11,
9
Mi/06if
ou de la mort lente mais sure, un des plus prestigieux trésor de goût et de beauté.
Sauver Venise c'est donc d'abord VOULOIR le faire et ensuite POUVOIR le faire.
Les moyens d'études et de recherches dont on dispose actuellement joints à l'expérience acquise pour l'exécution de projets difficiles dans le monde entier doivent certainement suffire pour mener à bien cette œuvre qui concerne directement tous les hom- mes dignes du nom.
Le sauvetage des temples nubiens et égyptiens a été rendu possible parce qu'avant tout des hommes du monde entier se sont unis dans une ferme volonté d'aboutir.
Venise vaut plus encore cet élan!
smaak en schoonheid willen redden van het verval of van de langzame maar zekere dood.
Venetië redden is dus eerst een kwestie van het WILLEN doen en vervolgens van het KUNNEN doen.
De studie- en opzoekingsmiddelen waarover men op het huidige ogenblik beschikt, gevoegd bij de ervaring die opgedaan werd voor de uitvoering van moeilijke projecten over heel de wereld, moeten zeker voldoen- de zijn om dit werk tot een goed einde te brengen, dat alle mensen, die naam waardig, rechtstreeks aan- belangt.
De redding van de Nubische en Egyptische tem- pels werd mogelijk gemaakt omdat er zich in de eerste plaats mensen van de hele wereld verenigd hebben met de vaste wil om te slagen.
Venetië is een dergelijke beweging zeker nog meer waard.
VENISE S'ENFONCE DANS LA MER VENETIË ZINKT WEG IN DE ZEE
par CARLO BERGHINZ, F. A.S.C.E.
Administrateur de ELECTROCONSULT - MILAN (*).
door:
CARLO BERGHINZ, F. A.S.C.E.
Beheerder van ELECTROCONSULT », - MILAAN (").
Paysage typique de la lagune, l'île de Torcello est à l'avant-plan. Ce fût autrefois un centre important. Sur la droite et dans le fond on voit les méandres des canaux dans les « barene ,› qui sont des terres basses submergées par les marées du printemps.
Typisch landschap van de lagune, met op het voorplan het eiland Torcello. Dit was eertijds een belangrijk centrum. Rechts en achteraan bemerkt men de bochten van de kanalen in de « barene « dat laaggelegen gronden zijn, die overstroomd worden door de lentegetijen.
(Photo - Foto E.N.I.T.).
(*) L'auteur M. Carlo Berghinz s'est principalement intéressé au cours de sa carrière, aux travaux hydrauliques et aux centrales hydrau- liques. Il a spécialement étudié des réalisations au Japon (Kurobe), au Pérou (Mantaro) et récemment le barrage en arc d'Inguri en U.R.S.S.
(*) De auteur, de Heer Carlo Berghinz, heeft zich in de bop van zijn loopbaan vooral geïnteresseerd voor de hydraulische werken en voor de hydraulische fabrieken, en onder andere te Kurobe in Japan, te Mantari in Peru en meer onlangs voor de boogdam van Inguri in de U.S.S.R.
Venise a été fondée, il y a 1.400 ans, sur des terres basses, au milieu d'une lagune peu profonde, longue de 56 km et large d'environ 10 km.
Actuellement, la ville est fréquemment inondée par des marées amplifiées par des tempêtes qui cau- sent de sérieuses dégradations à ses bâtiments histo- riques.
Ce qui est plus grave: la ville s'enfonce princi- palement à cause de l'épuisement des nappes d'eau souterraines et à cause de la création de districts industriels dans le voisinage. La construction de di- gues a été proposée mais elles créeraient un nouveau problème parce qu'il n'y a pas d'égouts à Venise et que les courants d'eau provoqués par les marées lui sont indispensables.
Comme première mesure de protection, on élimine progressivement les puits artésiens de la ville et l'on ne permet plus les forages pour le pétrole ou le gaz.
Beaucoup d'autres mesures devront être prises pour sauver la ville.
* * *
Au début de novembre 1966 une marée de tem- pête d'une amplitude exceptionnelle a inondé plus de 80°/o de Venise et cet événement a attiré l'attention du monde entier en faisant comprendre que le pro- blème de la conservation de la ville exige que l'on prenne d'urgence des mesures efficaces.
L'estimation des dégâts causés à la cité et à ses bâtiments historiques pendant l'inondation de novem- bre 1966 s'élève à trois milliards et demi de francs belges et le fait que de tels désastres se produisent à des intervalles de plus en plus rapprochés est trop sérieux pour qu'on puisse encore différer l'applica- tion de mesures de protection adéquates.
Il est important que l'on connaisse la nature réelle des dangers qui menacent Venise et aussi les raisons pour lesquelles ces dangers deviennent de plus en plus sérieux.
VENISE ET SA LAGUNE.
Ce sont des considérations de sécurité qui ont conduit les fondateurs de Venise à s'établir au milieu de la lagune.
Pour prévenir l'envasement de la lagune, les Venitiens ont dévié le cours des trois fleuves, (Brenta, Sile et Piave) qui se jetaient dans celle-ci et ils ont construit des digues à la limite du côté de la mer.
Venise a toujours été « mariée à la mer» et ce n'est qu'au 19e siècle qu'elle a été reliée à la terre ferme par la construction d'un pont d'une longueur de 5,600 km pour le chemin de fer. En 1935, un pont rou- tier a été ajouté.
La superficie totale de la lagune (voir carte page 44) est de 546 kilomètres carrés. Les courants de marée pénètrent dans la lagune par les goulets du Lido, de Malamocco et de Chioggia. Le flux entrant par chacun des passages alimente une portion définie de la lagune qui, pour cette raison, est considérée comme étant divisée en trois bassins.
Venetië werd gesticht, 1.400 jaar geleden, op lage gronden, te midden van een ondiepe lagune, 56 km lang en ongeveer 10 km breed.
Thans wordt de stad dikwijls overstroomd door vloeden die nog aangewakkerd worden door stormen en dit veroorzaakt ernstige beschadigingen aan zijn historische gebouwen. Hetgeen erger is: de stad ver- zinkt en dit is hoofdzakelijk te wijten aan de uitputting van de ondergrondse waterzakken en aan de oprichting van nijverheidsdistricten in de omgeving. De aanleg van dijken werd voorgesteld, doch deze zouden een nieuw probleem scheppen daar er geen riolen zijn in Venetië en dat de waterstromingen die verwekt worden door de getijden haar onontbeerlijk zijn.
Als eerste beschermingsmaatregel schakelt men geleidelijk de arthesische putten uit in de stad en verleent men geen toelating meer voor de petroleum- of gasboringen. Vele andere maatregelen zullen moe- ten genomen worden om de stad te redden.
In het begin van november 1966 heeft een storm- getij met een uitzonderlijke kracht meer dan 80 °/.0 van Venetië onder water gezet, en deze gebeurtenis heeft niet enkel de aandacht van heel de wereld getrokken maar tegelijkertijd ook doen begrijpen, dat het pro- bleem van het behoud van de stad vereist dat men dringend efficiënte maatregelen zou treffen.
De schatting van de schade die aan de stad als- ook aan zijn historische gebouwen berokkend werd gedurende de overstroming van november 1966 beloopt drie miljard en half, en het feit dat dergelijke rampen zich steeds met kortere tussenposen voordoen is te ernstig opdat men nog langer de toepassing van ge- paste beschermingsmaatregelen zou kunnen uitstellen.
Het is belangrijk dat men de ware aard zou kennen van de gevaren die Venetie bedreigen en tevens de redenen waarom deze gevaren steeds ernstiger wor- den.
VENETIË EN ZIJN LAGUNE.
Het zijn veiligheidsoverwegingen die er de stich- ters van Venetië toe aangezet hebben zich te gaan vestigen in het midden van de lagune.
