ﻢﻧﺎﻐﺘﺴﻣ ﺲﻳدﺎﺑ ﻦﺑ ﺪﻴـﻤﺤﻟا ﺪﺒﻋ ﺔــﻌـﻣﺎﺟ ﺔﻴﻧﺎﺴﻧﻹا مﻮﻠﻌﻟا ﻢﺴﻗ (LMD) ﺮﺘﺳﺎﻣ ةدﺎﻬﺷ ﻞﻴﻨﻟ جﺮﺨﺗ ةﺮﻛﺬﻣ ﻊﻤﺘﺠﻣ و ةرﻮﺻ لﺎﺼﺗإ
ةﺮــﻛﺬﻤﻟا ناﻮﻨـﻋ
ﻦﻣ اﺪﻋإ د ﺒﻟﺎﻄﻟا ﺘ نﺎ : رﻮﺘﻛﺪﻟا فاﺮﺷإ ﺖﺤﺗ : مﺎﻬﺳ ﻲﻔﺳﻮﻳ ﻦﻳﺪﻟا لﺎﻤﺟ ﺶﻴﻋﻮﻗ زﺎﻨﻴﻬﺷ ﻲﺑﺮﻌﻟ
يﺮﺋاﺰﺠﻟا نﻮﻳﺰﻔﻠﺘﻟا ﻲﻓ يﻮﻋﻮﺘﻟا نﻼﻋﻹا
)
ﻞﻴﻠﺤﺗ
تارﺪﺨﻤﻟاﺔﺤﻓﺎﻜﻣ تﻼﻤﺤﻟ ﻲﺟﻮﻟﻮﻴﻤﺳ
(
ﻲﻌﻣﺎﺠﻟا ﻢﺳﻮﻤﻟا 2011 / 2012و ﻪﺒﺤﺑ ﻲﻧﺎﻋر يﺬﻟا نﺎﺴﻧﻹا ﻰﻟإ ،دﻮﺟﻮﻟا اﺬﻫ ﻲﻓ قﻮﻠﺨﻣ ﺰﻋأ و عورأ ﻰﻟإ ﺮﻜﺸﻟﺎﺑ مﺪﻘﺗأ ،ﺬﺧﺄﻳ ﻻ و ﻲﻄﻌﻳ ﻦﻣ ﻰﻟإ ،ﻪﺗﺎﻴﺣ ﻲﻓ ﻼﻣأ ﻲﺑ ةﺰﻳﺰﻌﻟا ﻲﻣأ ﻲﺗﺎﻴﺣ ةﺮﻫز ﻰﻟإ " و ﷲا ﻚﻈﻔﺣ ﻲﻨﺘﻤﺳﺎـﻗ ﺎﻣود ﺔﻳاﺪﺒﻟا ﻲﻫ ﺔﻳﺎﻬﻨﻟا و ،حﻮﻤﻃ و يﺪﺤﺗ ةﺎﻴﺤﻟا نأ ﻲﻨﻤﻠﻋ ﻦﻣ ﻰﻟإ ﺲﻌﺗا و ﺐﻴﻃأ ﺖﻴﻛﺎﺘﻜﻟا و " ﺔﻨﻴﻟ ةﺮﻴﻣأ " ، " ﺎﻴﻧد ،ﻒﺳﻮﻳ خﻷا ءﺎﻨﺑأ و ﻲﺗاﻮﺧأ و ﻲﺗﻮﺧإ ﻲﻣأ ﻢﺣر ﻲﻧﻮﻛرﺎﺷ ﻦﻣ ﻰﻟإ . ﺔﻨﻴﻬﻛ ،ﺔﻴﻣﺎﺳ ،ﺲﺟﺮﻧ ،ﺔﺠﻳﺪﺧ ،ﺔﻤﻃﺎـﻓ . ﺪﻤﺤﻣ ،ﻒﻳﺮﺷ ،ﻚﻟﺎﻤﻟا ﺪﺒﻋ ،ﷲﺎﺑ ﺰﺘﻌﻣ ،ﺲﻧﻮﻳ ﻲﺒﻠـﻗ ﻢﻫﺎﺴﻨﻳ نأ نود ﻲﻤﻠـﻗ ﻢﻬﻴﺴﻧ ﻦﻣ ﻞﻛ زﺎﻨﻴﻬﺷ و ﻪﺒﺤﺑ ﻲﻧﺎﻋر يﺬﻟا نﺎﺴﻧﻹا ﻰﻟإ ،دﻮﺟﻮﻟا اﺬﻫ ﻲﻓ قﻮﻠﺨﻣ ﺰﻋأ و عورأ ﻰﻟإ ﺮﻜﺸﻟﺎﺑ مﺪﻘﺗأ ﻲﻓ ﻞﻌﺟ ﻦﻣ ﻰﻟإ ،ﻲﻠﺒﻘﺘﺴﻤﺑ ﺎﺤﻣﺎﻃ ﻪﻣﺎﻤﺘﻫا مﺎﻤﺘﻫﻻا ،ﺬﺧﺄﻳ ﻻ و ﻲﻄﻌﻳ ﻦﻣ ﻰﻟإ ،ﻪﺗﺎﻴﺣ ﻲﻓ ﻼﻣأ ﻲﺑ ﷲا كﺎﻤﺣ ﻲﻟﺎﻐﻟا ﻲﺑأ ﻚﻴﻟإ . تﺎﻬﻣﻷا ماﺪﻗأ ﺖﺤﺗ ﺔﻨﺠﻟا ﺎﻬﻴﻓ ﻞﻴﻗ ﻦﻣ " ةﺰﻳﺰﻌﻟا ﻲﻣأ ﻲﺗﺎﻴﺣ ةﺮﻫز ﻰﻟإ كﺎﻋر . ﻲﻨﺘﻤﺳﺎـﻗ ﺎﻣود ﺔﻳاﺪﺒﻟا ﻲﻫ ﺔﻳﺎﻬﻨﻟا و ،حﻮﻤﻃ و يﺪﺤﺗ ةﺎﻴﺤﻟا نأ ﻲﻨﻤﻠﻋ ﻦﻣ ﻰﻟإ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﻲﻣأ و ﻲﺘﺧأ " ﺔﻳﺪﻴﻠﺧ " ﺎﻬﺟوز و " ﻒﻳﺮﺷ " ﺖﻴﻛﺎﺘﻜﻟا و ﻧأ داﺆﻓ مدآ ،ﺮﻳﺬﻧ ﺲ ." ﺎﻴﻧد ،ﻒﺳﻮﻳ خﻷا ءﺎﻨﺑأ و ﻲﺗاﻮﺧأ و ﻲﺗﻮﺧإ ﻲﻣأ ﻢﺣر ﻲﻧﻮﻛرﺎﺷ ﻦﻣ ﻰﻟإ زوﺰﻌﻣ ،ﻲﺑﺮﻌﻟا ﺔﻠﺋﺎﻋ ﻞﻛ ﻰﻟإ . ﻲﺑرد ﺔﻘﻴﻓر ﻰﻟإ " مﺎﻬﺳ " ﻲﺗﺎـﻘﻳﺪﺻ ﻰﻟإ : ﺔﻨﻴﻬﻛ ،ﺔﻴﻣﺎﺳ ،ﺲﺟﺮﻧ ،ﺔﺠﻳﺪﺧ ،ﺔﻤﻃﺎـﻓ ﻲﺋﺎـﻗﺪﺻأ ﻰﻟإ : ﺪﻤﺤﻣ ،ﻒﻳﺮﺷ ،ﻚﻟﺎﻤﻟا ﺪﺒﻋ ،ﷲﺎﺑ ﺰﺘﻌﻣ ،ﺲﻧﻮﻳ ﻰﻟإ ﻲﺒﻠـﻗ ﻢﻫﺎﺴﻨﻳ نأ نود ﻲﻤﻠـﻗ ﻢﻬﻴﺴﻧ ﻦﻣ ﻞﻛ و ﻪﺒﺤﺑ ﻲﻧﺎﻋر يﺬﻟا نﺎﺴﻧﻹا ﻰﻟإ ،دﻮﺟﻮﻟا اﺬﻫ ﻲﻓ قﻮﻠﺨﻣ ﺰﻋأ و عورأ ﻰﻟإ ﺮﻜﺸﻟﺎﺑ مﺪﻘﺗأ ﻲﻓ ﻞﻌﺟ ﻦﻣ ﻰﻟإ ،ﻲﻠﺒﻘﺘﺴﻤﺑ ﺎﺤﻣﺎﻃ ﻪﻣﺎﻤﺘﻫا ﻰﻟإ تﺎﻬﻣﻷا ماﺪﻗأ ﺖﺤﺗ ﺔﻨﺠﻟا ﺎﻬﻴﻓ ﻞﻴﻗ ﻦﻣ ﻲﻨﺘﻤﺳﺎـﻗ ﺎﻣود ﺔﻳاﺪﺒﻟا ﻲﻫ ﺔﻳﺎﻬﻨﻟا و ،حﻮﻤﻃ و يﺪﺤﺗ ةﺎﻴﺤﻟا نأ ﻲﻨﻤﻠﻋ ﻦﻣ ﻰﻟإ تﺎـﻗوﻷا " ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﻲﻣأ و ﻲﺘﺧأ ﺎﻴﻧد ،ﻒﺳﻮﻳ خﻷا ءﺎﻨﺑأ و ﻲﺗاﻮﺧأ و ﻲﺗﻮﺧإ ﻲﻣأ ﻢﺣر ﻲﻧﻮﻛرﺎﺷ ﻦﻣ ﻰﻟإ ﻲﺋﺎـﻗﺪﺻأ ﻰﻟإ
نﻮﻨﺤﻟا رﺪﺼﻟا ﺔﺒﺣﺎﺻ ﻰﻟإ ،ناﺰﺣﻷا و حاﺮﻓﻷا ﻲﻨﺘﻛرﺎﺷ ﻦﻣ ﻰﻟإ " ﻲﻣأ " ﺔﻴﻟﺎﻐﻟا " " جﺎﺤﻟا " ﻩﺮﻤﻋ ﻲﻓ ﷲا لﺎﻃأ . ﺎﻤﻫﺮﻤﻋ ﻲﻓ ﷲا لﺎﻃأ ﺔﻤﻴﻌﻧ ،ﻒﺳﻮﻳ ،ﺪﻤﺤﻣ ،قورﺎـﻔﻟا ﺮﻤﻋ ءﺎﺟر ،ءﻻأ ،سﺎﻧإ ،لاﻮﻧ ،ةﺰﻨﻛ ،ﺔﻳرﻮﺼﻨﻣ ﺔﻳدﺎﻧ ،ةﺮﻴﻤﺳ ،زﺎﻨﻴﻬﺷ ﷲﺎﺑ ﺰﺘﻌﻣ ةدﺎـﻗ ،ﻒﻳﺮﺷ ،ﻚﻟﺎﻤﻟا ﺪﺒﻋ ،ﺪﻤﺣأ ﺪﻴﺳ ،داﺆﻓ . مﺎﻬﺳ يﺪﻬﺟ ةﺮﻤﺛ يﺪﻫأ : نﻮﻨﺤﻟا رﺪﺼﻟا ﺔﺒﺣﺎﺻ ﻰﻟإ ،ناﺰﺣﻷا و حاﺮﻓﻷا ﻲﻨﺘﻛرﺎﺷ ﻦﻣ ﻰﻟإ – ﺔﺑﻮﺠﺤﻣ ﺰﻳﺰﻌﻟا ﻲﺑأ ﻪﻔﻄﻋ و ﻪﺘﻗﺮﺑ ﻲﻨﻤﻬﻟﺄـﻓ ءﻲﺷ ﻞﻜﺑ ﻰﺤﺿ ﻦﻣ ﻰﻟإ " ﻦﻴﻤﻳﺮﻜﻟا ﻦﻳﺪﺠﻟا ﻰﻟإ " ﻞﺣﺎﻨﻟا ةﺮﻴﺧ ، " ﺎﻤﻫﺮﻤﻋ ﻲﻓ ﷲا لﺎﻃأ ءاﺰﻋﻷا ﻲﺗﻮﺧإ ﻰﻟإ : ﺔﻤﻴﻌﻧ ،ﻒﺳﻮﻳ ،ﺪﻤﺤﻣ ،قورﺎـﻔﻟا ﺮﻤﻋ ﻦﻬﺗﺎﻨﺑ و ﻲﺗﻻﺎﺧ و ﻲﺗﺎﻤﻋ ﻰﻟإ : ءﺎﺟر ،ءﻻأ ،سﺎﻧإ ،لاﻮﻧ ،ةﺰﻨﻛ ،ﺔﻳرﻮﺼﻨﻣ تﺎـﻘﻳﺪﺼﻟا ﻰﻟإ : ﺔﻳدﺎﻧ ،ةﺮﻴﻤﺳ ،زﺎﻨﻴﻬﺷ ءﺎـﻗﺪﺻﻷا ﻰﻟإ : ﷲﺎﺑ ﺰﺘﻌﻣ ةدﺎـﻗ ،ﻒﻳﺮﺷ ،ﻚﻟﺎﻤﻟا ﺪﺒﻋ ،ﺪﻤﺣأ ﺪﻴﺳ ،داﺆﻓ نﻮﻨﺤﻟا رﺪﺼﻟا ﺔﺒﺣﺎﺻ ﻰﻟإ ،ناﺰﺣﻷا و حاﺮﻓﻷا ﻲﻨﺘﻛرﺎﺷ ﻦﻣ ﻰﻟإ ﺰﻳﺰﻌﻟا ﻲﺑأ ﻪﻔﻄﻋ و ﻪﺘﻗﺮﺑ ﻲﻨﻤﻬﻟﺄـﻓ ءﻲﺷ ﻞﻜﺑ ﻰﺤﺿ ﻦﻣ ﻰﻟإ ﻦﻬﺗﺎﻨﺑ و ﻲﺗﻻﺎﺧ و ﻲﺗﺎﻤﻋ ﻰﻟإ ءﺎـﻗﺪﺻﻷا ﻰﻟإ
