HAL Id: tel-00128631
https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00128631
Submitted on 2 Feb 2007
HAL is a multi-disciplinary open access archive for the deposit and dissemination of sci- entific research documents, whether they are pub- lished or not. The documents may come from teaching and research institutions in France or abroad, or from public or private research centers.
L’archive ouverte pluridisciplinaire HAL, est destinée au dépôt et à la diffusion de documents scientifiques de niveau recherche, publiés ou non, émanant des établissements d’enseignement et de recherche français ou étrangers, des laboratoires publics ou privés.
applications
Nicolas Biri
To cite this version:
Nicolas Biri. Logiques spatiales de ressources,modèles d’arbres et applications. Modélisation et simu- lation. Université Henri Poincaré - Nancy I, 2005. Français. �tel-00128631�
UFR STMIA
Logiques spatiales de ressources, mod` eles d’arbres et applications
TH` ESE
pr´esent´ee et soutenue publiquement le 9 d´ecembre 2005 pour l’obtention du
Doctorat de l’universit´ e Henri Poincar´ e – Nancy 1
(sp´ecialit´e informatique)
par
Nicolas Biri
Composition du jury
Pr´esident :
Abdel Bela¨ıd Professeur, Universit´e de Nancy II, Nancy, France
Rapporteurs :Philippa Gardner Professeur, Imperial College, Londres, Angleterre
Yassine Lakhnech Professeur, Universit´e Joseph Fourier, Grenoble, France
Examinateurs :Abdel Bela¨ıd Professeur, Universit´e de Nancy II, Nancy, France
Patrick Blackburn Directeur de recherche, INRIA Lorraine, Nancy, France Didier Galmiche Professeur, Universit´e Henri Poincar´e, Nancy, France Daniel Hirschkoff Maˆıtre de conf´erences, ENS Lyon, Lyon, France
Laboratoire Lorrain de Recherche en Informatique et ses Applications — UMR 7503
! "$#&%"'(*)+',-.+/"0"'1
!#"%$&'( *) +(
, -$. 0/1
2
3 54 6 ! 874 9) , +(: ;< 0!=75$. > @? A-/
B DC ; 0/ D A ;$. E
>( # ,; ?# ? ?GF
2
&H E< 9I G7J4 9)K+(?;L ?; NM ,>6 B7J$.
? OP 0/ Q $&
# K SR ?# ? NR F
2
UT V JI9W7 YX )Z? * +(\[ ^] `_. a?^<b"G7 $&
?b(\C`cd#"3 ? > $&
( R #? +( ?C?# ? ? >J
2
4 eIgf I5JG7hT i j +(\kl]DmKk!no< B7'$. ?Pb(\C
A`Qd#"D D$. # Db( ?# E 0/
B7 G ; 9p;F
2
n f 9q+b7a4 9) E +(\L ?*] "3r7 $.s(t) +( > ?-
d#" ^$&u( # ASR Q#
^ #; 0/F
2
9T -!u6 : B7@4 9) +(?vV J4 ?B7@] "QwB7$&
??AD>d#"^ '$. 'Q!x 0/ & : # 0
B7 +(\? E$&G( ? 93 yJ?
0/B7 h$. ^$&G(h(0? 9 3
9 G7UC K SpJ?
# * )9 ^ c ^)
9 z 0?87 ,$& ^) N$.G(`( J?
4 # pb7J ? : -/ >` D* B7a_!0! B7
?)K$.G(v( ?A v : K!S{
4 # -/B u$.( 0? 9 > 0/ B7 $& & u
9 9PR s 0?=7B Db(9 : DT | B7 $&J}( @?
: x$&G(cJ 9 0/B7 9` Apc K ?,$.
@?B7 G$. ;T -$. B7 #i) A^?
n #B7 N? c 87U_.J~ c? K
vM eI ;$&5}( @?; v ^ v -$&
#| G 9
x? , v] .E # b +(9 d SRU? h |
p! e? . , p v$.G( #tx)
A 0/ R G7an ^ 9J >6D9J*V 87 *$.0}( @? +(
87v$& h,)Z? 9 K^!, 87 & uvD
> 0/
R G7bx py$& . A 9 >0/B7 >$.
