Partie III. Mélopées funèbres de Kasenga 3 (ch. 55-173)
67. Napya mayo
version de NaMukonso (Mw 39 ch. 4)
1. Napya mayo ba mayo napya mayo o napya mayo o napya mayo
Je souffre, maman, maman, je souffre, ô je souffre, maman, ô je souffre, maman
2. Ala ukaye kulanda kwayo mukaya Mulubwa kyalubwa na balongo - yoyoyo mwane kibinda yo
Vraiment va le dire là où est parti le familier Mulubwa renié par ses frères, ô enfant de chasseur ô
3. Nga lelila shani mayo kaongwe lino lya nsofu ilipeteme lyapetamina mikunda kwa Mandala - mayo mayo oo twapelwapo fye
Comment va-t-elle pleurer, maman, la grande, la défense d’éléphant courbée, pour la tristesse chez Mandala, maman, maman, ô nous sommes restés désolés
4. Nalamukuta lelo kabinda mukala ngongo -yoyoyo mwane kibinda yo mayo elele mayo e yo
Je vais l’appeler aujourd’hui le cadet, le dernier de la bosse,...
5. Mayo ikimbo tatwimbila kuwamya pano pa masonde - iyo o
Maman, nous ne chantons pas la mélopée funèbre pour plaire ici-bas, non
6. Mayo twimbila fye amalanda - iyo o o Maman, nous la chantons à cause de la
tristesse,...
7. Awe tapaba ukuwamya pano pa masonde -mwe bena bane kibinda yo mayo elele ni mayo e yo
Non, il n’y a personne qui fait du bien ici-bas,...
8. Mawe ndekite kili pi ndekite kili pi no kufwa kwawama - yemwe
Quelle malheur, qu’est-ce que je vais faire? C’est même mieux de mourir, mes chers amis
9. Ndekite kili pi no kufwa kwawama - nyimba na ni
Qu’est-ce que je vais faire? Il vaut même mieux mourir, chante avec moi
68. Nebo nga bangimyo kuya kwa ba nakemya version de NaKyembo (Mw 39 ch. 5)
1. Nebo nga bangimyo kuya kwa ba nakemya -atini ba mayo -atini ba mayo -atini ba mayo
Moi on devait me soulever pour aller chez celui qui soulève, n’est-ce pas, maman, n’est-ce pas, maman, n’est-ce pas, maman 2. Balifilwo kuyako bakatanga luombe - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo mayu e atini mayo kwayo mukaya kwayo mukaya kuli ba mayo
Ils n’y sont jamais allés les devanceurs en habilité,..., il y est allé un familier, il y est parti un familier, chez maman
3. Nga balingabwilako ba mayo ba NaKabaso nganga - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo
Ils pourraient repêcher pour moi, maman, la mère de Kabaso le devin,...
4. Kabili we kapule kyafelwilya masomo - atini ba mayo atini ba mayo kwayo mukaya mayu e kwayo mukaya kwayo mukaya kuli ba mayo
D’ailleurs toi l’étourdie qui avait échoué aux études,...
5. Ba mayo pa kutusha fye pe lungu pa Kabeke - atini ba mayo atini ba mayo kyembe ngabwileko
Maman, en nous laissant dans la plaine à Kabeke,... repêche-le pour moi
6. No yu tata kaongwe lino lya nsofu ilipeteme -atini ba tata -atini ba tata -atini ba tata
Et ce papa, le grand, la défense d’éléphant qui est courbée,...
7. Kabili Kinshoto mutinwa lukasa - atini ba tata atini ba tata kwayo mukaya mayu e kwayo mukaya kuli ba mayo kwayo mukaya lelo
Et d’ailleurs lui Kinshoto, l’écraseur, dont on craint le pied,...
8. Muye kwebako mayo Katete na Minga - atini ba mayo
Allez le dire, maman, à Katete et Minga,..
9. Umwanakashi kimpoloshi ikilele ngweshe -atini ba mayo
Femme, trou où logent les serpents cobra,...
10. Mwana kalonde akalelyo bwela - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo
L’enfant de Kalonde, la petite houe qui travaille d’elle-même,...
