ا ث ا و
ا م
ا ةرازو
د
ا د
س د ن
–
مـ !
"
مو ا
#ا
س$ ا م م!%
ـ ا & ا و يد
ا س$ ا م ص&) ر ! ا ةد
ل ةر"ذ
%
ا
:
ب ط ا داد إ ن
)
ة
:(
ذ !.ا ) ة ( : ! ـ ـ ةر و ـ! ر ـــ ـ ـ طــ ــــھ !.ا ــ ذ ) ة ( : ـ ـ ر ـ ــ دو ـ %ـ ــ ذ !.ا ) ة :( أ ن ـ ـ د ردـ و% طؤ ـ ارـ
ا ! ا
:
2014
-2015
مأ ىد ـ او ا ـ
ار !إ و !$ ا طـ 3 ا
ـ ھذ فـ ) ا لـ$ط ا
ـ اد ـ!ارد ت# 6 ر.
ھد يدـ تزھ و ،نھو ھو ر أ أ ك دھ ىد ء ا مو! ت " و ، # $ م% ا و لاد 'ا ( أ )! # ب) و + , ط ا $ عرز ق 0 و ،+#ار ا رـ$و ن إ ار 23 ر " #را ر ل4 و + #ر ا ن ل « ظ ن ا يد او يد ا ر * 6 #أ $ # ن إ # يدھأ 09 ھد يدـ تزھ و ،نھو ھو ر أ 7#أ ن أ و 'إ 4 ن6 ط نأ إ ق89 ا مر " و م8 :ا ئد $ ت رز و ر ن إ م " و ،ح ر ب) و د) ) ن إ أ ك دھ ىد ء ا مو! ت " و ، # $ م% ا و لاد 'ا ( أ )! # ب) و + , ط ا $ عرز ق 0 و ،+#ار ا رـ$و ن إ ن # ا أ ر ن د لظ $ #أ نأ ن إ ل!و زـ $ ل 4 ن إ : ذ ا ح ! ضA9ا و ار 23 ر " #را ر ل4 و + #ر ا ن ل ظ ن ا يد او يد ا ر يد او د) ( ا ت # ن إ ح ! ا و# 0 رط ق أ ( 7A يذ ا و يو ) ا يد إ ل ا عو ر أ و ، ح ! ا باو أ B $ ن إ دود# ا ل" قوA ير د0 و ( # ن إ * ل ز ز ا وز إ * ة # ا $ د ) و #ر$ إ يد " ةذ $ و ةر4 إ و ق 4ر ا رھ ط ا ب 0 ا إ ا ـــــ ــ Aـ + 6ر ا س ت ـظ# ا ل !أ () ت4وذ ن إ * ير ! س أ يد و * 6 #أ $ # ن إ # يدھأ 7#أ ن أ و 'إ 4 ن6 ط نأ إ ق89 ا مر " و م8 :ا ئد $ ت رز و ر ن إ م " و ،ح ر ب) و د) ) ن إ و م 0 ا ز ر إ أ ك دھ ىد ء ا مو! ت " و ، # $ م% ا و لاد 'ا ت د) ( أ )! # ب) و + , ط ا $ عرز ق 0 و ،+#ار ا رـ$و ن إ ن # ا أ ر ن د لظ $ #أ نأ ن إ ل!و زـ $ ل 4 ن إ » ذ ا ح ! ضA9ا و * ظ ن ا يد او يد ا ر يد او د) ( ا ت # ن إ هد و مأ أ ن إ ح ! ا و# 0 رط ق أ ( 7A يذ ا و يو ) ا يد إ ل ا عو ر أ و ، ح ! ا باو أ B $ ن إ دود# ا ل" قوA ير د0 و ( # ن إ ة # ا $ د ) و #ر$ إ يد " ةذ $ و ةر4 إ و ق 4ر ا رھ ط ا ب 0 ا إ ت ـظ# ا ل !أ () ت4وذ ن إ
حار ا و ح ا اذھ نأ يذ ا ر مھر و مھر ن اد ن ا ت ا ا "#$ % ا & أ ' و ، ،" # " ) ةراد+ا ,ظو " ) "% ا . ز و $. ز ل1 & إ رـ د ا و رـ14 ا م5 #6 م5# % ط ن1 و #6 م5ط ن ل1 & . د " حار ا و ح ا اذھ نأ يذ ا ر 1 ص.)+ا و ء و ا و "6اد ا % م5 ن1أ ن & ـ مھر و مھر . و ةدر ـ % ا ل ـ ا ةد ـ ا ل أ تّ > ـ ن 5 او أ ت ر)ز ا م ة ا . .. إ ـ "#$ % ا ت 1 1 & * وز " ز * " م5 و م5 ل1 ود أ و م5 ت?ر?ر ن & إ 4 و و,ط ت ر1ذ م5 و ? نو# ن & إ مھدو و 'إ د % ل 1 ' ن & إ * او أ و و إ * ةز ز% ا د & أ ' " " 1ر " اد ن ا ت ا ا "#$ % ا & أ ' و ، * شور * ةر1ذ ا هذھ A ط د? ن ل1 & إ * ةرد مو * دـ % وأ ب ر6 ن د? ن ل1 & إ ،" # " ) ةراد+ا ,ظو " ) "% ا . ز و $. ز ل1 & إ او و . رـ د ا و رـ14 ا م5 #6 م5# % ط ن1 و #6 م5ط ن ل1 & ي حور & إ " د إ ـ 1 ص.)+ا و ء و ا و "6اد ا % م5 ن1أ ن & إ ــ ط ا & ـ ا رو ـ . و ةدر ?ار ا & إ ـ 5 او أ ت ر)ز ا م م5 و م5 ل1 ود أ و م5 ت?ر?ر ن & إ 4 و و,ط ت ر1ذ م5 و ? نو# ن & إ مھدو و 'إ د % ل 1 ' ن & إ 1 ةز ز% ا د & أ ' ةر1ذ ا هذھ A ط د? ن ل1 & إ دـ % وأ ب ر6 ن د? ن ل1 & إ ،" # " ) ةراد+ا ,ظو " ) "% ا . ز و $. ز ل1 & إ ن. رأ ،حر او و إ ـ رـ د ا و رـ14 ا م5 #6 م5# % ط ن1 و #6 م5ط ن ل1 &
JKHKGB
ا
م
ﻩ
و
و
ﷲ ـ !"
ن$ %أ ن$ ' ()ا و *+ )ا ) ر
- . و /0ا (1ا 2 )ا
.
-5وز إ و ن$ + )ا ي )او إ 2+9:;ا !) < م (
=
ف !1ا ذ ( @ إ 2+9:;ا !) < م
أ و ل = مBC 1ا
"
E<
Fا
"
2G H *) ي )ا
إ ل I J)
K . و
LM% (< J
() ر 2 I -N O ()ا ) PQ ( و ة = 1ا ﻩ ز S ا
T U V)ا
.
أ 2W Xأ نأ YQ ZH [ =
ـ
U % -N \Z )ا *J ة
ـT
];ا
ا
^د < E<
ـ
و 2Fا 1ا 2W -N YQ+
ا Xأ EH )ا \
)ـ
JG H *
ـ
LM% و -N 1ا * I < - ا
ـ
*L`
)
ــ
a
I
ـT
أ
(ـ
ذ
TZVJZ)ا
ـF
b
) Pcd U ي
ةذ ( أ ،
.
ا ف ا ر ن و ،ةر ر ا و ةر ا ل او ا م و ا ا ت ا در! ! " ا كو ا $ رو% & % ط و ا نود ! ظو ىو ز & + إ ر وھ ل!ط ةد.و ّنأ ث & ةر" ا و!ط ا &ر $ وأ ةد.و ا ل2 ءاو % ا رد ف و ق ةر 5 ر قو 6 !ط نأ م ةر أ ل" نأ ث & ھدار$أ 7 + ر8ؤ ك ر. و و ق ا تو ! وؤ ةر :ا $ ق ص دو و ر و م6 $ 8 رد ف2 ر ا هذھ ط د د& و ل!ط ا ر لو:ا ل!" ا 6>: م:ا %و% ن د او ا + ةر " ر ن 6 + ة ا ت وؤ ا ن ?اد ةر & $ م:ا ل اذھ و ر ل!" و % ) ر ،مأ ت ( و ء أ ن لز > ا + إ ن &:ا ن ر 8" ا $ ھرارط@ا و 6> د?از ا م ھ.ا ن و ير :ا ق$او ا ن عو> ل %& ن ىر أ ء C &@ ا . % نأ ر و ن ص ن ا رود%$ ، 6 اذ د& طو @ ل" . ھدر! طو @ ا رد ةر 6$ ،. مأ ط @ ا ن > ص ا اذھ ن " اذإ رر > > يذ ا وھ طو @ ا هذھ 6 او نأ إ ةر ا رد و بر6 ا وأ 6 او ا ا د و نأ $ & > " إ ر 8 ن ن > ا ، و و 6> ض $ ،طو @ ا رد % ن ةد د عاو>: و ا & $ ضر ةد م نF$ 6 ط و طو @ ا ن رظ> ا فر% و ، ا وأ ! $ 6@ و ، !> ر Gا و بو :ا س!> 6 ب ن > ا . ا 6 او ا ت ار ا م ا 6 ق ط ت .ا هذھ و ا ت ا ن و ر
+ هر 8C ن ل ا وأ ل & ا ،م"& ا ل أ ن دد6 " طI @ ا ثد& ا ن و > در! ا 6 @ !> ا و ا ھ $ر ا . ف و ا نأ .إ >ھذ ا ف ا إ ن J > ا ط @ ا ةد& ن ف ! ةذ ا تاءار ا ن" 6 $ م:ا فر ب ط $ دو6 ن مو و فر ن " + د ـ . 6 6 او و 6 ق ا 6> ل!" ا ل . ل!ط ا مأ ىد 6 او ا ت ار ا و ط @ ا لو& ارد ا هذ6 > عو@و ا ھ: ارظ> و + > ارد تو &ا اذھ + ء > و ف ا :
و ا ت ارد ا و ،ت @ر! ا ، " ا ضر + إ $ > رط يذ ا ث& ا " م ا ر ط ا " ا $ 6 دأ تدأ ا ا ت ارد ا و ، ?ار ا م ھ ! ا د د& م8 ث& ا فادھأ . ھ و لو%$ ث28 + ل يذ ا يرظ> ا ب> ا + إ ث& ا م > و : ا ل ا : ط @ ا ناو> !> ا . .. L ا ث ا ل ا : 6 او ا ت ار ا ناو> ار ا ل ا : ف ا عاو>أ ، ا ف ا ف ر + إ $ قرط ا م8 و ا ف ا ناو> و ا ف ا ص ، ن ! ا ت & و ص? % ر"ذ 7 % ا ب أ ، ا ل!" ا ھ ن + إ م > ط ا ب> ا أ ،م6 : س ا ل ا : ب> ا $ ھ > ا ا تاوط ا و 6> ا تاءار ا $ و ث& ا 6> ل8
ءار إ رط ،ث& ا تاودأ ،ث& ا ءار إ ن " ،ث& ا و ،ث& ا J6> ن @ و ، >اد ا ث& ا . سد ا ل ا : و ضر ص% يذ ا م ا ج > .ا م@ و J? > ا > و ت. & ا ل &
$ و ت %و ا و ت @ر! ا ن ق & ث& ا تاودأ ل2 ن ك ذ و 6 ل%& ا J? > ا ص ق&2 ا و 7 ار ا ? ،ث& ا 7@و م ر :ا .
