استخدامات الصحافة الالكترونية وانعكاساتها على مقروئية الصحافة الورقية

(1)

ﺔﻴﻠﻛ مﻮﻠﻌﻟا ﺔﻴﻋﺎﻤﺘﺟﻻا

ﻢﺴﻗ

مﻮﻠﻋ

لﺎﺼﺗﻻاو مﻼﻋﻻا

ﺺﺼﺨﺗ

ﻊﻤﺘﺠﻤﻟاو مﻼﻋﻹا ﻞﺋﺎﺳو

جﺮﺨﺗ ةﺮﻛﺬﻣ

ةدﺎﻬﺷ ﻞﻴﻨﻟ

ﺮﺘﺳﺎﻤﻟا

ـﺑ ﺔﻣﻮﺳﻮﻤﻟا

:

إ داﺪﻋ : ﺤﺗ فاﺮﺷإ ﺖ • دﺎﻌﺳ ﻲﻤﻴﻠﺣ * أ. ﺔﺤﻴﺒﺻ داﺪﻤﺣ • ﺔﻌﻴﺑر راﻮﺸﻣ ﺔﺸﻗﺎﻨﻤﻟا ﺔﻨﺠﻟ : أ . ﺎﺴﻴﺋر ﺔﻜﻴﻠﻣ ﻮﺣد أ . ةﺮﻀﺧ يﺪﺷار ﺎﺸﻗﺎﻨﻣ ﻟا ﺔﻨﺴﻟا ﺔﻴﻌﻣﺎﺠ : 2015 – 2016

(2)

ءا ھإ

ا ر ط ا : 1 . ا ... 4 2 . ع ا ر إ ب أ ... ... 6 3 . فا ھأ و ھأ ار ا ... ... 7 4 . ا ! تاود$ا و ... . 8 5 ـ & ا و ا ' ( ... ... ... . 9 6 ـ ت )*+ ا و , ھ - ا ... ... 11 7 ـ ./ 0 ا ت ار ا ... ... 13 8 ـ 12 ا -)3 ا ... ... ... 16 9 ار ا ل (! ـ ... . 17

(3)

لو ا ا : ! "! ا # ر$ ظ و &$#' ا ( ) ا 1 . &$#' ا ( ) ا 1.1 م -! 6 * ا 7 + ا ... . .... 20 2.1 6 * ا 7 + ا ة9 : ... . 24 3.1 6 * ا 7 + ا ;< ظو ... ... 29 4.1 ) و 6 * ا 7 + ا تا> ! ... ... . ... 34 5.1 1<ا>( ا ?7 6 * ا 7 + ا ر * و ة9 : ... ... ... 37 2 . ! "! ا # 1.2 @:1 :$ا A م -! ... ... . .. 42 2.2 @:1 :$ا + Bا ت ! 3 ا ... ... . ... ... 44 3.2 @:1 :$ا + Bا ت 0 ا ... ... . .. . .... 48 4.3 @:1 :$ا ! . ? ا ;< ظ ا 7 + ا نا ... ... . .. 51 *ا+ ا ( ,!و " ا ( ) ا ! - ا ا 1 . ,!و " ا ( ) ا ,ھ 1.1 :و1 Bا 7 + ا م -! ... 55 2.1 :و1 Bا 7 + ا ة9 : ... 58 3.1 :و1 Bا 7 + ا عا :أ ... . ... 61 4.1 :و1 Bا 7 + ا تا> ! و D< + ... ... 63

(4)

2 . *ا+ ا ( ,!و " ا ( ) ا 1.2 1<ا>( ا E إ @:1 :Fا ل د ... .. ... .. 74 2.2 1<ا>( ا ?7 :و1 Bا 7 + ا ة9 : ... 77 3.2 1<ا>( ا ?7 :و1 Bا 7 + ا عا :أ ... 79 4.2 1<ا>( ا ?7 :و1 Bا 7 + ا GHا ? ا ت / &+ ا ... ... ... 83 ,#'" ار ط ا : ,!ا , ا ت ! ,# ا ,/)0 1 . * 0 ا لوا ( ا ) 2 . IJ3 ا 3 . K1 ا لوا ( ا ) 4 . IJ3 ا 5 . 1 ا 2* " ا 0 3 45ا ا * 6 789 ا

(5)

أ م و ھ ا ةر ا وا ا ا ل " ا #$ %& '& ا جوا ا ) إ + ذ '-. ا د 0 و، 2ھا ا 34 ا #ھ 5 ا 6 و7 # ا ' ا #8 9 :9 ا ; ر ا ة 5 5:5 ا و <=5 ا ' ا 2 و ا # 5 ، م إ ># و ? 0> @ % م ا #9و & ا " ا ھ ا #5 Aأ ة $ د 0 )> < ا # C :5 D# و E ا .F <ط و H. و >Iا . J9ا $ A 0 تار = 2 0 ا ن ا 9 F 05 ا M5 5 ا 6 > # 5 $ ا و د " 4 ا ة # ا N# م ا و ل " ا ل F I، #$ %& ا و # Oا ت < ا 3> إ ، # %" ا ر 547ا رود 39 97ا ا و 05 ا ' 9 ھ ت >05 ا &8 ن < " ا ل 2#> 0 ا '0$ 39 97ا ر 9إ و $ %& ا ر = = 2 ? %&5 ط 2 ' ا ><: ا ، ھ نو 8 و '&8 نو 9و ، #9 & وأ #9 ز $ا ت <=5 ا و Q " ا تد . إ 4 و م ا 2 رو ا #4ر ا 39 97ا &<6 R و يT ا $ %& ا ھءا 4 ةد ز و 9 5- 2#: ? 0 ا ى : )> . ، م ا ' و 4 8 نW6 9W6 % ا ر = ا 2 #<A J#"9 "> ن Aو 3$ ھ و $ '&6 ظ و #$ %& ا M " #9و & ا " ا " T% ? 0 ا ت Y ا " ا ء 9 )> 39 97ا ت 4 و ت %#0: ا دو ا 3=C و #9و & ا و 2 تداز و 34 ا #9و & ا " ا ن & نأ M4 2 ك %ھ D<Fأ و #> . ا #4ر ا " ا 2 8 . ا H9 و، ة $ ة ھ ظ #9و & ا " ا نأ 58 و هTھ )0: ، M ا ا ھر 9

(6)

ب ا و 8 $ ا <>= ا ل <4إ ى 0 \C> ت]ؤ : ة )> )> 2##0 #4ر ا " ا 2 'A #9و & ا " ا 3:&09إ Q#A و #9و & ا " ا و

ا ھأ و ار ا >& ر >< ت]ؤ : ا هTھ ر طإ و #4ر ا Q " ا # و )> J9ا $ ث ` تء $ ا و : 1 . ا ا : #5ھأ،ع b 5 ار # Ic8 < أ،R #b و N < ا # &6إ 25- يT ا % ، ار ا ھأ، ار ا N < ا M5 ، ةاد7ا و N < ا @ ، %#0 ا #.>C ا،?#ھ .5 ا و H% ا 8 : ا ت ار ا . 2 . ي ا : < R# '" 'A و 2#>" ) إ R# %4 = 08رأ R# N < 'A و، 2# < = J = :5I وW <=5 ا " ا لو7ا '". ا ف 0 N# ) ةW % ا،م .5 ا ا ا #55 ا،Q ظ ةW 9،ت #<>: ا ا ا <=5 ا " ا ر = و ( &<6 Q 0 و N# 2 39 97ا ) ا ت C ا، م .5 ا 5: ا، 39 97ا &< # " Q ظ ا، # " " ا نا #5 ا .( ا " 8 e>0 9 ا '". ا أ N# 2 5 #9و & ) م .5 ا عا 97ا، ةW % ا، ت #<>: ا و ت #8 ا، تا #55 ا " "C ا ( #9و & ا " ا و 2 ا ا N# ) 39 97ا ل Iد 97ا، ةW % ا، ا ا ) إ " ا R$ا ا ت 8 0" ا، عا ا ا #9و & ا .( 3 . ا ا : M 2#` <5 ا )> ةر 5 ا ?#: )> ى إ #> و f . ' لوا ا ھ #:. و 5 C ا و ار ا @ 9 ?` .

(7)

(8)

4 ار ا ر ط ا : 1 .

ار ا

: ا ا ار ة ا تا ا "# ا $ % & د و ) ا *+ + ا ت , & ر ظ .و، )"# ا % # ا ا 0 1 آ و % ا و ) . ط 34 ل " 6"# ا تأ 4 +و , ا )"# ا را 8 ا "+ و ا9ھ ;. , ا < = 4 ةر > ث @أ ، = ةر > A #. ن اذD ى أ @ < إ @ G. ل " ا ر ا ت و ا ط و ا هذھد ف ا ن ، ن لو تأد ث عو ط إ H . < إ 6"# ا *+ I "4 . ; "# ا ;= . ا9ھ و، +و , J , . K . ; *" 8أ نLا +أ Mإ N= ا O=4 . P 1ر ا =. 8 = ا Q . < % ا ;,R *" 8أ ا +و , ا 6"# ه9ھ * I @، + ,. ة ا اT ا U+ ھر ظ 9 . 1 . . +و , ا 6"# ا 1ا . و اT ;4 Q 4 . 3 . د % . ا9ھ و G =. ا ا $ 4 G. و *+ + ا , & ارد <O 1إ "# ا ت .ا 3 إ لV G. +و , ا .ا 3 ا اود " و ; Q . W 3R ا ل ,& ا ح + Y ذ ء [ و 1ر ا "# ا \و Q. : − ا إ ؟ ر ا ا و!" # $ %&إ و، &و! ا * ] % ) ا تMؤ ا G. ح 4 1 ار \ ا لؤ ا G% 4 _ و :

(9)

5 1 ( ؟ 1ر ا "# ا < % ءا Q ا ل 1إ ى . . 2 ( ؟ +و , ا "# ا ما 3 إ ب أ و اود . 3 ( 4 ؟ 1ر ا 6"# ا < % +و , ا "# از 4 ( ؟ 1ر ا 6"# ا \و Q. < % +و , ا 6"# ض = ا >e . ت )!* ا : 1 ( 1ر ا "# ا G. \و Q. ] أ +و , ا "# ا . 2 ( ب أ $ھأ G. . و +آ ;,R4 ر ا $ھأ و ث @أ < % ل #" ا ن , 1 ما 3 إ +و , ا "# ا . 3 ( < % ق ) و ز = [ا ا ل @ يأ 4 ر R ا @ إ لV G. % ) ا 1ر ا 6"# ا . 4 ( +و , ا "# ا ر U 1ر ا "# ا + ,. ا . 2 . ع ) ا ر ,إ ب . أ :

(10)

6 و ب ا G. ك ھ، % I"4 يe4 م Q ا % , او ا ك " ا 4 ] 4 ن ا ر ا ه9ھ G 4 G.و ار ا ع [ . اذ ب أ + او او ب و ى أ % [ . : أ . اذ ب . أ : − =. و ". و +و , ا "# ا ع [ . < % ء O ا j = ا ل O) ا 1ر ا 6"# ا < % ت ,=+إ G. % $ 1 . . − +و , ا "# ا ما 3 إ ة ھ ظ ) و $ < إ ل 8 ا و ". . − 1ر ا "# ا 0 +و , ا "# ا *+ اذإ . =. . ب . $ ) ب . أ : − Gطا ا A 8أ ا *+ + ا , R4 + Q ا +و , ا "# ا ع [ . +آ ],4 =. ;. = ي \اT ا . − و ". لV G. ا و مV% ا ;\ و ##3 4 k ارد ع [ ا 1V% \و Q. < % +و , ا 6"# ا ما 3 إ G% ا ت ,=+ ا =. 1ر ا 6"# ا . − ] " ا ل # ا ;\ و G. جذ *+ + ا ت , & ما 3 إ ] . − , ا 6"# m ھ ا و ا ا ر R + ا +و . 3 . ا ھأ و ار ا ھأ :