( # Kb( a? x0?A d
< .J? ?SR #"/Q!:J0? 0? c
.J/ -$. e? ? b< Db(
9` O N ? #"!/ sT !B7
Eb(9 -/ -$& B7 -$& 0? *!:J0? v$.
? c!:J `i? c? ? -$.
JI v ?}$& # +(\?: J -$&
-/`?#0Q O ? -$& Q.J?
#"/D!:J0? # #` #A 87a #>
E0 /} ; 9 t q+
*
B78 -$& # #=7= # u.!SR
# Yp! -/ )#v vV .
*
B7 zJ?# Q 0! #{ >J?- d) A -!?
.S| I J? K x? ., )0J? # 9 9p? -$&
-/
* ` # 9p #
R G7 y# ` ^5J/^ # ECe? ?
a?SR,0? S| # #? # d) # 3 l" ;>0?
"!$#&%')(+*)#,K< -$. QGF'< -$. F'_5? -$. GF, F
n #KGF.-E?SR >FU4
/10 JU32,
. 0 S)" Q!:J} " }$& 9) 5 Y|
#:" } " & 9) 0 9) I"
v) # #"! 4 ; 65 *R 9) B7 >T :J}
0 *< ^< 7 8795 9)v!:J 0 9)x "
4 : JIB( 0 }$& : # d| :
iR #0" :~ 9) 35 9)^!:J}
#"! ;4 &5 # #B7 =785 9 }
`) K - - 5 0 &5 B7<
*
;B7 9
=4 B d)# 0 0
Yp ;V B( & >
*
B7;5 v# #{ 0!
Q- #) 0 -!l" 0?5 * 0 9)| j .
9 } 9 9p U , 5 } 9) > }c)@
5 $5 9) E. 0M :"@75 A5 $5
N } 9 9) 0 R 9) t5+7
# c. J G75 D) S| # #} 7 0 A5 $5B5 0
S)" N 0 $5 c D } 9 d) # 9)
; !
CDE=FG "H;IJ#,hm F_ F_ F4 >Fm c GF
5S|! I,FU4 9)
!$H =I'!
! #"%$ !$H D'&)( +*+-,.JD/(01J* " +H;D324+# !$H576J*)D6D)!> +68(+D &
w :w < -$& >< 0? B7 # w
w :w :w < -$. 0? w
w :w r < -$. # r
w :w :9 T :J}j < < ><; 9
w :w = < -/A D <; =
w r 4 ? j #"!/ -$& > =
w :9 4 -?? >
w :9! :w [ : j J >
w :9! r L 5J/ ? -$. ?
w :9! :9 .J/ wBw
w :9! = -?#0^N.J/ w@=
w :9! :A m ><; wCB
w = n 9p wCD
w = :w m ? wCD
w = r <( # wC?
w = :9 TE?K $& rFE
w = = n 9 >;] }!9*|!_} rw
w = :A 4 :"! rG=
! #"%$ !$H D)H'I HJ6 H D# IJD H D#$#$ H;'D)# D)!3KMLONPRQS HT
r! :w m 87J!:J v? rU>
r! r < #, 9FE
r! r! :w m ? # 9FE
r! r! r -$& 9F9
r! r! :9 9F9
r! r! = L p 9G=
r! :9 4 ? j *
; 9G=
r! :9! :w < -$. *
9G=
r! :9! r p! A$. SR 9FB
r! = L > d) # 9FD
r! = :w < ` 0 9F?
r! = r L -$& >b( ; *
=0w
r! :A nKp = 9
r! :A! :w _5? -$. A =F=
r! :A! r nKp,> =F=
r! :A! :9 nKp -/ = B
r! :B 4 : ,): ?| 0! = >
r! :B! :w = >
r! :B! r -?#0 = ?
