HAL Id: halshs-00165523
https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00165523v2
Submitted on 5 Aug 2008
HAL is a multi-disciplinary open access archive for the deposit and dissemination of sci- entific research documents, whether they are pub- lished or not. The documents may come from teaching and research institutions in France or abroad, or from public or private research centers.
L’archive ouverte pluridisciplinaire HAL, est destinée au dépôt et à la diffusion de documents scientifiques de niveau recherche, publiés ou non, émanant des établissements d’enseignement et de recherche français ou étrangers, des laboratoires publics ou privés.
La fabrique d’une solidarité nationale. Etat et élus ruraux dans l’adoption d’une péréquation des tarifs de
l’électricité en France
François-Mathieu Poupeau
To cite this version:
François-Mathieu Poupeau. La fabrique d’une solidarité nationale. Etat et élus ruraux dans l’adoption d’une péréquation des tarifs de l’électricité en France. Revue Francaise de Science Politique, Fondation Nationale des Sciences Politiques, 2007, 57 (5), pp.599-628. �halshs-00165523v2�
! " # $%%!
! " #$$% & '
( & ) !
! " )
*
" )
& ' ' ( ' ) *
* *
'' + , - '' $ .
) / + ( * '
'' *
* 00% * ' 1 2
3 '
, - / ) '
' * ) 1' 1 02%
4 5 * 6 .
+ '
7 8 , + -
' * ' 5 9 ' '
: 5 '
* ' ) '
; '' ) '' ) * *
'' # <. 8
< = + , > ? 00 * $20 $77= > ''
' ' '
+ ) 9 '1 )
/ * ' 5 ''
' , - , ' - '6' * ) '6'
$@ 6 * * ? 4 * / <? 4 * / "
8 00! * = 8 + 1 )
' / ''
'' 3 * A ' 4 9'
B 9 9 0CD
2 ' ' ' 1
3 / ? . 3 < = ,( 4
1 002 E . 8 < = E F 5 8
- 4 5 ' 00 E . #$$. 4
5 ' 00 E . . G / 4
5 ' 00! 5
' 1 *
7? . H 007 E . & , 6 *
- ( " - "!7 + 00
4 5 * '' '
' * . ' '
+ ' /
$
* 6 * ' D 8
' )
6 * ' ) '
'' ' * * 1 +
. * ' ' 1
' * " * *
, - ' I '
* ' ' ,
F - ! *
' * +
A '' * + C * '
' ' ) * * 6 ' 1 )
/ ' & '6' /
'6' * I
'' 1
'' 5 * *
+ ' ' *
: 1* ' * * 0
4 * )
' ) ' *
* ' ' ) )
) '' '
. ) / ) '
1 ' % . ''
'
' $ '
' ' ' ) J K '6' C 07D
* ' /
+ ) @ % $%%%
D? 3 , 4 5 * - 8 5 < =
4 G ' 000
!4 F - 5 I 072
C. L #$$/ , " "7C 4 5 ' 00!
* 7 7C E 4 * , L * -
' 00 " C * 7 $
0 8 *
' . 8 * $7$
% J ' 5>
A> M * ''
'' * , - *
+ ) 1 '' < 5 =
N 5 / " 4 5 00D
$ J '' / ' ''
& <&G = J '
' ) 3 1 <3J = .
' & <.&.= . ' 1 <.& =
1 5 . '
' 3 5 *
L 5 O ' * / , - 0D
2
' 1
P ' 1 *
:
' 1 *
00% ) '
5 *
* < J..F= * 1 ' .
02% ' '' *
' J..F I '
* Q R ) *
1 ' * R )
) * '
* * ' .
' ' ) 5
' '
+ . ' 1 ) *
* 5 ' '
' . ' ' , ' - *
: + J..F ' ' & '
' ' * ' +
) 8 )
+ / 1' '
6 5 * ( * ''
' ( ) ' '
'
4 ' ' ' ) *
: ' * '
2' ' '
) *
4 @ J8&34 8>4@5&F@A J&A@>J&4
* ' '6' * *
* . , '
- * ' ' ' '
' ' '' I
' ) I ) ) '1
'' 7 5 '
) ' P
' / S /
' )
* 4 1
'' ( ' ' /
* * )
2 9 4 4 0
" #$%1 5 H @ ' $%%
7 . . < = 2 , 0 3 # 4 #55# #$#5 /
00
7
1' 1 ' ' '
* + 0$% '
6 "
5 ' I ' ''
* ' & 1
' * T + 0%D
* * &
'' +) ' '
' : ' '
' 6 , - 1 ''
. '
+ D . ''
' ' +
* * * :
* *
'
' '' ) * '6'
* /
A ' * '
' * *
' ' * ' 1 ' !