Teneinde de aanslibbing van de lagune te voor- komen, hebben de Venetiërs de loop van de drie rivie- ren (Brenta, Sile en Piave), die in de lagune uitmond- den, omgelegd en ze hebben dijken gebouwd aan het uiteinde langs de kant van de zee.
Venetië is altijd « gehuwd geweest met de zee» en het is pas in de 19e eeuw dat ze met het vasteland verbonden werd door de bouw van een brug met een lengte van 5,600 km voor de spoorweg. In 1935 kwam er ook een brug bij voor het wegverkeer.
De totale oppervlakte van de lagune (zie kaart blz.
44) bedraagt 546 vierkante kilometer. De stromingen van de getijden dringen in de lagune binnen door de eng- ten van de Lido, van Malamocco en van Chioggia.
De flux die binnenstroomt door elkeen van deze doorgangen bevoorraadt een welbepaald deel van de lagune die omwille daarvan beschouwd wordt als zijn- de ingedeeld in drie bekkens.
Un tiers de la superficie de la lagune est couvert d'étangs peu profonds de grande étendue et d'un réseau de canaux, les uns naturels, les autres artifi- ciels. Leur profondeur peut varier entre environ 1 m et 15 m.
Une superficie représentant environ 20 0A du total et située principalement au Nord et au Sud-Ouest a été cloturée par des digues et aménagée graduelle- ment en étangs pour la pêche.
Dans le voisinage de la terre ferme, le fond de la lagune s'élève et, dans cette zone soumise aux fluctuations de la marée, il se forme des bancs de boue et de sable que les gens du pays appellent « barene (Voir photo page 41).
Certains de ces « barene » sont recouverts par l'eau de mer à chaque marée tandis que d'autres émergent normalement et ne sont sous eaux qu'aux hautes marées du printemps. Les « barene » totalisent 40% de la superficie de la lagune et pour une bonne part ils ont été récupérés pour l'extension de la zone industrielle de Marghera. De petites îles, sans relief, représentent 5 pour cent de la superficie de la lagune.
La ville de Venise est construite sur un réseau de pilotis foncés dans le sol de ces petites îles et aussi dans le fond de la lagune environnante.
e
LA « ACQUA ALTA ».La « acqua alta » (hautes eaux) est un phénomène connu à Venise depuis des siècles, il se produit lors- que l'effet de la marée se combine avec une houle de tempête.
L'intensité et la fréquence de l'« acqua alta » ont fortement augmenté au cours des dernières années.
Plusieurs causes agissent ensemble pour créer une « aqua alta » et le fait qu'elles surviennent avec un degré plus ou moins grand de simultanéité aug- mente ou diminue l'ampleur de l'inondation.
Outre les mouvements des masses d'eau de la marée dans l'Adriatique, la pression atmosphérique, les pluies et le vent ont une influence importante.
La marée entre dans la lagune et en ressort ensuite par les trois goulets de la digue protectrice du front de mer. On estime que la marée la plus haute apporte dans la lagune une masse d'eau d'en- viron 320 millions de mètres cubes et que le bassin du Lido absorbe pour sa part 142 millions de mètres cubes. L'élévation de niveau correspondant à l'apport de cette masse d'eau est en moyenne de 0,60 m.
A l'extrémité du chenal et spécialement aux en- droits où les «barene » ont été récupérés pour les constructions industrielles la propagation du flux est brusquement arrêtée et les effets dynamiques provo- gent, par rapport au niveau moyen, une surélévation qui varie suivant les endroits de 0,05 m à 0,15 m. Dans les méandres du réseau très ramifié de canaux, le flux progresse à raison de moins de 0,50 m par seconde.
Malgré qu'il cause des dégradations aux fonda- tions des bâtiments, une certaine vitesse minimum du courant de marée est indispensable parce qu'il sert à nettoyer les canaux et permet à la ville d'exister malgré qu'elle n'ait pas d'égouts.
Eén derde van de oppervlakte van de lagune is bedekt met weinig diepe vijvers met een grote uitge- strektheid en met een net van kanalen, waarvan som- mige natuurlijk zijn en andere artificiëel, met een diepte die schommelt tussen ongeveer 1 m en 15 m. Een oppervlakte die ongeveer 20°/o van het totaal vertegen- woordigt en dat voornamelijk in het Noorden en in het Zuid-Westen gelegen is, werd afgezet door dijken en geleidelijk ingericht in vijvers voor de visvangst.
In de omgeving van het vasteland komt de bodem van de lagune meer naar boven en in deze zone, onder- worpen aan de fluctuaties van de getijden, vormen zich slijk- en zandbanken, hetgeen de streekbewoners « ba- rene » noemen (zie op de foto blz. 41).
Verscheidene van deze « barene » worden bij elk getij overspoeld door het zeewater, terwijl andere nor- maal blijven uitsteken en slechts onder water komen gedurende de hoge getijden in de lente. De « barene totaliseren 40°/o van de oppervlakte van de lagune en ze werden voor een groot deel aangewend voor de uitbreiding van de nijverheidszone van Marghera. Kleine eilanden, zonder reliëf, vertegenwoordigen 5% van de oppervlakte van de lagune. De stad Venetië is ge- bouwd op een net van pijlers die ingeplant zijn in de grond van deze kleine eilandjes en tevens in de bodem van de omliggende lagune.
De « ACQUA ALTA ».
De « acqua alta » (hoog water) is een fenomeen dat in Venetië sinds eeuwen gekend is en dat zich voordoet wanneer het effect van het getij gecombi- neerd is met een stormvloed. De intensiteit en de frequentie van de « acqua alta » zijn in de loop van deze laatste jaren sterk toegenomen.
Verschillende oorzaken werken samen om een
« acqua alta » te verwekken en het feit dat ze zich voordoen in een grotere of in een mindere mate van gelijktijdigheid vergroot of vermindert de omvang van de overstroming. Behoudens de bewegingen van de watermassa's van de getijden in de Adriatische zee, hebben ook de atmosferische druk, de regen en de wind een belangrijke invloed.
Het getij dringt de lagune binnen en verlaat ze vervolgens door de drie engten van de beschermings- dijk tegenover de zee. Men schat dat het hoogste getij in de lagune een watermassa binnenbrengt van ongeveer 320 miljoen cubieke meter en dat het bekken van de Lido 142 miljoen cubieke meter voor haar reke- ning neemt. De verhoging van het peil die voortvloeit uit de aanbreng van deze watermassa bedraagt gemid- deld 0,60 m. Op het uiteinde van de geul en meer in het bijzonder op de plaatsen waar de « barene » nuttig aangewend werden voor de nijverheidsgebouwen wordt de voortplanting van de vloed bruusk tegengehouden en de daaruit voortvloeiende dynamische effecten bren- gen een verhoging ten opzichte van het gemiddeld peil teweeg, dat naargelang de plaatsen schommelt tussen 0,05 m en 0,15 m.
In de bochten van het kanaalnet met zijn talrijke vertakkingen, vordert de vloed met minder dan 0,50 m per seconde. Ondanks het feit dat hij schade toe- brengt aan de grondvesten van de gebouwen, is een minimum snelheid van de getijdenstroming onontbeer- lijk want hij dient om de kanalen te reinigen en maakt aldus het bestaan van de stad mogelijk ondanks het feit dat ze geen riolen heeft.
La lagune de Venise. — Caractéristiques hydrauliques principales et aménagements effectués par l'homme.
De lagune van Venetië. — Voornaamste hydraulische kenmerken en werken uitgevoerd door de mens.
aolvnvOxj
(Carte - Kaart CIVIL ENGINEERING - ASCE. N.Y. - 111/71).