ت ـ و
ا
ـ ـ
ا
رـ ا ـ
ءادـھإ
ـ دـ . ... .. ...
1
-2
لو ا ل ا : ط ا ـ ـ م ا ر
1 -ا . ...
03
2 -ت ر ا ...
10
3 -ارد ا ھأ ...
10
4 ارد ا فادـھأ ... . ...
11
5 -ط ا د د ـ ت ... ...
11
يرـظ ا ب ا
12
ا ـ ا : ـ ا ا
13
1 -ر ر ظ ﻣ ا ا ...
16
2 -م ﻣ ا ا . ...
17
3 -عا أ ا ا ...
20
-1-3 " # $ ا ...
21
-2-3 " # % ...
21
-3-3 " # يار ﻣ ... ...
22
-4 ب (%أ ا ا ...
23
-1-4 )*ا ...
24
-2-4 + ا ...
24
-3-4 , ...
24
4 -4 - . ... ...
25
-5 ضا0 أ ا ا ...
26
-1-5 * 1 2 ...
26
-2-5 3 * ...
27
5 -3 -+ ا . ... . ...
27
-4-5 20+ﻣ ... ...
27
- 5-5 ضا0 أ , ﺧ ت 67+ 8
9 ا
...
28
-6 ر :آ ا ا ...
28
-1-7 ضا0ﻣأ $ # ا - ا ...
30
-2-7 ءاد ـ80 ا ...
30
-3-7 ءاد ل ( ا ي0A ا ...
30
-4-7 ت 8ا0 BCا ا ... ...
31
-5-7 ضا0ﻣأ 3 D ا ...
31
-6-7 عا3 ا ...
31
-8 ت آ ثو3G ا ...
32
-9 ت 0H ا ا ...
32
-1-9 * 1 ا ...
33
3-2-9 20+ ا . ا ...
34
-3-9 )*Cا ... ...
35
-4-9 ل ا ا ...
36
-10 ج!" ط# ا ا . ...
37
10 -1 -$ر% ا . ...
38
10 -2 -و ا ...
39
10 -3 -' ا . ...
41
ا ا : ت ا إ ا ا
42
1 -ﻣ ـ م *ا ا . ...
45
2 -جذ ا ة0 ا ت D ا0)%L *ا ﻣ ا ...
47
-1-2 جذ ا ) ا ...
48
-2-2 ت % 9 ا ...
49
-3-2 جذ ا ا ا ...
50
-4-2 جذ ا 20+ ا ...
51
-3 M ت D ا0)%إ *ا ا ...
55
1-3 M ھ . Cohen ) 1994 ( ...
55
3 -2 -M P * (1985) Galowiec ...
55
-3-3 M Q 8 و س ﻣ (1996) Billings et Moss ...
56
-4-3 M . . و ن *02 (1996) Coxen et Fergusson ...
56
3
-5
-M T % و 09) 2 (1985) Fletcher et Suls ...57
-6-3 M سورازC و ن A 2 (1984) Lazarus et Folkman ...
57
-4 M- ظو ت D ا0)%إ *ا ا ...
58
4 -1 -$ G P A ﻣ (1979) Mechanic ...
58
-2-4 $ G X او (1974) White ...
58
-3-4 $ G سورازC و ن A 2 (1984) Lazarus et Folkman ... . ..
59
-4-4 $ G T % و 09) 2 (1985) Suls et Fletcher ...
/
-5-4 $ G 0 ﺷ و 8 (1987) Pealin et Shaler ...
59
-6-4 $ G م زو0 * و ذ0ﺷر +ﺷ ) (1989 ...
59
-5 تا1 ﻣ ت D ا0)%إ *ا ا ...
60
-6 Zﻣا + ا ة0:[ ا 2 ت D ا0)%إ *ا ا ...
61
-1-6 تا0 ) ا 9 ا ...
61
6 -2 -Zﻣا + ا 6 ا ...
61
-3-6 تا0 ) ا 2ا0\ 3 ا ...
63
-7 ت D ا0)%إ *ا ا ة1.0 ا ل G ZA9 ا و ل + Cا ...
64
-1-7 ت D ا0)%إ *ا ا ة1.0 ا ل G ل + Cا ...
64
-2-7 ت D ا0)%إ *ا ا ة1.0 ا ل G ZA9 ا ...
66
-3-7 Z ) ا 8 ا ﻣ ت D ا0)%Lا ...
68
!ار ا ل ا : "#$ ا ف#& ا
70
د ( ...
72
1 مو( * " ا . ... . ...
73
2 -% ا ف + ا ف ر-% . ... . ...
73
3 -% ا ف + ا عاو أ . ... . ...
74
4 --ـ. . أ ...
76
5 -" ن + ا ص' + . ... . ...
80
6 ن + ا 1 " . ... . ...
81
7 -% ا ف + ا ص + . ... . ...
83
8 -ل ا . ... .. ..
85
!+ ا ...
86
"$ !ط ا ب ا
87
س & ا ل ا : ثـ ! ا
88
1 -2( ث . ا . ...
91
2 -ن 1إ ـ ءار ث . ا . ...
92
3 -"و 1 ث . ا . ...
92
1-4 %ار3 ا 7 )%Cا ...
93
2-4 8 # ا M ا * ﻣ ...
93
4 -3 -س #ﻣ كاردإ ا ل ) .(Invenstein ...
95
4-4 س #ﻣ ت D ا0)%إ *ا ا ل (Paulhan) ...
96
5 -# 0ط ءا0*إ ^ ( ا ...
99
ل ا سد ) ا : # # و *+ ا
102
1 -1 -ا 4 و5ا : مأ ) أ ( ...
104
1 -1 -1 -ل ىو . ا . ... .
104
1 -1 -2 -* س كاردإ ط# ا مأ ) أ ( ...
106
1 -1 -3 -* س ت 1 ار إ (1او ا مأ ) أ ( ...
107
2 -1 -ا 9 ا : مأ ) س ( ...
108
2 -1 -1 -ل ىو . ا ...
109
2 -2 -1 -* س كاردإ ط# ا مأ ) س ( ...
110
2 -3 -1 -* س ت 1 ار إ (1او ا مأ ) س ( ...
111
3 -1 -ا 9 9 ا : مأ ) ك ( . ... .
112
3 -1 -1 -ل ىو . ا . ... . ...
112
3 -2 -1 -- * س كاردإ ط# ا مأ ) ك ( . ...
115
3 -3 -1 -- * س ت 1 ار إ (1او ا مأ ) ك ( ...
116
4 -1 -ا %.ار ا : مأ ) ج ( . ... .. .
117
4 -1 -1 -ل ىو - . أ مأ ) ج ( ...
117
4 -2 -1 -- * س كاردإ ط# ا مأ ) ج ( ...
119
4 -3 -1 -- * س ت 1 ار إ (1او ا مأ ) ج ( ...
120
2 -ج ) )%Cا م + ا . ... . .
123
ـ ا
+ . ار ا
ق 0 ا
لود ا سر 1 : لود ا م.ر ناو ا ا م*ر 01 ا ط# ا ر9أ 29 م*ر 02 ث . ا "و 1 ص' + 92 م*ر 03 ن : ط# ا كاردإ س ط 96 م*ر 04 مأ 2' ) أ ( ط# ا كاردإ س $ 105 م*ر 05 مأ 2' ) أ ( 1 ار إ س $ (1او ا 107 م*ر 06 (1او ا 1 ار إ و ل ا لو ةز ر ا (1او ا ت 1 ار ا م5 ل % :ا لو ةز ر ا ) أ ( 108 م*ر 07 مأ 2' ) س ( ط# ا كاردإ س $ 109 م*ر 08 مأ 2' ) س ( (1او ا 1 ار إ س $ 111 م*ر 09 (1او ا 1 ار إ و ل ا لو ةز ر ا (1او ا ت 1 ار ا 112
م*ر مأ 2' ) ك ( ط# ا كاردإ س $ م*ر 11 مأ 2' ) ك ( (1او ا 1 ار إ س $ 115 م*ر 12 1 ار إ و ل ا لو ةز ر ا (1او ا ت 1 ار ا (1او ا م5 ل % :ا لوـ ةز ر ا ) ك ( 116 م*ر 13 مأ 2' ) ج ( ط# ا كاردإ س $ 118 م*ر 14 مأ 2' ) ج ( (1او ا 1 ار إ س $ 120 م*ر 15 (1او ا 1 ار إ و ل ا لو ةز ر ا (1او ا ت 1 ار ا م5 ل % :ا لوـ ةز ر ا ) ج ( 121 م*ر 16 %.ر5ا ت: س ا 2' لود1 ـ 121
3
5 ب ا ض ار نو ل ار ا هذھ ل و و ا ن ل ار ةد ر ن !ا ر ،ةر# ر $ وأ ةر# & رط هذھ ن ل( و ارو ا )* ل ) ا + ا ل او ا د+ ب ا و ، + ا ت -!ا وأ ذ. ا ءو ضار ا ف( ن + ر $ ل او وأ ت زو ور ا )* و ت 2 !ا ض ب غ د ا ىو 5( ل( ب ر* 6 نأ ن ب ا هذھ (& ا ف( ا د+ 7 ن و ،ضار ا وھ و ،)8 ظو ا و6 ا بارط6ا ل #أ ن ر يذ ا ) و8ط ا ن 5 و ا تاو ا )* وأ ةد;و ا ذ + أ و ف2و وأ < ا ل مد ن ، ب )* ص& ا ن ) ، ( ?6 م( ا 5( رد2 و @6 ا ء)ط نو (& ف( ا در8 * ) +;ا 8 ) 1 ( . نذإ ھ 2 ا ف ا ب م7 8 )* و ر أ دار*أ ل )* ر ؤ و ن ط ر ) ا 2 ا - ، ز ةد د وأ ار -!ا ف # ا ن ءاو ، م7ط ر ) ا ) هد ؤ اذھ و ل8ط ا 7 و ) ا و6و ا ت 2 ا 5 وأ )7* ل8ط ا و م ا : 2 ا نإ ھ عو6و ت و6و * ،)+ر عو6و و ن - # ا ن ةدو+و ا (- ا ك( ) ء #أ ت ت 2 ( لو ا جذو ا ـ ل8ط مأ ـ 2 ا ر و ، 6 أ ص #أ ل ط&* و6و ا ) Sillamy.N.1984 ( تر + نو إ ل8ط ا ةد;و در+ أد ; 2 ا هذھ * ب و ، و8ط ا ل م ا ارود ب ( ت - & ا هذھ و ، 7 - ا دو ا 2 ا عو د ور 7( ل & )* ةأر ا ل ىد ار ) Wisdom.Jd/1984 ( يأ ،ك ذ د 7(8ط ل & م ن و ل8ط ا G 7 & ) ا 2 ا عو دد ) ا )ھ عو6و 7 2 . ن 5( 7( + اذھ 7( م ا 5&( د 7(8ط 5( ھز ر ب- ت ھ;ا )2 ةرو- ا هذ7 &*و و ، 7(8ط ةرو- م ر اذ7 ( # ل و هرو ھد+ ث ،رظ ا &( ا 7 او7* ، 7(8ط G ( & ا 7 2 ) ةر# 2 )* 7 6 ، ىر ث ر دد ) ا )ھ مI (8ط ا ( ر ا نأ ش ود ا & 7 و أ و ةأر ا ل . ) 2 ( . 1 ــ داو دو 2006 2 -Deutch.H-1985.p34
