įʼnĪĭń12 ļŁĮŁħŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦijŁĩĻŊŀĦģŁĮ ĭœļĮŎĽĵ(ĥĺ1357-1479)
1.ÁÁÊ¢¾ÁÇ ÀÁ¾ÒÈ
1.1ÁÁÊÀÁ ¾ÒÈ¡ÅÊÆÊ1)¡¾ÅÉÆÀ¢¬É 2)Á¾ÔÆÅ¤É 3)¢É¼ÁÆ 1.2ÁÇÁ¢É .1373-1456
1)ÁÇÀ¾ÁÊÁÁ 2)ÁÇÆ 2.ÒÒÇÉÒ¤Ô¼
2.1ÒÁ¢É¤¾ÀÁ 2.2¢Ê¥ÁÒÒÇÉÒ ¢¾ÁÇÆ 3.ÀÉÊ ÈÊÓÇÓ ÁÂÒÔ
3.1¡Æ ÒÔ-¾ÊÊ
1)¡ÅÊ 2)¡ÆÊÀ 3)¡£Æ 3.2À¡ÃÆ įʼnĪĭń11 ģŁĮĭœļĮŎĽĵļŁĮŁħŀģĸŁĹ ĸœŁĮĨœŁĦ(1347-1357)
1.ÒÁÀÊ¡ÆÊÊÇÉ 2.É¼Ê £Ó¡Å¾ÒÈÓ 3.¼Ê£Ó¡Å¾ÒÈÓ
3.1¥¾¼Ã1(.1349-1353) 3.2¥¾¼Ã2(.1354-1357) 4.ÒÒÁ Á¾Ò¾ÊÊ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
142
ijŁģĭń IV İĿĻĹ ŀĪĺŁĪĸŁĹĺĿŐţģŁĦīļĮīʼnœĮ
į ʼnĪĭń 11 ģŁĮĭœļĮŎĽĵļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦ (1347-1357)
1. ÒÁÀÊ¡ÆÊÊÇÉ
¡ÆÊÊÇÉÀ¡Ã¼ÃÉÔ¼ (¡Å ÙÒ ¤ÁÇÁ) ¤Ã
. 1316; Æ¡Á¾Ç¡ÆÊÊÊÔÒ (ÇÃÊ) ¡ÂɢɡÅʾÒÆ
ÆÔ¼¼ÃÉżÁÁʢɥǾÀ ¡ÁÆÊ. ÆÀ¡Ã
¢¾ ¡Ã£ÄʼÉÒÁ¢É¤Ô¼; £
¡¢ÉÃÀ¾Á¾ÁÔ¼, Á¡Å¾ÒÈÓÀ
ÒÃÆ¢¾ÁÁ¼ÃÉÁ¢. ÁÉÁÊ, ¡ÆÊÊÇÉÄÉ¥Ê
Ô¼ ÊÊÒ¡ ¢¾ ¼¼ÃɤÊ ¢¾ ¥ÒÊÒ¤
ÀÒ 33 Æ ¡Ã¼Ô¼ £¾É¢¾Æ¾À¢É
ÀÊ¡ÅÉÁÒÁ¡ÆÊ¡Åɦ¡ÆÊÓÉÒ¤¼Ê£Ó¢É¾ҡÆÊ
¡ÁÁ¼ÃÉ¡ÁĢɢ¬Ê¬ £¡¢ÉÁÅÄ¡Æ
Ô¼¡ÆÊÊÀÓÔÒÈÊ¡ÁÒ¼ÃÉÄÀ¡ÂÉ¡.
¡ÆÊÊÇÉ, ¡ ¢¾ ¼¥Ê¥¥ÈÉÒÁÁ
¼ÃÉÆÒÙÃÉà (¡Å £ ¢ÒÀÁ¤ÁÇÁ). ÈɼÃÉÃÊ, ƥʼÀ¡ÅÉ
¥ÒÆ¡ÆÊ£ÓÀ¾Á, ¡Ñ¢¾ÇÈÊÓÆ ¢¾ ¼ÁÂ
Á¡Å¾ÒÈÓ ÀÅÁÁ¤ÊÔ ¡ÅÉԤʡÅÉ
¼Á¼Ê£ÓÁ¡Å¾ÒÈÓ¡ÆÊ¡ÁÁ¾Ò¾ÊÊ¡.
¤Ã . 1349 ¡ÆÊÊÇɥʡ¾ÃÉÆÊ¡ÅɼÁ¼Ê£Ó¢É¾ң¡¾ÃÉ
¤ÊÄÊ¡¬Å ¢¾ ÉÒ¾ÆÄ¡ÆÔ¼À¡¾Á¢¾ ÊÒÄÊ
¾¤Ã. 1353. ÃīŗŒÆÀÅīŗŒÀ¼Á¼Ê£Ó¡Å¾ÒÈÓ¼
¡ÒÁÆÔ¡¬Å ¢¾ ¢ÑÁÉÒ¢ÉÀÊ. ¡ÅÉÀ¡¾Á¢¾ÊÒÀ¥ÊÁ
Ù¥ÁʤɼÃÉ¡Å ÒÔÁ ¤Ã . 1357. ÁÊ, ÆÀÁÅÄÊ
¾¼ÃÉԼơ . 1371.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
143
2. ɼʣӡžÒÈÓ
¤ÒÁ¼Ã XIV ÁÊʤÁ¡Å¾Ò
ÈÓÒÃÒÁ¢É¼ÁÆ ¢¾ ¡Å¾ÒÉÇÉÆÈɤ, ¾
ÒÉÁÊÒÁ ÙÅ ÁÀÒÀÉÈÊÊÁÓÇÓÁÈ
¡ÁÉ:
Ç£¥¼ ¡ÁÁ¬ÄɼÃÉÁÊÈɼ¼Â¡ÒÁơžÒÈÓ, ¥ÊÓÁ
ÀÉÁÊÄʤÒÁ¼Ã XIII ¢¾ üÂÆÒÊҤơÃʤ¥Ç
½À¢ (1279-1298) Æ. ÓÒÁ¼Ã XIV ¡ÃÃÒÁ¢É
ÁÈɤ ÆÊÒ¥¡ÂâÆÒÁÂÇÉ; £¡¢ÉÁ
¡ÅÈɼÀ£Èɼ¥ÊÊȤÉÄÊÀÅ¡ÅǼ¤
à . 1347. ÁÊ, ÃÀÉÀ¢ÆÒ¡Á¡¾ÈÇ£¥¼
¢¾ÊÒÀ¼À¼ÂÆÄÊÈɡżÃÉ¡ÁÀ¾ÂÒÇ£¥¼ ¢¾¢É¼ÂÆ
¥¼Â¢ÁÀÃ.
ÁÀ ¡ÁÁ¬ÄɼÃÉÃÒ¡ÁÊ¢ üÂÆÒÊÒÈÉÆ¡ÃÊ ¢¾
âÂÁ¡Å¾ÒÈÓ¼¼Â¤Ê. ÁÃÊ ¥ÊÓÁÊÁÊÄÊ£
¡ÆÊ¥ÒÀ½Á¼Ã II ¤ÆÊÒÁ¼Ã IX. ¤¾ÒÉÆÊÒÁ¼Ã XI ÁÀ
¥Ê¢ÉÀÒÊÒÒ¡Æ¤Ê ¢¾ Á¡Å¾ÒÈÓ.
¢ÉÀÆÓÒÁ¼Ã XIII ÁÃÊ ¥Ê¡¾ÃÉÉ¡¾Æ ¢¾ Æ¡Á¡ÆÊ
ÓÇÓÇ£¥¼ ¢¾ ÁÁÆ£. ÊÒ¡ÆÊÒÁ¼Ã XIV À
ÁÀÂÉÇ£¾Æ Á¡Å¼ÃÉ¡ÃÄÊÁÀ¢ÆÒ¡Á¡¾ ¢¾ Á
ÅÓÇÓǼÅÉÃ.
¾Ê ¢ÉÁ¼ÃÉ¥ÊÓÁÀÉÁÊÄÊÁʢɼÊÒÁ¼Ã XIII £
Ç¡Á¾ ¡ÂÉâÂÁ¡Å¾ÒÈÓ¼¼Â¡ÒÁÆÔ¡¬Å ¢¾ Ã
ÈÈÉÆȽà(Ô¤É). ¡ÅÉÒÉÁ¼ÊÂÉɦÁÃÒ
Á¢ÉÁÓÇ¢Ó ¢ÉÒ¡Ò¾Ù¼ÆÒÁ ¡ÓÁ¤ÊÃÒ¢¢ÁÆÓ
ÒÁ¼ÃXIV¡ÆÊÆÈ¢ÉÔ¢ÄɼʣÓÁťʢÉ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
144
À¡ÁÊ¢ÀÉ¥ÊÆ.
À¡ÁÁ¬ÄÉ ¼ÃÉÁÊÈɼ¼ÂÒÁÆÔ¡¬Å¡Å¾ÒÈÓ
¡ÂÉ¥ÊÓÁÀÉÁÊÄʤÒÁ¼Ã IX, ÀÓÒÁ¼Ã XIII Á
¥Ê¡ÃÃÒÁ¢ÉÁ¤¾ÒÉ¡ÆÉ, ÅÓÇÓ ¢¾ ÆÈɤÊÆ
ÁÁÆ£ (¾ÒÆ Ò); ÀÉԢɡ¼ÆÉÁÊ ÒÁ¢É¤ÀÁ
ÅÀÉÓÇ¢ÓƤ¼ÃÉÇÀ¢¢¡ÁÙ¢ÒÊ¡ÁÉ: ¢ÒÊ ÁÒ (ÊÈ),
¢ÒÊ ¡È (ÁÆ), ¢¾¢ÒÊ È. ÓÒÁ¼Ã XIV
ÇÉƥʼʣӢÉÂÊ ¥ÊÒÊÒÆÒ ¢ÉÀÀɼÁÀ
¡¾ÁÆ¥ÊÆ¢¾ÁÅÀÉÃÒÁ¢ÉÁÈɤơÂÒÁ¼ÃXVI.
ÉÒ¼¼Â¡ÒÁÁ¡Å¾ÒÈÓ ¢ÉÁÒÔ
(¡ÒÁÔ¡¬Å) ¢¾Á (¡ÒÁÔ¤Ê). ¤¾ÒÉ
ÒÁ¼ÃXIII ÁÒÔ¥ÊÅÓÇÓÁÁÆ£ (¾ÒÆÒ)
ɾÔ ¡ÓÁ¤ÊÒÔ¥ÊÓÁƼÆÓÊ¢Ó¢¾Æ¾ÒÉ
ÒÁ¼ÃXIV ÆÒÁ¾ÒÉÁÒÔ¢¾Á¢ÉÃÒ
¡ÁÉÄ, Á¢ÉÁ¢ÉÒ¡Á¡Ò¾Ù¼ÆÒÁ ¢¾ ¤¼ÃÉÇÀ¡ÃÆÁ;
£¡¼¢ÉÁ¥ÊÇáÆÊ¢ÒÔ¢¾
Ç£ÃÄÊÆÓÙÒ ¼Á¾ (ÓÉ£Ê) ÒÔ ¤Ã . 1371; ¡ÃÊÂÉ¡ÓÁ¤Ê¡ÁÉÄÓÊ¢ÓÒÉ¡ÆÉ.
¼¡¬ÅÁ¡Å¾ÒÈÓ ¢ÉÁ¼ÃɤÉÒÉÈɤÃ
¡ÒÁÅ: ÁÒÃ. ¤¾ÒÉÒÁ¼Ã XIII áÂÉÒ¢
¢¡Á¾ÒÆà (¡¬Å) ¢¾¾ÒÆÆ (¤Ê) ¥ÊÅÓÇÓ¢¾Ä
£ÁÁÆ£. Ò¡Æ¥ÊÊÁÊ¡Á¾ÒÆÒ¢¾¼ÀÆ
ÆâÆÃÉÈÓà ¢¾ ÁÁÒÃÉÓÇ¢Ó £¡¢ÉÁÁ
ÒáÆÊÓÉÒ¤¼Á ¡ÅÉÓÇÓÁÁ¤ÊÔɾÔ¡ÁÉ:
ÒÔ, ÁÀ, , ¡...Òà ¥Ê¼ÀÀÉÊÁÁ Æ£ ɼÀ¾
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
145
ÆƼÆ. ÆÓÃ. 1366 ÄÉÄÀÀ¡¾ÁÈÉ¢¾Á¥¾ÉÆ
£¢ÉÂåʼÆÉÒ¡¼¤Ã. 1368.
ÉÒÁ¡Å¾ÒÈÓ ¼ÃÉÆÈɤʼÂÆÒ ¢ÉÁÀ ÁÊ¢É
¼ÊÒÁ¼Ã X ÁÊ, ÓÒÁ¼Ã XIII À¥Ê¢ÆÒ¡Á¡¾
¢¾¼ÀÆÆÒ¡ÅÆ¡¢¢. ¤ÁÊ, Ô¼
¡ÂÉ¡Á¼ÃÉÃÒ¡ÁÊ¢ ÃƢż¢É¥Ç¾À ¥ÊÀÉ
ÁÊÒÆÇÆ¡Å Ò (à . 757). ¤ÒÁ¼Ã XIV ¤ÒÆ
ÆÔ¼¥ÊÃÀÊÁ¢É¢¾ ÃÁÆ; £¡ ¢É
ÀÓÔÒ (ÈÊ¡ÁÒ¡ÆÊÊÇÉ) ¥ÊÄÀ¾Á¾ÁÊÊÔÒ (ÈÊ¡Á
¡ÆÊÊÇÉ).
¡ÒÆʾҢ¾ÊÒ, ÁÁÊÊ ¾Ò¡Â
¤¡Å¾ÒÈÓ ¥Ê¡Á¡ÅÉ¥Ò ¢¾ ¡ÁÁ¥ÇÁ¤Ê¡ÆÊÊÇÉ
À¡Ã¼Ê£Ó¢É¾ҡÆÊ¡ÁÁ¡. 3. ¼Ê£Ó¡Å¾ÒÈÓ
ÃÀÇÈ½Æ ¢¾ ÆÒ¾Ò, ÁÒÁ¼É¥Ê
¼ÂÉÔÒÁ¡Ô¼ ¢¾ ÔÀ¾Á
¡ÆÊÊÇÉÒÉÊ¡ÆÊÊÇɡâ¾ÊÒâÊÒ 33 ¡ÙÁÊ; ¡ÅÉÀƼÀ¢¾ÊÒ¡ÁÒÉ
¡ÁÆ¡ÁÒÊ¡Å ÄɼÀ¡¾¡¼¡ÆÊÊÇÉ ÊÒ
¾É¢¡ÂÉÃÈɾÊÔ, ¾ÊÔ, ʾÊÔ, Ò¾ÊÔ¢¾¡¼ÁÆ 33 Æ. ¢ÉÁ
ÒÁ¥¤É ¥Ê¼Â¡Ô¼¡ÆÊ
ÊÇÉ ÒÉ¢ÉÊ¢ÉÒÁ¢É¤¾ÀÁ¢É
Ô¼ÀÅÀÓÔҥʼÀÃÁ¾ÁÊÊÔÒ ÈÊ¡ÁÂ
¡ÆÊÊÇÉ; ÁÊ, ¡ÂÉÄÉÀ¡ÁÊ¥ÊÔ¼ÊÊÒÈʤÊÂ
¢¾ ¥ÒÊ¡ÅÊ¡ÅɤÀÒ 33 Æ ¡ÅɥɼÆÀ¾Á ¢¾ÊÒÁ
ÊÈÁ¾ÁżÃÉÔ¼ÈÊ¡ÁÒ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
146
¢¼ÃÉ¡ÅɼÁ¼Ê£Ó¢É¾ҾÊʤÊÀ¡ÆÊÊÇÉ
¡ÆÊÊÇÉ ¥ÊÁÒÁÆҡżÃÉÈɾʢÉÀÊ¡ÅÉ¡ÆÊÓÉÒ
ÈÊÁ¾Á¼ÃÉÔ¼¡ÁÉ: ÁҡƢɡÅÒÔÀ, ÁÒ
ã¢É¡Å ¢ÉÀÅ¡. ÁÊ, ¡ÆÊÊÇɥʡÅÉÀ¾Á¾Æ
¥¡Â¢¤ÊǡžÒÈÓ ÀÅ¡ÙÃÉÃ, ¡ÅÉ¥ÒÁÁÊÀ¾ÁÈÉ¡
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
147
ÈÁ¡¾Á ¢¾ ÃÆÒÁÁ¢¼Æ. ÙÁ¼ÃÉÃÔÒ
Ê¢¾ÊÒ ¡ÆÊÊÇÉÀ¥ÊÀÀ¾ÁÆ ¼À¼Ê£Ó¢É ¡ÂÉ¢É
¡Á 2 ¥¾Å: ¥¾¼Ã 1 ¢ÉÁ¢Éà . 1349-1353 ¢¾¥¾¼Ã 2 ¢É
Á¢ÉÃ. 1354-1357 ÁÉþ¾Ô¾ÇÉÃÊ: 3.1 ¥¾¼Ã 1 (. 1349-1353)
¡ÅɼÁ¼ÃÉÁÊÈÉ¡¢ÂÁÁÀ ¡ÅɼÁ¼Â
¤Ê¼Â¡¬Å ¼¡ÒÁ ÊÒÇ£¼ÇáÆÆÒ¡ÅÊÉ ¡ÅÉ
ÆÀ¾Á ¢¾ÊÒÄÉÇ¡ÆʡŤɼÃÉ¡ÁÊ¢ÙÁ; ¢ÒʼÀ¼ÃÉÀ¾Á
¡ÆÊÊÇÉÇ¡ÆʢɢÒÊƼÁ¢ÒÊÃÊáÁÊÈÉ¡¢ÉÀÊÃÀɤÉÀÊÈ
(¢Ò ÇÆ, ¡¼¥¼) ¡ÂÉÃÈÁÊÈÉ¡ÅÆÊÒÙ¡ÅÄÊ
Á¡ÁÉ: ¡Å Æ, ¡Å£, ¡ÅÇ, ¡Åʼ, ¡Å¢,
¡Å Á, ¡Å À¢ ¢¾ ¡Å Ê. ƼÁ¥Ê¼ÀÀÉÊ
¼Á¡ÆÊÊÇÉ ¢ÉǼʥʡÃÒÂÈɬÓÆ. ÁÊ, ¡ÆÊÊÇÉ¥Ê
¢ÉÁÊƬÄÉƼÁÄÊÆ¢¼.
ÁÊ, ¡ÆÊÊÇÉÀ¡ÅɼÁ¡ÆÊÈÉ¢ÒÊ (ã) ¡Âɤ¡Ò¾
ÁʢɾʡÁÈÊÆ; ¡ÅÉÄ¢Òʥʢ¾ÊÒ ¡ÆÊÊÇÉ À¥Ê
¢ÉÁÊÊ¾Ê ÈÊ¡ÂÉ¡ÃÒ¤¬ÓÆ ÄÊÆ¢¼.
¡ÅÉÄ¢ÒÊ ¥Ê¢¾ÊÒ ÆÀ¥ÊÆɼÁƾƥġÆÀ
Á. ¡ÅÉÀ¾Á¡ÆÊÊÇÉ¡ÅɼÁ¡ÆÊ¡ÀÁ À¼Â¾
ÈÊÆ¡ÅÀ¥Ê¡ÆÀÉÈÊ ¢ÉǼʥʡÃÒÂÈɬÓÆ. ÁÊ, Á
ÆҡżÃÉÈɤʼÂÆÀ¼Â¾¡ÁÉ: ¡ÅÃ, ¡Å, ¡ÅÁ
¢, ¡Å ÁÉ, ¡Å Ç ¢¾ ¡Å £ À¥ÊÀÉÊÀÉ¡ÆÊÊÇÉ.
¡ÅɼÁ ¡ÆÊÊÇÉ ÄÀÁ À¡¾Á¢¾ÊÒ À¡ÅɼÁÄÊ¥
ÇáƢÒÊ ¡ÁÒÔ ¡ÂÉ¡Á¢ÒʤÉÆÒ ÁÊÈɼ¡ÒÁ¢ÒÊ
, ¢ÒÊÃÊáÁÒÔÅ: ÒÔ ¡ÁÃÉÒ, ÒÔ ÒÊÊÔ, ÒÔ ÒʼÆÉ, ÒÔ ÉÒ, ÒÔ
ÒÁ, ÒÔ ¢¾ ÒÔ Ç. È¢ÒÊÃÊ¢ÉÒÔ ¡ÁÃÉÒ ¡ÂÉüÃÉÁÊÈÉ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
148
À¾Â¡ÒÀÊÃÈ ¢¾ ÀÊÂ. ¡ÁÃÉÒ ÈÊÆ¡Å¥ÊÀÀ¾ÁÀÉÊ
À¾Á¡ÆÊÊÇÉÉÇ¡Å. ¤¼ÃÉÇ¡ÁÃÉÒÀ¡ÃÒÂÈɬÓÆ. ÁÊ,
¡ÆÊÊÇɥʢÉÁÊÊ¡ÁÃÉÒÄÊÆ¢¼.
