Leçon 17 Système d’équations et système d’inéquations
1. Système d’équations exponentielles Exemple 1 : Résoudre le système :
4 6
6 36 36 36
y x
y x
+ +
=
=
Solution
4 6
6 36 36 36
y x
y x
+ +
=
=
( )
+
= +
=
=
=
=
= +
+ +
+
6 8 2 36
36 6 6 36
36 6 6
6 8 2 6
2 4
x y
x y
x y
x y x
y y x
2 6
8 6 2
8
2 + = + =−
+
= +
= x x x
x y
x
y
Reporter x=−2 dans y=x+6 : y=−2+6=4
Le couple solution du système est (−2, 4) On écrit S =(−2,4)
Exemple 2 : Résoudre le système :
2 4 3
7 7
2
x y
y x
+ −
=
− =
Solution
2 4 3
7 7
2
x y
y x
+ −
=
− = 2 2 7 2
7 2 2
3 4
2 + = +
+
= +
=
=
−
−
=
+ x x
x y
x y x
y
y x
5 2
7
2x+ =x+ x=−
Reporter x=−5 dans y= x+2 : y=−5+2=−3
Le couple solution du système est (−5,−3) On écrit S =(−5,−3)
Exemple 3 : Résoudre le système :
2 5
2 11
3 9 27
3 27
x y
x y
+ +
−
=
=
Solution
2 5
2 11
3 9 27
3 27
x y
x y
+ +
−
=
=
( ) ( )
=
=
=
= + − +
+
− +
33 6
17 3 5 2
11 3 2
3 2 2
3 3
3 3 3
3
3 3 3
y x
y y x
x y x
−
= +
=
−
=
+
=
+
=
=
− + +
33 6
15 3 33
6
17 3 2 3
3 3 3
33 6
17 3 2
y x
y x y
x
y x
y x
y x
33 6 15 33 3
6 15
3 + = −
−
= +
= y y
y x
y x
16 48
3 33 6 15
3y+ = y− y= y=
Reporter y=16 dans x=3y+15 : x=316+15=63
Le couple solution du système est (63,16) On écrit S =(63,16)
Exemple 4 : Résoudre le système :
2 4
4 1 5
4 3 155
2 3 265
x y
x y
−
+ −
+ =
+ =
( )
= +
=
+
= +
=
+ −
−
−
−
265 3
2 2
155 3
2 265 3
2 2
155 3
2
5 4
4 4
5 4 2 4 2
y x
y x y
x x y
4 5 4 4 3 5 265 2
(
155 3 4)
2 2 265 3
3 155
2 − −
−
−
−
−
=
−
=
−
= y y
x y
y x
3y−5=265−310+23y−4
3y−5−23y−4 =−453y3−5−23y3−4 =−45
45
3 2 3
3 15 4=−
−
y
45
3 3 2 3
3 15 4 =−
−
y
−53y =−4535
3y =935=3235
3y =37 y=7
Reporter y=7 dans 24x =155−3y−4 :
27 155 3
155
24x = − 7−4= − 7 4 2 128
24x = = 7 x= soit
4
=7 x
Le couple solution du système est
,7 4 7
On écrit
= ,7 4 S 7
Exemple 5 : Résoudre le système :
4 2
2 21
2 16 16
16 4
x x y
x y
+
−
=
=
Solution
4 2
2 21
2 16 16
16 4
x x y
x y
+
−
=
=
( ) ( )
=
=
− +
21 2 2
2 4
4 4
16 16
2
x y
y x x
−
=
=
+
=
=
=
=
−
+
− +
21 2 2
2 2 4
4
16 16
4 4
16 16
16
21 2 2
2 2 21
2 2
2
y x
y x
y x
y x
y x
y x
x
−
=
−
−
=
−
−
=
=
+
) 2 ( 21 2
2
) 1 ( 2 2
21 2 2
2 2
y x
y x y
x
y x
) 2 ( ) 1
( − membre à membre :y=19
Reporter y=19 dans 2x+2=y :
2 19 17
2
2x+ = x=
Le couple solution du système est
,19 2 17
On écrit
= ,19 2 S 17
Exemple 6 : Résoudre le système :
2 2
2 2 9
4 16 4
9 3
x x y
x y
+
−
=
=
Solution
2 2
2 2 9
4 16 4
9 3
x x y
x y
+
−
=
=
( )
=
=
− +
9 2 2
2
) 2 ( 2 2
3 3
4 4
4
x y
y x
x
−
=
=
+
=
=
=
=
+− + −
9 2 4
4 4 3
3
4 4
3 3
4 4
4
9 2 4
4 4 9
2 4
4 2 2
y x
y x
y x
y x y
x
y x x
( )
−
=
− +
= +
=
−
=
= +
1 8 9 4 4 2 4
4 4 9
2 4
4 4
x x
x x y y
x
y x
=
= +
=
= +
=
4 1
5 4 4
4 1 1
4
4 4
x y x
x y
Le couple solution du système est
,5 4 1
On écrit
= ,5 4 S 1
Exemple 7 : Résoudre le système :
2 1
2 2 21
7 49 49
25 5
x x y
x y
+
+
=
=
Solution
2 1
2 2 21
7 49 49
25 5
x x y
x y
+
+
=
=
( )
=
=
+ +
21 2 2
2
2 1 2 2
5 5
) 7 ( ) 7 ( ) 7 (
x y
y x
x
+
=
=
+
=
=
=
=
+
+ +
−
21 2 4
1 2 5
5
49 49
5 5
49 49
49
21 2 4
1 2 21
2 4
1
y x
y x
y x
y x
y x
y x
x
( ) =
+
=
+
= +
=
+
=
= +
impossible 2
0
1 2 2
4 4
1 2 1
2 2 4
1 2
x x y x
x x y x
x y x
Donc le système n’admet aucune solution.
