• Aucun résultat trouvé

Defensio juris Abbatiae episcopalis Sti Mauritii in Helvetia, in episcopatum de Bethleem perpetuo possidendum

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Partager "Defensio juris Abbatiae episcopalis Sti Mauritii in Helvetia, in episcopatum de Bethleem perpetuo possidendum"

Copied!
40
0
0

Texte intégral

(1)

K ' A

«

X

I

DEF E NS I O

juris Abbatte Eplscopalls S'.1 Manritti

IN H E L V E T I A

IN EPISCOPATUM DE BETHLEEM PER PETU O POSSIDENDUM

i

CANONICO PETRO BOURBAN

Vi c a r i o Ca p i t o l a r i A , St-MAURICE lm p . d e l ' Πu v r e S t-A u g u s t i n 1909

m

%

(2)
(3)

D E F E N S I O

juris Ahbatiæ Episcopalis S" Mauritii

I N H E L V E T IA

IN EPISCOPATUM DE BETHLEEM PER PETU O POSSIDENDUM

A

CANONICO PETRO BOURBAN

Vi c a r i o Ca p i t o l a r i

(oO

St-MAURICE lmp. «le l'Œ uv re Sl-Attguitin 1909

PA S U I

Bi

. cant, US Kan □nsbit

(4)

R om æ , 2G A p rilis 1909. R m e D om in e uti fr.

A m p litu d in i Tuæ m itto a d n ex a m in stan tiam E piscop i N iver- n e n s is , u t su p e r e a m d e m a u d ire n o n d e d ig n etu r tum A hljatem , qui d ic itu r e le c lu s , S. M auritii A g a u n en sis, turn cap itu lu m abba tia le, eis q u e p r æ fig a tu n iu s m e n s is s p a tiu m a d ju r a su a d e d u ce n d a . In terim tam en d e m and ato SSmi n ih ii in n o v etu r.

Hæc dum p ræ stolor om n ia fausta Tibi a Duo ad p recor m eq u e im p en so a n im i stu d io profiteor.

A m p litu d in is Tua: Rem ai uti fr.

C. Card. DE LAI SECRET. Rm o Dno

(5)

Cu r i a E p i s c o p a l i s S e d u n e n s i s ---

>H---Instantia Episcopi Nivernensis p er Episcopum Sedunensem die 3 maii Abbatiæ Sti Mauritii

notificata.

Mgr G authey, é v êq u e d e N e v ers, ré c la m e pou r lui e t se s su cc e sse u r s, le titre d ’é v ê q u e d e B éth lée m . C ette récla m a tio n se ju stifie par l’h isto ir e du d io c ès e d e B eth léem .

B e th lé e m e n P a le s tin e .

B audoin I fut c o u r o n n é roi d e Jéru sa lem en 1101. En so u ­ ven ir de c e t é v é n e m e n t g lo r ie u x , il so llic ita et ob tin t d u P ap e P ascal II, en 1110, q u e la v ille de B eth léem lu t é r ig é e en é v ê c h é .

B e th lé e m en N iv e r n a is.

L es E v ê q u es de B eth lée m n e r estè r en t en P a le stin e q u e p e n ­ d an t un s iè c le en v iro n . C h assés d e T erre S a in te a v ec les L atins, ils se r etirè r en t à C lam ecy, en N ivern ais, g r è c e à la lib ér a lité de G u illau m e IV, co m te d e N evers. Ce se ig n e u r qui é ta it parti a v ec L o u is-Ie-J e u n e p o u r la P a le stin e , a y a n t é té a ttein t d e la p e ste à P to lé m a ïs, d em an d a à ê tr e e n terré à B e th lée m et lég u a , par te s ­ ta m en t, au x é v êq u e s d e c ette v ille , l’H ôtel-D ieu d e P a n th én o r situ é à C lam ecy, d a n s le N ivern ais, a v ec les b ie n s qui en d é p e n ­ d a ie n t, afin q u e le s E v êq u e s d e B eth léem p u sse n t s ’y éta b lir, s'ils é ta ie n t un jo u r c h a ss é s d e leu r s iè g e par les in iid éle s.

L es p r év isio n s d e G u illau m e IV se r é a lisè r e n t e t l’E v êch é d e B eth léem fut tran sféré de P a le stin e en N ivern ais. L es E v êq u e s de B eth léem s’y s u c c é d è r e n t sa n s in terru p tio n au n o m b re de q u a r a n te-n eu f, d ep u is le s p r em ières a n n ée s d u XIIIe s iè c le ju s­ q u ’au C on cordat d e 1801, ép o q u e où le d io c èse d e B e th lée m en N ivern ais fut su p p rim é, ain si q u e c elu i de N evers lu i-m ê m e .

Le d io c ès e d e N ev ers fut réta b li en 1823 a v e c u n e c ir co n s­ crip tio n qui en cla v a it d a n s s e s lim ite s le p etit d io c ès e d e B eth ­ léem ; m ais si le te rr ito ire de l’E v ê ch é d isp aru fut a ttrib u é aux E v ê q u es d e N ev ers, ils n’en r e ç u r e n t pas le titre. Il fut d o n n é en 1840, par L ettres A p o sto liq u e s d e G régoire XVI, à l’A b b é du M onastère d e S t-M au rice d ’A gau n e, eu V alais, et à s e s su c c e s­ seu r s.

(6)

Le d e r n ier titu la ir e , Mgr P a cco la t, v ien t île m ou rir. Ne se r a it-il pas p o ssib le d e d o n n e r u n e co m p en sa tio n au x A b b és de St-M aurice e t d ’a cco rd er le titr e d e B eth léem à l’E v ê q u e qui a ju r id ictio n o rd in a ire su r to u t le territo ire qui a c o n stitu é p en d an t six s iè c le s le te rrito ir e de B eth léem ?

La c a th é d r a le d e B e th lé e m , a v e c la sé p u ltu re d e se s é v ê q u e s, e x is te e n c o r e à C lam ecy. E lle a é té d é sa ffecté e p e n d a n t la R é v o ­ lu tio n fra n ça ise et c o n v e rtie en h ô tel.

Il ap p a rtien d ra it à l’E v êq u e de B eth léem de travailler au rach at e t à la resta u ra tio n d e sa ca th é d ra le e t d ’a rra ch er à la p rofan ation les to m b ea u x d e s e s p r é d é c e sse u r s. Mais un titu la ir e sa n s ju r id ic tio n n’a a u c u n e a u to rité pou r ac co m p lir c e tte m issio n . E lle d e v ien d r a p o ssib le le jo u r où l’E v ê ch é d e B eth léem sera ra tta ch é par son titre, c o m m e il l’e st déjà par son te rr ito ire, à l ’E v ê ch é de N evers.