روظ ا ب ل ا و ل8ط ا ء - ا ح - ; ) ل8ط ا نأ ذإ ،ب دو ا ن ) ) دو ا ) دو ا يو ا ) 1 ( د 7( + 7 أ G ةأر ( )&? ا )6 ا دو ل ا ( ر ء أ ث ، ) و ،ةر ا هذھ 7 # ) ا 7 ار- ء إ ةد إ 5 إ يدؤ ر+ ر ل ا ( ر ت د- ا ء إ نأ ن ز ا هذ7* س ا اذھ 5( و ،ت د د 7 -رإ م م ) ا د& ا ل ار ا G ةأر ا د او ل 7 ،@6 ( ىر ل ار ?اد )ھ ل ار ا هذھ و ، + نو & ا ز +ا م م اذإ و 7 زأ زو + م م اذإ &ھار ا ( ر 6 أ ن ،و ا ن 5 و ا ت 7 #ا د * ر وأ ل ا ء أ 7(8ط 5 إ ل& نأ 7 ( ر ا هذھ ء أ مI ار- ا و ا . ) 2 ( ، ھرو #; )* ) او7 ا 7(8ط ل )7* ك ذ ،) ا 7(8ط لو ت اوھ و تارو- نو م * ا م ا ىد د+و ث ، 7 ار ا ل نو وھ و 7 * 5 ) ا م( ا ن ر2 & & رو ذ ر آ )7* ، 7 و8ط )* د&* ء)# ) و(ھ ر ذ ;وأ وھ ل8ط ا اذھ 8ط 7 + أ ةر اذ ا د+و ) ا ھر ا ن لز ل ا ةر * )* اذ ، 7 &( ) ا ت د- ا و ت ور+ ا ل 7 * ا 7(8ط ل+أ ن 7 اذ ) +ر ا ظ ر )* تو ا م د& ا 7 ر+ ن 6 و نو نأ هد ر يذ ا مد ن ر 7 أ ھرو #; ط !ا و ن -& ھر # اذھ ب 6&( 7 ا ) 3 ( )* G6 و ھر .- )* د&* ب ; 7 $ر و 7 آ ل ل8ط ا ك ذ . ، & ;ا و ظ ا ةو2 ن ث ) +ر ا ص # * )* -ر8 ا د+ م * ،ز ا و تاذ ا ر د& تاز ا هذھ 7? ط إ لو ھرو #; )* ةرو- نو م ا ھ ،ل8ط ا ك ذ ل ن 7 +ر ا وأ 7 و2 و 7 5( نھر ل8ط ا ك ذ مود2 قو# رظ و ل ا و ل + ا $ )* 7(8ط . 1 -Freud. S. 1976. P36 2 -Ibid. P98 3 -Mannouri.1964. P66
7 ن 6 ا و ؤر 72و# ب ك ذ و ةر# هد دزا د ھدو و 5( فر ا )* م ا ب$ر ا ةر * ( ط 72ر 8 ; 7 أ - (& ا و + ا ن د ىر أ 7+ ن و ، 7+ ل و# ل8ط 7 6و ر$ ر *أ ط ا ىذأ يأ ثد نأ نود G6و ا نو د نأ لو& ن *ر - ،ن ? ط;ا و ار ا ن عو ةأر ا س ت; ا ن أ )* و ،هزو + م د2 و - ا ت2و او+ر ن يذ ا + و 7(8ط ن اذإ ) 2 ( نو د2 ن و ،م ا هرو- ت ء + ل8ط * ? + ) ا ل8ط ا ك ذ نو نأ 5 ، 7-& و 7(#8 د + + أ س 5( . د اذ7*
) ا ةرو- ا ب&( )& & ا ل8ط ا ھ ،5 و ا 7 د& 5 إ 7 دو و م د& ا 7 ر+ 5( د
)& & ا ل8ط ا ق ط ; ) ا ل8ط * ،م ا 7 ت ( . - و ص& ا و ز+ ھر # اذھ نO* (& 8( ن اذإ . 6و )* نو ھ م * و ف و م ؤ س إ 7+ و ةرظ ر $ ، 7 8 5( ر ؤ و ، *و ا 7 *د G + مط 5 إ يدؤ ( اذھ ،) +ر ا حر+ ب ار 2 رو+أ ن ث ) Ajuria Geura.j ( ن7? أ ف( ر ت 7 ا 7 * )&( ) ا ظ ( ا ن أ P ن7 2 Q - )(& ا ـ 7 و ل+ وھ 7 ) ا و ةد د ت *د 5 إ ن7+ رط6 ن ر ر ا )&( د ن7 *أ دودر ف( و ،ت2و ا G ر7ظ ) 3 ( 8( قرط ن + ت 7 ا نأ يأ فرظ ا اذھ ن جور ( ند+ ت 7 ا ض نأ د+ د&* ،ن7 و أ )* ر ؤ ر ا اذ7 ر ط يذ ا ) او7 ا ل8ط ا ءاو مد - ا ل ا )& & ا ل8ط ا ك ذ ن( & * ،ن7 ( )*
نزاو ل # عو6و ن7 2 نر و ، 2 R
)
4
(
ت ر أ ت 7 أ 5( ر ا ب - د2 ن
* 6! ،مھر إ وأ ن7 8طأ ذ 5 إ ن +( ك ذ ،ب - ا )& & ا ل8ط ا ل & )* و - ند+ و ن7 ھ + ; ار ر (& ف( ا ن7(8ط )* ند+ د2 وأ ،م7 2 إ + م7 ل-او ا و - 5 إ . 1 -Winnicotte. D. 1971 2 -و ةر ن ةد ا . 2000 3 -Ajuriageura.j.1984.p81 4 يوار . 2002 ص 5
د او ت 2و ق & 5( رد 2 ر $ ( + فر ا )* دود كو( ا )* رو-2 ـ * 6إ ، ـ 5 إ (ط نأ ـ ت ر ـ زو و ت وؤ ا د د )* ـ اود ا G 7( ر ـ او ـ ھ ل ـ * م ـ # ) ـ .6 ا ة ـ ط ىد ) 8 ا ر أ دار*أ ـ ... أ اذھ ـ ارد ) Wolf ( م 1989 ر أ نأ ت ارد تد أ ث ل 8ط ا ) (& ن 8( ( ) ـ طو.6 ن د او ـ ط6 * ،ةر +رد ــ 8ط ا بار ـ @? ل 5( ـ د او ا ةد ـ ط * 6! ن ـ لاز ا و ( & 5( ق(& ا و ت + ;ا و - ا ر ا ب و + ت ا ثد ) ا طو.6 ا رد - ن د اذھ ل ب ء 2د- ا ن ن د او ا 8 ا ن د او ا 5( ) 1 ( ،ةر ا ص * اذھ د&* م ق( * أ ارد تر #أ ) Micconaclite mitter ( 7 ر+أ ) ا 1983 أ 5 إ م بارط6ا وھ ط !ا و ر و نر # ن7( + و ت 7 ا 5( ر ؤ ) ا ط$ 6 ا ثاد ا مھأ ن ر ن7 بو(ط ا )* 6!ا ت2و ا ب ن7 أ كر ت 7 ا ض ن ;ا ند+ ث ،ق ا ك ذ س د2 و ، ھذ ا ). ) ا ةد?از ا ت ط ;ا ب ل ( جور ا )* ت و -ةر I د ا ا 5( . ر ذ ل نO* ق 5( ء و ل8ط ا بارط6ا & & كاردإ ن إ و ر ء أ و و ر ا ت (ط م ھ;ا د رد - ا أ ، ( اد ا رد - ا ن 6 جرد و ط.6 ا رد - ناد&* )* ل )7* +ر ا ت !ا 8ط ا ر 5( ةرد& ا مد وأ د ا ، ل8 ا و ل ،طو.6( ھ ارد- د 6ر و س ا ةرظ و م7 ل-او ا ن ل8ط ا ز+ 5 إ * 6إ رط ن &8# ا ةرظ * ت 7 I ب م7 (? أ ك ذ و م7 ار. ا و ن ر Pا ف ر و ا ل+ ا و ق(& ا و 5 إ اذھ ن7 *د د2 و ب ;ا و د ;ا ن ر Pا ن . ت + ار ا ل ب + 7( + طو.6 ضر م ا - و ةر ا ّنO* ر ذ ا ق 7 أ 5( + ار !ا فر سوراز; ب و ط$ 6 ا ف2او ا 7+او - 7+او " كرد ا ثد ا ل وأ ض8 وأ م ( 7+و ا و( ا و 2ر ا دو7+ ا وأ ب ا و + دد7 ا " ) 2 ( . 1 -ن د ا . 2003 2 واز 2006 . ص 56
9 ارد تر7ظأ ث ، (& ن 8( ا ) Wacher ( 1970 ل *أ دورد *ر 5 إ فد7 ) ا ق ل8ط د و ت 7 ا و ء Pا ) ھذ وأ ر ( ق(& ا ر # )ھ دودر ا هذھ ز ر أ ّنأ و ض*ر ا و ل+ ا و ب ذ رو # ا و ب ;ا ف طو.6 ا 7+او ب أ ف( و ھرد -. طو.6 ا 7+او ب أ ف( ارد ت ث ھرد - ف ) Selly et William ( م 1977 ل 8ط ا ت 7 أ ىد ) 8 ا ط.6 ا لو مھأ ّنأ طو.6 ا G ل ا ب أ و ھذ ن 8( ا يد و ل8ط ا 2 إ ل & وأ ىو # ا و ر ذ ا 5 إ ءو+( ا ،)# ا ،بور7 ا )ھ ( ا ب ا و ا 7+او و طو.6 ا ف2 ) 1 .( ن ن عو ماد 2 و ) 8 ا ط.6 ا ت و ) ا & ا ت ارد ا ن 2 ط ا م ا ضر بارط6;ا اذھ نأ ر و (& ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ ىد 7+او ا ت + ار ا ل # و ت ا هذھ ل ل8ط دو+و ن اذھ و 8 ا طو.6( ب و ط.6 و ء * 6إ وؤ ا ل8ط ا ةرد2 ض 8 ا نO* م ا 5 إ )(& ا ف( + ;ا 5 إ يدؤ د2 + إ ت + م & ا 5( و G8 ر ا ن 8( ت و ط.6 ا اذھ ر7ظ و ،م ا ىد ط.6 ا وأ ( ا 8 ا ض د ار ا مد 7( + 8( رد - و ف2او ضر ا G ل ا و 7+او ( - ت + ل 8 ;ا 5( ةز ر وأ ل # ا ل 5( ز ر ت + ;ا هذھ ت ءاو طو.6 ا . و ) 8 ا ط.6 ا عو6و ھ ارظ و + ار إ اذھ ر * (& ف( ا مأ ىد 7+او ا ف# ا و ارد )* مو& ث ، ارد )* ق ( عو6و ا و 8 ا طو.6 ا ط ن ق ل م و ، ط$ 6 ا ت 6و ا هذھ 7+او م ا 7( ) ا 7+او ا ت + ار ا ) ا لؤ ا حرط : -ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ 7( ) ا + ار !ا )ھ ؟ 8 ا طو.6 ا 7+او )* ھذ +رد 5( ف ;ا اذھ ر ؤ لھ و ) يأ ( ؟ط.6 ا ىو 5( 1 -ط ا د . 2006
-ا !ر" -ا : هذھ ن و طو.6( ن7 7+او )* 8( ت + ار ا ھذ ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ مد ا (? ا حرط #!ا : 1 اد ا ر ا ت + ار ;ا ىد ھ (& ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ : ل + ار إ ا ( # ط.6( ض8 ىو 5( لد اذھ و ط.6 ا 7+او . 2 ط.6 ا 7+او ل 8 ;ا و 7+و ت + ار ا ھذ ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ مد ) 8 ا ط.6 ا ن G8 ر ىو 5( لد اذھ و ) 8 ا . 3 -)* ن ا ل ر ؤ لھ ؟ط.6 ا 7+او + ار إ 4 -؟طو.6 ا 7+او + ار إ )* ) ارد ا و يد - 2;ا ىو ا ر ؤ لھ
3
-
ارد ا
ھأ
ـ
:
ارد ا ھأ ن و ھذ ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ ىد 8 ا ا 5( ءو6 ا ء & إ )* 7 اد ا 5 إ +( ) ا 7+او ا ت + ار ا )* 7+او ن6ر ) ا ط$ 6 ا ت 6و ا هذھ G ، 7 زار إ ن7 د ) 8 ا ط.6 ا ر أ . ن ?8 ا هذھ ر )* ر ءب ا نأ فر ا ن أ ث ير?از+ ا G + ا 7 و ت + ا ن ر )* م7 ر و ل 8ط ا . ا ن ا ن د د ا فرط ن ھا ل يذ ا عو6و ا ط م و و ت ارد ا (2 و ب + ط 5( فر ( ارد ا هذ7 م & ا ر * طا ب اذھ و ر ا ناد( ا )* ن ا ب + ا ءار إ ل+أ ن ك ذ و ھذ ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ 7( ) ا 7+او ا + ار ا عو6و ( ) ( ا .11 ارد فد7 فر ا 5 إ هذھ : ھذ ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ ىد ط.6 ا و 8 ا ا ن ف# ا ط ن ف# ا + ار إ ت 6و ا ءازإ ھذ ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ 7( ) ا 7+او ا ط$ 6 ا هرد - 5( فر ا و ن7 د ) 8 ا ط.6 ا ىو 5( ف# ا .
