In een laatste hoofdstuk worden de sector- en regio-specifieke elektriciteits- en aardgasprijzen geanalyseerd aan de hand van hun impact op het concurrentievermogen van de Belgische industriële verbruikers ten opzichte van hun concurrenten in het buitenland. Deze resultaten hebben betrekking op industriële verbruikers uit de
FORBEG – A European comparison of electricity and natural gas prices for residential, small professional and large industrial consumers
May 2021 56
geselecteerde sectoren, zoals beschreven in hoofdstuk 3.3., namelijk: voedingsmiddelen en dranken (NACE 10-12), cokes en geraffineerde aardolieproducten (NACE 19), chemische producten (NACE 20), farmaceutische producten (NACE 21) en de vervaardiging van metalen in primaire vorm (NACE 24). Deze sectoren variëren van 0,10% tot 2,04% van de bruto toegevoegde waarde in België en van 0,53% tot 2,04% van de totale werkgelegenheid.5
Aangezien reeds werd vastgesteld dat het Verenigd Koninkrijk een onderscheiden "high end" uitschieter is, vooral in het geval van de elektro-intensieve verbruikers, zijn de resultaten gedifferentieerd naargelang het Verenigd Koninkrijk in aanmerking wordt genomen of niet. Uit onze resultaten blijkt dat industriële consumenten in België die concurreren met niet-elektro-intensieve verbruikers in de buurlanden een duidelijk concurrentievoordeel hebben op het vlak van de totale energiekost, ongeacht we het Verenigd Koninkrijk in aanmerking nemen of niet en dit wordt weergegeven in de onderstaande figuren. De concurrentiepositie van België is gewijzigd ten opzichte van vorig jaar, het concurrentievoordeel voor Vlaanderen wordt kleiner, het concurrentievoordeel voor Brussel en Wallonië wordt veel kleiner of verdwijnt.
De situatie van de elektro-intensieve consumenten verschilt daarentegen indien het Verenigd Koninkrijk al dan niet in aanmerking wordt genomen voor de vergelijking. Het Met inbegrip van het VK vertoont Vlaanderen een concurrentievoordeel ten opzichte van de buurlanden. Brussel en Wallonië zijn de Belgische gewesten die aanzienlijke concurrentienadelen ondervinden, hoewel dit voor Brussel minder relevant is aangezien er weinig industriële verbruikers op zijn grondgebied zijn gevestigd.
Gewogen energie (elektriciteit en aardgas) kostenverschillen tussen de Belgische regio's en de gemiddelde kosten van de buurlanden (inclusief het VK) voor elektro-intensieve en niet-elektro-intensieve verbruikers
Als het Verenigd Koninkrijk buiten beschouwing wordt gelaten, krijgt men een verschillend beeld voor de niet-elektro-intensieve verbruikers, aangezien alle sectoren in Brussel en Wallonië met concurrentienadelen te kampen hebben, zoals blijkt uit onderstaande figuur. Dit zorgt voor een concurrentieprobleem ten opzichte van Frankrijk, Duitsland en Nederland - het Verenigd Koninkrijk is het minst concurrerende land. De relatief lage aardgaskosten voor deze industriële verbruikers in België wegen niet op tegen het concurrentienadeel dat het gevolg is van de hogere elektriciteitsprijzen. Ook al zou het aardgasverbruik voor sommige industriële sectoren hoger kunnen liggen dan het elektriciteitsverbruik, zullen de lagere kosten per energie-eenheid van aardgas er voor zorgen dat de elektriciteitskost een bepalende rol speelt in het totale concurrentievermogen op het gebied van energiekosten. Daartegenover staat dat Vlaanderen blijft profiteren van competitieve voordelen, ook al zijn deze niet zo belangrijk indien het Verenigd Koninkrijk in aanmerking wordt genomen. In dit verband moet worden
5 Dit betreft nationale waarden voor 2016, die werden opgevraagd bij Eurostat.
Competitive disadvantage
Competitive advantage
FORBEG – A European comparison of electricity and natural gas prices for residential, small professional and large
opgemerkt dat Vlaanderen het meest gunstige gewest van België is door de invoering van een gecombineerd plafond op groenestroomcertificaten en warmte-krachtcertificaten sinds 2021. Voorheen was dit plafond enkel van toepassing op groenestroomcertificaten.
Wanneer het VK buiten beschouwing wordt gelaten, kan een soortgelijke situatie worden waargenomen, maar er zijn kleine veranderingen merkbaar: terwijl het Vlaamse concurrentievoordeel licht is toegenomen voor niet-elektro-intensieve consumenten, neemt dit voordeel af voor niet-elektro-intensieve consumenten. Dit kan worden verklaard door het feit dat er tussen niet-elektro-intensieve consumenten en elektro-intensieve consumenten in het VK weinig tot geen variatie is, terwijl er in Vlaanderen een significant verschil wordt waargenomen tussen de twee soorten consumenten.
Gewogen energie (elektriciteit en aardgas) kostenverschillen tussen de Belgische regio's en de gemiddelde kosten van de buurlanden (exclusief het VK) voor elektro-intensieve en niet-elektro-intensieve verbruikers
Er kan worden gesteld dat niet-elektro-intensieve consumenten in België enigszins beschermd zijn, gezien de lagere prijzen die zij genieten in vergelijking met andere landen. Elektro-intensieve consumenten die door de hoge elektriciteitsprijzen meer blootgesteld zijn aan een gebrek aan concurrentiekracht, zijn in Wallonië en Brussel echter duidelijk in het nadeel ten opzichte van hun concurrenten in de onderzochte buurlanden. Bijgevolg wijzen de resultaten op de noodzaak om na te denken over mogelijke aanpassingen van de huidige regelingen met betrekking tot het verminderen van de belastingen die van toepassing zijn op industriële verbruikers en die door de federale en gewestelijke overheden in België zijn ingevoerd. De algemene doelstelling zou moeten zijn om te streven naar meer competitieve totale energieprijzen voor sectoren die een concurrentienadeel dreigen te ondervinden zonder de kosten naar andere consumenten door te rekenen.
Dit rapport zou als basis kunnen dienen voor een meer gedetailleerde bespreking van mogelijke federale en/of regionale interventies om het concurrentievermogen van de Belgische consumenten te versterken door bijvoorbeeld op te treden op het vlak van tarieven en/of belastingen. Wat dit laatste betreft, biedt de Europese Commissie via het EEAG een kader dat kan worden benut met het oog op het ontwerp en/of de aanpassing van de belastingen ter ondersteuning van de ontwikkeling van hernieuwbare energie.
Competitive disadvantage
Competitive advantage
FORBEG – A European comparison of electricity and natural gas prices for residential, small professional and large industrial consumers
May 2021 58