ﻪﻣﺮﻛ و ﻪﻠﻀﻓ ﻦﻣ ﺪﻳﺰﻤﻟا ﻪﻟﺄﺴﻧ و ﻰﺼﺤﺗ ﻻ ﻲﺘﻟا ﻪﻤﻌﻧ ﻰﻠﻋ ﷲا ﺮﻜﺸﻧ ءﻲﺷ ﻞﻛ ﻞﺒﻗ . ﻞﻤﻌﻟا اﺬﻫ زﺎﺠﻧإ ﻰﻠﻋ ﺎﻨﺗﺪﻋﺎﺴﻣ ﻲﻓ ﻢﻫﺎﺳ ﻦﻣ ﻞﻛ ﻰﻟإ ﺮﻳﺪﻘﺘﻟا و ماﺮﺘﺣﻻا ﻲﻧﺎﻌﻣ ﻰﻤﺳﺄﺑ مﺪﻘﺘﻧ ﻦﻳﺪﻟا لﺎﻤﺟ " ﻞﻛ ﺮﻜﺸﻟﺎﺑ ﺺﺨﻧ ﺎﻤﻛ ، " ﺲﻳدﺎﺑ ﻦﺑ ﺪﻴﻤﺤﻟا ﺪﺒﻋ ." ﻪﻣﺮﻛ و ﻪﻠﻀﻓ ﻦﻣ ﺪﻳﺰﻤﻟا ﻪﻟﺄﺴﻧ و ﻰﺼﺤﺗ ﻻ ﻲﺘﻟا ﻪﻤﻌﻧ ﻰﻠﻋ ﷲا ﺮﻜﺸﻧ ءﻲﺷ ﻞﻛ ﻞﺒﻗ ﻞﻤﻌﻟا اﺬﻫ زﺎﺠﻧإ ﻰﻠﻋ ﺎﻨﺗﺪﻋﺎﺴﻣ ﻲﻓ ﻢﻫﺎﺳ ﻦﻣ ﻞﻛ ﻰﻟإ ﺮﻳﺪﻘﺘﻟا و ماﺮﺘﺣﻻا ﻲﻧﺎﻌﻣ ﻰﻤﺳﺄﺑ مﺪﻘﺘﻧ ﻊﺿاﻮﺘﻤﻟا . ﻢﻳﺮﻜﻟا ﺎﻧذﺎﺘﺳأ ﻰﻟإ نﺎـﻓﺮﻌﻟا و ﺮﻜﺸﻟﺎﺑ ﻪﺟﻮﺘﻧ " ﺶﻴﻌﻗ ﻦﻳﺪﻟا لﺎﻤﺟ ﺔﻴﻋﺎﻤﺘﺟﻻا مﻮﻠﻌﻟا ﺔﻴﻠﻜﻟ لﺎﺼﺗﻻا و مﻼﻋﻹا مﻮﻠﻋ ﻢﺴﻗ ةﺬﺗﺎﺳأ " ﻪﻣﺮﻛ و ﻪﻠﻀﻓ ﻦﻣ ﺪﻳﺰﻤﻟا ﻪﻟﺄﺴﻧ و ﻰﺼﺤﺗ ﻻ ﻲﺘﻟا ﻪﻤﻌﻧ ﻰﻠﻋ ﷲا ﺮﻜﺸﻧ ءﻲﺷ ﻞﻛ ﻞﺒﻗ ﻞﻤﻌﻟا اﺬﻫ زﺎﺠﻧإ ﻰﻠﻋ ﺎﻨﺗﺪﻋﺎﺴﻣ ﻲﻓ ﻢﻫﺎﺳ ﻦﻣ ﻞﻛ ﻰﻟإ ﺮﻳﺪﻘﺘﻟا و ماﺮﺘﺣﻻا ﻲﻧﺎﻌﻣ ﻰﻤﺳﺄﺑ مﺪﻘﺘﻧ ﻢﻳﺮﻜﻟا ﺎﻧذﺎﺘﺳأ ﻰﻟإ نﺎـﻓﺮﻌﻟا و ﺮﻜﺸﻟﺎﺑ ﻪﺟﻮﺘﻧ ﺔﻴﻋﺎﻤﺘﺟﻻا مﻮﻠﻌﻟا ﺔﻴﻠﻜﻟ لﺎﺼﺗﻻا و مﻼﻋﻹا مﻮﻠﻋ ﻢﺴﻗ ةﺬﺗﺎﺳأ
6 ن و ل ا فد ا ا ب ط ا ب ط إ مو ا ر ا ،قط ا ا ،ةرو ا و و ،ل ا ل#$ ناد%و ا و ب ا فد & اذھ ا ع $إ ل # تار إ ك ذ ج - ذإ ،ن ا ر . # س 0 1 ن2 ، ر ا نو 3 # ،ل ر ا و ، ث-# د$ نو ت و ا ن م إ $5# ك # رو % ع و ، 6 وأ ،ن ب ط - ر ا عو3و ن اذإ و ع $8ا ،&# و ر 2 و ،فد ا در9 ا تاد و ت :# أ ك ذ ز ر ا إ ةرو ا ع $<ا اذھ ق - ل ا ب % . و ةرو ت 0 ،ن ل ن < # ط - ت-# أ ، ر- ا و د د- و ، = <ا ب ط ا ةرو # ل > ا زو :# أ ا ،ةرو ا > ت ھ % 8ا ل 0 .ا رود ا ب ت-# أ ذإ ، ر ا %و ا و & %و ا ةو$ ،ت و ا ا ه # ا ةر > ا ن ةراد%# و ،& ر >@ او و د ،د % =2 ا نإ اذ ت-# أ ، 1 % 0 ا ت ز.ا ل د ر# أ أ ا د0أ ن ت-# أ و ع $<ا لو ا ل6 و ضر يأ ن ر # ا و ،تارد ا ل - وھ %ا $ وأ ل0 د يذ ا ط ا ن ھ ا ت # و تارد ا ط = إ $و ا ت= - إ &%و ا م> ،ل 9 ا ك ذ دار ا ن او ا إ ل6 ر م ق رط ن 9 تاذ = . ار > & لو :# أ ،& م6 د م= <ا ل6 و ن ذ يذ ا ل 8ا ن عو ا اذھ ت Cا ل> ء 3 ا # م ا ر # ا د # اذھ و ،ت زأ إ لو- د$ ا ةرد و ءارCاو ت ھ % 8ا ر 2 و ، ر >@ ا م= <ا ل6 و هز ر8 ،ت $8ا 3و م % ار إ و ب # ك ذو ،ل 8 # م6 ا ل#$ ن يذ ا ل 0 ا ج -8ا ل= ن % إ %8ا ل و ، ر ا فادھ@ ا رو % ا اذ فد و & 6 و ر .ا اذھ س أ ذإ ، # م ر ھ % ا م= <ا ل6 و & 8 ا ر ا %8ا ل 8ا اذ 6ر ا د ا .
7 تارد ا - ن = ن ر # ا م ف ر ، = <ا و ا هذھ و ك ذ ناو د ا ل#$ ن ضر2 ا اذ م ا = <ا ت= - و ل= ن - طو ا و تارد ا دإ ، ر6از% ا لد ا ةرازو 1 نو # # ر م أ ت= - ا هذ # # ت #و ن ھ ا ل# ير6از% ا نو ز9 ا ر ير6از% ا نو ز9 ور <ا 1$و ا . مھأ ن ھ = <ا ت= - ا نأ ر # # ا - ن $او ل 0# ر # ا ا ل6 و ا ذإ ،تارد إ 3< # و ن ا بط و 1 % 5 ،د-او نآ ةرو او تو ا ا نذ.ا . 9 إ قرط ا ن و - ارد ضو ا درأ ق ط ا اذھ ن عو3و لو ر ا ل= ن تارد ا و ر # ا ا = <ا ل6 تارد ا - # و ، = <ا ت= - ا ت ط ت= - ث=> %و و ا ل - # م ا ل= ن ك ذ = إ د# ھء ا م> و ارد ا عو3و و ب # $ يو و ا ن= <ا وھ ،ير6از% ا نو ز9 ا %و و ا ل ا : ث د ا ارد ا & و ت= - ا ةءار # ف 0 ا ن - ، - ل ا ت 2 ا ل= ن 8و د ق و ا ل - ا : % " ثر ن ور " و صو2 # ب ط ا ق ا - - ل 8د ن ف0 ا د وھ و ، ر ل ن 3 ا تارد ا . و ، ارد ا ضرG ق - و # ا ، 0إ # %<ا ،م ا -3او ط عو3و ا لو- د # ھ ا و ل 8 # تارد ا عو3و تط#ر م # $ ا ارد : و يد ل إ ىو -ا يذ ا يرظ ا ب % ا ل 9 ا ،ن لو.ا : و ،يو و ا ن= <او ن= <ا ل 9 ا > ا : و تارد ا ةرھ ظ $او ،ير6از% ا ت= - ث=> %و و ا ل - ا إ #ط ا ب % ا 3ر تارد ا - و و .