ÙÁÁÊ, ¼Á¡ÆÊÊÇÉÀ¡ÅɼÁ¡ÆÊ¢ÒÊÒÔÀÊÓÇÉ-Ô ¡ÂÉÁÊÈÉ
À¾Â¡ÒÑÁɾÒÉÀÊÂ, ÀÊÔ ¢¾ ÀÊÁ; ¼Â¤ÊÂÁ¢ÒÊ ¡ÁÒÔ.
¢ÒÊÃÊÊÒÙ¡ÅÅ: ¡Å ÀÊÓÇÉ, ¡Å Ô, ¡Å , ¡Å
Ô. Ê ¡ÆÊÆÒÔÀÊÓÇÉ¥ÊÀÀ¾ÁÀÉÈÊ ¢ÉÀÀÉÊ
¼À¾Á¡ÆÊÊÇɥʤ¼ÃÉÇÀ¡ÃÒÂ. ¡ÅÉÁÁÊÆÈÉ ÒÔÀÊÓÇÉ
-Ô¢¾ÊÒ, À¾Á¡ÆÊÊÇÉ¥ÊÅÀÉÇÄ¡Æ¡ÅÁ¢¾¡ÅÔ¡Á
ÆÀ¡¾Á.
¤¼ÃÉ ¡ÆÊÊÇÉ ÒÔÄÊ¥Ã¡Å Ò ÈÉÁÊ ¼ÊÒ ¼ÔÀÀ (ÀÀÆ) ¡ÅÊ¡ÆÊ¡Å Ò ¼Ãɬå¡Å¡Å Ò ÈÉ¡Å ÒÔÀ ¥Ê
¡ÆÊÓÉÒ¼Á¡ÆÊÊÇÉ ÇÄ¡Æ¡Å Ò ¡Âɤ¡Ò¾ÁÊÆ
£Ê¡¾ÁÉ. ¡ÅɼÁ¡ÆÊÊÇÉÄ¡Å Ò ¥Ê¢¾ÊÒ À¥Ê¢ÉÁʼÊÒ¼Ô
ÀÀ ¡ÁÈÊÆ¡Å Ò. ¤ÁÊ, ¡ÆÊ¢ÉÂÒÔ ¡ÃÒ
ÒÁÉ¥ÒÊ¡ÆÊÊÇÉ ¼À¼Ê£Ó¢ÉÂ¥¡ÒÁÈ
ÙÒÄÉ¥ÊÆɼȡ¾¡ÅÉÀÆ¡¢Á¡ÆÊÊÇɤ¼ÃÉÇÀÀÆ¡¢
Á¤Ã. 1351 ÁÉáÅʤ¾ÇÉÃÊ:
- ƾ¡Å¼ÃÉÈÉ¡ÓÅÃÓÊÒÊÃ¡Æ (¡ÓÅÆÅÊ) ¢Éƾ¡Å¾Ò. - ¡¢¡¼ÁʤÊÁ¡Æ¢ÉÆÊÊÉ¥¡ÂÀÊÊ¢Ò (ÉÉ
ÀÊʢɡÁ).
- ÙÁ¢É¢¤ÊÅ¡ÆÁÈÁÀÊÀÅÑÆÆÊÀ¥Ù¾Æ¾ҢÉÉ
¤¤ÊÅ¡ÆÉÁÊ¡Á¡¢¾Ò (¡ÂÁÈÙÒ).
ÙÁƾƢÁÒÔÀ¡¾Á¢¾ÊÒ ¡ÆÊÊÇÉ À¡ÅɼÁ¡ÆÊÈÉ
¢ÒÊ ÂÇ¥¼ ¢¢ÒÊÃÊÀÈÓ¡ÃÊÒÉ “¼ÆÉÊʬȔ ¡ÂÉÃ
¡Å ¢¡ÁÈ. Á¡Å¼ÃÉÄÊÁ¢ÒÊÃÊà ¡Å ¥, ¡Å ÒÊ, ¡Å
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
149
Â, ¡Å ¥¾É, ¡Å £Ó, ¡Å , ¡Å ¾Ê, ¡Å ¼ÊÒ, ¡Å
ÙÇ, ¡Å ¢¾ ¡Å Ò ¡ÁÆÊ. ¡ÅɼÁ¡ÆÊÊÇÉÄÁ¡Å
¡ÙÆÉÃʥʢ¾ÊÒÀ¥ÊÁÁÊÆŤɢ¾ÁÁ¤ÊÆÉÉÒ.
ÁÊ, ÀÅÀÉ¡ÅɼÁ¥¼¼Â¡ÒÁÆ ¡ÆÊÈÉ¢ÒÊ ÂÁ £
¡¾ÃÉÄ¡Æ¡ÅÈ¡¬Å¢¾È¤Ê¢¾ÊÒÆÉ¡ÂÔÓÉÇ¡ÆÊ¡ÅÔ
ÓÇÉ; ¤¼ÃÉÇÔÓÇÉ¥ÊÔÀÉÊ¡Á¡ÅÉÒ Ê¼ÁÆÉ¡ÅÉ
ÁҢɡÆÊÊÇÉ ¢¾ ¡¬Ã¢É¡¢¡ÅÅÁÉ
ÉÒÒÉ: “¡ÓÆÀÉÓÆÊ¢¾ ¤ÊÊ¡Æ¡¢¡Å ¢ÉÆÉÙÒÒ
¡¼ÆÉǤÊÇ¡¬ÅÇÊ¡¼ÃÊ...” ÙÁÀ¡¾ÁÄÁ¡ÅÑÉ¡¬Å¢¾ÊÒ
¡ÆÊÊÇÉ ¥Ê¢ÉÁÊ Ã ¡ÂÉ¡Á¢É¼ÁƬÄÉ¡ÂÉ¡¡ÁÈÊÆÆÒ¡Å
ÑÉ¡¬Å¼ÁÆ.
ÙÁÄ¢¡¡¬Å¢¾ÊÒ Æ¥ÊÁ¼Â¡ÅɼÁ¾Æ¼¤Ê ¢¾
ÔÄ¡ÆÔ¼ ¡ÂÉ¡ÁʡášÆÊÊÇÉ ¢¾ ¢É¡ÆÊ
Ǽ¡Âɤ¡ÅɼÁÁÊÃÊ ¼Á¡ÂÉ¥ÊÁʼÁÈÉÀ¾Â¡Ò
ÀÊÈÆÉÒÒ ¡ÅÉ¡ÅÉ¥Ò¡ÆÊÊÀÓÔÒÈÊ¡ÁÒ ¼ÃÉÆ
Ô¼. ¤ÁÊ, ¡ÆÊÆÊÊÀÓÔҥʡÃÊÆÒ¡ÅɼÁ
ÙÆ ¼ÃÉÒÁ¡Æʤʢ¢¾ÊÒ. ÁÊ, ÄÉÊÒÆÉÀ¾Á¥Ç£Ã
¼Á¡ÆÊÊÇÉÈÉÈ¡Â 3 ¡¼ÅÉ, ¢ÉÀÅÃÁÅƼÁ 3 ÁÊ.
¾¥ÃÃÊ¡ÓÁ¤Ê¡ÃÁÉ¡¼Å¡ÂÔ¼¡Á¡¤Ê
¡ÆÊÆÊÊÀÓÔÒ ¡ÃÒÊÆÒ ÄÉÁɤʼÁÙÒ¥ÀÉÈÊÀ¾Á¡ÆÊÊÇÉ
ÃÁÊ¤É ¢É¼ÀÀÉÂÁÀÁÉ. ÃÊ ÂÉ¡ÓÁ¤Ê¡ÆÊÊÀ
ÓÔÒÒÆÒ¢¾Á¤ÂÊÒ¡ÅÉ (¡ÅÉ) ÊÁ¡Ã¡ÂÉ¢¾
¤¼ÃÉǼÁÈÉÀ¡ÃÒÂ. ÁÊ, Á¡¢ÉÔ¼¥Ê¥¡ÅÊ
¡Ã¡Æ¡ÆÊÆÊÊÇÉÄÊ¡Òþ¼ÃÉÔ¼¤Ã . 1353 ¢¾ ¡
¥ÊÒ¢ÉÆÒÉ: ÊÙʼÀ¾Ã ÃÁÇ; ¤
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
150
£ÃÊ Æ¥ÊÁ¾Ò¾ÊÊ £Å¡ÆÔ¼ ¡Á
ÙÒ.
¡ÅÉÄʾÁ¾Á¢¾ÊÒ, Æ¥ÊÀ¡ÃÁÁÊÆÁÊÈ
¢¾ ÁÇÀ¾Á¼; £¡¢É¥Ê¢ÉÁÊÈʼÃÉÃƤÒ
¼Ê£Ó¢ÉÂÄÊÓÁÀ¢¬É¡ÁÉ: ¢ÉÁÊÈɾÊÔ (ÊÒÔ) ¡Á¢¡Å ¡Á
ÆÊ.
3.2 ¥¾¼Ã 2 (. 1354-1357)
ÙÁ¼ÃÉ¥ÊÁÁÊÁÆÁÊÅÊ ¢¾ÔÀ¾Á 1
à ¡ÆÊÊÇÉ À¥ÊÅÀÉÀ¡Ã¼Ê£Ó¢¾Ò¾ÊÊ. £¢¤ÉÁ
ÆҡžҼ¼Â¡ÒÁÆÔ¡¬Å¢¾¼Â¡ÒÁ¡ÒÁÆÔ¤Ê.
¡ÅɼÁÁʼà 2 ¡¾ÃÉÆÊÇáÆÆÒ¡Å¾Ò ¼¼Â¡ÒÁÆÔ¡¬Å
Ô¼¡ÁÉ: ¡Å ¡ÙÅ (. É), ¡Å ÓÇ, ¡Å ¢, ¡Å Ô
, ¡Å ¼, ¡ÅÆÓÀ, ¡ÅÔÅÊ¢¾ ¡ÅÅɦ. ¡ÅÉÄÁ¡Å
¡ÙÆÉÃÊÀ¡¾Á¢¾ÊÒ ¡ÂÉÀ¡ÅɼÁ¡ÆʤʢÁ¾Ò¾Ê ¡Âɤ¥¾
ÁÊÃÈÈÉ¡ÅÔ¢£¢É¡ÆÊÙÅÈ¡ÁÁ.
¼Á¡ÆÊÊÇÉ ¥Ê¼ÀÀÉÈÊÁ¼Á¢¡Å ¢É¡Å Ô¢
¡ÅÉ¢¾ÊÒÀÅÀÉÇÄ¡Æ¡Å ¢Ò, ¡Å ¡¾Á, ¡Å ¥Ó, ¡Å È, ¡Å
, ¡Å ÆÒÆÒÑ Æ¡Â¡Å Ô¢ ¢ÂÁ (¾ÅÊ). ¤¼ÃÉ
ÇÁ¾Ê¼ÃɬåÈÉÔ½ À¥ÊÀÉÊ¡Á¥Ã, ÓÁÓÈÊ¢¾ÊÊ
Áʢɥ¾Æ¢¾¡ÉҤʢɾÊÊ.
ÙÁƾƢÁÁ¾Ê¢¾ÊÒ ¡ÆÊÊÇÉ À¡ÅɼÁ¾ÆÇÃ
¡Å ÒÔÁ ¢¾ ¡Å ÒÔÀ ¡ÂÉ¡Á¡Å¤É¼ÃÉÃÅÉÔÈÉ¡. ¼Á
ÁÃÆÒÁÁɤÊÂ; ¡ÅÒÔÁÆ£ÔÇ (Ô¡ÙÁ)
ÈÊ¡ÁÀÉ, ÉÒ¡Å ÒÔÀ Æ£¡ÆÈÊ¡Á¾È. ¼Á¼ÁÀÉ-¾È¥Ê
¼ÀÀÉÊǣüÁ¡ÆÊÊÇÉÉ¢¢Ó, ¢É¤¼ÃÉÇÀ¾¥
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
151
¤Ê¢É¼Á¡ÆÊÊÉÇ; ÔÇ¥ÊÅʤ¬ÓÆ; ÉÒ¡Æ¥Ê
ÙƬå¡ÅÒÔÀ¢¾ÔÊÁ¡ÅÆ¥ÒÊÉ¢¢Ó.
ÇÄ¡Å ÒÔÀ ¢ÉÃÒÇÊ Ê¡ÅÃÊÃÀ¢¥É¬
Á¢¬Ê¬ ¢¾ ¼Á¡ÆÀÃÒ¡ÁÊ¢. ÀÈÓ¾Ò
ÉÒ¥ÒÊÒÉ: ¡ÆÊÊÇÉ ¥Ê¤ÊƾÇÙ¾ÀʤÊÒ¡ÅÀ¥É¬ £
¡ÆÊÊÇÉ ¥ÊÀÁɤʾȬÊÔ¡Â-ÔÀ ¢¾ÊÒ¾ȬÊÁÉÉÒ¡ÆÊ
¤ÉÀ¥É¼ÃÉ¡ÁÀ¢¡Å ¼À¼É¾ʡÅÈÉÒÁ ¢¾ÊÒÀÀ¾Á¬ÃÁ¥ÁÊ
¼ÁÈÉÒÔÁ. ¢¥ÒÊÒÉ ¡ÅɼÁ¡ÆÊÊÉÇ¥ Ò¡Å
¡ÆʤÒÉ¡ÆÊÊÇÉ ¥ÊÉÔ¤¤ÇáơŠÒÔÀ ¢¾ÊÒ ¢¾ Ò¡Å
¥ÀʾȬÊÔ¡Â-ÔÀ ¼Ãɼ¡ÆÊÊÇÉ Â¡ÆʤÉÀ¥É ¢¾ÊÒÒ¡Æ¡ÆÊÀ
Á¡Æ¾È¬Ê ¡ÂÉ¡ÓÁ¤Ê¡ÁÉÒÉ ¼ÃɼÁ¡ÆÊÊÇÉ
ÇáÆÊ¡Å¥ÊÉÄÊ.
¤¼ÃÉÁʼÁÈÉÒÔÁ, ¡ÆÊÊÇÉ ¥ÊÆɼÁÆ¥ÇáơÅ
ɦ¼ÃÉÈÉÑÁÉÒ¢ÉÀÊ¡ÂÉ¡Á¡ÅÈÉ¡¢Ç£¥¼¢¾Ç¼¡ÁÉ:
¡Å ¢É, ¡Å Æ, ¡Å , ¡Å ¢É¼ÊÒ ¢¾ ¡Å ¥¼ ¡ÁÆÊ.
ÙÁ¼ÃÉÄÆÒ¡Åɦ¥Ê¼ÁÆ¢¾ÊÒ ÀÁÅ¡Å ÒÔÁ. ÁÊ, ¡ÆÊÊ
ÇÉÀ¥ÊƼÁÇÄ¡Æ¡Å ÒÔÀ ÃÁʬÄÉ ¢¾ ÀÇÄ¥Ê
¢¼ÃÉÒ¥ÒÊ.
ÙÁÄ¡Å ÒÔÀ À¡¾Á ¡ÆÊÊÇÉ ¥ÊǼÁÔÀ¾ÁÈÉÒÔÁ¥¾
¬Éġ¾Ȣ¾Êà 1357 ¡ÂÉÀ¡ÅɼÁÇáÆÊÁÆÒ¡ÅɦÈɼ¼Â
¡ÒÁÆÔ¤Ê ¼ÑÁÉÒ¢ÉÀÊ ¡ÂÉÉÒÙ¢¾ÊÒ¤¡Ò¾ÁÊÄÊÁ¢ÒÊ
ÓÊ¡Á¡ÁÉ: ¡Å, ¡ÅÔ, ¡Å¾Â, ¡Å½, ¡Å
¼Ô, ¡Å ¡, ¡Å ÁÃÉ¢ ¢¾ ¡Å £Ñâ ¡ÁÆÊÆÊ
(ÁÆÒ¡Å¡ÙÆÉÃÊ Èɤ¡ÁÒÁ ÓÊ¡Á, ǾÂ, ȽýÀ, ᡼
¥¼¤ÁÇÁ). ¡ÅÉÄÁÆÒ¡ÅÁÉÉҥʢ¾ÊÒ ¡ÆÊÆÊÊÇÉ ¥ÊÆÉ¥
Èɼ ¡ÆÊÆÊ¢ÉÁǼÈÉ¡¾Ê¢ÉÀÊ¡ÆÊ ¡ÂÉáÅʤÒÉ:
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
152
ÈÊÓÆ ÙÅ ¢Ò¤? ¢¾ Èɼ À¥Ê¡ÆÊÊÇÉÒÉ: “...¡ÓÆ¡ÁÃÉ
ÊÁ¢ÉÇȽÆÇÊ, ¡ÆÊ¥ÊʥʡŤʡƢɡơÆÊÆÊ (Æ
¥) ¡Å¡¼ÆÊÆÊÈÀÉ ¢¾¢¡Å¥¼ ¡Á¡ÆÊÆʼÊ...“. ÊÁÃÊ
Á¥ÊÆÉ¡ÅÉÁÒ¡ÆÊÊÇÉ. ÁÊ, ¡ÆÊÆÊÊÇÉ ÀÃÒ¡ÂÉÀ¤
¢¾À¡ÁáÁÊÀÁÉÉÒ¢¾ÊÒ¥ÊÀ¼ÁÁÅÑÁÉÊ¢ÉÀÊ¢¾
¼ÀÙ¥ÁʤÉÈÉ¡ÅÒÔÁ.
¡ÙÃÙ¥ÁÊÂɤɥÊÁÄʤ¾ÒɼÊà . 1357
¼ÃÉÒÔÁÈÉÀ¾Â¡ÒÊÒÉÁ¡ÅÊ¡¬Å. ¡ÙÃÙ¥ÊÀ¡Ã¥
¡Á¡Ò¾ 7 ÒÁ 7 Å¡ÂɤÃÊ¥ÊüÃÆÆ, Ò¡ÆÊÊÇÉ, Á
¢¾Æ¼ÈʼÃÉÀ¡ÃÀÉÈÊ¡ÅɼʣӢɾÒ.
¤£¡ÙÃÙÃÊ ¡ÆÊ
ÊÇÉ ¥Ê¤ÊÀ£Ò¢ÉÒƼÃÉ¡ÆÊÓÉÒ
¡ÂÉáÅʤÁÉÃÊ :
“¡ÆʼÁÙÈÊÓÁÊ¡ÅɤÊÃÊ
¾ÁÆ£, Á¬ÄÉɤÊÊÁÁ¢ÉÒÉÊ
ÆÂÀÃ ¡ÆÂÀÃ ÆÉÙÊÁ
¡, ¤ÊÈʬÄɾÈÉ ¡Á£¼Á
¬ÁÄÉÊ¡Á, £¼ÀɬÁɤÊÊ ¼ÀÉÒÉ
¤Ê¤ÉÁ¥ÒÊ Æ£¼¢¾ÊÒ¤ÊÉ¡
ÒÔ, ÆÁÁÁ¡Ã¤¢ÉÂÃÊÁ
ÃÆ ÆÁÀÄÉÃ, ÁÀÉÃÆÆÁ¡ÆÊÀ
Àɥʢ¾¡¡ÓÆÀɤÊÊ¡ÅÉÁÉÃÊ¢¾.
Á¬ÄÉ¡ÆʼÁÙ ÀÉÂÉÊÁ¤ÊÊÁÈÊ ¡Å¼ÁÒ.
Á¬ÄÉÉÊɡżÁÒ¡ÆÁ¼ÀÔÔÊ¡Å¡ÓÆÂɤ À¤ÊÓÈʤÊ
¡Á¢Ê.
ÓÈÙÀÉ ¡ÆÊÊÇÉ ¼ÃÉÙÒÒÔÁ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
153
Á¬ÄÉ 2 ¡Å¤ (¡ÆʤÒɢɡÅ) ¤Ê¤ÊÆ¡Å¥ÒÊ¡ÓÆ ¡Å
ÓÔÆÔ¼ÇÊ¢¾ÊÒ¡ÓÆÁ¥ÊÈ ¢ÊÅɼÁ¢Æ ¢¢É¢ÁÉ
¢¡Å¼Á¡ÆÊ¡Ã ¡ÆÊ¥¾É ¢ÉÉÉ Æ¼Á¡¼ÒÁÓÁÀÊÂÉ ¢¾ ÆÈ ¼Á
Æ¡Å ¢¾ ¢¡ÆÀ ¼ÁÆ Æ£Ó ÆÆ Á¢Ê Á ¼ÁÙÁÁÊ
¼ÊÁ ¼Á¥ÓÉÔÒ È¡ÆÊ ¼ÊÒÈɬÙÆ È¡ÆÊÁÊ ¼ÁÒÊÊ
ÊÔ¼ÁÊÉÊ Á¥ÒʼÃÉ ÔÆ Ô¼ÁÊ ¡ÁÒ 36 £ Á¡ÅÓ
¢¾ÊÒ¡ÓÆÁ¥ÊÈÃÊâ¼ÁÙÑÈÃÊ¢¾Á¡Â¡ÅÔ¤ÊÄÊÈÉÊÈÉ¡Å
¡Å¤ÊÓ¡ÅÒÁÈʤÀÉÄÊ¡ÓÆÒÉÀÉÅÉÀÉ¡ÓÆ¢¾. ÁÒɤʾÊÔʾÊÔ¢
ÈÉ¡ÆÊÊÙңɥÊÁÉ¡ÓÆ¥ÒÊ ¤ÊÓÈÊÁÆÒ¤¡ÆÊǼÁÒÁÈÉ¡žÊÊ
ÈÊÅÉ¢¾Æ¡ÆÊ¢ÉÂÁÊ¢¾ÈÉ¡ÓÆ¡ÆÊÊÙÒ£ÉÁÉ¥ÒÊŦÁÉÃÊ¢¾.