(11)

7 أ . ار ا ھأ : % [ ا @ ض = + ار ا ه9ھ ھأ G , ت = ا ا ت ة 8 = ا Q. < % ,=+إ و +و , ا "# ا ت .ا 3 إ ھ و 6"# ا \و ا ى 1ر ا , ا رو ا ا و، G =. ا ؤ ا و ,) ا G , ه9ھ ى ، ا G. ا J) ا ا = . ى . < % ء O ا j ار ا ه9ھ نأ < إ [إ +و , ا "# G =. ا تدأ ا Q Q" ا او ا G% #Q ا و 1ر ا "# ا و ا + =4 ا [ا ا $ھأ و ")# < إ G . 3 4 +و , ا 6"# . ب . ار ا فا ھأ : عا +أ < R4 K 4 و Q Q" < إ I@ ا <= فا ھأ و ھأ , % I"4 ; نإ . فا ھ ا G. < % . *+ ارد نD ا9 و ;\ ا و ق ا : − , & ن O@أ تeR+ ة )"8 % إ ة ھ ظ < % ء O ا j

و *+ + ا \ا 1 ى نزو و ھأ G. . . − G =. ا ا G 4 +و , ا "# ا ر R +إ ى . =. . − ;ظ 1ر ا "# ا ; Q . ل @ G =. ا ا تار # و ءارآ =. +و , ا "# m ھ ا ر R + ا . 4 . 3 اودأ و 5 . ا 6 :

(12)

8 أ . 5 . ا 6 : H ا " و، k ارد ه %إ ي9 ا H ا A[ نأ I@ 4 ; < % G = ار ا ه9ھ + %إ س ا ا9ھ < % و، @و ا ,& ا و I" ا = ط m @ " ا H ا < % )8 ا 4 8 3 ا ت . = ا و ت + ا < إ ل 8 ا ف 4 3 إ ى . =. و G =. ا $ .ا $ [ = و +و , ا "# . ف = و ا " " ھ ارد % 6R, ا #Q4 4 م Q+ %V إ ; R. G وأ، ا +e4 Gھا ا [ ا ) و ; " و Q U . و " وأ % إ م U =. % أ ;,R4 [ " ا *1 ا < % m# ". . 1 I@ ا .أ " ن 1وذ تا % " k+أ < % k = " Q ي9 ا H ا ت . = ا < % م و ت + ا =[و < % ف = ا #1، ور ا ة ھ U ا G% 1 m+ا و " ا و )=[ " 2 = )8 ا H ا و " أ ة ھ U Q 1 ا =4 ا و 8 ا وأ Q 4 G =. ث @ و % + ة %وأ، =. .ز ة < % ف = ا ; أ G. تا G. ث " ا وأ ة ھ U ا ] @ " ى ه و 1ا ا $ % ت = و H\ + < إ ل 8 ا و ". . 3 ب . 5 . ا ةادأ :

، قارو ا &&ؤ ،، ( ا ل) &ر ا داد*إ، , ا ث ا س&أ،م ھار إ د ا د * ناور ن * ، ط 1 ، 2000 ص، 129 . 1 ( ا ت *و ط ا ناو د،ل 0ا و م1*0ا مو,* , ا ث ا ھ ، ,&ر ن د أ ، ،نو 2 2005 ص 286 . 2 ث ا ب &أ و ھ ،نور4آ و ن ,* 67ط ر ق ط ا و رظ ا ن ، , ا ،9 زو ا و ر , ء 7 راد، * ط 1 ، 2000 ص، 43 . 3

(13)

9 H\ ا "8 % 61 ذإ، % I"4 ي ;@ا ا $ھأ G. ت + ا % = G. ] أ وأ ةادأ I@ ا م 3 I @ ,R. ل @ ت . = ا ةادأ 4 _ وأ ار ا Mؤ G% ودأ د " ، = ا H ا ع + m @ I" ا تا ا9 ر 1 < % ل #" ا G. , ا ]" ا تاود ا m +أ G. = ] "+ ا . 3 إ k+ep = = و ار ا % و I" ا . ل " . = ا G. ;\ ھ " . 4 ,. J أ % ھ و G =. 61 . وأ ة ھ ظ ل " > " ا ءارآ وأ ت . = ا < % ل #" ا #Q4 = % ا م = 4 8 3 ا ت + ا . 3 ا تاود ا ] أ G. ". 1 5 . و 5 . ا 8 9 % ا : أ. 5 . % : ي ;@ا ا $ھأ G. I" ا . " @ . = I@ ا < % G = ا9 % ارد k+أ < % I" ا . ف = و Q 1د [ k [ " وأ )8 ا تاد ) = I@ ا ; 1 G. I" وأ ار =[ تاد ) ا ه9ھ و R. ت )8 ." 2 ب . 5 . ا $ : ا < % ار ا ه9ھ + %إ Q @ ا K #Q ا = I @ و تاد * د ، , ا ث ا ( ،نور4آ ،9 زو او ر , ل)او راد،،ت < ط ا و ل ار ا و د*او< ا ، ن * ط 2 ، 1999 ص، 63 . 1 ت ا ل , و , ا ث ا ب &أ و ( ،نور4آ و < ا ل=د ،9 زو ا و ر , د ا راد،، ، ن * ط 1 ، 2008 ص، 197 . 2

(14)

10 = " ! :; <أ " +أ < % " M ," Q 4 اد ). ر D4 I@ ا م Q ھ K G. ] أ ] ا تاد ) ا ء 1D4 #3& ھ م Q ;4، # ل . ا k =. و q ا k ارد ا9ھ و ت + 4 و ت . =. G. k % I" ة . ا ه 8 = و I" ا " "8 V ] k ] ا " . 1 6 . ت = ا و > ھ * ا 9 : ت ا إ : ص،هر2ذ ق & 9(ر ، ,&ر ن د أ 197 . 1

(15)

11 ? : إ م 3 _ م 3 أ ) ه K ; ا ( k. 3 إ ا م 3 . Lا و م 3 . .ا 3 : ه93 إ k. 3 نأ k . m ط، .د . 1 <@=Aإ : k = " Y دا " LOCOADIC k+أ " % إ ط R+ + +إ ط R+ < إ ل " " 4 ا ; أ G. رو [ A 8أ 1 و ،م Q ا و را , ا ;O)4 ا يد % ت . = ا ." 2 ا!Bإ : ي9 ا ;=) ا ر . < % ا د = M = إ لV G. ي9 ا و k 6"# ا +و , =. ب فا ھأ q Q" . &و! ا ا : <@=Aإ : ن ) ا و تM Q ا و ر ا R j\ ا ةد = . ;\ ا G. و ھ Mا و ا ت . = ا , & % )"# ا ; . $1 4 و، يرود ;,R4 *+ + ما 3 D4 ا ر # ا و م ا و ص # ا ض % ت Q % ) ا تاT ا N=4 و " ;# و، & لV G. ئر Q ا < إ ;8أ ن ءا Lا m " ا , وأ ع . + # +و , إ ) "# . 3 ا!Bإ : و ھرا 8إ $ ا 6"# ا 8 1ا . لV G. *+ + ا , & < % ھ R+ ,4 +و , إ ة ر # % . 3 + ن , 1 و، وأ 1رو 1رو t + P . ت %&إ : H\ ا \و Q. < % +و , ا "# ا ما 3 إ ءا G. m ا 1ر ا 6"# ا . ن د ا رو م * : ن د ا رو م( : ، , ا ب 2 ا راد ، ر* ـ ر* ط &و ا ،تور ، ، 2005 ، ص 102 . 1 و ل 0ا و م1*0ا (و و 2 و م, ا ،ذ , ا، &رد ا،ب ھو ا د * و 4 : ،ر)از( ا،هارو 2د ورطأ،ت اد4 &0ا و ل? ا 2007 ص، 35 . 2 د * ,* ا،ن 2 ح 7 ا 9 زو ا و ر , , ا يروز ا راد ، ، (و و 2 ا ةرو? ا لظ ور 2 0ا ، ، ندرCا ط 1 ، 2014 ص، 09 . 3

(16)

12 و!" : ت . = ا < % عVط ا ف 4 1ر ا 6"# ا < % ا ل 1إ + و رد و ر ا . ر ا ا : ? : ء 6\ "8 ا و m , . +e4 "# ا 6 = ب = ا ن و ; T ا )"8 " # و > ھا!;إ C A # وDا C ا * اEھ نإ " < % ا ةر ب , ا ھ ) "# ا ي ھ ا ل 1 و T ا m , ا = . 1 <@=Aإ : V% ا ت " #. $ =. = "# ا % 8 +e4 م 8إ 6"# ا را , ذو $ = ا و يأ ا و % ا R+ و مV% ا ف 4، تM Q ا R+ و ء + ا ء Q D او . 2 ا!Bإ : ر أ ي " ،$U . ;,R4 ر # % . ت رود G% ةر % ھ 1ر ا 6"# ا 8 " ا ثا @ ا $ھأ و ر ا ث @e4 م = ا يأ ا و ) 3. [ا .و . 07 . "; G ا ت ار ا : روظ ن إ : ،فر ا راد ، ، نور4آ و ر 2 ا D د * ق < ، بر ا ن & ،ر ج 4 ص، 3066 . 1 ، ير ا ب 2 ا راد ، ، م1*0ا ت ,ط م( ، يود 2ز د أ ،ةرھ < ا 1994 ص ، 124 . 2

(17)

13 • < و ا ار ا : ل @ " "# ا ما 3 إ "+ G \اT ا G )"# ا ت ھ إ +و , ا " ا دا %إ G. +ا . ارد : م % ا ةد & ; ة 9. ھ و حاو 1 ل . ا و + + ا م = ا ، . % ت 1V% و ل # إ W#3 ل # ا و مV% ا $ 1 % مV% ا م % Q4 ير ] . =. ل # ا و =. ا 2007 / 2008 G. ن , 300 ")8 . • ا H ا I $ 5 < : م ). ا9 و ل # ا و مV%_ ة ا , ا I @ G. +و , ا "# ا ة ا ه9ھ ت + ھر و +و , ا "# ا د =4أ و .V% ا j ا . • ا " ا < % تء ت [ ) ا G. ]@ ا تد @ 1و : − ; = ا *+ + ا ما 3 إ "+ ت ھ إ $ ن \اT ا ن )"# ا )"# ا . − +و , ا 6"# ا ةءا 1 "+ ت ھ إ $ ن \اT ا ن )"# ا . • ةر ا ةاد ا .أ )8 ا H ا ھ ار ا ه9ھ ا H ا . • ھ ار ا إ JA ا 6 ا : − % ا WQ ا U+ *+ + ا ا m+ ا < إ ن G \اT ا G )"# ا , ا ةر ا WQ وأ "# ا ل . *+ + ا 6 ظ ھe4 % .ا 3 . − 1ر ا 6"# 4 Y ا ةرو [ "+ G )"# ا دد .

