Roz evel an ognon
[Goude 15 vlez a labour emañ deut ar c'heloù mat en hañv tremenet : roet eo bet an AOK da ognon roz Rosko. Lidet eo bet an darvoud e dibenn miz Eost da geñver Gouel an ognon.]
Istor ognon ruz Rosko
Un istor kozh eo hini ognon roz Rosko. Tapet an had e Portugal, ar gounid a grogas ken abred evel en 17vet kantvlezad, hag en 18vet kantvlezad e reas berzh da vat. D'ar mare-se e tape ognon ar vartoloded pa'h aent war vor, hag ar vitaminoù a gaver en ognon a sikoure ganto da stourm ouzh ar skorbud.
sicastpol.fr
En 19vet kantvlezad e kreskas c'hoazh brud an ognon, pa grogas tud ar vro, hag int lesanvet Johnniged, da vont d'ar Rouantelezh Unanet da werzhañ ar pezh o doa gounezet. E 1929 e oa ouzhpenn 1500 Johnnie (hiziv an deiz e chom un ugent bennak
1
anezho). Krog a reas an diaezamantoù er bloavezhioù 1930 abalamour d'an enkadenn ekonomikel ha d'ar brezel.
Er bloavezhioù 1960 e veze gounezet entre 15 000 ha 20 000 tonennad... ha dek gwezh nebeutoc'h er bloavezhioù 1990.
Tapet an AOK
Meur a dra a zo da gemer e kont pa vez anv eus ognon ruz Rosko. A bouez eo doareoù hin Rosko hag ar c'humunioù tro-war-dro : douaroù don ha frouezhus, levezon ar mor hag a zo tost, glaveieir reoliek.
E dibenn ar bloavezhioù 1980 e komprenas ar broduerien e rankent ober un dra bennak da vroudañ ognon Rosko, rak heligentañ a oa gant produerien a vroioù all a werzhe ognon marc'had-matoc'h. Setu penaos e voe krouet ar bod 1kg ognon, gwalc'het ha plezhet gant an dud ha n'eo ket gant mekanikoù.
Berzh a reas, ha ken abred hag e 1994 e c'houlennas ar broduerien kaout ul label AOK.
Etre 1995 ha 2002 e labourjont war an doareoù implijet da c'hounit ognon. Ur sindikad nevez a savjont e 2002, ma oa bodet an holl a rae war-dro an ognon : Jonniged ha produerien dizalc'h en o mesk. Met hir-mat eo an hent a-raok tapout an AOK, ha ma rankjont prederiañ ivez war bevennoù an dachenn broduiñ e 2004, ha war ar pakata e 2005.
Tro-dro 100 produer
Hiziv an deiz emañ bet tapet an AOK avat, hag ur logo a zo bet krouet ivez. Un hanter-kant produer bennak o deus lakaet ognon da greskiñ e 2009, war tamm-pe- damm 65 ha. E-tro 1300 tonennad ognon AOK a zo bet dastumet. En holl, e-tro 100 produer a c'hallfe kemer perzh en AOK.
Bremañ e chom dezho da zoujañ d'ar reolennoù strizh a dalvez pa vez anv eus un AOK bennak. Da nebeutañ emaén gwarantet an anv ; nebeutoc'h a ognon a vez
gounezet, met gwelloc'h e vo ar pezh a vo gwerzhet.
A-ziwar Bremañ – niv 338 – Azvent 2009
2
echobio.fr
Tachenn an Anvadur Orin Kontrollet
Ar c'humunioù ma c'haller gounit ognon roz Rosko ha kaout an AOK (eus ar C'Hornôg d'ar Reter) : Kerlouan, Brignogan; Plouneour-Traezh, Goulc'hen, Plouider, Trelez, Gwinevez, Lanhouarne, Sant-Nouga, Ploueskad, Kleder, Sibirill, Trelaouenan, Trezilide, Gwitevede, Plougouloum, Mespaol, Enez Vaz, Santeg, Rosko, Plouenan, Kastell-Paol.
sicastpol.fr
filmoù
http://www.ina.fr/economie-et-societe/vie-sociale/video/RXC00001272/les- johnnies-de-roscoff.fr.html
http://www.ina.fr/economie-et-societe/vie-economique/video/RXC9711217546/les- oignons-dans-les-cotes-du-nord.fr.html
3