Á¬ÄÉ¡ÆʼÁ٠ɡƥɡšÁÊ ¥ÉÂÁ¡ÁÁ¬Á ¡ÁÆÊÒÉ ÃÈÊ
ÈÉ¡¼É¤Ê¤¡Æ¢ÉÊ; ¡ÆÊÁ¡ÆÆÒÁ¢¼ÈʬÄÉÁÁÊ.
Á¬ÄÉ ¥¡ÂÉ¡ÆÉÆÒ¥É ¢¾ÊÒ¡ÆÊÇɤ¥ÉÓÊÄÊ¥¡¼Â ÈʤÁ¤
Á¡¬Ê ÆÒÁÁ¡Æ¤É¥É. ÊÁÉ¡ÆÊǼÁÙ¬Á ÁÃÊÒÉ
ÆÀÉ¢¾ÊÒ”.
À£Ò¡ÆÊÊÇɤÒÁ¡ÙÃÙÃÊ ¥Ê¡Á¾Ô¼ÃÉÇ
ÀÅ¥Éʾ¤Á¾Ò¾ÊÊ ¥ÊÀ¥ÂÁ¡Á¼ÀÔ¡ÃÅ
¼ÀɦÁ.
¡ÅÉ¡ÁÂÊ¡ÙÃÙ¢¾ÊÒ ¡ÆÊÊÇÉÀ¡ÅÉÀ¾ÁÄÊ¥Ô
¼¾¼Ã¢ÉÁ¾Ò¾ÊÊ.
4. ÒÒÁÁ¾Ò¾ÊÊ
Á¾Ò¾ÊÊ ¼ÃÉ¡Á¡ÃÊ ÃÒÒÁ
Á¤ÉÙÒÙÅ: Á¡ÁâÉÀ¡Ã¾Ò ¼ÃÉá
¾, ¡ ¡ÁĢɢ¬Ê¬ÁʼÀÂƾÒ; ¡ÁÀÉÊ¢Ò
ÂÁ¾ÒÈ, þÔÆ¢¾ ¾ÔÇÊÁÆ; ÀÉÁÊ
Á¾Ò¾ÊÊ¡ÁÊÃʥʡÁÅʤʢÉÀÉÊ¡Â, ÁÆ,
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
į ʼnĪĭń 12 ļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦijŁĩĻŊŀĦģŁĮĭœļĮŎĽĵ ( ĥ . ĺ 1357-1479 )
154
ÒÁ¼¼À¤¥¾ÀÉ ¢¾ À¥ÊÓÁ¡ÃÊÒÈÉ¥¾ÆÒ¼ÃÉ ÓÇÉ¡ÓŤÒÁ¼Ã XVII. ÃÊ, ¼Ê£Ó¡Á¡Á
¾Ò¾ÊÊÁ¡ÁÉÒÁÀÁ¡ÆʤÒÒÂÒÁ¢ÉÊÁʾÁ
Á¾ÒȤơáÒÁÔ¤ÊÃÊÒ.
À :
1. ÆÉÒÁÀÊ¡ÆÊÊÇÉ.
2. ÁÁÊʡžÒÈÓ É¼Ê£Ó
¢É¾ҡÆÊÊÇÉ¡Á¢Ò¤?
3. ¡ÁÁ¡ÆÊÊÇÉÄÉÔ¼¾Æ¥ÁÁÊÀ¾ÁÈÉ¢
¤Ê?
4. ¡ÆÊÊÇÉ¥ÊÀ¡ÃÁÁÊÀ¾Á¢¾¼Ê£Ó¢É¾ҢҤ? 5. ¡ÁÁ¼Ê£Ó¢É¾ҡÆÊ¡ÁÁ¾Ò¾ÊÊÄÉÆÆ
À¡¾Á?
6. Á¾Ò¾ÊÊÃÒÒÁ¢Ò¤
ສ . ວ . ສ
?ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
155
į ʼnĪĭń 12 ļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦijŁĩĻŊŀĦģŁĮĭœļĮŎĽĵ ( ĥ . ĺ 1357-1479 )
1. ÁÁÊ ¢¾ ÁÇÀÁ¾ÒÈ
1.1 ÁÁÊÀÁ¾ÒÈ¡ÅÊÆÊ
ÙÁÀ¡¾Á¼Ê£Ó¢É¾ÆҡžҤ¥¾ÆÊÁÊ¡ÆÊÊÇÉÁÓÁ
¾ÔÆ¢¡ÆÉ Ô¢ÉÉÔÈÊÆÁ¡Å¼ÃÉÄ¥Ê. ¢É
ÙÁÀ¡¾Á¼Ê£ÓÁ¾Ò¾Êʤà 1357 ¢¾ÊÒ ¡ÆÊÊÇÉ ¥ÊÁ¢
ÆÁÅ¤É ¡ÅɤÊÃÒÉ, ¡Æ £¡¢É
¡¾ÅÉÆÀ¢¬ÉÇƼÃÉÃÇÒÃ, ÃƤ¡ÆÊÓÉÒ À¡Ã
¼Ê£Ó¢É¢¾ÁÊ¡ÆÊÓÁÀ¢¬É¼ÃÉÀÁ¡ÁÉ: 1) ¡¾ÅÉÆÀ¢¬É
¡ÅÉ¡Á¢¼ÇÒÃÁÆ ¢¾ ¼ ¼ÃÉ¡ÆÊ
ÓÉҼʣӢÉÂÁÊ ¡ÆÊÊÇÉ¥ÊÁ¤Êá¾ÅÉÆÀ¢¬ÉÁÉÃÊ:
- ¢ÉÁÊ ÈɾÊÔ (ÊÒÔ) ¡Á¢É¼Á¤É (¡¼ÂÈÇ)
Á¾Ò¾ÊÊ.
- ¢ÉÁÊÅÉ¡ÁӢɼÁ¤É (Ó¡¼ÂÈÇ).
- ¢ÉÁÊ ÅÉÙÒ, ¡ÅÒ, ¡ÅÊ, ¡ÆÊÈ¡¬Å, ¡ÆÊȤÊ
¡Á¢É¼Á.
- ¢ÉÁÊÅÉ¬Ê ¡Á¡ÆÊÀ¢¼É ÙÅ ¡ÆÊÈ¬Ê ÙŠǾÁÀʬÊ
(ƬÊÙÅÒÁ¬Ê).
- ¢ÉÁÊ ¡ÆÊÅÉ¡¬Å ¡Á¡ÆÊÀÙÁ ǾÒÁÀÊÙÁ (ÆÙÁ ÙÅ ÒÁÙÁ) - ¢ÉÁÊÙÒ¡¬Å¡ÁÇƼ¡ ÈÊÓÁÙÒ.
ÃÊ, ÁÃÈÊÅɦüÃÉ¥ÊÓÁ¢ÉÁÊ, ¤Ê¥ÆÈÉÆÒ
¡ÅÁÊɦ¾ÆÆ¢¾Å¾ÔƤÉ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
156
2) Á¾ÔÆŤÉ
¤Á¾ÔƢɡÁʬÁ¡ÁÀ¾ÒÈ. ¤ÁÊ,
¡ÂÉ¥ÊÁ¢ÉÆÁÆÒ¡Å¡Á 3 ¾ÁÅ:
- ÁÊ¡ÅÉ¡Å: ¢É¡Å¤É ¡ÁǼ, ÃÒ¡ÁÊ¢ÓÊ;
ÈÊƢɼÁÊÇÆ. Á¡ÅɡżÃÉÆÅÉ ¤À¾ÒÈ Ó ¾ÒÃ: Ô¼, ÒÔÁ-ÒÔÀ, ¡Å Ò, ÒÔ, ¡ÁÒÔ, ÒÔ
ÀÊÓÇÉ-Ô, ÒÔ¢, ÒÔÊÒÙÒ, ÒÔÓÊ¡Á, £¾ ¢¾ À
.
- ÁÊ¢¡Å: ¡Á¡ÅÀÁ¤¾ÁÓ¾ÆÁÊ¡ÅÉ¡Å. ÈÊÆ
¢ÉƤ¡ÅÊ¡ÆÊÁÂ.
- ÁÊ¡Å ÙÅ ¡ÅÉ: ¢É¡ÅÀÁ ¼ÃÉ¡ÁǼ¼
¡¡Á¡Å¢¾ÒÉÁÈÊÆÉÒ٢ɢɼÁÈÊ¡ÁÉÊ
¢¾ ÆÓÁÁÃ. Á¡Å¼ÃÉÆÅÉ ¤À¾ÒÈÓ¾ÒÃ: ¡Å¢É
¼ÊÒ, ¡Å¬ÆÒ, ¡ÅÅÉ, ¡ÅÊ, ¡ÅÒ¢¾¡ÅÒ.
¤¥¾ÁÊ¥ÊÃÀƾԤÓȢƼÀÔ¡Ã ¡ÅÉÀ¤Ê
¡ÆÊ¤Æ ¡ÂÉÉÒÙ¢ÉÀ¡Æ¡Åʤ¤À£Ò¡ÆÊ
ÊÇÉ ¼ÃÉÉÒ¤ÒÁ¡ÙÃÙ¥¼ÃÉ¡Å ÒÔÁ ¤Ã . 1357 ¡Á
ÉäÀƼÀԡáÂÉÁ¾Ò¢¾ÊÒà 2 ¡: - ¡¼Ã 1 ¢É¼ÀÔ (Æ) À¾ÁÈÊÆ (¡ÆÊÃÒÂ, Ç¢¾
¡Æʼ).
- ¡¼Ã 2 ¢É¼ÀÔ (Æ) À¾ÁÈÊÅÆ (ƼÆÉÒ¥).
3) ¢É¼ÁÆ:
¤ÁƾÊÊ¡Ò¾ÁÊ Á¢ÉÆÁʤÁÆÁÀɼÁÃÒ¾Ô
¢Ê¡¼ÅÉ, ¢ÉÀÁ¢É¡Á 2 ÆÁÊÅ: ÆÁÊÆ ¢¾ ÆÁÊÅ
Æ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
157
1.2 ÁÇÁ¢É. 1373-1456
ÙÁ¡ÆÊÊÇÉÂÊƤÃ. 1373 ¼ÊÒÇÉ¡Å (ÇÉ¡ÓÅÈÊ¡Á¾È
¡ÆÊÊÇÉ) ¥ÊÓÁ¡ÄÊÆżÁ¾Á ¢¾ ¥ÊÉÔ
¡Á¢¥¼ ¥ÈÒ ¼ÂÁÃÁÇ. ÙÁÄÊ
¾ Æ¥ÊÀ¡ÃÁǾÔÆŤÉ, £¡¢É¾Ô
¤¡ÇáÅɤÊÃÒ¡ÁÊ¢¾ÒÈÒÉ¡ÆÉ. 1)ÁÇÀ¾ÁÊÁÁ
ÁÇÀ¾ÁÊÁÁ¡ÁÁÀÁ ¡ÅÉÒÁÊÆ ¢¾ ÃÀ
¼ÃɾÒÈ. ¡ÂÉ¥ÊÀ¡ÃÀÙÒơ¼ÆÉÒÁ ¡Âɤ¥¾ÁÊÆÒÉ
ÃÁ¼ÁÆ 700.000 Æ ¤ÁÊ¡Á¡ÆÉ¥¼-¾Ò 300.000
Æ. ÁÊ, ÀÀ¡ÃÁÁÊ¢¾ÁÇÀ¾Áơ£Á¢É¡Á 2 ¡
ÁÉÃÊ:
¡¼Ã 1: ¢É¼ÁÙÒ ¡Âɢɼ¼ÃÉÄÊÁÈ£Æ, ÃÀ
ÒƼÁÆ 300.000 Æ £¥Ê¢É¡Á 5 ÆÒ¡Â (Æҡ¾
60.000 Æ); ¢É¾ÆÒ¡ÂŢɡÁ 3 ¡Å: -Æ¡ÂÈÊÓÆ (ƾÀÆÒ¡Â).
-ơ¾À¾Ô (Æ¡ÆʥɡÆÊÆ).
-ơ¢ÒÙÁ (Æ¡ÑÆÊÒÔ).
¡¼Ã 2: ¢É¼¼ÊÂÉ ¡Âɡ¼¼ÃÉÈɼÊÂɢɾ¡Å
¡ÁÉ: ÆÒ¡Â ÒÔÁ, ÆÒ¡Â ¡ÅÒ, ÆÒ¡Â ÒÔ¢¾ÆÒ¡ÂÅɦ ¡ÂÉ
¡Á¬È¤Ê¢É¼ÁÙÒ¤¡Ã¡ÂÆ. 2) ÁÇÆ
¤¥Æ¢¥¼ £ÅÊ¢¾ÊÒ¢ÉÅÀÉÓÁ
¾ÆÆ¢ÔÒÁÁ¥¡ÆÊÊÇÉÆ ÀŢżÇ
£¡¢É¾ÈÆżÂ; ¢ÉÀ¥ÊÃÁÇÀ¾ÁÁ¤Ê
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
158
¾ÒÈ¢¾ÁÊÆÂÉÄÊ£¢ÉÁʾÇÆÄÊÓÁÀ¢¬ÉÀÁ¢¾ÆÉ
¥ÆÁ¡ÅÀÁÅ:
-¢ÉÁʼÊÒ¾ÊÀ¢¡Á¢ÙÒ
-¢ÉÁʼÊҾť¥ÆÒÔ
-¢ÉÁʼÊÒÀ¡ÁÊ¥ÆÒÔÊÒÙÒ
-¢ÉÁʼÊÒÒÁȽåÆÒÔÁ
-¢ÉÁʼÊÒÊÀ¥ÆÒÔÀÊÓÇÉ-Ô
ÁÇÀÁ¢ÃÊÀ¡Á¼ÃÉÓÁ¢¾ÂÁÁ¼ÆÉÒ¦¥¤
¥¾Ò¼ÁÁ¡ÒÁ (¡Ã) ¢¾Á¡ÒÁÆ (¡¡Ã½Æ) À
¡ÁÉÔÒÁ.
2. ÒÒÇÉÒ¤Ô¼
2.1 ÒÁ¢É¤¾ÀÁ
¤¾ÀÁ¢ÉÔ¼¡¾ÃÉÃÒ¡ÁÉÄÄÊÙÁ
ÂÊƾÊÀ¢¤Ã . 1428; ¡ÂÉÁÉÉÒ¥ÊÀ
¥ÈÉÒÁÁ¼ÃÉÄʾ¤¥¾ÁÊ. ÒÒÇÉÒÁÉÉÒ
áÒÁ¤É¥ÑÉÈ ÁÇ ¤¾ÀÁ¼ÃÉÊÀ
¾Á¾Á. ÆÒ¾Ò ¢¾ ÁÒÁ¾ÒټɥÊÅÁ
ÒÉÇÈʼÃÉüÂÆÈÉ¡ÅÊÙÁ¡ÃÊ ¢É¡¼Òà ¡ÂÉ¡ÁÈÊÃÂ
¼ÂÆÈÈɤ¾ÀÁ ¢¾ ÊÒÔ ¡ÂÉÃÀ¢¬É¡Á¢ÙÒÔ¾À (¢É¼Á
¤É). ÙÁ¢¥¼ÂÊÆ ÊÒԥʼÀ¬Â¬ÆÁ
¡¼Òà ¢¾ ÀÉÀ¥Ê¡Áá¼ÒÃ. ÁÊ, À¥ÊÒÇÀɤʡÃ
ÒÒÇÉÒ¤¾ÀÁ ¡ÅÉ£ÄÊ¡ÁÈÊÒɾ¢ÉÂ.
¡ÒÇÉÒÁÊÃÊ ¡ÓÁ¤ÊÁ¾ÊÊÙÆ¥ÊÆ¡Á¡ÅÉÇÉ
Ƣɠ(ÊÒÔ ¢¾ ¡¼ÒÃ) ¡ÁÉ:
Èʼà 1: ¡ÆÊƼÁ (¾Ç¡ÆʾÊÀ¢) Äʾ¥Ê 10 ¡ÅÀÅÇÉƢɡ¾ÅÉǤɢ¾¡¼ÒÃÀÀÁÉ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
159
¤Ê¡Æ¡ÆÊÃÒÂÈʬÇÉÊ¥¼ÃÉƼɡÅÈ.
Èʼà 2: ¡ÆÊÇ (¾Ç¡ÆʾÊÀ¢) ÄÊÆ¥Ê 8 ¡Å
¡ÅÉÓÈÊÆÒÒÉÅÓÊ ÄɥʼÙƬÃ, ¢ÉÀÀÉÀ¡¾ÁÊÅÁ¥Ê ¼ÃÉ
Ò¢¾ÈɼÃÉÁÊ¡¾Ã.
Èʼà 3: ¡ÆÊÊÀÈÊ¡ÂÉ¡Á¾Ç¢¥¼¡ÁÈÊÆ¡Å
ÀÊÓÇÉ-Ô, ¢É¡ÅÉÄʾ¼ÃÉÔ¼¥Ê 1 à 6 ¡ÅÀÅÇ¢¾
ÅÀ¥ÃÒ¼ÃÉÆ¡ÓÅ (Ô¢).
Èʼà 4: ¡ÆÊÀ¡ÁÊ ÈÊ¡ÂÉ¡Á¾Ç¢¥¼ Æ¡Å
ÊÒÙÒ (À¡Ã £Â¥ ¢Ò ¬ ¤ÁÇÁ) ¼ÃÉÅ¡ÃÆÁ
¾Á¥ÊÔ 5 ¡Å ÀÓÈÊÒÉÆÆÈɤÇÇÉÆ ÀÅÁ¡ÁÔ¢ÉÇɼÃÉÀÉ
ÃÀÄɥʾÀ¢¬É¢¾ÊÒÙƬåÈÉÊÒÙÒ¡ÁÉ¡Ã; ¢É¡ÂÉ
¤À 1 ÃÀÉÆÀ¥ÊÂÊÆ.
Èʼà 5: ¡Æʾť ÈÊ¡ÂÉ¡Á¾Ç¢¥¼ ¡ÁÈÊÆ¡Å
¥ÊÄʾ¢¼¼ÃÉÔ¼¥Ê 6 ¡Å ÀÓÈÊÒÉÆÒÆÈɤÇ
ÇÉÆ¡Á¡ÆʾÁ ÄÉ¥ÊÈÀÈÉÒǼÂÙÁ£ÓÔ
¼.
Èʼà 6: ¡ÆÊ¥ÊÆÒ ÈÊ¡ÂÉÄʾ¥Ê 3 à ÀÆÈɤÇÇ
Ƣɢ¾¤¼ÃÉÇÀÅÀ¥¼ÃÉÆ ().
ÙÁÃÒ¡ÆÊ¥ÊÆÒ ¢¾ÊÒ ¡¼Òà À¢É¼È¾Æ
¡Ã¡Æ ¡ÆÊÒÁȽà ¾Ç¢¥¼ ¡ÂÉ¡Ò¾ÁÊÆ¡ÅÒÔÁ
¤ÊÄÊ¥ÓÁÀ¢¬ÉÁÈÉÔ¼, ¢É¡ÅÉÆÓÈʼÁ¢ÁÈÁ
ÇÉÆ ÆÄɥʡÀ¡Ã ¢¾ ÀÈɤÀ¢¬É¡Ã¼ÃÉ¡ÅÒÔÁ.
¡ÅÊÁÆƼÃÉÉÒ¢¾ÊÒÁÊ ÁÃÀ¡Ã ÈÊ¡ÂÉ¡Á¾ÈÉ
Æ ÁҬƢ¥¼ ¼ÃÉÊÆ¡Òɢɢ¥¼Á
¡Ã. ÁÊ, ÄÉ¥ÊÓÁ¡ÅʡäÊÄÊÁ¾Á. ¢ÉǼÊÀÊÅÁ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
160
ÁÆÅɦ¼ÃɬÃÀÉÆÊÇÇÉÆ¢ÉÂ, ÙÁ¼ÃÉÆ¥Ê 2 ÃÒÉÀ¡Ã
£¾¼ÊÓÇÂÊÆ.
¡ÆÊÃÒ 7 ÆÃÊ¢¾ÊÒ, ÇÉƢɠÁ¥ÊÀÁ¡ÇÃ,
ÙÓÁÆɦ ¼ÃÉÁÒ¢ÇÉÆ; ¼ÀÁÉÉÒÃÊ
¥Ê¡ÁƼÊÓÊ¢Ó¡ÓÁ¤ÊÁ¡, Ç¢¢¡ÁÇÉÊ¢¾
Æ¢ÅÉÆÆƬÃÈ¡ÅÉÒ¥. 2.2 ¢Ê¥ÁÒÒÇÉÒ¢¾ÁÇÆ
¥¾¼ÃÉ¡ÁÉÉÒ¼¡Å¤¾ÀÁ ¢ÉÒ
10 ÃÁÊ, ÁÇ¢¾¡ÙÆÀÉʼÃÉÀÉʼÂÆÅÁÉÉÒ.