تارﺪﺨﻤﻟا ةﺮﻫﺎﻇ تادﺪﺤﻣ
يﺮﺋاﺰﺠﻟا ﺎﻬﻌﻗاوو
9 ادھأ و ارد ا ر ا ب أ : أ ب ا : إ و ، ط ا ن م عو و ا اذ ر ا نإ تارر ن و ، و و اذ ر !ا ض ا : 1 -و -و ا ب ا : د$ ت ط ن ل ، &د ا ل ن م عو و ا اذ &اد 'ا نإ ذھ ر ) ا لو اد ث ءار إ د و ير-از ا / ا & ةرھ ظ ا ه ف & عو$و ا ن $و ا و ل$4ا 5 وأ ةرھ ظ ا هذھ ج8 ا ت ط ' ا ت $ ةرھ ظ ا هذھ 9& . د ذإ و ير-از ا ب ) ا ن; ت ط ا ن ر< أ نو ) ن ذ ا 75 % / ا ن ا ط و 8 'ا ر< 4ا مھ ير-از دؤ ا و ل> او م' ا 5 ةر<ؤ ا ةد ا هذ و ك8 ا 5 إ أ ب '4ا ن : • ةر 4ا ر) ا ر' ةر و ك ذ و ،ر-از ا & تارد ا ةرھ ظ ر ) ا ) ر-از ا & ف ا ةر & .( • ر-از ا م ھا -و ار ؤ صو 5 ل ا ر & ك ذ و ،تارد و تاود د> ل8 ن إ & A ، و و ت ا د & در ن او$ ن' 5 و ،ةرھ ظ ا هذھ 5 ء > او ا ل8 ن ك ذ و ت و> ا نو > ر 4ا ل د نو $ -از ا تاءار Aا . • & 8 إ د نو ز ر-از ا ل 'ا تارد ا و ، ا و ب ) و ھرار أو تارد ا ةروط ت8 ا ار ؤ 'ا و و ا و ، ء > او تارد ا ن $و ھر ط أ ن .
10 2 -اذ ا ب ا : ة > ا وؤ' ن از ا و ، م ن B ) ا ق 5 م8 Aا مو ل Dاو و ، ل أ ن ك ذ تارد ا او و ء > ا . -و ،E ر ا و ن8 A B) ر ھ ا ىد > > E ا تار B . -ل ا G 5 ق فر ا & Hر و و و ا ت8 و و ' ا ك ذ و ةرھ ظ ا ا 5 فر ا فد & ا . -ا س ىد لو ت '-ارد -ا م-اد -ا ت8 و تارد ا رط و و ا ذ 5 ك و م8 Aا مو د ىو ' ل Dا . ب فادھ ا : ورط ا / او ا ن ن ةراد ا وط ةد تارد ا عو و ظ د> ،ش$ و ل ل ' & E ا 5 ب ) ا ت ا داو ا هذھ رار أ &ر اد صو و ، 5 فر ا اذ ،/ ا ل اد 8 'ا ع را ءارو ا ' -ر ا ب '4ا
&ار Aا كو ' ا اذ > ا ن او> ا وأ ت - Aا و م $ر4ا ن ث د ا وأ
... و ،9 ا 8 Aا ل- 'و رود ن ثد / او د $ ن و م و ا ت8 ا و و & ا ا تاذ ذھ رط و ا و ، &!ا ه ن اءز نو ن ع8$Aا ' ' س ا اذھ . و 'ارد ل نو عو و ا اذھ ر ا س '4ا اذھ 5 . و و ' ا ل ا لو 5 ف$و D 'ارد ن فد ا نإ ل ا در ت8 و ،ط>& ھ ىر أ فادھأ إ : -يأ ةرو > > ا رود ا ن ف) ا و & و و ا ت8 Dا ضار 4ا و ، ر-از ا & تارد ا ةرھ ظ . و و ا ن ق ط ا ىد زار إ و و ا ت8 ا ا تDDد ا ير-از ا / ا & تارد ا رط /$او / . -و م $رأ ر ) ةرھ ظ ا هذھ /$او لو ت ط ةروط ن ،ير-از ا / ا & ر-از ا & ةرھ ظ ا هذھ .
11 و ا ت ؤ ا : ذإ ، Dا ة ا ر & 5 إ دو> ر روذ E عو و تارد ا ط نإ ل 'ا 5 لد ،د8 ا ل $ / ار ا نر> ا 5 إ ر دو ر و' و تد و ذإ ،نو &K ن ر و' ا E نو> ط او " ةد ا ت ! " و ، دو ا فر د> و نو ا " ش # ا " فر ،د8 ا ل $ ث < ا نر> ا ذ " ن و ا " & ذ 8 ا ر أ 500 & E$اروأ نوB ر ا دو ا ن ث ،د8 ا ل $ م أ ، د ا م 'و>ط " ت % ا ) " عو أ وھ رد ( & ، ، د$ ش 4ا E&ر د> و م ن ا 5 إ هو > 525 م . ط فر ن و او سر & د8 5 إ & A و ، د ا ةر ا & تارد ا
و ، د> ا 4ا ن ر) /' ا نر> ا ل-اوأ & " ر ور د " ن ةد ل & و ،نو &4ا ن ن &رو ا 5 إ ' م'Dا اذھ ق طأ " سو رو " د م8 4ا E إ ، و ،ق رHAا ل و ) عو و ا اذھ زر ت ' ا ف ذ ن و Dا ت8 ) ا ط 'وأ & ھر ) Dإ ر ةرھ ظ ل ) م ، ا ا ن ر ذإ ،ر-از ا & ،م ا & ود أ E ت م يذ ا ت ا لود د ط نأ ت ط 'ا ث ،تارد ا ر ) ا رط سو$ & عر> ر ا تاو ' ا & تد ) أ ذإ ،ف ا زأ تاو ' ط و مو ' ا هذھ ور & ةد ز ةر 4ا و ، ن طو ا داو ا ت ن ن د ا دد & ةد ز دز ا ر ا تDد أ ، < و ن جر D & ،مو د و دا G- و تارد ا &! تارد ا & & نو ا رذ ذإ ،ن دAا ر ) ا
و ر طAا اذھ & ور B نو ) ن ذ ا ب ) ا ط 'وأ ھر ) ا 80 % ن ن ر-از ا 1 و ا زأ & ر-از ا ل د ' ل اذإ يذ ا ر 4ا وھ ىد / ا 5 ' ا ھر <آ نأ ك ذ او 5 وأ ء > ا ب 1
12 ا دود و د $ا ، ' ' ر <آ 5 إ Dا ق) $8 أ د8 ا ل > ' دد و ، تارد ا 5 ن د ا در ا . و ر <آ ن &و و ط ر-از ا ترط' ، ھ > د D رط ةرھ ظ ا او ط و ،ت 'اردو تاود ،ت ا م ظ ، و و و ز G ار ت > 5 إ & A و ، 8 إ نو ز ا ) ) 5 ار ؤ < م ، تاذ و و ت8 ير-از ا و تارد ا رط ن ل > ا فد ء > ا . ا اذھ & ضو ا درأ ضرB ا اذ تارد ا & 'ارد 5 ز ر ،عو و ل8 ن E أ ر ، ا ا تاذ و ز ا و و ا ت8 ا ل8 ن 8 Aا ل- 'ر ا و ت و ' ل د ا ق > ن Aا و ع $ 4ا ل8 ن س ا ر و ،م8 Aا ل- 'و < ت ط> Dد 'ارد ل أ ن E اذھ تاذ و و ا ت8 ا & ر ا ةرو ا ر ا ت ط> ا هذھ ،تارد ا رط 5 ا ا 4ا 8 Aا ل- 'ر ا ل )أ ن ھر H ن ھز يذ ا ' '4ا ر ا و ،ىر ھ ن ل- ھ م E ' إ ل8 ن ن ' Aا و ل ) & ' 'أ ارود ب ا ت و ا ل ) & ، رو ) D وأ دارإ > رط إ ز & ،E ھذ & فذ>
8 Aا ل- 'ر ا E يذ ا عو و ا ن رو E د . و ا )Aا 5 Aا 'ارد ا هذھ ل8 ن لو فو' ك ذ : " # !و ز() ا و و ا ت* # ا س ىد يأ - إ ط% 0 تارد ا " ؟ تء -ز تDؤ ' 5 إ ھ & )Aا هذھ 5 N و : 1 / ؟ و ز ا و و ا ت8 ا ا تDDد ا ھ 2 / 'ارد &د ' ا و و ا ت8 ا ت ط> & ور ا رو ا ب' ىد ؟ ل عو و / 3 / وھ ؟ تارد ا & ن ر ا & د ا بو '4ا
13
4
/
&د ' ا ت8 ا & تارد ا & ن ر ' ا G ا و ؟ 'ارد
5
/
؟ ط> & ع $Aا ف ظو ا ا تاذ 8 Aا 'ر ا ت ط 'ا لھ
1 اودأ و 2 ! ا : أ د ا G ا : ا ر B E و و هر &أ ب ر و م ظ ث ا ' ' -ر ةوط G >ط G- 5 إ لو و ا . و E&ر " يود ن #ر ا د " ف) ا 5 إ يدؤ ا ق رط ا E ; > > ا ن & مو ا او> ا ن - ط ط'او و ل> ا ر ' 5 ن ا د 5 إ ل 5 E د د و . و رد م ا ق ' ا نأ ھر طإ & وو ت و ا 5 لو ا وھ 'ا و ا تDDد ا 5 فو$و ا وھ &دھو &ر ا ، 8 Aا 'ر ط ا 5 ا و و ' ا ا و ا ت 'ارد ا ن جرد 'ارد نO& . و & و و ' ا ر > ا تر ظ د> ر )Aا م & ت ' ا تاو ' اد 'رد رو ظ 5 إ ىدأ ، ' ر ا و ،ن ا م ھا ل ت ر P ط ھ ير 'و' ا ' ا م ا ثار ط ر " ر و يد د! !در ) " 1875 -1813 ( يذ ا E & نر> ا P ط & E دد " ا ت ! ) ا 0 تار # " و E ; E&ر Dا ة ا ل اد ت 8 ا ة سرد يذ ا م ا . 1 و ن د> " ر و يد د! !در " ظو ا ر H وأ ظو ا ت B ا ل م م م )
parlé ou non parlé ل-Dد ا ل sings ( و ، هد ء " ثر ن ور " ف) 1 ، ا ت و ط ا ناو د ،ل Dا و م8 Aا مو & ا ث ا Gھ ، د أ 'ر ن 2003 ص ، : 283 .
14 E > & فد ا اذھ ن " ا ر4 ! 5و و " وھ و و ' ا عو و ل $ ث ظ 4ا ل systèmes و E د ت ود هد : تاو 4ا ،تاء Aا ،رو ا و ء )4ا ن 4او ا داو ا هذھ ت ر تDو و ور ا ،ر- ) ا & ھد و ضور ا ... 9 ا . & ث ا فر اذ ھ و و ' ر& & و و ' ا ناد ن ر <; ثر نDور ) 1915 -1980 ( P & ذإ ،باد!ا ل & ت ' ا تاو ' ن ءاد ا ھ اروط " ثر ن ور " ا ل E > ر )Aا 5 إ لو د و و ' ب ا و ،ةرو د$ و و ' ا ثو ا ت&ر و ةرو ' > ا ل أ / ةز $ " ز ن ر ." 1 و ز و لاد 5 إ ل د ا و و ' ا ئ $8 ن ط ر ا لو د mode de signification و م ظ ل ا 5 ا 'ارد 5 إ و و ' ا م فد 8 و ،ناو او ن ' Aا B سرد و & ' ا ر H ت 8 ا ن ھر H >' ھر ن ب 'أ ،رور ا ت 8 ،ت 8 ا رو ا ،ط-ار ا ،ضر ا ... و ،9 ا ل ا د و و ' ا " ثر ن ور " و ' ا & ق $د ا ث ا ل )أ ن ل ) > ا ت و و> 4ا ل- 'ر & مز ،ءاو' ا د 5 ' 4ا ، 'ر ا ه ا د ا ث ا و ا ق > 5 إ 5 ' ا ل8 ن ل Dاو و و ' ا ب او ا 5 فو$و و ل ا م د نأ ;) ن ا & >< ا اذ . د أ ھ ر ا ةرو ا نأ ر ا ل لو ' 'ارد ل8 ن & ' '4ا ھر -ل ار ث8< 5 و و ' : ∗ ل ا / ط> ا : و مو> ' ھ ) ا ل ا ف و ا / ت8 و ، ل ق $د ا ل8 ن اذھ و ا م ف او ا ل ا H ب > ا 5 1
Camdin Jean- marc de: la communication marketing ( concepts, techniques, stratégies ) economica, pomis, 1995, p19.
