PanaMaths
[1 - 2]Juin 2008
Calculer :
( )
( )
0
1
n k
k n k
=
n n
−
∑ −
Analyse
On développe le numérateur pour faire apparaître deux sommes classiques …
Résolution
Remarquons d’abord que pour k=0 et k=n, le produit k n k
(
−)
est nul. On a donc :( )
( ) ( )
( )
1
0 1 1 1
n n
k k
k n k k n k
n n n n
−
= =
− −
− = −
∑ ∑
On a alors :
( )
( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
( )
1 1
1 1
1 1 1
2 2
1 1 1
1 1
2
1 1
1
1 1
1 1
1 1
1 1
n n
k k
n n n
k k k
n n
k k
k n k
k n k
n n n n
kn k kn k
n n n n
n k k
n n
− −
= =
− − −
= = =
− −
= =
− = −
− −
⎡ ⎤
= − − = − ⎣⎢ − ⎥⎦
⎡ ⎤
= − ⎣⎢ − ⎥⎦
∑ ∑
∑ ∑ ∑
∑ ∑
En utilisant les sommes classiques :
( )
1
1 2
n
k
k n n
=
= +
∑
et 2( )( )
1
1 2 1
2
n
k
n n n
k
=
+ +
∑
= , il vient enfin :( )
( ) ( )
( )
1 1 1
2
1 1 1
1
1 1
1 1
n n n
k k k
k n k
n k k
n n n n
n n
− − −
= = =
−− = − ⎣⎡⎢ − ⎤⎥⎦
= −
∑ ∑ ∑
(
n 1)
nn −
(
1)
2
n− n
−
(
2 1)
6
2 1
2 6
1 6
n
n n n
⎡ − ⎤
⎢ ⎥
⎢ ⎥
⎣ ⎦
= − −
= +
PanaMaths
[2 - 2]Juin 2008
Finalement :
( )
( )
1
1
1
1 6
n
k
k n k n n n
−
=
− = +
∑
−Résultat final
( )
( ) ( )
( )
1
0 1
1
1 1 6
n n
k k
k n k k n k n
n n n n
−
= =
− = − = +
− −