HAL Id: halshs-00187602
https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00187602
Submitted on 15 Nov 2007
HAL
is a multi-disciplinary open access archive for the deposit and dissemination of sci- entific research documents, whether they are pub- lished or not. The documents may come from teaching and research institutions in France or abroad, or from public or private research centers.
L’archive ouverte pluridisciplinaire
HAL, estdestinée au dépôt et à la diffusion de documents scientifiques de niveau recherche, publiés ou non, émanant des établissements d’enseignement et de recherche français ou étrangers, des laboratoires publics ou privés.
Gémination, réduplication et gabarits dans un langage secret du berbère tachelhit
Mohamed Lahrouchi
To cite this version:
Mohamed Lahrouchi. Gémination, réduplication et gabarits dans un langage secret du berbère tachel-
hit. JEL’2004 [Domaines], 2004, Nantes, France. pp.07-12. �halshs-00187602�
Gémination, réduplication et gabarits Le cas d’un langage secret du berbère*
! " #$ $
Résumé
% & ! '! (& ! ) ) ' * & !
+ & ! ! , , & * ) + & ! , , % )) !+ % & +&+ ! , ,
& ' '- & ! & ) & * + ) $ , . /& % & *
! ) ) +)+& & + + ) & (& )& + * . )) & !. 0 & . , ' & & & *
! & & % $ 1 & & ! &2) . )+ & ) ! , * * & !
& * ! +! ! * && ' + 0 $ + + . & * . & & . +
) & ) ) *
! " ##
$ % & % ' " & ( ) % * & +
" , !
1. Introduction
+& + % - + % 0 # 0 ! , , & 0 ! , , & &
& ' + - , $ & ) , - & + ) ) ! , * 3 $ 4 , ! 5 %
55 6 7 ' & 5 % 5 8 6 & 2 5 5% 5 9 6 !+ & 5 9% 5 : ;!! & & + * !
! & * ) & * & , ! , , & - < ' & & ! ! ,
) + & + !! . ! , , & ' '- & ! &% )) !+
& ) & * + ) $ , & * =
: +)+& & & ! ) ) ' * & ! )+ & +, &
) + ) ) )) ! & !. 0 & . , ' & & &%
! ) ) + ) > ! ? @ & 55 % ! & & ) ! , *
$ 1
': ,+ & & ! + )! & ) & (& !2 + $ & ! & 0
& . ( ) ) % A ! +)+& & B 3 $ C #D2 , 5 = 9E:
: +! ! * && ' + 0 $ +, + & & & . +
) & ) ) * 3 $ > ! ? @ & 55 % +,+ ! 55 % +,+ ! ?
55 :
2. Taqjmit : examen des données
+ F G & +&+ !! &+ ) ( 559 ) - . $ & H,+
IE ;!! & , )+ & ! % ' &
F G
- - - .
I / / / .
/ 0 / / 0 0 .
9 - - - ) )
/ / / ! 8
/ / / ) )
5 .
E .
I
- - -
9 ) )
!
8 ( ( .
( ( .
( (
5 ( ( .
IE 0 0 0 ( ( .
I ( ( 1
II ( ( .
I ( ( .
* + FIG% * ! & ! - $$+ & 3! ) & , + - &
0 & ! : =
FIG J F G 0= & / / #
' J F 'G 0= & , , #
J F G 0= & , , @ @
; & % ' * $ * ! +!+ & & *
! % &+ A B FIG =
$$ 0 $! 0 ! , % ' & ) & 0 ! 3 0 )! K I% % :
,+ + ! & ) ) + + ! $ +, + 3 0 )! K 5% I% I :
! , ! & 2 &+ & * & + &+ & )! + ) +! $ 2 3!
& & % $ % * & ! $ & ' & ! $
+, + = . & ! ! 0 )! K % 8% & 9 L ! & & + &+ M
0 )! % ) &+ < !. ' % & &% $$ &% ) & & ! ) - ) & ) & !. & !