15 و ، ط> ل نو د د و ،E ھ ا ط> ا عو قرط ط > ا و از ا و ،ةرو ا ط > D ' ا و إ & ت ھ ' ا ار ا ر اذ ، ط> ا ج ' ا 'ر ق & ءاو' ت8 ا ت ط> E ل ل مو> ' وأ ظ ا و تاو 4ا عاو أ ل اذ و و ا ا ج إ & ت ھ ' ا 5> 'و ا . ∗ ثر نDور ق&و ت8 ا ل : ،اد 5 ل ذ أ لو ' ھو مو> ن و ا ن ا اذھ &و ، ر ا ود ا ل يأ ، ا
' ا ل ا G & صوB ا & ق ط ،ط>& ل ا ن ءز ا
ن و و و ن و & اد ا ر ا ن ر ل تDDد 5 إ قرط ل ف) ن ا و ' ا ناو 4ا ل ل8 رو يذ ا ن ز او ن ا ل ، ت و ھد أ د د / ا E & و ' ا 'ر ا د أ د د 5 إ & A ، Dد ا . 1 ب ارد ا تاودأ : ا تاود4ا 5 د ا 'ارد ءار<إ ل أ ن : > ا : تاودأ ن ةادأ ھ ا ث ا & ت و ا / و وأ او ا ھ ن E و و ع Dاو ) ا ل Dا 5 مو> ھو باو 'Dا وأ ا ن او وأ )$ ثد و اد 5 ل ن <و ا وأ ن ر ا E و وأ ث ا ف و ،دد ضرB ك ذ و لو ا ث ا د ر ا ت ا / ل أ إ > ا > نو نأ إ & ةد د ت 5 > ' -'4ا د د م ث و E و و H ا س ثو د & مو> يذ ا ص ) نو 8& ،ب ر ا س >ط E أر & ود -'أ & إ وأ H ةد إ وأ -'4ا H ر > ا > ا أ ، در ا ا 5 ا هر ا & ث ا ذ ; 8& و ظ ا ةرو و ھازB و ھ إو ت Aا ف ور > ا م ك ذ ف$و >&و ا و > ا / ) ھ و E إ & قد ا 5 ثو ا - > ا 5 . 1 د ا د ن ' ناو)ر : ، رد 'Aا ، ا ب ) ''ؤ ، ا ث ا لو أ 2006 ص ص ، : 157 -161 .
16 ت و ا / ةاد4ا هذھ ل8 ن و و 'ارد رور ھ أر ا م ا ن و ، < ا / ار ا & ھد إ ن / > ءار O $ ،ك ذ ق > ل ' & ةد ' ا " ةر 5ھ راز " $و ر& ةر د ، تارد ا & طو ا ناو د و ، دإو مو ك ذ 18 -03 -2012 ط ر > /$او ا ناو د ا تاذ ر> ، ) 5 ا ر-از ،ل8> 'Dا عر ) . تار ا : ةرھ ظ ا /$او & ر< أ ق ا فد ذإ " ر6از5 ا 0 تارد ا " ; ا ظ ا تار ا 5 د Dا 5 إ ، دإو تارد ا & طو ا ناو د و ،ناو د رادإ رو 4 ھرو /ط ' م ا ن ل ) & و ت8 ور إ ق- <و PDF و ب' > ا او ، 'ارد ل . 1 و ق- <و ا ت 'ارد ا : و د > و ت - Aا ك 'ارد & ھد أ ا ق- <و ا ا و تارد ا & طو ا ناو د ، دإ و ،ر-از ا & ) ا ةد ر ا اد ' $ تارد ا رط ن ف) E ث / ب' . 'ارد ا : بو 'أ 5 إ ءو ا E و ،ث / ل ل Dا ث ا 5 ب 5 لو ا / ط ' 5 ، 4ا / ا ل< ةذو ; ا ت ا هذھ ، ا ت و ا 'ارد ا )إ ن ب ا و Dؤ ' . و ن اءز ل< ا ھ ا و ت او ص- ا ث ن 'ارد ا / اذ اد ةر نو د$ ا ،/ ا تاد و ل 'ارد 5 إ ث ا ; نأ لد & 1 د ا د ن ' ناو)ر : ، رد 'Aا ، ا ب ) ''ؤ ، ا ث ا لو أ 2006 ص ص ، : 157 -161 .
17 & 'ارد ن E B / ةرB 'ارد 5 إ ; E O& ، 'ارد ب / ا تاد و . 1 و هذھ 'ارد & د ا د$ " د4% ا ! ا " و ' و ، 'ارد فدھ ا ھ < أ ىر E 4 ، تD ن نو نأ ث ا د ا 4ا / ا ل و E 'ارد ن ضرB ا E ق> و $د 8 < E 8 إ تارد ا عو و ،ر-از ا & ر ا هروذ لو د E لوأ ت> نأ ذ ا ت ط ' ا ت ' ذإ ' ر-از ا 5 إ &!ا هذھ 1975 إ / و 5 إ ، د او ةرھ ظ ا هذھ & ار ' و ھر ) ا ن ا ن د د ا / و 8 إ ت ر ا ار 'Aا ھ ت > و 8 Aا وط ا ار او تاود ا د> 5 إ & A ،ت و ا ت د $ و ا ار ؤ و و ا ت8 ا ن د د ا م ن ك ھ ،ء و ا اذھ ر ر و ، ھرط و تارد ا ن ر< أ $او 5 ير-از ا ب ) ا / و اذھ /$او > > م أ ،صو ا و تارد ا ط رط ن دAا . 2 و & ةرھ ظ ا هذھ ر ) ا ر' ن ا ذ و ،ير-از ا / ا ت ' و ا 5 و د $ا ، ' ' فورظ ط ' ت &د ، &ارB 5 ذ 4ا 5 إ ت و د ا ن ل و تارد ا & ار 'A ق $د ا ق ط ا ، ار ر< ; ج8 ا و ، ' &د وھ 2002 س '; 5 إ " # 0!طو ا ناو د ا و تارد ا ! دإ " E> 5 ذ ; 5 و ، & & ' ' / و ذھ لود ا / نو ا و ،ت ' ' ا هذھ / و & ةر و ر ا رB او ورو4ا ك ذ س 'أ 5 ن د د ا م ظ م و ر-از ا & ت > ا ر ءاد ا اذھ رط /$او حر) ، ،E ج8 ا و و / و & ر< أ G- ق > فد " # 0!طو ا ناو د ا ! دإ و تارد ا " ل ) & & ار 'إ " # ) 0!طو طط " د ا 1 د ر و أ : ث ا ا ) ت ق ط ا و ل ار ا و د او> ا ( ط ،ن ،ر) ن راد ، 1 ، 1998 ص ، : 146 . 2 و ن ' د P و ' ' G ر ن )او ب د : ط ،ندرDا ،يوDد ،E 'أ و ا ث ا Gھ 2 ، 1999 ص ، : 62 .
18 ن ،تاو ' / رأ 5 2004 H 5 إ 2008 م و ،فادھأ ةد رط' E 8 ن م< ، & G- 5 إ لو و > > 5 ل ا . 1 و ل8 ن ا اذھ ةر & ، او ا ل ن اذھو ،ج8 او & ا دو ز ر م ،طط و ا داو ا ز ' ع را 5 إ ىدأ وھ دود ا طر) P فرط ن ةرد و ا ن د د ا م م ،ن 4ا و ت8 ار 'Aا هذھ م د ت وط ا عو$و ا ن ب ) ا $و و ، 8 إ ھرط ن . 2 ن ةر ا هذھ 2004 -2008 ةر ا هذھ ل8 م م ذإ ، ز ا ل ا ھ ت8 ث8< ، د $ > رط ن فاد ' $ ، و ز ل- 'ر ' و ا و ب' أ أر و ، 'ارد عو و وھ " # تارد ا 0ط رط " و ا و ' ا لود ا ل8 ن - P : 1 G ر ' ' P و ن ' د ن )او و ، ب د ق ' / ر هر ذ ص 65 . 2 دإ و تارد ا & طو ا ناو د ا : ،ر-از ا ،تارد ا & و ود ا / ا 2007 . ا م$ر او و و د دد ط> 9 ر ر ةر & 01 تارد ا ا &آ ن 5 إ فد ر د ا Dا 04.18 د 19 2005 ذ 2005 اذھ و 5 إ
19 م8ر لود5 ا ) 01 :( ةر ا ! ا ص6 4 : ت8 ا هذھ لو ، و و ' ا 'ارد تز را ، E اذھ هذھ نو ةءار$ فد و ،ل- 'ر ا و رط 5 Dد جار 'ا و تارد ا & . 1 ت #)ط4 ا د د# : ن8 Aا مو : و E و يذ ا مو ا دد ن8 Aا م ھ تدد ضر ' ھ و ف ر ا ن 8 ا ل $ ث ن8 Aا ھ م ا رو دوز ا " ب;ار ا 0! (4 ا :" >> و ر' ا ن 8 ا ل > ،ن 4ا نود ا & ك ذ ل > ر< أ ن & E أ وأ اذ ن << 1 ،ناو د ا تاذ ر> ث ا ھار أ > ، دإ و تارد ا & طو ا ناو د $و ر& ر د ،ةر د ،ةر ھ رازD مو 25 / 11 / 2009 ا ر-از ا ، . E> يذ ا ط 02 D تارد 5 إ فد ن و ا ل &أ ة ل أ 05.26 د 38 03 تارد ا ق رط ع و ك ل > ' ك- أ ن 5 إ فد يذ ا رر ا E> تارد ا ةر'4ا دار&; 03.10 د 16
20 5 ل $ : >> و م ت أ رار'أ م ترر'أ << ] حو 92 [ و 8 و ار' يأ & ف ر ' ا رو د " : 5 إ /- ن ر <; ا 5 إ فد ل ا E ; لو> ) ر H س 'أ 5 ير ) و E ) ن ن ا P ث ، ن ل Dا م ا ل- 'و ا ل8 . 1 و ا رو 4ا ق ط ن جر D ص- ز ن8 Aا نO& ف ر ا دد مHر ث : -ر وھ ن8 Aا نإ 'و 8 ن م يأ ةر) ر H ا ' . و ا مو : و دار&K E ' إ و و ا د إ Aا 5 م ت ا ةر ع $ و ن يأر وأ م- > ا إ فد G- ق > د > ن و ' G ذ ا و . يو و ا ن8 Aا مو : وھ و د )رإ دو لذ ت - ھ E مو> رود ا دو وأ م ظ Dا ذ ; رود دو ا هذھ ت ءاو' د )رإ د )رAا و راد O - ھ م $ وأ ت8 وأ تار) / زو ر) و ت8 م > ا ك ذ و ،ت و ت > ت 8 A م > ا . 2 8 Aا ا مو : Aا ن ' ' ھ ت 8 و ا ، 8 Aا دو ا ن دد لذ و ت 8 Aا ك ج A ةدد فادھأ ق > ك ذ .