5
-
د
ـ
ط
ا د
ـ
ت
:
?ار+!ا ف ر ا : 1 -" ا ط&! ا : G ط قو8 ب ط 77+او ث ھذ ف( ل8ط مأ 7# )ھس & ماد & ك ذ و ،G8 ر ) 8 ط.6 و ق(2 و ر و )* G& * ( ن 8 ; ) leventstein .( 2 -'(او ا ( ار إ ف ر : ن 8( ا ل 8ط ا ت 7 أ 7 د ) ا تادو7+ ا ن ( + )ھ ف( ت + ار ;ا هذھ و ،ن7 ةدد7 ا ط$ 6 ا ت 6و( ت + ا ل # )* (& ك ذ و طو.6 ا G ن7( & رط و ط$ 6 ا ت 6و ا هذھ ءازإ ن7 ارو- ف 7+او ا س & ماد ) Coping ( ـ ) Paulhan ( . 3 -ا ف * -ا : و ةر ا و8ط ا ( ر )* ر7ظ و )(& ا و ا ف2و وأ ءط وھ + ءادأ ن از+ ل8ط ا Q -، ط و ا )* م7+ دإ د-2 ز ر ا )* ل8 يذ ا و & ;ا و م( ( ) +;ا .
ا ل
ا
ـ
:
ا
ـ
ا ط
ـ
1 -ر ر ظ ﻣ ا ا 2 -م ﻣ ا ا 3 -عا أ ا ا 4 -ب #$أ ا ا 5 -ضا& أ ا ا 6 -ر 'آ ا ا 7 -ضا&ﻣ)ا * +, ا ﺑ ا 8 -آ ثو 0 ا 9 -ت &2 ا ة& ا ط 10 -ج6 ا ا ﺻ6ﺧ
:
+ ط ا ا 0أ &ھ 2 ا :& ا ة; ا + ,<ﻣ ة&ﺻ + ا و = ع > ما ,$ا ? «stress» @ نا ﻣ $ ا و ت $ار ا : ; ا & B, C إ ة = Eر ﺧ &'F GHBﺑ &> #ﻣ C ع I ﻣ + #ط و < , هK ة * ا ث د EMا يK ا &'F و & ﻣ GH> و ء ﺑ ،ع I ا اKھ م ا يK ا هر +,$ا Q R ا S C ق U$او ﻣ تا&# ا + Sا , ا Vـ@ا&, ھر ظ Uﻣ ثو 0 تا& E ; @ @&+ﻣ ? $ و < ثا 0)ا Y ا . * و تد + تا& , ا &2 ا اK م ا ذإ &#,+ ﻣ U Iا ا , ا تز 0 C م ,ھا \0 # ا @ Q R ا و م + ا Mا ، ﻣ ] 0 نأ ا + ﺑ \ ﺑ ة&ھ ظ ة *+ﻣ و ةد +,ﻣ ^ ا < ا اK ﺧ G ا لو)ا ﻣ ^ < ا ي&2 ا ا .
1 -ر ل ﻣ ا ا : S H $ارد وأ Q @ ة&ھ ظ ﻣ نود ةد + ا C إ ھروKE ، ر , ا @ 6\ﻣ م ﻣ ر +, ﻣ ﻣ م + ا : ; ا ذإ `ﻣ ,$ا هKھ H ا @ ن&* ا Uﺑ ا &B يد6 ا a , ة B ا و ت ﺑ + ا ، $ ا & Y نأ + ا ﻣ Q ا و b, ا ي&2 ا م ا & ,$ا C إ Y م ا ل bﺑ ا&'b,ﻣ س ا " ت&ﺑور &ﺧاوأ ن&* ا Uﺑ ا ،&B * @ ن ? , ﻣ Q ,ﺑ ﺑ)ا G\ﻣ ر < ا , ا G , 0 Hooke" ك ھ " *' نود نأ ر و C ا , و ﻣ Q' ^,? C ة&H@ ا وأ ء^+ ا وأ G ا يK ا ﻣ e 6ﺧ & 2 د EMا C ء # ا و f Kﺑ ن H ا ھ ﺑ <,$ا م 2 ا وأ ء # ا (1) . QY& ﺑو ﻣ نأ e &H@ ا ` ? ضا&Y) $ ھ C إ e أ ن ? ا& 'b +$او جذ ? ي& ا C ز < ا E ; ا و ا . ﻣو ﺑ داو& ا @ $ارد ط ا ن ? (Canon) يK ا ل = م (1928 ) ةرو& ﺑ م ,ھSا Gﻣ + ﺑ + Sا @ ر ضا&ﻣ)ا و &H@ @ ﻣ stress C + ﺑ E ; @ و @ نآ 0او . ( ﻣأ $ ) Selye ( *@ Gﺧدأ ? stress @ ^ ا و = ` $ e أ ھ و e # أ Q ﺑ هKھ ھ 2 ا ـ ة& و ھ& 'b C Q + ا ﺧا ا و , ﺑ & 'b تاءا , Sا و تS + Sا GHﺑ ا أ C Q + ا ﺧا ا C و نزا , ا E # ا + . ? Q,ھا سورازS ) Lazarus ( 1966 ةر ﺑ ﺻ ﺧ Q *, ﺑ @&+ ا a=ا Y ا , ا Eا د& ا أ ﻣ ندر E (Gordon) 1993 ى& @ نأ ط ا ھ ت ﺑ <,$ا و + ا و E ; @ Q < ه < إ يأ ^ ﻣ Q, e?اردإ C e أ ھ @& و ةد +$ د& ا . 1 -ط ـ ! ـ "# ا ـ ،% 2006 ص، 17
و & @ > &#,+ (Schafer) 2000 ط ا bﺑ ةر 'إ G*+ ا < او ادر C ^ ﻣ ضو& ﻣ و I اKھ نأ ط ا ةد E ﻣ :اد و أ ﺻ ﺧ ة ا . هKھ ةر # ر ة;E ﻣ ل 0 ﻣ ا ا و e +,$ا @ ل <ﻣ Q R ا + @ G? ﻣ ) (Selye , Lazarus Canon ﺑ \ ﺑ داو& ا G:او)ا K ا ا ﻣ ,$ا اKھ ا Sإ e أ = ،` &Eأ ﻣ + ا ﻣ ت $ار ا ت &2 او ط ا ، ا Q, $ ق& , ا C إ h+# ا ﻣ @ ءا;E)ا *06 ا ﻣ ] # ا .