ADRIATIC SEA
Lido Inlet 'VVV
V V V V V J V LI V V 'V\JVIJ
Chioggia Inlet 0
V V V V LI V VVVVVVVV
VVVVVV VVVVV
\J V V V V V V V V
V v LI t• 0 1 2 . 3 4 5
-c. I I I I I l Scale in miles
— — — Throughways Major roads 4-4—(-4—i, Railroads
mi Boundary of the lagoon, 19th century Present boundary of the lagoon Residential area
Historical center Built
Industrial harbor Planned
HUM
H 1i1 ii
V A
, e•
vi LI
<15 In.
Built )
Commercial harbor Planned
Built
Oil harbor Planned
"Barene flats Fisheries
Natural canals and navigation channels Third
industrial
zone Second First
industrial industrial
zone zone
00 oc>, t>
Bologna
te
==. _
Cotidal lines
11h 30.
-11. Sea current
• m• Basin separation line 0 Tide gage Marco Polo
Airport
,
k----Malamoceo Inlet
PLAN DE LA LAGUNE DE VENISE.
Troughways = Autoroutes.
Major roads = routes importantes.
Railroads = lignes de chemin de fer.
Boundary of the lagoon 19th century = limites de la lagune au 19e siècle.
Present boundary of... = limites actuelles de la lagune.
Residential area = zone résidentielle.
Historical canter = centre historique.
Built = construit.
Planned = projeté.
Industrial Harbor = port industriel.
Commercial Harbor = Port de Commerce.
Oil Harbor = Port Pétrolier.
Barene Fiais » = Terres basses appelées « Barene Fisheries = Pêcheries
Natural canals and... = Canaux naturels et chenaux de navigation.
Cotidal lines = lignes de propagation de la marée.
Sea current = Courant marin.
Basin separation line = ligne de partage des bassins.
Tide gage = poste de mesure du niveau de la marée.
Chioggia inlet = goulet de Chioggia.
Malamocco inlet = goulet de Malamocco.
Lido inlet = goulet du Lido.
Scale in miles = échelle en miles de 1609 m.
PLAN VAN DE LAGUNE VAN VENETIË.
Troughways = autosnelwegen.
Major roads = belangrijke wegen.
Railroads = spoorweglijnen.
Boundary of the lagoon 19th century = grenzen van de lagune in de 19de eeuw.
Present boundary of... = huidige grenzen van de lagune.
Residential area = residentiële zone.
Historical center = historisch centrum.
Built = gebouwd.
Planned .= gepland.
Industrial Harbor = industriële haven.
Commercial Harbor = handelshaven.
Oil Harbor = petroleLmhaven.
« Barene Flats» = laaggelegen gronden « Barene » genoemd.
Fisheries = Visserijen.
Natural canals and... = Natuurlijke kanalen en scheepvaartgeulen.
Cotidal lines = voortplantingslijnen van de getijen.
Sea current = zeestroming.
Basin separation line = scheidingslijnen van de bekkens.
Tide gage = opmetingspost van het waterpeil van het getij.
Chioggia inlet = engte van Chioggia.
Malamocco inlet = engte van Malamocco.
Lido inlet = engte van de Lido.
Scale in miles = schaal in mijl van 1609 m.
(Photo - Foto : BELGA)
L'« Acqua Alta ». Le Palais des Doges photographié le 4 novembre 1966. Toutes les passerelles mobiles qui sont placées aux passages critiques lors des inondations ont été rendues inutiles. Les dégâts causés par ces hautes eaux en novembre 1966 ont, à l'époque, été estimées à 3,5 milliards de FB.
Plutôt rares dans le temps, les hautes eaux envahissent maintenant régulièrement Venise : plus de 30 fois depuis 1960.
De « Acqua Alta ». Het Paleis der Dogen gefotografiëerd op 4 november 1966. Alle mobiele loopbruggetjes die op de critische doorgangen zijn opgesteld ingeval van overstroming zijn nutteloos geworden. De schade die werd aangebracht door deze wateren in november 1966 werd, in die tijd, geschat op 3,5 miljard B.F.
Het hoog water kwam eerder zelden voor in het verleden, doch overspoelt thans regelmatig Venetië : meer dan 30 maal sinds 1960.
Une baisse anormale de la pression atmosphéri- que (des minimums de 736 mm de mercure ont été enregistrés à Venise) peut relever le niveau de la mer de 0,10 m à 0,20 m et exceptionnellement de 0,30 m. Les précipitations d'hiver sur la partie septen- trionale de l'Adriatique et sur les bassins des rivières et fleuves affluents causent des surélévations saison- nières de 0,10 m à 0,20 m.
Un vent du Sud-Est (Sirocco) chasse les eaux vers la lagune et est une des causes principales de l'« Acqua Alta ». Un vent de 10 km/h peut faire monter l'eau de 0,10 m et si la vitesse du vent atteint 56 km/h la surélévation du niveau peut dépasser 0,90 m.
Des raz-de-marée sont également fréquents dans l'Adriatique et peuvent relever le niveau de 0,38 à 0,63 m ou même, dans les cas extrêmes plus de 0,90 m.
L'« Acqua Alta » est l'effet combiné des causes que nous venons de décrire.
Een abnormale daling van de atmosferische druk (minima van 736 mm werden in Venetië opgetekend) kan de zeespiegel doen stijgen met 0,10 m tot 0,20 m en uitzonderlijk zelfs met 0,30 m.
De winterneerslag op het noordelijke gedeelte van de Adriatische zee en op de bekkens van de rivieren en stromen veroorzaken seizoen verhogingen van 0,10 tot 0,20 m. Een wind van het Zuid-Oosten (Sirocco) jaagt het water naar de lagune en is één van de voor- naamste oorzaken van de « acqua alta ». Een wind met een snelheid van 10 km/h kan het waterpeil doen stijgen met 0,10 m en indien de snelheid van de wind 56 km/h bereikt, dan kan de stijging van het water- peil 0,90 m overschrijden.
Springvloeden komen eveneens veel voor in de Adriatische zee en kunnen het waterpeil verhogen met 0,38 tot 0,63 m, of zelfs in de uiterste gevallen met meer dan 0,90 m.
De « acqua alta » is het gevolg van het zich tege- lijkertijd voordoen van de oorzaken die wij hiervoor beschreven hebben.
(Photo - Foto : BELGA)
Si toutes les « acque alte » ne sont pas nécessairement « catastrophiques» elles ont cependant toutes l'inconvénient de provoquer un dangereux travail de sape et l'eau de mer est responsable d'une corrosion de plue en plus algue des fondations.
Cette photo de la place St Marc a été prise le 23 novembre 1971. SI l'affaissement maintient la progression enregistrée ces vingt dernières années.
le sol sur lequel s'appuie les fondations de Venise risque de s'abaisser de vingt centimètres supplémentaires d'ici 1990.
Indien alle acque alte i> niet noodzakelijk catastrofale gevolgen hebben, dan hebben ze daarentegen allen het nadelige gevolg een gevaarlijke ondermijningsactie uit te oefenen en het zeewater is verantwoordelijk voor een steeds meer uitgesproken aantasting van de grondvesten.
Deze foto van de Sint-Marcusplaats werd genomen op 23 november 1971. Indien de wegzakking blijft aanhouden tegen hetzelfde ritme als opge- tekend gedurende deze laatste twintig jaar, dan loopt de grond waarop de funderingen van Venetië rusten het gevaar met nog twintig centimeter weg te zinken tussen dit en 1990.
La grandeur de l'effet dépend, dans une large mesure, de ce que l'intensité maximum de deux ou plusieurs causes se manifeste au même moment ou non. Sur le tableau 1, ci-dessous, on a noté pour l'inon- dation de novembre 1966 les surélévations de niveau attribuées aux différentes causes et en regard on a porté la surélévation correspondante pour la « Acqua Alta » la plus ample qui ait été observée.