(7)

DEFENSIO

juris Abbatiæ Episcopalis Sancii Mauritii,

in Helvetia, in Episcopatum de B ethleem

perpetuo possidendum

---Sa n c t i s s i m o P a t r i g l o r i o s e r e g n a n t i

P i o P P . X

Ad pedes Sa n c t i t a t is Ve s t r æ provolutus, contra

petitionem RR. DD. Ga u t h e y, Episcopi N ivernensis, quæ nititu r fundam ento om nino nullo, defensionem RR. DD. Josephi Ab b e t, Abbatis Episcopi de Bethleem , canonice electi, et ju ris Regalis Abbatiæ S. M auritii in Episcopatum de Bethleem , quod jus solemni institutione in perpetuim i valitura a G regorio P P . XVI facta niti­ tur, nom ine Abbatis-Episcopi electi, nom ine totius Ca­ pitili! m eique P e tri Bo u h b a n, Vicarii Capitularis, all'ero.

I

Petitio RR. DD. G authey nullo fun d a m en to n ititu r et p en itu s rejicienda est, si probari potest Sedem E p is- copalem de Bethleem non per sex sæ cula sed ne per u n u m quidem diem fuisse in diœcesi Nivernensi. A tq u i, u t in brevi sequenti disscrtatione historica videbim us, Sedes Episcopalis de Bethleem non per sex sæcula sed ne per u n u m quidem diem fu it in Diœcesi Nivernensi. Ergo petitio R R . DD. G authey. E piscopi N ivernensis, nullo fundam ento n ititu r et penitus rejicienda est.

De Sede Episcopali Bethleem itanà speciatim scrip- se ru n t Monachi Congregationis S. Mauri in G allia

(8)

— G —

Christiana, tom. X II, anno 1770, pag. G8G et seqq. ;

Louis Chevalier Lagénissière, avocat : H istoire de l’E -

vêchê de Bethléem , Paris, D um oulin, 1872; et tandem

Cornes Riant : E tudes sur l'H istoire de l ’E glise de

Bethléem. Hic autem eruditissim us in rebus orientali-

bus Belli Sacri, F undator Societatis « de l’Orient latin », in bac li istoria præ decessores superavit non solum eruditione sed inventione docum entorum num erosis- sim orum circa ecclesias et hospitia quæ Episcopatus de Bethleem possidebat in 50 diœ cesibus Italiæ.

Sedes Episcopalis B ethleem itana erecta fuit tem po­ re Belli Sacri. Balduinus (B auduinus), rex Jerusalem Latinorum prim us, suam accepit regalem consecratio- nem in loco N ati vita tis Christi, in Basilica Nativitatis. Rex consecratus obtinuit, anno 1110, a Paschali P P . Il u t hæ c basilica, cui inserviebat Capitulum Canonicorum S. Augustini, sub Prioris regim ine, Ecclesia Episcopa­ lis fieret, eique Sedes Ascalonitana unita fuit. Ascheti- nus, cantor basilicæ Nativitatis fuit prim us episcopus. Mox Episcopi Betbleem itani m agnam partem obtinue- ru n t in Bellis Sacris. Diversa; provincia; Europæ , et m axime Italia, quod ignoravi! Lagenissière suo in opere ac proinde RR. Episc. Niv., qui liunc auctorem tan­ tum consuluit, buie Sedi Betbleem itanæ dederunt ec­ clesias et bospitia. Una Italia buie Sedi circiter 76 eccle­ sias et 35 bospitia et dom inia d ederat (1). In B ritania, Lendini, Episcopi de Bethleem habebant Capitulum Canonicorum S. Augustini, m onasteria duo, unum vi- rorum , alterum m ulierum .

Ecclesia; B. M. dicatæ accipiebant nom en Maria; de Bethleem . Res pro b atu r ex Bulla Gregorii P P . IX : t In Constantinopoli ecclesiam Sancte Marie de Betli- « leem , quæ Ytria nuncupatur cum ecclesiis et omni- « bus pertinentiis suis (2) ».

(9)

Seel Episcopi B ethleem ituni, ditissim i Occiduis p a r­ ti bus, debebatit hom ines suppeditare Ducibus chris- tianis ad Palæ stinam defendendam (1). E t sic dicti Episcopi frequentia itinera suscipiebant in Europam .

Possessiones ecclesiarum , hospitalium , te rra ru m q u e ditissim æ Sedis Episcopalis Bethleem itanæ , m axime in Italia, enum eratæ sunt in Bulla Gregorii P P . IX, 1227, die 21 Augusti : S a n c to ru m P a tru m decernit, et in Bulla Clementis P P . IV, anno 1266, die 11 Maii : S a n cto ru m

P a tru m deer evil. (2)

In secundo tantum docum ento invenim us banc pos­ sessionem in Gallia sitam , circa quam lue tota quæstio v e rtitu r :

In diœcesi Antissiodorensi (vulgo A uxerre) : Eccle-

siam S a n d e Marie, de capite po n tis Clemenciaci

(Clamecy).

Hoc notatu dignum est : Anno 1266, hæ c ecclesia, quæ erat Capella publica, non erat sita, neque fuit pos- tea, dum ædes sacra perm ansit, in diœcesi N ivernensi, sed sem per fuit intra lim ites diœcesis Antissiodorensis. Et, u t probabo infra ex ju re historico, tota ru it petitio RR. Episcopi N ivernensis.

Ex altera parte constat anno 1266 liane ecclesiam nullo modo esse sedem episcopalem . Attam en tem erarie affirmât R R .E piscopus Niv. ibi Episcopos de Betlileem

sedisse ab anno 1224.

T em pore S. Ludovici et sequenti tem pore, Episcopi Bethleem itani debellabant in Palestina, deferentes ante exercitum , ut signa, instrum enta Passionis Christi.

Dein p e r duo circiter sæcula, Episcopatus Bethlee- m itanus a Rom anis Pontificibus concessus fuit Ordini S. Dominici. Sic dicit et ostendit comes Riant : « L'O rient latin paraît, à p a rtir du m ilieu du X IIIe

« siècle, avoir été considéré comm e form ant ce que

(10)

« nous appelons aujourd’hui pays de mission, et pro­

li bablem ent à la suite de la dispersion ou de l’appau- « vrissem ent des Chapitres, nous voyons le S. Siège « in tervenir dans l’élection des évêques latins du « Levant, et y faire appeler de préférence des F rè re s « P rêcheurs ; pendant plus de deux siècles le siège de « B ethléem sera, à peu d’exceptions près, occupé par « des religieux Dominicains. »

H ujus seriei prim us fuit T omaso Agni, qui P rio r Neapoli S. Tliom am A quinatem ad habitum receperat. Hi autem dom inia in E uropa adm inistrabant per vica- rios, et ipsi aut m unere legati Rom ani Pontificis aut. aliis m agnis negotiis Religionis fungebantur.