* '
* : ) ' '
. * ) ' K '
P K K ''
'' K + 0$% I
) '' . )
* 1 ) ' ; I R
& * ' ) * ' + < .
. = 4 ' I (
S ' ) * ' *
4 ' ' 1* '
' 4 * * *
* ) ' 1 '
D@ ' ' * K 1 ' K
' ' * I . 5
' * ? 3 4 I <- )
- 2 7 6 8 ( (99( ) " /
@' ' @?J 0CD E- " - 2 7 6 8 ( (99(
#$#. #$:$ @' ' ? K 4 F 0CC= E F 8 <; ) 2
" 6 < H J H @ &* 00$=
& 3 < ) " " 4
F 5 $%%$= / 1
' . .
! F B ,( 0 = " >>? )
Q ' 0C7
' * C
'' '
/ ' '
' ' / 1' 5
'' ' '
' *
' 1 ) 8 ' *
' ' ' *
1 ' '
1' + * ' * & * ' *
6 K ' / * 1 ''
) )
' 6 * * 0
8 ' ' '
'' ) +
' ' ' ''
, - '' I '
" "
5 * * *
' ' ' ) ' '
* '' 5 ' ' + $%
+ * '
( + ) 5
'' ) ' *
Q * U
* @ ' * +
) '6' ) *
? ) ' ) ''
' ' ' 1
' ' *
A ) $
'
1 ' ' 1 * ' 0 C 1
$%M '' CM
C 4 + 0%D * ' * ' '
'' / ) ) * '
0 8 '1 ' ' + 6
* '' < * R ' '
* ' '
= 6
$% , - * 1 )
$ 5 '' I
4
1 ) * ' '' +)
D
$$ 5 02! 0DM < 0%M = )
6 ' ' R ' > :
+ ' '' Q @
' ' ' *
1 * 0$% 02% '
' ) $2
* ' 4 '' * ' ' )
' '
' /
'' ' * $7 4
'' * , -
' & : ' ' '
' F ' O
'1
3 '
* 8 '
' ' ' *
'
S / '' ' ' /
' '6' 1
) * ' ) &
' 0$% 02% '' 1
+ ) ' ''
* ' ' 1
' 0$% 02% &
' ) '
L )
' '1 '' ) ' 1 Q
) ' ' '
4 * K
* + ' K
' * 1* P
) ; *
* * K , - : ' '
' ' ' /
& 1 '
' ' / 1'
'1 ''
. * '
' ' ' *
* ' * * ' 1
@ ' *
$$ 4 / 4 / G 2 , 0 3 @ 4 #$#$ #$./ /
007 * 07 0
$28 ' 1 4 / 4 / G * $ % $ 7
$7 8 , 4L / '' L * - A
, , <&G = "D ' 0C * D7
!
+ 1 ' ' , -
+ 1 ' 4
, - '' /
'' + 6 ''
' : '
0$% . ' 1 *
' 1 ' ' ) ' @ * '
) '' + *
' ' * * * 5
* 1
' A ' ' '
' 8 , ' - )
) *
' *
/ 1' ' K '
Q K '' )
4 0$% ' ' *
' * '
' 5 . $ . *
' 0$% *
) '6' ' 0$7
* '6' + )
+ * ' 5 J 1 ) 0$%
. * * (
' ' $D .
