡ÅʤÄÊ¡ÙÁÊÃÊÊÒVÆÊÀÅ: ÒÁ£¾¥ÈÓ,
ÒÁ£¾¥, ÒÁ¾Ò¥ÈÓ, ÒÁ¾Ò¥
ÆÊ, ÒÁ¼ÊÂÉÉÔÒÁÓÉÓÈÓà ¢¾Ò¡Á¼Ê
ÂÉ.
¡ÅÉÒÓÔÓÊÊÁÓÃÉÒ ÒÔÁ¼Ä
¢¾ ¡¡Ò¾¤ÓÔÓÔþÁÀÁ. ÁÉÁÊ, ¡ÅÉÒÉ¡Åʤ¼ÃÉÁÇ¡ÆÊ
¤ÄÊ¡ÙÁÊÃÊÁÃÒÆÆÉ. ÒÉÈ, ¢¾ ¼ÉÈÊƤÊ
¼ÁÙÉÆ ¢¾ ÃÀÊ¡Á¼ÃÉþÁÊÁ¤¦ ÀÒ¾ÇÆÉÉÒ¥
Á ÁÆÊÒÊÒ¼Ä, Òļ ¢¾ ¾. ¡ÅÉ
ÓÔÓÔ¥ÊÀ¥Á¢¢Ê¥¤ÊÃÒÅÊÁ¡ ¢¾ ÆÈÂÉÄʤ
ÁÂÁÊÀÉ¥.
ÁÆÊÒÊÒ¼Ä
ĺŁĸĿįŁĮ
¼ÃI ÒÁ£¾¥ÈÓ ... 1
į ʼnĪĭń 1 ģŁĮģ ŗŁŌĮńĪ ōĸĿ ģŁĮĤĿĻĩŁĩī ʼnĹĤļĦĵĿĮŇĪŏĮĩŇģĻńĮ ... 1
Ƽà 2 ÁÆ¢¾À¡ÃÆÁʤÁÆ ... 13
į ʼnĪĭń 3 ļŁĸĿĩĿĭ ŗŁīŁŌĹŀĮļļģŏģœĺĿŐţįňĽŁĮ ... 24
Ƽà 4 ¾¼Àâ¾Â¡ÈÓ ... 39
į ʼnĪĭń 5 ĸ ŀĪįňĽŁĮŏĮĭĿĹńįŌļńķ ʼnį ... 58
ijŁģĭń II İĿĻĹ ŀĪĺŁĪŎĸģĺĿŐţģŁĦ ... 81
į ʼnĪĭń 6 ģŁĮģ ŗŁŌĮńĪ ōĸĿ ĤĿĻĩŁĩī ʼnĹĤļĦĸĿįļįĺ ŀģĪŃĮŁŏĮŌļńķ ʼnį ... 81
į ʼnĪĭń 7 ģŁĮŌĺņŒļĵŎĨĵĤļĦĸĿįļįĺ ŀģĪŃĮŁ ōĸĿ ģŁĮģ ŗŁŌĮńĪĸ ŀĪĭŃĭŅĮĮŃĩ ʼnĵ 86 į ʼnĪĭń 8 ļŁĮŁħ ŀģĺ ŀģĪŃĮŁŏĮļŁĨń ōĸĿ ļŁĨńļŁĥĿŌĮ ... 100
ijŁģĭń III İĿĻĹ ŀĪĺŁĪĸŁĹĺĿŐţįňĽŁĮ ... 122
į ʼnĪĭń 9 į ŀĮĪŁĽŒļĦĽļĩįňĽŁĮĥĿĪńŏĮĸŁĹ ... 122
į ʼnĪĭń 10 į ŀĮĪŁŌĵņļĦĸŁĹįňĽŁĮ... 134
ijŁģĭń IV İĿĻĹ ŀĪĺŁĪĸŁĹĺĿŐţģŁĦīļĮī ʼnœĮ ... 142
į ʼnĪĭń 11 ģŁĮĭœļĮŎĽĵļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦ (1347-1357) ... 142
į ʼnĪĭń 12 ļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦijŁĩĻŊŀĦģŁĮĭœļĮŎĽĵ (ĥ.ĺ 1357-1479) .... 155
į ʼnĪĭń 13 ģŁĮģŗŒĺœŁĦ ōĸĿ İʼnģİŀģĽ ŀģĺŁļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦ (ĥ.ĺ 1480-1600) ... 166
į ʼnĪĭń 14 ļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦĺĿŐţĽŇŒĦŌĽņļĦ ĥ.ĺ 1638-1695 ... 183
ijŁģĭń V İĿĻĹ ŀĪĺŁĪĭœļĦĬŃŒĮ ... 193
į ʼnĪĭń15 ĽŒļĦĽļĩįňĽŁĮĥĿĪń ōĸĿ ĥĹŁĵŌİŀĮĵŁĤļĦĭœļĦĬŃŒĮ ... 193
į ʼnĪĭń 1 ģŁĮģ ŗŁŌĮńĪ ōĸĿ ģŁĮĤĿĻĩŁĩī ʼnĹĤļĦĵĿĮŇĪŏĮĩŇģĻńĮ
CentralTopic
ōıĮĹŁĪĺŀĦĸĹĵŌĮņœļŏĮįʼnĪĽŋĮijŁģĭńI(įʼnĪĭń1-2) ijŁģĭńI İĿĻĹŀĪ ĺŁĪŎĸģ ĺĿŐţįň ĽŁĮ
įʼnĪĭń2ĺŀĦĥʼnĵōĸĿ ģŁĮ ģŗŁŌĮńĪĨʼnĮĨŀœĮŏĮĺŀĦĥʼnĵ
1.À¡ÃÁÆ¡Æʼ
1.1À¡ÃÀÂÉÒÇÆ 1.2¢ÊÆ¡ÙÆÉ 2.£ÊÁÆ¡Æʼ
2.1ÁÊƤÁÆ¡Æʼ
.Ò¡Æʼ .Òʼ-ʼ¡¾Ã¡Â -ʼ¬ÃÊ 2.2¾Á¡Æʼ¤£¾
.¾Á¡Æʼ¡ .¾Á¡Æʼà .¾Á¡Æʼ¡Â .¾Á¡Æʼ¡½Á .¾Á¡Æʼ£½¢Á
3.ÂÊÇÁÆ¡Æʼ .¾ÇÄÊÀÉÊ ÈÒʼ .Á¥¼Ê¡Â įʼnĪĭń1ģŁĮģŗŁŌĮńĪōĸĿ ģŁĮĤĿĻĩŁĩīʼnĹĤļĦĵĿ ĮŇĪŏĮĩŇģĻńĮ
1.ÂɼÃÉÒÓÊ ÈÉÔÒÁÒÁ
1.1Ç£ÒÁ 1.2¢É¡Ò¾¤ÒÁ
1)¢ÉÒÁ¡
.¢¼ÆÉÒ¥ .¢ÁÒÁ 2)¢ÉÒÁ¼ÈÓà 3)¢ÉÒÁ¼¡Â-¡Å2.À¡ÃÇ2.1ÙÁ¼ÃÉÄÉÔÒÁÇ 2.2À¡ÃÇ 3.ÒÂÒÁ¼Ç
3.1Òƽ£¾Ã¡Á(Australopithecus) 3.2Ò£Ó£ÓþÂ(HomoHabilis) 3.3ңӣá½ÁÁ(HomoErectus).ÇáÁ½Æ(Pithecanthropus) .ÇýÆ(Sinanthropus) 3.4Ò£Ó£Ô(HomoSapien) .£Ó£Ô¥ÈÓ(ArchaicHomosapiens) .£Ó£Ô¥ÁÇÁ(ModernHomosapiens)
4.À¾ÆÃÒÂÇÈÓ4.1À¾ÆÃÒ¤ÇáÆÉ
.ÇáÆÉÆÊ .ÇáÆÉ .ÇáÆɼÊ
4.2.À¾ÆÃÒ¤Çà 4.3.À¾ÆÃÒ¤ÇäÉ
1
¼Ã I ÒÁ£¾¥ÈÓ
į ʼnĪĭń 1 ģŁĮģ ŗŁŌĮńĪ ōĸĿ ģŁĮĤĿĻĩŁĩī ʼnĹĤļĦĵĿĮŇĪŏĮĩŇģĻńĮ
1. ÂɼÃÉÒÓÊ ÈÉÔÒÁÒÁ
1.1 Ç£ÒÁ
ÒÁÃÇ£Ù ¤À¾ÆÃÒÂÀÒÁ ¡ÒÉÒÁ
ÉÒ¤ÊÇ¡ÓÆÓÁÓÊÈ ¢¾ ¡ÆʤÉÔÒÁÒÁÒ¡ÁÆ
¡, ÁÆÀÅ¡¼£ÉÒ¡ÅÉ¥ÒɦÄÉÊÁ
¼¡¼ ¤Ê¡ÁĢɢ¬Ê¬ÆÓ¼ÇÒÁÃÊ. ÒÁ¡ÓÁ¤ÊÒ
¡ÓÆÃÒȤ ¢¾ ÓÊÈÇÇīŗŒÁǾǼÃÉ¥ÊÊÉ¡ÂÉÒ¡ÓƼÁ
ÆÊÓÊÈÁ¬Ê¼ÃÉƼÃÉÒÂÁ¤ÁÆÀÉ¥.