¡ÂɤÀ ¥ÊÃÇÉÁ¼ÁÃÉ10 Å: À½Â, À½¡, À½½ ¢¾ À½
½ ¼ÃÉ¡Á¡ÆÊÒ¼âʥÁ; £¥ÊÓÁÄÆ
ÇÉÁÁÊ À¥Ê¼ÀÆÒ¡ÇÃÈÊÊÒ¬Ê, ¼, ÁÆ ¡ÆÊ
ÓÉÒ¡ÁÀ¾ÁÀÉÊÇÉ¡¼Òà ¢¾ ÊÒÔÈÊ¡ÁÆÊ¡ÒÒÇÉ
Ò.
¡Åɥʾ£ ÇÉÁ À¥ÊÀÀ¾Á¼ ¢¾ ÒÆÇ
ÙÆÉ¡ÆʾÒÁ ¢¾ÊÒÁ¡Æ¡¼ÒÃ, ÊÒÔ ¢¾ ÁÒ¥¾Æ£¼.
¡¡¼Òà ¢¾ ÊÒÔ¥ÊÅÁÁ¼À¾ÊÒÁÁ¤Ê
ÆÒÈÃÃÇÉÀÊÈÉÉÔÒ¢ÉÀÊÅÉÁ¼ÉÒÁԼƤ.
ÁÊ, ÆÁÆÀ¥ÊÓÁÅÊÈÅ¤É £¢ÉÁʼÈ
¾Æ¡Ã¡Æ¡ÆÊÒÁȽà (¾È¢¥¼) ¡ÆÊ¡Å ÒÔÁ¥Äʾ¼ÃÉ
Ô¼ ¢¾ ¥ÊÓÁÒÒÉ: ¥ÁÁ¢É¢ÊÒ. ÙÁÄÊ
¾ Æ¥ÊÀ¡ÃÁÇÆÁƾÊÊŤɡÁÉ: ¥ÊÃ
¢ÉÁÊÀ¢¬É¼ÑÉÆ ¢¾ ʾÀ¾Â £¥Ê¢ÉÁʾÇ
10ĭŀĦ 4 ĥ ʼnĮĮńœ ŌİŀĮĸňģĤļĦĮ ŀģİŁĪ 3 ĥ ʼnĮĭńŒĵŁħŁģ ļ ŀĦģŗ ĺĿŐţijķĿŌħʼnœŁĴœŁĦ ŇŒĵ : ĮŗķĿĺŃĦ, ĮŗķĿ
ŌĪĪ ōĸĿ ĮŗķĿĺŁĪ; Į ŀģİŁĪĭŀĦĺŁĵĮńœ īŁĩŏĮŐĸĩĿĹŇŒĮĹŁĩŏĮijĿĸŁĨĿĹ ŀĦ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
161
ƥơÅɦ. ÊÔÒÁÁÊ, À¥ÊÀÁɤÊÀ¡ÃÀÙÒÆ
¡ÂŤɡÃÊÒÉ: ½Æ¡ÂÉÀÙÒ¤ÁÊÃÊ¥ÊÓÈÊÒɾÊÊÃÆ¡Â
2.000.000 Æ.
3. ÀÉÊ ÈÊÓÇÓÁÂÒÔ
¤¾ÒÉÒÁ¼Ã XV ÆÒÁ¾ÒÉÁ¾ÊÊÁÁÂ
ÁÅÊÁ¡ÁÉÄ ¢¾ ÊÒ¥ÈÉÆÓÇÓÁ ÀÉÁ¾Ê
Ê.
3.1 ¡ÆÒÔ-¾ÊÊ
¾¡¢¾Æ¢¾ÊÒ Æ¾ÒÉÒÔ-¾ÊʼÃÉ¡ÃÄÊ
¤Ã. 1479 ¢É¡ÃÄÊÊÙ¡ÁÉÃÊ: 1) ¡ÅÊ
ɬÊÆ 50 ÒÉà ÀŤà . 1421 ÆÁ¥¾Á
¡ÆʾÊÀ¢Æ¾ÊÊ ¢¾ ¡ÆÊÃÒ ¡¾¡¾Ã ÆÒÔ. ¡
¡ÃÄÊ¡ÆʤÂÅ: ¡ÆÊÃÒ ¡¾¡¾Ã ¢ÉÒÔ ¥ÊÀÒÉÒ¡Ùż
ÊÀ¾ÁÁ¾ÊÊ ¥ÉÒʼǣüÁà (¾
ÒÆ Â) ¼ÃɬÁ¬ÈÇÉÒÔÆ. ÊÒÒ¡Á¢ʤʡÓÅÔ¼ÃÉÃ
ÁÊ, ¡ÆʾÊÀ¢ ¥Ê¬ÀÓÊÀ £¥Ê¢É¢ÙÒÔ¾À À
À¾ÁÆ¡Â 30.000 Æ ÊÊ¡Â 100 £ ¥ÉÒ¼¡¾¡¾Ã; ¢É¤
¼ÃÉ¡ÅÉÀ¾Á¥ÁÊ¥ÊÅÇÉÆÒÔ¾ÀÒÁ¾Ò¥Ê¼ÀÇÓÁ¡Æ
¼Á¾ÊÊ ¥ÇáÆÊ¢ÒÙÁ¼ÒÔ. ÆÂÊǾÆÊÒ¥
¼ÒÔ; ÁÊ ¼È¡¾¡¾ÃÀ¥Ê¡¾ ¥É¡É
ÁÁ¾ÊÊ ¢¾ ÓÈÊÒÉÀɢɡÑɾÊÊ Á¡ÁÔ ÙÆ
ÆÇÁÈ¡¼ÆÉÁÊ. ɤÀ, ¡ÃʥʡÁ¡¡ÓÁ¤ÊÀ
Á¾ÒÉ ÒÔ-¾ÊÊ ¡¾ÃÉÆÊÀÉÃҢɤ¡Å¢ÉÉ.
2) ¡ÆÊÀ
ƾÒÉÒÔÁ¾ÊʡáÁ¾Ê
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
162
Ê (¥ÁÁ¢É¢ÊÒ) ÀÉÓÊÀÀ¾ÁÉÒ¡ÙÅ¡¾¢¼ÁÆ ÈÊ¡Á
Á¢ÉÁÒÔ ¤Ç£ÃÔÄÁ. ¼ÁÃÊÀ¡ÅÉ
ÒÉ ÀÓÊÁÉÉÒ ÀɢɡÅÉÊÁÆÒ ¢É¢É¡ÅÉÒ
¡ÂÉ¡ÁÁ¬ÄÉÉ ¢¾ÃÆÒÁ¢Ê¤Ê¡ÓÅÔÁÒ¾Ê
Ê. ÁÊ, ¥ÁÁ¢É¢ÊÒ Äɥʡ ¡ÂÉ¡ÃʥʡÓÁ
¤ÊÒÀÁ¾ÒɾÊÊ-ÒÔÅÙÅÇ£¾Æ.
ÃÊ, ƾÊÊ Á¥Ê¤ÊÉÒ¡ÙŢɼ ¢¾
Æ ¼ÃÉÙƬüÁÒÔ ¡Æʤ¢¾Ê
Ê ¡ÅÉÀ¾ÃʥƤà .. 1471. ¼ÁÙÒÒÔÀ¥Ê¥¾ÉÂÊ
¢¡ÆÊÓ¡ÅÀ¡Ã ¢¾ ÀÉÒÙÁÊ; ¢ÉÀż¾ÊÊ
ÃÊÁ¥¾É¥¢¾ÊʼÇÁÊ. ¡ÃÊ ¥ÊÊÒÀÉÀ¤É
¤ÉÙҤʢɡ¾¢¼ÁÆ£ÒɾÊʥʡÆÊÊÆ¡ÂÉ¡Á
¡ÆÊÊÁÈÒÔ. 3) ¡£Æ
ƾÒÉÒÔ-¾ÊÊ ¢ÉÒʼÂÆ
ÁÂÒÔ¼ÃÉÃÒ¡ÁÊ¢¼ÃÉÇ £¡¢É¤¾Á¡¾¢¼Á
Æ. ÁÊ, ¡ÅÉÄ¢¼¤Ê (Á) À¡¾Á¢¾ÊÒ ÄÉÊ
¼ÂƤÊÒÊÒ ¡ÂÉ¡ÆʼÀÂÀ¢É¢¤ÉÁ¾Á¼ÃÉÈɤÊ
Ô¡ÁÉ: , ¾ÊÊ¡ÁÆÊ.
Á¡¼ÁÆÃÊ ¡¾¢¼ÁÆ ÄÉÔÀ¾ÁÆ¡Âɬ¤É
¢¾ Ò¢ÓÇÓÁ¾Ò¾ÊÊ¡ÅÉ¡Á¢Ê¢Ê ¼Á¡Á¢É
ÀÀÃ. 3.2 À¡ÃÆ
¼ÁÒÔ ¥Ê¡ÅɼÁÇáÆÊ¢¾Ò¾Êʢʢ
¤ÆÊà 1479 £¢É¡Á 5 ¼Á¤ÉÅ:
¼Á¼Ã 1: ÃÀ¾Á 30.000 ÆÇáÆÊ¡ÅÒ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
163
¼Á¼Ã 2: ÃÀ¾ÁÆ 60.000 ÆÇáÆʢɡÅÊÒÔÁ.
¼Á¼Ã 3: ÃÀ¾ÁÆ 30.000 ÆÇáÆÊÀÊÓÇÉ-Ô¢¾ÒÔ¢.
¼Á¼Ã 4: ÃÀ¾ÁÆ 30.000 ÆÇáÒÔ.
¼Á¼Ã 5: ÃÀ¾ÁÆ 50.000 Æ ÇáÆÊ¡ÅÒ ¢¾ ¡¾ÁɤÉ
Ô¼. ¾Ò¼ÁÆÃÀ¾ÁÆ 650.000 Æ.
ÑÉÔ¼, ¡ÅÉÓÈÊÉÒ¡ÅɼÁ¼ÁÒÔÇ£Ã
¡ÆÊ¢¾ÊÊÀÊÒ¡ÃÇľšÅÉÒ¼ÃÊÁÁ£
ÃÇÁ¢¾¥Ê¢ÉÁ¬Ê¼ÃÉÓÁÂ.
ÈÊÓÆ¥ÊÀ¡Ã¥ÉÇ¡Å, ¡ÅɼÁÙÒÒÔ¼ÃÉÀ£
ÇÆ¥¬Â (¡¾£ÒÇ) ÇÄ¥Ê¡Å Ò ¢¾ÊÒÀ¡ÅɼÁÇáÆÊÔ
¼. ¤ÇÄԼà 3 ¬ÓƤÉÅ:
¬ÓƼà 1: ¬ÓÆÃÈÇ, ÈÊÓÆÁÀ¡Ã¥ÉÇ¡Å
Ù 3 ÒÁ 3 Å. ¼Á¾ÊÊ ÀÉÁ¥¾É¼ÁÒԤʥÊ, À
¾ÁÀÙǾÆÙ. ÁÊ, ÄÉÀ¡ÁƼƼÁÙÒÈɼÆÉ¡ÆÊÊÒ (À¾Â¡Ò
¡ÃÉÒÁÒÂǤÁÇÁ).
¬ÓƼà 2: ¡ÅɼÁ¾ÊʼÆÉ¡ÆÊÊÒ, ¤ÒÁÀÉ
¼Á¾ÊÊÀ¥Ê¢ÉÁ¥ÁÊÁ 3 ÉÅ: ÓÉÈ¡ÂÊ, ¼ÆÉÇÇ
¢¾¼ÆÉ¥ÓÉÔÒ.
ÈÊÓÆÀ¡Ã¥ÉÇ¡Å, ¡ÂÒɼÒÔÅÊÉ
ÙÒÙ¢ÉÀ¡ÅɬȡÆÊÀÉ¥Ê. ¢É¤ÔÒÁ ¼¾ÊÊ À
¥ÊÈ¡À¾ÁÆÉÙÒÙÅÁ ÄÉÀÊÓÁÈɼÆÉ¡ÆÊÊÒ ¡ÂÉ¡Á
ÉǼÊÓÁÔ¼.
¬ÓƼà 3: ¬ÓÆ¡ÃÄʼÃɼÆÉ¡ÆÊÊÒ (À¾Â¡Ò¡ÃÉÒÁÒÂǤÁ
ÇÁ), ¢ÙÒÔ¾À (¼Á) ÊÊÒÇÆ: À½Â, À½¡, À½½, À½
½, ÅÉÇ ¢¾ ÅÉÙÒ ¥ÊÀ¼ÆÀÉÈÊÁ¼ÒÔ
ɾ¼ÃÉÇ. ¢ÙÒÔ¾À ÊÇÆ¥¬Â¥Ê, ÅÉÇ¢¾
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
164
ÅÉÙÒÀÁÇÆÒÔ¥ÊÙÆ ¢¾¥Ê¾ÇÈɤÒƾÊ
ÁÈÆ¡ÙÃÒ¤¬ÓÆ.
ÉÒÑÉÇƼÁ 4 Å: À½Â, À½¡, À½½ ¢¾ À½½ À¥Ê
À¼ÆÇÃÁÈÉ¡ÁÉÊ Æ¡ÓÁ¤Ê¼ÁȾÆʾÆ
ÉÙÒÙ¢¾¥ÒҢɡÂÒɼÁ¾ÊÊ¡ÁÉʤÀÀÉ
ÁÁÊÇļÁÒÔ ¼ÃÉÃÀ¾Á¬ÈÙÁ¡ÃÉ¡ÃÉÀÉ¥¾;
¤¼ÃÉÇÀÀʼÁ¼¾ÒÁÔ¼ ¢¾ Ê¢ÉÀÊ ¡ÅÉ¡ÅÉ
¾Æ¥Æ¼ÆÁÀ¾Á¡ÆÊ¢¼ÉÀÈÊ¡Á¾Ç¡ÆÊ¥ÁÁ¢É¢ÊÒ
¼ÃÉÁʼÁÁÊÈɼÉÊ-Ô.
¤¼Ãɼ¾ÊÊ ÒÔ¼ÁÊ ÇÆ
¼Á 4 À¥Ê¡ÙɼɾÊÁÈ. ÉÒ¢ÙÒÔ¾À
À¥Ê¡ÙÃÈɼɡÓżÃÉÔ¼.
¡ÅɼÁ¾Ò¾ÊÊ Ô¼¥, ¼ÁÒÔ
ÀÄ¡ÆÔ¼¥Ê. ÁÊ, ¼ÁÒÔÀ¥¾É¼¾Ê
ʼÃÉÊ¢¾¡ÅɾƼ¤Ê. ÊÒÒ, ¡ÅÉ ¢¾¡Ùä
¼ÒÔ ¥ÊżÁ¾ÊʼÃÉÀ£¡ÆÊ¢¼ÉÀ ¼ÃÉÁÇÊÈÉÀÊÈ
ÁÊâÁ. ¼¾Ò Á¥ÊÅÀÉÇ£ÃÁ¥¾É¼
ÒÔÔ¼¢¾ÅÀÉÁ¥¾ÉÆÇ¡¢¾ÊÊ.
ÆÁÊÃÊ ¡ÓÁ¤Ê¼ÁÒÔ¥ÊÓÁҡɬÁ¬ÉÒ£
¡¼ÊÀ¾ÁÆ¢ÉÈ¡¡ÁÀÒÙ ¡ÙÅÔ 20.000 Æ;
ÉÒÑÉÁ¾Ò¾ÊÊ À¥ÊÓÁҡɬÁ¬ÉÒ¼ÁÃÒ ¢¾ Á
¡ÁÉÁ; ¢É¼Á, ÇÆ ¢¾ ¼ÙÆ ¥Ê¡ÙÃÒ ¡ÅÉÓÁÊ
¡Ã¡ÅÆ. ÃÊ, ʡżÃÉ¡Á¬ÓÆ¢¾¼ÃÉ¥ÊÅÁÈÄ
ÆÉÒÒÀ¥ÊÓÁҡɬÁ¬ÉÒ.
ÆÁÊÃÊ ¥ÊÆÉÆ¡ÓÁ¤ÊÀÁ¾ÒÉÁ¾ÊÊ ¢¾ ÁÂ
ÒÔÃÒÉ¡ÃÁÆÆÒÄÉÃÅÊÈÀÁŤÉ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
165
À:
1. ÙÁ¼Ê£ÓÁ¾Ò¾ÊÊÀ¡¾Á ¡ÆÊÊÇÉ¥ÊÁÁÊ¢¾Á
ÇÀÁ¾ÒÈ¢Ò¤?
2. Á¾Ò¾ÊÊ¥ÊÓÁÁÇÅ¢Ò¤¤¥¾Ã. 1373-1456?
3. ÙÁ¾Á¡ÆʾÊÀ¢ Ô¼¥Ê¡ÃÃÒÒÇÉÒ
Å¢Ò¤?
4. ÒÒÇÉÒ¼ÃÉÔ¼¥ÊÓÁ¢Ê¥Å¢Ò¤? 5. ÆÉ¡¼ÃɤʡÃÆÒÔ-¾ÊÊ. 6. ÆÒÔ-¾ÊÊ¥ÊÀ¡Ã¥¢Ò¤?
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
į ʼnĪĭń 13 ģŁĮģŗŒĺœŁĦ ōĸĿ İʼnģİŀģĽ ŀģĺŁļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦ ( ĥ . ĺ 1480-1600)
CentralTopic
ōıĮĹŁĪĺŀĦĸĹĵŌĮņœļŏĮįʼnĪĽŋĮijŁģĭńIV(įʼnĪĭń13-14) ijŁģĭńIV İĿĻĹŀĪĺŁĪĸŁĹĺĿŐţ ģŁĦīļĮīʼnœĮ
įʼnĪĭń13ģŁĮģŗŒĺœŁĦ ōĸĿİʼnģİŀģĽŀģĺŁļŁ ĮŁħŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦ (ĥ.ĺ1480-1600) 1.ÁÇ¢¾Ê Á¢ÉÃ. 1480-1550
1.1ÁÇÊÆ 1.2Á¼¼Ê¡Â 1.3ÁǼÊÒÁ¼¼ÀÁÆ 2.ÀÉÊ ÈÊÓÇÓ ÁÂ
2.1¡Æ 2.2ÀÃÆ 3.ÁÇ¢¾Ê Á¾Ò¾ÊÊ ¥ÒÔÁ
3.1ÆÊ ÙÒÔ¼ÒÔÁ
.ÉÆ ÊÙÒ .ÆÊÙÒ Ô¼ÈÉÒÔÁ 3.2Á¼¡ÅÒÔÁ ÙҢɤɾÊÊ 3.3ÈÀÁ¥ÃÁǼ
1)ʼÃÓÁ 2)À¢ÉÁ¼Â¢É ÇÃǼ 4.ÀÉÊ ÈÊÁÂÊ
4.1¡Æ1)ÇÉÆÔ¤É(.1555) 2)ÒÊ ¼ÂÆÁÂÊ 4.2ÊÓÇÓ¾ÊÊÁʼÃI 4.3ÊÓÇÓ¾ÊÊÁʼÃII
1)¾ÊÊÉ Ê¡ÆÊÓÇÓÁʼÃII 2)À¡ÃÆ 4.4ÊÓÇÓ¾ÊÊÁʼÃIII1)¾ÊÊÉ Ê¡ÆÊÓÇÓÁʼÃIII 2)À¡ÃÆ 3)Á¾Ò¾ÊÊÆ ÈɤÊÀÁÂÊ įʼnĪĭń14 ļŁĮŁħŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦĺĿŐţ ĽŇ ŒĦŌĽņļĦĥ.ĺ1638-1695
2.Á¼Á¾Ò¾ÊÊ
2.1ÁǾÆÆÁÆ 2.2Á¼¡Â
1)ÂÀ 2)ÁÀ 3)ÊÊ 2.3ÊÁÆ-ÒÁ¼¼À 2.4ÆÒÁÁÉ¡¼
¾ÊÊ-ÒÔ ¾ÊÊ-Ǽ ¾ÊÊ-¢ 1.Á¾Ò¾ÊÊÉÃ.1638
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
166
į ʼnĪĭń 13 ģŁĮģŗŒĺœŁĦ ōĸĿ İʼnģİŀģĽ ŀģĺŁļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦ ( ĥ . ĺ 1480-1600)
1. ÁÇ ¢¾ ÊÁ¢Éà . 1480-1550
1.1 ÁÇÊÆ
ÙÁÂÊÇÆÓÇÓÁÂÒÔ, ¥ÁÁ¢É
¢ÊÒÈʢɾ À¥ÊÙ¾Á¾Á¤Ê¢É¡ÆÊ¢¼ÉÀ11 ÈÊ¡Á¾ÈżÀÉ¥.
ÁÊ, ¡ÆÊ¢¼É ÀÀ¼ÀÅÊÈÁÇʡŤÊÁÅÈÉÆÂ.
ÙÁÄÊÁ¾Á ÆÀ¥ÊÀ¡ÃÁÇÆ £ÁÓÁÓÈ¢
Æ¡Ã, ¢ÉÃÁÉÔÀ¢¬ÉÇ ¢¾ ʾ¤Ê¡Æ
¡ÁÉ: ¥Ê¢ÉÁʼÊÒÔ (¼) ¡ÆÊ¡Å¡Á¡ÆÊ¡ÅÊÔʼÁ
À¾ÆÀ¢¬É¡ÁÆҡ¡¡ÅÊÀÃ.