(18)

14 − ;4 Q. *+ + ا , & < % 4 = ا 6"# ا 1ا . م 3 G )"# ا G. 1 + ار ا9ھ و \اد )#4 و 4 = ا و \اT ا 1ا ا G. V م 3 ة =. + 0 ا ;. % < إ + . − T ا G )"# \اT ا +و , ا "# ا ; Q . "+ ؤ ) ة U+ G \ا N=4 A 4 =8 و ; " ا u 4 ;] ; R. G. نLا k + = . $K 4 ة ا H.ا ا N=4 ما 3 إ ل )Kإ و +و , ا ت ")# ا . − T ا +و , ا "# ا ر ھدزإ و م Q 4 ي \اT ا )"# ا v \ا . • & K ا ار ا : ل @ " 6"# ا < % ,=+إ و +و , ا "# ا ت .ا 3 إ ندر ا . ا 1ر ا ." دا %إ G. +ا . ارد : ا رد ; ة 9. + @ ا جر q )& % مV% ا $ 1، بادLا ، = ا ت ار j و ا ق R ا =. ، مV% ا 2009 G. ن , 201 ")8 . • ا H ا I $ 5 < : ف = ا و $ [ = اود و +و , ا "# G .V% ا و G )"# ا ت .ا 3 إ و G. ندر ا 1ر ا 6"# ا < % ,=+إ و +و , ا "# ا اT. < % $ھ U+ . • ھ ار ا ه9ھ ا H ا ا ةر ا ةاد ا .أ )8 ا H .

(19)

15 • ار ا ه9ھ إ ;8 ا H\ ا : − دا أ ى ر ا < % ل #" ا و ;O e m ا * @إ +و , ا "# ا + ] ا m ا 1ر ا 6"# ا ، ار ا % . − +وT , ا "# ض = ا اود = ا * ] ا =) ا او ا *+ . − I " ا + ,.D4 . ا 1ر ا "# ا < % +و , ا "# ا ز ا . *1 ا و ا < إ [ 4 . − < % ت >أ و 1ر ا 6"# ا G. ] أ ءارLا ر R ا +و , ا "# ا * ر ا 6"# ا ع D4 1 = ا و يأ ا @ .

(20)

16 8 . 9!L ا * ا : U+ < % ار ا ه9ھ = " ت % & ا .ا 3 ا " 4 j + G. =. J) و س ا .ا 3 إ =. G, 4 و G =. ا ا $ھ +و , ا "# ) 3 و P,=+إ 6 1ر ا 6"# ا \و Q. < % Y ذ . .ا 3 ا U+ $ I @ ت % & ا ن Q ا G. ت =4ر ا Q% لV3 ، U . ) ظو ارد ي ھ ا ل # ا ار 4 j ا ك ا كاردإ < % % ا G ا و د ) ا قو ) ا m1ا % كاردإ ىدأ G R= ا U . ا 4 < إ مV% ا ;\ 4 Y ذ ن و مV% ا ;\ و و ھ ا G 4 1V= ر = +أ < % ؤر < إ ل = K # % +أ < % ھ ا ؤر G. M " مV% ا ;\ و G. ;O). ن O. و ;\ ھدا أ ء Q +إ . 1 ت % & ا و ت .ا 3 ا ر U . نأ هءV.ز و T ر ى و ا ضو ) ا < % = : • ى 4 . % j مV% ا ;\ و ما 3 إ نأ يأ، 4 إ ر R 4 ر ا T و ى ا ;.ا = ا ;)0 e ھ و 4 ف ا ر ا فا ھأ q Q" < % ر 1 j 3 ا K و )= ا ر ا ت .ا 3 إ . • &إ j4ر م 3 ةرد ا ء 0 إ ض ) . هر D4 k @ ع ر 4 ;\ ا ;=) اذ . و >e ا م ). . • د p V% و ل # ا ;\ و G 4 1 [ر < % ل #" ى أ رد #. • $ = اود W 3R < % ةر 1 ن , دا ا ا ق 4 $ @إ وأ 2 ، , ا ر ا راد ا،،ةر ا F رظ و ل 0ا،نور4آ و يو 2 د * ن& ، ن ط 6 ، 2006 ص، 239 ، 240 . 1 ،9 زو ا و ر , , ا يروز ا راد، ل 0ا ت رظ ،ق1 ا ر ، ندرCا ، ط 2 ، 2010 ص، 80 ، 81 . 2

(21)

17 . 09 . ار ا ل 9 : أ. & N ار ط ا : = ا و U ا ت = ا و نا ا ت =. G 4 ;. , [ . Q Q" ا ھ I"4 ; k= < % ; = 4 1 . ھو، ع [ 4 j Q\ >و = . ة % 1 G. ة Q ا و )+ & ا 4 2015 "# ا ل @ ةT ا ت ار ا و ث " ا 8 و ,& ا " % وأ تاءا Q ھ + %إ ا +و , ا *"O إ G # G. ن , ا ي U ا ر ط او ا ر ط ا ل , إ =4و،تMؤ ا ; أ & 1V +إ . ن ي9 ا Q ا ر ط_ ؤ ا 2016 @ ز 4 1 I م أ >V]= ز ا ة . *.اد و ]"4 % < % تار ا . ب . & ا ر ط ا : $+ 0 . =. ار ا * أ ) + + ا م = P د 4 G4 " ا % =. و % ا ( ل # ا و مV% ا م % ط $ 1 .

(22)

18

(23)

19 : ئر ا و !ھ # $%& إ ($)و ا ا * $) $# ا ر + و و $ ,-ا ، د 0-ا 1% ة 3 4$ و $( 5$(* او ر + ا ! * ةز % ($)و 7 ا ثا 9 ا * % ارود يد; < ، ر = ا يأ ا ?$ 3 م * ا ، -ا ?A% $#$B ا ر +-ا ?B ) ا C( 7 ا ز و D E ،ة 4( او اذ % <أ ?$G 4 و ء ا I% ا . #$( ،م او ةر J ا ل أ I% ? 4$ او ? ثا 9 او ر + ا ? L % با او $(# او N او I4 ا I با أ ( نأ C( ص ھو ، أ ر = ا -ا داد Q R ،ن # إ ?< , 9 م ھ 0و يأ $( س T ا ? و، م * % .

(24)

20 لو ا ا : ا ر ظ و ا ا . لو ا : ا ا إ !" لو # ا : ا ا م " − و م ! "# ا $ % & ، (! و ا ت #! تد #! +,- ق !/ا و ت , 0 ا د #! 1 إ ع ( ا ا&ھ 56 % &7،$,89 ا : ت 6و د #! 1 إ 56ار ا&ھ

. $ و %&'( ) و *+ ,إ و - ا ./ 0& : 1وأ : # ي -# ا ./ 0 ا : +6 ا , ; و ، ا <ھ , ا و => ; 5 6 , ; $ د ا 0 ? ا < ;وأ : ل A و،ه -6ة D? " Eرو وأ،ب ا س ط A ا <ھ , او،% 6 و , ; $; ; ." س E < و " در 07وأ " 1(# ? ; -7 م P 0! press 5 ? N ! Q, <ھو و R أ <(#! <ھ و ت -# ا و ر S ا D و ا journal , ا ? A و journalism و ا 1(# ? journaliste ذإ D! ا - ،< ا 1(# ? ن E ا < < ا و , ا +0 . 2 ، زو ا و ر ر ا راد،ر، ا و و ا،ب ر ،ر م 4 ، 2003 ص، 1489 . 1 ل ا ل و،ب ر د ، ، زو ا و ر ر ا راد،، ھروط و ! " ، ةرھ $ ا ط 1 ، 2008 ص، 87 ، 88 . 2

(25)

21 يJ,-M /ا W - ? , ا تدروو news paper X- و " , ر ع 7 1-و و،تYM ا >ا M ا D! أ يأ، م : Z? ن ( م A! 5 ا , 7 (! = ا (! E ى Sأ و ,9 ; = ; ك (ھ ;أ L]، + ( و < ا # ا ", Iأ و ا ,> 0 . 1 ^? ا " :! و د Eإ 0I_ $ ر ! و ،`0 ة $ , آ 5 ط ة D

ه&ھ < ط D و، ع Iأ ھ Eأ ا 6 ?ر A تا < م : Z? 5? ط تاذ ن ! نأ ة D( ا و < ? ص S D? X-# ! ة > تاذ ر M ا ثا 9 ." 2 4 5 : ا # %*+ ,6 / 0 ا : 8 ت < ? - ا دا ا D و ، ھ D و ر S ا 5 6 ,- <ھ ا " ا ،ت ا، ر S/ا > I ا، تYM ا و >ا M ا ... (; <ھ % &7 ا و # Iإ $ لوأ ن 7 و، ? ن - # و، , إ ن 0 ( $ & ا م A ا Lھ ن , ا و، < ا ا W ة 6 QD( ،دا 9 ",M `,D ا ن 7 < ا ھ (# ? " ب # ا ن 0 " < ر ( I/ا . 3 أ 1- ا تدر N,I ا LM# ا أ " < ھ D( و ءارeا و ر S ا 5 M $ ( -M وأ , ; " 4 ا ت ط ا م & ،'( مر) : ،ل ا راد،يز إ '(ر ،تور ( ، ط 2 ، 1994 ص، 660 . 1 ،كو( ا - إ ةد ر ا ن / د ا ل و،ر ن ' 0 ، زو ا و ر '(ر& ا، ، ةرھ $ ا ط 1 ، 2010 ص، 66 . 2 ، زو ا و ر ن 1ر ا راد ،، 0 ا ن لاؤ ، م ھ ت& ط ن ، 1988 ، ص 12 . 3 ط و ا م & ،نور3آ و س أ م ھار(إ طةرھ $ ا ، 2 ، 1960 ص، 508 . 4

(26)

22 $ ةر <ھ ? ا ا و " < ر S ا رود D(! وأ , و إ د D( ا ض g? و ة , 7 دا ^? % ذ ن و، ,- X-#!و 9 D! و ت M ا =- P و 5 ز ا ." -7 ل # Iإ iP , أ " ا " , (? ) -M ا و ة M ا ( A ، ,? # ا دY ا < ع (! 1 إ وأ ( ف ا و R 1 إ ,D! - P ,6ذ ت , 0! &S^, ا ا ? < 8 !د 1 إ وأ <( J ا ,E ! " ثدا ا " وأ " >ا ا " < ) ن ( ( ، " س ط A ا " وأ " 5> E ا " < ) ( ، " S > Iر " وأ " S Eرو " < ) >اJM ا ...( ا A Iإ L] 1- ,S ا < < -7 " , ; " و " -M :" ت - - ا يد ا L ا 1 إ ,D لو ) P( ا >ا 6 وأ ,Eر ا ا ( ر S ا Eرو يJ,-M /ا , # ا را k 1- % ذ و : news paper) ( <0 ا , # ا فYP? و ) journal ( 1 إ ,D ي& ا " , , ا " ,E ا l,9 $ وأ رو - <( J ا " ز k " ) gazette ( , ا ? ع ! 7 A # E 1 إ 0 . 1 ھر Sإ و، ھ D و ,Eا و 9 و أ ? 5> E ا و ثا 9 ا ,M0! <ھ ا "ھ&, 5Iاو 1(# ا نأ ى و - P ا ت O ا و RA ا < L أر # ، س < مY إ > Iو 7 D! ا نأ 1 إ ( Eو ءو A مY /ا > Iو $ $ھا ا ة و 0 ز - ا و دا ا، = ا 8 ، ,> و . 2 1 &(ط ،،ل ا ل و 7 ر ،و د ل 80 cirta.copy ، ، ط 1 د . ط . ، 2006 ص، 75 . ،ر) ا راد،، ر $ ارد،' ود ا م ا نو 1 ، ةدو د & ر ، رد ) ا ط 1 ، 2012 ص، 16 . 2