ÒÁ ÉÒ¤ÊÒ¡ÓÆÓÁÓÊÈ ¢¾¡ÆʤÉÅÊ¡ÂÆ, ¡
ÆÁ¼ÃÉ¡ÃÄʤÁÆ¢¾ÆÒÁ¡ÂÉÁ ¢¾ Á¾ÒÉÆ
¡ÙÆÉÁÊ. ÁÊ, Á¥Ê¬ÆÓÔɦ¼ÃɥʡÅÉÁÇ, ¢Ê¥¤
Á¼Æ¡, ÁÆÀÅ¡¼¤ÊÃÒÊÒ¬ÊÄÊ¡ÁÉ: ¡ÁÁ
À¡Ã¾ÂÂÊÓÁÇÁÃÊ ÄÉįŗŒÆÁÒÂÂ, ¡ÁÁīŗŒÊÈÊÈ
¾ÒÄÉ¥ÊÓÁ¥. ¼ÁÆÃÊ, ÀÊÒÉÒ¡ÓÆÃÆÓÔ¢¾ÊÒ¤
Ã, ¡ÓÆÄÉÁÇ¢¾¢Ê¥ÀÊÆÉ ¢¾Â¢¾Êҡä
ÂɼÃÉÃÆÃ. ÁÉÁÊ, ÄÉ¡ÒÆÊ¥ÊÒÉÓÔÒÁ¢ÉÓÔ¡ÆÒÓÊȼÃÉ¡Á
ÆÓԤáÅÉÀ¤Ê¤ÁÇÁ¢¾ÊÒÀ¥Ò¢¤Æ. 1.2¢É¡Ò¾¤ÒÁ
ÒÁ ¡ÁÒ¬ÄɼÃÉ¡ÓÁ¬Ê¼ÃɤÄÉÔÒÁ ¡¾ÅɾÒÒ¡Á
¤Ã ¡ÂÉ¡¾ÃÉÆÊÁÊ¢ÉÇÆÆÒÄʤ£¾ÆÓÁÇÁ. ¤
ÄÒ¡Á¡¼ÒÁ ÙÅ Á¼Ò¡Á
Ç ¼ÃÉÅ¡ÅÉÁ¡Á¡Ò¾ÁÒÁÊ; ÁÒÁâɡ
ÒÁ ÙÅ Á¼ÁÆÇ¡ÁÇ¥ £Ä
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
(
3)
2
¡Æ¼ÁÆ, ¾Æ¡Â, Æ, ÒÁ¼¼ÀÙÓ
¢ÒÒÂƼÃÉÊÅÁ¤¥¾¡Ò¾¡ÁǬÄÉ, ¡ÅɤÊ
ɦÉÔ¥ÀÉÔÇ¥ÊÒ. À¾ÁÁ¢É¥¾¡Ò¾¤ÒÁÁÊÃÙ
¡Æ¤¢É¥Ê¢É:
1)¢ÉÒÁ¡
. ¢¼ÆÉÒ¥: ¡Á¢ÉÇ¥£¤Ê¡Æ¼Á¼Ä¡Á¡.
ÁÉÁÊ, ¡¤¼ÃÉ¡ÃÉÀ¡ÃÆÒÁ¡ÃÊÒÉ ¥ÉÒÁ.
¡¤¼ÃÉ¡ÃÄÊ¡ÅÉÇ¡¾ÃÉÆÊÃÁ¼Ä¡ÃÊÒÉ ¥ÒÁ ¡ÂÉ
¢É¡Á¥¾ÁÉÃÊ:
- ¥ÉÒÁ ¢ÉÄÀÁ 5.000 ÃÉ.. - ¥ÒÁ¢É 5.000 ÃÁÇÁ.
. ¢ÁÒÁ
2) ¢ÉÒÁ¼ÈÓÃ
¢É¥ÒÁ¼ÈÓà ¡Á¢É¥¾¡Ò¾¼ÃÉäÉÙÁ
¼ÒÁǼÃÉÇÀ¤Ê¡Á¡ÅÉÅ ¡ÁÙÁ¤Á¢ÉÇ
¥ÁÉÃÊ:
Ç¥ ¡Ò¾
¢¼ÆÉÒ¥ ¥ÈÓ (Ancient Age) ÇÀ¡Ã-. 476
¥ (Middle Age) . 476-. 1500
¥¤É (Modern Age) . 1500-. 1945
¥ÁÇÁ . 1945-ÁÇÁ
 ¥ÈÓ ÇÀ¡Ã-. 476
¥ . 476-. 1640
¥¤É . 1640-. 1917
¥ÁÇÁ . 1917-ÁÇÁ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
3
ÅÉÇ ÇÉ ¡Ò¾
Çà (Stone Age) ÇáÆÉ (Paleolithic) 2 ¾ÊÃ-12.000 É .
Çà (Mesolithic) 12.000-10.000ģŒļĮ ĥ.ĺ
ÇÃ¤É (Neolithic) 10.000-5.000 ģŒļĮ ĥ.ĺ
Ç£¾(Metal Age) Ǽ (Copper Age) 5.000-3.000ģŒļĮ ĥ.ĺ
ǼÀ¾Â (Bronze Age) 3.000-1.000ģŒļĮ ĥ.ĺ
Ç¡ÙÁ (Iron Age) 1.000-100ģŒļĮ ĥ.ĺ
3) ¢ÉÒÁ¼¡Â-¡Å
¡Á¢ÉÒÁÁÆÇ ¼ÃÉäÉÒÂÒÁ¾Æ¡Â
¢¾ÊÒÁ¢ÉÁÆÇ¡Á 5 ¾ÁÆÅ:
- ¾ÁÆÃÆÈÓ (À¡ÃÃÇ¡Â 5.000 É.).