À¾ÁÁÁʼÁ¢ÉÀÁÓÁÓÈÁÁʼÁ¡ÆÉÅà 5 ÆÒ¡Â
¢ÉÀâÉÁÊÁÊÅ¤É ¡ÅÉÈÊ¡ÆÉÙƥʡÙáÅÉÆÊ
ÂÇÈ¢¾ÊÒÅ: üÁ¬Ê Á£¢ÙÒÔ¾À, ¼ÁÒ Á£
¡ÅÒ, ¼ÁÊ Á£¡ÅÊ, ¼Á (¼ÁÙÒ) Á
£¡Æʢɢ¾¼ÁÙÁ (¾ÒÁÙÁ) ¾À¾ÔÆÆÉ.
ÙÁÇÒÁÁ¾Á½¼Â½ Ç½Æ (ÂÊÆ Ã . 1487) Á
¾ÊÊ¥ÊżÁ¾ÁÁÉÃÊ:
- ÙÊ¢¥ ÈÒ (¾ÇƼà 3 ¥ÁÁ¢É¢ÊÒ)
ÆÃ. 1487-1497.
- ÒÂǽ ¥ÈÒ¼ÂÁ ÃÁÇ ÙÅ ÒÂǾ½ (¡ÆÊ
ÇÈ) ÆÃ. 1497-1520.
- £¼Â½½ (¾Ç ÒÂǾ½) Æ Ã . 1520-1550.
11 Æ¥ÊÉÔ¡Á ÇÒÁÁ¾Á½¼Â½.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
167
Ù¥¾¢Éà . 1480-1550 Á¾Ò¾ÊÊÃÒ¡ÁÊ¢¼
ÊÆ ÀÅÊÁÁ Á¥Ê¡Á¡ÅÉ¥ÅʤʡÂ,
ÁÆ ¢¾ ÒÁ¼¼À¥ÊÓÁÁÇ, ¡Ã ¢¾ ÃÊÓÇ
ÓǼ¥ÊÉÃ¥¤¾£¼Â¾½. 1.2 Á¼¼Ê¡Â
Á¼Ê¡Â¾ÊÊ¥¾ÃÊ ¢ÉþÁÒÂÒÁ¼
. ÅÊ¡ÂÁ¢ÉÂÀ ¡ÂɾÒüÁ¢¬ÈÑÁ
¢¾ ¢¬¾ÊÔÁ. ÈÑÁÆÊÀ¢É¡ÁÊÈ¡ÆÊ ¢¾ Á¾Æ¢ÉżÃÉ
¤Ê¼¢Ê¡ÁÉ: ¾Ã, Á, ¡Å¢¾Åɦ. ÉÒ¾ÊÔÁ¾ÒÃ: Á¾ÊÔ¡ÅɤÊ
¢Ó¢¾¡ÅÉ¡Á¡ÁÉ: ÆÒ, Ò, È, ¡Á, ¥É¢¾Åɦ.
ÁÂÀ ¢ÉÁÀ ¡ÂɾÒÃ: ÀÉ¢É, ¾Â
¡ÅÉÁÊ¡Æ, Á, áÙÁ¢¾Åɦ¡ÂÉÉÒ٢ɾ¡
¤ÆÒ¡ÓÅþÁÆ.
¾ÓÁÁ¥Ê¡ÁÉÒ, Ê-¢¾ÉÔ ¢¾
ÂʤÁÙÒ ¡ÂÉÂÊ¡ÙÆÉÃʢɥÊÁ¡Å¼ÃÉÄÊÁ¾ÊÊ¥Ê
ÆÉÁÀà ÙÅ 3 ÃÀÉ¡¼ÅÉ ¼ÀÔÀÁÂ. ¡ÅÉÁ
¾ÒáÂ, À, ¥Ê¡ÂÙÅ¥ÊÀ, À¢Ó, Ê, ¢É¢, Ê, Ê, ¡ÆÁ,
¡ÆÊ, ÆÉÒ, ¢¾Åɦ.
ÒÔÊ¢¾ÉÔ¢ÉÁÅÊÁÒÊ ¤Æ¡
ÆÒÁ¢¾ÉÔ¾ÒÉÊ, ¡ ¢¾ . ÂÊ£¼ÆÉÒ¥¢ÉƾÂÂ
À¢¾ÁÀ¡ÁÉ: ¡ÆÊ, ¾Ã, ¡Á, ¥É, È, ÁÉ, ÆÉÒ, ÑÊ, ¥, ¢É¢, É
¢¾Åɦ. ÊÉÒ٢ɡơÁÈÊÀ¡Ã; ÉÒ¾ÁԢɡÁÃ
ÙÅ ÅÊÂÊ¡ÆʤÁÙÒ ¢¾ÊÒ¤ÊÁ¤ÊÔ¡ÁÉ: ¾Ê, Ã,
ÒÔ, , ÀÈ¡¢¾Ê¡ÁÆÊ. ÂÊÁÙÒ¾ÒÃ: Ê, ¡Æ
Ò, ÁÉ, , ÃÊÃ, ¢¬É, ÀÊÊÔ, ¬ÁÁ¢¾Åɦ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
168
1.3 ÁǼÊÒÁ¼¼À-ÁÆ
¡Åɤ¥¾¢Éà . 1480-1550 Á¾Ò¾ÊÊÃÒÆ
Ç. ÁÊ, ÁÄÉ¡Á¡ÅÉ¥Ò£ÅʤʢÉÒÁ¼¼À
-ÁÆƾÊÊ. £ÅÊ¢¾ÊÒ, Á¼ÁÆ-ÒÁ¼¼À
¢ÉÂÁÁÆÉ¡Ã, ¡Ã¢É¬. ÁÊ, ÒÁÄÉÃÆ¡ÁÈÒÁ
¼¼À, ¡Á£ÓÓÔ¢¾¡ÁȡâɾÆ. ¤¥¾ÃÊ, ¥Ê
¡ÃÃÁ, , Á¼ÃÉÓÈÊ¡¾Â¤¾Ã-Á½Â, üÁ
Á¼ÃÉ¡ÁÆ ¢¾ ÁÆ. ÁÒÉ¡ÁÁʼÀ ¼Ãɼ¥ÊäʡÂ
¡Å¢ÉÈÅÁʾ¼ÆÉÒ¥.
Á¼¼ÊÁÆ-ÒÁ¼¼À¤¥¾ÃÊ ÆÃƼ
ÊÔÙÉ. ¤ÁÊ, ÆÔ¼ÃÉ¡ÁÉ¢É ¬ÁÅ (À) ÇÈ½Æ ÙÅ
ÆÒ¾ÊÊÁ¼ÀÂ. ¤¥¾ÃÊ¥ÊÃÀÉÊÈüÃÉÀ
Á ÀÅÒÁÒÂÇ Ê¼Á¡Ã¼Ç12 ¡ÂÉÊÄʤà . 1503-1504. ÊÒ¡
ÆÉ¡ÃÆÁÒ¢ÉǼ¬¤ÁƾÊÊ ÉÔ
¢¼ÆÀà ¼ÃÉÁÀÁƤ¥¾ÁÊ. ¤Ã . 1527 £¼Â¾
½ ¥ÊþƤʾƾÊÁÅÃÊ, â £¥ÊÃÀÁɤÊ
¾Æ¾Ê, ÓÅÊÀà ÀÆÊ Æ¢¡ÆÊÃÒÂÂÊ ¢¾ÊÒ¤ÊÊÒÁǼ
¬ÄÊ¢¼£¤ÊÅÉÒÉÒÁÒÁ£¾ (ÁÇÁÃÊ¢ÉÒÁÁ£¾ ÊÁ
£¾ ¡Å ÙÒ). ¡ÁÉÉÒÃʥʡÁÆ¼Ê ¤Ê¡ÃÒÀÉÀ¤
ÇÉƼÃÉÂÁÁÒ¡ÅÉÅÃÊ-â; ¢ÉÆÁÊ Á¥Ê¡ÁÆÉ¡Ã
Ǽ¬¤Ê¢ÉÒÉ¡ÆÉ.
ÃÊ, ¾ÊÊÁ¥ÊÆɼȥ¢¾ÉÔÆÓÔ¼ÒÁ¼¼ÀÁ
Á¾Ò¾ÊÅÉÃ. £ÃÆÉÁÒ¥¢¾ÉÔÓÀÉÓÔÁÁÒ
¾Ê. ¼ÁÆÃÊ, ¥Ê¡ÁÈÅʤʢÉÁÆ-ÒÁ¼¼À¾ÊÊ.
12 ¡Ã¼Ç ¢ÒÉ ¼ÆÒ¤É ¢ÉƼÁÙÁ¡ÃÊÒÉ ¼£.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
169
2. ÀÉÊ ÈÊÓÇÓÁÂ
2.1 ¡Æ
¡¼ÃɤʡÃƾÒÉǼ-¾ÊÊ ¢ÉÒÁ
¢É¼ÃÉÀÉÆÒÄÊ ¡¼ÃɾÊʤÊÒÉÒ¡ÙÅ ¤ÙÆ¥¡Å¢É
¡ÆÊ¥½ ÈÊ¡ÂÉ¡ÁÀ¾ÁÁ¡ÆʼÂÒÆ Á¢ÉǼ ¤Ã
. 1533. ¡ÃÊ¡ÃÄÊÙÁÂÊÆÁǼ ½¼Â
Àà 2 ¤Ã. 1529 ¡ÂÉÀ¥ÈÉ¢¢¡Á 2 ÇÉÁ¢É¢¾ÃÁÄÊ
¾ÆÁÅ:
- Çɼà 1: ÇÉ¡ÆʼÂÒÆ (¼Â½) ÈÊ¡ÂÉ¡ÁÇ
Ó, Æ¡ÅÂÇ£¾¢¾ÃÀ¼¼.
- Çɼà 2: ÇÉ¡ÆÊ¥½ ÈÊ¡ÂÉ¡Á¡ÆʾÒÆ, ¡ÁÈÊÃÂż
¾Á¾Á£Ã¡Çâ¾Æ¬Á¬È.
¡ÅÉÒÉÇÉ¡ÆʼÂÒÆ ÃÀ¾Á¼ÃÉ¢¢ÉÒÉ ÄÉ¡Æ
ÇÉ¡ÆÊ¥½ ¢¾ ¥ÊÆÄÊÁ¾Á¢ÉÁ
Ǽ. ÁÊ, À¥Ê¼ÀÇÉÀ¾ÁÁÆ.
ÉÒÇÉ¡ÆÊ¥½ÙÁ¼Ãɾ¥¤ÃÀ À¥ÊÙƬÃ
ÁǼ¡ÆÊ¢¾ÊÊ ¡ÅÉÀ¾ÃÊ¥¡ÅÆÉÒÒÀ
£¼Â¾½ ¼ÃÉÀ¾Á¾ÆÂÁ¾ÂÈÉÒÔÁ ¡ÂÉÀ¥ÊÓÁÇ
¢¾¥ÊÓÁ¡Æ¤¤É¼Ê¼ÃÉÁ¥¢¾¤Ê¾ÊÔÈ¡ÁÉÃ. ¡Âɤ
ÀÃ, £¼Â½½ ÀÀɤÊÉÒ¡ÙżÊÀ¾Á¼
ÓÊÀ¡ÆÊ¥½ ¡ÅÉ¥ÈÊÁ¾ÁÅ. ¤ÔÒÁÀÀÉÆÉÆÒ¡ÆÊ
¥½ ¤Ê¢É¡ÆʼÂÒÆ ÓÊÀ¡ÁÉÁ. ÊÒ¡ÃÊ¡ ¡ÆÊ
¼ÂÒÆ ÄÉÅ¡ÁÀÊʤ¡ÓÁÆÇÃÁ¾Ò¾Êʤà . 1533.
ÙÁ¡ÆʼÂÒÆÄÊÀÀ, ¥ÊáÆÊÓÇÓ ¢¾ Ä
¢¾ÊÊ¡ÅÉ¡Á¢Ê¢ÊÁ¾ÊÊ ¼ÃɥʡÆÉ¡ÆÊ¥
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
170
½¤Ê¢ÉÆÓÊÀ, ¼Á¡Á¡, ¼ÂÆ¡ÂÉ
¡Á¡ÃÊÆ ¢¾ ÒÂɤÉÒ¡ÁÁ¢ÉÇÃ
Ǽ; £ÊÒÉ ÇáÆʾÊÊ ¡ÅÉÀÁ¡Æ¡ÆÊ¥½¥¾Æ£¼
¤¡ÁÆ¢ÉÂÇÃǼ. 2.2 À¡ÃÆ
Æ¡ÃÄʤ¼ÃÉ£¼Â½½Ò¾ÆÂÁ¾Â¤
ÊÆÒ¢¡Å ÒÔÁ ¡ÅÉ¡ÁԤʢÉÊ¡ÁÙÒ¢É
¤ÉÁ¾Ò¾ÊÊ. ¤¼Êà . 1533 ¡ÆʼÂÒÆ ¥ÊÀÀ¾Á
ÙÒǼ¾ÉÒ¾ÀÊ¢¡ÆÊÓÇÓ¾ÊÊÄ¡ÆÒÔÇ ¡ÂÉ¡Á¡Å
ÉÀÁ¼¼Â¡ÒÁÆÒÔÁ¢¾Ê¢ÉÀÊÁʼÁÈɼÆÉ
¾À¡ÆÊ¡¢¡ÅÒÔÁ. ÁÊ, À¢À¾Á¾ʡÅÒÔÁ.
£¼Â½½ ¥ÊÁÊÁÒÔÁ ¢¾ Á¥¾ÉÊ¡ÂÁÈ
¢¾Ò¾ÊÊ £¢ÉÁÊÙÒ¾ÊÊ (¡ÆÊ¡Å )
¢¾À¡ÆÊ (¡ÆÊ¡ÅÒ) ÀÀ¾ÁÃÁÈ. ¼Á¾ÊÊ ¥ÊÅÁ
¢É¡Á 3 áÅɼÁ¥¾ÉüÁǼÈɼÆɾÀÉ;
¤¼ÃÉǼÁǼ¥ÊÅâÁ¼ÆɾÀ ¢¾
¥ÆÆÊ¡¢¾ÊÊ; ¼Ç¼¥ÊÅÊÙÒÙÆ
Ò. ¡ÅÉ¢Ò¡ÁÊ¢, ¼Á¾ÊʥʾÉÒʢǼ
¥Ä¡Æ¡Å¼ÃÉÈɼ¼Â¡¬ÅǼ 2 ¡ÅÅ: ¡Å ÒÔ ¢¾
¡Å¢Ò. ÁÊ, À¥Ê¡ÅÃʤʢɥ½ ÄÊÆ¢¾
¼ÀÈÊÁ¾Á¤¥¾ÀÉÄÉÀ¡¾Á.
3. ÁÇ ¢¾ ÊÁ¾Ò¾ÊÊ¥ÒÔÁ
3.1 ÆÊÙÒÔ¼ÒÔÁ
. ÉÆÊÙÒ
Ƥà . 1550 £¼Â½½¥ÊÂÊÆ ÊÒÇÁ¡¤¼ÃÉ
¼À¢ÊʼÃÉÔ¼. ÁÊ, ¡ÆÊ¡ÒÁ£ ÈÊ¡Á¾Ç
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
171
¡ÂɤÁÊÒ¾ÈÉԤɾÊ13 ¥Ê¾Ê¡Å
ÈÉ¾Ê¤Ê Æ½ ÈÉÓÁ¢¼ ÉÒÆ¥ÊÁżÃÉÔ
¼ ¡ÅÉÆÆÂ. ¤¡Ò¾ÁÊ ÈɼÃÉÁ¾Ò¾ÊÊ ¥Ê¡ÃÃÁ¢É
¢¾ ¢¢¡Á 2 ÇÉÅ: ÇɾÊÊ ¢¾ ÇÉÒÀ½ÒÁ£. ÁÊ, ¡ÆÊ¡
ÒÁ£ ¥Ê¼À¢Ê¥ÒÁ¢ÉÁÊ ÊÒÆÉÀ¾Á¥¥É¡É¤ÊÊ
Ê ¢¾ ¡¼ÁÑɤÊÃÒÁ. ¡ÅÉÁ¥ÊÓÁ
¢Ê¥¤ÊÆ¾Æ ¢¾ ¼ÃÆÆÂÀ¡¾Á¾Æ¢¾ÊÒ, ¡¢É
Ô¼ ¥Ê¼À¡ÆÄÊÁ¾Á¢ÉÁ¾Ò¾ÊÊ ¢¾ ¥Ê ÓÁ¤ÉÒÉ “Æ¡Á ǥȼ ÀÒ¥¡ ÈÒ¼ÂÁ ÃÁ
Ç”.
ÙÁÄÊÆ Æ¥ÊÁÁÇÆ ¢¾ ÁǼÁ¤ÊÃ
Ò¡ÁÊ¢ÃÒʤÆÊÁÓÇÓÁÈ. Æ
¤Ã . 1551 ¥Ê¡ÃÃÇÉÆÈÉÔ¤ÉÅ: ǼÁ ¡ÆÊÔ
¢¥Ê¼ÀÄÀƽ14; ÁÊ¡ÆÊ¥¡¼Â½¥Ê
ÆÉÀ¾Á¥¢¾ÁÁÊÆŤÉ.
¤Ã . 1553 ¼ÃÉÔ¤É (¾Ê) ÇÉƥʼÀÀÉÒÒÇÉÒ
ÄÊÃ, ÄÀ¢¾ÊÒ¢ÉÁÊ ¡Ç ÄÊ¡Á¡ÆʢɾÊ. ¤Ã . 1555 ¡ÆÊ¥¡¼Â½ ¥ÊÁÁÊÀ¾ÁÄÊ¥ÇÉÆÁÉÉÒ £¼ÃÉ
Æ¥ÊÁʼÁÈÉ¡Àʼ; ÉÒÑÉ¡Ç¡ÃÊÆÒÄɥʢɼÈÀ¡Æ¡ÅÉ
Á¥Ò¡ÆÊÈ¡½Á ¢ÉÇÆÒà (Ê) ¡ÅɼÈÀÀ¾Á¾Æ
¾Á. Ò£ÃÊ ÁÂÊÄÉÊÒƼÁ¾ÆľÊ. ¡ÅɼÁ
¾ÊÊ¥¡ÂÄÉÆÒÉԤɿÁ È¡½Á ¡ÆÊÄÉ¢¾ÊÒ ÄÉ
13 ¡ÆÊ¡ÒÁ£ ¡Ã¤Ã . 1534, ¡Á¾Ç £¼Â½½ ¢¾ À
(¾¼Â¡Å¡¡ÆÊ ¡ÆʢɾÊ), ¡ÅÉÇ¥Ê 14 à (. 1548) ¥ÊÄÊƾ
¼ÃÉÔ¤É ¾Ê À¡Ã¡ ¢¾ ƾÊ.
14ƾ¡Á¾Ç¡ÆÊ¥¡¼Â½
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
172
¼ÁÁÅ, ¢É¡ÃÊ ¥Ê¡ÁÆÊ¡ÒÁ¢É¾ÒÉÊ-¾ÊÊ
¢¾À¥ÈÉÆÊ-¾Êʤ¥¾ÀÉ.
. ÆÊÙÒÔ¼ÈÉÒÔÁ
ÙÁÁÆÔ¤É ¡ÂÉÀÉÆÆÀ¡¾Á ¡ÆÊ¥¡
¼Â½¥Ê¡ÃÇľÅÉÔÒÁÆÊÙÒÔ¼¾Æ
ÒÔÁ¢¼ÃÉ¥ÊÔ¢¾ÊÒ. ɾÊÃÊÉÔ
¼Ô¾ÒÉÔ¼ÁÒÔÁ ÉÔÒÁ¼ÃÉÁÊÈÃ, ¼É¢Ó¼Ê
¡Â, Æ¢¾ÊÁÁ; ¡ÁÒÉÒÔÁÃÒ¥ÊÔ¼
ÊҡƤÁ¼¡Â ¡ÅÉÃÈÁÓÔ
Ò¤¾ÂÀÅÆÒ¡Å, ¼ÃÉÁÊÒÔÁ ¢ÉÈɤ
Á ¼ÔÁ¡¬Å ¢¾ ¤Ê ¡ÂÉÃÒÒ¤Æ
¢¾Ò¼ÊÊÁÒÔÁÀżÃÉÁÊÈɤÁ¡ÂÉ
¢É£ÃÁÈ ¡Ê¥ÊÉÁ¡ÅÉɦÉ
¡Â¡ÅÙÒ ¢¾ ¼ÃÉÀÁÀÅ ÒÔÁ üÃÉÁÊÉ¥Ê ¡ÂÉ¡ÁÁ¼ÃÉÃ
Ò¡ÁÊ¢ ¢¾ ÒÀ¡Ã£¡¤ÅÊ¡Ò¾ÁÊ.
ÃÊ, ÇÁ¥Ê¡ÃÒ¤ÔÊ¡ÂÉ¥ÊÊÅÊ
¥ÒÊ¢¾ÊÒÁʢɥÂ. ¤¼ÃÉÇÇÄɥʾÆÒ¡Á¡Á¡
ƾÆÆÊÙÒÔ¼¾ÆÒÔÁ¤Ã. 1560.