E t ubi est coram bis docum entis vindicatio Niver- nensis P er sex sæ cula?

A ttam en, Episcopi Bethleem itani servabant, in co­ mitati! N ivernensi sed in diœcesi A ntissiodorensi, non autem N ivernensi sita, ecclesiam seu capellam, do- m um episcopalem et hospitale pro peregrinis ad T errain Sanctam , Sedi Bethleem itanæ a Gulielmo IV, com ité N ivernensi, m oriente in Palæ stina, testam ento concessa. Jurisdictionem su per hæ c tria loca exigui m om enti disputabant cum Episcopis A ntissiodorensi- bus, nunquam autem cum Episcopis N ivernensibus, extra quorum territo riu m hæ c e ra n t sita absque ullo dubio. Sic pergit cornes Riant, op. cit. pag. 15 : « Et, « en eilet, dès 1395, com m encèrent, pour d u re r jus- ci qu’à la lin du XVIIIe siècle, les réclam ations de ces « d erniers (évêques d’A uxerre), réclam ations dont les « évêques de Bethléem ne triom phèrent que p ar leu r « im portance personnelle, souvent aussi grande que « leu r dom aine épiscopal était exigu. »

T em pore m agni Schism atis Occidentalis, inveni- m us duplicem seriem Episcoporum de Bethleem. Elecli a Rom anis Pontificibus residebant in dominiis Italiæ ;

(11)

electi autem a Pontificibus Avenionensibus residebant in hac ecclesia vulgo de Clamecy, in diœ cesi sem per A ntissiodorensi (d’A uxerre).

P ost schism a, series Italica exstincta est. In Gallia autem , ecclesia seu potius capella B. M. de Bethleem ruinosa reæ dificata fuit anno 1445. E t fuit reapse Ecclesia cathedralis de Bethleem , in qua fere nullus sedebat E piscopus electus de Bethleem nisi ad sua ju ra vindicanda, seu ad proventus exiguos, sæpe sæpius p e r procuratorem percipiendos, reclam antibus sem per Episcopis A ntissiodorensibus, nunquam N iver- nensibus, jurisdictionem in capellam cathedralem .

De statu m iserabili hujus ecclesiæ catliedralis relationem habem us apud Lagénissière, op. cit., de « Charles de ß o u rb o n n at », Episcopo Bethleem itano, qui recusabat solvere décim as Papales : « Mais Charles « de B ourbonnat, qui pouvait à ju ste titre appuyer sa « réclam ation su r ce que plusieurs de ses p rédéces- « seurs n ’avaient point été sacrés, tout en exposant « q u ’il n ’avait du reste lui-m êm e point encore reç u « ses bulles, adressa requête aux com m issaires de « Sa Sainteté p o u r leu r dem ander de n’être point « soumis à une telle contribution. E t, dans son désir « d 'ê tre déchargé d’une im position aussi lourde pour « les m odestes revenus de la M aison-Dieu du fau­ te bourg de Clamecy, il alla ju sq u ’à p réten d re dans

« ses conclusions que l’Eglise de Bethléem n ’était ni « cathédrale ni collégiale, q u ’elle p o rtait seulem ent le «. titre d ’évêché honoraire, et q u ’au surplus, ce n ’était «. qu'un pauvre hôpital. » Op. cit. pag. 207.

Hinc evanescunt sæcula possessionis et visio capella) cathedralis de Bethleem in diœcesi N ivernensi.

Sæculo XVIII, invenim us rem spiritalem in deter- rim o statu, ita u t officia publica ibi per longum tem - poris spatium non fuerint celebrata. Sed et invenim us

(12)

plenam jurisdictionem Episcopi A iitissiodorensis, non autem N ivernensis, in hanc totam urbem de Clamecy, ubi ecclesia, seu capella ruinosa de Bethleem sita e ra t : <c Louis le Bel, après la prise de possession de sa pe­ te tite cathédrale, avait choisi pour vicaire-général Edm e « Souard, curé d’A rm es, au diocèse d’A utun ; et il « avait chargé les religieux récollets du faubourg de « B euvron de célébrer les offices dans son église, selon

a la coutum e qui y était observée depuis un tem ps im-

« m ém orial. Mais le chapitre de la collégiale de Clamecy, « qui se voyait soutenu p a r M. de Caylus, son diocésain,

« se perm it de p réte n d re que les évêques de Bethléem « n ’avaient jam ais fait céléb rer les cérém onies du

« culte dans la chapelle N otre-D am e ; et que ce « n ’était que depuis quelques années seulem ent q u ’on

« faisait de telles en trep rises contre les droits de la

« fabrique Saint-M artin, en établissant p o u r ainsi dire « une seconde paroisse dans la ville. C’est pourquoi « le chantre et les Chanoines de la collégiale p o rtè- « ren t plainte à l'évêque d ’A uxerre, qui, à la date du « 7 janvier 1729, ren d it une ordonnance pour défon­ ce dre de céléb rer à l’avenir aucun office dans l’Eglise « de Bethléem. (1) »

Ubi sunt pro RR . Episc. N ivernensi sex saecula, et ecclesia pie ac splendide resta u ra n d a ?

Sed et veniam us ad C hartam Geographicam diœce- seon G alliarum in Gallia C hristiana saeculo XVIII exarata. Ecclesia B. M. Betlileem itana est in diœcesi

A ntissiodorensi, ad septentrionalem partem longe dis­

tans a finibus diœ cesis N ivernensis. (2)

Fere ridiculosa est cura tum ulorum Episcoporum de Bethleem qui, u t patet ex G allia C hristiana, m agna ex parte, saltern ultim is tem poribus, hom ines specia­ lities au t Confessarii ad Aulam Ducum B urgundiae et

(13)

— 11 —

Regum F rancorum , neque vivebant neque sepelieban- tu r in hac capella cathedrali.

T em pore p erturbationis Galliae, E piscopus de Bethleem F ranciscus Camillus De D uranti, qui nun- quam visita vit suain capellam cathedralem , exsul in Anglia, Rom ano Pontifici resignationem episcopatus de Bethleem recusavit.

E t haec ecclesia seu capella cathedralis de Bethleem , om nino exigua, quae nulla possidebat ornam enta aut param enta episcopalia, « Cette petite église, ait Lagé- nissière, m esurait (in térieu rem en t) dix h u it m ètres dans sa longueur et six m ètres et quatre vingt dix centim ètres dans sa larg eu r », vendita a G ubernio Gal­ licano pretio 1980 francorum , in dom um civilem con­ versa est.

Ili ne ad hucusque nunquam capella cathedralis fuit in diœcesi N ivernensi neque vero p e r unum quidem diem erit postea u t aedes sacra seu cathedralis.