2
-م
ﻣ
ا
ا
: &#,+ ا ا ﻣ U Iا ا , ا تز 0 C م ,ھا ء + ا و \0 # ا @ Q R ا و a , ﻣ م + ا Mا تد + و ت &+, ا ة + ا م ا ا د +,ﺑ ت ا ت &2 او . 1-2 -: & B Q<+ ا"
; E ا " C إ نأ Gﺻ)ا ي ا H ا ا ھ : e I I ه& و م6H او ،e 0ز i ﺑ @ هز < إ و e د > و I . ) 1 ( * و &?ذ GH ھ (Hinkel) 1977 @ ق $ e\ 0 م + ا + # ا ? Stress + ﺑ Eرد &'b, ا ﺧا ا , ا & 2 G+ ﺑ ة = Eر ﺧ . ) 2 ( UE& ] $ (Smith) 1993 C + ا = *,>Sا C إ Gﺻ)ا 6 ا H@ ا Stress *,Bﻣ ﻣ H ا 6 ا Stictus و ھ + ﻣا& ا ، ل و I C ر +B ا & , ﺑ ةر 'إو يK او V ا UE& @ e ﺻأ C إ G+ ا Stringere و يK ا + : B C +ﻣو اKھ نأ ا & B C إ & Bﻣ V ا stringere يK او UE& @ e ﺻأ C إ G+ ا و V * ا ﺧا ا وأ U * ا و د ISا , او ل I C R# ا * او Q 2 او وأ ا ﻣ & ا . ) 3 ( اKHھو نj@ م ﻣ ا ا = ` e ر +,$ا ﻣ م + ا : ; ا $ او Q و e ظ و eﻣا ,$ا @ Q R ا @و ل <ﻣ م + ا Mا ةر ﺑ ﻣ & B C إ f ة * ا , ا &'F C د& ا و ث e <ﻣ ﻣ تا& , ا ا و E ; ا . 1 -ط ! % "# ا ،( 2006 ص، 16 2 -) *ر ض ! ،ﷲ 2000 ص، 12 3 ! % "# ا ،( 2006 ص، 17
2-2
-- .ا
:
@ Q<+ﻣ Q R ا : ا ا ھ ? ; < ا ` +,$ا K ﻣ 1936 +ﺑ ل أ Selye , ا , ا ن H @ + ا ةد ﻣ نا * ﺑ نزا , ا ` & 'b Gﻣا وأ فو&ظ U ت ﻣ; H ﻣ نزا , ا E # ا @ G?و،& ﺧ Gﻣا + ا , ا H نأ اKھ نزا , ا ءا $ نإ ` ? : ; @ د&ﺑ، ﻣ ﺻ ) وأ : ? ( Q$ ) وأ ، + وأ ل + Sا ) ( C Gﻣا Y I H@ I + G+@ Gﻣ + ا ي ,+ ا درو G+@ Q < ا @ R `= ا . ) 1 ( a &+ ن ? canon 1932 C وأ ت ھ ا , ا `ﻣ = @ ل <ﻣ ث ﺑ ا ن ? aﺻ ا يK ا eﻣ = ن ? ﺑ <,$S &H ا و & ا . ذإ ﺑ e أ ﻣ كر ت : H ا + ا bﺑ ض&+, , Q, e # Q < ا & ﺑ و # @ ﻣ & 'b,ﺑ ﻣ ز < ا # + ا يو ,# ا و ز E د ا ء ا و ث ت ﺑ <,$ا ، هK @ ت ﺑ <,$Sا E ; ا ة&ﺑ ا G + l C + ا E ر ﻣ , ا وأ بو& ا و f Kﺑ @ C ﺑ <,$إ &H ا & ا و . ى& و ن ? نأ ﺑ <,$ا &H ا & او ﻣ 0 ا : # ا ﺑ <,$ا H ) G+< + ا ةرد = C Q * ﺑ <,$Mا & ﺑ I&+ , ? ﺑ ﻣ 0 ' نأ ا ا = ^# ىذ)ا + e ) G + a: ظ ا + Sا و E H ا و H نأ ^# G? Bﻣ ﺻ Uﻣ رو&ﻣ `= ا . ) 2 ( ﻣأ $ 956-1971(Selye) ـ*@ ر >أ C إ نأ ا ا ةر # <ﻣ ﻣ ضا& )ا ﻣا;, Uﻣ ض&+, ا a= Y I ھو ﺑ <,$ا & Y ةد ﻣ ﻣ Q < ا ت # , ا l # ا G\ﻣ & , ا @ ة&$)ا وأ نا *@ G + ا وأ G 0& ا , او U د& ا ` I . ) 3 ( ذإ نأ ا ا ھ ﺑ <,$Sا E ; ا , ا # & +ﺑ a H, ا Q < @ لK# اد <ﻣ H a H, Uﻣ فو&2 ا Eر ا ﺧا او ' ﻣ ﻣ ت ﺑ <,$Sا & Y ا , ا ث ارو&$ وأ ا . 1 -Norbert Sillamy, 2003, p 256 2 -/ ،ر 2008 ص، 3 3 ة 2 ﻣ ء 4 ،( ا 2008 ص، 20ﻣأ سورازS Lazarus 1966-1984 e@&+ @ e bﺑ < , + * Q * ﺑ د& ا هرد ﻣ اK ا ى& ى ﻣ ,: ? # , ت # ,ﻣ l # ا يأ ى ﻣ :6 ا ﺑ ت # ,ﻣ د& ا ﺧا ا و l # ا Eر ا . ) 1 ( ذإ نأ ا ا R ھ & \ ا و S ﺑ <,$Sا و إ ھ G ص ﺧ ﺑ & \ ا و ﺑ <,$Sا ، و C اKھ ف&+ سورازS و ن H @ Lazarus et Folkman 1984 ا ا e bﺑ =6 ﺻ ﺧ ﺑ د& ا و l # ا , او ھر * د& ا أ C = > *ھ&ﻣو وأ أ ق هرد ﻣ Gﻣ +, +ﻣ و ض&+ e, ﺻ & . ) 2 ( و يار ﻣ Murray 1978 ﺑ& ﺑ ﻣ ﻣ ا E او ] 0 ى& نأ ا ھ ﺻ وأ ﺻ ﺧ ع I l ﺑ وأ n B = & وأ ق + د E د& ا ل ﺻ C إ ف ھ +ﻣ # & و ط ا ص >) ﺑ وأ ت I ا , ا تSSد ة&> #ﻣ تSو ﺑ V +, د& ا ع #>M ،e # ,ﻣ e E 0 اKHھو ا نj@ & 2 ﻣ ث = إ ع #>Mا . ) 3 ( و &E&# #$ا Speilberger 1981 ل * نbﺑ ط ا ھ ةر # f ة * ا Eر ا , ا ث ا& 'b C د& ا صا ? ت I ا l # ا وأ فو&ظ ة& \ﻣ ; , Eر ﺑ ﻣ & ا I ا ط @ ا & B C إ س 0Mا o ا نا *@ ^ ا ت HﻣMا وأ و e#0 ةد a=ا ﻣ GB@ ] 0 # اKھ @ GB ا Eا ا ا&'Fﻣ = @ ثا 0إ ط ا ا . ) 4 ( ﻣأ f ﺑ Beck 1986 ى& نأ ا ا ھ ﺑ <,$ا م * ﺑ : H ا ا < , a= C & * د& ا e اK وأ HBﻣ R G0 ^# e ط #0Mا و ق + e ا; ا وأ a= ﻣ & \ ار H@أ ;<+ ا و سb ا و ب l,?Sا . ) 5 ( و يو6 # ا (1988) ف&+ ا C e أ ا , ا ض&+, @ د& ا فو&2 وأ ^ ﻣ ض& e ﻣ a H, ا و داد; هKھ ا C إ Eرد & ا ? تدادزا ة > فو&2 ا ^ او وأ ت& ,$ا ة&, ط . 1 -ا 5 6 ،7 7# ا 2009 ص، 2 2 -ط ! % "# ا ،( 2006 3 -ط ! % "# ا ،( 2006 ص، 19 4 -و ا ، 9 2008 ص، 1 5 -و ا ، 9 2008 ص، 128
@ IM ﺑ C إ ود ا ( 1993 ) , ا ى& نأ ا ا 0 RH+ @ دودر G+ ا < ا ? او l> ا , ا يK ا e?ر د& ا ﻣ ض&+, a=ا وأ ثا 0)ا Y ا @ ا l # ا . ) 1 ( ? & B م ﻣ ا C إ Gﻣا + ا ا , ا = ﻣ ةر = ن Mا C دb e #Eاو ﻣ ا GHBﺑ ^$ ﻣ د * و ا C إ دودر G+@ l $ و E ة& = وأ ط ى ا # Yو ﻣ ن H ا 0 ﻣ س 0Mا & , ﺑ + Sا bB ﻣ a=ا ا #+ ا , ا ض&+, n B ا o, و ر 'آ # $ a: ظ ا @ E ; ا و @&+ ا او . ) 2 ( ذإ م , ﻣ ا Stress S C ت ﺑ + ا ة + ا , ا B + د& ا e, Eا ﻣ ثا 0p Y ا Ronald, 1991 ,p684 اذj@ أ در Q @ 0 ا ا +@ n @ ت # , ا Eر ا ؟ ھ ﻣ a ? و n= , وأ ا;, +# ب و f K? n @ ت = ا B ا a ? G , Uﻣ ا a ?و H G + دودر +@أ ةرو& ا ؟ ت # , @ a , ﻣ n > C إ &ﺧآ Gﺑ a , و @ تاذ n B ا ﻣ `=و C إ &ـﺧآ . ) 3 ( و & B # م6 ا (2000) C إ نأ ط ا ا ةر # $ ﻣ ثا 0)ا Eر ا , ا Eا د& ا < , Gﻣ +, Uﻣ l # ا و # ,ﻣ ﻣ ض& e &$ V@ا , ا @ Eا ﻣ ثا 0)ا ^ <, ر 'rا ا و ,ESا # ا ل ﺻ او C إ V * نزا , ا .
عا 6أ
ـ
ا
ا
:
ا ة ،عا أ ] 0 تد + ت , ا د +,ﺑ ت &2 ا ة& ا ط &?K و ﻣ ﻣ : 1 -ا 5 6 ،7 7# ا 2009 ص، 25 2 -9 ﻣ ! ، ا 2008 ص، 86 3 -ي = ! ،يو ﻣ> ا 2009 ص، 23 -1 -% ? @ ا : ذإ ي& نأ ا عا أ ة ھ : أ - ط I & Y ةد 0 : o, ت ﺑ <,$ا ط . ب - ط I ةد 0 : o, و ت ﺑ <,$ا ة > ة * ا Eر أ زو <, ةر = د& ا C Eا ا a , و هKھ ت ﺑ <,$Sا ﻣ n > C إ ﺧآ ـ & . ج -ط I ة&ﺧb,ﻣ : S & 2 :اد ء 'أ ع =و ث ا إ & 2 +ﺑ ة&,@ . د -ط I ﻣ +ﺑ ﻣ ا : < ثدا 0 ة >و ك&, و ھ&'أ : H ا ا GHBﺑ G ط ى ا . ) 1 ( ه -ا ﻣ; ا : ھ و < , ثا 0) H ﻣ Q?ا&, Uﻣ ﻣ; ا GHBﺑ $ ﻣ ت ط ا ?ا&, ا . : 2-3 % ? A (Selye) ر >أ C إ د Eو عا أ ﻣ ا و ھ : أ -ا ا s ا : ; ﻣ Q<0 ت # , ا C د& ا و f K? Q )ا G\ﻣ : نا *@ G وأ ; ; . ب -ا ا < ا : = ن H e & 'b ﺑ < إ f K? e إ $ $أ @ ] ا C G + ا كاردMاو . ) 2 ( و اKھ يدF C إ ةد إ a H, ا Uﻣ تاK ا وأ l # ا ا . ج -ا ا :ا; ا : o, و Q?ا& ثا 0)ا # ا ا h ا ] ﺑ زو <, رد ﻣ د& ا e ر =و C a H, ا . د -ا ا h ا : ث ﻣ &+B د& ا G ﺑ ما + ا و ي , ا ةر 'Mا و . 1 -أ 5 6 ،7 7# ا 2008 ص، 28 2 -، 6 B ا> A 2003 ص، 14
3 -3 -% ? يار ﻣ (Murray) ; ﻣ " يار ﻣ " ﺑ عا أ ﻣ ا ھ : أ -I , ﺑ : و & B C إ Sد ت I ا l # ا ? ?ر د& ا ب -I أ : & B C إ n: ﺧ ت I ا l # ا ? E @ U=ا ا . @ Iإ C إ : ج -I n* ا ع او ض&+, او ثرا H : ھ ر +B ا & , ﺑ V * او o ا م ع #>إ E ا C إ ز < Mا و f K? ر +B ا م +ﺑ I& ا o ا د Eو ت I ﻣ l ﺑ و ص >أ ن +< n B ا &+B ﺑ *? ت HﻣMا ، د ا ر +B او V ﺑ * ت H , ا و م لز ا نا *@و ظ ا س 0Mاو ء ,$S ﺑ ﻣ ا ,+ ا و ض&+, ا ض& . د -I K# ا م و م ,ھSا : ھ ر +B ا ط #0M ﺑ م و 0ا& ا o ا م ع #>إ E ا C إ +@ا ا ، و f K? ر +B ا عا& ﺑ o ا د Eو ص >أ ت I ﻣو & 2 م م ,ھا &ﺧrا e =و Qھ& * د& و را& ,$ا ^ b, ا ب *+ او . ه -I عا ا و Yوا& ا : ھ ر +B ا V * ﺑ o ا م ع #>إ E ا C إ Q ا و @&+ ا . و -I ة& ا و U ا : د Eو فو&ظ l ﺑ و ص >أ ن I& C د& ا م * ا ل bﺑ ھو & Y ^Yار ، @ و ة& $ &ﺧrا C eـ:ادآ و Qھذ ا تارا&* , ا e . و ط ا ع , و GHB, R , @ ? 0ا ة ا , ا B + ن Mا و H r ? : - ط I G + ا : < ق ھرإ Gﻣ + ا ^ , او , ا Eا ، C وأ <: , C ^ ا < ا ا G\ , @ تS 0 ^+, ا G او K ا ن دF C إ V * ا 6 @ ةد ز ب ا & ﺧb, او G + ا ﺑرو G C إ ع * Sا e e?& و : . - ط I د ,=ا : رو ا Q2 )ا @ ` ,B E ن Mا و ف +Iإ e ر = C ; ?&, ا & H , او ﺻ ﺧو 0 a + eﺑ ت ﻣز)ا ا وأ ةر ا وأ نا *@ G + ا GHBﺑ : ، RH+ @ f ذ C e, 0 ا Q< و e م ةر * ا C ة& ﻣ ت # ,ﻣ ة ا .