3.2 Á¼¡ÅÒÔÁÙҢɤɾÊÊ
ÙÁÆÊÙÒ¾ÆÁÊÈÉÒÔÁ¢¾ÊÒ ÙҢɤÉÀ¥ÊÓÁ
ÊÁ¼Ù¦É¡ÁÉ: Ê ¢¾ ÆÒ¢¾Æ¬ÆƼŤÉ,
À¡ÃÊÀ¢¡Å ÒÔÁ ¡ÅÉÊÁ¼Á¥¼ÀÅ¥ÀÊÊÒ ¢¾
ÊÁ£ÃÁÈ, À¡ÃʾÒÁ¢¾ À£Ó¤ÊÆÈ, ÇÈÊ,
ÆɡäÊÃÊÒÁÒÓÙ¦¢É ¡ÅÉ¡ÁÉÁ¾ÈǼ
¬, ¡Ã¢ÉÒÁ¼¼À, ¼Á¡ÁÉÄÓÀÉÓÔ; ¤ÁÊÒÁ¼ÃÉ¥ÊÓÁÀÉÊ
ÄÊ¥¾ÁÊüÁÀÉÊÊÒÆÙÒ (¾Á) ¢¾ ÆÇÆ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
173
¢É¾¼ÊÂÉ ¤ÁÊƼÃÉ¡ÁÉ¢É: À¢ÊÒ ÊÄʤà . 1565; ¼
ÙÒÒÔÁÊÄʤÃ. 1566 ¡ÂÉÊÒ¡Æ¡ÃʼÃÉÊÄÊÁʢɥȾÃ
ÁÆ¡ÅÒÔÁ, ÃÊÁÃÀÉÊÒÁÅɦáÁÉ: ÒÁÆÅÊ ÙÅ¥
È, ÒÁ¢, ÒÁኢ¾ ÒÁ¾ÅÃÁ (ÒÁÃÁÒ). ÀÉÊÒÁ
¢¾ÊÒ, ÁÃÙÀÉǼÓȼÃÉÀÁÅ: Ç, ¤, ¡Ã¢¾ÆÅÊ. 3.3ÈÀÁ¥ÃÁǼ
¡ÅÉ¡ÁÊÀÁ¡ÁÁǼ ¡ÅÉԤʢÉÀÉ
ʢɼÂÆÁÂÊÁÊ ¡ÆÊ¥¡¼Â½ ¥Ê¡¬Ã£
ÊÂÉÒÒÁÇ ÓÉÒÁÁǼ ÈÉ¡¢Á
¢¾ÀÈÀÁÊÒÀ¼Â¢ÉÇÃǼ¡Á¡Ã. 1) ʼÃÓÁ: ¼ÃÃÊÁÊÈÉ¡ÅÉÊ ÉÆÒ¡Å¥
¼¼Â¡ÒÁÆ 2 £¾¢Á£ÀƼÃÉÁʤÊÈɾÒÉ¢ÉÀÊÉ
¢¾ ¢ÉÀÊ ¤¥¾É¡¼ÆÉÁ; ÊÄʤà . 1560 ¢¾ À¡¾Á¤Ã . 1563 (ÁÇÁÈÉ¡Å ÉÊ ¢Ò ¡¾Ã ¡¼¥¼) ¡ÅÉ¡ÁÁ¾ÁÙÁ
¢¾ÒÉÇÃǼÁÁ¾Ò¾ÊÊ.
2) À¢ÉÁ¼Â¢ÉÇÃǼ: ¡ÅÉ¡Á¡ÅÉÀÁ
¼¥Ã¼¡¾Å ¢¾ ¡Å¡ÂÉ¡ÁÊÒÓÁ¢¾ÒÉ
ÆÁ (¾ÊÊ ¢¾ Ǽ) ÂÉÄÊÁʤà . 1562 ¡ÆÊ
¥¡¼Â½ ÄÉ¥ÊÆɼÈÅ¾Æ ¥À¡Æ¡¼
Áà ÈÊ¡ÂÉ¡Á¾¼ÂÁÁ Á¢ÉÁǼ
¡Á¡ÃÆ.
ÑÉÁǼ ÀÃÒ¡ÂÉÀ¤ÁÓÊÀÁ¾ÊÊ; ÄÉ
¥Ê¤Ê¬ÀÊÒÒÂà ¢ÉÀÀÉÆÆÀ¡¾Á ¡ÅÉ
ÃÇÁÙÉÅ: Áʼà 1 ¼Â¾ÆÊÉÒ ÄÉÀɡü¥Á
¢¾ Áʼà 2 ¼Â¼ÃÉÆÉ¥ÁÊżÊÃÆÒ¥É. ¡ÃÊ ÂÉ
¡ÃÉҢʤʢÉÁǼ¢¾¾ÊÊÀÉÁÁÂÊ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
174
4. ÀÉÊ ÈÊÁÂÊ
4.1 ¡Æ
ɼÃÉÀ¥ÈÉÁ¢É¾ÒÉ Ê-¾ÊÊ¢ÉÁ
ÉÔÒÊÁÇÉÆÈÉÔ¤É ÅÁÉ¥ÊÉÒ¢¾ÊÒ. Á
¾Ò¢¾ÊҡƾÒÉÊ-¾ÊÊ¡Ã 2 ¡¤ÉÅ: 1) ÇÉÆÔ¤É (. 1555)
ÙÁ¼ÃÉ¡ÆÊ¥¡¼Â½ÁÔ¤É ¢¾ Äʾ¼ÃÉ
Ô¼¥Ê¡Ã£¤ÊÇÉÁ¾ÊÈÊÁ¤É¥ÑÉÈÒ£ÅÊÈ
À ¢¾ áÆÁ¾Á¡ÁÉ: ¤Ã . 1551 ǼÁ (¡ÆÊ
Ô¢) ¥Ê¼ÀÄÀƽ (ÈÊ¡Á¾Ç¡ÆÊ¥¡
¼Â½ ¡ÂÉ¥ÊÓÁ¤ÊÈ¢¾ÂÊ¡Å¢¼). ÁÊ, ¡ÆÊ¥
¡¼Â½ÄÉ¥ÊÆÉÀ¾Á¥¢¾ÁÁÊÆŤÉ.
¡Æ¾Æ 2 à ÀÉÇÉÁ¼ÃÉÁ¤É¥ÑÉÈÀ¼ÀÄÀ
à £¢É¡ÇÂÄÊÁ¾Á; ÁÊÃÊ¡ÆÊ¥¡¼Â½ ÄÉ¥ÊÔ
À¾Á¤ÊÊ ¢¾ÊÒ¡ÅɼÁÄÊ¥¤Ã . 1555. ÉÒÑÉ¡Ç ¥Ê
¡ÃÊÆÒ ÄɥʢɼÈÀ¡Æ¡ÅÉÁ¥Ò¤Ê È¡½Á ¡ÆÊ¢É
¢ÉÆÒà (Ê) ¡ÅɼÈÀÀ¾Á¾Æ¾Á. ÁÂÊ ÄÉ
ңšơÃÊ¡ÁÀÊÊ ¤¡ÅɼÁ¡ÆÊ¾Ê ¢¾
¡Á¡ÒÁ¢É¾ÒÉÊ-¾ÊÊ ¡ÅÉ¡ÓÁÆÁ¾Ê
Ê.
2) ÒʼÂÆÁÂÊ:
¼Ê£Ó¢ÉÂÊ¢ÉÒ¡Ò¾ÙÒÁ ÀÀ¡¾Á¤Ã .
1555. ¡ÅÉƢɼʣÓ¢ÁÊ È¡½Á ÈÊÃ
ÒÉ “¡Æʢɼ” ÄÉÃҼƤ¤Ò ¢¾ ÆÀ¡¾Á
Æ ÒÁÒÊ¢À ÄɼÂƤơÃ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
175
¡ÒÁÔ¤Ê; £Ã¡ÆÊ¢¤ÉÁ¼ÃɤÊÔ¡ÁÉ: Á¾Ê,
ÁǼ¢¾Á¾Ò¾ÊÊ. 4.2 ÊÓÇÓ¾ÊÊÁʼà I
¼ÁʾÉÒ¾ÀÊ¡ÆÊÁ¾Ò¾ÊÊÁÊÃÊ ¢É¼É¼ÃÉÒ¾Ê
ÊÒÀ¡ÃÁÇ, ÊÙÒ¢É¤É (ÒÔÁ) ¢¾ÁÆÒ¡Å
ÇÇÈɼ¢¾¤Ê£¡¢É¤Ã . 1563 ¡ÆÊ¥¡
¼Â½¥ÊÀÀ¾Á¾Æ¥ÂÁ¾ÂÈɼ¤Ê¡ÁÉ: ÀÊÊ
ÄʼÃÉÒÔ¬ (¡¾ÃÉ¢Éà . 1562) ¼ÃÉÒÔǾ (ÀÊÃÈ) ¤Ã. 1564,
¼ÃÉ¡Å£ (¾ÒÁ) ¢¾¼ÃÉ¡ÅÇ (ÁÅ). ¤¼ÃÉ¡ÆÊ¥¡¼Ã½
ÀÉÈÉÙÒÃÊ¡¼ÃɼʥʾÉÒ¾ÀÊ¡ÆÊ¢¾Êʼ¡¬Å
¢¾¾ÉÒ¡¾Ã¾ÆÓÒÔÁ.
¤Ã . 1564 ¼ÁÊ¥ÊÇáÆʾÊÊ £ÊÒÉ¥¾ÉÂÈÊÀ
ÒÀÉÈÊÊÁÂÊƾÊÅ: ¾Ê¢¾
ÉÊ ¼ÃÉ¥ÊÙƬáÆÊÀ¾ÃÊ¥¼ÃɾÊÊ £Çɬʥ¼ÃÉÙÒ, ¡ÅÉÅ¥¾ÉÂ
ÀÙƾƥ¼ÃÉ¡Å Ò, ¡ÅÉÅ¥¾ÉÂà ҡÂÉÀÅÀɾƥ¼ÃÉÒÔÁ
¢¾ÅÀɼÁ¡ÆÊ¥¡¼Â½¼ÃɾƥÂÁÊÊ
¼Ãɬ.
¼Ê ¥ÊÇþÉÒ¡ÆÊ ÒÔÁ ¢Ê¢, £¼Ãɼ
ÊÁÙÒÀɼÁÁÊÆÒ. ÁÊ, ÀÇÊÆ ¢¾ÁÇ¡ÅÊÁ
¥ÒÊ¡ÁÆÒÁ¡ÁÉ: ¡ÆÊÇÓ, ¡ÆÊ¢¼ÉÀ¢¾¡ÆÊÀ¥.
¡ÅÉ¡ÆÊ¥¡ÓÁ¡ ÀÊÒÁÀ¾Á¼ÁÅÒÔ
Á £¢É¤Ê¢Ç¾Â ¡ÅɼÁ¡Å¬ÇáÆÒÔÁÅ
£ÓÃÉÒ ¡ÅÉÁ¥¾É¼ÁÊ, ¢É¡Æ¡¾Ã ¢¾
¡ÅÉÁÆÁ¼ÃÉÃɼÃÉÒ¡ÆÇÊ¡Æ¥. ÉÒ¡ÆÊ¥¡¼Â½ ÀÊÒ
¡ÅɼÁÁÅ¢¾ÇɬÊÄÊÒÔÁ.
¡ÅÉÄÒÔÁťʢ¾ÊÒ¡ÆÊ¥¡ÄɥʢÉÁÊÊ¢Á¢¾
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
176
¢É¼ÉÒ ¥¾É¼ÊÆÓ¡Å É ¢ÉÀÀÉÈÊ
¡ÆÈʼÃÉÅÊÁÇ¥ÁÊÅ¥ÊÄÉÁÅÒÔÁ.
ǾǼʤÁÊÃÊ ¡Â¢ÉÒÉ¡ÁǣáÆÊ
¥Ò ¢¾ ¥ÒÀ. ¢ÉÀ¥ÊÊÒ¡¤Ê¢ÉÁ¾Ò¾ÊÊ
¡ÒÉÒ¾ÊÊ £¡¢ÉÒ¡ÅÒÔÁ¥ÊÅÇÊÆ ¢¾ ¡ÅÊ
Á (Ê ¢¾ ÊÒ¡ÆÊ¥¡¼Â½) ÀÒ¬ÄÉ¥Ê
ÅÁ¡Á¡¾Ã¡Â¥ÈÉÆÒà (Ê) ¡Á¡Ò¾ÙÃ. 4.3 ÊÓÇÓ¾ÊÊÁʼà II
1) ¾ÊÊÉÊ¡ÆÊÓÇÓÁʼà II
ÙÁ¡ÆÊÓÇÓÊÁʼà I, Á¾Ò¾ÊÊÀ¥ÊÓÁÁ
¼¼Ê¡Â-ÁÆ¢¾ÁÇÀ¾Á¼Á¤ÊÃÒÔʤ
ÀÉʼÂÆ. ÃÊ, ¼Á¾ÊÊÁ¥Ê¥ÉÒǼ
ÀÉÊÊ¡Â 2 ÁÊÅ: ¤Ã . 1567 ¢¾ 1569. Áʼà 1 ¢É¡Æ
¥Ê, ¢ÉÁʼà 2 ¼Á¾ÊÊÈ¡À¾ÁÆÙÆÒ. ¤¼ÃÉÇ ¼Á
¾Êʥʾ¥ÁÅÒÔÁÊÒÒÂÒÁ.
ÙÁÁ¡ÂÒÔÁ, ¡ÆÊ¥¡¼Â½¥Ê¡ÃÇÁʤÉ
ÄʼÃÉÒÔÁ£Ã¡Àà ¢¾ ¢É¼Á¼ÁÆ¡ÆÊÓÉÒ ¡ÅÉÔ
ÊÁÆÓÇÓÁʤɼÁÊ ¢¾ Ç¥ÊľÅ
¢¾Æ¾ÆÁÒɤÊƾÇÊÁ¢ÊÓÊ¡ÓÅ¡ÆÉÅ:
- ÊÆÆÒÒÔÁ ÆÒ¡Å ÒÔÁ ¤ÊÆ ¢¾ÊÒ¥ÙÆ
ÊÈÉÉ¥¡Å, ÊÔÒÁÁÆÁ, ¡ÅɤÊ, ¡ÆʢʼÃÉ
À¡ÁÀ¡Æ¥À; ÉÒ¼ÃÉ¡Æ¥ÀÉ¥ÊÀÊÇ¡ÅÉ ÀɤÊÁÈÄ ¢¾ ÇÊ¡Æ¥Ê
¢É¢ÉÂÀÀɤʡÙÅ¥ÒÊ¢ÉÁÈ¥ÊÀ¾Â£.
- ¡ÓÁ¤ÊÒÔÁ¡Á¡Å¡Ã ÒÒÉ ÀÉʼ¢ÇÒ
¢ÉÁÁÊÁÈÆÒ ¢ÀɤÊÈ¡À¾ÁÆ ¢¾ ÊÀ¡ÁÀ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
177
¡ÆÊ¡Å ¢¾ ¡ÅÉÁÈÄ¡Å¥Ê Àʼ¥ÈÉ¡Å
¢¾ÊÒÒ¢£ÃÁÈÙÁ.
ÊÔÒÁÀƾƤÊƾÇÀÉÈÊÁÈ¢Ù ÒÒÉ ÙÁ
ÒÔÁ À¾Á¼ÙÒÅÁÁÊ¡ÁÙ ¢¾ÊÒÀ¡ÃÈÊ ÓÆ¢ÙÅ: ÙÈÉ£ÁȤŢ¾¾ÁÃÁÈ.
- ÁÁÊÀ¾ÁÁÁʾÀ¾ÔÔÁÈ ¡ÂÉÒÉ¡ÅÉ 2
¡ÁʼÅ: Ô¢¾Æ¾À¢ÉÀÊ¢¾Ç¼. - Ô¼ÃÉÁÊ (¼ÃÉÁÊ) ¼ÁÙÒÁ£¡ÆʢɡÁÉ: ÈÉÒÔ
ÅÉ, ÒÔ¬ (Ç), ÒÔǾ (ÀÊÃÈ) ¡ÅɤʡÁÉÙ¾ÀÊÁÈÆ
¼ÆÁǣâ¡ÅɼÃÉ.
- ÁÁʼÁ¤É 3 ¼Á ¥ÁÈÉÉÆÊ¡Å ÒÔÁ
¡ÂÉÒɼÁÊ¥. 2) À¡ÃÆ
Ƥà . 1571 ¼ÁÊÀ¡ÆÊÓÇÓÁ¾Ò¾ÊʼÃÉ
¡¥ÒÊ; ¼ÁÁÉÉÒÁ£ È¡½Á ÃÀ¾Á¡Â 10 ¼Á (
650. 000 Æ) ¾ÒüÁ¼ÁÙÒÊ, À¾Á¬È¾Ê ¢¾
Ǽ; ÃÒÇÅ¤É (ÈÙÒ) 1.000 ¥Ê¡ÅɼÁÇáÆÊ
¾ÊÊ£¢É¡Á 3 Ã:
- üà 1: À¼Á£ ÇÓ (¾ÈÈ¡½Á), ¡ÅɼÁ
¼¡ÅÊÔ.
- üà 2: À¼Á£ ¡ÆÊÇÁÒ (¾È¡Ã), ¡ÆÊ¡Å¢ (Ê),
¡ÅɼÁ¼ ÀÀ (¡Å ¡ÁȤÁÇÁ) ¡ÆÊÈɬÆÒ
¾ÀÈ.
- üà 3: À¼Á£È¡½Á, ¡ÅɼÁ¼ÀÊà ¡ÆÊ¡Å ÆÒ (¥
È) ¬ÆÒ¾ÀÈ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
178
¡ÅɼÁÊ¥ÊÇġƬÆÒ¾ÀÈ, ¼ÉÀÉ, ÒÔÇ, ÒÔ£ (¬
) ¥Ê¢¾ÊÒÒ¡Æ¡¡ÓÅ 500 ¾À¢¾ÊÒ¡Æ¡ÓÁÆÒ (Á) Ê¢ÉÀÊ
Èɼ¤ÊÁÃ. ÁÊÀÇáÆÊÙÒÒÔÁ.
¡ÅɼÁÊÄÒÔÁ¥Ê Ò¡ÆÀÉ¥ÊÆÁ¡ÂÀ, ¡ÆÊ
, ÙÓÈÊÆÒ¡ÅÀÀÉÃ; ÆÔ¢ÉÊÓÊ¡ÓÅ¡ÆÉ ¼ÃÉÒ¾Ê
ÊÂÊ¥£¡. ÀÉԢɡ¼ÆÉÁÊ, ¼ÊÁ¡Ã¬ÊÁÆ
Ù¼Á¾ÊʼÃÉÙ䊢¾¡ÒÁ; ¾À¾Ô
ÀÅ£ÃÁÁÊ Æ¼ÁÊÀÉÆÒÁÁ
¥Ê. ʼÁ¥ÊžÊ, ¡Á¡Á¾Æʡţà ƼÆÁÄ
ÂÒ, ¾ÆÊÉÒ...¡ÓÁ¤ÊÀ¾ÁÙǾơ¾Åʦ ¤¼ÃÉÇ È¡½Á ¥ÊÁ¤
¼ÁÒÔÁ.
¤¼ÃÉ¼Ê Ò¥ÒÔÁÁÊ, ¼Á¾ÊÊ
¥Ê¼À¡ÃÇ£ÃÁÊ¤É ¡ÅÉÁ¥¾É ¢¾ ÁÈÉ¢¢Ó. ÁÊÓƼÃÉÇ
¡ÅÒÉÈɢɡÃÈÉÒÔÇ (¢Ò¬), ¬ÆÒ¾ÀÈ, ¢¾Ê££
¼Á¾ÊÊ¥ÊÅÀÉÇ£ÃÁ¥¾É¼Ê¡¢¾ÊÊ
ÆÓ¡¡ÅÉ.
ÆÁÊÃÊ ¥Ê¡ÓÁ¤Ê¼ÁÊÅÊÉÙÒÙ, ¼Á¾ÊÊ
Á¡¾Ã¡ÂÊ¥Ê 30.000 Æ, Ê¡Â 200 £¢¾¡ÁÊ
(¼ÃÉ¢¾ÊÒ)¥Ê 1.250 ÈÉ. ¡ÂɤÀþÊÊ¡ÂÒÉ¡ÁÑÉ¥ÊÓÁ¥À
¥ÊÓÁÒ¡Ù¡ÁÉÁ¡ÅÉÙÒÒÔÁ¼ÃÉÀÉÀÊÀÉÀ¡¼ÆɤÃÀ¥Ê
ɤÊÆÈɤÄÁÈÆÉÒÒ ¢¾ ÆÒÒÔÁ ÀÀÊ¥Ê
ÆƬÃÊ¡ÓÅÆÉÒ¥¾¬ÄÉ, ÊǾÂ, ¼À ¥¾ÃÊ
ÉÈÉÉÆÆ¡¼ÆÊÆÂÊÇ, À¾Á¼Ê¥ÊÓÁ¡Á ÆÊ¡
ÙÃÒ¡ÂÉÁÒÉ¡Á¡¼ÃÉÀÉ¡ÃÉ¥Ê.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
179
4.4 ÊÓÇÓ¾ÊÊÁʼà III
1) ¾ÊÊÉÊ¡ÆÊÓÇÓÁʼà III
ÙÁ¡ÆÊ¥¡¼Â½ ÂÊƤà . 1572,
¤Á¾Ò¾ÊÊ ¥Ê¡ÃÃÒÒÇÉÒÉÓÇ¢ÓÊÁ¢É
ÃÀ¾ÒÉÇÁÊÈ; £¡¢É¢Ç¾Â¼¾Å¥ (¡ÁÂ
¡Ã¡¡ÆÊ¥¡¼Â½) ¡ÂÉÃÀ¢¬É¡Á¢¡Å ¼Á¡ÁÁ
¡ÀÃÑɼ¥ÊÆ¡ÄÊ¡ÁÈÊÀ¡¾Á¾¢ÉÂ, ¢É
ÔÒÁÁý (Á) ¡ÂÉ¡ÁÁ¡ÀÃÑÉÆ¥Ê
¼ÀÁÊ ¡Ê¡¡ÆʬÀÉ¡ÅÄʾ¾¡Ã. ¼Á
ÑÉ¥ÊÁ¢ÉÁÉÓÇ¢Ó Æ¡ÂÁʼÊÈÊÓÆÁ¼ÃÉÁ; ÆǼÊ
¢Ç¾Â ¼¾Å¥ ¡ÁÑÉ; ÉÒÁý ¥ÊÅÊ.