' N * '
' * '
'' . ' * '
' * $! . '
6 * * ' *
' '' ' *
* 5 @ V F
' +) '' 0$ ) . *
' 6 ' $C
5 F : ' *
$0 8 '' K '' ' K
) * ' *
/ * ' )
'' / '' : *
/ ' & ) + '
$ . , 4 . < 0 0 020= - ' ' 5 &
' ' $%%% $%% <' ' 5 =
$D 3 , 4 J 4 : . W
4 J 1 H J C0% 07 - ' ' ' P
H @V 00! 00C
$! & ? ! ! ! ( & '
. ' &* 022
$C. ? 3 4 I B " #$55C * D
$0 4 0 + 07 5 * 5
I : '
' <.&. ' 0C2% D! =
C
02% ' ' ) ' )
. '' ' Q 027 ' ' )
' 1 ''
/ ' '6' ' 2% L '
G 8 1 L 022 L * ' % 0
7 '' ' L '
) 2 *
* '6' / ' ' * '
+ 02% , ' - *
' ) *
4 @ >88@34 8>4@5&F@A 5 &FA JA&4
. ) * ' + '
'' * )
02% ' , + -
'
' ' *
/ ' *
* < J..F=
. '
* '
'' ) ' * 5 02% ' 1 '
* ' ' 1
' * * ) ' ' * '
)
D E
5 022 ) Q ? V '
& ' '' & J..F 4 '
1 / 2$S ' ''
' ) '
1 6
) & ' /
) '6' ' * ' ''
& K J..F K
' * * *
A ' '' / ' *
J..F 1 ' '
' H *
' ' ' 1 ' ' ''
/ '' '
2% 4 / 4 / G
2 ! ! J..F "D7 < ' = 0D7
2$3 J..F "$ ' 027
0
* .
* 22 3 ' '
/ ' * 1 '
. ' ' '
02%
, 9 / - ' / '
'' '' 4 * J..F
' S ' *
* 0$% 02% * R
) '' ' & '
) * 4 / J..F
)
T ' ' ' * ' )
/ ' J..F
*1 27 '' 1
' '
5 ( '' S
1 1 1 2 J..F
1' * *
* ' ' * '
'
' * '' ' *
/
4 * 09FF "
(
' J..F ) ' ''
)
' 6 * 8 *
' ' /
+ * /
. ) ' )
) ' 1 2D )
) J..F * '6'
. ) * * '
* *'
1 ' ' / 1' * '
* * '
' / J..F /
' 1
' 2! 1 ' ''
22 (;0 , D E )
G
5 * @ LX 000
27 4 02 02D ' '
* * ' '
2 3 J..F "7C + 0 0
2D4 J..F ' ) :
2!. 4 / 4 / G * 2 $ 7
%
' ' 027 ' ) *
02 02C '
' 1 2C * ' 1
, * - 02D ' $$D . *
F ' ' ' ) * ' '
O J..F 02D ' '
* < &. = ' * '
4 ' '' '
* 20 ' '
*
. ) J..F
* ' ' * 6 '
' / @
* 6 '' 4
' J..F )
* ' '' < Q. =
+ 5 ' * ' /
/ 6 ) '6'
' 1 4 ' J..F '
' 5 : & ' <& =
' * ''
) ' '
'' ) 7% 8 ''
1* '
) J..F + ' '
5 3 & 02D 1
' ' &'/ ' 8 '
' ) 6 ''
) * I7 . ' '
* ' &
J..F * * 1
/ ' J..F '
&
0$$ ' C%% %%% ' 02%7$
* ' '' < Q. = * '
J..F
* * 6
'' 6' ) J..F
'' * Q. ' '
' ' ) J..F H
1
2C5
20 . '' * 8 '' .
'
7% 9 4 4
7 3 J..F "D + 02D
7$. ' ' ' ) 3J
, 4 . '' * I - < 0$% 02D=
' ' '
' ' '' & ' H ''
* I Q. *
'' 72 . ' ' 1
J..F Q. 1'
' ' @
) + ' ' ' ) *
' * 77 ' ''
3 Q. ) 1 '6'
J..F 02% .
' J..F 1
' '' ' * '
' '' 4 * ' J..F 1
+ 0%D *
) . * ''
'' ' ''
( ) 7 *
'
' ) /
'' 8 * '
' ' 7D ''
) * < '
= 5 I ' ' 1 '
* 1' 1 ''
Q. / )
P 8 02% R * ' S
* )
0%D 5 ( '' ) * ' +
) 0%D '' 1
* 7! '' + I
* ' ' * 1 &
' ' ( '' * '
1 4 6 *
' J..F ' * &
) ' '' 027 )
' . ( J..F '
) 6 '' *
Q. 7C 8 ' Q.
' & ' '
72& 3 * 7!$ D%D
77. P 1 ' 07 5 K
/
< 5 P "!!0C $=
7 5 '' / ' +
0%D *
7DQ ? " H 00C * %% %
7!8 ' ' 0%D .