رو ا ت ا ء رA دد ز لود >&و ت 8 Aا ن دد ھ
. 3 تارد ا مو : رو د ا E&ر د> " 0! و ر " ر و ط) ةد ل E ; و ،طر ا ك8 '8 و تD 5 إ يدؤ نأ ن ك ، ط) ا داو ا د > و جاز ا ،ر ا ر B و / ا 5 ر<ؤ ا داو ا كو ' ا . 1 1 ط د ا ا ب ا ، رد 'Aا ، Dا د ا 'ر و Dا ل Dا ، د ا د ،ث 2004 ص ص ، : 167 ، 168 . 2 ن 8> : ا ط ، ا راد ، ن8 Aا > > ، ر د 1 ، 2002 ص ، : 13 . 3 ب ط ،/ زو ا و ا و ر ا راد ، 8 Aا م ا ، ر د 1 ، 2004 ص ص ، : 21 -22 .
21 نو ز ا مو : ' ا م8 Aا ل- 'و ن 'و وھ G ار ر ث ر ا و و و ةدد ر أ 5 / ط E 8 ن 'او ا طB ز م ا . 2 % ا ت ارد ا : ير-از ا نو ز ا & تارد ا رط لو رو ت و و و ' ل 8 Aا و ز ا . ت و )إ 'ارد ا : ھ ت و ا ھزر ا ت ' Dا 8 Aا رط ط> & و ز ا ؟تارد ا ت ارد ا ط ر ا : 1 . و ناو ر )Aا يد $Dا ح Dا لظ & و ز ا ر )Dا 'ر ا و و ' 'ارد . 3 ت و )إ 'ارد ا : رود وھ ر )Aا ؟يد $Dا ح Dا لظ & و ز ا . 2 . & در' ا ر ا ناو ر )Aا و ز ا ل > ا ف ت و و و ' 'ارد 1 1 ل$ ا ا ن ب ) ا $و & م8 Aا & لو 'ارد ، م ' و م8 Aا مو م'$ ،ةرو) ر H ر ' ا ةد ) ل ةر ذ ،تارد ر-از ا ،ل Dا 1998 . 2 لازH ،ر) ةد د ا ا راد ، و و 'و' ت 'ارد ،ل ط ا & >< و و ز ا ت 8 Aا ، د س إ 2001 ص ، : 131 . 3 ةز & ف : و ر )Aا & و ز ا يد $Dا ح Dا لظ , ر )Dا 'ر ا و و ' 'ارد , ل 'ر ود هارو د ةد ) ) ةرو) ر H ( , مو م'$ م8 Aا ر-از ا ل Dاو 2004 -. 2005 ..
22 ت و )إ 'ارد ا : ؟ل > ا ف ل ر )Dا ت و ا & در' ا ر ا Dد ھ . 3 . ن8 Aا يو و ا هر <; و رو ا 5 B ا و ةرو ا ىو ' 5 و و ' 'ارد )ا ت و 'ارد ا : مھ ' لھ ن8 Aا ؟E و ' ن ر B او در ا 5 ر <; ا & يو و ا 1 د ةد فد ھ : & در' ا ر ا ر )Aا و ز ا , و و و ' ' 'ارد ةد ) ل ةر ذ ،ل > ا ف ت ر-از ا ،ل Dا و م8 Aا مو م'$ ،ةرو) ر H ،ر ' ا 2005 . S د و ن : ر H ،ر ' ا ةد ) ل ةر ذ ، B ا و ةرو ا ىو ' 5 - ' 'ارد ،رو ا 5 هر <; و يو و ا ن8 Aا و م'$ ،ةرو) ل Dا و م8 Aا م : ر-از ا 2006 .
24 د : اءز ن ا أ د و ا و ا ن و د ا أ ، ا ط إ ط و ت و"# دوز و $ ق " ةرور( ل(*+ " و ت , او او (ور# ا ت د- ا ھد او ن أ . اذھ د# م ث - ھأ ن 2 ت"# ةر 3 ارو أ ك ھ نأ در ر -5ا و جار-إ ا و ا 7* 7 * عاد إ 9ر او و ا تار3ؤ ا ض# ماد-و و أ إ و ن "# ا ن #* ل ا " 3 عو(و * رو< ا و ر # و ن ا ارد هر 3+ >" ن ا ذ-أ د و رو< ا ذو يو و ا .
25 لو ا ث ا : ن ا 1 / ن ا مو : يدر* ل ا ،رو ج رو ور ق*ر ر $ ةز," ا 7* ءور ر ص ن ةر ) 7 -A ( دھ A ا > إ < و و"# ) ل ا ( ن ز- اد ل #* رود يأ نود ر ا ر ا و " ا ىو ا , ظو ر 3+ . " و ل - ن م يأ ةرA ر $ ا ر . *ر " ندو " و *ر " ل د " ل9 و ا ر 3 عو*د 7 -A ر $ ل ا + ," - ا ا . 1 2 / ن ا ص : و ن ا ث و< D او ق ط >" هرA . >" يرود ا ر 3+ ا إ ن دھ A ا . إ و ةرو او تو ا ماد- ا ن ةد , ا 7* وأ ن ا 7* ءاو ر ا ىر-5ا ا ل9 ر ا . 3 / ن ا ف ظو و عاو أ : عاو 5ا : فد< ا ب ن ا : ت ر ا ن رظ ا ضG ن # 7#" مو<, H ور > إ فد< ن د" < * مو " 3 * ، ," - ا ،ة ا >" ن + ا >" ن طاو ا ب $ر ل أ نود D" ا ن ن # عو ماد- ا ةر , م لو ق لو ز ر ھ + * ر-آ ن ن # ير م ا ل (, . 2 1 دو د 7 د< ، د ا د ط ،ث د ا 7# ا ب ا ، رد ا ، ا د- ا ر و 7 ا ل ا ، 2004 ص ،ص ، : 167 -168 . 2 ن : ط ،7 ا راد ،ن ا ، ر د 7 ا 1 ، 2002 ص ، : 13 .
26 فد< ا رو< ا ب ن ا : و 7 7ھ : م ا وأ !"ھ ا ن ا : يذ ا وھو D ا دار*أ مظ# هرو< ل A و و "< رA د ا ء أ * 7* #" . 1 !" ا ن ا : ل3 مھدو و م< < ةدد ط ن >" هرو< ر يذ ا وھ فد< رو< م< إ ن ا م ك ذ ،D" ا هذھ . 7 ا وأ 7 , ا ن ا : ن ذ ا ن ر-Jا ن ا ت 9* ص- يذ ا ن ا وھ 3 ءارA نو و ا م<(ار$أ 7* < اد- ،D" ا هذھ ل . !$ار&' ا ق ط ا ب ن ا : ةد او ود ن ر3 أ 7طG ن ت ا ك ذ ل 3 و تار ا د< ، 9 ر< ا ةز< 5ا و ود ا دود 7* ر A ا > إ ف >" ر 3+ ا و ن "< ا * . 2 ا + ا +" و ا ب ن ا + د : 5ا > إ ن ا عاو : ن ا و ف ا 7* و دار ا 7* ن ا ،ت ا . ف ظو ا : ن 9ر ن , ظو 7* ھر -ا ن : "< ا ث و D" ا ء ا >" ن ر ا ن ت د- ا ءارA . ن "< ا ء ؤھ 9 < و ت د- او D" ا ل > إ ر *5ا . < و ن أ ن 2 و ا ف9 ظو ا رظ و عاو أ - > إ < ن * 7ھ 7 : ! " ا ن ا : < تر<ظ 7 ا D" ا وأ قو ا 7* دو و < ق م D" ق و ن "< " *ور# ن م ةد د ت # ا . د Aر ا ن ا و ي ير - ا : ر 7 ا ت و"# رو< ا ر -إ >" لو ا ء7A ا . ! ا ن ا : " ا ن ن # عو و وھ و ت ظ ا ىد إ وأ ت د- ا وأ D ك ذ "# ا و > إ ھرA يدؤ رو< " ت م د . 1 ط ،D زو ا و ا و ر , ا راد ،7 ا م # ا ، ر د ب 1 ، 2004 ، ص ص : 21 -22 . 2 ،D زو ا و رA " "# ا يروز ا راد ،ن ا و H ور ا ، # ر ا د 7" ، س ر A ق # ا 1998 ص ص ، : 312 -313 .
27 ! $ ا ن ا : * ت د- وأ D" ن نو نأ ن ا اذھ 7* طر A > # و عو ا 7* 9* نو و ص9 - ا 7* <(# D . 1 4 / ن ا ب أ : + و ا ل ر ا ) + اذ ا :( ناذ9 ا نود تو ا D > إ ل-د اذ ا نإ ءاو و وأ < * نو $ر او ا ل A5ا ذ-+ نأ ن 7 اذ ا ن ا : ن ا حر ا ن ا ،ءور ا ... M ا . 2 ءور. ا ن ا : # يذ ا وھ د- ا وأ #" ا لو ةز و ت و"# D ذ ا * 7ط > و نود ط * د او ص-A ل ن 7 ا ص ا * أر و ، < ن"# ا ر و . حر ا ن ا : ا ئد ث و ر $أ وأ ذ ن > إ D ذ ا ل م3 ن ق A ل A #" ا ن ثد ا . ق رط ن ن ا + اذ ا 0 ار ا : و ء ط O H ار ا ض# ل - ن ن ا نو H ر ا تار * ض# ق"# D ط تاذ ت و"# . 3 راو ا +ط او ن ا : د- ا وأ #" ا لو ز ر راو ن -A مو نأ ك ذ و > و ا أ *ار و . + " 1 ا +ط او ن ا : -Aأ ةد مو ث " 3 ص ، #" ا لو ةر و < ت و"# ء ط إ . ءار ا ث د أ ل ن ن ا : - ا مو # او ةد # ا H ار ا ث ء 3أ ءار و > إ ر 7 ا 10 > إ 12 سو, > إ ل" ا ل" 7 ن إ ث ، د ن # ا . 4 1 ط ، ر# ا (< ا راد ،ن ، ر ا ل ا ت ، ن إ 7 1981 ص ، : 208 . 2 و ز, " ا ت ا ، د س إ لاز$ ،رA " ةد د ا # ا راد ، و و ارد ،ل,ط ا * 3 و 2001 ص ، : 131 . 3
Bernard la mizet, Ahmed silem, dictionnaire encyclopédique des sciences de l’information de la communication, patis, édition marketing, 1997, p31.
4 ل ا ل "- D أ و أ ، قورA ا راد ، ندر5ا ، ن ، ير ھ ا 1999 ص، : 266 .
28 ! 1 ا ث ا : يو و ا ن ا . 1 / و + و ا مو " 34 ل او : و ا : و دار*P إ و 7 و ا د إ ا >" م<" ت ا وأ # ةر , ع و ،ن # يأر فد< H9 ق د ،ن # 7 و" H< ذ - ا إ و م9 ا < . 7 و ا : # ا 7" ذ - ا ن ةر 9 ا كاردإو اذ كاردإ ن در, ا ن 7 ا و ط ا و ،و(# < إ 7 7 ا بھذ " د جرو' " ت " نأ > إ , > إ رظ ا >" در, ا د ل ا . 1 7 و ا ل A ل او : م > إ ض# ا ل ،م ا ل9 و ل ر 7 و ا ل A ا ل9 و م > إ او * ا ل A و # ا م ا ل9 و < وأ ن ، اذ و ت ر< او ت * او ت او ا ،نو ز ," ا ت ؤ < ھر $ # ا رA ا . 2 2 / + و ا س ر3 !$ ! '7ا ل 7ا + ھأ : س ر ا 7* 7 ا ل ا ھأ نإ و ،ةر # ا ة ا د # *و دد د # ا ھزر, 7 ا ا ل A ا ا " # ا ذ-+ ث ،7 ا روط و و و ، G ھأ ل3 ھ >ظ و ت 9 < او ت و ا ل ن د از ا م اذھ مو ا أ د * ،D ا ل-اد 7 و ا س # و فادھأ ق " و ل # ت $ # و در, ا كو" 7* ر 3+ ا ر ھ D ق*او هر G ،فادھ5ا هذ ط ط- ا نأ و ا ت " 7 ا ل A ا ض# # ا ت م ا نأ ن > إ م< يدؤ 7 ا دار*5ا ن و ا رA 7* #* " و 7 ا ل ا نو 7* ر , ا و ل A ا هذ< 9 ا لو" ا ھءوA ب أ ن 7"- ا . 3 3 / يو و ا ن ا ف ظو : 1 ط ،ن ، # ا ت # ا و ن ا و د ا ، د ر تدو 1 ، 1997 ص ، : 102 . 2 ،ق ط ا و رظ ا ن ن ا ، ل د ر ا د 7 G ا ) هر ذ ق D ر ( ص ، : 23 . 3 ا و مو"# ا ل-د ، ر ھز نداد أ # ا ت و ط ا ناو د ،نو ن ر9از ا ،ل ا و م .