ÁÊ, ¢Ç¾Â ÄÉ¥ÊÆ¡Á¡Æʢɠ¢¾ ¥ÊÉÔ¡Á ÇÁ
¾¥££¼ÂÁ.
Äʾ¢Ç¾Â ¡ÂÉÀɢɡÅÊÁ ¥Ê¡ÓÁ¤ÊÆ
¡ÃÒÀÉÀ¤, ÆҡťʢÒÀÉ¡Áà ¡ÁÊÀ¡ÁÉ: ¡ÅÒ,
¡Å ¾Ç ¢¾ ÁÅ ¡ÁÆÊ. ÉÒÆÒÒÔÁ ÈÊ
ÊÆÒÆÀ¥ÊÆƬÃÉÙÒÙ.
Á¢ÉÁÈɤǼÃÉÀÀ ¢¾ ÒÀÉÆ
ÁƾÊÊÃÊ ¥Ê¡Á¡ÅÉ¥ ¢¾ £ÀҤʢÉÁÂÊ¥ÊÒ£
¢¢¡Åɡ¢¾Æ¼Á¡ÆÊÓÇÓ¾ÊÊÃÁʬÄÉ¡ÅÉ¡Á¢Ê
¢Ê¢¾¡ÅÉ¢ÀżÂÆÁÂÊ. 2) À¡ÃÆ
Æ¡¾ÃÉÆÊÊÒ¡ÂÊŤà . 1574 È¡½Á ¥Ê¢É
¼È À¡Æ¾¡¬ÃÀÉ¡Çà ÙÒÒÔÁ ¤ÊÓÁ¡ÆÒÀ
½ÒÁ£ (¡ÂÉ¡ÁÊ¡ÆÊ¥¡¼Â½ ¼ÃÉÊÁ¥¡Á¡¾Ã¤Ã
. 1564) ¡Á¡ÆÊÃÒÂżÁ¾Á¾ÊÊ. ¡ÃÊ¡ÁÈÂÉÔÁ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
180
ÃÇÁ¾ ¥££¼ÂÁÈÊ¡ÂÉÀÄÀ¾Á¾Á; ¡ÓÁ¤ÊÆ
ÃÒ£¢ÊÉÂÉ ÄÉ¥ÊÁÉÃÒ¾¼ÈÊÂÊ¡ÅÉ¡Á
£Ê; ¡ÃÊ ¥Ê¡ÁÆÁ È¡½Á ¢ÉÁÊÃ
ÁʬÄÉ.
È¡½Á ¥ÊÁÆÉÀ¾ÁƼÃÉÁ£Ç¾ ƼÆÁ¼Á
Ô¤É ¢¾ ¼ÁǼ ¡ÅÉÆ¡ÆÊÇÄ¡ÆÁ¾Ò¾ÊÊ,
¢É¼ÁÉÉÒ¥Êż¾ÊÊÁÁÊÃÁ¥É¥ÒÒ.
¡Åɼʾ¥ÁÅ¥, È¡½Á ÃÒ£¢Ê¡ÁÉ
ÂÉ Æ¡ÂÁÊÁɤʾƣ¼¼ ÊÒÁÉÃÒ¢ɼÁ ÇÂ
¾, (¢ÉÈÊÉÔÒÀÙƬå¥Ê). ÁÊ, È¡½ÁÀ¥ÊÁɤÊÔ¼ÁÙÒ
Æ¢¾Æ¼ÁÓÇÓ¾ÊÊÃÁʬÄÉÊÒÆ¡.
¤ÆÊà . 1575 ¼ÁÙÒÊ 7 ¼ÁƼÆÁ¼ÁԤɬÄÉ
¼Á ¢¾ ¼ÁǼìÄɼÁ ¾Ò¡Á 9 ¼Á¤É ¡ÅɼÁ
ÓÇÓ¾ÊÊ. ÊÔÒÁÃÊÈ¡½ÁÁ¥ÊÀ¡ÆÒÀ½ÒÁ£ (Ê¡ÆÊ
¥¡¼Â½ ¼ÃÉÊÁ¥¡Á¡¾Ã¤Ã . 1564) ¾ÆÊ ¡ÅÉ¡ÁÀÊ
ʣ¡Š¢É¢¤¼¾ÊÊ ¡ÂÉ¡ÃʥʡÁÆ
¤ÊÃÒ¢¢ÁÈɤ¼¾ÊÊÅÉà £¡¢ÉÇɼÃÉ
¥ÊÊ¡ÆÊ¥¡¼Â½ ¡Á¡ÆʢɠÁÇɼÃɬÁ¬È
ÇÁ¾¥££¼ÂÁ.
¤ÀÉÊÓÇÓ¼ÁÊÁÊÃÊ ¡ÂÒɢǾÂÀ
¡ÓÁÆ¢¾ÊÒÀ, ¡ÅÉÃÀÊÁ¢ÉÈɤ, Æ ÀÅ
¼ÀɤÊÓÉÒÅÉ¡Á¼ÃÉ. Ç¼Ê ¼ÁÊÀÄ
ÙÒÒÔÁ¥Ê ¢¾ Á¡Æ¢Ç¾Â ¢¾ ¬ÀÉ¡Å (¾È¡ÆÊ¥
¡¼Â½) ¥¡Á¡¾Ã¡ÂÈÉÆÒà (Ê). Á¢ÉÁÊ, Á¾Ò
¾ÊÊÀÆ¡Á¡¼¾ÁÂÊ ¡ÂÉ¢ÉÒ¡Á¡Ò¾¡Â 20 ÒÉ
ÃÄÉ¢ÆÒ¡Á¡¾¥Ê.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
181
3) Á¾Ò¾ÊÊÆÈɤÊÀÁÂÊ
ÁÄÒÔÁ¥Ê¢¾ÊÒÁÂÊÀ¥Ê¢ÉÁÊÒÀ½ÒÁ£ÈÊ
¡ÂÉÊ¥ÒÊÒ¤ ¤Ê¡Á¡ÆʢɾÊÊ. ¤¢É¾ÃÁ¾ÊÊÊ
¥ÊÆÉ¡ÅÉÁ¥ÒÁÊ ¡ÁÆÊ¢ÉÆʥʡÂ, ÆÊ¥Ê
À, ʼÁ¡ÉÒ¡ÁÀ 1 ÅÉ, Ê 10 £. ÁÊÅâÉÁÊ ÙÅ ÆÀ
¢¬ÉÁ¢É¾ÊÊÒÀ¤ ¼À¡ÅÉ¥ÒÒ¡ÅÉ
¥ÒÀÉÊƾÒ. Á¾Á¼ÃÉżÁ¾Á¾ÊÊ ¤¥¾¼ÃÉ
¡Á¡¼¾ÁÂʾÒÃ:
- ¾ÁÒÀ½ÒÁ£ (Æ 1575 -1579)
- ¾ÁÇÁ¾¥££¼ÂÁ (Áʼà 2) (Æ 1580-1582) - ¾ÁÊ (ÆÀÉ¡Â 1 Ã)
- ¾Á¬ÀÉ¡Å (Æ 1591-1598)
- ¾Á ÒÀ½ÒÆ ¼À½ (¾ÈÊÒ¡ÆÊ¥¡
¼Â½ÈÊÅÉÀ¥ ¼ÃÉÊÁ¥¤¡ÅÉÉ): ¤¥¾ÆÊ ¡ÅÉÒÀ½
ÒÆÁÊÄɤÊÂÅÉÒÀ½ÂÓÁ¢¼ (1598-1600). À¡ÂÃ. 1600 ¥Ê¡ÃáÁ¢ÉÁ¾ÒÉÀÉ-¾ÈÆ¡ÂÁÊÁÁ; ¢É
Ç¼Ê £¡Á¡ÆÊÆ ¤¼ÃÉǼÁÀÉ-¾ÈÀ¥É¡ÉÁ¥Ê ¢¾
ÒÀ½Â À¥Ê¾Á¾Á¤Ê¾ÈÄÊÆÉÆÈ. ÙÁÒÀ½ÒÆ
¥ÊÄʾÉÆÈ¢¾ÊÒ ¡Âɥʡ¾ÀÉÄÊÀÉÊÉÂÊ¡Ã
¢¾ÁÂÊÀÀÉ¥ÊƼÁÀÉÈÊÁ¾ÊÊÃ.
À:
1. Á¾Ò¾Êʤ¥¾¢Éà . 1480-1550 ¥ÊÓÁÁÇ¢¾
ÊÅ¢Ò¤?
2. ÆÉÒ¡¡¼ÃɤʡÃÆǼ-¾ÊÊ? 3. ÆǼ-¾ÊÊ¥ÊÀ¡Ã¥¢Ò¤?
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
182
4. ¡ÁÁÄÉÃÆÊÙÒÔ¼ÒÔÁ? 5. ÙҢɤɥÊÓÁÁ¼¢Ò¤¢É?
6. ÆÉÒ¡¡¼ÃɤʡÃÆÊ-¾ÊÊ? 7. ÆÊ-¾ÊÊÁʼà 1 ¥ÊÀ¡Ã¥¢Ò¤? 8. ÆÊ-¾ÊÊÁʼà 2 ¥ÊÀ¡Ã¥¢Ò¤? 9. ÆÊ-¾ÊÊÁʼà 3 ¥ÊÀ¡Ã¥¢Ò¤?
10. ¾Êʤ¥¾¼ÃÉÆÈɤÊÀÁÂÊ¡Á¢Ò
¤?
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
183
į ʼnĪĭń 14 ļŁĮŁħ ŀģĸŁĹĸœŁĮĨœŁĦĺĿŐţĽŇŒĦŌĽņļĦ ĥ . ĺ 1638-1695
1. Á¾Ò¾ÊÊÉà . 1638
ÙÁ¼ÃÉ¡¾ ¡Á¡¼¾Ê¢¾ÊÒ,
Á¾Ò¾ÊÊ¥ÊÁÈÉÒÆǤÉÒ¥¾¬ÄÉ, ¢ÉÀ¡Âà . 1622
Á¾Ò¾ÊÊ ¥ÊÁÈÉÒÒÇÉÒ¼¡Å-ÆÃÁÊ
¬ÄÉ ¡ÂÉ¢ÉҡҾơÂà . 1638 ÄÉǾÆ. ÁÒÒÇÉÒÁÉÉÒÃ
¡ÒÁ¢É¤ ¡ÅÉÃÁÄÊÆ¢ÉÂÁÇÉÁ
¾ÊÊÈÊÁ¤É¥ÑÉÈ ÁÉþ¾Ô¾ÇÉÃÊ:
- ¤Ã. 1622 ¥ÆÒÀ½ÒƼÀ½, ÇÇ Ò½ ÈÊ¡Á£¾Æ ¥ÊÅǢɤʡÃÒÁ¢ÉÁ ÒÀ½ÒÆ ÈÊ¡Á ¡ÂÉ
ÈÊ¡ÁÆÊ¡¡ÃÊ ¢ÉÒÔ (¡ÅÁ) ÈÊÁ¤É¥ÑÉÈ ¼ÃɥʼÀ
ǢɤÊÇÇÒ½ ¼À£É¾ÆÊÀ¾Ƥà . 1622.
¡ÅÉÇÇÒ½¥ÊÄÊÆ, Ù¥¾¼ÃɼÀÆ¢ÉÂÃÊ Ê
¡ÅÀÀÉÃÒÆ; ÁÁÂÂÉ⢡ÁÙÇÉ ¡Âɢɾ
ÇÉÉÀÃÆÀ¾Á ¡ÅÉÔÄÀÈ¡Åɾ£ÀÒ.
ÇÇÒ½ ÆÁ¥ÊÔ 9 ¡ÅÀÂÊÆ.
- ¤¾ÒÉà . 1623-1627 ÆÁ¥ÆÁ£¼Â
(ÙÅ Á£¼Â½½ÃÅÉ¡ÃÒÉ ÙÒ ¼Æ¼Â¾
¼ÃãÈÙÒ, ¡ÂÉÃÀ¢¬É¡Á¡ÆÊ¡Åã) ÀáÆ
ÒÔ ¡ÃÄÊ¡ÁÉÁ, ¢ÉÇÉÆÁÉÉÒÀžÆÃ.
- ¤¾ÒÉà . 1627-1638 ÆÁ¥ÆÉ¢ÊÒ (£ ¾ÆƼà 2 ÒÀ½ÒÆ ¼À½) À¥Ê¡ÃÃÒÀÉÈÊÊÁÆ
ÁÊÆ 2 ÁÊÅ: Áʼà 1 ¤Ã. 1628 ÒÔ ÙÅ¢ÙÒÒÊÉ¥ÊÀ
À¾Á¡ÆÊÄÆÒ¡Å ÒÔÁ ¢É¥ÊžÆÉÓÇ¢Ó ÉÒÒÔÀ¥ÊÅ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
184
Á¥ÃÒ¢¾Áʼà 2 ¤Ã. 1635 ¼Ç, ÉÇÈ, ÉÆ¢¾
Á ¥Ê¼Ê£ÓÀ¾Á ¢¾ÊÒ¾ÇÄÊÄÀ ¡ÅɣɾÆÊÀ
É¢ÊÒ¢ÉÀÀÉÆÆÀ¡¾Á. ÉÆ¢¾¼Ç¥ÊÅÁ ¢¾À¥
ÃÒ¤Ã. 1638; ÉÒÉÇÈÙƬå¥Ê.
¤Ã . 1638 ÙÁÂÊÆÉ¢ÊÒ ÈɤÁ¾Ò
¾ÊÊÂÉÃÒÒÇÉÒÄÊ; ¼ÁÃÊÀÊÃÁÄÊÁ¾Á£¡
¢ÉÃÀÊÊÅ: ¡ÆÊÇÈ ¢¾ ¡ÆÊÇÈ15 ¡ÂÉ¡ÁÊ
¡ÆÊǾÂÇ. ÀɬÊÁÉÉÒ ÇɼÃɬÁ¬È¡ÆÊǾÂÇ
(ÈÊ¡ÁÊÙÊ) ¥ÊÀÀ¾Á¼ÃÉÁÊÈ¡ÆÒ¡ÆÊÄ¡ÆÒÔÁ
¥Ê¡ÁÆÀ¡¾Á. ÁÊ, ¡¾Äɥʡ¡ÆÊǾÂÇ
ÄÊƢɤ¡ÅÂÇÃ. 1638 ¢¾¥ÊÒÒÉ: Æ¡Á
¡ÆÊǽÂÒÆ¥¡¼À½.
2. Á¼Á¾Ò¾ÊÊ
2.1 ÁǾÆÆÁÆ
ÙÁÄʾÁ¾Á ¡ÆÊǽÂÒÆ ¥ÊÓÃÓÊÀ¡ÃÁÇÀ
ƤÊà “ÀÁ¾ÒÈ” ¡ÂɤÁÊ ¡Âɥʡ¾ÁɤɬÊÒÔ¼ÃÉ
ÀÁ¡ÁÉ:
- ÀÁÇÆÈʼÃÉ¡ÁÀ¾Á £Ã¡¾¡¼ÇÆÈÊÃÀ¼ÃÉ¡ÁÀ
¾ÁÁ¡ÂÉ¡ÁÉ: ¡¾¡¼¡ÆÊÇÈ¥ÈÉ¡Å¡ÒÊ (ÒÔ) ¢¾¡¾¡¼¡ÆÊ
Ç¥ÈÉ¡ÅÔ.
- ¢ÉÁÊ: ¥ÊâÉÁÊÈʤÊÂ, ¡ÅɤÀ¾ÆÀ¢¬É¼ÃÉÀÁ, Æ
¡ÅÊɬÊÙÒ ¡ÅÉ¡ÁÉäȢ¾ÒÁÊÆ
Á£¡¢ÉÙÒ.
15 ŏĮijʼnĦĺŁĹĿĪŁĮĸŁĹ ģŒŁĹĹŒŁ: ŌħʼnœŁĨŇĵijň, ŌħʼnœŁįŇĮĨň ōĸĿ ŌħʼnœŁĺŇķŃĩĿģŇĵĵŁĮ ŌİŀĮĸŁĨĿŎļĸʼnĪ ĤļĦŌħʼnœŁīŒļĮĥ ŗŁ; ŌħʼnœŁīŒļĮĥ ŗŁ ŌİŀĮŎļĸʼnĪ ĤļĦijĿţŒļĵōģœĹ (ĹŃķĿĹ ʼnĦ, 1973: 79-80).
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
185
- ¢ÉÁÊƾÒà 3 ÁÊÅ:
ÙÒ: ¢ÉÒÔÁ ¡ÂÉ¡Á¼ÃÉÃÀ¢ÂÃÉÊÓ 2
ÁÊÒ¡ÆÑÁÉ¢ÉÀÊ; Áʼà 1 Ò 4 £¾¢Á, ¡Á¡¼ÃÉÃÀ£Ó
ÇÁ¢¾ÒÁÒÓ¼ÃÉÀÁ; À¢Áʼà 2 Ò 14 £¾
¢Á ÀÉÊÒÂÃɡìÔÒ; ¡Á¼ÃÉÈÉ¥Á¢É¼Á, ¢¾
ƼÆÉÒ¥.
ÙÒÒÔÁáżÃÉ¡ÁÊɬÊÅ: ¡Å ÒÔÀ (¢ÒÒÔÁ¤
ÁÇÁ), ¡Å Ô (¡Å¡ÆÉ), ¡Å ÀÊÓÇÉ ( ¤ÁÇ
Á), ÒÔÇ (¬¤ÁÇÁ), ÒÔ£ (¬¤ÁÇÁ), ÒÔÊÒ
ÙÒ (¬¤ÁÇÁ) ¡Ò¾ÁÊÃ¥ÈɼʤÀ¢
60.000 Æ.
¡ÅÉ¡Å: ¡Á¡Å¤É ÃÒÀÁÁÙÒ; ÈÊÆ¢É
¡Á¡ÆÊÆÅÉ, ÅÁÂÁÊ 1.400 ¡Â üԡ¼ÆÉ¡ÀÃ. ¡ÅɡżÃÉ
ƤÀÃ: ¡Å¥¾É (¢ÒÊÂÇ¥¼), ¡ÅÒ (ÔÒ), ¡ÅÙÒ
, ¡ÅÓÊ¡Á, ¡Å, ¡ÅÉ, ÀÁ.
¡ÅÉ: ¢ÉÆÒ¡ÅÀÁÁ¡ÅÉ¡Å; ¡Á¡ÅÊɬÊ
Á. ÈÊÆ¡ÁÆÒÁ ÅÁÂÁÊ 1.200 ¡Â. Á¡Å
ÉÃÙÆÒ¡Å¡ÁÉ: ¡ÅÈ, ¡ÅƼ, ¡Å£, ¡ÅÀ, ¡ÅÒÁ, ¡Å
¡£, ¡Å , ¡Å £ (ÁÅ), ¡Å Ç, ¡Å Ô¢, ¡Å Ê¢É
¼Ò (¤ÊÒÔ), ¡Å ÒÁ¡Á (ÆÁ), ¡ÅÆ (¡ÅÆ, ¡Å¼
À¡ÃǾÁÂ), ¡Å ÆÒ (¥È), ¡Å ÈÔÒ, ¡Å ÉÊ (¢Ò
¡¾Ã¡¼¥¼ÁÇÁ) ¡ÁÆÊ. ÃÊ, ÁÆÒ¡ÅÅɦüÃÉÀÉÈɤ¡ÅÉ
¡ÅÙÅ¡Å¡ÁÉ: ¡Å, ¡Å¬Ê, ¡ÅÔÇ, ¡ÅÔ
¢¾¡ÅÅɦ.
ÀÆ¢¾ÂÀ: ¥ÊÃÀÆ ¢¾ÂÁ¢É
¾ÁʤÊÃÒ¾ÔÁ¡ÄÊÒÉ¡ÆÉ¡ÁÉ: À¢¬É¡ÆÊÃÒÂ, ÇÓ,
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
186
¡ÆʾÒÆ¢¾¡ÆʾǡÁÆÊ.