- ¾ÁÆ¡Æʼ 5.000 É. - . 476.
- ¾ÁÆÁÂ. 476-1640.
- ¾ÁƼÄÂÆ. 1640-1917.
- ¾ÁÆÂÆ. 1917-ÁÇÁ.
2. À¡ÃÇ
2.1 ÙÁ¼ÃÉÄÉÔÒÁÇ
ÄÉÔÒÁÒ¡ÁÇ ¢ÉÃÒÊÇÙ ¡ÒÉ
Ç¡ÓÆ¡ÃÉÃÊ¡Á¡Ò¾Ù¢ÃɽÂÁ¢¾¡ÃÉ
Á¼Ä¡Á¾¾ÁÁ. ÊÒ¡ÃÊ, ÄÉÔÒÁǤÇÈÓÊ
¥Ê¥ÙÁÙÉÁ¡ÁÉ: ÙÁ¼ÈÓà ¡ÂɥʢÉ:
ÂɼÃÉÃÃÒ¼ÃÉ¡Á ÙÅ Ã, £È, ÃÊ¡ÆÉÉ¥, ¡ÅɤÊ
ɦ, ÓÈ¢ÊÀÊ. ÙÁ¼ÃÉÀÉ¡ÁÒÁÇ¡ÂɥʢÉ: Óáà ¢¾ ÒÁ¼
¼À.
¢É¼ÃɼÂÙÁÁÉÉÒÁʤÊÃÒÉ¢Ê ÁÀ¡ÁÊÃ
ÁÒÂÊȼÃÉÃÒÓÊÈÉÔÒÊÁÇÙÒ¡ÆÊÓÉÒ. £¼ÆÉÒ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
4
¥ÃÁÈÓà (Archaeologist), ÁÇÒ¼ (Anthropologist ), Á
ÃÒ (Biologist ), Á¡Ã (Chemist), ÁÈà (Geographer), Á¼À¾Ã
(Geologist) ¢¾ ÁÀÙÒ (Surveryor). ÁÒÂɦ¼ÃÉ
ÉÒ¢¾ÊÒ ÁÃÁÉÔҡʤ¢¬ÒÂÉà ¼ÃÉ¡ÓÁ¬Ê¼ÃÉÀ
¡ÃÆÊÒÊÒÂ¥ ¡ÅÉÀ¼ÃÉÆÈÉÔÒÁÁÇ¾Ç ¢¾ Ò¡Á
Ç¢ÉÁÃÒÄÀÁÒ¼ (Palaeontologist).
2.2À¡ÃÇ
ÁÇÒ¼ ¢¾ ÁÒÂɦ¼ÃÉÄÉÔÒÁÇ, Ò
¡ÁÇ¥ÊäɣȼÃÉÅÇÆÈɤÁʼÃÉÃÇ¢É 4 ¾ÊÃ
É, ¢¾ÊÒ¾ÆÒ¡ÁÒÉ: Ç¡ÓÆÀ¡ÃÁ¬ÄÉ ¼ÃÉÃÓÈÓɾÁ
Êżà ¢É¡Á¡¼ÃÉÃÒÃÒÂ¥¾ÒɼáÅÉ. ÂÉÀ¡Ã
ǼÀÂÃÊ¢ÉÈɼÒýÂ.
3. ÒÂÒÁ¼Ç
£É¥¾¡Ò¾ÁÒ¡ÁÅɦà ¾ÁÓÈÓɼ
Ç ¥ÊÒÂÒÁ¼ÉÔ¢¥¾¡Ò¾ ¼ÃÉþÁÉ¡Á
É¥ ÊÒÁÆÒ¼ ¢¾ ÄÂÀ¤Ê¡ÆÊÁÉÔ¢
ÂɢҾʤɡÅÉÆÆÒ. ÁÇÒ¼šÆÉÔ¢¼
¼ÃÉÒÂÒÁ¼¥ÉÈ¡ÁÇÀÅ Ò¤É,
ÅÆÒ¢ÁÊÅÉ ¢¾ ¤Ê¡ÅÉÅ ¡Á¡ÀÁ¤ÀƾÁ
Ò¡ÁÇ. Ò¤ÁÆҼʾÁÓÈÓÉ ¡ÅɤʡÆÊ
Á¢Ò¾Ê¤ÉÁÊ ÉÔ¢¼ÃÉ¡Á¾Æ ¢¾ Ã
ÒÇɬʡÓÁ¤ÊÉÆÄɦÉÔ¡Á¼ÆÉÊ ¢¾ ÉÉ.
ÉÔ¢ÁÉÉÒÃÊÆÉƤÊÂɼÃÉÃÃÒÂÃÉÔ¢ÃÁʬÄÉ ¡ÂÉÂÁÆÒÀÉ
¥ÊÀÊÈÁ¥ ¢¾ ÂÁÆҤʡÆÊÁ¢Ò¾Ê¤É¥ÊÃ
¢¾ ÀɦÉÔ¡ÁÂ¤É ÅÁÉÇÒƽ£¾Ã¡Á ¡
½ÂÁ¥ÊÉÒÂÒÁ¼¼ÊÓÈÓɤʢɥ¡Ã¢¾ÊÒÁ¼
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
5
¡ÁÇ¡¤É¾ÀÁ.
ÓÈ: ÒÂÒÁ¼Ç
äÉÉÔ¢¼ žÁ¼ÃÉ¢ÉÁ¥¾¡Ò¾
¢¾ ¼ÃÉ ¼ÃÉÆÊÆÈÁÊ ÁÇÒ¼¥ÊÁ¾ÀÁÁ¼
Ç¡Á 4 Ò¥ÒÊÁÉ¾É ÇÃÊ :
3.1 Òƽ£¾Ã¡Á (Australopithecus)
ÁÒ¼ÇÒ¼ÃÒ¡ÁÉÁÒÉ Ç¼ÃÉÆÆÒÄÊ
¼À¢Éƽ£¾Ã¡Á ÃÇÉȤ¾ÒÉ 4-1,5 ¾ÊÃÉ.¡ÂÉÆÊ
ÆÈÇ¡ÃÊÉ È¤¡¤Ê ¢¾ ¡ÒÁ½Â. Ç
Çƽ£¾Ã¡Á ÃÙ¡ ¼ÃÉþÁ¢ÉÁ¼Ê
¡ÂÉÃ: Ç¡½Á (Afarensis), ǽÂÁ (Africanus),
Ç£½ÁÁ (Robustus) ¢¾ÇÆÒ¡Â (Boisei ).
ÇÒÃÊ ¡ÁǼÃÉÅ£¡ÅÁÊÅÉ ¢¾ É¥Ê. ¾Á
¼¼ÃÉÊÅÇÁÇÁ¢É È£, ¢ÊÒ, ¢É, ¢¾
Ã. ÁÒ¡ÁÒÉÇÒÃÊ ¢ÉÁǾÇÒ¼ÀÂÆ
¡ÓƼÃÉÒÂÒÁ¼¡ÁǤÉÅÇ£Ó£. ÇÒÃÊÃÀ¾Â
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
6
400-530 .
: :
3.2 (Homo Habilis)
! "#$!%
&$' *!
%&+/+ 8 8%. +&+
!*+%<$<
# *% * &./ 1959 8'= #! 2-1,5
* &./, /%#+
8! # /* 100 125 % . $<, 8 %&+8 /%#+/. #& !