(27)

23 5 : # % 7 ا ./ 0 ا : &S^! ي& ا = # ا ھ ، - < A ا = # ? A و 8 ،ت ا E $ ا #! +I Iأ 1- ي& ا و، ت ا $, ا A ا +? ه M < رد ا ي >اJM ا مY /ا ن E < Y8 1990 = ا ة # ا +!د < ف # ي& ا " تا 1- ر ! < ا و، ا أ ? تYM ا و = ا 7 رود ة D ? 8 ? #! ! و، : ( $, (; 1 إ رو ا تا D( ا =( : # ا ر S/ا = ا و رو ا تا D( ا P ا " . 1 م < ر ; ي& ا ا L,:(! ن E أ 1920 LE ? 152 1 و ا +!د < i( : و < ا ت ا > I و تYM ا و >ا M ا ن A ا ا&ھ م 9أ X, ! < = ? A LIZ? ر ! ت m, ا ھر ! < ا تا D( ا و تYM ا % ذ $ 1(8 0 و، رود ? 9او ت ? A( ا و , -# ا ت m, ا و ت ,# M ا و # ا . 2 ا ل و - إ ل3د ا،فر ز ز& ا د( ط،ير ا ب ) ا راد،م 1 ، 1980 ص، 12 . 1 هر)ذ ق( ر ،ب ر د . ص 21 . 2

(28)

24 % # ا : ا ا ر & و ة9: 1وأ : ھر : إو ا عا إ : و ا ج إ < + ا P Iإ E ن 0 /ا + L E $ <ھ ا = ( 1 9، M? ا ف ن A ا 15 1- - ك ا جذ ( ا ة لو ?ورأ ( ، " غ >& ? " ي& ا م $,? ; P ا + # ?إ 1454 و 1455 ( < " @>/ " " 5 ط < ع و، , ^? م < و، ة # ا و ة P- نا g ا ك ; 1456 ? هو 0 و غ (! 6 م E 300 م < م E و، SJ ا 1 إ , ! < ا ءاد 0 ا ,ط A ا فو ? % ذو ,M /ا $ P0 1457 ب 7 5 ? " , اJ ا " , إ M ا عا S/ا p-? 1 9 -,-E تا (I ى I م ! L و، ع Iإ , و، ,E ( ا ; S " ف B>4? س1 4 " % ذ #? و ة ,g ا فو ا نأ ?إ تا (0? " D "ور سو! ا " LIZ? < ا -> ا فو ا italique 1 إ 0 , إ . ن A ا E و 15 0 < ا تأ ? ، ت , 0 /ا ف 0-, l,9 " س "زا /إ " "-6 L]، $ J ا $ ة فو ا 5 6 1-" ن B( ( م 4#/و " 1 إ ا ا -M إ و و D ( #6 < ، ? 15 < ا 9 D NA 100 ،ب 7 و ت D إ 1 < إ م Eأ D سد 0 ا ن A ا < ، L # ا ء أ 1 < ا " % 4? " < - و D " % 4G 4B " " M ا L # ا 1 إ ا -A إ % &? و، ^? #! و D( -,Iو ا ;أ ا& ھ و، أ !/ا X, س ( ا $,? ل $ و ت -# ا < ا ? E ا رود : م # ا يأ ا $ ! < عا S/ا ا&ھ ةر P? -0 ا ب ?رأ # !^D &( ا 7او . 1 ،ر & ا )ر ا ،ر ر ا و عو ا و ءور$ ا ' ا ل & ا،ب?ار ل ( ،ر ، ط 1 ، 1999 ص، 17 . 1

(29)

25 4 5 : H > ا ت /رو! ا و . ا ر & و ر ظ : غ (! g#Oو، ?ورأ < R ( ا ا ? 5 < ا qIأ " غر Iا I " م 1438 م 0 < ا ت P ا ت : ، ظ - 0? ت D إ و 1464 < و ،م م ا -M إ 1478 م , أ < و ،م 1502 ت P ا ه&ھ $ اءJ6 ر S ا ;أ و ،م ,g; ! د m,ھ 1- ا ت I ( ا قاروأ ت ظ L]، نا - ا $,? < ] $ ة I ,0 ا $,? ل M ا اJ! 5 يأ ا = ; ت ظ نأ 1 إ ت ا < ع ! 7 و ت ; لاJ! 7 < ا 0,( ا 6 $ ; S ت ا 1- ? E ا # ت ظ و $ ا و ما أ $,? D سد 0 ا ن A ا < ?ورأ Sاد L ا ر أ ,0,! < < ا , ا ) 1524 -1586 ( ت ت^D و (0 ا ت A ا ر ظ 5 رو ا , ا L # تأ ? و م , أ < : ( -M لوأ ت ظ 1 9 ر S ا لد , ; 1597 م . م < و 1605 م # ا < # ! و، = , ; لوأ ت ظ م 1609 لوأ ر ظ م < ا،غر Iا I < , Iأ , ; ھ #? $ و، , أ < ا ف D 7إ ت م 1 9، ا ( ھ و، ,7 -I ,D! و، 0 ( ا و، ا 0 I < , I ا = ا ت D إ 1620 م . م , , Iأ , ; لوأ تر ; A 0 0( ?و 1631 ", ا 1- م " q مو ( " تر ! و ا ( ھ < ا L-#! و "9 ; ن 7و ,0 ا ا ه #? $ ز ا $ L ? " ,-,D ر " <0 ا " 7 و " ود ور " (,9 ا $ ل A :

(30)

26 " <ھو، ثا 9 ا ه&ھ ى ; <ھ ا نZ ثا 9 ا QD( ي& ا ھ ` ر ا ن 7 اذإ ا 9 ا 7 نأ ك - ا و ءا ا 1- و، ?ذ 7 P ا , إ A اذإ إ، ب& و ر و ت - , ! ر D /ا " . عا ا ح !أ و، ?ورأ 7 < !Y,8 $ ةJ, S ; ا 7 ا -M إ < و و ذ ( ا ب ;أ ي أ < g,ط ةاد^7 -g I^8,9،دY ا < #?ا ا -0 ا ن ! نأ <I ,0 ا 9 ,,A ? تارا E ر يJ,-M /ا <? ,( ا q-M ا #6 ،ن -0 ا م # ا &( , 0( ا 1662 ة 6 #! و ,?ور ا = ا ى E^ 7 ( م " ز k ن ( " رو ? تأ ? < ا م 1665 و، J,-M إ , Iرة 6 لوأ " رJ,! دا <- ا " ما أ تر ; < ا ) 1730 -1760 ( ت Y إ ة 6 ى Eأ . ,?د ا ت ? ا < P! < ا = ا <ھ ھ أ $ 8 ا و ,( ا و " - ! " و " , Iاذ " م 1712 L] م " ن J ]ر " م 1762 .

= ;أ L] , Iأ ,0 , Iر = ; ثY] ك (ھ 7 ن J ا % ذ < و , ; < $,7 D ا د p-? l,9 + AA9 ي& ا جاو ا 5 , Iأ

" ز k q هد " $ 87أ 12000 م ك D 1780 <(ط ا 5? ا تاذ ت رو ا , أ < و، م < ا ا -P! ا& و، ت Y /ا ; , ت D إ 7 -0! و ? E ا $ %- ا ( 1 9 , ا " < 8 ا = ز 6 " م ا 1781 ت ھدزZ م . 1 ا و م ا ل و ،ن ط ب د ل : روط ا و ة" ا '0 ارد ر ةر ا راد ، ، زو ا و ،ن 2012 ص، 27 ، 28 . 1

(31)

27 م 1- ت ? ? ن ,-? - 9 5 تأ ? A ,? # ا - 0( ? أ 1798 l,9،م م < ، ,0 ا g- ? ن , ; ة ھ A ا < تر ;أ 1828 ? <- ر ;أ م م < ، ا 5> E ا ة 6 LIZ? , Iر , ; 1880 < ن 09 ﷲ قزر ر ;أ م ة 6 ل ( Iإ د 87 $ D# ا ن A ا ت ا ? < و، ,? # ا لا 9 ا ةآ LIZ? ,-ھأ ,? و I ,0 ا و ءا - او _ ا تر ، < ; Sو ,? # ا = ا غY ا و د M ا . لو تر ; < ا و ما ھ ا ة 6 ا&ھ ( 1 إ ر ! از < ا و A ا = ا $ و م < ة 1875 ( م تر ; < ا ر S ا ة 6 0 1944 ، 1 إ Oإ $ # ا ة 6 تر ; >اJM ا < و ,( ا و ,?د ا تYM ا " D ا " م 1847 ة 6 7و ة 6 تر ; L] ,0 , Iر " ,A إ "7 7 " م 1907 ,? ة 6 لوأ 7 و ي >اJ6 ھر . LIZ? ة 6 تر ; q ! < و " >ا ا " م <0 ا 1820 . ة 6 تر ; , , < و " ب g ا q-?ا ط " م 1822 . ة M!ر ; ا ! XD ? ر I < و " ر I " م 1825 . 1 ة 6 7 ن ( < و " , I ا ن ( " (I 1827 ن ( < , Iر ة 6 لوأ <ھ و م 0Iأ " ? دوواد " &m(,9 = ا > I ن^ , Iأ ت ; 5?رأ < تر ; E و د . ، زو ا و ر أ راد،،' ا م ا،ل 3 يؤ ،ن ط 1 ، 2010 ص، 08 ، 09 . 1

(32)

28 ;YS د 7 $ R! و ; S # < # ط و، <0 Seا و ةر # ا <? L] ل 6/ا +6و 1- ,I ,I ,-Sا ا ر S ا و ,6ر P ا ثدا ا ء أ . 1 , ; لوأ تر ; قا # ا < و " ءاروJ ا " 1829 ة 6 ( = ا $ # ا # ! م ",E ا و دا g? و ة ا و ; ا . ة 6 تر ; $ , ا < و " ن ا " م 1932 م . ة 6 تر ; ب g ا < و " ب g ا " م 1889 م . تر ; Eو " ا A 9 ر S " م 1858 ( = ا $ # ا # ! L] م " ر I , " و " ,D ا " ، ة 6 ر ! , 9 و " ر ( ا " و " را ا " تYM ا و = ا $ # ا و ى S ا . 2 د . (ر& ا 8! ا راد ، (و ) ا 0 ا، ' ر ا م ا،تو ھ تور ( ،، د، . ،ط 2003 ص، 24 . 1 د . ص،@ ر ،ل 3 يؤ 10 . 2

(33)