G 1 ' <V 3 2
H & #5/: #$:% ' ' ' P @V 0C7=
7C F " 6 "0 ' 02! * $
$
J..F ,
- *
' '
"
' ' *
' * ' ' J..F 5
' + : &/ +) #
&. 70 J..F 1
' 1
* ' 4
J..F L * L *
' ' ' ) 6 1 % '
' I ' *
* ' : .
5 02!
' '
' . O J..F
' 1 *' * S * ''
' * 5 '6' 6
' ' @ '
P + ' > '
) ' * 5
J..F / ''
+ ) '
* *
I ( 1 '
*
/ ' J..F
' & '
' '
) ' 6
'
4 ' * * ' ! + 02C '
* ' @ O
' 02 +) )
Q ' * ' * ' '
70 4 / 4 / G * 20D 20C
% F ' 8 ' ) '
+ 02D ) + 02C ) 1
F 1 * ' '' ' 027 ) J..F
' 02 ' ' ) '' ''
* * 5 * * *
' 8 '' ' $ %%% *
' 7% %%% C% %%% % %%% %%% 4 ' * *
* 6' '' ' $ %%%
' ) D * ) ! ' ' /
<, - 8 '' 5 C 0 5 P "C% D22=
2
* '' '6' )
' / 2$ 22
* ' * ) * J..F ' ' '
' ) ' * @
* ' ' ! M '' '6' '
' %M ' '
' ' '' . *
& '6' ' /
' &. ) ' 1
@ * ' '
' ' , '
- )
* ' ''
J..F * ) /
' /
; ' & &
. 4 ) 8 *
' ' *
* '' )
' ' ) 8 P ) '
* ' '
O ) ' A 1
/ ' 5
) ''
* # $ 5 * '
' O
& 07$ ' ! / '
2 07D
' $ ' 1 * '' 7 4
/ ' '
' @ ' 1 ' 0 %
J..F K & .: J K )
*
02 02C ' +
'6' ' 1*
$ ' * * I & ? < * J..F= G ;
. * . 1I $ ' 07! ) +
& ? & * G ;
' 1 '' < = + ) /
' * <.&. ' " 0!!%2C $=
2 = 0 = "7D ' 07$
73 J..F "7 ' + 07D
3 J..F "2D ' 0 D
7
HJ 8>4@5&F@A @ >8 S 4& F ;H&A@>J 5 &FA JA&4 .>JAF &FA@ 5 4& F >F A&F@ &@F 5 5
Y 8 * '
' * * ' 1
) 4 '
4 * ' '
' ' 3 + ) ' )
) '' ' '
' ' 4
07% ' *
* ' / 1 * '
&
' ' 1 ''
* ) : D .
* ' * ' 1 '
' * * '
J..F +
* ' 5
' ' * + '
)
= 4 (;0 09FF
. ' ) '
C 07D 5
* * 6 1 *
' ) ' ' ! '
' ' ' + * * &
' '
' * * . * '
' '' 6
) ' ) )
'' '
' * ' *
) '1 )
''
@ * 1 +
F '
* , +
C-
D
!Q / 3 9 " 6 0 F ,
A 1 1' / J 8
0DC
C F + ' ) * I *
<.& ' 30C =
' / )
' ' '
8 ) * 5
'' . ' ''
* * '
I ) ' 0
5 / ' * )
*
' ) 4 '
8 '' Q 5 ) 0 D '
* < Q= & 5 3 8 @
1 1 5 * F * Q *
4 5 4 8 * 5
5 * Q + P ' ( 1
070 + D%
4 J..F ' 1 * & ?
Q * Q * * ' 8
J..F 7$ * 5 '
D 3 1 ) Q 5
' ) Q * Q ,
L
* L D$- '
4 . '
'' '
' D2
3
' ) ' * '
+ * 1 4 ' + '
' ' '
) * 51
' 1
5 *
' ' O . '
, * ' - 1 ) *
5 ' * * & *
' * D7
04 * * ' ) 5 < P "C0 %C$ C0 %C2
C0 C0 C7 C0 C C0 CC 072 CD= .&. < ' " 0!!%D%2 D0=
J..F 3 ' ' <
3 2 3 > ? 002=
D%, . . * / + 5 - 2 ' 070 < 5
C%%7!%=
D , V & ' ' ' /
' * I - J..F $2 + 0D < 5 C0 C =
D$ 3 * C7
D24 & * & ) Q.