%#>?# *!% @#<*A*>
/* @*/ . /, >?/88//
>< <$'*!%&B!*+'#!
A.
!*+ *!% >*&'' #<%#= +'
&88, , 8!. /%#+%&#&'!
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
7
ÁÇÁ¢É¢ÊÒ, È£, ¢É, ¢¾ Ã, ÃÀ¾Â
600-750 ÁâÁÊ.
3.3 ңӣá½ÁÁ (Homo Erectus)
ǣӣá½ÁÁ ¡ÂǼÃÉÓÊÈÁÅ£¢ÁÊÅÉ. Ç¡ÃÊ
ÆÊÆÉȼÆÉÒ¥¤¼ÒýÂ, ¡Ã½Æ¢¾ Ã. ÊÒ¡ÃÊ ÁÇÒ¼ÄÉ
¡ÅÉÁÒÉ Ç£Ó£Ã¡½ÁÁ ¡ÁǼÀ¼ÃÉáÅÉÊÂÉÀ
¡Ã¥Á¼ÃÉɦ¤¼ÒáýÆ, à ¤¼ÃÉÉǬÄÉÁÀ¾Æ
ÃÒÂÙÅ¥ÉȤ¼ÒýÂ.
¾Á¼Ç £Ó£Ã¡½ÁÁ ¡ÁǼÃÉÃÓÉÈ
¤É, É 2 ¢¾Å£ÅÉÊÅÇÁÇÁ, ãÙÆÒ¬ÒÉÇ£Ó£
Ô, ¬ÊÁÀÉ, £ÙÆÒÊ¡¼Â¢ÊÔ, ÉÆÊ, ÃÀ¾Â
750-1250 ÁâÁÊ ÃÇÉȤ¾ÒÉ 1,6 ¾Êà 300.000 Ã
É.. ÆÒ¢¼Ç£Ó£Ã¡½ÁÁ¥Ê¢É:
. ÇáÁ½Æ (Pithecanthropus)
Ç Ã¡Á½Æ ¡ÁǼÃÉÅÆÊƤà . 1891 ¤¡½Ã ¡
Ò ¡¼Â£¡¡. ÁÉÁÊ, ÁÒÂÄÉÁ¡ÃÊÅÉÒÉ Ç Ò (Jawa Man). ÆÒÂ¥ÁÊÅÒÉ Ç¡ÃÊÃÀ¾ÂÙÒÉÇ £Ó
£Óþ Å: ÃÀ¾Â¢É 750-940 ÁâÁÊ
.
ÇÃÊ ÃÇ 900.000-700.000 Ã É .
¾Á¼Ç¡ÃÊ ÃÅ: ÓÈÓÉ
ȤÉ, £ÙÆÒ¬, ¡ÆÊ¡¾Â ¢¾ £¬ÃÊÒÈÒÉ
ÇÁÇÁ. ¾Á¼ÃÉÊÅÁÇ
ÁÇÁ¢ÉÓÈÆ£ÙÆÒ, È ¢¾
ÅÆ¢ÁÊÅÉ, ÃÒÀ¤É 2 ¡Á
ÉÃ.
ÓÈ: ÇáÁ½Æ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
8
. ÇÃ½Æ (Sinanthropus)
ÇÃ½Æ ¡ÁǼÃÉÅÆÊÆÈÉÀÊ ÈÈÔ
(ÇÁÂÉ) ¤Ã. 1927. ÆÒÂ¥¤ÊÓÊÈÒÉ Ç
Ã½Æ ¡ÁÇÁÇÒ ÃÇÉȤ¾
ÒÉ 600.000-500.000 Ã É .. þÁ¼ÃÉÊÅ
ÁÇÁÇÁÙÒÉ¡ÁÉ: ¢ÊÒ, È ¢¾ Á
¼ÃÉÃÀ¾Â 1000-1250 ÁâÁÊ. ÇÁÂÉ
¡ÁǼÀ ¼ÃÉÓÈÊÁ¤Ê¥¡ÆʤÀ¾ÆÃÒÂ, ÓÊÈ
Á¡ÅÉÅ¡ÅɤÊÊÒÃ, ¥Ê¢¾È. ÓÈ: ÇýÆ
3.4 Ò£Ó£Ô (Homo Sapien)
Ç£Ó£Ô ¡ÂÇ¥¤É ÙÅ ÇÙ¼ÃÉÃÓÉÁÊ
¼ÉÔÅÁÇÁÇÁ. ÁÒ¼¡ÁÒÉ ¡ÁǡǼÊ
Ç£Ó£ ¼ÃÉÒÂÒÁ¼īŗŒÄÊǣӣá½ÁÁ. Ç¡ÃÊ
ÆÆÒÄʼÀ¡ÅÉ 300.000 Ã É . ¢¾ ¥ÊÅ¡ÆÉÁÆÓ
ÁÇÁ. Ç£Ó£ÔáÅ:
. £Ó£Ô¥ÈÓ (Archaic Homo sapiens)
¬ÄɤÁÆÒ¢¼Ç£Ó£Ô¤¥ÈӥʢÉÇ ¡Á
¢ ¡ÂÉ¡ÁǼÃÉÃÇÉ È¤¾ÒÉ 100.000-35.000 Ã É .. ¾Á
¼Ç¡Á¢¢É þÁī ŗŒŁ¡Ê, Å ¢¾ É
ÁÊ, ¤¬Ê¤É. Ê¡¼Â¢, ¡ÆÊÁÊÒÉÇÁÇÁ ¢¾ Ã
ÃÊÒÈÒīŗŒÁ¼Ê, ÁÊ ¢¾ÃÀ¾ÂÁ梃 1.300 1.450
ÁâÁÊ. Ç¡Á¢ ¡ÁǼÃÉáÅÉżÃÉÃÒÃ
¢¾ÃÒ¡Åɤ¡¾ÅÉɦ .
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
9
ÓÈ: Ç ¡Á¢
. £Ó£Ô¥ÁÇÁ (Modern Homo Sapiens)
¡ÁÇ ¼ÃÉ¢ÆÒÇ£Ó£
Ô¥¾¼À ¾ÒÉ ¡Á¢Á£Ó£
Ô-Ô ¡ÂÉ¡ÁǼÃÉÃÒÂÒÁ¼É
ÀÉ¡ÅÉ ¢¾ ÅÆÊÆÉ È¼ÆÉÒ¥¤Â¢¼
ÒÃɦ. ÆÒ¢¼Ç£Ó£Ô¥ÁÇ
Á¢É Ç£½Æ (Gromagnon) ¼ÃÉÅÆÊÆÈÉ
¤ÀÊ £½Æ ¡¼Ñ½ÁÉ ¼ÃÉÃÇ
35.000-25.000 Ã É .. ¾Á¼¼ÃÉÊÅÇÁÇÁ¢É
ÓÉÁʼÉÔ, ȤÉ, ¤¬ÊÆÊÀÉ, ¢ÉþÁʾƢ¾ÃƬÊ, Ã
À¾Â 1.600 ÁâÁÊ. ÁÒ¡ÁÒÉ ¡Á¡¾ÃÉÆÊ
Ç¥¤É ¡¡ÁǼÃÉÓÊÈÁ¡ÅÉŤÊɦ ¼ÃÉÃ
ÒÃ, ÓÊ ÈÁ¢¾Á ¢¾ ¡ÓÁ¼ÃÀɦ.