- ÀÆ¢¾ÁÇÆÁÉÒÒÔÁÃÀƾÔÅ:
¡ÀÃÑÉÒ: ìʼÃÉÀÁÅ: ÓÁ¤ÒÔÊÁ
Á. ¤ÃÊ, ÁÊÓÁ 2 ƼÃÉÀÁÅ: ÆÁ¢¾Æ.
¡ÀÃÑÉÊ: ìʼÃÉÀÁÅ: ÓÁ¤ÒÔÆ
¢¾ÊÁÒƤÅ: ÆÒÁ¢¾Æ¡Å.
¡ÀÃÑÉ: ìʼÃÉÀÁÅ: ÓÁ¤ÒÔǾ ¡ÂÉ
¾ÒÃǼÀÒÁÙÒ¢¾Ç¼À¾ (ÈÇ).
- ÁǼÁ: ¥ÊÀ¡ÃÁǼÁ¡ÅɤÊÃÒ¡ÁÊ¢¢¾
ÃÒʤÆÊÁ. À¾Á¼Á¤¥¾ÁÊà 2 ¡Å:
¼ÙÒ ¡ÂÉÄÊÁ飮 ¢¾¼¼ÊÂÉ¡ÂÉÄÊÁ¢É¾ÆÒ
¡Å.
2.2 Á¼¡Â
1) ÂÀ
ÂÀ¾Òâ¬ÈÑÁ ¢¾¾ÊÔÁ; ¢¬ÈÑÁÆÊÀ¢ÉÈ
¡ÆÊ. ÃÊ, Ò¾ÒÁÂÆÈż¢Ê¢¾ÅÁÅɦ¡ÁÉ: ÁÊ, Á
ÆÊ, ¾Ã, ¡Å, ÆÉÒ ¢¾ Åɦ. ¾ÂÉÒ٢ɾ¡Á
ÆÒÈɤ¼ÃÉ¡ÆÊÃÒÂÀƤÊ; ¢ÉʥʡáÆÊÁÙÒ¡ÁÁ¼Æ
¤Á¡ÂÉ¡Ã¬Ê ÙÅÙ¢ÉäÉÀÒƤÆÒ. ¡ÅÉ¡Á
ÇÈʾÂ, ¼Á¡ÁÒÇÈʾ ¤ÊÈɤơ¼ÃÉÆ¡ÆÆÁÊ
¾Á¥Ê¾ÔÉÔÒÁÇʼÃÉÂÈÑÁ¡ÁÉ: ¤Ã. 1660 ¾ÀÁ¥Ê
þÔÇʼÃÉÂÈÑÁ, ¡ÆɼÃÉ ¢¾ ¡ÉҤʾÁ ¡ÂÉÃ
¾ÁÇÈʾ¡ÁÉ:
- ¬ÄɾÔÇʼÃÉÂÉÒ¥ÒÊÒÉ: “...ÓÆÊÒÒ ¥ÓÉÈʤÀ¼ÃÉ
ÂÊ¥ÒÊ £ÀÉÈÑÁÁÁÉ ¡ÆÈÊÁÊÃÂÈÉÔÃ; Êâ¾ÊÒ¡ÆÊ
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
187
¡ÆÈÊÁÊÀÉÊ¡ÆÈÊÁÊÅÒÉÆÀ¢¾ÊÒ; ÈʤÊ
¡Æ¡ÁÀÂÈÊÁÊ¢¾...”.
- ¬ÄɾԡÆɼÃÉ ÉÒ¥ÒÊÒÉ: “...ÈʤÀÉà ¡ÆÉÈÊÅÉ¡ÓÁÂ
¼ÇÃÀɥʢ¾¡É¡ÆɤʢɡÆʼÇÃ; ¡ÆÊÁÊÀÉÃÂ
¡ÆÉ¡Æ¥ÊÉ¡Á ÀÉÒÉ¡ÆÊÁÊÃÆÁÁ¤É
¤ÀÁÁ¤Ê¡ÅɤÊÈÊÅÉ¡ÆɼÃɥʾ¢ÒÉ¡ÆÊÈÊ
ÁÊã¼ ÂÒÉ¡ÃÇÊÁÁ ¡ÆÊÂÉ㼬ÁÂÉÄÊ...”. ¾ÔÃÊ
É¢¤Ê¡Á£¡ÆÊǾÂÒÆ ¼ÃÉÆÊÒÂ, £¡
Ò¡ÆÉ ÀÅҼǼÃÉÀÉÃÉ¡ÓÁ¥Êã¼À¾Â ¢¾ÀÉÅ
¡Æ¾Á¡ÆÔ¡Ã¥.
ÉÒ¢¬¾ÊÔÁ¾ÒÃ: Á¤Ê¢Ó (Ê, Ê, ÆÒ, Ò) ¢¾Á
¾ÊÔ¡ÅÉ¡Á (È, ¡Á, ¥É) ¡ÂɾÊÔ¼ÁƢɾÊÔ¢¼À
¡Á¢É¾ÆÒ¡ÓÅ.
À¾Á¡ÁÉÒÀÆ ¢ÉÃÙÇÉÒÉɦ.
ÀÆÉÔÒÁ¡Ã¢ÉäÉÀÒƤÆÒ¡ÓÅ¡ÁÙÁ¡ÁÉ: - ÆÒ¡ÓŤ¡ÁÆÒ¡ÓÅ¤É Ã¾È¡Ã¾ÒÉ 6-10 Æ ¾Á¡ÁÃ
À 2 Æ (ÀÉ¡ÆÊ 1 Æ¢¾¾È¡Ã 1 Æ).
- ÆÒ¤¼ÃÉÃ¾È¡Ã¢É 1-5 Æ ¾Á¡ÁÉÒÀ 1 Æ¡¼ÆÉÁÊ,
¡ÂÉÁ¡Á¢É 100 ÁÉ (120 £¾)/Ã. 2) ÁÀ
¢¬ÁÀÆÊÀ¾ÒÃÀɢɢÑÊ, ¢¥, ¡ÅÉÁÊ¡Æ,
¡ÅÉ¡ÊÊ, Á, áÙÁÁ...¡ÁÂʤʢɾÆÒ, ¡ÁÂÊ
¢¾ÉÔ¤ÇÆ. ¾ÂÁÀ¢¬¡ÁÉ: ÉÀ¢É ¡ÁÁ
À¼ÃɾÂÁ¡Å¼Ç¦ÆÒ, ¾ÂÁÀɢɢÑÊ ¢¾ Àɢɢ
¥¢É¡Á¢¬¼ÃÉÃÅÉÔ¢¾¡ÁÂÊÆÉÃÊÒ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
188
3) ÊÊ
Ê ¤ÁƾÊÊ¥¾ÁÊ ¾Òà 2 ¡Å: Ê¡Æ ¢¾
ʾÁ. ʡƢɢ¾ÉÔÁ¾ÒÉÇÆ, ÇÉƤÇ
Æ ¢¾ ¾ÒÉÇÆ; ʾÁ ÉÒÙÀ¡ÃÊÆÉÂÊ
¡¡ÅÉÉÆ¡ÁÉ: ¥Ê, ÁÉ, , ÃÊÃ, ¢É¥, ¡ÅÉÁÊ¡Æ, È¡Å,
¢ÊÒ¡Å, ¬ÁÁ (¢Ê, È), ¡ÆÁ, À¢Ó, Ê; ÂÊ¡£¾¾Òà Å,
¼¢¢¾¡ÙÁ¡ÁÆÊ.
ÃÆÁ¼Ä ÒÁÒÇÆ (Van Wusthoff) ¼ÈÊ£Ó¾Á¥Ê¤ÊÓÈÊ ÒÉ: ¤¡Ò¾ÁÊÃÀÉÊÆ¢Á, Ã, ÀÈ¢¾¥ÊÀ¡ÆÊÆÁÂ
¡, ʾÆÊÒÊ¢Óâ¾ÉÔÁÊÑÊ, Ê¥¢¾¡Áʥɦ¾Ò
ÉÊ 3 ¡¼ÅÉÀÉ⾾ơ¼Ãɤʢ¾ÉÔÅÊÁ¤ÁƾÊÊ¥¾
ÃÊÀÁ¢ÉÆÒ¬Éҡ¼ÃɡäÊÁÉÅÃÆÒ¬ÉÒÓÊ, , Æ, ¾ÀÉ
¢¾¡Ê16.
2.3 ÊÁÆ-ÒÁ¼¼À
Áƾҥ¾ÊÊ£¼ÆÉÒ¥¢ÉÁÆÁÂà 2 ÆÁÊÅ: 1) ÆÁÊÆ: ¡ÂÉÓÒà Á, Æ, Ç ¢¾ ʾ¢ÉÃ
¡¬ÅÆÁ¢¾Ã¼ÃÉÂÒÊÒ.
2) ÆÁÊÅÆ: ¡ÂÉÓÒÃÆÁ (¥É) ¢¾ÊÊ¢Éä
¼ÃÉÂÅ:
- ÆÁ 1 ÆÒüÃÉ 500-2000 ¥¾É; - ÉÒÊÊ 1 ÆÒüÃÉ 250-1000 ¥¾É.
¡ÂɤÀ ÆÒÁ¤ÁÆ¢ÉÈÉÆÅʾÔÆ ¢¾
ÙÁ¼À¢ÉǼ¬.
16 1 ÓÊ= 10 , 1 = 5 Æ, 1 Æ= 2 ¾ÀÉ, 1 ¾ÀÉ= 120 ¡Ê
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
189
ÒÁ¼¼À¾Ò¥¾ÊʢɥÊÓÁÁÇ ¢¾ ÆÒ¥Ô
ÈÉÁǼ¬. ÁÒÀÃÆ¡¼ÆɼÔÁÁÂÁÊɦ £¡
¢ÉÆ¡ÁÈÊüÂƼÒÂÒƤÁÆ. ¤¥¾Áʬ
¥ÊÓÁÁ¼ÔÈÉÁÁƾҾÊÊ ÒÁÒÓ٢ɥÊÓÁÀÉ
Ê, Ⱦʢ¢¾¡ÁÈÒÁ¼¼ÀÒ¾Ò.
Ä ¢É¥ÊÓÁÁ¼ÔÈÉÁǼ¬, ÒÁ¡ÁÉÄ
ÓÀÉÓÔ, È¡ÁÈÊÄ¢Ò ¢¾ ¡ÁÈ. ¡ÅʤĤ¥¾ÁÊ
¾ÒÃÙÁÈÑɼÀ¡ÃÊÒÉ: “üÀ” ¢¾ÙÁÈÑÉ£¾¡ÃÊÒÉ: “ã¾”. ¤
¥¾ÁÊÃÁļÃÉ¡ÁÁÒÁ¤ÊÔ¡ÁÉ: ¢¾¢
¡ÆÊÄÓÀÉÓÔÈÉÒÔÁ¡Á¡Ò¾¡Â 10 ÃÄÉÀ¡¾ÁÙÁÈ¡ÂÉÀÁÒÉ¡Á
ÄÓÀÉÓÔ¼ÃɤʡҾÒÆÒ¢¾ À¡Á¼ÃÉÓÁƼÁ¤¢¾
Á¤ÊÔ¾ÊÊ.
¤¥¾ÁÉÉÒÃÊ ÁÁÒ¢¬É¦ ¥ÊÊƼÊ
Ô¬ÁÅ, À¾ ¼Á¼Ê, ÒÁà ÙÓÆ ¢¾
ÆÒÁÀÅɦüÃÉÁÆÇÉÆÓÁÇÁ¡ÁÉ:
- ¬ÁÅ¡Æ: ¬ÁżÀÈÓ (ƾÒÈÓ)
- ¬ÁÅ¡ÒÁ: Æ¡ÀÊ¡ÅÒÔÁ, ÀÇÈ½Æ (
Á. 1018), ¬ÁÅǾÁ¼ÙÅǾÁ¼¡ÁÆÊ.
- ¬ÁÅ¡ÆÒÁÀ: ¡¾ÅÉ ÁÂ¥, ¡¾ÅÉ ÀÃÉÆÊ, ¡¾ÅÉ ÔÒ
Ò, ¡¾Åɾ¡, ¡¾ÅÉ ¢É, ¡¾ÅÉǼÄ, ÈÉÙ,
¬Áż¾ȡÙÆÉÃÊ¡ÁÆÊ.
ʾÀ À¡Á¢¬¬ÄɼÃÉ¥ÊÓÁÁÇ ¢¾ ÆÒ¡ÁÉÁ;
£¡¢É ÁÊ, ÙÀÉ, ÒÁ ¢ÙÁ, ¢Ê ¡ÂÉ¢¤Ê
¡ÁÒÁÒÓɦ¡ÂÉÁɥʢÃÅÑ¥ÒÊ¢¾Å¼Á
Æ¡¼ÆÊÁÇÁ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
190
ƼÃÉ¡ÁɼÃÉÁÆʤʡÁ¢ÉÀ¢¡Å ÒÔÁ¼ÃÉÀÉÊÒÂÃÉÁÊ
¼ÃÉżÀ¾ ¢¾ ¼ÁÆ ¢ÉÀ¡ÙÅɤÁÇÁ. ÀÉÁÒƾ
À¼ÃÉ¡ÁÃÅÒ¾ÊÊ¥ÁÊ, ÒÁÒÇÆ¥ÊÁ¼Ä¥ÒÊÒÉ: “...¡ÓÅÈÉ
¡ÆÊÁ ǡÓÁÊҥʡÅÊà ÃÂ¾Ò ÇÂÀ ¢Ê¢ÊÒ
ÆÆÃ...”. ¤ÔÒÁ ÇÀɾÃà À¥ÊÉҡ¤¾ÁÆʾ
ÀÒ¾ÊÊ¡ÁÉÁÒÉ: “...¾ÒÁ ¡ÂÉ¢¡Â ÁÀ
¬ÊÂÁÊ ¢¡Á¥Ê¢É¥; Ò¤ÉÁÁÊÆ¡ÂÁÊÓÈÊÄÒÉ
¡ÁÆҡŬÄÉÉ...À¡ÆÊ¢ÉÂÁÊ ÁÊÒÈ£Á
 ¢¾ Æ ÊÒÊɦ ¡ÂɾÊÒ¢¾ÊÒ¢ÉƼÁÁÊ Ã¡Ã
¤É¡Ã¬ÄÉ ¡ÂɼÁƾÊÒ¢¾ÊҢɡÓÁÊҥʼÃÉ£ÀÉ¡Á ¼Ê¤ ¢¾ Ê
À¾ÊÒ¢ÉÁÊÒÓÈÒÁÙÁÁâ¾ÊÒÀÊÀÉáÁÉ
Á Æ¡ÓÁ¤ÊÓÈÊÄÒÉ¡Á¢¼ÉÀ¢¼Ê¦ ¢¼¼ÃÉ¢ÉÀ...”. ¡ÂɤÀ
ÁÒÆ ¢¾ ҬʼÃÉÊ¡ÂÁÊ ÀÉ¡ÙÅ¥ÒʤÊÆÓÇÉÙÁ¥Ê
¡Áà ÊÆ¢ÉÁ ¾ÉÒ¾ÀÊ¢ÉÂÂÉÀ¡ÃƾÒ
¢¾È¡ÆÆÒÒÈÂʤÒÁÀÉ. 2.4 ÆÒÁÁÉ¡¼
¤ÉÒ¥¾ÁÉÉÒÃÊ Á¡¼¤ÊÔ¾ÊÊ Ò¡Ã¬ÊÁ
¢¢Ò¾É¡ÅÄÊ¡Ã½Æ ¼Á¼ÊÊ ¢¾ ¼. ÉÒ
Á¾Ò¾ÊʼÃÉÀÉüÃÉÁÊÂÁ¼¡¾ ÄÉÀÉÅÇ¥ÊÉÅÁÁ
¼ÃÉâÂÁ¼¡¾¡ÁÉ: Ǽ, ÀÈ¡, ÒÔ¢¾Ê. ÁÊ,
ÁÁ¤ÊÔÉÀ¥¾ÊÊ¡ÁÉà ¤ÁÁÊÁ¼Â
ÆҾɡÅÄʡýÆ. ÉÒÁ¾Ò¾ÊÊÀ¡ÁÉÁ ÃÒÊ
¥ÁÁ¡ÙÆÉÁÊ¡ÁÊɬÊ. ÁÊ, ¾ÊÊÄÉÊÀÁ
¼ÈÉ¡ÁÆ ¢¾ ÁÇ¢ÁÁÁÊʤÊÃÒÁÊ
ÆÒ.
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
191
- ¾ÊÊ-ÒÔ
¤¡Ò¾ÁÊÒÔÒÃÒÒÇÉÒ¼¡ÅÀÅÃÆ¡Å
¾ÒÉ ÇÒÔ () ¼ÃÉÃÁǤʬÁ¬È Á¢ÉÁ
Ǿ (ÒÔ) ¼ÃÉÃÒ£Ó¾Á¤Ê¬Á¬È.
¤Ã. 1640 ÇÒÔ¥ÊÀÀ¾ÁÁ¾Ò¾ÊÊ¥ÉÒ¢É
¡ÆÊǾÂÒÆ ¥ÊÆÉÀ¾Á¡ÆÊ¥ ¢¾ ¥É¡É¼ÁÑɤÊÇƾÆ. ¤£
ÃÊ ÑɾÊÊ ¥ÊƾÆÁ¢ÁÇÒÔ £Ã¤É¢¼ÃÉ
¥ÊÀƢɥ ¡ÆÊÊÇÉ (Ò¥ ÈÙÒ ¾Æ¥ÓÊ
¢¾¢É¼ÒÅÁÉÈÓÉÒ¥ÒÊÒÉ: “¤¡ÓÅáÆ, ¡ÆÉ¢, ¢Ê¡ÆʬÔÒ,
ÊÔÒ¢¢É¾Ò.. .”
¤Ã . 1670 ÒÔ ¥Ê¡ÃÆ¡ÅÃÁʬÄÉ; ¢¾ ¤Ã . 1671 ¾ÊʥʡÆÊ¥¾Á¡Ã¡ÓÁ¤ÊÒÔ¼ÁÑÉ Å: ÑÉ¡¬Å
¢¾ ÑɤÊÀ¥ÊÂÁÁ¡ÆÉ ¢¾ ¥ÊÀÆ¢¤Ê¢ÊÒÉ
¡ÆÉ.
- ¾ÊÊ-¢
¾ÊÊ¢¾¢¥ÊÀ¡Ã¼È¢¾ÊÆÂÓÔÓÊÃ; ¡Â
ÃÁ¢ÉÁ¡¾ÁÊ (Éà . 1660) ÉÔÒÁÁ¢ ¢Ò ¢,
Ê ¢¾ Ê¢É¼Ò ¢ÉÀƾÆÁ¥Ê. ÀÉʾÒÙÆ ¥Ê¥¡ÅÉ
¥ÒÊÁƢɡÁÀ ¢¾ ÒÒÉÆÉÂÊÆÉ
É.
- ¾ÊÊ-Ǽ
¤¥¾ÁÉÉÒÃÊ ÁǼ ¡ÃÃÒÇÉÒ¼¡Å
¡¾ÅʦÊÃÀ¡ÂÉÁ¢¾Á¤, £¡¢É¤¾
Å: ¾¡Æʼ, ¾¡Æʽ ¢¾ ¾¡ÆÊ¡Á
¼½. ÃÊ, Ǽ ÁÅ¢¢Ò¾É¡ÅÄʡýÆ. ¤¥¾
ສ . ວ . ສ
ສະ ຫງ ວນ ລິຂ ະສ ິດ
192
ÁÉÉÒÃʾÊÊ¥ÊÃÆÒÁÉ¡ÁÆÂÁǼ ¼Á¼ÊÊ
¢¾¼ÊÒÁ¼¼À.
¡ÒÆʾҢ¾ÊÒ, Á¾Ò¾Êʤ¥¾ ¼ÊÒÁ¼Ã XVII
£¡¢É¤¥Æ ¡ÆÊǾÂÒÆ ¢ÉÃÒÆ
¼Ê¡Å¡Á¥¾¡Ò¾ÒÒÉ¡ÂÉÒÁ Á¥Ê¡Á¡ÅÉ¥À
ÒÒҤʢÉÁ¼¡Â, ÁÆ ¢¾ ÒÁ¼¼À. Ê
ÔÒÁÃʼÊÆÒÁÁÁ¤ÊÔÀ¥ÊÊÓÁÁÇ¢¾ÃÒ¡ÁÊ
¢; ¡ÒÆÊ¥ÊÒÉ ¤ÉÒÒÁ¼Ã XVII ¡Á “ÇÀ” ¢ÉÒÁ
¾ÊÊ.
À:
1. Á¾Ò¾ÊÊ ÙÁ¡¾Ê
Æ¡Â¥¾ÄÊÆ¡ÆÊǾÂÒƢɡÁ¢Ò¤? 2. ÙÁÄÊÆ ¡ÆÊǽÂÒÆ ¥ÊÀ¡ÃÁǾÆÆ
¢Ò¤?
3. Á¼¡Â-ÁƾÊÊ ¤¥ÓÇÉ¡ÓŢɡÁ¥
Å¢Ò¤?
4. ÒÔÆÒÁÁÉ¡¼Á¾Ò¾ÊÊ¥ÓÇÉ¡ÓÅ
¡Á¢Ò¤?