aA aq

Allal mahdade http://sciencephysique.ifrance.com Page 1

آ ا ر ا

I ا جر آ ــ

1 ا جر ــ

ةرا رد آ T

ا ا د آ ل !"#$

:

( ) ( ) ( ) ( )

aA aq

+

bB aq cC aq

+

dD aq

ا &' ()ا د نو,ا ()ا جر. / :

[ ] [ ] [ ] [ ]

. .

c d

r a b

C D Q

A B

=

0آا /

[ ] ^X

/

ب

mol

ℓ .

3 4 :

()ا جر. $ 5 678او 49ا ا عاا (.$ ; .

()ا جر. 8.<7 آ نزا$ 5 ا ن$

Qr

ا 6آ ,4 @ &

نزاا A & ، C4#4 K

[ ] [ ] [ ] [ ]

,

. .

c d

eq eq

r eq a b

eq eq

C D

K Q

A B

= =

2 نزا ا $% ا جر & ــ .

() 1

ل4 7 V

دا A F4 ي 7

2

( ) I aq

رودا ت7أو

( )

I

⁻

aq

ت7آA ت7أو

2

2 3 ( )

S O ⁻ aq تA ر ت7أو

2

4 6 ( )

S O ⁻ aq .

ه د آ () ا, ا K8ه ن$ نأ /7 :

2 2

2( ) 2 2 3 ( ) 2 ( ) 4 6 ( )

I aq + S O ⁻ aq I⁻ aq +S O ⁻ aq

ا K8ه 5 ةدا ا عاL ا 0آاا :

[ ]

2

2 3 0 2 0

2

4 6 0 0

0, 30 / 0, 20 /

0, 020 / 0, 50 /

S O mol I mol

S O mol I mol

−

− −

  = =

 

  =   =

   

ℓ ℓ

ℓ ℓ

1 ا ()ا د نو,ا ()ا جر. $ Cأ ــ .

()ا جر. 6 ، O7ا 6P :

[ ]

2 2

4 6 2 2

2 2 3

r

I S O Q

I S O

− −

−

   

   

=  

2 & 6Pأ ــ

* ا ا 5 :

[ ]

2 2 2

4 6

0 0

2 2

2

2 0 2 3 0

(0, 5) 0, 02

0, 28 0, 2.(0, 3)

r

I S O Q

I S O

− −

−

   

   

= = =

 

 

* S 4ا t

[ ]

2

0,15 /

U

I

t =

mol

ℓ

Allal mahdade http://sciencephysique.ifrance.com Page 2 لا0.ا ــ ةPآا ()$ 7 ي8او ()ا اV م,ا رX )Yا لوا :

2 2

2( ) 2 2 3 ( ) 2 ( ) 4 6 ( ) I aq + S O ⁻ aq I⁻ aq + S O ⁻ aq ()ا د

ا

4)ا ا 0آاا

م,ا ا

0, 02 0,50

0,30

0, 20

0

7ا

()ا

0, 02 x

+

V 2

0, 50 x

+

V 2

0,30 x

−

V

0, 20 x

−

V x

V

ل'.

()ا

S 4ا ()ا جر. &

t

[ ]

2

0,15 /

U

I

t =

mol

ℓ ه

:

2

, 2

0, 50 2 0, 02

0, 20 . 0, 30 2

r t

x x

V V

Q

x x

V V

   

+ +

   

   

=   

− −

   

   

S 4ا t

[ ]

2

0, 20 0,15 / 0, 05

7 ،

t

x x

I mol mol

V V

= − = ℓ

⇒

=

, 4, 2 ZP Qr t =

II ــ آ * ر +&

() :

* ر -.%* $)$.

نود0ا ()$

3 ( ) / 3 ( )

CH COOH aq CH COO aq⁻

( ) / ( )

و

HCOOH aq HCOO aq

⁻ ءا 5

6P ا ا دا :

3 ( ) ( ) 3 ( ) ( )

CH COO aq⁻ +HCOOH aq CH COOH aq +HCOO aq⁻

4 1

5

2 3 3

( / ) 1, 6.10

( / ) 1, 6.10

A A

K HCOOH HCOO K CH COOH CH COO

− −

− −

= =

ا دا ا8V و,ا نزاا A &

25°C

1 ه

2 A 10

A

K K

= K =

سو`آ ث'A 5 ج0 A

و B و C d ل4 و م7د9ا تاe7إ ل4 و g7e7hا d ل4

P) 0آا V م7د9ا تاe ل4 و g7eا

1, 0.10

1

/

C

= ⁻

mol

ℓ م ا 6P gذو

ا لوا 5 ا :

س<ا

A

B C

d ل4 g7eا

V1(ml) 10,0

5,0 1,0

تاe ل4 م7د9ا

V2(ml) 10.0

10,0 1,0

d ل4 g7e7hا

3

( )

V mℓ

10,0

20,0 10,0

تاe7h ل4 م7د9ا

4

( )

V mℓ

10,0

1,0 1,0

pH

C4#ا نزاا 4,2

3,7 3,8

[ ]

ⁱi

HCOO HCOOH



−



 

1 2

1

Allal mahdade http://sciencephysique.ifrance.com Page 3

[

³³

]

ⁱ_i

CH COO CH COOH



−



 

1 0,05

0,1

Qr,i

1 40

10

[ ]

^eqeq

HCOO HCOOH

 −

 

2,5 0,8 1

[ ]

3 3

eq eq

CH COO CH COOH

 −

 

0,25 0,08 0,1

,

Qr eq

10 10 10

ر/0ا :

1 /Pا & ا ا 5 6Pأ ــ

[

³³

]

ⁱ_i

CH COO CH COOH



−



 

[ ]

ⁱ_i و

HCOO HCOOH



−



 

v& Zwاو Qr,i

.