29 J # ا : ا ا .K ظو − D(! ي& ا 5 M ا فY SZ? ? ا ا => ظو =- P! ( ا نأ l,9، +, N ? ي& ا + < - - ة 6 ,ظو =,R ,P ر ا +-9ا $ -9 7 < 5 M ا 5 M ا ت 6 9 % & ، <7ا /ا 5 M ا < -8 0, < ا , ,- ا 5 M ا < => ظ ر R ا م A ا 6رد +( و < ( ا 5 M ا 1 إ م A ا 5 M ا $ =- P! 5 M ا < ي > ظو 1- و ا 1- ]أ . 1 ى Sأ ت # M < Iر ! و (,# ت # M < ا Iر ! => ظو ك (ھ نأ 7 و ,طا A ا ت # M ا < سر ! < ! ا /ا و د 0 ا $ =D ا ,ظو 8 ا ,ظوو ,طا A ا ,g ا ت # M ا < سر ! Iر ! < ا و , ( ا < 7ر D وأ لو ا < 0 6ر ا و D ? Iر ! و , ( ا ت # M ا < ا A ا ت # M ا . < ا ( ا 1- ا => ظو Lھأ م D? د نأ $ و : 1وأ : م+ 6ا و ر 6ا : يأ ر أ $ ي M ? م # ا يأ ا ط 9إ وأ ,-Sا ا نو_D ? X-# ! ثدا 9 و و ا I ,I و , ا J "09 =- P ن^D ا ا&ھ < 6ا ? ا م ,Eو ,6ر P ا , O ن نأ "M ر Sأ $ = ا ه D(! , ; ا نأ l,9، , ر ! < ا ا م - إ ل3د ،د ز و(أ قور 0 ،ب ) ا م ،، 0 ، ةرھ $ ا ط 1 ، 1986 ص، 4 . 1

(34)

30 و s, ; و X,Eد D? ثا 9 ا , g! , O ا <(#! و J, ا $ ا ,#? <(#! 7 , O ةرو O و P ا ,I E أ ? م ھ/ا يأ ? + -S م . 4 5 : 4# ا و 4B ا و ح : ا : ت O - و - P ا ثا 9t s,O ا و ,; ا $ J L A! ,ظ ا ه&ھ <(#!و و ت O ا وأ ثا 9 ا ه& < # 5 M < ةر 8 ا RA ا - P ا ! د 9 ؤر وأ : 6و $ ! و 7اردإ و 1- ءا A ا 0 . 1 ثا 9 ا ,0 ! و ,- ! ءاد ، ة , ; ل أ ما P Iإ 1 إ ا ^M-! و و 8 ,- X,-# ا : ر S/ا تY,- ا – ,9 /ا ت A ا -", Iأ ,0 ا , g ا -,0 ا ثا 9t , I ! P- او تا -I ا ة S 0 ا ر ! ر -, ا تY ا -, ا ة ا -X,-# ا ت A . 5 : M/ر # ر! " و ثا!*O P45 & ا : <ھ ة 6 ,ظو، ر S/ا و مY /ا <ھو - ,-A ا ,ظ ا $ LM P45 ا 0 l ا L-# ا ر ! E X> A9 " ا M #! < ا 5,Oا ا وأ، , I ا ت _ ا #M! ? ة ; # ا ا 5- R! L] $ و، فر # ا و ت -# ا M! و R ?، A9Y نأ، ع ا ب ا ةر E < # L ت -# ا ةر ] 5 و ب ا +? م A R أ رود 1 إ $,Sر_ ا 6 9 < - ا M (,?، #? وأ A9Y ا ,P ر #> E ا ;ر , , ا 7 9 < , 6/ا ة , ا 5> Eو خر_ - م A! , , ا % ذ < . ص،هر)ذ ق( ر ، ب ر د 93 ، 94 . 1

(35)

31 Q4 4ظ م 7& M/ر # ر! ( ا و : وأ : - A ا ل ,6t ? ظ 9/ا و، ;وو -,M0!و، 5> E ا ;ر . , ] : ,P ر ! RE وأ 5> Eو ءازإ، - P ا تار , ا و ت M ا ءارآ و م # ا يأ ا س ,E (,# . 0 ار : م 0 ا يأ ا Q/ &و ا : 1- ,]^ ا < ، -7 مY /ا > Iو $,? $ لو ا م A ا ! ^? ا w# ا = ھأ $ ب Iأ ة #- # ا يأ ا : ! ا نأ مY /ا > Iو $ ھا I $ 87أ L :( ا ت 6و ض و ب IZ? DE ( و , 6/ا و ,I ,0 ا RA ا < ض P ? ر E 7أ ا ء إ 1- ص ! L # ا < ,طا A ا L:( ا نZ % ذ 6أ $ و - P ا 9أ و + آ و "#D ا ل آ q #! < ا , ا ةآ ا ن ا $ +! #- ! و + Y . 1 B" : ن+ 6ا $ ، ر # ا م Eأ &( فو # ط D ھو، < ا $ ا => ظو $ 0 P ا ,ظ ا ھو + &Sأ 7، ا ة^D و، ا عا Sإ #? إ ف # L < ا نY /ا ما P Iإ 1 إ ىدأ l,9 , ( ا ةر 8 ا "A , Y /ا +!د ز و ج /ا I و eا

1 9 0? و R أ LPO ق 1- +7Y Iإ ةرو O 1 إ =, ا w S 5 PR ا إ و +( JP! 1 إ R! و 6 إ = ! M ( ا 5 ا 5, 0! ت A ( ا تداز و - ! $ A #0? ئر A y إ , ا =, ! , g! < L رود نY z ،، ا ( ) ا و و د إ،ر ( ا د( ن ط ل& زو ا و ر أ راد ن ، ط، 1 ، 2012 ص، 39 ، 40 . 1

(36)

32

5-0 ا X 0! < Lھ 0 نY /ا نZ % &? و +? ع ! ي& ا $ 8 ا ل 8 أ 0 S وأ #?رأ و $, - 0 ا و $, ز ا و $,M ( ا $,? ب A و، ت P ا . Gد G : 4 ?6ا S:> ا و .47 ا 6 هدا أ $,? ا ة 9وو م # ا ق ا , ( ? 5 M ا ! X,A ! 1 إ ا 1#0! +! % ذ S و، ,- : ا و ,; 1- # ا ! ھ M!/ا و ئد ا، L,A ا , 8 A! و تا (,(طا ا مY Z? ع ا ى E L د و تاءا 6/ا و ت I ,0 ? $,(طا ا , ! < < A ا $ ا 1- ,-Sا ا و ,6ر P ا . ةر R ا , A! و ا تاد 1- س ( ا 5- ! و =,A8 ا ,ظ ? R أ م A! ا و و m, ا 5 =, ا و س ( ا 5 # ا ", Iأ د - Q, 7 -I ط أو I Aط . 1 0 G : 4#B ا و ع "6ا ى " ن 0( , I " +6 ? مY z ن ,I Iأ ن ھ ھ ,-0 ا و ع /ا نأ ;أ l, ? م س Iأ 1- ,0 < Y /ا ع A /ا نأ W9 E و , ارد A ? م A! ,I ,0 ا ثا 9 ا ب O و ء S I/ا و ءو ا 8 ! +, ا $ تا A# ! ا 8 ! ر S ا $ تا ر ; و، A, Iر l د 9 ا و ت A ا و ر S ا " 6 1 Z 8 ا ? Y8 NgR ا ر ]آ 7 < , ا ع /ا د ا& ھ و ت ,-,8 ! و i E و و ,! ر 7 و ?ا&6 ،حو ا م B ةرھ $ ا & ز)ر ،، 0 ا '0 د$ ،فر أ C ،ةرھ $ ا د . ،ط 2004 ص ، 147 . 1

(37)

33 ا 0 ! E +, ا ,ظ أ 1 إ د A( ا w#? "ھ& و، < # ا ! ا و ير S/ا ةد M ا l د 9 ا $ ,ھ M ا ف ! . 1 ا ه&ھ 8 1 إ ر ! 7 ا ت ا ^M-! Eو ثا 9 ا $ :( ا ف , , ا

نأ A,A ا $ ، س ( ا ( A( ا حور E و ,A,A ا تY D ا و ,#Eا ا X-P! و ةد M ا و ،س # ا 9 1 إ M ا < ف 0! Y نزا ? = ! نأ <g ( مY إ -,I 7 , ا ت 6 ا د 0! نأ <g ( إو، l # ا 9 1 إ +, ا 1 إ ق ! " ا 6 $ , ? , 0 /ا 9 O ى Sأ و ةد 6 . 2 − ر 7 ا م A و " J J# ا ف " ھد - ا => ظ ا $ M <- , : ر M ا ثا 9 ا و # ا نو_D ا $ مY /ا و، ,- X,-# ا وأ ھ ,0 ! و أ واJ ةادأ , , ا ة , ا " ت Y /ا و ;ر ا و ت J, 7و ا و ,(0 ا ر S^? X-# 7 # و تY;ا ا و ? M ا د ;ر ا و ت , ا " , , ! ,A7 يأ # ا ء ( $ 9ا ا L] 6إ ? ر : ا و , PD ا م ا $ 9ا -6/ا تاو ( ا < E , ھ ,k . 3 ص،هر)ذ ق( ر ،ب ر د 96 . 1 ص ،هر)ذ ق( ر ،فر أ C 146 . 2 ط ،ر '(ر& ا ر) ا راد، ھروط و م ا ل و ة" ،' ا D د( م ھار(إ 2 ، 2005 ص، 201 . 3

(38)

34 T ا # ا : & 4 #G و ا ا تا@4 " 1وأ : ا ا /ا@" : − <- ? > I ا $ ھ ,k $ , ا J, ! : 1 . 4 B )أ /د )6ا # & : ج ! < ، ن J - ا و اذ/ ? ر E ذإ , 0 ,Sر ا ا - ! #! 1 إ نود + و ط ى $ ر D( ا A ا ? 7 ر ا 5, 0 و، ! وأ ,M0! ,-ث ا 5E 1 إ ب ھ& ا ! . 2 . Q/@U ا و ع ? G6ا G : 1- ةر A ا $ 7أ ( ت -# ا $ JP! وأ ! -# $ JP! 1- , ا <( A ةر E نإ $ أ، ,M0! ز 6 1 إ ج ! , ا ر^ ، ن J - ا و اذ/ا $ ( JP! ء 1 -# ا ع 6 Iإ 1- ةر A ا ,( A s( ! , ع 6 I/ا . 3 . م G ا و ر ا ما!U Gإ 4& /ر ا و ن & ا و : ةر ; < #! < م I ا و ر ا ما P Iإ l,9 $ اذ/ا 1- , ا E ! A ر ا لYS $ ث - Oاو . 4 . V )و ر 4 إ و %7# ا / * : 5, 0 و Eو + نأ نود ء $ أ و ء 1 I - +0 ض # نأ <A- ا 5, 0 و +,A-! و P ا ةد إ ء ,7 + #6ا .