- ط ا ,ESا : & +ﻣ ا U ,< Q, C د& ا ما;, Sا جو& ا و ﺑ Gﻣ H ا + Eو&ﺧ C ف&+ ا *, او ,ESا . - ط ا &$)ا : GHB , وF ﺑ و ﻣا +ﺑ ﺑ&, ا I ، Q2+ @ &$)ا , ا H ك $ ي ﺑ& Q +,ﻣ o, e ما;, Sا و Sإ G,ﺧا ـ H ة&$)ا و `, & +ﻣ # ا o, و اKھ fH ي&$أ . - ط ا ط + ا : ﻣ ق + ن Mا @ ^ ط جاو; ا و را&*,$Sا : + ا ^ ﺑ E ا د ,=Sا وأ م ق Sا Uﻣ f &B ا GHB f اذ I ط ن H e<: , ، ﻣ e +< f# & @ e 0 ﻣ ا @و e ﻣ + و e أ C إ نأ < G ا . ) 1 ( - ط ا $ ا : ^+ $ $ # ا ﺧا ا Eر او ارود ا& #? @ & \H ا ﻣ ﻣ6ﻣ Q<0 و ط ا ا , ا ض&+, دا&@)ا @ Q + ,<ﻣ bB و هKھ ط ا ﻣ م I& ا 2 أ QH ا يدا #,$Sا 6\ﻣ ت ا& او $ ا @ U ,< ا . ) 2 ( - I Gﻣا + ا : *+ ا &H او : @ Uط *, ا ﺑ ﻣ ى د& ا ﻣ ر H@أ تا *,+ﻣو و ﺑ #Y& ا وأ E ا C إ ھ& إ RH+ @ +ﺑ C GH> $ ﻣ ط ا ا تاذ تا& 'b, ا #, ا C + #ط =6 د& ا e اKﺑ e+ ,<ﻣو . -ط C * ?D : G\ , @ ح , Sا C ت @ *\ ا ة @ا ا نود ة ا&ﻣ &ط)ا @ *\ ا و ,ESا : * ا @ U ,< ا نإ د + G? هKھ ت , ا و اK? عا أ ا ا و @6,ﺧا +@ م ,ھ6 &\?أ @&+ ب #$)ا , ا يدF e .
-4
ب Aأ
ا
ـ
ا
ـ
:
نإ ت ## ﻣ ا ﺑ ﻣ H C إ ت ## ﻣ ﺧاد V +, a: ظ ﺑ ء )ا وأ ﺧاد + # ? B ا د& ت ## ﻣو ، Eر ﺧ ذإ نأ ﻣ ^# ا a , ﻣ n > ﺧr ـ & . 1 -أ 5 6 ،> > ا 2009 ، ص 30 -31 2 -ة 2 ﻣ ء 4 ،( ا 2008 ، ص 311-4 ب AFا ! G2Hا : ^+ Gﻣا + ا ,ESا ارود ا& #? @ ثو 0 ا ا ى دا&@)ا a , و ﻣ ] 0 e > و هر ﻣ *#ط $ ,ESا يK ا bB e @ د& ا ، &* ? يK ا &#,+ ﻣ ﺑ Gﻣا ا اK? و # ا ) 1 ( ، تو , ا ير ا @ *\ او =و ھ @& ا و G: $ ا E H, ا ا و H ا و = ت ﻣ ا . ذإ ى& 6 Hﻣ Meclelland نأ با& Iا ت =6+ ا ,ESا = ^+ ارود ا&ﻣ ﻣ U@ا @ ي * ا ء , 6 ,ESا G#* و ة ا Uﻣ < ا G#* و &ﺧrا + E ت ط # را = ﺑ @ # E ا و # E ي + ا . ) 2 ( G < @ ت @6 ا &$)ا ق6 ? و ض& ا ي + ا 0) دا&@أ ة&$)ا ن ﻣ& او ، @ *\ ا عا&ﺻ Q * ا و ل E)ا ، م ا + ا @ U ز Gﺧ ا م + ا ، @ Iإ C إ F ا ثا 0)ا نا * ? n > ; ; &#,+ ﻣ ت ## ﻣ ا . ) 3 ( 2-4 ب AFا ا # 6Hا : ل + Sا @ ت Eرد *+ﻣ ن Mا ﻣ & ا و s#+ e,= ط G + H @ تS 0 ة& \? = ل , تS + Sا C إ ر ﻣ ﻣ رد ﻣ با& ISا @ ة ا ا و ,ESا د& ﺑ @ e : ظو # ا و ﻣ # & ﻣ ﺻ وأ ض&ﻣ . 3-4 ب AFا ا : ط B د ا Q و ة Y رد)ا GHBﺑ ص ﺧ ا;, و زا&@إ رد)ا ﻣ ﻣ eEا ط I ت6HBﻣ وأ ﺻ ، < , و اK ط B ا & Y يد + ا @ ازا&@إ ت رد)ا ل , < )ا C إ ز ? E Q < ا = ﺑ , ا e +< @ 0 ^ھb Q:اد ض& @ &#,+ ار ﻣ $ $أ ا و &#,+ أ < , * ﻣ ر +B ا;,ﺑ ط ا . ) 4 ( 1 -نور ھ ) * ، /> ا 1996 2 -أ 5 6 ،> > ا 2009 3 -Dominique 2005, p 130 4 -أ 5 6 ،> > ا 2009 ص، 33 -34
ب AFا K L ا : دا : H ا ﺑ @ f اذ دا ا ةر ا Gﺧد @ ﺑ ﺻإ n B ا ﺑ ا نj@ ةد ا يدF ةر ا C إ تا& @ جا; ا . # @ n B ا ,ﻣ ـ ا& و * = ـ . ) 1 ( 4-5 # ط ث ا : ﻣ يK ا G+< ثا 0)ا Y I ؟ أ - Q * ا : ثا 0)ا Y I ر *ﺑ ﻣ كر ،f K? أ @ ھ ﻣ bB ت Q *, ا , ا ﺑ م * ،د& ا يأ Q * اذ ﻣ ` ? e Hﻣإ اK ا @ ? Eا ^ ﻣ l # ا مأ S . ب - ثا 0)ا # ا : & \H@ ﻣ ثا 0)ا H نأ ^# ا ) ض&+ دا&@)ا ء # ) @ Iإ وأ G? Bﻣ Q *ھ& وأ ق Q Hﻣإ . ج - ثا 0)ا Eر ا ة& ا : GHB ثا 0)ا Eر ا ة& ا وأ f , ا ^+ F# , ا ﺑ I ر ﻣ &\?أ ﻣ f ثا 0)ا , ا H ة& ا وأ F# , ا ﺑ . د - ثا 0)ا ﻣ ا : ﻣ a , ث ا Y ا ض ﺑ e j@ S , ﺻ& ا م ﻣأ د& ا م * G+ ﺑ ء > هءازإ e ) U@ د& ا C إ R &H e,= ط ﻣ GEأ ح ,$ا a= ا ^# ا و هKھ ا f , `=و د& ا . ) 2 ( ه -ء^+ ا :ا; ا : م * ا م ﺑ ة& \? و @ ة&,@ ﻣز ة; Eو اKھ ن H ﺑ \ ﺑ ء^ C د& ا ﻣ e +< &\?أ I& ا . و &'b, دا&@)ا ط ﺑ # & ا ر ﻣ) ﺑ ;?& ا و ا @ 0 Q &\?أ ﻣ Qھ&'b ر ﻣ) ﺑ ا و اKھ ن) د +ﺑ)ا ا ا # &ﻣ د ﺑ ة ا ، ;?& ا د EM @ # & ا رو ﺑ ﻣ ﻣ)ا ر +B او Q:ا ا م +ﺑ ةر * ا C ء , Sا ء ﺑ) ﺑ ? # = ن H ##$ ة + ﻣ ا ى ء ا n ? و V#$ ه&?ذ نj@ ثا 0)ا # ا وأ lE ا Eر او ة& ا وأ ﻣ ا وأ f ثا 0)ا , ا R م ا ;?& ا @ ة 0 د& ا كر bﺑ &\?أ I ﻣ f ثا 0)ا , ا ﻣ H ا QH , ا @ رادإ و . 1 ! يد ا ،ح ﻣ 01 20 2 -/ ،ر 2008 ، ص 360
و - ط أ B ا : B @ + # ﺑ ل ا د H ا , ا ^ <, @ د& ا GHBﺑ ﻣ ? ثا 0p Y ا نإ 0أ Q2+ﻣ ت =6+ ا *' ا GHBﺑ U$او ﺑ B ا ، ك ا او ا ھ =6+ ا ﺑ B ا تاذ ا ) أ ( و و ا ن ﻣ &@ Freidman أ : ﺧ ^ * ا @ ن $ H ا&@ ھ لوأ ﻣ aﺻو n B ا ﻣ ا ) أ ( C e أ يK ا لو :اد نأ ;< GHBﺑ ف& ,ﻣ ﺻ ﺧو R@ , ا Uﻣ &ﺧrا . ) 1 ( و نو; , h+#ﺑ n: ا rا : R@ , ا ، ناو + ا 2 ا ; , ا، ، < ا م و ةر * ا C ء ﺧ&,$Sا ، ن # ﺑ ، نوز , او + ﺑ .