29 ! '7ا ل 7ا ف ظو : ن ث ،ل ا ل Aأ ن ل A ن ا ن5 ارظ و ا ن ا ف9 ظو ر و 7 ا ل ا ف9 ظو 7* يو 7 7ھ : ا و م ر ا : و ت و"# ا ل 7* ل3 و ا و ن " ا دار*5ا > إ ر *5 إ ،م< رود و ثاد أ ن م< و و D و ء 5ا رA و # و ن ز-رو ا . 1 + '7ا + 4 ا : ن ن 3و ا دار*5ا ن ، *ر# ا ن كر A د ر ر *و 7ھ * نوA # يذ ا م<# 7* #* يوذ دار*5ا او "# نأ . و راو ا ش . ا : 7* ل ا ھ و ق , ا ل < ق9 ا ر *و (و ف" -و ( ا ل-و رظ ا ت < -و < ا ل A ا . 2 د 4ر ا + ظو : و م< ھ او دار*5ا كو" ر G 7* مھ ضر# ث م< ھ , ر G ت " # ت # ا و ةد د ق9 ر<ظ و ،ر ك ذ ، 9 ت دار*أ 7, > ةد د ا ق9 ا ل 7* د Aر ا ھأ زر ك ذ ،تار G ا هذھ دار*5ا ظ ن ن ةر ك ھ نأ ذإ ، ظ ا ر ا " # " " د Aر ا ر # ا و ظ ا ر ق " م D # < * رار ا * 3 ا ل 7* ھأ د Aر2 ل 9, ا هذھ >" . 3 + '7ا + ظو ا : ا >" رد > إ ن ا ا تار 3+ ا دو 7* ةد و ،ة ا فورظ ن ك ذ ا ت د- او D" ا ن عاو أ م ل - ن و ت إ ك ھ نأ ،ش # ا بو" أ ر وط >" ل # 7 ا ," - ا ة ا ب أ , ا تاذ ت ؤ ا ض# < مو 7 ا ر ر $ D رو< " ت د- ق 7 م # ا و ،ت A ا ض# ل نأ 7 ا ا د- ا > إ فد< يو و ا ن ا , ا ت #"ط D ق, ل(*أ إ ة ل أ ن ھ *ر ا > إ ھرود فد< در و $ر . 4 4 / د 4ر ا و + و ا ت إ مھأ : 1 ، # ا *ر# ا راد ، رد ا ،ت ط ا رظ م ھ , ن ا و د ا ،فرAأ د -و* ، د ب A و أ ل 2005 ص ، : 12 . 2 راد ندر5ا ، # ا ت # ا و ن ا و د ا ، تدو د ر ،يو د ) هر ذ ق D ر .( 3 ط ،ب ا راد ،ن ا ، ر د 7 ا 1 ، 2002 ص ، : 19 . 4 , D ر ا ،ن ا ،ر د 7 ا . ص : 23 .
30 ل. ا ع ط; ت إ : ثداو >" و ا ز ر ر ا ر ط-أ ر ،رور ا و ت رط ا اذإو و ز, " ت ( و >" د # و ،رور ا ةر Aإ ل ,ط5ا م "# ، و ط9 ت " و * و ا رA و ،دار*5ا كو" ر G > إ س 5 فد< 7 ا م< . 1 ف , ا ضر ت إ : 7" >" ز ر : ء ط إ ل < O إ د ةر ت ل9او ا ل,ط ا . و ل < ا نأ (و ف , ا > إ يدؤ نأ ن و# ا ت ز ا . ف , ا ضار أ ن : و ف#( ا <A ا ناد * ،7 ا . ن د ا + $ 3 ت إ : ا ت ا ر # برA ا ب >" رو< ا ث 7 و ن -د ا و ر9 ا ن ل A A ا و و ا ت إ مھأ ن ل أ ن د Aر ا در, ا . 2 + ا و ت إ : ا ن د د# ا ك ھ و مھاد ا رط- ا اذھ يو 7 ا ت ھد ل - ن : و 5ا ةروط- ف ر# ا ھر 3آ و در, ا >" ةر ( ا D ا . ء 3 ا D ا دار*أ ل 5ا و >" ز ر ا . ف ر# 5ا و لو * ن O فد< ا رو< ا . 3 + : #" يذ ا ل #, ا رود" ارظ اذھ ةد د ت و" ل A 7* ةر3ؤ ةو ن ا أ و"# د و<* 7* و ر و د- ت " ر # 7 ا ةر -5ا هذھ ، و و او D ا ت 9* D < و ، رد ا 7* ء و ةر 5ا ، # ا ا ن ھر $ ،ن 5 7* مھ ت إ ن 3 ل - ن ةر -5ا هذھ د م ا ل9 و ل # ث 1 ، # ا *ر# ا راد ،م ا و ل ا و و ، د ح , ا د راد ود 1996 ص ، : 274 . 2 د *و -و دد# ا ،ر9از ا ، ا راد ،ل ر9از ا " ا ،ر9از ا 7* 7 ا ل ا ، ب ھو ا 14 ، 1996 ص ص ، : 119 -120 . . 3
،D زو ا و رA " طو ا رA ا ،ر9از ا ،د او م و ةدد# تاو أ ، نوA د از 1981 ص ص ، : 51 -52 .
31 ا 9A ا " ا >" ر 3+ ا ن ن ا ط او ث ، ع 2 ر ھ و " ذرو 9 تاد >" < " م< ظ, ةد تاد م< * سرG م< و م .
47 د : و و و ا ارد ا ا ن و ،ر ا ءارو ف" # ةرد % و ةرھ ظ ا ةرو ل و ( ا # . و و ت ل ل ) ن يرظ ا ر ط,ا - ه ر ذ ت إ 1 - لو ر 2 ا هذھ د تاوط) ر .
48 1 / ناو و ا ا ط ا : ا آ تارد ا ط2 ا ف و ةد ط2 ا ط2 ا ةرو ط2 ا ىو م%ر ط2 ا ب ط ر ظ # أ ،ت 7 2 ةرو ا و و 8 ةرو ا ط 2 7 2 ن إ و بو 7 1 9 تو ،ةرو ا ب و د" ا ت " تارد) ا 9 ا -آ " 01 د ر ظ ن " ھر)آ -و و ،ر ا ب ط ھ تارد) ا ن ةد ا 11 تو ةرو ا ب ت د" " او أ ث د ،ن د,ا ن ك يو " مار ر ل " 02 - ةر ت ر ظ ھءارو ةرو ا ط و ءادو ) 11 تو ةرو ا ب و د" ا ت " تارد) ا ر د ا ق رط " 03 ةرو ا - ر ظ دو ل ل ط 7 د ت ر ت 7 2 ،ن )د 10 ث تو ةرو ا ب و د" ا ت ك ھ .... ع ( .... د -04
49 2 / ا و و ا ل : 2 -1 / !و ا ىو ا و و ا ل ا : و و ا ا 9 ل ) ن ن نو ھد تارد) ا - ) ا : # أ - ت ر ظ أ -و ةرو ا و ل ر هد 9-ار وھ إ 7 1 7 أر # مو و نو ->ا 7 2 10 تو ةرو ا ب ت و د" ا " تارد) ا ة و 9? ( ل 2 و ةر ) ر % - هر)آ م ا " 05 ىو # ر ظ -و ةرو ا وھو ل ر ب ا 7 أو ةر ل بو و د2 قاروأ و ةرد) ت 2 11 تو ةرو ا ب و د" ا ت " تارد) ا ك و ك رادھإ و ك %و " 06
50 • ل ا : ) ن م ا و ا 7 د 2 ط 2 ا ور ,ا 9%و ا ن ا ر ا مو ر ا - ةد ر ةرو ھر ،ير?از ا نو ز . • يد ا ر ط,ا : و - و و ا ا 7 ذ) ا يذ ا ا يد ا ز ا ك ذ وھ ير?از ا نو ز ور ,ا 9%و ا - تارد) ا . • يو ا ر ط,ا : ر ط,ا ذ)أ تAAد ةد ل ا ناو أ ةد ، و ض >ا دو >ا . • تار ؤ ا : ظو م ا تاود>ا وأ ت 2 ا و ھ ل أ ن ن ,ا -- ?ر ا تار ؤ ا ت و ،دھ " ا ه ا ب ناو أ ةد رو ا و ت ا و م أ ةد و 2 ا دھ " ا - تء ا ةرو ذ ا 01 -02 -03 ... أ ،8 ا تار ؤ و #2 و ا - ت - و ا وأ ن ,ا ت ا تو ا ا . • #2 و ا : ا م ا D ا د 2 ب د%و ، ا وأ ن ,ا - و د" تو ا Eأ - ا . • ناو >ا : - ) ا ا - ل ا ،دو >ا ،ض >ا نو ا ،تارد) ا ا ،يد ر ا ،ر()>ا ،قرز>ا ، 2 ر ا ،ر >ا ،ر >ا . • ر "إ : ا 7 د 2 و ا ب ا ا وأ ا ت2-ار ا ا ، ا -آ تارد) ا ت ل ،ن د,ا ن ك او ا ،مار ر ر د ا ق رط تارد) ا 9? ( ل 2 تارد) ا ،د - ،ع ( ،ك ھ تارد) ا ، ا ر % - ةر-او ةر ) ة و و ك %وو ك و ك رادھإ تارد) ا و ،م A تارد) . 2 -2 / ا ىو ا و و ا ل ا : و ل " تارد) ا - ) ا ا نإ و تAAد ل ط ار 2 ةد ل ا ل ) ن (و م و و ا و و و ا ا فادھأ ن ت آ - ا ع %,ا .