(39)

35 5 . 7> ا و ( ا / * و 4 ا 7 G : , ،ء ن يأ < ھأ A نأ و دارأ ( أ +# , ا A( نأ <A- ا 5, 0 A( ا , S LM ا ة ,g; . 1 6 _ L A!و، ئر A ا ةد ,E 1- ةر A ا ا ! l, ? g ا !ار و ظ ^? J, ! < ح O ? J, ! 7، ع ا ا < %, D ا ,8! أ l,9، < Y /ا (# ا ئر A ا < , -I ا ]أ ك ف ا ل M < با O/ا و ض g ا ن فا ھ ا و ; A ا A8 ا دو ص S D? و . 7 _ يأ < ع O ا ? ى Sأ -,Iو يأ $ 87أ ع ا وأ ة M ا s 0! ل ط و ي^? +, إ 6 ا :! ,A#! . 8 _ ة $ 87أ I ا أ A < ئر A- ; ا s, ! . 9 _ ل # ا و $,9Y ا ,ھ 6 8 P ا ,ھ M ا 1 إ ل ; - 87أ ا P Iإ R

1 إ ل ; ا < ى S ا مY /ا > Iو ما P Iإ نt M ا ة ,g ا ,ھ M ا و $, -# ا و

=, ا Rھ ? ,ھ M ا %-! . 2 ، زو ا و ر أ راد، ،' ور ) ا م ا، و(أ ل 0 ، ن ط 1 ، 2010 ص، 170 ، 171 . 1 ، ھروط و ل ا ل و ة" ،يزو$ ا ' د تور ( ط، 1 ، 2007 ص، 113 ، 114 . 2

(40)

36 4 5 : ا ا ت 4 #G : − <- (,? $ ت , -0 ا $ # ا ا -: 1 _ # ا ا& ?و، ا - ا ة A? 5 ! , ، يد ا - $ ا ,]^! <!^ <0 ( ا نZ 0? E ءا A ا $ $, Y 6 l,9 + P! $ , ا نأ A # ئر A ا ( ! L اذإ و 5, 0! أ < +,- ق ! Z " P ا +? 5 ! ي& ا 0 ? 5 ! A, -? E ,k ? ] ء , أ ھر إ 1 إ ئر A ? ف ا 1 9 ة 0 ? {M ا را ! %D-. 2 _ ي أ < ھرو ? 5A! < ا ء ا ت 7 و $ ھر Sأ ,9أ 0! و #! , ا !اد !إ ; P د Eإ s S < #! . 3 _ P ق ط 1 إ ^M-! -#6 `0( ا $ د 7أ 5 ز ! 1- = ا $,? > A ا 0 ( ا ( 5 ا ت 6و < ا ئد - ! . 4 _

ت 0 ا ? Eر أ يأ، ھ D w ? A,A9 أ 1- مY / ? L ! نأ ا 5, 0! E J و # ا ھد 6 و M ر M ا نأ ! . 1 ،ر و ( ) داؤ0 د أ ب ) ، 0 ا - إ ل3د ،تز دو د ر0 د 1993 ص، 249 . 1

(41)

37 D" U # ا : Kا@W ا % ا ا ر & و ة9: 1 . ل+7 G6ا ) Kا@W ا % ا ا ر & : ا ? 5 % ذ ن 7 و، ب ا مY /ا ف <? # ا ب g ا < -? لوأ >اJM ا #! ه ( ! m,ھ و # < ن ,-? # را k 1- +# 9 ي& ا <0 Y 9/ا ر ;^ >اJM- + Y 9إ L د و يز g ا +D,6 ت (# 5 ر 1- #! ة 6 را ;إ $ ة 6 " >اJM ا ? ج ي ,I وأ " l’estafettd’alger ou sidi frruch ) , < لو ا د # ا 1830 ج ي ,I Qط < ( Y 9/ا ا % &? ! , و >اJM ا < , g ا . 1 %-! P Iأ L]، NA ناد إ ( ر L و >اJM ا , ; لوأ ه&ھ Iإ ى Sأ ,0 , ; 5 ط < $, #? # ا " le moiteur algerien " يأ " ي >اJM ا >ا ا " < لو ا ھد ر ; < ا 27 ( 1832 , Iر , ; 7 و A? ; P ا تارا A ا و او ا D(! ,0 ا - ا ةد , . 2 ةر ] #?و 1871 ن -0 ا د O/ا و 5 A ا إ w#? نأ 1 9 ي >اJM ا "#D ا $ + أ اوأر و $, -0 - /ا او نأ ا و 9 و % & اوء Iإ را 9 ا $,,0 ا $09أو،L $ و Lھر # $ , # ا L $ 1 9 مY ? L ح 0 ا يرو R ا

ة 6 ا 0Iأا& ھ و ا <ھ % & -,Iو

" "P ( ا " (I 1882 ة 6 لوأ <ھ و فو ظ < ,I A ا L ! , ? و $, -0 ا نو_D? L ! 7 , # ا s; نإ , YIإ ا،و د ل 80 ط، زو ا و ر ر ا راد،@ و @ رظ @ ھ ل 1 ، 2003 ص ، 103 . 1 د . D د( د،'(ر& ا ر) ا راد،م ا ل و روط و ة" ، ط ز د . ،ط 2007 ص ، 140 . 2

(42)

38

$, >اJM ا $, -0 ا ,#Oو ھ M ! 7 < ا ر # I/ا - فYS ر # I/ا

. ة 6 $ و " "P ( ا " , M ا NgO ! SZ < sM(! L و Y ط #! L ع ا ن^? $, -0 ا ( Lھو X-S < -8 ! و Iر p- ! نأ Iإ ( و ,0 ا > Iو $ ا ;أ ا& ھ و حY0 ا ل # Iإ $ ى 6أ و $09أ مY ? L E A9 $ ى ا ةJ, ا 7 ا& و ي >اJM ا 5 M ا < تأ ! و اذ 87 ا ل !/ا

ا

Eأ 0(? , YIإ , A] وأ ,I ,I ; أ ر # I/ا Eو < >اJM

. (I < و 1956 ة 6 <(ط ا ا 6 ل 6ر ر ;أ " ھ M ا " ھ 9أ $, # ط < ,0 ? ى S ا و ,? # ? . 1 ي& ا را A ا رو ; ]إ، <(ط ا ا M J7 0 ھ M ا , ; 7 و م A#( ا م ا !_ ھ&P!إ 20 توأ 1956 $ ! L % ذ E و، -0 ا ةر 8 ا ن ?إ ت D( ا w#? % ذ < 7ر D! 7 ذإ، M ا LIZ? اJM ا و A ا و ب g ا $ 7 0 و q ! . 2 ، & ا ت و(ط ا ناو د ،ل ا و م ا مو & ل3د ، نداد إ ر ھز ،ر از ا ط 4 ، 2007 ص، 91 ، 92 . 1 د . زو ا و ر ا و (ط وھ راد،، ر از ا 0 ا '0 ت ارد،يد د أ ر از ا ، ، د . ص،ط 15 . 2

(43)

39 <ھ ف (;أ #?رأ < تر !، ة ف (;أ لYA I/ا E >اJM ا ا A : , ا ا -< ھ ا ب 9أ ; -ا ,-ھ ا -, YA I/ا ا g-? E و ھ&ھ = $ 87أ 150 , ; : 1وأ : 4" ا ا : Iا ? ,0 ا ا ,- ف D! < ا ا ? A و E فا /ا ا&ھ و، ر # I/ا ةراد/ا 5, 6 +# و م # ا < ا ا ھ و >اJM ا < -8 ة 6 < ه M 8 ا ن " D ا " 8 ,k ن E و +,6 ! Eإ < ة 6 < ه M 8 ة # , إ Iا ? ت A ( ا , g! < و 0 <I ,I " ,A إ "7 7 " ة 6 < و " ح M( ا " ا , 7 اد #! ف #! L , ا ا و، ھ #? إ L A ? $ و = ا كY Z? - s 0 ي& ا <0 ا < A ا 5O - ا : (I < :! تأ ? و ،NA ( w# - , 1848 ة 6 را ;Z? " D ا " ا&ھ Iإ و (I 1 9 ع A إ نو ? ر : ا 1956 و

*ا ت "

:

و ا #* ا :

< g! % &7 7 و ر # I/ا ةراد/ا $, ا E و L,Iا , D(! 7

ط D( ا و، ةراد/ا ه&ھ +? م A! 7 ي& ا < ا 9 ة ا ه&ھ ت Iإ 10 تا (I . 4 ا #* ا : ت , PD ا w#? 1 إ ة M ا ! I >ر ت (I^ ا # , A] ارود # ر # I/ا -0 ا 5 # ا $ 5 ك (ھ q, نأ A #! ;أ < ا >اJM ا A8 ا < YI/ا <? # ا < A8 ا ط D( ا 1- A + ^ اد ا #* ا : P! $, ا A ا و L,Iا ا D < . 1 ، & ا ت و(ط ا ناو د ،ر از ا '0 (و ) ا 0 ا، نداد إ ر ھز ، نو ) ن(، د . ، ط 2007 ص ، 28 ، 29 . 1

(44)

40 4 5 : % ھ ا ب *أ , : ي& ا $,,0 ا $ 6 1 إ ,D! g ا , 0 ا ه&ھ نإ $, -0 ا $ (,# P 1 إ # ا ا A نأ اودارأ و ر # I/ا I ,0 ( اوء Iإ د 6 ا $ ا I^, 1 9 $, >اJM ا ن A L ,9 ( ا ه&ھ $ و، >اJM ا < <0 ا ا I ا& و Lھ >ا 6 7 < % ذ ء 6 7 ت P ا $09أ و 6أ L (ط LI/ا ا& ? " < ھ ا ب 9أ ." 5 : 4#ھ ا ا : < ا و يراد/ا ,,0 ا ,9 $ ن >اJM ا ن -0 ا ? م A و نو_D? و >اJM ا , YI/ا RA ? X-# R و، 5 ز ا و ا ,9 $ E و، د 6 ا ا& ? X- ا فا /ا 5 >اJM ? ير # I/ا د 6 ? L EY < # ا ة 6 0I^! " X ا " (I 1830 = ا د g-? و 157 $,? , ; 1893 1 إ 1962 . 1 0 ار : 6ا ا 4 +7 G : ير # I/ا د 6 ? ف #! L >اJ6 ; <ھ < اJM ا R? و >اJ6 أ د 6 ? لYA I/ 6 Iإ ةرو $ط -. 2 بJ9 + < ظ و إ ي& ا "#D ا بJ9 ر ;أ و " ت / ا ر إ ( * 4طا 7 /! ا " " l.t.m.d " م ? 7أ < 1946 ,I ,I M ? م E <? g بJ9 لوأ ھ و، (I 1927 . 3 ص،@ ر ، نداد إ ر ھز 33 . 1 س د ( ' " ر از ا (و ) ا 0 ا '0 3 ا ت ا يوذ ةرو ، " ، ط 1،ر ةر)ذ ، 2008 ص، 26 ، 27 . 2 ،م ا و ر از ا ةرو/ ا ،د د أ ، يرو/ ا م ا '0 ارد ، & ا ت و(ط ا ناو د ،ر از ا د . ص ،ط 16 ، 17 . 3

(45)

41 !4 & : , و ا ت -# ا ر ظ ث 9أ " ا " ل M < , # ةر ] ! !/ا ت -# ا -#6 l,9،مY /ا $ عا ; < < ا ا A! < ا ر St ر 7 0 E و +!اد و # ا ة 0 6أ و و ,- ا ت -# ا ,ھ 6 ل !إ -,Iو $ ةر < 0 : - ا < ھر R Iإ $ < ا , # ا 6 < و إ #? D ! .