ÙÇ¢¾ÊÒ, ¾ÁÀÁ¢ÉÒÂÒÁ¼Ç ¼ÃÉ¡ÓÁ¤ÊÉÒ
¼ÇÉÔ¢¥¾¡Ò¾ÁÊ ¢É¢Ó
ÙÅ¡ÅÉ¥Ò¡ÅÉÃÃÒÂ. ƢɡÅÉ¥ÒÁÊÆɡ¾ÁÉÔ
¢¼ÃÉÀÁ¢ÉÒÂÒÁ¼Ç ¢ÉÃÓÁÇÁ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
4.2
4.3
10
4. À¾ÆÃÒÂÇÈÓ
4.1 À¾ÆÃÒ¤ÇáÆÉ
ÇáÆÉ (Paleolithic) ¡ÁÇ¥¼ÃÉÇ ÃÃÒ¡ÁÉÈÊÒ¾É
Á, ¢ÒÅÁ ¢¾ ¥Ê¡Á. À¾ÆÃÒÂǤ
ÇÃÊ¥¼À ¢¾ ¢Ò¾Ê¡ÁÆÊÀ £¡¼ÃÉÁ¥
¢¾ Â. ÃÒÂÉÒ¤ÉǤÇáÆɢɤʡÆʤ
¢Ò¢¾ ÊÁÆ¡¥¼À, ÁÓÊÙÓīŗŒ
ÊȤÉÇÒÔÒÁ¡ÅÉÉȾ. ¡ÒÆʾҢ¾ÊÒ, À¾ÆÃÒÂǤÇ
áÆɢɡÁʬÁ¤¡ÅɼÃÉ¥¢ÙÉÂ. ¡ÂÉÁ
¢ÉÁ¼À¾ÆÃÒÂǤÇáÆÉ¡Á 3 ¥¾Å:
. ÇáÆÉÆÊ
ÇáÆÉÆÊÃÇÁ梃 2 ¾Ê 700.000 ÃÉ.. ¤ÇÃÊ,
À¾ÆÃÒÂÇÄÊÁ¼À¡ÁÆÊÀ. ÒÂÃÀ¾ÆÃÒÂÉÒ¤É
ǢɡÅÉÊ¥¢ÙÉ ¢¾ ÀÉÃÓÒÉ Ç. ¡ÅÉ
Åà þÁ¢É. ÊÒ¡ÁÊ, ¡ÂÉÄÉ¡ÃÊ¡ÅÉÅäÇÃÊÒÉ¡ÅÉÅ
Ã.
. ÇáÆÉ
ÓÈ: ¢ÒÂÃÀ¾ÆÃÒÂǤÇáÆÉ
ÇáÆÉ ÃÇÉÈ 700.000 40.000 ÃÉ ..
¡ÅÉÅÃÃÒÊÒ¬Ê, þÁÓÈÆÊÅÁÂÉÂÙÄÊ. ¡¾Á
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
11
¡ÅÉÅäÇÃʢɡÅÉÅÃÑÆ ÙÅ ¡ÅÉÅâ. ÒÂÃÀ¾ÆÃÒÂ
Ç Á¥¼À¡ÁÆÊÀ. ¢ÉÂɼÃɢɥÇáÆÉÆÊ¢É
¤ÁÆÃÓÒÉÇÁ¬Ê ¢¾ ÃÀ¤Ê¥¡Æʤ
À¾ÆÃÒÂ.
. ÇáÆɼÊ
ÇáÆÉ¼Ê (Upper Paleolithic) ÃÇ 40.000-12.000 ÃÉ
.. ¤ÁÆÃÓÒÉÇÁ¡¾Å¡ÃÄÊ ¡ÃÊÒÉ Æ.
ÃÊ, ¤ÁÆÁâɡÃ; ¡Â¡Á¡Á ¢¾ ¡¾É
Á. ¡ÅÉÅäÇÃÊ¢ÉÃÒÃÄÊ £¡¥ÊäÉ
Ê ¢¾ ¢¾Á. ÔÉÈÁÁ¡ÅÉÅÃÁÊ ¡Æ¡ÆÊÁÓÊÈÁÀ¡Æ
¡Å¥Ê¢¾¬ÁÁ¡Á¡ÅÉÇÉÆÉÆÂÓÉÃÊÒ. 4.2. À¾ÆÃÒ¤ÇÃ
ÇÃÃǾÒÉ 12.000-10.000 ÃÉ .¡ÁÇ¡ÅÉīŗŒ¾ÒÉ
ÇáÆÉÁäÉ, ¡ÁÉÒ¡Ò¾ÉȾÒÉÉÔ¢¢Ò
¤ÇáÆÉ ¡Á¾Â¤ÇäÉ. ÒÂÃÀ¾ÆÃÒÂ
ǤÇÃÊÁþÁ¡Å¡Ã, ÁÁʼÁÆ¡Á¢Æ¡ÙÆÉ
¡¾Å, ƾơÁ¢¾ÒÉÈ. ¢ÉÂɼÃɢɤÇÃʢɢÒÂÅÊ
ÂÀÁÊÆÊ¥ÊÀ¡ÃÄÊ ¡ÂÉ¥ÊÁ¡ÂÉ¡¡ÙżÃɥʡÁÉ:
ÆÒ¡Å, ÆÒÁ¼ÃÉ¥ÒÊÃÆÉŢŗŒħŗŒ¢¬¢¾Á¼ÃÉÁ¥ÊÁÊÃ
¾È¡ÃÄÊ. ¼ÊÂ, ¡ÅÉÅÃÀÃÒÃÄÊ. ¡¤Ç
ÃÊ¥ÊüÈ, ¾È¢¾¡ÁÀ¾ÁÄ. 4.3. À¾ÆÃÒ¤ÇäÉ
ÀÒÉ ÇÃ¤É (Neolithic ÙÅ New Stone Age) ÀÆÄʣ¾
¾Á¡Á¡ÅÉÅÃÃÉÔ¢Å: ÃÑÆÃ, ÂÉÒÃ,
¡¾ÅÉà £ÃÁ¤ÊÊÔ ¡ÂÉÃÒÃÈÄÊ ¢¾ ÃÙ¬
Æ¥¥ÊÒÄÊ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
12
ÇäÉÃÇÉȤ¾ÒÉ 10.000 à 5.000 Ã É .. ¾ÁÀ
ÁÇÃ¤É ¡ÁÇ¥¼ÃÉÇ ÉÔÓÈ¢¼ÀÂÊÒ¡Á
¡Á-¾ÉÁ ¡ÁÈÑÁ ¢¾ ¾ÊÔÁ. ÁÒÁ¡ÒÆÊÒÉ ¡ÁÇ¢É
ÂÒÁÒ¼þ (Food Producing Revolution) ¢¾ ¡ÁǼÃÉÇ
À¾ÆÃÒ¢ƼÃÉ ÊÒÁÊÂÉ¢Ò. ¾Á¼ÁƤÇÃÊ
¡ÁÁÆÂÀ, ÃÁÁÊ¡Á¢ÇÇÆÆ¡ÙÆÉÅÆ. ¾ÆÇÊ
ÁƤÊÓáÃ, ÃƾơÁ¢¾ÒÉÈÉÇ, ¤ÁÆÃ
¢ÉÁɢʾÒÉÈÑÁ¢¾ ¾ÊÔÁ. ¡ÅÉÅ¡ÅɤÊüÁÂɼÃÉ
¡ÓÁÃ, È, ¡ÆÁ¢¾¥Ê ¡ÂÉÂÄÊÉÃÒ⾤ʥÊ
ÃÒÉ Æ¥¥ÊÒ. ¡¾Á¡ÅÉŤÇÃÊ ¢ÉÒÃÊ
¥Ê¢¾ÉÔÒÃÊ¥Ê.