E tenim in celebri Concordatu P ium PP. VII in te r et G ubernium Gallicanum , in Bulla diei 29 Nov. 1801, incipiente : Qui Christi D om ini, Sum m us Pontifex expresse declarat abolitionem Sedis Betlileemita-

me. E t quum anno 1817, in nova circum scriptione

Diœceseon G alliarum ,1 et in erectione Diœcesis Niver- nensis,2 nullum verbum fecerit Pius P P . VII de Sede Bethleem itana, rem ansit voluntate Rom ani Pontificis soppressa.

E t bine patet, quod et u berius adhuc citationibus pro b are potuissem , Sedem Episcopalem de Bethleem

ne per u n u m quidem diem fuisse in diœcesi N ivernensi.

Ergo petitio RR. E piscopi N ivernensis penitus re- jicienda est.

E t eo magis quod est, u t infra in seconda parte de- m onstrabo, contra jus certum RR. DD. Josephi Abbet,

(14)

Abbatis S. M anritti et Episcopi de Bethleem electi, contra ju s c e rtu m Capituli eligentis, contra ju s certum A bbatiae S. M anritti et nociva bono Religionis et paci publicae in Helvetia.

Il

1. Jus Abbàtiee S. M auritii Nullius Diœcesis cum te rri­ torio separato, in Helvetia, ad Episcopatum de Bethleem, ita et jus Abbatis Episcopi electi, nitun- tu r Institutione solemni et perpetua a Romano Pontifìce facta.

2. Mutatio hujus Institutionis esset violatio contrac­ tu s quasi bilateralis, salva in omnibus Sedis Apos­ to lic a auctoritate.

3. Mutatio hujus Institutionis esset nociva bono Reli­ gionis Catholicæ in Helvetia et perturbatio pacis relig io sa .

1.

Jus A bbatia S. Mauritii et Abbatis-Episcopi electi. Omnes sciunt in hoc loco S. M auritii Agaunensis Legionem Tlïebæam pro Christo trucidatam laisse. Sæculo medio IV, in eorum M artyr urn honorem et ad eorum custodiendas reliquias ædificata fuit, in hac urb e rom ana, basilica a S. Theodoro, Episcopo Octo- durensi. F uit autem initium A bbatiæ S. M auritii. Anno autem 515, S. Sigism undus, Rex B urgundionum , ad catholicam Fidem conversus, institutionem prim am innovavit fundatione M onasterii, quod om nia E uropae m onasteria hujus tem poris superabat, et in cujus basi­ lica L a u s perennis, decantatio perpetua, celebrabatur. jj E t hæ c fundatio celeberrim a instituta luit ab Episco- pis Burgundiæ cum Rege congregatis, sub dependentia

(15)

im m ediata a Romano Pontifice. (1)

Haec Institutio quamvis im m inuta injuria tem po- ru m , vivens perm ansit p e r saecula cum territo rio separato, n u lliu s diœcesis, Sanctae Sedi im m ediate subjecta. In Bullis R om anorum Pontificum m edii aevi figuratur sub his verbis : « et beati M auricii ecclesiam « quae ju ris et proprietatis beati P e tri esse cognosci- « tur. (2). — « Cum m onasterium beati M auricii « ecclesiae nullo subjaceat m ediante et beati P e tri ju- « ris et proprietatis existât. (3) $

G regorius PP. XVI sciens (ut ait in L itteris Apos- tolicis, I n A m plissim o, diei 3 Julii 1840), quid Abba­ lla S. M auritii lecerit et faciat pro Religione, pro cura anim arum , pro restauratione cultus catholici in locis a P ro testan tib u s occupatis, pro solem ni celebratione officiorum divinorum in Ecclesia A bbatiali prope fines P rotestantium , et pro scientiis in suo Gymnasio et Lycaeo, in perpetuum dignitati A bbatiali S. M auritii univit Sedera Episcopalem de Bethleem ; et ita u t in posterum electus Abbas eodem actu sit electus Episco- pus de Bethleem.

H oc autem evidentissim e patet ex textu Litte ra- ru m A postolicarum I n A m plissim o (quae L itterae tvpis dem andatae cum aliis L itteris Apostolicis de privilegiis Episcopi et Capituli ut docum enta annexa buie dissertation! adjunguntur). Ilic autem excerpta scribam tantum verba quae spectant (a) ju s Abbatiae nostrae ad Sedem Episcopalem de Bethleem in p erp e­ tuino possidendam , et (bj ju s RR. DD. Josephi Abbet, canonico electi ad hanc sedem Episcopalem obti- n endam :

a) Etenim quoad ju s A bbatiae : « ...Q uam obrem

(1) A ctu s fu n d a tio n is, cop ia in A r d i ivo A b batiæ S. Mauritii (2) A lex. PP. Ili ; E u g . PP. Ili ; C elestiu u s P P . 111.

(16)

a ejusdem Abbatiae et Canonicorum Collegii m erito-

« ru m ratio ne babita, firm is tarnen in ea Abbatia m a­ tt nentibus, ibique vigentibus omni statu, qualitate,

(f denom inatione, motu proprio, certa scientia, m atura

« deliberatione, deque Apostolicae N ostrae potestatis « plenitudine, bis litteris Abbatiae S. M auritii, penes « Helvetios, in Valesia inferiore, Episcopalem titulum « de B ethleem in partibus infidelium in perpetuim i in « m odum adsignam us, atque attribuim us atque illius « in tem pore Abbatem Episcopum de Betbleem in « Syria constituim us et declaram us, eum que nom ine,

f titulo et honore episcopali perpetuo decoram us, ac

a volumiis u t Abbas S. M auritii et Episcopus de Beth- « leem appelletur, cum om nibus et singulis ju rib u s,

« privilegiis, etc. »

Hinc patet jus Abbatiæ S. M auritii ad Sedem Epis­ copalem de Bethleem in perpetuim i possidendam ulti solenuii ac perp etu a institutione Romani Pontificis.

Sed non m inus patet ex his Litteris Apostolicis jus RR. DD. Josephi Abbet, Abbatis Episcopi electi ad banc Sedem Bethleem itanam occupandam .

Etenim in iisdem Litteris Apostolicis I n am plissim o dicitur : « Atque id ita concessum volumus, ut sequuta « ejusdem Abbatis canonica electione, etiam Episcopus $ de Bethleem in partibus infidelium electus m aneat, « utque electionis confirm ationem una cum E cc le sia « episcopalis provisione ab bac Apostolica Sede Litteris

a Apostolicis sub annido Piscatoris sem per obtinere

« debeat et teneatur. »

Hoc jus confirmavit Leo PP. X III, anno 1880 in

confirm atione RR. DD. Joseplii Paccolat, secundi

Episcopi hujus institutionis, n u p e r defuncti.