+$ / 3 K : & ) '!+ & * ! L ! +! + . & )
& $$ 0 ! ) & ) * ! ! & +! && ) , * &
! ! $ +, +
M ' & $ & % & & * !. $ &
& * ! $ * =
F G !. $ & %
0 ! &
; & % & & & ) & ! ' ! & ! -
& ! + =
F9G ! JN - FI G & I # I
' I ! JN - FI'G & I # I
! JN - FI G 3 0 )&+ 0 K IE: & @ @
F G = * ! & +)+&+ ! $ +, +
; +* % ! ) ) +, & ' * & O ) & $ !
) =
F8G
+)+& & & & ! & & $$ & + ) ! ' 0 )+ & =
! & ! )+ & & & ' + * + F G =
F G I
,+ & # #
' + )! & #
) - * & 0* !! +) )! ' && & ' & =
F G # 45 67
& )+ & ' + ! $ & =
F5G ) +$ 0 & & 1
' $ 0 & P# ) - ! ) - FI G Q ) - ! ) - I FI'G
$$ 0 & P FI'G
$$ 0 & P@ @ FI G
M ! &+ ! $$ 0 ! ! + F5G% & 0 , + & ) ) 0 & * & &
$ 0+ P# % & $$ 0+ P P@ @
F EG * & = $ 8 R
M ! & * &% & & ! * & ) + F G & F EG
& & & !! & ! +) ! & & , ' & * ! $ & ! &
3. Le gabarit de taqjmit
3.1. Les bases triconsonantiques
S & ! $ & $ & ! & ) + & +)+&+
& ! ) ) $ !+ F5G & 0 $$ 0 % !. +& & ) +$ 0+ & !. & $$ 0+ $
& & , & ! ' '- & ! & 6 & 0 * , = & 9 * &
) & & ! $+ & ! ! = 0 / A !! . & ! + B / A ! . & ! + B
) + 0 * )) + ! &+, , ! $ ) & (&
& ) +&+ $ & ! & ' ! * , + F G !! & && + =
F G 4 2 : % 3
/
&
T T
) - ! P ) ! , ' & ) & ) & ! - ! &
)! + # & ) - ! ! & # & & ! & + )! & I & $ + & ) )
' , % & & ) +&+ +)+& & ! * , M )
) & % ! * ! +' & , ' & + )! * +% & & & * ! +' & , ' & '
+* &% ! ) ) +)+& & )! * ! & ! +)+& & ! &
!. $$ 0 , % +)+& & !. '! , ' & =
F IG
< ) + & ! * & ) + F EG $ , & , ' & !-
! ) '!- ! - & ! ! & +)+&+ ; $$ &% !. ) ' ! &+
! , * +)+& ! & ! ! , ' & F IG & < ! $ ) )!
+ )! & % $ , + F G =
F G
U /
&
T T
1 1 1 1 1 1 1 1
+ & % < ) & / % U / / ! ! % '& &
,+ & / & + )! & S & ) + & ! ) ) +)+& & & & & !
+!+ & + , ' & ' % ) ) * , ' & & & & + & !
$ 1% & + & & I ; & % & & (& & $ + ) , & ! ! ) &
!.(& * ) ! / . ! !.+& & ) ! / . & ) ' ! &+ .(& +)+&+ % )
+ )! & < & '& & ! / / / / % ! 0 %
& ! , % !! & ) &% & / & +* &% ! ! * ) &
& $ ! & + & ! & / + * !! & && ) ) & =
F 9G
& /
T T T T T
1 1 1 1 1 1
& + & !% , + F 9G% +& & & $ + ) ! /% ! 0 &
!% & +)+&+ ) + )! & < & & % ) !! % * ! , ' & '
1 1 1 1 & ! + F 9G < , ' & ,+ + ! && &+ ! , $ & * 3 $
> ! ? @ & 55 ) ! !. ' 6 4 # ' !! 55 ) ! ' '- / '2! 6
4 !! & IEEI ) ! ! 6 & :
; + + $$+ & )+ & + & !! * % ) & *
! # & +)+& & & & & ! , + & =
F G = 3 : +)+& & ! 6 3': +)+& ! * , 3
$+ Q ! : & 3 : +)+& ! , ' & ! (
) + & & * & , ) $$+ & )+ & =
FC G
/
&
T T
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
V:V V%V
M && ) + & & % & & & +)+&+ . )!+&
!. & $ & ) & $$ & ! , ' & F G + ! && & & +)+& & ; $$ &%
!. & $ & ! - &+ 1% &+ , ' &% ! )! * & ! +)+& & )!