(46)

42 % ا J ا : ا لو ا Z# ا : ا م " − ا : و، $ D# ا ن A ا $ ,S ا A# ا < ي ,ھ 6 D? ا ت ظ و ]ا ل 9 ن 89 ا =- Sإ A ] 0 ا ت ,(A ? X,]و D? ط !رإ ! Eإ Eو،<A,A ا 1- ا D ن 89 ا ھدروأ < ا L,ھ ا و = ر # ا "-k^ < P 0 #, ط 1 9 وأ Iر ا N?ا O وأ ت ,EYSأ 1 إ % ذ ى # نأ نود =; ا "09 D ا ا و (! t ت #! 5Oو ا و 9 $ & ا $,89 ا ن 7 1 إ Oإ D ا ل M ا "09 وأ L ا P Iإ #, ط ن^? ل A ا $ % ذ 1- اء (?و،+ Iارد L ! ي& ا ا " س ( ا N? ! < ا ت D ا $ M $ ا , و /ا D ا %-! <ھ و iP $ ل !/ 0! l, ?، , E ا ةJ 6 ا و ! , ا ةJ 6أ لYS $ ت -# ا ت -# ا ه&ھ ع 6 IZ? s 0! و Sآ 1 إ ." 1 ا لYS $ ! , ا و , و /ا ت I ا $ M $,? ل !إ د 6و <(#! ةد # !إ NET WORK ت :( ا , كر D! < ا ت -# ا A( N,Iو يأ L Iا ? ل !/ ? $ S| ح 0 ا اور E $ & ا دا ا و , ا ,k و , ا و ? A ? و ت -# ا L 7ر D $ Seا ت -# ل # IZ( . 2 ت ر Fا 0 $/ ،ير ر83 ' : ، زو ا و ر يوGد راد ،' ا ل او ا '0 ارد ، ندرFا ط 1 ، 2005 ص ، 20 . 1 ا ر ظ '0، ! ر د م : (ر& ا ت 8 ا . ا و& ا . ،، و & ا ، & ا ب ( ؤ 2009 رد ) ا، ص، 14 . 2

(47)

43 ا ي $ l, ? g;أ ت $ ن ! EY ,? I 9 $ ةر <ھ ه&ھ < ت -# ا 5, 6 1- نأو D ا ه&ھ < ل M نأ ? iP D ا . 1 $,-I 6 ي (ھ # " k ا 1- A,A9 ^7 ةد # ا < ا م A! 5 ! 7 $ L , N ! ! ة M NA Z,> J, د 6 ? 50 دوJ $, Y 0 S و، = أ ) SERVER ( J7 A ? ,0! و ." إ " ,> R ا ف , ا ث !، , eا ت I ا $ M تY;وو،ن - ا ط S و ر E ا , ( ا > I ا $ ھ ,k و ". و ر دد رأ ) ARNAUD DUFFOUR " ( < تار # ا تد #! ة ھ ظ ^? ;و : q I ,0 ا و , و /ا ت (# ا ,?، , # ا ت (# ا ,?،ت D ا CYBER SPACE . " 2 ب 7 < ء 6 و " ت -# - , و ا D ا ا " $,? ج إ ة ] <ھ ا نأ و , eا ت I ا 9 اJ 1- ل ا $ D ا ه&ھ X ط $ و ت !/ا < ا ي ,ھ M ا ل !/ا ,6 ( ! ث 9أ $ ت -# ا وأ ا م : ، ? L P! $ D# ا ن A ا D ا . 3 ط ،ن ،ت ر Gا و و ) ،نور3آ و ز$ ا ت)و ن أ 1 ، 2007 ص ، 21 . 1 ، زو ا و ر قور ا راد ،ت ر Fا و بو ا ماد3 إ،ةد & د أ تدو 2007 ص ، 67 . 2 ،ن د ا ء راد، ' ود ا ' ا لد ( ا و و& ا،نور3آ و طو 0 ر( 1999 ص ، 8 ، 9 . 3

(48)

44

% اا Z# ا :

1ا : 4 &6 & "!U ا . − 7 كرو A ? ن ,0 ، # M 1 إ ء (!/ا % XA و ا 1 إ S ! ( ل ا ھ ھ M! < ا ت P ا و #Iا ا ت M ا $ , 0 نأ Sآ ك D ي 0( ? 5 # ! نأ إ $ ر ,S $,? ا ه&ھ < أ و دو 9 < ا D ا ه&ھ Sاد ت P ا ي 1 إ ة ل ; - ل ا $ د p- ,:( أ ير M! س Iأ 1-ا .... +0 E ا < و D ا Sاد ت S L A { ? + Sآ J M 5 وأ D ا Sاد ذ (- ; ا % s, . $ < ا ت P ا و أ ا ھ M ن <ھ ا ت < م P 0 : 1 1 . ت "!U ا 4 ا و 4 ا : ر Sأ و , # ا ت ;ر ا #? ، , , ا أ < D ا م P 0! ك ( ا , k نإ د E/ا . 2 . [4#0 ا : سرا ا و ت # M- , ھ ا k < ت ا P Iإ ت -# ا D 6 و J7ا و (,? ت -# ا لد ! و A YS $ $ l,9، ث ? ا ث ? ا D , -# ا ، وأ # ا ت ا $ ? - ا ت -# ا 1- ل ا l9 #, 0 7 ,-A ا ق ا 5 ر A ا 6 0? ت -# ا J7ا $ . ،ع & ا ( ) ، / د ا و و ) ا و ' ود ا ل ا ،و دو ' ، رد ) ط 1 ، 2004 ص ، 243 . 1

(49)

45 3 . ا : Sآ 1 إ ن وأ ى Sأ 1 إ ود $ ر S ا A #; q, نeا s ;أ ا P Iإ #? D " أ " 5, 0, ه ي& ا ل A ا وأ ع O ا ? 7 < ا ر ا 1 إ 0? و +-A L] ? # < ا , ا < $ . 1 4 . % و 6ا !/ ا "! EMAIL : ت 7 D ا و دا ا $,? ت - ا A و > I ا و ت ? P ا لد ! و ل IرZ? ك D - s 0 < ا 9 < 194 < ود ت P ا 87أ $ #! و L # ا ا 1- ار D إ و , . 2 5 . 4 0 ا 4& >0 ا : ا WORD.WIDE.WEB.WWW : ا ت A, ! 87أ # و، " ا ت , ا ا E s ? م P 0 - s, ! S , # ت ; ! < او، ? - ا مدا P ا $ M ا %-! 1 إ ,D و -7 و، +( R ! ي& ا ى ا داز ? $,7 D ا د داز -7 و ت -# ا $ , , ا 6 , إ $, R( ا $,7 D ا د داز +( R ! ي& ا ى ا داز . 6 . ر ا ت ? NEWS PAPER : إ م R /ا s, ! وأ ةءا E و +( ر S ا $ J ا # ع O ي^? ا ت M ا 1 1 !،+ 9 DE ( ا و را ا < $ Seا 7ر D USE NET د D ا ه&ھ م P 0! و، را 1- ض #! و ! , ا ةJ 6أ $ , 7 24 I -mI ا ، > I ا < 8 !، ص ،هر)ذ ق( ر ، و(أ ل 0 59 . 1 ت و & ا ر ت د ، ' ل ( راد ، ، ر ن & ا ، ةرھ $ ا د . ، ط 2003 ص ، 59 . 2

(50)

46 و و،ت A,-# ا ةءا E و ر S ا #? م P 0 - $ 7، -mI ا 1- ? 6 ا و ر S ا ا 1- = ا ت m . 7 . ير ا Zط U ا "! : را ا ف k 5Eا ا $ ,87 s, ! CHAT ROOMS ]د YS $ م P 0 ا $ ! s,! ا 9 ما P Iإ و ب ا و <! ا را ا X ط $ ء E ; ا $ <ھ ( د Iرإ و Seا ف ا 1 إ . 1 8 . !0 Q ل &6ا "! TELE NET : D ا ى 0 1- - P ا ت I ? ل !/ا D ا < ك D ي P ا ه&ھ s, ! و 1 إ ة ل ; ا +( % &7 % &? ص P ا s ا 1- 9 اذإ، ,- +M ا ? &, (!

! , ا ا E ت I ا ه&ھ 1- 9 و ، # ا +0 "I ا ن < ن 7 7 P ا ه&ھ s, ! L # ا ى 0 1- ت I ( ك (ھ و . 9 . 4 0 ا ت /! > ا "! : ; s, ! ت D ا w#? و ا و - P ا ت O ا ل 9 ءارeا لد 8 ? - ا ى S ا USENET BITNET < و /ا ا ما P IZ , ! < ا ر S ا ت M ء D / NEWS GROUPS M ا 56ا نأ ك D - s, ! و ر S ا # Se Eو $ ,Oأ < ا ة M ا Oإ R أ +( 7، !ءا E و وأ ة 7& وأ S ةر D( ا ر S ا 9أ 1- در . 2 ،ر ا راد ، ،ت ر Gا )( ا ظو ا ،' د ا ن در ك ا د( ،ةرھ $ ا ط 1 ، 2003 ص ، 123 ، 124 . 1 ت و & ا ر '0 0 ا ،ن د ا م دو : ، زو ا و ر '(ر& ا راد،ت /د ا و ت Fا ،ةرھ $ ا د . ،ط 2000 ، ص 262 . 2

(51)

47 10 . % و 6ا .4 ر ا "! : % I 9 0 ا [Kا ) : ت M ا $ و (# ا L>ا E l ! و ء D إ D! P ا ت ھإ L $ & ا ص 7 D . 1 ص ،هر)ذ ق( ر ، ن ط ب د 339 . 1

(52)

48 J ا Z# ا : 1ا : 4 &6ا ت B ا − , ا ت 0 ? > I ا $ ھ ,k $ ل !إ -,I 7 ا =- P! : \K G ا د!0& MULTIMEDIA : ا 1- ةد 6 ا , Y /ا ةد ا ; ( د #! ھ و i و ت ; $ ، ,6 ( ا ه&ھ 7 5 M! نأ ةرو R ? q, و 9او { ( < , ت A و ? ] ةر ;و "0 ! 0 ا ه&ھ " 0? و، ھر ! ى 0 فY S/ A ط 5Eا ا =- P! ?، 9او { ( <

لYS $ < ا ل !/ا ةJ, "0 ! < ، ل !/ا عا أ 7 تاJ, ا A! ,(A! لYS $ < J - ا و ، ت ا ,(A! لYS $ < اذ/ !/ا ةJ, و ،i( ا ,(

م I ا و , ا ت A و ةر ا ا ھ ,k و 7 . 7K ا 4 > ا HYPERTEXT .TRANSPORT.PROTOCOLE.HTML : ا P Iإ $ ، ?ا ص X> ]و ء D / م P 0! M g <ھو ةJ 6أ < X> ]و ي ! و، X> ]و < #Oوو ت -# ا - , ,I ,E ةر ; ;أ و، ! , ا N?اور 1- N?ا ا i( ا LINKS ه&ھ <ھو ? D ى Sأ 5Eا 1 إ ئر A ا , ! 5E ا ةء 7 س A! و، ل ا < D ا 1- Sآ 1 إ 5E $ م P 0 ا A(! I، 0 ا را A ? Sأ 5Eا ? N?اور $ +( R ى .