-5
ضا>!أ
ا
ا
:
ﻣ GB د& ا @ QH , ا رد ﺑ , ا ^# e * I وأ E زإ e j@ & ة&# ﺑ وأ 0 ف&+ Eا ﺑ وأ ب& ا و Uﻣ را& ,$ا رد ا ## ا & 2 ضا& )ا ، و < ـ ر e # , ا C إ نأ ضا& )ا , ا S & 2 + E @ `=و 0او و S C U E ص >)ا ) 2 ( GH @ 0او * a+I و ت Hﻣإ ﺻ ﺧ eﺑ و a= ا كر * & ﺑ a , &ﺧrا و a ضا& )ا < ا ط ا , ? : 5 -1 -2 * : &'F ا # $ C 0ا ا E ا د& و & 2 & 'b, ا r ? :-إ
زا&@ ? ة& #? ﻣ رد)ا @ م ا ﻣ يدF C إ &$ ت ﺑ&I ^ * ا ع راو I م ا ةد زو # &H ا ،e @ و ﺑا& Iا ت و)ا ﻣ ا . ) 3 ( - ع را ى , ﻣ لو&, H ا @ م ا ﻣ =ـ يدF C إ ^ ن &B ا و ت ﻣز)ا # * ا ، ف E Q ا و ع ا = 0 + ا . 1 -أ 5 6 > > ا ، 2009 ص، 38 2 -! >L ! 2009 3 -Pierro loo, 2003, P35 -2 -2 ـ ـ : . ق&+ ا :ا; ا . & , ا + ا . عا ا e ا bﺑ . Q أ @ ت6 + ا و ﺻ ﺧ #=& ا و ف ,?)ا . م م 2, Sا @ م ا قرأ ، م :از ، ظ * ,$Sا &H# ا C & Y ةد + ا . ك H ﺻا ن $)ا . ك ﻣMا مSآ & 2 ا و ﺻ ﺧ ء;< ا ا . ل $Mا و n ا . ب , ا < ا ، ط ي E & Q ا 0&* ا & , ا @ B ا ^+, ا ةد ز ض&+, ا ثدا , ا يدF C إ ت ﺑ ﺻإ E . 3-5 # 6ا : e &$ ل + Sا ^ * جا; ا # + ا . e &$ ^ ا . او + ا و ء < ا C إ a + ا ب l,?Sا e &$ ء H# ا 5 -4 -*>#ﻣ : . ن ا . ﺑ +ﺻ @ ; ?&, ا . ﺑ +ﺻ @ ذ ا را&* ا . با& Iا @ & H , ا . ة&?اذ +I وأ ﺑ +ﺻ @ ع E&,$ا ثا 0)ا . ذا ,$ا ة&H@ ة 0او C د& ا . ض ا @ ج , Mا وأ +@اد ﻣ . ز < ا م ا جر ﺑ ﻣ u , ا . ا; د ء ﺧ)ا . را ﺻإ م H0أ & Y #: ﺻ
5 -5 -!أ ـ ضا> . 9 ت Q-# 4 B ا : . م *\ ا & Y ةر&# ا &ﺧr ﺑ . م & ا . ن ا ا وأ : إ G#= ه&,@ ة; Eو . ء ﺧأ &ﺧrا . QH , ا و & ا # ك $ و ه < ا @د @ ت =6+ ا Uﻣ &ﺧrا . ) 1 ( 6 -ر Dآ ا ا : م = , @ Fontana UI ﺑ : = تا& , , ا ث د& eI&+ ط و G\ , @ : o: , E ; @ ةد ; ا تا& 'b e @&+ﻣ ةد ; ط ا تا& 'b e + ا ةد ; ط ا تا& 'b e ? $ eﻣ ةد ; ط ا & B و ث # ا ت $ار او ءا $ ` ? وأ #ط C إ نأ ط ا ا ^ &, + ا ﻣ ر 'rا & 2 , ا C ^ ا E , ﻣ H ھ& 0 @ : 1 -! ،>L ! 2009 ، ص 45
لو 2 %Qر (1) ر Dآ ا ا ) 1 ( : 1 -ة 2 ﻣ ء 4 ،( ا 2008 ص، 36 o: , ا E ; ا ةد ; ط ا تا& 'b @&+ﻣ ةد ; ط ا تا& 'b + ا ةد ; ط ا تا& 'b ? $ ﻣ ةد ; ط ا ةد ز رد)ا م ﺑ ﻣ يدF C إ B ةد زو در G+ ا و اذإ ا & ,$ اKھ ا ة ط = يدF C إ GB@ f ة; E)ا G\ﻣ : ت ﺑا& Iا ةرو ا ﻣ ا و ضا&ﻣأ ^ * ا . ةد ز زا&@إ ة ا =ر ا ﻣ يدF C إ ةد ز ذ ,$ا = ا اذإو & ,$ا اKھ ا ة ط ث د Eإ n* و @ نز ا ، ا& ﺧأو ا ر E . ةد ز @ زا&@إ لو&, H ا + = ط Q < و اذإ ,$ا ـ & ا ة&, ط ث ^ ا&> ضا&ﻣأو و ت ﺑ ^ * ا . ت ﺑا& Iا ھ ة + ﺑ ت6 e E ] 0 # ن < ا #0 > . زا&@إ نو; ر H ا م ﺑ . V I R , ا ، اذإو ` ط ة ا G* ا + # ا ﻣ يدF C إ ضا&ﻣأ $ ا م ةر * ا C ; ?&, ا G* ت ﺑ <,$Sا + & ا ﻣ يدF ذ S تارا&= lط ﺧ و & ,ﻣ داد; ل +ﻣ b ا . ةد ز تا& , ا و G* ةر * ا C ء ﺧ&,$Sا ةد ز س 0Mا ض& ﺑ ثو 0 تا& @ ت ا B ا ا; G? B ا B ا $ ا و V * ا ط& ا ر ظ ر +B ا م +ﺑ I& ا و ب l,?Sا ض ا * ـ & تاK ا . د ز G? Bﻣ ^ط , ا و Gﺻا , ا و b b, ا ة n* و م ,ھSا س ا و لز , ا فا ھ)ا ا . ض ا ى , ﻣ = ا ھرا ا و ﻣ م ﺧr ـ & ﺑ و ن ^#$ Iاو ء * إ م ا C ﺧrا ـ & ر ظ ت ? $ ةذ > G0 ? B ا G * & ﺑ $ .
ضا>ﻣFا ? #G ا 4 ا : ﻣ ﺑ ضا&ﻣ)ا * +, ا ﺑ ا ك ھ : 1-7 -ضا>ﻣأ @ ? ا K ! ا : & B ا " # * ا : ا ": C إ ^ * ا و ز E و)ا ﻣ ا @ Q < ا . و G+ ض&ﻣ ^ * ا ھ HB ا ا & ﺧ)ا , ا H ﺑر ﺑ إ ^# ا Q )ا ت @ @ &ﺑ و ت S ا ة , ا H &ﻣ)ا ب #$)او :& ا ض& ^ * ا G B ﺧ , ا +ط)او $ ا ،ا E & Y نأ ا ھ Gﻣ ﻣ و Q ﻣ . ] 0 G + ت ﻣ& ا &2H ا C ةد ز I م ا Sو G\ ت رSا ,=F ا @ I م ا يأ و H 0 ةر&H,ﻣ وأ :اد م ا U & ا = ن H & 'b & ﺧ C ا C ى ا G ا . # & و I م ا U & ا ر ,ﺑ ^ ا&B ا ، و اKھ ھ 0 ﺻ ﻣد @ ، ا&B ا V < ر ى&< ا يK ا V@ , ه&# م ا و @ &ﺧآ &ﻣ)ا G , نأ ا&B ا يدF @ C إ ﺑذ ر ﺻ وأ ,H$ Y ﻣد وأ ﺑ # = . 7 -2 -ءاد 4> ا ـ : ءاد ﺑ& ا ھ با& Iا @ R , ا e,ﻣ6 و ض #* Sا `=F ا # * :ا ا ةد و ﻣ ^# , ت ﺑ ا در G+ ا $ ا B ا $ ا ،^B+ U ط ر <>)ا و h+ﺑ +ط)ا و H = ^# , أ تا& \ﻣ : ? @ < ا و ل ,0ا ﺑ ﺻMا ﺑ ﺑ ﺑ& ا , C إ ط&@ ط B ت6 + ا #+B ا , ا h#* وأ n *, ى ض&+, ا ة 0ا ﻣ هKھ Gﻣا + ا و تا& \ ا . ) 1 ( 3-7 -ءاد ل ا ي>L ا : ءاد ل # ا ي&H ا e##$ ;< Q < ا h b &H ا C ا ا ، &ﻣ)ا يK ا يدF C إ ت , ﻣ E + &ﻣ ﻣ &H ا @ م ا . و h b &H ا ھ ﻣ وF ﻣ ن ﻣ&ھ )ا يK ا هز& ة Y س &H # ا . Q2+ﻣو ﺑ ا ءا ﺑ ل # ا ي&H ا ن + , ج , إ )ا H و Gﻣا , ﻣ ﻣ +@ ن ﻣ& ا ف&+ Q$ ﺑ " $ ا p . " 1 -> A ، 6 B ا 2003 ص، 21 -22
? Q + ﻣ E ; @ ﺑ <,$Sا نأ ق6طإ ت ﻣ& ا &2H ا & 'b,ﺑ ا H نأ ن H e ا& 'b ا& #? C ت , ﻣ &H ا @ م ا ، رد)او G+< &H ا @ #H ا غ& @ ى&<ﻣ م ا G + و ت ? ة& #? ﻣ لو; و&H ا C h $ ا p ` و ت , ﻣ &H ا + & ا @ م ا ة& ﺧ C ص >)ا @ + ا H و ا ﻣ; ا ن&,* ا Gﻣا +ﺑ ى&ﺧأ ﻣ G\ﻣ : ا و ا # ا G + C ةد ز ل ,0ا ﺑ ﺻMا . ) 1 ( 4 -ت 4ا> CHا ا : نإ ا& \? ﻣ ت6HB ا ا G\ﻣ ك ﻣMا و ل $Mا # &ﻣ ﺑ . 5-7 ضا>ﻣأ S ا : ^ 0 > نj@ ا ; ﻣ ت , ا ا @ Q < ا و Q @ ثو 0 ت زا 6 ا ﻣ& ا اKھ و ﻣ &'F C < ا و يدF C إ ر ظ : ^0 ب #B ا ، a H ا ، ;?Mا ، ب B ا ط& ا ، ضا&ﻣ)ا < ا . 6-7 عا ا : ھ 0او ﻣ ضا&ﻣ)ا &\?)ا > ، 6 او ﻣ &B# ا ن + ءارو ة ا # ا ل 0 هKھ HB ا G? $ و Q2+ﻣ تS 0 عا ا S bB ض&ﻣ ، H و ^+, ا وأ ت ﺑا& ISا ط + ا ، و & , ا ت ا ﺻ + *, ا ## V * ا وأ Q ا وأ ق ھرMا @ G + ا وأ , ا & Y :6 ا . ض&+, د& ا @ e 0 ط @ l # ا , ا w + @ +#@ eI&+ ث Y ا ث ة&> #ﻣ 0 راK إ b +ﺑ كاردإ د& ا , يK ا U=و e ﻣ e +< w + 0 ﻣ ا ^ , لKﺑ د <ﻣ و = ط ،ة& #? ھ ث ،د EMا هKھ ا Gﺧ د& ا @ م a H, ا Sإ e أ = H د& نأ a H, Uﻣ UI ا Y ا و f ذ ع E& ﺑ C إ تا&# ا *ﺑ ا ) 1 ( و H اذإ ` ط ة ﻣ ض&+, ا ط ا نj@ f ذ &'F # $ ر 2ﺑ ضا&ﻣ)ا ا + او ى دا&@)ا < , ? فا; ,$S ز < ا ي + ا ةرد = ا & 2 و f Kﺑ مSrا و s Iر)ا ضا&ﻣp . ) 2 ( 1 -نور ھ ) * ، /> ا 1999 ص، 21 2 -Bourdonée, 2005, P10