0 $ . +!+ & ! ) + & & 6 & ) 0 )! // U //
// ; & % ! & $ & ! ) & + & ! + !& $ &
* . ) & ) ! , * ) & * . ! &(&
4. La vocalisation des formes de taqjmit
S & ! $ & & * ) - & +! ! * $ =
&& +! & +, ! & ! $ ' & & * 3 $ & & :
;!! ) < !! * )! ! , & ! & ! $ & 0) 3 $ > &
= 5: =
;0 )! = $ W = 0 0 0 0 ; !! = / /
; ,! = / / ( ;
) , ! = <
) ) ! +! ! * $ & & )
& )! + ) ) * ) ) + ) > ! ? @ & 55 & ,+ + ! + )
+,+ ! 55 =
F 8G = >? $ >? * >? 8 >? 8
M && +! % * & ' ! * & ! + + ) ) * ! * ! ) + -
) + + & * ! +! $ & + &+ ! $ +, +
* & < * ! +! & & $ & ! & == & * .< ) & =
+ % ) ) 6 . L ! +! $ $ +, +
6. Les formes bi- et monoconsonantique en taqjmit
!. ! & % ! +, & $ & & * )! *
! +)+& & & ! M ! $ ' & & * % ! ' !
& $+ ' * & (& + )! * + & &+, )! 2+ & ! <
+ )+ ! &+ ! $$ 0 ! ) )!+& ! ! % ! ' & * % !.+!+ &
& + ) & $$ 0 ! ) + + < ! & - ) & !% ) (& $
+ )! * + < & ! . 0 )! ) + &+ F G !! & && )+ & =
F G , & ,, # # 3N F& ,, # G:
,
&
T J
1 1 1 1 1 ' 1 1 1 '
; % ! $ & * + )- & ' !.+!+ & $$ 0 ! *
!.+!+ & ) ) * ! & &+, + ! ! ) + )! * + !. 0 )!
F G =
F G , & ,, @#@# 3N F& ,, @ @ G:
,
&
T
1 1 1 1 1 ' 1 1 1 '
7. Conclusion
M & !% ! && + !. ) & $ & ! & , ' & *
. ! , , & $+ ' '- = & + * ! -,! # ! , ,
+ & & , + & ) ) 0 = 3 : , ' & ' $ 1 1 1 1 6 3':
+! $ & 3 : +)+& & & & & ! & & & = ! , ' & ' % !. $$ 0 &
3 ) , + . , : & & !
Références
4 , !% 4 3 5 : * % &2 $ 4 & ! '
4 , !% 4 3 55 : , , > ! & @ A / @ & X
> ! & = I 5 ' , Q 0$ = 4! /@ !!
4 !! &% Y 3IEEI: %
S - M & & &+
4 # ' !! % 3 55 : * & 1 1 2/ & 3! + M; &+
C #D2 , % Z 3 5 : S ! ! , ! @ ? 0
@ 3 := = 8
> &% 3 5 : @ M ! ,
> !% ? X @ & 3 55 : * * &F G & + ! 3 [ : ?
3 &+ :
7 ' &% X 3 5 : ) / , 4 /@ 4 /@ " * , 1= II I
@ & % X 3 558: 1 & !2 2!! '! S2) @ & ) %
% 4 / ? X M 3 := 9 5 99 !$ & ;
& 2% X 3 5 5: : " & % & M% S
& 2% X 3 5 9: ) M , ! , ! ) & & *
B &3J , & ! : 7 7 ! & ? & 3 := E I C
M &
!+ &% 3 5 9: VS & % C $ % S & & ( > , && & V :
3C M !!% M 7 & ? X 1 , : = 8 % = 7
!+ &% 3 5 : V ) ! , ! , # ' V%, = II
+,+ !% ? S 3 55 : , ! D & 2 $ '! &= & $ > & ,
' % $ ! C ' % & ? S 3 := I 5 S\' , =
2
+,+ !% 3 55 : 8 C S - M & & &+