< = P
' ' ( * *
D78 / ' ' 4 0
' 0C2 ? 4 * 0 <
D
' * ' * 5
'
' ' '' 1 *
I " 4 * "
4 ' '
' ' ( * * ' 1 A '
) D H '
' 1 , '' - ' *
* Q I G 4
' 5 4
5 * / ) '6'
/' * * '
4 ' / /
S *
'' 4 ' 1 , - )
' ' @ * ' 1 '
' ' ' +
5 J..F 4 / * ''
) '' ' + 5
070 ) *
* DD 6 '
' * '
' * ''
'' '
4 + * ' Q 5 ) '
/ * 5 ' *
Q 5 ' 1 07C
' 6 5 D!
4 ' ' * @ )
'6' , ' - <'6' '6' /
= * 6 ' ' . ' K
) * ' '
/ * # ''
) & ' )
* , - ) ''
* ''
+ * )
, HJ@ 5 . $ $2
0! * $0
D . F << " 9 6 J 0 #$./ #$1% @ 4 .
H / 00 = 3
DD, U -
D!, J '' - 5 5 07C < 5 C0 702=
!
) ) ''
)
' * 8 +
' * 1 ) 6
' * ' +
* ' ' : ' DC
) ' 1
' * 1 #
'' ) 8 '
' * *
/ '' ) 6 *
; " ! " 4
&/ ) ' ' 1 D0 #
' * ) 5 ' * 6'
' 1 !% 8 ''
'' ' ) ' O '
1 ' @
! . ' ) 0 1 '
<GA= .
I ' 1 R * *
* '' J..F
GA * ' )
' * ' ) ' '
' * 5 4 5
) ' /
' * ' )
'' ) 1 *
* 4 5 1
* * ' * ' '
* ' *' ) ''
J..F ' R
* . )
* ' / 1 ' ) '
DC&
D0 8 , - 5 ' * 4 E
3 E ? & 3 3 * 2 B C ,(;0 F
#$./ 5 0C
!%4 5 5 1 07! @
+ * *
< 5 C% D22=
! 4 1 ' 5 ) 1
' '6' 1 , * - 8
<GA= & '' GA
C
& 1 '
!$ ' * '
* ) * 1
* 6' '
' + ' ' C
07D 1 ' ' '
O J..F ' '
* ' * 4 1
' 07D ) * , -
02C ' , '6'
* ' ) !2-
@ 1 J..F *
' 5 ' ' .
*1 ) ' * ) 6' #
) '
+ 4 ' 1 ) * * #
' ' * * + )
'' < ' ' ' 6
= ) < *
' = '
' * / 1' , * -
> ' '
J..F * # ' ' *
!7 4 )
' ) '6'
' @ * 1
' * ' Q 5 6 +
51 P J..F * * !
* 5 * '
4 ' 0 $ '
' ' Q 5 R
' 5
' 1 6 ) * ' K
1 $1' *
'' * !D . ' * 1 J..F
* ' +
' 4 5
) I '
1 '6' ' 4 1
$1' , ' - ' 5
'' *
!$.
!23 J..F "2 ' 07D
!7? 4 * ' ' # <? 4 * =
! . * & ? * 5
$7 0 . '' . '
Q 5 '
' ' * < 5 C0 707=
!D, J '' <@@@= - $ ' 0 $ < 5 C%%72C=
0
* * ' @
) '
' '' +
' + ' 5 21'
, ' - , -
' * ' *
@ O ' A Q
' ''
* @ * 1
* 5
J..F 0 $ ' ) * !! Q 5
' * * / ) *
* ) P ' '
0 7 ' )
. '' . ' , -
1 ' ' * !C
) J..F ' ' * 5 K )
6 3 ) Q 5
'
' ' * *
* F * Q 5 * 5
4 2 + 0 0 ) * Q * Q
' * 4 * ' )
' ' ' ' * !0
3 + ' K
' ) '
* , - * * 5 :
* ' * ' )
'6' + ''
, -
4& 4>JQH &F.G V F8 HJ 8>4@5&F@A J&A@>J&4
H 1 +) *
' * ' )
' * ' . '
00% ) *
) 4 , -
* * ' ) , -
J..F '
' '' ' 5 5
* . '
' ' '
!!&
!C, J ' ' - < 5 C0 70D=
!0, A 3 A - + 0 0 < 5 C0 C7=