Hoc ju s inconcussum cred id eru n t RR. Episcopi Helvetiæ et in prim is R everendissim us Episcopus Se- dunensis, qui magno plausu salutarunt RR. Dominum

(17)

J osephum Ab b e t Episcopum de Bethleem electum ;

hoc jus inconcussum cred id eru n t G ubernium catholi- cum Valesianum et G ubernium catholicum F rib u r- gense, et omnia diaria Catholicorum et etiam Protes- tantium , quæ m agna lætitia salutarunt novum Episco­ pum de Bethleem canonice electum .

E t speram us et credim us hoc ju s sum m um ro b u r habiturum in proxim a Confirm atione Electi Episcopi de Bethleem a SS. P. gloriosissim e regnante Pio P P . X.

2.

Mutatio hujus Institutionis esset violatio quasi- contractus, salva in omnibus Sedis A postolica

auctoritate.

Etenim E piscopatus de Bethleem institutione solem ni uriitus fuit in perpetuum Abbatiae Sancti M auritii non solum ad peracta pro Ecclesia compen- sanda, quaeque longe et longius e n a rra ta in v en iu n tu r in Litteris Apostolicis diei 3 Julii et 4 Augusti 1840, sed etiam et m axime ad novum excitandum zelum, ad nova peragenda sacrificia in servitium Catholicæ Reli- gionis in Helvetia.

His prom issis in p erpetuum valituris, Abbatia S. M auritii nihil sibi pepercit, nihil non insudavit ut et uberius voluntatem Rom ani Pontificis adim pleret.

Si agatur de cultu catholico restituendo in regione vicina, ad littora lacûs Lem ani et ad ripas dextras Rhodani, in om nibus man um suam adhibuit Abbatia S. M auritii.

Genevae, dum maxime saeviebat persecutio et in exilium injecerat RR. DD. Episcopum Gasparem M er- millod, RR. DD. Bagnoud, Abbas S. M auritii, Episco- pus de Bethleem , quotannis sacram entum Conlirm a- tionis adm inistrabat et canonicos suos in auxilium

(18)

cleri m ittebat, atque A bbatia S. M auritii e ra t quasi dom us episcopalis cleri G enevensis (ut aiebat ipse RR. DD. M ermillod).

In pago Vaidensi (canton de Vaud), dum Lausan- nae ecclesia erigebatur, canonicus quidam S. M auritii Galliam peragravit ad eleem osynas colligendas, et sum m am 45000 francorum obtinuit. E t dum nondum e ra n t vicarii parochiae, canonici S. M auritii constan- te r veniebant, diebus dom inicis et festivis, in auxilium paroclii.

Viviaci (Vevey), eodem modo a ccu rreb an t cano­ nici iidem in auxilium parochi.

M ontreux, olim vicus parvi m om enti, nunc u rbs sum ptuosa, habuit u t prim os sacerdotes canonicos S. M auritii, qui sacra faciebant in diversorio, ecclesia nondum aedificata.

In loco ubi Rhodanus influit lacum Lem anum adest vasta regio vi occupata etiam a P rotestantibus saeculo XVI, et sese protendens a lacu Lem ano et a ripis R hodani ad sum m as Alpes.

H ane regionem antiquitùs et nunc evangelisavit Abbatia S. M auritii. Ecclesiae hujus regionis eran t beneficia unita Abbatiae S. M auritii sub jurisdictione Episcopi Sedunensis, excepto vico vulgo de Gryon, ubi e ra t parochia sub jurisdictione spirituali Abbatiae.

U rbs caput est Aquilea (vulgo Aigle). Ibi Abba­ tia m agnis expensis co nstruxit ecclesiam et dom um presbyteralem et scholas catholicas. Suis sum ptibus

I en u trit canonicum parochum . Secundus canonicus

]! Abbatiae residet in Alpibus de Leysin, ubi sunt sana- | i toria in tota E uropa celeberrim a. Sacra officia célébrât,

I, aegrotos visitât et m oribundis sacram enta adm inistrât. !

In aestivis stationibus, feriantibus scholis, canonici deserviunt capellis re c e n te r exstructis diversis in locis.

(19)

In parte orientali invenitur Bacium (Bex). Ibi turn in urb e tum in balneis, Abbatia incepit instaura- tionem cultus catholici. Sed quia, saeculo XVI, paro- chia neque quoad jurisdictionem tem poralem neque quoad jurisdictionem spiritualem ad Abbatiam perti- nebat, res incepta rem issa fuit Episcopo Sedunensi, qui aedificavit ecclesiam et erexit scholas catholicas ; canonici vero S. Mau rii ii praesto sunt ad adjuvandum parochum in m inisterio sacro.

Sed ascendendo vallem Rhodani, invenim us, ad ripas dextras, locum Laveti (Lavey). A nte occupatio- nem a P ro testan tib u s, saeculo XVI, superioritate arm orum lactam , liaec parochia p ertin eb at ad Abba­ tiam S. M auritii, ut p atet ex m ultis docum entis, quoad jurisdictionem tem poralem et quoad jurisdictionem

spiritualem .

Ibi adsunt fortissimae m unitiones Confœ derationis Helveticae. Ilae m unitiones m ilitibus catholicis sim ul et protestantibus atque operariis plenae sunt a llum ine Rhodano ad cacum ina Alpium. Una Abbatia est p e r­ sona grata et habet viam apertam ad auxilia Religio- nis deferenda. In vico praecipuo de Lavey, Abbatia erexit ecclesiam , suis sum ptibiis e n u trit parochum et m inistrat necessaria ad spiritualia totius loci.

Ad sanctum M auritium , in te rrito rio separato, aedificavimus Glinicam chirurgicam , ubi Duces mili­ timi, m ilites, operarii m unitionum , operarii m agnae viae feri'eae internationalis quae ducit in Italiam et in Galliam, et incolae totius regionis rec ip iu n tu r sum m a charitate et c u ra n tu r exquisita arte m edicorum catho- licorum . E t om nes, catholici et p ro testantes, bona undequaque sparsa ab Abbatia S. M aurilii tanti faciunt ut, si Romani possent sua vota tran sm ittere, protesta- re n tu r contra conatum Episcopi N ivernensis ad versus dignitatem Episcopalùs de Bethleem , quam sciunt

(20)

om nes Abbatiae nostrae in perpetuum unitam fuisse. E t nihil dixim us de his quae A bbatia Episcopalis operata est et o p eratu r in regione cathol ica, in Vale- sia, in pastorali officio, tum in parochiis unitis, sub jurisdictione Episcopi Sedunensis, tum in parochiis proprii te rrito rii separati, nec m em oravim us quid pro viatoribus operetur, qui gratuito in suo Xenodochio hospitantur, quid vero in suis orphanotrophiis, ubi rec ip iu n tu r et pie atque catholice ed u c an tu r orphani u triu sq u e sexus, tum Valesiae, tum aliarum regionum a P rotestantibus occupatarum . E t schola practica puellarum est adm irationi toti Helvetiae.