Tableau 1 — Comparaison entre les hauteurs caractéristiques de l'inon-
%.1
dation de 1966 et le niveau qui pourrait être atteint si tous les éléments arrivaient simultanément au maximum qui a pour chaque élément été observé. Les hauteurs sont exprimées en mètres au-dessus du niveau moyen de la mer.
Causes qui influencent la hauteur des niveaux atteints par les
Acque Alte »
Parts de ces causes pour l'« Acqua Alta »
de nov. 1966
Maximum de hauteur observé
pour chaque cause
Marées 0,25 m 0,61 m
Pression atmosphérique 0,15 m 0,20 m
Précipitations (pluies) 0,20 m 0,20 m
Vents 0,78 m 0,89 m
Raz de marée 0,51 m 0,64 m
Totaux 1,89 m 2,54 m
Si l'amplitude maximum de l'élévation due aux différentes causes étudiées devait se manifester au même moment, l'effet serait encore plus désastreux et la surélévation totale atteindrait 3 m.
La probabilité d'une telle catastrophe n'est heu- reusement que d'une pour 10.000 ans mais la fréquen- ce probable de l'inondation de 1966 descend déjà à moins de 250 ans et une « Acqua Alta » d'une amplitude de 1,520 m est commune. Comme 700/a de la super- ficie de Venise n'est qu'à 1,270 m au dessus du niveau moyen de la mer on peut aisément apprécier l'étendue du danger.
L'« Acqua Alta » en elle-même n'est pas encore ce qui donne le plus de soucis mais bien le fait que le phénomène se produit de plus en plus souvent.
Sur les 58 « Acque Alte » enregistrées depuis un siècle, 48 se sont produites au cours des 35 dernières années et 30 au cours de la dernière décennie. Pen- dant les 65 premières années du siècle on a noté une
« Acqua Alta » tous les 5 ans. Dans les 25 années sui- vantes près d'une par an.
Au cours des 10 dernières années Venise a subi troio Acquc Alte par an.
LA VILLE S'ENFONCE.
Le niveau du sol s'abaisse par rapport au niveau de la mer. Cela provient de deux mouvements diffé- rents dont les effets s'additionnent : d'une part l'élé- vation, eustatique, du niveau moyen de la mer et d'autre part l'affaissement du fond.
Les manifestations eustatiques s'observent partout dans le monde, elles sont une conséquence de l'accé-
De omvang van het effect hangt in grote mate af van het feit of de maximale intensiteit van twee of meer oorzaken zich al dan niet terzelfdertijd voordoet.
Op tabel 1 hier onder, heeft men voor de overstroming van november 1966 de stijgingen van het waterpeil aan- geduid die toegeschreven worden aan de verschillende oorzaken en daartegenover heeft men de overeenkom- stige stijging aangeduid voor de grootste « acqua alta » die ooit opgetekend geweest is.
Tabel 1 — Vergelijking tussen de kenmerkende waterstanden van de overstroming van 1966 en het peil dat zou kunnen bereikt worden, indien alle elementen tegelijkertijd op hun maximum punt zouden komen dat voor elk element opgetekend werd. De hoogten worden uitgedrukt in meter boven het gemiddeld niveau van de zeespiegel.
Oorzaken die een invloed uitoefenen op de waterstanden
bereikt bij de « acque alle »
Deel dat deze oorzaken hadden in de
acqua alta » van nov. 1966
Maximum hoogte die voor ledere oorzaak opge-
tekend werd
Getijden 0,25 m 0,61 m
Atmosferische druk 0,15 m 0,20 m
Neerslag (regen) 0,20 m 0,20 m
Winden 0,78 m 0,89 m
Springvloed 0,51 m 0,64 m
Totalen 1,89 m 2,54 m
Indien de maximum stijging van het waterpeil die kan verwekt worden door de verschillende bestu- deerde oorzaken zich op hetzelfde ogenblik zou voor- doen, dan zouden de gevolgen nog rampzaliger zijn en de totale stijging zou 3 m bedragen. De probabiliteit dat een dergelijke ramp zou kunnen plaats hebben is gelukkig maar één keer op 10.000 jaar, maar de waar- schijnlijke frequentie van de overstroming van 1966 valt reeds terug op minder dan 250 jaar en een
« acqua alta » met een stijging van 1,520 m is heel gewoon. Indien men weet dan 70% van de opper- vlakte van Venetië slechts op 1,270 m boven de gemid- delde waterspiegel ligt, dan kan men zich gemakkelijk
een gedacht geven van de omvang van het gevaar.
De « acqua alta » op zichzelf baart nog de grootste zorg niet, maar wel het feit dat dit verschijnsel zich hoe langer hoe meer voordoet.
Op de 58 opgetekende «acque alte » sinds een eeuw, hebben er zich 48 voorgedaan in de loop van de 35 laatste jaren en 30 in de loop van de laatste tien jaar. Gedurende de eerste 65 jaar van de eeuw heeft men een « acqua alta » genoteerd om de 5 jaar. In de daaropvolgende 25 jaar, bijna één per jaar. In de loop van de 10 laatste jaren heeft Venetië drie « acque alte » per jaar te verduren gehad.
DE STAD VERZINKT.
Het peil van de grond verzakt ten opzichte van het peil van de zee.
Dit spruit voort uit twee verschillende bewegingen waarvan de effecten samengevoegd worden : enerzijds de eustatische verhoging van het gemiddeld niveau van de zeespiegel, en anderzijds de verzakking van de bodem.
De eustatische verschijnselen worden overal in de wereld waargenomen, ze zijn een gevolg van de ver-
EXCAVATOR 47
(Photo - Foto : BELGA)
Aspect de la place St Marc le 17 février 1969. Le niveau moyen de l'eau s'est élevé ce jour de 103 centimètres. A l'agressivité de l'eau de mer, il y a lieu d'ajouter les dommages importants que cause à l'ossature déjà fragile et affaiblie des maisons, le mouvement ondulatoire du trafic de la lagune et de celui provoqué par les nombreuses embarcations rapides à moteur qui sillonnent les canaux.
Parmi les constructions mineures : 66 qo des immeubles ont besoin de restaurations radicales pour consolider les conditions de leur stabilité ; 50 Vo des logements présentent des traces profondes d'humidité. Il faut, d'après le Professeur Premoli, compter que le prix des réparations d'im- meubles à Venise est de 40 90 au moins plus cher que celui des immeubles sur la terre ferme.
L'état des immeubles, le prix de leur entretien et des réparations et la situation économique au sein de Venise expliquent l'exode de la population qui cherche des emplois sur la terre ferme. L'exode de la population du centre historique atteint maintenant des proportions alarmantes malgré les 30 milliards de lires que les étrangers dépensent chaque année à Venise. En 1951, la ville insulaire comptait 190.000 habitants. En 1971 elle n'en avait plus que 120.000 !
Uitzicht van het Sint-Marcusplein op 17 februari 1969. Het gemiddelde waterpeil is op die dag gestegen met 103 centimeter. Bij de agressiviteit van het zeewater dient nog gevoegd te worden de belangrijke schade die toegebracht wordt aan de reeds fragiele en verzwakte structuren van de huizen door de golvende beweging van het verkeer in de lagune en door de bewegingen die verwekt worden door de talrijke snelle motorboten die de kanalen doorkruisen.
Onder de constructies van ondergeschikt belang, hebben 66 0/0 van de gebouwen behoefte aan radicale restauraties teneinde hun stabiliteitsvoor- waarden te consolideren ; terwijl 50 0/0 van de woningen verregaande sporen van vochtigheid vertonen. Volgens professor Premoli moet men er rekening mee houden dat de herstellingen van de gebouwen te Venetië minstens 40 Vo duurder uitvallen dan herstellingen uitgevoerd aan gebouwen op het vasteland.