51 • لاد ا : ةرو ا ن و ا تارد) ا - ) ا و و ا ا وھ ا ن د " وأ ط2 ل ل ث ،ل2 ا ر ا هذ دھ " ا ھ 2 ا 7 ھذ - 8 ر Aد ھدھ " ،رذ او ط ا ذ)أو 7 و ر D # إ 7 -د و و F( #2 و ا # إ - (, ر او ?ر او و ا تار ؤ ا ل ) ن اذھ و ن طاو و و ا ت ا د2 ا د) ا لو ةر - ن و اذھ . • لو د ا : و ا ا يأ ، ا D وھ ذ) ا ا رد ن % - ، ا و لاد ا ، Aد ا G لو د ا يد ا ل ا يأ لاد ا وھ اذ - و و ظ -و ا و ىر)أ ك ھ نأ ن - ، ھ ن طاو ا و # ل أ و تAAد ةد ل ا و ق رط ا و م ) دھ " - . • يو ا ر ط,ا : يو ا ر ط,ا ذ) ا ا تارد) ا - ) ا نو و 2 ر ا ،ض >ا ،دو >ا دھ " ا مظ - D ا ناو >ا ھ . و ل ا ءارو ن فد ا 7 ر و> دھ " ا ن 7 و وھ اذھ د) ا # إ ھو ل و د2 ا د) ا #ظ ا هذھ -دھ " ا م ھ و تر ظ د% ناو >ا هذھ و ا # Aد 8 ر 7 اذھ م ا و ا نھذ - د2 ا د) ا ن دھ " ا . • تار ؤ ا : تار ؤ ا نإ تار ؤ ا - ت و ،ةر ت ا - ت ا ا ا - ار ارود ب ا ?ر ا ن - ،دھ " ا و ن ,ا 8 ل -ن ,ا ل2 بر) تارد) ا -نأ # Aد 2 7ط و -و د و ، و " ھر)آ -د ،ر ا 7 تارد) ا ط نأ # Aد ر ا ن و مو 7 1 ر ظ وھو ل ر ةرو د) ا نأ اذھ # إ ط يدؤ تار و ر د ا ك ا . • #2 و ا : %و-ر ا ت و ا # إ اد ا ن #2 و ت ن ةر و ، ر رو ةدو" أ د) ا ا عو 9 " #2 و ا ر )ا م د% دھ " ا # ر ؤ ا .
52 • ناو >ا : و ز ر تAAدو تار 1 >ا ا - ل ا د% ا ناو : ، 2 ر ا A ا ر أ مھو ض >ا ،ر >ا ،ر()>ا ،قرز>ا . 2 ر ا : و ر ا " - هد ت ا ض . قرز>ا : و و قرز>ا نو تء تارد) ا ب ر()>ا . يد ر ا : - هد د ا # ا ا . ر >ا : و 2 - هد ت ا ض . ض >ا : - و ت ا ض - هد ةرد) ا بو ا . ن >ا ب E 7 ز ز ر نو ل -: نو م ا ةر ا ? ا ناو >ا ن 2 ر -و ر ذ ا # إ ز ر -و - ،قرز>ا # إ تارد) ا ن ر ذ ا # ت ,ا . قرز>ا نو ا أ : ،ةدر ا ناو >ا ن ر و فو) ا # إ ز ر م 2 ا قرز> -ا H و لو ) ا # لد ،ض 2 Aاو ل ا . ر()>ا : دد ا ،س ا # ظ- ا و ع -د ا # إ ز ر ، ،و ا و 2 او ة ا اذھ 7 إ # و 2 ا دھ " F ا س ا # ظ- ا . >ا ر : و نار ا # إ ز ر ر نو Aد ل ا د2- ،رط) ا اذ و ر ا نأ # و اذ و ةر ط) تارد) ا % . ض >ا : و ،رار2 Aاو ء او ر ط ا # إ ز ر ا م ا F (و - ل ا د% ر2 و F(او ل " . ر " ا : - ا تار " ةد ا ت ( د2 : " 9 ا -آ تارد) ا " بو ا تارد) ا ت ر ا D د و ض ر 9 ا -آ د ت ل >ا -و ط و " ت ر " و و أ ه أ - تر ظ ا د " ا D ت ن د,ا ن ك
53 و ر ا د و أ -و ر ر ا D م و 7 J # لو ر ا ل % ط و و ر ا D أ د م هاور أ -و ر و 9%و ا د " ا ر)آ ور ,ا و و ر ا D تارد) ا او ا د " ا د و ر ق رط أ -،ط و د و ر ا D ر د ا و ك و ك رادھإ تارد) ا تر ظ م و ك % و ر ا D ب ل >ا -و ض ر د و ر ا D ت 9 ط و د ا تارد) ا - طو ا . 2 -3 / # ا ىو ا و و ا ل ا : 3 -1 -ت$$د ا و % ا و& ا : ر " ا : ا - و ا تار " ا نإ و تارد) ا - ) ا ھر ذ م ا ،# >ا -و ز ر ا 7?ار-و ن دار يذ ا-و ،دھ " ا ه ا ت # ت ث د2 ا د) ا و م ھAا و نو و و ا ا ر أ دھ " ا ار . و ء ف ر" ا ث د ا ص) - أ و تارد) ا م دھ " ا م - فد - ط م ,ا " مار ر ل ." 3 -2 -'وط ا و& ا ت$$د ا : ا نو ( م 2 ن ) ا و ر ط)>او تارد) ا -ا ر-ار(>-ا و تارد) ا ط ضر ار(>ا - ا د %Aا ، ا ، ا ر و Aا . 3 -3 -'وط ا ر ( ت$$د ا :
54 و ت ر ل ل ط - ةر ل ر)آ ل ر و ر ظ وھو # مو 7 1 نأ ر)آ ا # رط) تارد) و ،ن ,ا د - ،ك يدؤ ا ب >ا ن اذھ ،ت%و ا 9 ( ،د ا ،ك ا ،ر د ا - ل ث رط) ك ھ نو ل ا رادھإ و ار ط) 9(و ا F - ن يأ # إ جور) ا ط ا 9 ط A اذھ . ت و د -ةد ةد ا ب ط 1 تارد) ا ن هذھ ن -Mا . ) ا و و ا ل ا " ل و ك ع # ق رط تارد ا ك- أ :" 1 / ) ا ا ط ا : ط2 ا ف و ةد ط2 ا ةرو ط2 ا ىو م%ر
55 ط2 ا ط2 ا و -رE ل)اد ل ر وھ هاد و ق 4 #2 و ةرو ا ب ) 01 - تارد) ا 9( ل ر 7 أ د ( م هد 7 #2 و ةرو ا ب ) 02 و ل ر ةرو # D وھ ط د 7 تارد) ا 12 #2 و ةرو ا ب ) 03 وھ و ل ر ا ةرو # إ ف # " ا و ن (ر 7 9 #2 و ةرو ا ب و ) ةر ؤ 04
56 2 -1 : !و ا ىو ا و و ا ل ا : > تارد) ا - ن ( ا هذھ جرد و ط ا وأ دھ " ا و ك ذ فد و Aأ -Mا هذھ # ء (2 تارد) ا ھ . # تارد) ن ط ا وأ ب " ا # إ هذھ و ت د2 ء N و ت و ھوط ن ذ ا مھدAوأ نو ا 2 رط ا ك مھ . وھو ل ر ا ةرو و ر( د هد و ر 1 7 أر 9(او 7 أ ة -و 7 أ رد # 15 #2 و ةرو ا ب اد ةر ؤ 05
57 • ! $ا ا ر! : ر ھ ،ف? ظو ا ھد أ ن ء D Aا ن A ث و ، نو Aإ ك ھ و Aا ا - ل ) ءاو د # ر ",ا . 1 -ل ر ا : ث ،ت ا هذھ داد O م % يذ ا طو ا ناو د ا وھ و ن ا وأ تارد) ا - ت ھا . 2 -ر ا ) ؟اذ :( تارد) ا - ) ا و و ا ا ھ . 3 -و ا ) ل ا :( 9%و ا ھ هر ث يذ ا ير?از ا نو ز ور ,ا رار ت ا . 4 ل 2 ا ) ؟ن :( ا و تارد) ا ط # إ و ) ء Mا ل)اد مھر أ . 5 -فد ا : إ و ط ا و وھ ا فدھ ن ) ء Mا و م ? > م و ل(-أ ة ل أ ن ك ذ . 2 -2 : ل ا ا ىو ا و و ا : # لو>ا # ا جر) أ ث ، ا ا 7 و ط ةءار2 مو2 ا و ا : 1 -ل ا : د ر و ر ا هذھ ث و Aأ د ا " ا ھ ?از ا نو ز ور ,ا 9%و ا # و ا ير .
58 2 -ا ر ط, : ل او ادد از ا لD" 7 وط ر طإ -31 و م 7(ر 8.5 >ا ن و ا ھ دو >ا ،ض >ا نو ا نأ د و ر أ رظ ا أ اذإ أ ،م ر و ، ا دھ " - A ا 2 A إ قرط تAAد ةد ن ناذ ا . 3 -ر ط1 ا : ) ا ا تو ا ر2 دھ " و ت ط2 # تارد) ا -و ل ر ا # تز ر هدAوأ . 4 -تار ؤ ا : تار ؤ ا ن ت ز ا ل ر ا رو ظ - ا ?ر ا Aوأ ،هد و ناو >ا ةر # إ - (, د) ا ر ا ط و ا و ا تار ؤ ا ن ت #2 و ھو ، ا #2 و ا -و ز ةر ؤ . 5 -#2 و ا : د) ا و ز #2 و ا هذھ - ت ط ةر ؤ (ور ا ا . 6 -م ر ا : ?د ا ت D ا ن اد ) ن ا ع 2 إ . 7 -ناو >ا : ( و ا تز و ناو >ا ن و ل ،ض >ا ،ر >ا ھ دو >ا . 8 -ر ",ا : و ك ع ( ق رط تارد) ا وھ D و ك? أ ل 2 ر ا . 9 -9 ط2 ا ىو : ( و ا ةد : 03.10 د . ت ط2 ا دد : 5 ت ط2 . 2 -3 : # ا ىو ا و و ا ل ا : ا - ق ا لو و ، ا ا ) ا # , ك ذ لاؤ ا ؟اذ 1 -ر ط,ا : و ق يذ ا نو ا ر ذ نأ وھو ت ط2 ا 9 - ر ل " ر ظ و ض >ا نو ا ت ھأ تAAد ةد ل وھ ه Aا و ) ا ن وھ ا ص? دو >ا نو او ا ز 7 - ش يذ ا نز ا ن ر يذ ا نو ا وھ تارد) ا ط .