À :
1. ÙÁ¼ÃɤʡÆʤÄÉÔÒÁÇÁÊÃÁ¤¢É?
2. Ç¡ÓÆÃÆÊÀ¡Ã¤ ? Âɤ¡ÁÂÉÀ¡ÃǼÀÂ? 3. ÁÇÒ¼¥ÊÁ¢ÉÇ¡ÁÁÒ? ÅÒ¤¢É?
4. ҢɾÒÉÇ£Ó£ÓþÂÁǣӣá½ÁÁ¢
¢Ò¤¢É?
5. ÒÂÃÀ¾ÆÃÒÂÇ¥ÈÓ ¤¢É¾ÇÃÒ¢É ¢¾
ÊÅÁ¢Ò¤?
6. ÊÒ¡ÆÁ¤ ÁÒÁÄÉ¡ÃÊÇäÉÒÉ ¡ÁÇ¢É
Â?
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
13
Ƽà 2 ÁÆ ¢¾ À¡ÃÆÁʤÁÆ
1. À¡ÃÁÆ¡Æʼ
ÁÆ¡Æʼ¡ÁÁƼà ÁÁÆÃÆÈÓ ¡ÂÉÀ
¡ÃÄÊ ¡ÅÉ 5.000-4.000 Ã É .. ¢¾ ÄÅÆ¡Á¡ÅÉÅÒÁ¢¼
ƤÁÆ. ÊÒ¡ÁÊ, ÄÉâÉÁÁ ¡ÅÉÆ¡ÁÆ
Á. Á¥¼ÃÉ¡ÓÁ¤ÊÁÆ¡ÆʼÀ¡ÃÄÊÃÁÉÃÊ: 1.1 À¡ÃÀÂÉÒÇÆ
¼ÃÉÇÓÊÈÁÀ¡Æ£¾Â¡Á¡ÅÉÅ-¡ÅÉ¤Ê ¡ÅÉÀ¤Ê¡Æʤ
¾ÂÁÊ ¥ÊÆÉÆ¡ÓÁ¤Ê¢¬ÒÂÃɦ¡ÃÄÊÉÙÒÙ. ¢É
¾ÉÇÆ įŗŒÔ¢É¾Â¡Åɬ¾ÊÔÃÆ¡¡¼ÆÉÁÊ ÁÃ
¾Â¡ÙÅ¥ÒÊ¡ÁÉҡáÅÉÆÅɤÁÆ. ƾ¡ÙÅÃÊ¡ÓÁ
¤ÊƤÁÆ ¡ÃâÒ¤ÆÁ¡ÃÄÊ. ÒÁÇÂÉÉÒ¾Ò¼ÃÉ
Æ¥Òʤ¡ÅÉÉÀɦÁ¡ÁÉÒÆÒ¡¼Åɾ¬Ê. ÁÊ, ÆÒ¼ÃÉ
¡ÁÆÒ¬ÊÀɦü¡ÂÃÄÊ. ÆÁÆÁ ¢¾ Æ
¾Â¼ÃÉ¡ÙÅ ÊÒ¥¡Âľ ¢¾ ¾Â¼ÁƤ
ÁÆ ¡ÓÁ¤Ê¾Â¼Á¾Æ¤ÁÆ¡ÁÉÒÇÆ ¡ÂÉ¡ÁÇ
¡¾ÃÉÆÊÀ¡ÃÀÂÉÒÇÆ.
1.2 ¢ÊÆ¡ÙÆÉ
ÊÒ¡ÆÊÉ È¥¾¼Ê¾ÁÆÆ¡ÙÆɼà II ÀžÂ¼¾
¾Â¥ÊÃÆÒ, ¡ÅÉÒÉ Á¡ÅÉÅÇÓÁ¤Ê¤
¾Â ¥ÊÃÁ¼¤ÊþÁÃÄÊ. ÆÒ¡ÅÉżÃÉ¡ÓÁ
ÊÒ£¾ÃÊ ¡ÓÁ¤ÊÁ¢¬ÒÂÃɦ ¥ÊÀ¡ÃÄÊÉÙÒÙ,
ƾÂÇÆÆÈÆ¡ÙŤÊ. Á¥ÁÉÉÒÁÊ, ¥Ê¡ÓÁ¤Ê¾Â¼Á¾
Æ ¡ÁÉÒÇÆ ¡Âɾ¢ÃÊ¥ÊÊ£¤ÊÃÀÂ
ÉÒÇÆ ¢¾ ÆÁÆÁ¡ÃÄÊ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
14
ÆÁƾ¼ÃÉ¡ÙÅ ¡ÁÀÂÉÒÆÒÇÆÊȼÃÉ¡Á
ÆҬʤ¡ÆÉ ¥Ê¡ÓÁ¤Ê¾ÆÆÒÁƤÁÆÃÉÔ¢. ¤
ÁÆ¡ÃÃÒįŗŒ¡Ã, ÃÊÈÓÁÉ, ÊÈ¼Ç ¢¾ÃÆÃÉÈÓâӡÂÉÀ
¥ÉÈÁ¢ÉÁ¤ÁÆ Á¡Á¡¬ÄÉ ¡ÓÁ¤ÊÁÆÆ¡ÙÆɼÃÉÃÒ
¡ÃÅ¢Ê. ¢ÊÁÆÆ¡ÙÆÉÃÊ¡ÁÇ¡¾ÃÉÆÊÁƤÉ
ÅÁÆ¡ÆʼÙž¡Æʼ. 2. £ÊÁÆ¡Æʼ
2.1 ÁÊƤÁÆ¡Æʼ
¾Á£ÊÁÆ¡Æʼ ¡ÁÁƼÃÉÃÁ¢Æ¡ÁÊÈ ÓÁÉ ¢¾ ÊȼÇ. ¤ÁÆÃÒ¡ÁÀ¾ÁÁ¡Á¡¼ÅɼÀ ¤ÒÁ
ÁÆÇ ¾ÒÉÒÇ¡ÆʼÁʼ ¡ÓÁ¤ÊÁÆâɢ
¡Á 2 ÆÁÊÉ¢ÊÅ:
. Ò¡Æʼ
Ò¡Æʼ ¡ÁÆÁÊÆ ÇÆÊȼÃÉ¡ÁÆÒ¬ÊÀ ÙÅ ÆÒ¬Ê
ÆÒ¼ÃÉüÂƤÒÆÇ ÙÅ Æ¡ÙÆÉ. ÇÉÆÒÃÊ ¡ÁÊȼÃÉÃÀ¡Á
¤ÁÆÁÉÒ¾Ò¡ÁÉ: Æ, Á, ÂÉ¢¾¡ÅʼÃɾÂ.
ÊÒ¡ÁÊ, ¡ÅÉ¡ÁÆÁÓÁÁÆÁ, À ¢¾ ¼ÂÆÁÊ
ÆÁÉÉÒÄÉ¥ÊÁÁÊÆÁ¬ÄÉÄÊ ¡ÃÊÒÉÆÁ¾Á£Ã Á¾Á¡ÓÁ¬Ê¼ÃÉ
¡ÁÆÒ¢¼¤ÆÁÓÁÂÆ£¡Æʼ¢¾ ÊÈÓÁÉÃ. ¡ÒÆʾÒ
¢¾ÊÒ, ÒÇ¡Æʼ ¡ÁÉÇƼÃÉÃƤÁÆ, ¡ÁÊÈÃÂÉ¡Á
¼Ê¡Å¢¾¡Â.