De staat van de gebouwen, de prijs voor hun onderhoud en voor de herstellingen en de economische situatie die in Venetië heerst, verklaren de exodus van de bevolking die betrekkingen zoeken op het vasteland. De exodus van de bevolking uit het historisch centrum neemt nu een onrustwekkende omvang aan, ondanks de 30 miljard lire die de vreemde bezoekers elk jaar in Venetië spenderen. In 1951 telde de eilandstad 190.000 inwoners. In 1971 waren er nog slechts 120.000.
lération de la fonte des glaces des pôles par suite de l'augmentation de la température de la terre (env.
0,1°C par siècle). L'élévation eustatique du niveau de la mer observée à Venise est d'environ 0,15 m par siècle.
L'affaissement absolu, qu'il ne faut pas confondre avec celui qui serait mesuré par rapport au niveau de la mer, n'est pas un fait nouveau dans l'histoire de la lagune.
Des recherches archéologiques ont permis de constater que depuis les temps préhistoriques il s'est produit des affaissements dont l'amplitude varie de 3,500 m à 6 m. Si l'on se rapporte au temps de l'Empire Romain, on observe des abaissements variant de 1,800 m à 3 m. L'amplitude moyenne des affaissements semble avoir été pratiquement constante au cours des siècles et on l'estime à environ 0,100 m par siècle.
snelling van het smelten van het poolijs dat te wijten is aan de verhoging van de temperatuur (ongeveer 0,1°C per eeuw). De eustatische verhoging van het niveau van de zee dat waargenomen wordt te Venetië, be- draagt ongeveer 0,15 m per eeuw.
De absolute wegzakking, die niet mag verward worden met degene die zou gemeten worden ten op- zichte van de zeespiegel, is geen nieuw feit in de geschiedenis van de lagune. Archeologische opzoe- kingen hebben het mogelijk gemaakt vast te stellen, dat er zich sinds de prehistorische tijden verzakkingen hebben voorgedaan waarvan de omvang schommelt tussen 3,500 m en 6 m. Indien men kijkt naar de tijd van het Romeins Keizerrijk, dan noteert men verzak- kingen die variëren tussen 1,800 m en 3 m. De gemid- delde omvang van de wegzakkingen schijnt praktisch constant te zijn geweest in de loop der eeuwen en men schat haar op ongeveer 0,100 m per eeuw.
Amplitudes totales des affaissements en centimètres
Amplitudes moyennes annuelles en centimètres Périodes
d'observation
1908 — 1925 1,8 cm
1926 — 1942 3,8 cm
1943 — 1952 3,6 cm
1953 — 1961 4,6 cm
0,1 cm 0,23 cm 0,36 cm 0,5 cm
Totale omvang van de verzakkingen in centimeter
Gemiddelde jaarlijkse omvang
in centimeter Observatietijdperken
1908 — 1925 1,8 cm
1926 — 1942 3,8 cm
1943 — 1952 3,6 cm
1953 — 1961 4,6 cm
0,1 cm 0,23 cm 0,36 cm 0,5 cm (Photo - Foto : BELGA)
acqua alfa ›> de janvier 1963. Vingt centimètres d'enfoncement supplémentaire équivaudraient à la paralysie de Venise, au drame de la Place St Marc presque toujours submergée par les eaux, au drame des quartiers plus bas et plus pauvres, tels ceux de Castello, prisonniers de la lagune. Ces vingt centimètres d'affaissement provoqueraient l'inévitable exode en masse de la population vers la terre ferme et par conséquence, l'agonie de la ville.
De ,< acqua alfa « van januari 1963. Een bijkomende wegzinking van twintig centimeter zou neerkomen op de lamlegging van Venetië, op het drama van het Sint-Marcusplein dat bijna altijd overstroomd wordt door het water, en op het drama van de lagere en armere kwartieren, zoals deze van Castello, die gevangen gehouden worden door de lagune.
Deze verzakking met twintig centimeter zou een onvermijdelijke massa-uitwijking veroorzaken van de bevolking naar het vasteland en, bijgevolg, de doodstrijd van de stad.
Pendant les dernières décennies, le taux moyen des affaissements a fort augmenté et manifeste une inquiétante tendance à l'accroissement. La faible quan- tité de données disponible est cependant suffisante pour démontrer la gravité du problème. Au « Palazzo Loredan » (Hôtel de ville de Venise), des mesures systématiques ont été faites. Au tableau 2 on a porté pour différentes périodes s'étendant de 1908 à 1961 l'affaissement total dans la deuxième colonne et dans la troisième colonne l'affaissement annuel moyen cor- respondant.
Tableau 2
L'abaissement lent du fond de la lagune, au cours des siècles passés, a toujours été interprété comme étant le résultat du tassement naturel des couches alluvionnaires qui constituent le fond et qui s'étagent
Gedurende de laatste decennia is de gemiddelde verzakkingsgraad sterk gestegen en er valt een veront- rustende stijgingstendens vast te stellen. Het kleine aantal beschikbare gegevens volstaat nochthans om de ernst van het probleem aan te tonen. Aan het
‹< Palazzo Loredan ›, (Stadhuis van Venetië) werden er systematische metingen uitgevoerd. Op tabel 2 heeft men voor de verschillende periodes gespreid van 1908 tot 1961 de totale verzakking aangeduid in de tweede rij en in de derde rij de overeenstemmende gemiddelde jaarlijkse verzakking.
Tabel 2
De langzame verlaging van de bodem van de lagune in de loop van de voorbije eeuwen werd steeds uitgelegd als zijnde het resultaat van de natuurlijke aandichting van de aangeslibte grondlagen die de
EXCAVATOR 49
sur une profondeur de plusieurs centaines de mètres.
Au sujet du rapide accroissement de l'allure des affais- sements au cours des récentes décennies, les opinions des experts diffèrent et cela donne lieu à des débats passionnés. Beaucoup d'explications ont été propo- sées comme par exemple un affaissement de la base rocheuse sur laquelle repose la masse alluvionnaire, l'exploitation du gaz naturel dans le delta du Pô (très active entre 1935 et 1955, mais actuellement interdite), les changements apportés au régime naturel de la lagune par les travaux exécutés par les hommes.
bodem uitmaken en die zich uitstrekken over een diepte van verscheidene honderden meters. Voor wat betreft de snelle aangroei van het verzakkingsrithme in de loop van de laatse decennia, hieromtrent ver- schillen de opvattingen van de deskundigen hetgeen aanleiding geeft tot gepassioneerde debatten. Vele ver- klaringen werden naar voor gebracht, zoals bij voor- beeld een verzinking van de rotsbasis waarop de aan- geslibte grondlagen rusten, de uitbating van het aardgas in de Pô-delta (zeer actief tussen 1935 en 1955, doch thans verboden), de veranderingen aangebracht aan het natuurlijk regime van de lagune door de wer- ken uitgevoerd door de mensen.
Inondations du 1e, novembre 1955.
Le processus d'effritement des bâtiments s'est aggravé et devient également plus rapide. II est provoqué par l'humidité, le sel mais aussi et pouf une part fort importante par les condensations, les anhydrides sulfureux et les acides sulfuriques qui sont présents dans l'atmosphère par suite de l'emploi de combustibles (fumées industrielles, domestiques, échappements). Le phénomène se manifeste d'une manière virulente tant à l'intérieur qu'à l'extérieur des églises et des palais. D'après les contrôles réalisés par la surintendance des Galeries et des oeuvres d'art de la Vénétie, on peut évaluer comme suit la perte de l'image au cours d'une année : marbre et pierre : 6 Vo ; fresques : 5 °h ; tableaux et toiles : 3 %, Une enquête récente, faite avec l'intervention de l'UNESCO, révèle que 35 0/0 des œuvres d'art mobiles, des fresques et des sculptures sont sérieusement endommagées. Il n'y a que depuis une quinzaine d'années que des programmes scientifiques sont menés dans divers pays pour trouver un remède au « mal de la pierre ». Les chercheurs spécialisés se sont réunis en octobre 1971 à Bologne à l'initiative de l'I.C.O.M. (Comité international des Musées) et de l'ICOMOS fComité international des Monuments et des Sites).