Sed brevitatis causa non possum us p rae terire quae fiant in Ecclesia Abbatiali et Episcopali de Be- thleem . Magnis sum ptibus ecclesia restau rata et au età est in ecclesiam cathedralem de Bethleem . Splendor officiorum talis est festis solem nioribus ut etiam P rotes­ tantes accu rran t. Non tantum capituli officia quotidie p erag u n tu r, sed facta est schola cantùs sacri ubi alum ni collegii quacum que die Missam cantant, afferentes deinde scientiam cantus in diversas regiones Helvetiae.

Tum Litteris Apostolicis In A m plissim o, ubi E piscopatus de Bethleem in perpetuum concediti! r, tum Litteris apostolicis : E a est dicjnitas, diei 5 Au­ gusti 1840, ubi P raelatus dom esticus, A bbas-E pisco- pus de Bethleem perpetuo honoratur, ubi Canonici S. M auritii specialia privilegia honoris recipiunt, nec- non et lacultatem nom inandi canonicos honorarios, Rom anus Pontifex, ut ex textu apertissim e patet, intendit praerniare res pro catholica religione actas et incitare ad easdetn ardentiori zelo perägendas. In ter

1 ea officia uberioribus verbis Romanus Pontifex loqui-

! tu r de officio educandae juventutis in duplici Collegio. Circa banc rem , m axim am curam a ttu le ru n t Ah bates Episcopi de Bethleem. Sum m is sum ptibus nova

(21)

aedi-fìcaverunt aedificia et m ngistros pios ac idoneos prae- p a ra ru n t, ita u t nunc ex tota Helvetia m agnus sit ari nostrum Collegium et Lycaeum concursus. Alumni 300 num erantur. Ab Episcopis Helveticis et a Guber- niis catholicis maxime ex hoc laudatur Abbaila, quae transm ittit suos alum nos ad diversa Sem inaria sacrae Theologiae, et ad U niversitates Helvetiae, diversas scientias discituros. Ea autem viget in nostro Collegio pietas et scientia u t Provincia C apucinorum Helvetica, Provincia Capucinorum Lugdunensis, et M onasterium

arduae charitatis S. B ernardi Montis Jovis, suos

alum nos nostris Prolessoribus com m iserint. 3.

Mutatio sta tû s præ sentis Episcopatûs de Bethleem in alteram dignitatem Episcopalem, u t insinuât Episcopus Nivernensis, esset perturbatio pacis tum

civilis tum ecclesiasticæ in Helvetia.

Confœderatio Helvetica m ajori ex parte Protestan­ ti um contlata m axime tim et et detestatili’ novos titulos Episcopates. Sic dum pro bono Ecclesiæ, S. Sedes tri- li ui t RR. DD. G aspari Me r m i l l o d, oratori in Europa conspicuo, titulum Episcopalem d'Hébron eum que Ad- m inistratorem Apostolicum territo rii Genevensis ins- tituit, Protestantes una voce in tota Helvetia protestali sunt et clarissim inn Episcopum in exilium pepulerunt.

Dum agebatur de Ecclesia gubernanda in pago Ticinensi (Canton du Tessin), Sancta Sedes non potuit obtinere a Comitiis Confœderationis Helveticæ erectio- nem novæ Sedis Episcopalis, sed nom en Luganense datum 1'uit, absque jurisdictione, Episcopo Basiliensi (de Bàie), et gubernatio ecclesiæ. fit ab A dm inistratore Apostolico.

(22)

Etenim d icitu r in Constitutione fed e ra li, art. 50 : « Il ne peut être érigé d ’évêchés su r le territo ire suisse « sans l’approbation de la Confédération. »

Episcopatus de Bethleem unitus Abbatiæ nullius diœcesis cum territo rio separato est multo an terio r bac Constitutione anni 1874. Res accepta est a C onfe- deratione, consignata est in Geographia et R istori a nationali.

Abbates Episcopi non soluin suum adm odum vas- tum territorium adm inistrant et A bbatiam ubi m ore S. A ugustini et discipulorum ejus in com m unitate cum canonicis vivunt, sed et positi in situ geographico spe­ ciali in m ediis diœ cesibus Sedunensi, Lausanensi et Genevensi in Helvetia, et A nneciensi in Sabaudia, præsto sunt in auxilium aliorum Episcoporum , u t fuit Geneva; tem pore persecutionis et exilii RR. DD. Gasparis Me r-

m i l l o d. Sic et p ariter tem pore prim æ æ gritudinis et debilitatis cerebri RR. DU. Ja r d i n i e r, Episcopi defuncti Sedunensis, et ultim is tem poribus F riburgi, æ grotante RR. DD. Jos. De r u a z, pro ordinationibus tum alunmo- rum Sem inarii turn alum norum U niversitatis catholicæ. Sed si quod constitutum fuit de Sede Episcopali de Bethleem a Gr ego rii P P . XVI, et confirm atum a Leone P P . X III, m u taretu r, tota Helvetia attonita exclam aret tum in diariis Catholicorum , tum in diariis Protestantium . E t Abbatia nostra a Sancta Sede in opinione publica dam n aretu r pœ na vere capitali.

E t liaec essent nihil coram petitione RR. Ep. Nivernensis, qui reclam at id quod, dum vivens erat, fuit sem per E x tr a diœcesim N ivernensem ! — Et haec essent nihil coram ecclesiuncula, capella in do in um civilem abbine 113 annos conversa, irrep arab iliter truncata, et post improbabil ein reparationem a Gubcr- nio Gallicano persequente Ecclesiam Dei occupanda !

(23)

Hinc h u m iliter p etim u s e t in sta n te r p recam ur u t Sanc- tissim u s P a ter g lo rio se r e g n a n s P ius PP. X, cu i in ser- vim u s u t Vicario C hristi to ta anim a to tisq u e viribus, vid en s et sc ie n s jura n o stra nobis faveat, e t quod Præ - d ec e sso r e s Rom ani P on tifices so lem n iter in stitu er u n t in perpetuum e t confirm arunt, firm um e t in con cu ssu m

(24)

A p p u i S y m p a t h i q u e en jâ u ié se

P o u r l’appui si sym pathique qui nous a été donné dans les négociations de l’afiaire de l’Evêché de Beth­ léem , nous devons des rem erciem ents particuliers à M onseigneur Deruaz, Evêque de Lausanne et Genève, à M onseigneur Stam m ler, Evêque de Bàie et Lugano, à M onseigneur Peri-M orosini, Evêque d’A rca, Adm inis­ tra te u r Apostolique du Tessin, à M onseigneur Esseiva, Prévôt de St-Nicolas, et à M onseigneur Corragioni, d’Orelli, A um ônier de la G arde Suisse.