. Òʼ
ÙÁ¼ÒÁÁÆÇ ÁÒÁ ¥Ê¼Â
¡Â¼ÃÉÒʼ¤Áƾ¡ÆʼÒÉ 2 ÉÒ¤ÉÅ: Ê
¼¡¾Ã¡Â¢¾Ê¼¬ÃÊÂ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
15
- ʼ¡¾Ã¡Â
ʼ¡¾Ã¡Â ¡Âʼ¼ÃÉ¥ÊÊÈÓÆ ¤ÆÓÇÓ
¢É¢ ÙŠƾÒÉÆ¡ÙÆÉɦ ¡ÂÉÑɼÃÉÀÒÊ
¡ÆÉÇÆ¡ÙÆÉÁÊ¡ÁÆÁÆ¡ £įŗŒÃÊÂÊŤ¡ÅÉÉ. Á
ÉÇƼÃÉÅÒÊÁÊ ¥Ê¡ÁÀ¾Á¾Â¤Â¤É
Ò¡Æʼ ¡ÂɤÉÃÊÉȤÁÆ¡Æʼ¡ÒÁÆ £¡¤
¡¼¡½Á¢¾£½¢Á¡ÃÊÒɾÃÇ¡1. - ʼ¬ÃÊÂ
ʼ¬ÃÊ ¡ÁÒʼ¼ÃÉ¥ÊìÃÊ ¼ÃÉįŗŒ¤Ê¼Æ¢¼
Å¥Ê. Òʼ¤¾ÁÃÊ ÉÒÙ¡ÁÉÇÆҼǼÃÉ¢ÆÒ
¥Ê¡Â¤É ¢ÉįŗŒÊÇÆ¡¥Ê. ÊÒ¡ÁÊ, ÉÇÆ¡ÙÆÉÃÊÀ¡Á
Ê¥ÊÈÅÒÁÇÂÉÊȼÃÉÓÁÉÃÀÅ¡Æʼ ¢ÉÁįŗŒÀ¼Æ¢¼Å
¥ÊÀÆ¡Ò¾. ÊÒ¡ÁÊ, ÉÇÆÁÉÉÒÃÊ À¡ÁÊ¥¢Ó¤
ÂÒ¡ÆʬÃÊ¡ÅɼƢ¼¤ÂɼÃÉÆ¡Å¥. ¢É¡ÅÉÒÉ
¢ÓÓÁ¤ÊÁÊįŗŒ¼Æ¢¼¥ÊÆ¢¾¤Ê¡Ò¾ÁÒ ÄÉ¡ÓÁ¤ÊÒ
¡Æ¡ÆÊ¡ÁÊÈÓÁ¤Ê¤ÂÒ¡Æʼ٥.
Óȼà : ¢£ÊÁÆ¡Æʼ
1
¡ÂÂÆÂÀ¬¤ÉÒ¡Æʼ¼ÃɤÊÀ¾Á¢ÓÒʼ¡ÁÀÒ
ÙÒÙ. Ò¡Æ¡ÆÊÊ¢ÓɬÁ¬ÉÒ ¢¾ À¾ÆÃÒÂÊÒҼǾÀ ¡Æ
¡ÆÊ¢Ó £ÀÉÃÉ¢¼¤¦ÆÉ È¤¡ÅʼÃɤɢÉÃÊ.
¡Æʼ
Ç
Òʼ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
16
¤ÁÆ¡Æʼ, Òʼ¡ÁÉÇƼÃÉÃÀÒÆÉÙÒÙ Ò
¡Æ¡ÆÊ¡ÁÊÈ¢ÓÆÊÀ¡Åɾ¾ÊÔÁÆ. ¢ÉÒ¡Æ¡ÆÊÁ¡ÁÉÇÆ
¼ÃÉÅ¡ÁÆÒÉ¡ÁÒ¼ÃÉī ŗŒŁÊ.
ÓÈ: ¼À¾Ê¼
2.2 ¾Á¡Æʼ¤£¾
. ¾Á¡Æʼ¡:
£Ê¼Áƾ¡Æʼ¡ ¡ÃÄÊ¡ÅÉÒ½Á¡ÆÊ
¡ÓÁ¤ÊÃÒÀÁ¾ÒÉÆ 2 ÇÉ Å: ¡ÆÉÅʡŽÒÃÔ Á
¡ÆɽÁ¼ÃɤÉ; Ò¡ÆÉÈÓÉÒÁ¤ÊÈÁ¼¡¾Ã. Ò
½ÁÅÆ¡ÒÉ¡ÁÊ ÈÂÉ¤É ÃÆÒÁÁ½ÒÃÔ ¡ÓÁ¤ÊÒ½
ÁÈ¡ÔÁÃ. ÁÉÁÊ, ¡ÅÉÊÒ¢É ¢¾ ¡ÅÉÓÁÒÀ¾ÂÇ
¡ÆÉÁ¥ÒÊ Ò¡ÆÄÉÀƾÆÒÁÄÊ¡ÅÉ¡ÁÀÊÊ ¾ÆÒÁ
¢ÉÁÊÆÁÉÃÊ:
- ÒÁ ÃÁÒ¤¬ ¡ÂÉÅÒÉ¡Á¾ÁÒ
Â.
- ÒÁÁ Ã: Á, Ç ¢¾ ÁÓÆÊ È¼ÃÉÃÀ ¡ÂÉÅÒÉ
¡Á¾ÁÀ¾ÁÙÅÀ¤ÁÆ.
- ÒÁ¢ Ã: ÀÉÊ, ÒÂ ¢¾ Á ¡ÂÉÅÒÉ¡ÁÀ
¾ÁÁÂÁÆ.
- ÒÁÈ Ã: ʼ ¢¾ Ò½ÒÃÔ ¡ÂÉÅÒÉ¡ÁÀ¾Á¢Ó
ÓÁ¤ÊÁÆ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
17
¢É¾ÁÊÆÀÉÃÂÊÒɬʼÃÉÁ £¡ÁÊƤÒÁǼÊÀÅ ÒÁÈÅÒÉ¡ÁÁÆÁ¬ÄɼÃÉà 2 įŗŒÓÊÈ. Òʼ¡ÙÆÉÃÊÅÀ¥
Ò¼ÊÙ ¡ÅÉ¢¾ÉÔÂÊ ¢¾ ÅÁÁ¤Ê¢ÓÓÁ¤Ê
ÉÈÂÒ¡Æʼ ¢¾Ç£ÀÉÃÉ¢¼Ô¢É¥Ê¡ÆÊ
¢¾À¼ÁÃÒ¡¼ÆÉÁÊ. ɤÀ, ÒʼÀÒ¬Äɤ¡À
ÁÃÂÊÆÒ, ÃÁÆÁ¡¾ÁÊÆ¥ÒÊ¡ÁÉÒÆÒ ¢¾ ÃÂ
¤Ê¾ÈÙ¥ÊżÁÆÁÁÉÉÒ. ÊÒ¡ÁÊ, ¾ÁÀÉÊÈÒʼ
¤Â¡ÄÉÀÉÓÇ¢ÓʼԤɡÒÁÆ, ÃÔ¾Á¾£¬Ã ÙÅ ÀÉÀ¼Á
Ê¡ÅÉÅ¢Ó¢¾È¡Æ¡¼ÆÉÁÊ.