Le professeur MARCHENIS, de l'Institut de chimie de l'Université de Padoue et attaché à la Surintendance des Galeries de Venise a obtenu des résultats intéressants en imprégnant des marbres au moyen d'un caoutchouc silicone qui aurait l'avantage de ne pas altérer l'apparence de ceux-ci.
Overstromingen van 1 november 1955.
Het aftakelingsproces van de gebouwen is verergerd en verloopt eveneens steeds sneller. Het wordt veroorzaakt door de vochtigheid, het zout, maar ook, en in een zeer belangrijke mate, door de condensaties, de zwavelhoudende anhydriden en zuren die aanwezig zijn in de atmosfeer ingevolge het gebruik van brandstoffen (industriële rookafgave, huisverwarming, uitlaatgassen). Het verschijnsel doet zich op een uiterst krachtige wijze voelen zowel binnenin als langs de buitenkant van de kerken en de paleizen. Volgens onderzoeken ingesteld door de dienst belast met het toezicht op de Galerijen en de Kunstwerken van Venetië, kan het verlies aan imago in de loop van één jaar als volgt geschat worden : marber en steen : 6 VO ; fresco's : 5 Vo ; schilderijen en doeken : 3 %.
Een recent onderzoek, uitgevoerd met de medewerking van de UNESCO, wijst uit, dat 35 °h van de roerende kunstwerken, van de fresco's en van de beeldhouwwerken ernstig beschadigd zijn. Het is slechts sinds een vijftiental jaren, dat wetenschappelijke programma's gevoerd worden in verscheidene landen om een remedie te vinden tegen de « steenziekte». De gespecialiseerde vorsers zijn in october 1971 te Bologna samenge- komen op initiatief van de I.C.O.M. (Internationaal Comité voor de Musea) en van de ICOMOS (Internationaal Comité voor de Monumenten en de Zones).
Professor MARCHENIS, van het Instituut voor Chemie van de Universiteit van Padua en attaché bij de Dienst voor Toezicht van de Galerijen van Venetië, heeft interessante resultaten behaald door de marmer te overdekken bij middel van een silicoonrubber, die het voordeel zou hebben het uiterlijk van de marmer niet te wijzigen.
Une analyse comparative de différentes théories indique, comme causes très probables de l'accrois- sement rapide de l'allure des affaissements, l'exploi- tation intensive de la nappe aquifère par des puits situés dans et autour de la lagune et ia charge addi- tionnelle très importante constituée par la grande extension des surfaces bâties dans les zones indus- trielles et urbaines de « Porto Marghera » et « Mestre ».
En effet, des levés détaillés ont montré que l'in- fluence directe de l'exploitation du gaz naturel dans lo delta du Pô s'arrête, avant d'atteindre les rives Sud de la lagune, à plusieurs kilomètres de Venise qui ne peut donc être affectée. Au contraire (et malgré qu'elles ne soient pas encore complètes) de nom- breuses observations ont prouvé qu'il existe une rela- tion directe entre l'amplitude des affaissements et l'exploitation de la nappe aquifere qui se fait à raison d'au moins 200.000 mètres cubes/heure par environ 7.000 puits.
L'action combinée des causes qui réduisent la hauteur du site de Venise par rapport au niveau moyen de la mer ont pour résultat actuel un abaissement moyen de 6,5 millimètres par an. Ce qui est particu- lièrement alarmant, est le fait que cet abaissement relatif est de plus en plus rapide.
Septante pour cent de la superficie de Venise se trouve à une hauteur de 1 m à 1,350 m au-dessus du niveau moyen de la mer.
A cause des affaissements, ces niveaux sont at- teints ou dépassés par les hautes eaux de plus en plus souvent.
Une autre conséquence est que l'étendue des zones atteintes par les inondations augmente beau- coup plus rapidement que par le passé et que les dégâts sont de plus en plus importants.
EXTENSION DE LA ZONE INDUSTRIELLE DE «PORTO MARGHERA ».
Par la construction du port de Marghera, réalisée au début de ce siècle, on a cherché à atteindre des buts différents de ceux poursuivis pour la plupart des autres ports italiens. On avait principalement en vue, de favoriser l'installation, sur place, d'industries de transformation de matières premières et c'est devenu un port à vocation nettement industrielle. Un chenal navigable a été creusé entre Marghera et Venise pour rendre le port accessible par le goulet du Lido. Entre 1919 et 1932, on a construit une première zone indus- trielle d'une superficie de 526 hectares. Elle est située en partie sur la terre ferme et en partie sur des ter- rains récupérés dans les «barene ».
Une seconde zone industrielle de 1.093 hectares a été construite de 1959 à 1961.
Récemment les travaux d'aménagement d'une nouvelle zone de 4.000 hectares ont été entamés.
Lorsqu'ils seront achevés, le port de Marghera (dont le trafic annuel atteint actuellement 20 millions de
Een vergelijkende studie van de verschillende theo- rieën wijst als zeer waarschijnlijke oorzaken aan van de snelle toename van het verzakkingsrithme, de in- tensieve uitbating van het grondwater door putten die in en rondom de lagune gelegen zijn en de zeer belangrijke bijkomende belasting die uitgemaakt wordt door de grote uitbreiding van de bebouwde oppervlakten in de industriële en stedelijke zones van
« Porto Marghera » en « Mestre ».
Inderdaad, gedetailleerde opmetingen hebben aan- getoond, dat de directe invloed van de uitbating van het aardgas in de delta van de Pô ophoudt alvorens de zuidelijke oevers van de lagune te bereiken, op verscheidene kilometers van Venetië, dat er dus niet door kan getroffen worden. Integendeel, (en hoewel ze nog niet volledig zijn), hebben talrijke waarnemingen aangetoond dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen de omvang van de verzakkingen en de uitbating van het grondwater dat gebeurt tegen een rithme van minstens 200.000 cubieke meter per uur door ongeveer 7.000 putten.
De gezamenlijke inwerking van de oorzaken die de hoogte van de stad Venetië verminderen ten op- zichte van het gemiddelde peil van de zeespiegel, hebben thans een gemiddelde verzakking van 6,5 milli- meter per jaar tot gevolg. Hetgeen bijzonder angst- wekkend is, is het feit dat deze betrekkelijke verzak- king steeds groter wordt.
Zeventig percent van de oppervlakte van Venetië bevindt zich op een hoogte van 1 m à 1,350 m boven het gemiddeld peil van de zeespiegel.
Ten gevolge van de verzakkingen worden deze niveaus bereikt of overschreden ingeval van hoog- water (« acque alte ») en dit hoe langer hoe meer.
Een ander gevolg is, dat de uitgestrektheid van de zones die getroffen worden door de overstromingen veel sneller toeneemt dan in het verleden en dat de aangerichte schade alsmaar groter wordt.
UITBREIDING VAN DE INDUSTRIËLE ZONE VAN «PORTO MARGHERA ».
Door de bouw van de haven van Marghera, ver- wezenlijkt in het begin van deze eeuw, heeft men getracht doeleinden te bereiken die verschillend zijn van deze die nagestreefd worden in het merendeel van de andere Italiaanse havens. Men had voornamelijk op het oog, de inplanting te bevorderen, ter plaatse, van nijverheden voor de verwerking van grondstoffen en het is een haven geworden met een uitgesproken industriële roeping. Een bevaarbare geul werd uitge- graven tussen Marghera en Venetië teneinde de haven toegankelijk te maken door de engte van de Lido.