On écrit S=.
2. Système d’inéquations exponentielles
Exemple 1 : Résoudre le système d’inéquations :
4 3
1 2 14
2 16
9 3
x y
x y
+
− −
Solution
4 3
1 2 14
2 16
9 3
x y
x y
+
− −
( )
− − +
14 1 2
2
4 3 4
3 3
) 2 ( 2
x y
y x
+
−
+
−
−
−
+
−+ −
0 6
0 3 4 4 14 2 2 2
4 3 4 3
3
2 2
14 2 2 2
4 3 4
y x
y x y
x
y x
y x
y x
Dans un même repère orthonormé
(
O;i, j)
, on trace deux droites0 3 4 4
: x− y+ =
d et d':x− y+6=0.
D’après le graphique, le système n’admet aucune solution.
On écrit S= .
Exemple 2 : Résoudre le système d’inéquations :
2
1 12
5 1 5
125
8 2
x y
x y
+
− −
Solution
2
1 12
5 1 5
125
8 2
x y
x y
+
− −
( )
− −
− +
− − +
12 3
3
3 2
1 12 3
3 2
2 2
5 5 2
2 5 5 5 1
y x
y x
x y
y x
+
−
+
−
−
−
−
+
0 9 3
0 5 12
3 3
3 2
y x
y x y
x y x
Dans un même repère orthonormé
(
O;i, j)
, on trace deux droites0 5 :x−y+ =
d et d':3x−y+9=0.
d :4x-4y+3=0 d' :x-y+6=0
2 3
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7
2 3 4 5 6
-1 -2
0 1
1
x y
D’après le graphique, les couples du domaine non hachurée sont les solutions
du système.
d :x-y+5=0
d' 3x-y+9=0
Domaine de solutions
2 3
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7
2 3 4 5 6
-1 -2
0 1
1
x y
Exercices
1. Résoudre les équations suivantes : 1)
2 4 3
5 5
1
x y
y x
+ −
=
− = 2)
( )
13 9
2 2
3 81
x y
x y
= −
=
3)
2 1 2
5 2 2 1
1 2
4 49 1
7
x
y
y x
+
+ −
=
=
4)
2 2
2 2 16
4 16 16
36 6
x x y
x y
+
+
=
=
5)
1
2 2 5
3 9 3
15 3 5
x x y
x x y
+
−
=
=
6)
1 2
2 2 2 8
5 8 4 2
12 4 3
x y y
x x y
+
−
− =
=
7)
2 2
25 15625 25 5 625
x y
x y
+ =
=
8)
2 6
2 2 2 2
18 9 6
9 49 21 3
x x y
x y y
+
−
=
=
9)
2 1
2 4
16 16
81 1
x y
x y
+ −
+
=
= 10)
7 3
2 5 15
6 7
7 6
36 6
x y
x y
+ −
+ −
=
=
2. Résoudre les inéquations suivantes : 1)
3 2 6
3 6 3
4 1
4 16
x y
x y
− +
+ −
2)
1 2
2 7 6
4 10 1
2 8
8 64
x y
x y
+ +
+ +
3)
2 4
1 1 1
5 15 3
27 14 42
x y y
x y y
− −
− + +
4)
5
8 4
3 7 3 7 4
1 9
27
3 7 1 49
9
x y y
x x y
− −
− − − −
5)
1 2 3 7 1
2 5 2
16 4 2 8
12 3 4 1
16
x x y y
x y y
+ + +
+ −
− −
6)
8 2
1 2
1 16
2
2 9
3 4
x
y
x y
+ −
−