59 2 -ر ط1 ا : اد ر2 ت ا تو ا ا ت ط2 ا ل نأ ظ A رد) ا ةرو و هدAوأ و ل ر ا 7 و رو . 3 -تار ؤ ا : ?ر ا تار ؤ ا : فد ا رو ا هر ب>ا ف ظو أر # و ر هدAوأ رو ظ ه ا ا ) ا ناو >ا # إ - (, ن 2 ا # د ت ه Aا و م ھAا . و ا تار ؤ ا : ث ا #2 و ا - ت E ت2 ) أ ث ، ا و او ا م ا ر ا ن . 4 -#2 و ا : تارد) ا - ) ا ,ا ر ا م مد) ا و ) #2 و و ب ةر ؤ ط ا . 5 -م ر ا : ا ع 2 ,ا و ب) ع 2 إ وھ ا - مد) ،ر ؤ و نھذ ز ر اذھ % ط جر ) ىر)أ رو أ 7 نأ نود ا - دھ " ا . 6 -ناو >ا : # و>ا رد ر ؤ - ، 2 ا # ر 1 ا - ر رود ناو >ا -7 و ،7 دارإ ق ط ن ر ) ا ن نو ل د) ا ناو >ا هذھ 7 و Aد ن ز ر د وأ ب ر% ن ،عو(و ط ر . 1 - ض >ا نو ا : و وأ 2 ا ه ا ب # إ و ث ا # E ط ا نو ا وھ ا ا G? ارظ ا هذھ يدھ " س 2 ا د و 7 أ ،دھ " ا 22 . 2 - ا دو >ا نو : Dط و -رD ا نو # # د ر يذ ا س ا #ط يذ ا ل ر ا 7 و تارد) ا ،ك ا ،ر د ا # إ ط يدؤ تارد) ا نأ # Aد اذھ ا - نز ا . ! ا و& ا ت$$د ا :
60 ث و% E وذ ،ت و ? إ وھ # إ ، ظ و " وھ ىد ھ ا هذھ - ت ا و و او د ا ء ">او م >ا ض تAAد ل ا د ن و% : ن تاء Aا ت )ا ث ،تارد) 7 ط د ل ر ا F و ر د - ىر)أ # إ ط2 ف ) تارد) ا ط ل % # و>ا ط2 ا - 7 تارد) 7 ط د ا ط2 ا ن . و ت هاد ر - او ا د " ا أ و س1 ا 7 # ر د هد و و 7 ل % " ؟د و ك " ا ط2 ر)آ # إ - (, و 7 > 7 ؤر د د و ا ر 1 ن " ا - ت وھ # . 3 / ) ) ا و و ا ل ا " تارد $ :" 1 / ) ) ا ا ط ا : ط2 ا ف و ةد ط2 ا ط2 ا ةرو ط2 ا ىو م%ر ط2 ا
61 # أ - ر ظ ةرو ا ، و رو ا ط و ز ر ة ا ? ا ل أ -و ,ا ةرو ا و ور ,ا 9%و ا ? 5 ةرو ا ب و ?د ھ #2 و ةر ؤ ت دو وو ا ? ا ث ، ,ا دود A ر ا ... ن %و ا تارد) ا www.hayaa.org 01 # أ - د و و ةرو ا ) ل أ - و ةرو ا و 9%و ا ور ,ا 7 ةرو ا ب و ?د ھ #2 و دو و ت : ا ? ا ث ,ا دود A ر ا ... ،ة ا ل أ ن ، ن %و ا ،تارد) ا www.hayaa.org 02 ةر ت ر ظ ةرو ا ط و -ءادو ) ءارو 8 ةرو ا ب و ةر ؤ #2 و دو و ت 03
62 3 -1 / !و ا ىو ا و و ا ل ا : ا ص) F? و تاد "رإ ا هذھ ن ( و تارد) ا نوط ن ذ ا ص )"> ك ذ هذھ ب فد د% ا -Mا و ك او ع ( ا # إ يدؤ د ا . Aا ا ر : و - ل : 1 -ل ر ا : و ن ا وأ ا ? ا ھ ا هذھ داد O ت % ا ,ا تارد) ا - ت ھا ا . # أ - د و ةرو ا و ةرو ا ط و يد أ و " " ( 9 ر)آ -و ض ا و ةرو ا ل أ ن %و ا 9%و ا و تارد) ا ? ور ,ا www.hayaa.org 6 ث ةرو ا ب و ?د ھ #2 و ةر ؤ و ? ا دو و ، ,ا ا دود A ر ا ث ... 04
63 2 -ر ا ) ؟اذ :( تارد) ا - ) ا و و ا ا ھ . 3 -و ا ) ل ا ( : ا هر ث يذ ا ور ,ا 9%و ا وھ . 4 ل 2 ا ) ؟ن :( ،ء آ ،ب " او ءاو ن ط و ا ل طأ ... 8 ا . 5 -فد ا : # ل ا وھ ا فدھ نإ و -Mا هذھ # ء (2 ا وأ جار)إ ء ك 9 . 3 -2 / ىو ا و و ا ل ا ا : ا نو ز ور ,ا 9%و ا ر ا هذھ ت د2 ةد ت D "ا ث ،ير?از و ناو أ ةد ت ( ،ت ط2 و ل "أ د ت ز ا ث ،تAAد ةد ا ة ؤ و ل ر رو ظ - ?ر تار يد وھ A يد أ ،ة ا ل أ ن ،تارد) ،ض ا ( 9 " " و ت ا و تار ؤ #2 و ا -و ، ا و ل ا تز ،ةر ؤ و ?د ھ #2 و ھ ا ن و ،ناو > ت ( ،ر >ا ،قرز>ا ،دو >ا ،ض >ا ھ ت تار " ةد و ر ا D ھ : ر ا ث ، ,ا ا ? ا دود A ... تارد) ا ن %و ا ، و ور ,ا 9%و ا ب ر ا D www.hayaa.org ت ط2 ةد تذ) ا . 3 -3 / # ا ىو ا و و ا ل ا : د2- ناو >ا ص) - ا ا تAAد ا هذھ - ق ا ةوط) ا هذھ ن ( ،ر >ا ،ض >ا A ا ر أ ناو >ا هذھ ت قرز>ا و نو - تAAد ةد ت ض >ا او ،ن ( او م ا # إ فد ز ر # لد ن و قرز>ا نو ? ا - أ ، ا ,ا ب و ت ,ا ن أ ر - ر >ا نو ا ص) م ھا اذھو دھ " ا وھ ، ا فدھ ) ا ،اد ر2 ت د2- ت ط2 ةد تذ أ ، ر% أ ت ط2 ت ( و تار ؤ و ?ر ا ل ر أر #
64 Mا هذھ نأ # لد اذھ و ة ا ل أ ن ،تارد) A يد ل 2 # إ يدؤ -ھ " ا د أ - ء ك ذ و ، ة و 9? ( ض ا ( 9 يد أ د و " 7 و ن ( نأ # لد اذھ و " - # إ يدؤ ص )">ا ك -Mا هذھ و 9 ةء (إ . و ا تار ؤ ا ص) - أ و ?د ا #2 و ا - ت ا 9 ب ا ةر ؤ ةد ا هذھ ت ا ث و% E وD تAAد ك - ، ا ) تAAد ل ت ط2 و 7 # 7 د 9( يذ ا ل ر ةد ا ب ط 7 1 ن و ،تارد) ا ة ا ل أ ن تارد) ا ب # إ و د ك ذ . ب ت ط2 ا ت )ا ف )ا ا د " ا ن ت )ا لو>ا د " ا - ، ا . إ فد ا و ط2 ر)آ # إ - (, و ر د ا -Mا هذھ - # 9 ا بر) در ا و .
32
د
:
د
ا بر
و ، ر ا ق
أ تارد
ا ما
او إ دو
5000
،
وأ ط وأ ر ضار"# ت
عرز س أ م ' (
ا رو) ا ذ
+ا
.
و
ن -ا ر . لد ةر 12 ر 1آ
د( ا تار
ا ثار درو د(
،ةد ا
ز#ا ك. ذ ةرد
ا داو .
و
ل26 . ر 17ا ك. تد+و د'
د( ا ر) ا د ر ا قاروأ . ت 2 وأ ،د
ا نارد+ . شو(
.
أ ، و ر9 ا ر) ةر
إ تارد
ا ل
ا ر 1آ دو
ت 2 ا لوأ
) ا روطار -ا إ دو
د-ا ر 17ا ن
"
: ن 6
"
2700
د; ا ل '
.
فادھ# بر> ا ) ،تارد
ا ماد
? ةر)
ا ت اد ا ت 2 د(
ت 2ر نو9) ء ط#ا ن 2 ث ، ط
"
نو #ا
"
ضار #ا ض ج; 2
و
م?7ا
.
ث
ا
لو ا
:
تارد
ا ةرھ ظ تادد
33 1 / تارد ا عاو أ : 9 ) نو1 ا ف. ا ،ةر 12 عاو أ تارد ا تارد إ 9 ) م و 9 9 ن و ا ن ;) اد د ن ا دو+و ن اذ و' ىر أ . 1 و ك ھ 2. كو. . " ط ا 9 ا ر 1C ا ب 9 ) ن . ر2ذ و : • ب ا ش L’herbe : و نو ) ا ه د( " ةد ا بھاو " سود ا أ م ا E . او(.طC " ناز ا ف" " و ، ن ش 6 ا جر " ب ( ا ةر+6 " Fط( ف 2 ا ،ب6 ا أ ش 6 ا . ق.ط و ، 9 9+ م1 ( م ةرد ا ءاز+#ا " Kif " او+ ر ا ، " Marijuana " يرور2 ،و+ ا ،ةر 6 ا ، ... ا و H ا ط او ل2#ا ق رط ن E ط م ،I نو. نو2 وھ . • ب ا # ار : " Le résine " سو ' E ر " سور% " + إ م +ز ةد E C و ،ت ا ن د د ا ل; ن ةر ) ن E); ا م ; ا م و ب ( ا E2 و ،ن د ا ق رط ن أ هد+ نأ ن2 و ،F . . ' ت +و نو2 وھ ةرد ا ةد ز2ر ن #ا ب " " THC " ش 6 ا ن ر12أ . 2 • كر' ا : Le crack و وھ و ر12أو 1 ل'ا وھو ن 2و2. ةد د+ ا ت ( 6 ا ن و ،ل ?ا ك ذ2 د' يذ ا تو) ا ب و ن E1د ك ذ2 " كور " و E.26 ن 2و2 ا ن ةر E إ ، ةر 2 تارو. ن ةر وھ ر ا #ا 70 % ن E و' H. و 1.5 إ 10 ن 2و2 ا ةو' تار 2 ;2 ا . • نو ( ا : جر 2 ،ر أ E و قرو ،نو #ا ش 6 ةر+6 ن جر م و ،ض أ E و I ) E9 9+ م ر ) ت?و 2 ا ن ،ل2#ا ق رط ن E ط و ،بر6 ا E د م 2 ،ةو ( ا وأ ي 6 ا E اذإ د ك ذ . 1 ظ 9 ةر ) : مو ةر ،رKاز+ ا ،م'ر#ا د+ F ق ; -ا (1 ا ز2ر ا ،تارد ا ر 1آ ن 'و ا و 2 ا 02 / 03 / 2012 ن 14 -17 . 2 قزر L نور آ و : داد إ . ا ث ا رود لو ود ا ( . ا ت ،ج; ر د ن دM لو#ا م و( ا ر د ،تارد ا ن 'و. طو ا ت . ا 2006 ص ، : 71 .
34 • ) و ن 'و' ا : La cocaine 2و2 ا ةر+6 قاروأ ن ص. coca د( و او و ، 9 أ ن ر12أ ذ و + ا 2 ر أ ت ا اذھ فر 1860 E . ق.طأ و ت ا اذھ ل 9 ا ر) ا لز ن ن 1 ا د أ ن2 " ن 2و2 ." ط6 2 ل دأ 2 ، و رد 2 ل و ض أ قو ن ةر ن 2و2 ا ا ت ور6 ا و ود#ا ن دد ف #ا ق رط ن ك. و + ور " la prise nasale " F ر ا F. ا ق رط ن " par absorbation " ن( ا ق رط ن و كو2 ا + ن د E ط م د' 2 ،د.+ ا ت . آ تار 1C ن 2و2. و ) ب ا و م # س -ا مد و ةو( رو 6 ا ،ةو6 س -ا ( تار 1C و و 1 ق.( ا و بر2 ا ن . • ن ور ا : Héroine م و ض أ قو ل26 ت ) ا E ر ظ و ا ء ا ق ا ن ىر أ عاو أ ةد ع ،E ط' : ،ن ر أ ،زو 2? ك ط ل26 أ و Talc ل " قو وأ ، . م6 ا ق رط ن E ط م و ،ن رو ا ن ن ور ا ص. و " ق 6 ?ا " وأ يو E # ،ن دM ا تارد ا عاو أ رط أ ن د وھ و ،م + ا ن( ا إ ر 6أ ن لوأ ن 2 و ،ن رو ا ن ف أ ةر6 إ ن 9 H. ةو' . رو 2د ا وھ ن ور ا " ت ار Wright " 2 ا 96 K " ير ت " ند . م 1874 اذھ ظ م و . #ا ن رو ا ت 2ر ص; ا ن ن2 يذ ا و م و ،كاذ آ ط ا ط و#ا ر 2 م ھ ف 6 2?ا 1890 #ا ن2 " تراو ك اد " 2 . K ; ا ن رو E د ن ور ا . ل) نأ ن .2 ن ف) E . ل '-ا د از د' و ،ل #ا رو 1969 ب 2 ر6 د' و ، ىر #ا داو ا . س ( ن ور ا . ن د ا ب نأ 2 ر أ تارد ا إ ل) 98 % ة و إ ىدأ 2 ، 548 قھار . 2 / تارد ا * ( ' :