D’autre part, le G ouvernem ent du Valais a regardé l’Evêché de Bethléem comm e une gloire nationale ; et pour dem ander au Saint P è re qu’il daignât conserver entière l’institution faite par G régoire XVI, en faveur de l'Abbaye de St-M aurice, il adressa à Son Em inence le Cardinal Secrétaire d’Etat de Sa Sainteté Pie X, le

(25)

V a l a i s

A Son Em inence le Cardinal Secrétaire d’Etat de Sa Sainteté,

au Vatican Rome

Em inence Illustrissim e,

Le Conseil d’E tat de la R épublique et Canton du Valais prend la respectueuse liberté de soum ettre au bienveillant examen de Son E m inence le Cardinal Se­ c rétaire d ’E tat de Sa Sainteté la question que nous avons l’honneur d’exposer ci-après.

M onsieur le R évérend Chanoine P ierre Bourban, Vicaire Capitolarne d e là Royale Abbaye de St-M aurice, avant son départ pour Rome, où il a dû se ren d re pour y défendre les in térêts de fillu stre Maison qu’il re p ré ­ sente, nous a e n treten u de certaines craintes touchant l’Evêché de Bethléem.

M onsieur B ourban nous a fait part du fait que M onseigneur l’Evêque de N evers, en France, se fon­ dant su r des traditions ou des docum ents dont nous n ’avons pas à apprécier la valeur, revendiquerait le titre d ’Evêque de Bethléem in pa rtib u s In fid e liu m , conféré aux Abbés de St-M aurice par B ref pontifical du 3 juillet 1840. M. le Vicaire Capitulaire a exprim é le désir que le G ouvernem ent du Valais appuyât les dém arches qu’il se proposait d’en trep ren d re auprès du Saint-Siège, en vue de faire reconnaître les droits de la Royale Abbaye et d'obtenir qu'il ne soit rien changé à l’état de fait dont le S u p érieur de celle-ci est le bénéficiaire.

Le Conseil d’E tat a acquiescé à ce vœu avec d ’au­ tant plus d'em pressem ent, que les services ren d u s au pays par l’antique M onastère de St-M aurice, tant dans le dom aine du m inistère pastoral que dans celui de

(26)

l’instruction et de l’éducation de la jeunesse, lui ont acquis des titres tout spéciaux à la reconnaissance des pouvoirs publics, et que les rapports en tre l’autorité ecclésiastique et l’autorité civile sont em preints, chez nous, des sentim ents d ’une déférence aussi sincère que réciproque.

Il ne nous appartient pas de discuter le m érite des titres historiques qui peuvent être invoqués en la cir­ constance. Nous nous perm ettons sim plem ent d ’attirer l’attention de Votre Em inence su r quelques points qui nous paraissent et qui lui p araîtro n t dignes d’être pris en sérieuse considération.

Tout d’abord s’im pose à l’attention le B ref du 3 juil­ let 1840, par lequel Sa Sainteté le Pape G régoire XVI a conféré à perpétuité aux Abbés de St-M aurice le titre d ’Evêque de Bethléem : Episcopalem T itu lu m de B e th •

teem in partibus Infidelium perpetuum in m o d u m adsignam us, y est-il dit expressém ent. Les term es de

l'Acte d ’investiture sont si formels, qu’ils m arquent une volonté réfléchie et bien arrêtée de la p art du Souverain Pontife, volonté qui, nous sem ble-t-il, doit dem eurée respectée, sauf motifs d’une exceptionnelle gravité.

A l'occasion de la m ort de M onseigneur Paccolat et de la nom ination de son successeur, les journaux et revues du pays ont rappelé l’histoire de l’Evêché de B ethléem , relatan t les vicissitudes p a r lesquelles il a passé et relevant avec grande satisfaction l'insigne hon­ n e u r fait à la Suisse, et au Valais en particulier, p a r le Saint-Siège, lorsqu’il lui a plu de faire revivre dans le célèbre et vénérable m onastère (le St-M aurice d’Agaune un titre et une dignité auxquels est attaché un nom si c h e r à tout cœ u r chrétien.

Aussi l’Abbaye de St-M aurice considérerait-elle, non sans raison, com m e une sorte de déchéance, de

capitis d im in u ito , le fait de se voir enlever un litre

(27)

trois quarts de siècle, et auquel elle tient tout particu­ lièrem ent. Aucun autre titre episcopal ne saurait, pour elle, être équivalent ni le rem placer.

Nous ne pouvons dissim uler à Votre Em inence une crainte que nous inspirerait le re tra it du titre dont l'Abbaye de St-M aurice et le pays lui-m êm e sont fiers. C’est que la presse hostile s’em parerait de cet incident pour le com m enter d’une m anière défavorable et l’ex­ ploiter contre l’autorité religieuse, ce que nous serions les prem iers à déplorer.

Enfin il est une considération qui m érite d’être en­ visagée avec une attention toute spéciale. Votre Em i­ nence n ’ignore sans doute pas que la Constitution fédérale in terd it l’érection de nouveaux évêchés en Suisse. Or, si l’Evêché de Bethléem , dont les Abbés de St-M aurice étaient ju sq u ’ici les titulaires, avec ju rid ic ­

tion quasi episcopale, comm e s’exprim e le B ref m en­

tionné ci-dessus, venait à ê tre supprim é pour être rem placé p a r un autre, rien ne nous garantit que l’au­ torité fédérale n ’v verrait pas une création nouvelle d’évêché, c’est à dire une disposition contraire à la Constitution, et l’on se trouverait ainsi engagé dans un conflit dont l’issue serait aussi incertaine qu’il serait fâcheux au point de vue de la paix confessionnelle.

Nous osons esp érer que Votre Em inence voudra bien apprécier avec bienveillance les quelques consi­ dérations que nous venons d ’exposer et les soum ettre à la suprêm e A utorité du Saint P ère, dont nous accep­ tons d’avance la décision souveraine avec une entière et filiale soumission.

Nous saisissons cette occasion pour exprim er à Votre illustrissim e Em inence l’expression de nos senti­ m ents de profonde vénération, et pour l’assu re r de jj l’inébranlable attachem ent des autorités et du peuple il vaiai sans à la Chaire de P ierre.

Ü

Le Chancelier d 'E la l Le P résident d u Conseil d ’E ta t

(28)

D É C I S I O N P O N T I F I C A L E

Rom ae 14 Junii 1909 Sa c r a Co n g r e g a t i o

CONSISTORIALIS

Reverendissim e Domine, Num . protoc. i3'/ 107.