Tussen 1919 en 1932 heeft men een eerste nijverheids- zone aangelegd met een oppervlakte van 526 hectaren.
Ze is gedeeltelijk gelegen op vaste grond en gedeelte- lijk op de terreinen teruggewonnen op de « barene ».
Een tweede nijverheidszone van 1.093 hectaren werd aangelegd van 1959 tot 1961, de foto geeft er een alge- meen zicht van.
Onlangs werden de werken aangevat voor de op- richting van een nieuwe zone van 4.000 hectaren.
Wanneer ze zullen beëindigd zijn, dan zal de haven van Marghera (waarvan het jaarlijks verkeer thans 20 miljoen ton bereikt) een industrieël, handels- en
TREVISO VIT TOKIO VENETO
g ,MODLI•Np
VE 14 E TO DOLS
MESTRE
be Mo: cg:e'es
,SINA
if de
dENEZIAi,l, 4‘
AL 8ÈR''41 S PIETR:,
r, Vc Pid.i_EsTRiNA,
' 17.
Atie,.c.0 CHlooGIA/ - ,,t,
-), tEf.4.4.,(?frre. r ec,
,,,C0 50..0 MURANO
P r
(I ()
.4 revelA
ZONA 2, sECOA,./),4 - .3 -reg 2. ,q „.,45 1
Ce,POS E
S. DONA di Piave SRC E
BLtR•t ,-4:'
TRE PORT I
EPAOLE.'.
JES010
AORLE Iti B (ONE (4
PADOVA
/A/Ouf. -
re#A
PORT EGRAND ,RIESTt ,
PRIMA ZONA INDUSTRIALE (Tête de pont de Venise). Première zone industrielle (526 hectares) construite entre 1919 et 1932 dans la localité de Marghera (Mestra).
SECONDA ZONA INDUSTRIALE: Deuxième zone industrielle (1093 hectares) construite entre 1959 et 1961 à l'Ouest de Marghera.
TERZA ZONA INDUSTRIALE. La troisième zone industrielle couvrant 4000 hectares est actuellement en voie d'aménagement et s'étend sur 13 km en direction de Padoue. D'importantes structures industrielles font face à la ville de Venise située à une distance de 5 km.
Sauver Venise, d'une part, et d'autre part, assurer sur la terre ferme toute proche du travail à la plupart des habitants de la ville sont deux objectifs dont la poursuite entraîne des conflits passionnés. Les promoteurs du développement industriel dans la 3° zone veulent disposer de moyens de communication tels qu'un canal dit « CANALE PETROLI au gabarit permettant le passage d'unités de 100.000 tonnes. (L'entrée dans la lagune se ferait par la passe de Malamocco). Ce canal serait protégé des deux côtés par de hautes digues qui défigureront complètement l'aspect de la lagune qui fait tout le charme de Venise.
Le sort définitif de ce canal des pétroles, dont dépend l'avenir de la troisième zone industrielle, n'est pas encore scellé, Va-t-on ou non reprendre les travaux de creusement qui ont été suspendus récemment ? II faut ici faire confiance à l'ingéniosité et au goût des Italiens.
(La profondeur du chenal est de 50 pieds, ce qui cause des courants de marées plus rapides entraînant l'érosion de la lagune).
PRIMA ZONA INDUSTRIALE (Bruggenhoofd van Venetië). Eerste industriële zone (526 hectare) aangelegd tussen 1919 en 1932 in de lokaliteit van Marghera (Mestra).
SECONDA ZONA INDUSTRIALE: Tweede industriële zone (1093 hectare) aangelegd tussen 1959 en 1961 ten westen van Marghera.
TERZA ZONA INDUSTRIALE. De derde industriële zone, die een oppervlakte van 4000 hectare beslaat, is thans in aanbouw en strekt zich Uit over 13 km in de richting van Padua. Belangrijke industriële instellingen liggen tegenover de stad Venetië dat op een afstand van 5 km gelegen is.
Venetië redden enerzijds, en anderzijds op het nabijgelegen vasteland werk verzekeren aan het grootste deel van de bewoners van de stad zijn twee doelstellingen waarvan de verwezenlijking gepassioneerde conflicten veroorzaakt. De voorstanders van de industriële ontwikkeling van de 3de zone, willen over verbindingsmiddelen beschikken zoals een kanaal, « CANALE PETROLI >, genoemd, met een diepgang die de toegang zou mogelijk maken van eenheden van 100.000 ton (het binnenvaren in de lagune zou geschieden door de engte van Malamocco). Dit kanaal zou langs de twee kanten beschermd zijn door hoge dijken die het uitzicht van de lagune, dat heel de charme van Venetië uitmaakt, volledig zou schenden.
Het definitief lot van dit petroleumkanaal, waarvan de toekomst van de derde industriële zone afhangt, is nog niet bezegeld. Zal men al dan niet de graafwerken hervatten die onlangs onderbroken werden ? Men moet hier nogmaals vertrouwen stellen in de vindingrijkheid en de smaak van de Italianen.
(De diepte van de geul bedraagt 50 voet, hetgeen snelle getijdestromingen met zich brengt die op hun beurt de erosie van de lagune veroorzaken).
tonnes) deviendra un centre industriel, commercial et pétrolier prenant rang parmi les plus importants de l'Europe méridionale. Un nouveau canal est prévu pour relier Venise et Milan et une autoroute de Venise à Munich est également prévue. Les projets de la nou- velle zone industrielle comprennent l'implantation
petroleumcentrum worden, dat een plaats zal innemen tussen de belangrijkste van Zuid-Europa.
Er is een nieuw kanaal voorzien ter verbinding van Venetië met Milaan, en er is tevens een autosnelweg voorzien van Venetië naar
Munchen.
De projecten van de nieuwe nijverheidszone bevatten de inplanting vand'une centrale électrique thermique de 2.000 mw, une aciérie capable d'une production annuelle de deux millions de tonnes, l'agrandissement d'une usine de production d'aluminium et d'une usine de produits chimiques, enfin un port pétrolier à 16 postes d'amar- rage et une nouvelle raffinerie de pétrole.
En plus des travaux de la troisième zone indus- trielle, on creuse un nouveau chenal pour la naviga- tion : il aura une profondeur de 15,250 m et une lon- gueur de 17,700 km et constituera une liaison directe entre le port de Marghera et le goulet de Malamocco.
Le trafic évitera donc Venise et l'accès du port sera ouvert pour des navires de 60.000 T à 100.000 T.
La troisième zone industrielle et le chenal de Malamocco sont l'objet de controverses passionnées.
Tandis que d'une part, leur intérêt économique est évident on discute, d'autre part, les questions soule- vées par les conséquences que ces travaux auront pour l'équilibre interne de la lagune.
Les discussions portent principalement sur l'éta- blissement de la troisième zone.
Les remblais mettront à sec environ 100/s de la surface de la lagune et approximativement 200/a des barene On s'inquiète de l'influence qu'un rem- blayage aussi important aura sur les « Acque Alte » et aussi du fait que la surcharge due à ces importantes installations pourrait accentuer encore les affaisse- ments.
Le chenal de Malamocco a été, au début, très discuté parce que l'on craignait que l'accroissement du flot passant par le goulet de Malamocco causerait un déplacement — dans la direction de Venise — de la limite entre les bassins de Malamocco et du Lido.
Ce phénomène pourrait avoir pour conséquences une plus grande hauteur de la marée à Venise et un ralen- tissement des courants de marée qui augmenterait le danger de pollution.