r! O> < -??>E)0C AFE
r! O> :w < : ? AFE
r! O> r 0! #{ ;)0C Aw
! "%$
!$H;D =I D(%' D'.1 * D! H D' D)H;' D7I D $
H;D #D)#
9! :w _!d) -!? v5S| eI AF9
9! :w :w TE?- 9?A -!?>
AG=
9! :w r TE?- 9?A -!?> *
; AU>
9! :w :9 [ #0`J?- 9? @
*
∀
BFE
9! :w = k 0J?- 9?A *
∀
BF9
9! r 4 9 9p ? -$. K *
; BFA
9! :9 L #"!/;J?} S) 9 BFB
9! :9! :w < 9 ? BFB
9! :9! r 6 BFD
9! = 9 9p @
*
>5w
9! = :w mK/ K>J? >5w
9! = r 0! Db( :? >59
9! = :9 -O# -$. >b( 9 9 >J=
9! = = -? -O# # # >5A
9! :A p K 9 9p >5?
9! :A! :w k 0? a?SRU$& 9p # >5?
9! :A! r < : ?> 9 DFE
9! :A! :9 9 9 : DFE
9! :B *? .A 9 9p DF9
9! O> r L p >b(p 3 |+5J/ DFD
9! :D 7E; ^? 5 DF?
! #"%$ !$H DI HJ6 H D# IJD H D#$#$ H;'D)# D)! =I(+D# IJD# $ +1 !$DRH;# &
= :w 5J/, #K ?w
= :w :w < >.J/> ?Br
= :w r 4 #K ?Br
= :w :9 < -$. Kb( ?F9
= :w = J3 ?FB
= :w :A p Ab( ?C ?FD
= :w :B < -??AD)0C ?F?
= r n #, # wCEFE
= r! :w < >.J/> # wCEw
= r! r < # # wCEBr
= r! :9 n ? # wCEBr
! #"%$ !$H D 1 =I(D# I " HG6 H D# D!>I +8*D)# #$D %# !$H5'!H;*)D# &
A! :w n #, KJ wCEFA
A! :w :w TJ # wCEFB
A! :w r n # ? KJ wCEU>
A! :w :9 Ab(9 ? wCEFD
A! r L -$. >b( # wCEF?
A! r! :w p A ?SR wBwCE
A! r! r _ a?SR +(Y,b()# wBwBw
A! r! :9 >D,b( # wBwBw
A! :9 TE?R -$& >b(3 J wBw8r
A! :9! :w YX ;,?-? wBw8r
A! :9! r 6P :J wBw@=
A! :9! :9 k! SR wBwCA
A! :9! = p K ?SR 3 -?? wBwCB
A! :9! :A p! ? 9 -$. wBw>
A! = L AE Jj,0? wBw>
A! = :w TE?R 3 ` 0 wBwCD
A! = r _5? -$& ^ ` 0 wBwC?
A! = :9 L p > 9` w8rw
A! :A n -??E)0C gw8rBr
A! :A! :w D;V : v): ?| 0! gw8rBr
A! :A! r 4 -??E) 0C , ? gw8rFB
A! :B L p! A gw8rU>
'(-J#+ +J# D! $ D)H;# $ D)'! D)# &%H
-6 (-+ +*"H "%$8 +D & &
I 8D 9D)I@H;D #D)# I D ( " ! ! " ,.JD I $ H "!$ =' (+D IJD6D)D)I " %=' H =DIJDH & T
n :w R B gwC9U>
n r < gwC9FD
n r! :w 4 -/? 1
A → Z : { N a k A }
pk(z)gwC9FD
n r! r Tp-/A? 1
Z(A) → B : { N a k A }
pk(b)gwC9F?