و I , آ ثو 0 ا &?K E ضا& أ a H, ا Q + $ Selye a H, ا ضا& أ نأ ] 0 ھ ةر # م; H ﻣ B @ Eا ﻣ يأ ث 0 ي ، اKھو h با& ISا E ا و ا و V * , نزا , ا + ا . و <, @ 3 G0ا&ﻣ و ھ : أ ->ﻣ راT6Uا : أ # ه #, S ﺑ د E ث 0 Y I و اKھ ه #, Sا تا& E و; @ ، هKھ 0& ا ھ 0&ﻣ ج ; Sا ث ,@ ةر 'Mا ﻣ جر ﺧ Q < ا و ل , ھ +ﺑ Q < ا Eا ث ا Y ا , @ G? ها = @ ا Eا ث ا يK ا ض&+, e ن H و در G+ ا @ G\ﻣ هKھ ت +I ا ھ بو& ا وأ Eا ا . ب ->ﻣ ﻣو ? ا : اذإ ا & ,$ ث ا Y ا نj@ 0&ﻣ راK Mا +#, 0&ﻣ ﻣو *ﻣ ث ا Y ا . م , @ د& ا هرد ﻣ Eا ث ا وأ a H, ا e+ﻣ اذإ ` < ﻣو * ا نj@ Q < ا د + C إ e, 0 + # ا و اذإ & ,$ا ا ى د& ا ة ط & , , @ ﻣو * ا و # = ط Q < ا C a H, ا H ﻣ و ة <ﻣ ، و ﻣ Q' a+ G: $و ﻣو * ا و # ا;E C a H, ا GHBﺑ م Gﺧ @ د& ا @ 0& ا , ا : ج -0&ﻣ Mا ك : & 2 هKھ 0& ا GHBﺑ & Y U= ,ﻣ ن H,@ = ا = تK ,$ا ث @ ،ر Sا و يدF را& ,$ا ت ﺑ <,$Sا @ ا C إ ضا&ﻣأ a H, ا G\ﻣ : ت ﺑا& ISا ﻣ $ H ا و د EMا . ) 1 ( ت >"6 ا ا : ﻣ +ﺑ و آ ثو 0 ا ف&+, $ C Qھأ ت &2 ا ة& ا e و , ا تد + د +,ﺑ ء + ا و \0 # ا : 1 -ة 2 ﻣ ء 4 ،( ا 2008 ص، 129
1-9 >" ا 2 7 ا : أ - ن 6 V : (Canon ): &#,+ Q + ا E ; ا " ن ? " ﻣ G:اوأ K ا ا ﻣ ,$ا ةر # ا و e@& د&ﺑ G+ ا @ e 0 ئرا ا وأ در G+ ا ي&H + ا @ e' ﺑ ت ا ا م ,$ا ةر # ا + Sا a در G+ ا E ; ا . و = ` ﺑ e $ارد نأ رد ﻣ ا + Sا Q ) ? ف او ^ او ^# ا& @ a: ظ ا E ; ا : H ا UE& C إ تا& , ا @ تازا&@إ ت ﻣ& ا ھز&ﺑأ ن ﻣ&ھ رد)ا يK ا s Q < ا Eا a=ا ا Y ا . و = ` B? ث ﺑأ ن ? د Eو م; H ﻣ و آ @ Q E ن Mا ه C ظ ,0Sا ﺑ ﻣ نا; Sا ي ا يأ ةر * ا C Eا ﻣ تا& , ا , ا e Eا و ع E& ا C إ e 0 نزا , ا ي + ا و : H ا ء , ﺑ فو&2 ا و a=ا ا ## ا هK تا& , ا . و ﻣ Q' ن @ يأ ^ ﻣ Eر ﺧ e Hﻣjﺑ نأ G اK ﺑ نزا , ا اذإ GB@ Q < ا @ Gﻣ +, ا e+ﻣ و اKھ ﻣ ه&#, ا ن ? I eEا د& ا و يدF ﺑر C ا ت6HBﻣ e اذإ Gﺧأ Eر ﺑ نزا , ﺑ + # ا Q < . ) 1 ( ب -A : (Selye ): QH ﺑ e ^ # ? Q,ھا & ,ﺑ ا ا ا& E ; @ ، ذإ bB أ $ Eذ & , ط ا و V طأ e Q$ا " e ﻣز ضا& أ a H, ا م + ا " و * Hﺑ م نأ در G+ ا @ ا ي) ^# ﻣ ﻣ ت ## ﻣ ا ن H e ا& 'b C ^ ا E , ﻣ E و و ? a H + نأ تا& \ ا @ ا , ا ث @ Q < ا ف C إ ة ﻣ د& ا C a H, ا Uﻣ ت ## ﻣ ا ، ﻣأ ? ﻣز ضا& أ a H, ا م + ا & B,@ C إ دودر ل +@)ا @ ا Q < , ا ث @ `=و 0او GH و د&@ رد ﻣ 0 ,ﻣ و ةد ﻣ a H, Uﻣ a= ا l # ا و = Q = $ <ﻣ ضا& )ا H, ا وأ دودر G+ ا ه < ا رد ا Y ا C إ 3 G0ا&ﻣ : 0&ﻣ راK Mا ، e 0&ﻣ ﻣو * ا ، G0&ﻣ ك Mا . ) 2 ( &#, ا و نأ ﺑ <,$Sا E ; ا @ ھ 2@ ا C ة ا . 1 -! L ! ـ ،> 2009 ص، 33 2 -ط ( ! ،% "# ا 2006
2-9 >" ا *># ا V ا : ى& ب ﺻأ اKھ ه < Sا نأ 0 ا وأ د EMا UE& C إ ر *,@ا د& ا جذ @&+ﻣ ^$ ﻣ a= Y ا ، @ S a= , C a= ا Eر ا ر *ﺑ ﻣ a= , C ﺑ <,$Sا @&+ ا و ت += د& ا . سورازH Lazarus ^ ا م ,ھا سورازS C Q *, ا ھK ا و در G+@ د& ا ه < ا a=ا ا Y ا ، و R$أ ﻣ ف&+ جذ ﺑ Q *, ا @&+ ا ] 0 Q, Q * ثا 0)ا Y ا V@و , 0&ﻣ : ! ?G ا % = وFا : @ هKھ 0& ا Q, C +ﻣ ثا 0)ا ذإ = كر ثا 0)ا C أ س $أ = د * إ C o: , ، ﺑ < إ # $ وأ ة ﻣ ن H و # $ l $و اء ﺑ C ﻣ H نأ e## ﻣ ىذأ ، وأ ي ! % ?G ا ي 6 Y ا : أ # *, ا Q ي \ ا a= @ `= ا يK ا Q, e @ Q *, ا و)ا ثا 0p ، و Q, @ هKھ 0& ا ءا&Eإ Q * ت Hﻣy و رد ا , ا H , د& ا Gﻣ +, Uﻣ ث ا و ﻣ اذإ ` ? Eا @ ? ىذ)ا ، , ا ، ي , ا وأ & Y @ ? و bB ة&# ا اK ا < , نزا , ا ﺑ Q *, ا و)ا و *, ا Q ي \ ا و ? ` ? ت Hﻣإ Gﻣ +, ا Uﻣ a= ا نj@ ا ن H G=أ و RH+ ا ﺻ . ) 1 ( ب ->2> A : (Speilberger) &#,+ &E&# # $ ا 0او ﻣ ء + ا K ا ا +Iو ا& ط ا د , S ﺑ C &2 U@او ا ، ذإ ي& نأ ط ا ^+ ارود ا& #? @ ةر 'إ ت @6,ﺧSا C ى , ﻣ U@او ا @ ء I كاردإ د& ا و د e, &2 @ '6' د +ﺑأ # : ا ، V * ا ، Q +, ا و @ ء I هKھ د +ﺑ)ا د ي , ﻣ &2 ا @ ﻣ : 1 -/ 2> ،ر م Aو Z ورد 2008 ص، 35
ف&+, ا + #ط ط ا س = ي , ﻣ V * ا o ا ط ا @ a=ا ا , ا س = قو& ا د& ا @ G ا C إ V * ا & @ ت ? ا #$ ا ^ , C V * ا o ا ط ا ى , ﻣ ﺑ <,$Sا . هK @ &2 ا ;?&, C تا& , ا * +, ا a=ا ﺑ Y ا و كاردإ د& ا Q' نإ ا أ # & \ ﺑ د ة 0 د& ا Q' كاردإ د& ا اK & \ ا وأ , ا و در G+ ا ا # & ا & \ ﺑ و f Kﺑ # & د&ﺑ G+ ا و كاردإ ى ﻣ د& ا e . ) 1 ( ج -[ إ : Ellis فو&2 ا Y ا , ا B + د& ا S E @ اذ إو a= , C ب $)ا * & او , ا كر ﺑ د& ا فو&2 ا , ا Eا C و V تاد *, Sا 6* 6 ا , ا = H ل 0 هKھ فو&2 ا و ثا 0)ا Y ا . د -يار ﻣ : Murry ف&+ ا e bﺑ ﺻ ﺧ ع I l ﺑ وأ n B & وأ ق + د E د& ا ل ﺻ C إ ف ھ +ﻣ ; و يار ﻣ ﺑ ﻣ ا : I , ﺑ : ھو تSSد ت I ا l # ا ? ?ر دا&@)ا I أ : و ھ n: ﺧ ت I ا l # ا ? E @ U=ا ا . 3-9 >" ا ! G2Hا : د& ا : ? ,Eا S U , w + ا ل;+ ﺑ &ﺧrا @ @ G Q:اد Q +ﻣ و f>S نbﺑ ك $ د& ا &'b, + # ﺑ e,=6 Q ﺑ . 1 -أ 5 6 ،7 7# ا 2009 ص، 6