Cependant, le nouveau chenal a l'avantage évident de détourner de Venise le dense et dangereux trafic des pétroliers qui passent actuellement par le goulet du Lido. Cette dernière considération a prévalu, mais il semble qu'actuellement, tout au moins, le creuse- ment du canal pétrolier n'a pas rallié tous les suffrages et que de ce fait, les travaux sont temporairement ralentis ou même suspendus.
ACTIONS EN PERSPECTIVE.
Le délabrement progressif que l'on constate à Venise et le développement du port et de la zone industrielle de Marghera sont les faits qui dominent les problèmes complexes de la lagune.
Tous les intéressés et, avant tout, les Vénitiens, sont d'accord sur le point qu'il est nécessaire de sau- ver Venise mais lorsqu'il est question des moyens à mettre en œuvre les opinions diffèrent.
D'une part l'association « Italia Nostra » qui groupe un grand nombre de membres mène une campagne vigoureuse dont l'objet principal est la préservation du patrimoine artistique de Venise dans lequel est compris son paysage unique.
een thermische elektrische centrale van 2.000 mw, een staalbedrijf met een jaarlijks produktievermogen van twee miljoen ton, de uitbreiding van een fabriek voor de vervaardiging van aluminium en van een fabriek van chemische produkten, en uiteindelijk een petro- leumhaven met 16 aanlegplaatsen en een nieuwe petroleumraffinaderij.
Behoudens de werken voor de derde nijverheids- zone, graaft men eveneens een nieuwe geul voor de scheepvaart : ze zal een diepte hebben van 15,250 m en een lengte van 17,700 km en ze zal een directe verbinding uitmaken tussen de haven van Marghera en de engte van Malamocco.
Het verkeer zal dus Venetië ontwijken en de haven zal toegankelijk zijn voor schepen van 60.000 ton tot 100.000 ton. De derde nijverheidszone en de geul van Malamocco maken het voorwerp uit van gepassioneerde controversen. Terwijl enerzijds hun economisch belang klaarblijkelijk is, worden anderzijds druk de vragen besproken die gerezen zijn in verband met de gevolgen die deze werken zullen hebben op het innerlijk even- wicht van de lagune.
De discussies hebben hoofdzakelijk betrekking op de aanleg van de derde zone. De aanvullingen zullen ongeveer 100/0 van de oppervlakte van de lagune droogleggen en ongeveer 200/a van de « barene ».
Men is ongerust over de invloed die een zo belangrijke aanvulling zal uitoefenen op de « acque alte » en te- yens over het feit dat de meerbelasting ingevolge deze belangrijke installaties de verzakkingen nog zou kun- nen in de hand werken.
De geul van Malamocco was in het begin zeer omstreden, daar men vreesde dat de aangroei van het verkeer dat door de engte van Malamocco zou komen een verplaatsing zou veroorzaken in de richting van Venetië van de grens tussen de bekkens van Malamocco en dit van de Lido, hetgeen voor gevolg zou kunnen hebben, een grotere hoogte van het getij te Venetië en een vertraging van de tijstromingen hetgeen het bezoedelingsgevaar in de hand zou werken. De nieuwe vaargeul heeft nochthans als klaarblijkelijk voordeel, dat ze het dichte en gevaarlijke verkeer van de petro- leumschepen van Venetië zal afleiden, dat thans bin- nenvaart door de engte van de Lido. Deze laatste beschouwing heeft de bovenhand gekregen.
Het schijnt evenwel, dat, althans voor het ogenblik, het graven van het petroleum kanaal de algemene goedkeuring niet heeft en dat hierdoor de werken tij- delijk vertraagd werden of zelfs onderbroken.
ACTIES IN HET VOORUITZICHT.
De progressieve aftakeling die men te Venetië vaststelt, en de uitbreiding van de haven en van de industriële zone van Marghera zijn de feiten die het complexe probleem van de lagune beheersen.
Al de belanghebbenden en in de eerste plaats de Venetiërs, zijn het erover eens dat het nodig is Venetië te redden, doch wanneer er sprake is van de aan te wenden middelen, dan zijn de meningen verdeeld.
Er is enerzijds de vereniging « Italia Nostra >>, die een groot aantal aanhangers telt en die een krachtige campagne voert waarvan het vornaamste doel is het behoud van het artistieke patrimonium van Venetië waarin begrepen is zijn uniek landschap. Daarvoor
(Photo - Foto E.N.I.T.).
L'île de SAN GIORGIO MAGGIORE vue depuis le campanile de la place St Marc. Au fond, la bande de terre du Lido. Venise serait inconcevable au point de vue historique et de son environnement sans le vaste espace de la lagune qui l'entoure et que l'ancienne république surveilla et défendit toujours avec grande sévérité et sagesse. Défigurer la lagune en la barrant de digues est ce que veulent absolument éviter les défenseurs de la Venise monumentale irremplaçable et unique au monde. Le canal pétrolier, objectent ses promoteurs permettrait par contre de détourner de Venise le trafic des gros pétroliers qui pour accoster à la zone industrielle, entrent actuellement dans la lagune, via la passe du Lido.
Het eiland van SAN GIORGIO MAGGIORE gezien vanaf de klokketoren van het Sint Marcusplein. Op de achtergrond, de grondstrook van de Lido.
Venetië zou, op historisch gebied en vanuit het oogpunt van zijn omgeving, ondenkbaar zijn zonder de grote vlakte van de lagune die haar omringt en die de oude republiek steeds bewaakt en verdedigd heeft met een grote gestrengheid en wijsheid. De lagune ontsieren door haar af te zetten met dijken is hetgeen de verdedigers van het onvervangbare monumentale Venetië, enig ter wereld, ten allen prijze wensen te voorkomen.
Daartegen stellen de promotoren van het petroleumkanaal, dat deze geul zou toelaten het verkeer van de grote petroleumschepen van de stad Venetië af te leiden deze moeten thans immers binnenvaren in de lagune door de engte van de Lido om te gaan aanleggen in de nijverheidszone.
Pour cela ils insistent pour que l'on arrête immé- diatement le développement inconsidéré du port in- dustriel pour éviter l'éventualité d'effets nuisibles pour l'équilibre interne de la lagune et pour prévenir de nouvelles dégradations de la ville et de ses environs D'autre part l'administration du Port et l'Associa- tion des Industriels de Marghera sont persuadés qu'on ne peut s'attendre à ce que Venise survive si elle est privée de tout développement industriel. Ils maintien- nent donc l'opinion que l'aménagement de la troisième zone industrielle et l'achèvement du chenal de Mala- mocco ne peuvent plus être différés.
Il faudra que ces deux tendances s'accordent pour rendre possible la préservation de Venise.
Plusieurs initiatives individuelles ont été prises au cours des dernières années en vue du sauvetage de Venise.
dringen zij aan op een onmiddellijk stop zetten van de onbezonnen uitbreiding van de industriële haven, teneinde het mogelijk gevaar uit te sluiten van schade- lijke gevolgen voor het inwendig evenwicht van de lagune, en teneinde nieuwe aftakelingen te voorkomen van de stad en zijn omgeving.
Anderzijds zijn de administratie van de Haven en de Vereniging der lndustriëelen van Marghera ervan overtuigd, dat men niet kan verwachten dat Venetië zal overleven indien ze verstoken blijft van iedere industriële ontwikkeling. Zij blijven dus bij hun opvat- ting, dat de aanleg van de derde nijverheidszone en de voltooing van de geul van Malamocco niet meer mogen uitgesteld worden.
Deze twee tendensen zullen noodzakelijkerwijze in overeenstemming moeten gebracht worden om het behoud van Venetië mogelijk te maken.
Verschillende afzonderlijke initiatieven werden in de loop van de laatste jaren genomen met het oog op de redding van Venetië.