ه ( P C4#ا v نأ 6

1 2 3 4 :

V

= + + +

V V V V

ه (آ 5 ا عاL ا 0آا 7 :

[ ]

[ ]

[ ] [ ]

1 2

3 4

3 3

2 3 4

1 3 3

. .

,

. .

,

,

i i

i i

i i

i i

C V C V

HCOOH HCOO

V V

C V C V

CH COOH CH COO

V V

HCOO V CH COO V HCOOH V CH COOH V

−

−

− −

 

=

 

=

 

=

 

=

   

   

= =

& ZP Qr,i

:

[ ]

[ ]

3 3 2

,

4 1

3

.

i i

.

r i

i i

CH COOH HCOO V V Q CH COO HCOOH V V

−

−

 

 

= =

 

 

Zا : لوا Sأ

2 ــ ، نزاا /Pا / ،

[ ] [ ]

3 3

eq eq

eq eq

HCOO CH COO و

HCOOH CH COOH

− −

   

   

3 ;

H O

⁺

 

 

و KA

. /Pا /$ه 6Pأ

ود04 P

/

HCOOH HCOO

⁻ نأ 7

[ ] [ ]

[ ] [ ]

1

2

1

3 3

2

3 3

log 10

log 10

A

A

eq eq pH pK

A

eq eq

eq eq pH pK

A

eq eq

HCOO HCOO

pH pK

HCOOH HCOOH CH COO CH COO pH pK

CH COOH CH COOH

− −

−

− −

−

    

 

= +  ⇒ =

 

    

 

= +  ⇒ =

 

3 Vا ا 5 ()ا جر. & Zwا ــ .

Allal mahdade http://sciencephysique.ifrance.com Page 4

[ ]

[ ]

3 1

,

3 2

.

eq eq A 10

r i

eq A eq

CH COOH HCOO K

Q CH COO HCOOH K

−

−

 

 

= = =

 

 

4 ZP نأ /7 اذ ــ & ر, /

,

Qr i

نزاا A ! K

؟ ا رX$ ص9#

()ا جر. ر, /$

,

Qr i

نزاا A ! K

F !&$ / ا ()ا د و,ا

C4. (آ 5 4 ,4ا رXا .

س23ا 4 A

, 1 :

Qr i = <K :

[ ] [

^eqeq

]

ⁱi 7

HCOO HCOO

HCOOH HCOOH

− −

   

   

>

Pا نأ يأ

[ ]

HCOO HCOOH



−



 

7ا0$

.

g8آ 7

[ ] [ ]

3 3

3 3

eq i

eq i

CH COO CH COO CH COOH CH COOH

− −

   

   

<

يأ z&$

[

³³

]

Pا

CH COO CH COOH



−



 

()5 و

g7e7hا dو تاeا ت7أ ن$ F 5 ث 7 .

ا نأ يأ س<ا 5

A د4 {ا F ا 5 ترX$

.

س23ا 4

, 40 B

Qr i = >K

نأ لوا 6P 7

[ ] [

^eqeq

]

ⁱi

HCOO HCOO

HCOOH HCOOH

− −

   

   

<

Pا نأ يأ

[ ]

HCOO HCOOH



−



 

z&$

g8آ 7

[ ] [ ]

3 3

3 3

eq i

eq i

CH COO CH COO CH COOH CH COOH

− −

   

   

>

Pا 7ا0$ يأ

[

³³

]

CH COO CH COOH



−



 

()5 و

ا نأ يأ تاe7hا ت7أو g7eا d ن$ F 5 ث 7 B

@ F ا 5 ر$

ا د4 {ا .

س23ا 4

, 10 C

Qr i = =K

نأ لوا 6P 7

[ ]

^eqeq

[ ]

ⁱi

HCOO HCOO

HCOOH HCOOH

− −

   

   

= g8آ و

[ ] [ ]

3 3

3 3

eq i

eq i

CH COO CH COO CH COOH CH COOH

− −

   

   

=

رX$ ; ا نأ يأ ا عا|ا 0آا$ }$ ; ا K8ه 5 .

89 :

نزا ا : .; لو>) ا جر ) يا -.%ا @4و آ * ر K

.

؟ آ ا -.%ا $)$. (3) Cآ

نزا ا : +* D;ر;و $ا .ا 4 ا جر EF.;

K .

تHI ث9: %)$ ن 3 :

نآ اذإ ــ

,

Qr i <K 3ا ا د Nا -.%ا 4 ا ر

نآ اذإ ــ

,

Qr i >K ا ر

Nا O -.%ا 4 .

نآ اذإ ــ

,

Qr i =K آ نزا 4 ا ن 3

) ر ك%ه S (