. ¾Á¡ÆʼÃ:
¾¡Æʼ¤ÁÆà ¡ÃÄÊÁÊ¢Éá¾ÃÉÆÊÆ¡Á¾ÒÆ
Å 2.000 ÃÉ.ÅÒÉ¡Á¾Á¼À¼ÃÉ¡ÃÁÆ¢¡Æʼ. ¼ÃÉ
ʼ¤Ã ÉÒÙ¡¾Ã¡Â, ʼ¬ÃÊ ¢¾ ʼ£À¡Ã.
¾ÁÀ¤Êʼ ¤ÁÆ¡ÆʼüԤÉ¡ þÁÓÇ
¢ÓÒÉ¡ÁÉ: áơÙÁ¢¬Ê, È, ¼ÇÃÆ¡¾ÅÆ
¡ÅɡҾʼ¼ÀÂ. ÓÊ¢Ó¥ÒÉÁÊ ¡ÆʼÁÀʼ¥Ê¡ÅÉ
Èà ¢¾ ÂÉÁÂ. ÆÒÉ: ¤¥Æ¾ÒÆ £Ò ¡ÅÉ¡ÆÊ
¼¥¢¾ÊÒ, ʼ¼ÃÉ¡ÁÀ¡ÆʼÊÈÁÊÀÅÀ¥ÁÀ ¢¾ ÑÁ
ÊÇ¡Æʼ. ÙÁ¼ÒÁÃÒÉ ¾
ʼ¤Ã 5 ÆÄÉ¡¼ÆÉÁ¾Ê¬ÄÉ£Á¥ÀʬÄÉ.
. ¾Á¡Æʼ¡Â:
¡Â ¡Á¾ÁÈÓ¬Äɤ¢½Â¡¬Å ¼ÃÉÁÆ¡ÆʼÆÒÈ
¡ÂÉ¢ÃÀ¤Ê¢ÓʼÉÓÇ¢Ó. À¤Ê¢Óʼ
¼ÃÉþÁÓÇ¢Ó¤¡ÂÁÊ¢¤ÂÀÉʼÃɤɣ¡ÁÉ:
ýÂ, ¾ÒÁ ¢¾Åɦ. ÆÒÉ: Êý½ơÆÙÅ
ÈÈ ¼ÃÉþÒÈ¡Â 146,5 ¢Á ¢¾ ÒÒÊÅÊʾ 230 ¢Á
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
18
ÊÒÀ¤Ê¢Óʼ 100.000 ÆÀÉ¡Å ¤¥¾¡Ò¾ 20 Ã. à Ò¡ÁÉÈÒʼ¤¡Â Å¥¢ÓÓÁ¤Ê¤
ÙÒ¢¾ÊÒ ÁʢӾ¤ÂÆÒ¡Æʼ, Ç
¢¾ÁÒ. ÃÒÂÒ¡Æ¡ÆÊÀÉÉÁÁÁ¬ÄɼÃÉÓÊÈ, Ò¡ÆÅ
À¥Ò¢¾ÉÔÅÁÁÂʤ¼ÊÙÒÀ¤¡Æʼ.
ÓÈ: Ç ¼ÃÉ¢¡Âʼ¤ ¢Ã ¼ÒýÂ
. ¾Á¡Æʼ¡½Á:
¡½Á¥ÈÓ À¡Á¾Á¬ÄɼÃÉÃÀ¤Ê¢ÓʼɡÂ
¡Æʤ¾ÂÈÉ¡Æʼ. Òʼ¤ÁÆ¡Æʼ¡½ÁüÃÉ
4 ÉÒÅ:
- ʼ£À¡Ã ¢Éʼ¼ÃÉ¡ÃÀÉ¢É ¼ÃÉá¾Å¡Áʼ
¢¾ÊҾȼÃÉ¡ÃÀÅÀÉ¡ÁÆÁ¡ÆʼÀÉ¥.
- ʼ¼ÃÉ¡¾Ã¡Â ¢ÉÒÁÓƼÃɾ¥¤Æ ¢¾ÊÒÅÊÈ
Á¡Áʼ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
19
- ʼ¼ÃÉÅÅÊ ¢Éʼ¼ÃɤʡÂÅÊ¡Â (ÀÉÊ) ÙÅ¡ÆʼÆ
ÉÙÅÙÅÊʼ.
- ʼ¬ÃÊ ¢Éʼ¼ÃÉ¡Ã¥ÊÈÅ ¢¾ÊÒÀɼƢ¼
¥ÊÀÆ ÙÅ ÀÉÃɼ¼ÉÃÆÆ¡¡Á¬ÃÊ¥Ê À¡Á
ÊÆ¡Á¼¡ÆʬÃÊÃÀÉ¥.
¤ÊƾÁÁÆ¡Æʼ¡½Á ¼ÃÉÀ¡ÃÁÊ¢ÉÒÁ
¼ÃVIII–VII É.Ò¡ÆʼÀ¡ÃÆÃÉÒʼɬÁ¬ÉÒ. Ò
ʼ¡ÙÆÉÁÊ ÅÈÈ-ÔÅÁÁÁ¡¾ ¢¾ ÀÉáÁƾ
¡Å ¢ÉÒ¡ÆÀÊÁ¡ÁÀ¾Á¾ÂÆÊÀ¤¼Ç¢¬¡Â ¡ÅɾÊÔ
ÁÆ. ¡ÂÒɤ¢É¾¾ÁÒ¡½Á ÃÓȢƼÃÉ
ÙÙ¡ÁÉ: ¼Â¥, ¾¼Â¥, ¼Â¥ ¢ÉÅʾ
ÆÀÁÓÁ¤Ê¤Ê¢ÉÁÆ¡Æʼ. ÆÒÉ: ¤Ã 574 É.£¾Æ
ǾÁ¡¡¼ ¥ÊÀ¡ÃÂÓÈÁÆ ÊÒÆÙÉ
¼ÃÉ¡ÅÊÀҤʢÉÁÆ ¢¾ ÒʼäÁÆ¡ÁÉ: ÆÁÁ
¤ÊÇÆɤʢÉÒ ¢¾ ÊÊȼÃÉÓÁÉÃÁ¾È¬ÃÊ¡Áʼ. ¢ÉÆ
ÆÒÉ ÒʼÀÁ¡Áʼ¡Å¡Ã ¢¾ ¡ÃÉÄÊÉÙÒÙ¤Ê
ÆÁÆ¡Æʼ¡½Á.
. ¾Á¡Æʼ£½¢Á:
¾ÁÆ¡Æʼ¤Â¢Á£½¢ÁÈÓ À¡ÃÄʤÒÁ
¼Ã VIII É . £¢ÉÁÆ¡ÁÁÊÆÅ: Ç¡Æʼ, ÁÆ ¢¾
ʼ. à 510 É . ÒÇ¡Æʼ£½¢Á¥ÊÁÁʾ¼
¾¾ÁÇ¡ÆʼÄÊÀ¡ÃÆ¢¼Â¥¡Æʼ.
¡Â¢ÉÒɾÁÁÆ¡Æʼ¤£½¢Á ÆÄÊÙÁ¾Á¡ÆʼÅÉ
¤£¾ ¢É¤ÊƾÁÁƼ¥¡Æʼ£½¢ÁÁÊ, Ò
ʼ¥ÊÅÆÃÉÈÓÃÉ£ÓÊ ¢¾ ¬Á¬ÉÒ. Ò¡Æ¡ÆÊÅ
ÁÁ¤Ê¢Ó¾Â ¤Â¼ÃÉÒʤɡÆʼ ÉįŗŒÃ¡Ò¾