n r! :9 -/A? 1
B → Z (A) : { N a k N b }
pk(a)gw@=0w
n r! = -/A? 1
Z → A : { N a k N b }
pk(a)gw@=&r
n r! :A 0$.-/A? `1
A → Z : { N b }
pk(z)gw@= 9
n r! :B _ Sp!-/>? t1
Z(A) → B { N
b}
pk(B)gw@=F=
n r! O> [ B gw@= B
*)#J * &T
w :w s ?}$. <; A
w r p! >A!:J3 @<; A
w :9 m/ , 3 >
w = < A>] }!9*|!_ } rw
w :A L $. > >>] }!9*|!_} rF9
w :B 4 A+( ; rFA
w O> 4 Ab( P; rFA
r! :w p! >b(# ? 9w
r! r Pb(#D 9F9
r! :9 m ? ,5!SR P>0? S| # #? 9G=
r! = L # ? DPJ 9U>
9! :w m/ ,>J? P<
*
>r
9! r m/ ,>J? ><
*
; >J=
9! :9 9 93
(p ∧ [l]p) → ⊥
>5?9! = 9 93
((q ∗ [l]p) ∧ (q
0∗ [l]p
0)) → ((q ∧ q
0) ∗ [l](p ∧ p
0))
Dw9! :A 9 93
(( > ∗ [l]p) ∧ ( > ∗ [l]q)) → ( > ∗ [l](p ∧ q))
DBr9! :B 9 9 :0? A
(( > ∗ [l]p) ∧ ( > ∗ [l]q)) → ( > ∗ [l](p ∧ q))
DF9= :w p! >.E J D ?FD
= r [u$& ` 0 9`p ?FD
= :9 n 0 ;5J/>b(# ?F?
= = p! >.;!:J0?A # wCEw
A! :w p! >;R wCEFB
A! r TJ #> 0 wCEFD
A! :9 m ? D v # ! wBwCA
A! = T0? 9`^E.!SR ;0? w8rw
A! :A m?# / pJ?P 9`;5!SR w8rBr
A! :B ;V 9` w8rU>
< ` v ' x "/ )# -$& 9<
#E h # @?0? G$.aJ? v?-? }$& a #"!/
s_! SR J? 0y * 9zb( +( Ez
b( ,k 8( p jb(\?-? N ?=7vb( ?=7v
R 9Ab( 9`B7 G(\? p9 _ #"/
?#0!-? l" s$& +( J87 =( ?u? ,! "
b( # 87 ` :? 878b( O +(}/87
` 5 z A!:J > >J?
>! 4 p! B7 +( -J/ ; > K!:J0?:wCE 7
D J-? E # ED GF A -J?
x ` h . c 87 D$. 0i +(
? Qv # @TxCB7 h u
: D > # Db(p : E$&
*J?& $. # ` tJ? `A
# a ? 9 EDb( ` 5 | =7
0? A a?SR > )# ? ?E
! # ? 9:AG= 70 9 sb( E J >D0? S|
# #? `tJ 57 )# c +( ?ib(gJ
!:J0? >! ,)# # #AJ
8( ? Q 0/ 9p .J/ -$. ^$. # a?SR * @?|
SR *! l" b( =7 t) ) # *
!:J ;^?` ak 8( ;*J?R >E5J/ # > ?|
x #"!/ ? Q!
`A :
4 # 9p 8( ? E !:J E t? 87 9|
9` # # ` 9 rFD :BBr b< 9A
# # # 9 ' E0 , 9` #
,) E?: # #cJ? ` K E0 0 # # d|
? E "/!:J0? 3 K > !SWb?
87 ` p x) xb(`R &5 rFD @L -$& ;?
?? ? a?SR -??u 9A rF? : 9` h ?
-$. -$& p : ?
∧
7 A!∨
+(:→
-?? a? D ? # J?A yb(9
|
e?}$&5Tu5 ? R i?? 5
# #Q 9 # +(\?:%b( R B 0? 9
GT -$. ; ^.J/ >? ^?? ?rF97GrG= b d|
9` > ? >0? S| # #? ! " 3E$.
J 7# #, +(# # #,0? 9 ?|