11. Ni mayo watulabile pe sonde - atini ba mayo C’est maman qui nous a oubliés ici-bas,...
12. Pa kutusha pa kalo kela mikunda - atini ba mayo kyabula e kwayo mukaya kwayo mukaya kwayo mukaya kuli ba mayo
Pour nous avoir laissés dans ce monde où il n’y a que des ululements,... le sauveur...
13. Uye ngebelako fye ba mayo ba nakemya twalo - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo
Va le dire seulement à maman, celle qui relève les pays,...
14. Ati kwa Sonde kwabula butali kwabula kulepa - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo
A Sonde qui n’est pas très loin, ce n’est pas très loin,...
15. Yenke milayi twalaishe kibanda - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo mayu e atini mayo atini ba mayo atini ba mayo
Il n’y a que des messages que nous avait envoyés l’ogre,...
16. Nebo tuku kyapelele mu kukumba - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo
Moi, fût qui s’est limité à fabriquer de la bière,...
17. Elo ikibanda kyanwo bwalwa - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo
Alors l’ogre a bu la bière,...
18. Elo kyanengela menso ku nshishi - atini ba mayo atini ba tata atini ba tata
C’est ce qui m’a fait regarder vers le cimetière,...
19. Kyabula e ku mbo abayako - mawe lelo
kwayo mukaya
Sauveur, ceux qui partent dans l’au-delà, pauvre de moi, aujourd’hui,...
20. Kwayo mukaya kuli Kinkambo (île du Moëro) wakuya ne mikobe - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo kwayo mukaya kuli tata atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo kyabula e kwayo mukaya mawe lelo ku mbo abayako
Il est parti un familier à Kinkambo où il faut aller avec des lances,... aujourd’hui ceux qui partent dans l’au-delà
21. Uye ngebelako ba nakemya twalo - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo
Va le dire à celle qui relève les pays,...
22. Ati kilya kine mwabashile nakyo kyalibelelela - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo mayo e atini ba mayo atini ba mayo kwayo mukaya
Ce avec quoi vous les avez laissés est resté pour toujours,...
23. Epo mpelele ne kituku kyapelele mu kukumba - atini ba mayo
C’est ici que je m’arrête moi grand fût qui me suis limité à fabriquer la bière,...
24. Kimbo kyashala na basenshi kuwama - atini ba mayo mayu e atini ba mayo atini ba mayo
Quelle belle mélopée funèbre qui est restée avec les imbéciles,...
25. Tawaishiba twakulonde nganga e - atini ba mayo
Tu ne sais pas suivre le devin,...
26. Nalubwilako ba mayo ba Ntambo - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo
Je laisse la mélopée à maman Ntambo,...
27. Ba mayo ikimbo ikyo namishila - atini ba mayo atini ba mayo atini ba mayo kyabula e atini ba mayo awe lelo kwayo mukaya
Maman, voilà la mélopée que je vous laisse,...
69. Kwisa kwa bakulu bakulya no kwaba version de NaMuleshi (Mw 39 ch. 6)
1. Napya mayo napya mayo e napya mayo Je souffre, maman, je souffre, maman, je souffre, maman
2. Kwisa kwa bakulu bakulya no kwaba - napya mayo napya mayo e napya mayo mayo e e e e e e e napya mayo
C’est la venue des vieux qui mangent et partagent,...
3. Ndemishila fye kikondo kyapula mu lusapato - mwe bena bane mayo mwe bena bane e ena mayo
Je vais seulement vous laisser, l’orteil qui sort du soulier, vous mes chers amis, maman, maman, vous mes chers amis, oui, c’est elle maman
4. Fwe tatwaishibe fya kulonde nganga - mwe bena bane e mwe bena bane e mwe bena bane
Nous, nous n’avons pas l’habitude de suivre le devin,...
5. Kabili kimbo tabembila kuwamya - mwe bena bane napya mayo e napya mayo mayu e ee napya mayo napya mayo napya mawe yo
D’ailleurs on ne chante pas la mélopée pour plaire,...