(53)

49 %> : ا P ! ا : ق ط % ذ و < S X ! < q, و، ت ( $ A (! D ا 1- ت -# ا نأ <(# و ,9 0 !د L A! < , S 5 ! ,-A ا ل !/ا > Iو 7 اذZ ا > I ا < $ - 7 ت ( ,0 X ا ا < ، , و /ا > I ا < ,( زو ا ى Sأ ت ( 1 إ ( جو P ا و، Oا # Iإو ا Iإ . 1 4>"ا@&+ ا و 4>"ا@ ا : ه A ط ,( اJ!Y ا و ,( اJ ا < ; $,? , Y إ -,I 7 ا 5 M! ? J, D ا 1- ل !/ا نأ <(#! ,( اJ ا و، # +- #! A ط و م P 0 ا و w#? < ,( اJ ا ن !و، ى S ا , !/ا > I ا ]ا 9 ق ! 6ر ? , ا و ]ا ا > Iر ل A Iإ و ل Iرإ م P 0 - $ ل 8 ا , I 1- < و /ا ا < ، ت P ا

ر ا قو (; < ? ظ 9/ا L ، Iرإ ت Eوأ ,k < > I A Iإ +( 7 ،

+? ص P ا INDX 1 إ + Iر ل Iرإ ,6^! م P 0 ا 5, 0 و،+, Z Sد $, د < +, إ I ا . 4# ا INTERACTIVITY : و، ا J, ! < ا ت 0 ا Lھأ $ #! ط ا $ ,87 < 0 ا ه&ھ 1-M ! ير ا "ط P 7، ا , !/ا CHATING < و /ا ا ت S و l,9، ا، +, إ Iر ل Iرإ وأ ? 7 5 رو ا $ 5E # وأ ئر A ا $ ! ور ) ا 0 ا ، ن أ د او ا د( 8ر ، ، ةرھ $ ا ، زو ا و ر ر ا راد د . ،ط 2007 ص ، 72 . 1

(54)

50 ^! 1 إ س ,A ? ة ا و ر ا Iو ى ا 56ر ( < # ي& ا > Iو < ه S S ا مY /ا <ھ ل أ ]Y] 1 إ L0A(! و ى : 1 ( /د ر6ا 4# ا NAVIGATIONAL INTERACTIVITY : 1- أ 1 إ ةد # ا وأ , 8 ا ا 1 إ م P 0 ا ! < ا <ھ . 2 ( 4 4ظ ا 4# ا FUNCTIONAL INTERRACTIVITY : N?او ا و ا ا L ! < ا %-! <ھ LINKS را ا ت M و . 3 ( 4 4 ا 4# ا INTERRACTIVITY ADAPTEC : <ھو , ن^ ا 5E s, !و، ]د k م A! < ا ( $ >اJ ا $, ا ك -0 +0 . 1 4( ا 4# 7 ا MOBILITY : < ( ةد I/ا ا Iو ك (ھ نأ <(#! $ ل !/ا A , إ <(#! 7،+ 7 9 Sآ 1 إ -A L! ن يأ 0 ? Se ن $ ت -# ا . / ا 4# ) CONVERTIBILITY : < ا، 0 -, ا : أ < ل ا ھ 7، Sآ 1 إ N,Iو $ ت -# ا A 1- ةر A ا <ھ y- > Iر و ت S م A! < ا (> ?ز ت k , -! ن J - ا ت D Oأ ع ( ا و د # ? J, ! . 2 ص ، @ ر ،ن أ د او ا د( 8ر 75 . 1 نور3آو يد C ا د ، ) / د ا م او ل ا و و : ر /" ا ماد3 ا ) ا زو )، ر ،ر از ا ، زو ا و ط 1 ، 2011 ص، 8 2

(55)

51 T ا ا Z# ا : ا نا!4 ا "!7& % ا .K ظ ا : − ئر A- ن R ا ,Iو 7 فYP? < ، - => ظو ة ا E تد أ Z ةد # ه 6و $ $,, ا و ا : 1وأ : ل+ Q" ت " #0 # ر! ( ا : , g - ,I I ا رد ا $ ر 7 وأ، ر S/ا , g - ة 0 ةاد^7 ( ةد I/ا ء ا ت 7و و ت اذ/ا و = ا 5E لYS $ -6 # ا ثا 9t P ا . , -P ا و ,; ا و ت -# ا ل I/ ر 7 ( ةد I/ا ا ثا 9 ا $ ت . ةأ ا و $ ا و بد ا و O 7 P ا ت ا دا إ < ( ةد I/ا و ھ او ,-0 ا ت ;ود E/ا . ض & ا , و /ا ت ا لYS $ ة M ا تارا ;/ا و " ا 1- ف # ا " ا #,?و . 4 5 : ل &إ #4G ( ا ل+ Q" ] ذ و : ل !/ا و < و /ا ا Lھدا <A-! و $,-Iا ا و $, و ? <6ر P ا ل !/ا L # #? $ l د 9أ ءا 6/ رد ? . ت -# ا و ر S ا < 0E ; S ا D? + ?ر 5 0I_ ? <-Sا ا ل !/ا . 5 : %# & ل &إ #4G ( 1ا : را ا ف k و < و /ا ا X ط $ ءا A ا 7ر D X ط $ % ذو .

(56)

52 0 ار : % ا :># \4G ( ا : ع ;أ q, , و إ , ; را ;إ وأ، iP- وأ , ا D لYS $ . B" : % + إ \4G ( ا , - , Oإ YSد 8 . Gد G : اد9( ا ت "!U# P/ B& ة , ا 0I_ ا A! < ا . 0 G : 4& " #0" ت "! [/!7& ت P ? دوJ 1 إ , ا 0I_ ا ل ! لYS $ $,7 D - ةد # ا . 1 ( د ا ت 3 " ةد د إ و) ت ر Gا : & ا و ا ب او ا " '& ا ب ) ا راد، ةد ا (ر& ا تار ا، ط، 2 ، 2010 ص، 223 1

(57)

54 : ا و ل ا ! ر # تء و ا ا ة'( نإ + ,و ة - ا . / ھر 1 234 ا 15 ا 6 ا 17 8 9أ ، - ا م ور 1= ا !4 /, > 9 ا / ? #4 ت @-/ ا و ? 5أ /2 و و ا ، A /7 ھر # و '( B! ! ا ر # ا 5 س - إ ھ ت /, ة -4 / ءا 4إ ? 9ء #2إ و ر 1=D / ./ ا >? ا ! 4 E إ ت = و يأ ا .

(58)

55 لو ا ا : و ا ا إ لو ا : و ا ا م نأ د ر !" ا ى $ % & و ا ' & ( ا ت $ *+ تد"*+ و ا ة"$ ا ELECTRONIC NEWS PAPER

- . /+ م 1+ ا ھ ةر (. 3 ( ا ةد ا ن + "4 و، ' ! 6 ا لز 9 $ اة /:;ا - إ (6 ا %( ا لد ( ا إ = >+ ? "9. و، ع A ! '.ة 4 ة?( B ت $ س / '. و A D م . ا ' "$ ا ! ا ' E F$ نأ Gا ا D F ا ت . . H>9 ا I + - . و ا / $ *+ ح G " ا "(. / 1+ ' & K Lا (. ةر 69 ا وأ ير ا 69 ا / . N F$ و، . (F ا 4ر ا O ا ' ا O ا ' ير ا و ا P 9 ا / QD ھ $إ * ير ا و ا را"G ا ير 6D R "S >$ % & K ;ا (T (. ر / 69 ا U $ و 4رو Gأ / . 1 =Aاو O$ *+ BA ة ! تLو ك 9ھ ' & ( ا ' د". م 4، و ا / QD ا م / 9 K( $ I ذ 3إ - . و و ا ا م / "$" و D " " ا : T - . ن + و، K ;ا (T - . ھ 6 و ھرا"Gإ U $ ا O ا 6+، ة"$ ا ت G FX+ و ا ت (Y ا ت T T - . . (F ر ا و ' ا ! اةر ا و ت ا و م Y او " 2 و ر ب ا راد ،، ور ا ا ، ن د ا م دو ، زو ا ،ةرھ ا ط 1 ، 2001 ص ، 09 . 1 ص ،هر ذ ق$ %ر ، ن أ د%او ا د$ 'ر 93 . 2

(59)

56 ف *$و " ':از " ا ا K ;ا G / QD و . D / Q : - . ح $ ر 69 ا (T / * F U $، * ا ت * لا ا P ا D ل ' / + NAVIGATION SOFTWARE O ا ' ع 9 ا ا?/D ص S ا و و ا B4 ا ء 9D U $و ل ' N ا ]9 ا + X ما"S Yإ ) HTML (

HYPERTEXT MARKUP LANGUGE

و ا X ا دا ا و ]9 ا U$"1 و ا ت (Y D 9 * > ا U ا تاودأ ' ھ ^ و ا EY ا ت T T - . ا ت * ا - . ي + ا . ت !ذ "4و " AMY LAWRENCE " ھ و ا ا نأ " $ر و إ H> 4ر ا O " ا م / 4 "1 ، ر 1 ا R:وأ ' ا O$ * ا ا?ھ ب 6$و ن + نأ ط T a R أ U^ر 4ر ا ا ' و إ S> د / أ - . و ا ا و ا O ا ' "$"* ا ك 9/ ، 4رو S> '. ةرد G و ا ا BD + و إ G ھ و D * ا ة"$ : B4 4رو را"Gإ / a ا ثا"&;ا D * ا U * ا و . c$أ ف *+ و : و ا ا نأ - .

ELECTRONIC NEWS PAPER

ھ / + و / ." YdD ئر 1 ا م 1$ و K Lا (T - . ھ 6 U $ ا 4رو ا ا و R . (ط E^ $ B(ط و /9 ھ"$ $ ا ةد ا f g إ A D / اد % ( ا . 1 ب & 9 " / *$و : و إ ر 69 / يرو" ، ءا Y $ر : ثا"&أ - . ي $ ز /: ل ' /+ءا 4 U $ و، G * (ط تاذ ت . A Dوأ . ت . A D F(+ ا م / ر طإ "$ م / ا ا?ھ نd K ;ا (T (. & ن + ( ^ و، + ( ! ص ،( ) %ر ، ن د ا م دو 13 . 1

(60)

57 - . ة"$ : را Yإ . (F D F(+ ن + ( ^ و ا ا و، hS ا و 9 ز ة ! ھا %$" + U $ 9 & G و و ا U 4 + BAو U $ L "4 . Y و H$ر + - إ 6+ /9 و ، N 4د 6. - إ $ ;ا O ا i*D + Dر 1 ا و ه 69+ $"*+ آ QD f + /9 "$"* ھ 6 ND > ا ت . A O Tر . 1 * + ا م%, ا، ب % ر د ، زو ا و ر ر%) ا راد ، ، ةرھ ا ط 1 ، 2004 ص، 317 ، 318 . 1

(61)

58 ! " ا : و ا ا ة$% ةر 3 تء : "4 و * ا K ;ا (6 ج 9! تر F+ و و ا ا ت /ظ تL + ا : 9 + ةر 3 ' D ج ة + * ا و /: ' ةر 3 : 9 + ت (Y ا g أ /: ' c ا د *$ و ت (Y ا : 9 + ' D ج ا ف *$ - إ تL + ا 4 ا 91 D . 1 >Yn ' D نو *+ ة ! و ا ا ةQ6 د *+ و BBC $ر ( ا ت"9D" ;ا و +ر 3وأ o9 Y ! دو D IBA م . 1976 " ' A >Yn D ص S ا م p9 ، K> + a! > Yإ K + ت /ظ - و;ا CEEFAX 9 D UYdD ا >Yn ا م p ف . !اروأ ORACLE . 2 ! X+ ;ا نأ Lإ ب F ا ح 9 ا N + U ت >Yn ا ه?ھ تLو نأ ' U^ ا - . و ح ن ! اذإ و، ت $ > ا B : - . ھ تار F+ R* & ي? ا ت 9 *> ا $ا"D B " TELE TEXT و ا ا ح نd ن $ ا ز /: - . د . ا هد D ة T ( h(+ K ;ا - إ ل G ا />+ ا P ا ( ا ر F+ و + ( ا ة /:أ و 6 ازر D ارود K q (GQ+ 9 *> ا & و، /* * ا . ا دا ا و ھر G O S D ، ة"$". ت X D و / T أ ' "$"* ا I ذ ' د Y و Yو - . و م .r O ا /Yأر . 3 نطو ا * ور ا ا، ل ر .ا د$ ،*$ر, ا ط ، زو ا و ر قور ا راد 1 ، 2006 ص، 78 ، 79 . 1 ل ا و م+ ا ل/ و،ن ط ب د : ص، هر ذ ق$ %ر ،روط ا و ة0 ا * ارد 191 . 2 ا ، ن د ا م دو ا ص،هر ذ ق$ %ر ، ور 19 . 3