6. Ala imeni ba kilolo mupika ngunga - napya mayo imeni mayu e imeni mayo
Vraiment levez-vous, ma pleureuse qui joue au clairon, je souffre, maman, levez-vous, maman, levez-vous, maman
7. Tapali bambi ba kilolo mupika ngunga - mwe bena bane tapaba fye ne wapilibila fye
Il n’y a pas d’autre, ma pleureuse qui joue au clairon, mes chers amis, il n’y en a pas, moi la malheureuse
8. Bonse baliya kwa Kitondo mfunga banama na bantu - napya mayo napya mayo napya mayo we
Tous sont partis à Kitondo, le champignon qui lie les animaux et les gens,...
9. Kufwilyo kuya ba NaMwila walulumba mu twalo - napya mayo
Il faut qu’y parte la mère de Mwila qui erre dans différents pays,...
10. Kabili umukulu utali na mulomo e - napya mayo
Et puis un grand qui n’aime pas la provocation,...
11. Aliteme kilemba asalanganyo toni - napya mayo napya mama e napya mama mama e e napya mayo napya mayo napyo bulanda
Il a coupé l’arbre kilemba et il a dispersé les oiseaux,..., quelle misère
12. Tali na busalo pano pa masonde - iyoo napya mayu e iyo
Elle ne faisait pas de distinctions ici-bas,...
13. Talesalo kusamune kimbo kya bupuba
-napya mayo -napya mayo -napya mayo
Elle ne choisissait pas où elle devait entonner la mélopée stupide,...
14. Ni nani akatusamwina fwe bataishiba kusamuna - batyana bandi mawe yo mawe yo mawe ne kamuombo o napya mayo e napyo bulanda napya mayo
Qui va entonner pour nous qui ne savons pas entonner, mes chers amis, pauvre de moi, pauvre de moi, moi la pleureuse, je souffre, maman, je souffre, quel malheur, je souffre 15. Wabifya fye webo Mulubwa kyalubwa na balongo - napya mayo napya mayo napya mayo Tu as mal fait, toi Mulubwa qui est renié par ses frères,...
16. Wabifya fye mwana kaongwe lino lya nsofu ilipeteme - napya mayo napya mayo napya mayo Tu as mal fait, enfant du grand, défense d’éléphant qui est courbée,...
17. Kyama wesu Kyama kyakutino lukasa -napya mayo -napya mayo -napya mayo mayu e napya mayo napyo bulanda napyo bulanda
Cher Kyama dont on craint le pied,...
18. Ati kwayo mukaya kwa kitondo mfunga banyama na bantu - kwayo mukaya kwayo mukaya e kwayo mukaya
Il est parti un familier à Kitondo, au champignon qui lie les animaux et les gens,...
19. Ukamwebe Kamoya fyakoleke mashimbwe - mwe bena bane mayo e mawe ne kamulanda
Va dire à Kamoya qui attaqua les grands,...
20. Umwana musuma tafuma ku mweo -batyana bandi mawe yo mawe ne wapelebela fye napya mayu e napya bulanda e napya mayo On n’oublie jamais un bon enfant, mes chers amis, pauvre de moi, ô pauvre de moi, moi la malheureuse,...
21. Nalakisunka - mwe batyana bangi yoyoyo mayu e e e
Je vais la laisser,...
22. Nalamushila mwana Kabingandu mwine pa Lwashi - mwe bena bane mawe yo mawe ne wapelebela fye napya mayo napya bulanda e e napya mayo
Je vais la laisser à l’enfant de Kabingandu le propriétaire de Lwashi,...
23. Ndemushila mwana Kaoma kakulisha ku mishimpo - napya mayo
Je vais laisser à l’enfant de Kaoma, le petit tambour qu’on bat avec des bâtons,...
24. Mayo Bwalya ngikale musangwa pa kafulo - e napya mayo
Maman Bwalya, que je m’asseoie en paix à ma place,...
25. Mukalatusenda shani mu malimba - napya mayo napya mayo napya mayo mayo e napya mayo napya mayo napya mawe yo
Comment allez-vous nous prendre dans la radio,...