M ature perpensis, quae huic S. Congregationi Con- sistoriali sive ab hoc abbatiali Capitule A gaunensi sive ab Episcopo N ivernensi sunt delata ac p e r me fideliter in audientia diei l l a e huius m ensis relatis, Sanctissi- m us Dnus noster censuit nihil esse innovandum in collatione tituli episcopalis Eethlem itani, juxta ea quae in apostolicis G regorii XVI litteris sunt constabilita ; sim ulque mihi m andavit, u t deliberationem suam bisce litteris, perpetuum in huius abbatiae tabulario servan- dis, Tibi ceterisque concanonicis significarem . Quae quidem Sanctitati Suae ju ssa dum libentissim e exsequor per tuas fratrum que tuorum preces S. M artyris M au- ritii tutelae optatissimae m e hum iliter committo.

Amplitudinis Tuae uti fr.

C. Card. De Lai Secrets. Rmo D. Can. P etro B ourban,

Vicario Capit. S. M auritii de Agauno in Helvetia.

(29)

DOCUMENTS ANNEXES

LETTRES APOSTOLIQUES

(30)

DOCUM ENTS ANNEXES

LETTRES APOSTOLIQUES

---— I l l « »

---BREF DU PA PE GRÉGOIRE XVI

É L É V A T I O N D E S A B B ÉS D E S A I N T - M A U R I C E A LA

D I G N I T É É P I S C O P A L E

(1840)

GREGORIUS P P . XVI

Ad perpetuarvi rei m em oriam . In amplissimo Apos­ tolica! Dignitatis, atque A uctoritatis gradu, nullis cer­ te N ostris prom eritis, sed ineffabili divinæ Providentiæ consilio collocati ac propterea de universo Dominico grege, quern Pastor Æ tern u s Nobis pascendum com- m isit, vehem enter solliciti, ea profecto om nia libenter agere solem us, quæ ad M ajorera Dei gloriam prom o- vendam , ac spiritualem anim arum salutem procuran- dam pertin ere posse videntur. Itaque seduto, diligen- terque inspicientes quid Ecclesiarum om nium decori, atque utilitati conveniat, Decessorum N ostrorum ves- tigiis inhæ rentes, amplis honoribus Abbatiales inler- dum Ecclesias decorare opportunum ducim us, u t di­ vini cultus splendor magis eniteat, atque ub erio r inde Dominici gregis fructus existât. Equidem Nos m inim e latet Insignem Abbatialem et Regalem Ecclesiam Sancii M auritii, penes Helvetios, inferiore in Valesia

(31)

sitam , cum proprio territo rio originis vetustate te rri­ tori i ejusdem am plitudine, populi frequentia, Cleri num ero, et C anonicorum Collegio sum m opere pra>s- tare, ac plura régula ria et secularia beneficia h ab ere. Ipsius autem Abbas, qui Canonicorum Collegii prin- ceps, ac P rim icerii dignitale ornatus, ln fu læ , ac Pecli,

sen P astoralis honore in sig n itu s, in p lu rib u s illiu s D istrictus p a rœ ciis ju risd ictio n em quasi Episcopcilem exercet, atque Inde Apostolica} S ed i u n a cum Cano­ nicorum Collegio, totaque abbatia im m ediate sub- r e c tu s , Sardinia? Comitis titulo, et Magna Cruce Re

gii ac Militaris Ordinis Sanctorum Mauri tii et Lazari sem per decoratili'. Canonicorum vero Collegium ex pluribus viris conllatum , quorum alii spiritualia p a rœ ­ ciis p ræ bent subsidia, alii divinas in Clioro laudes concélébrant, alii com inunem agunt vitam ex régula a f'elicis recordationis Pio Vil P ræ decessore N ostro approbata. Quod quidem C anonicorum Collegium eo in D istrichi studiorum curam agens omni diligentia et industria prospicit, u t juventus in binis pries erti m Gymnasiis ad pietatem , om nem que virtutem m ature fingatur, atque amcenioribus litteris, severioribusque disciplinis rite im buatur. Accedit etiam , quod m axi­ me interest, ut idem Canonicorum Collegium catholi- cie religion is propaganda1 studio vehem enter incen­ si! m. nullis neque curis, neque laboribus, neque im- pendiis sibi parcendum ducat, quo illis in regionibus m ajora in dies ipsa religio increm enta suscipiat, atque hom ines e ciecis e rro ru m lluctibus em ersi ad catho- licæ Ecclesire grem ium redeant. Jam vero cum Nobis exposition fuerit rei catliolicæ, ac spiritualis anim a- rum salutis bono utile om nino esse, si illius Abbatia; in tem pore Abbas Episcopali titulo in partibus infide- lium honestetur ; Nos, quibus nihil potius esse potest, quam om ni cura, vigilantia, contentarne in Dei

(32)

Opti-mi MaxiOpti-mi gloriam ampli fi candam , ac sem piternam hom inum salutem quibusque rebus procurandam

incum bere, de V enerabilium F ra tru m Nostro rum

S. R. E. Cardinalium negotiis Propagandæ Fidei præ - positorum consilio, Abbatiam ipsam hujusm odi di- gnitate, atque honore decorandam , eique Episcopa- lem titulum de BeLlileem in Syria in partibus infide- lium perpetuo adsignandum existim avim us. Qua- m obrem ejusdem Abbatiæ, et Canonicorum Eollegii m eritorum ratione habita, fìrrnis tarnen sem per in ea Abbati a m anenti bus, ibique vigentibus om ni statu, qualità te, denom inatione, M ota p ro p rio , certa sdentici,

m a tu ra deliberai ione, deque Apostolica; Nostra; Potes- tatis p len itu d in e, hisce L itteris A bbatiæ Sancii M au- ritii, penes Helvetios, in Valesi a inferiore, E piscopa- lem T ilu lu m de B ethleem in partibus Infid eliu m perpetuim i in m o d u m adsignam us, atque a ttrib u im u s, atque illiu s in tempore A bbatem E piscopum de Bethleem in S y ria constituim us et declaram us, eum que nom ine, titillo, et honore E piscopali perpetuo deco- ra m u s, ac v o lu m u s u t Abbas S a n c ii M auritii et E piscopus de Bethleem appelletur, cum om nibus et sin g u lis ju rib u s, privilegiis, honoribus, insignibus, præ rogativis, quibus Episcopi in p a rtib u s Infideliurn u tu n tu r, friiu n tu r, vel u ti ac fr u i possunt, et poterunt.

Atque id ita concessum volumus, ut sequuta ejusdem Abbatis canonica electione, etiam Episcopus de Be­ thleem in partibus Infidelium electus m aneat, utque electionis conlìrm ationem una cum Ecclesiæ Episco- palis provisione ab hac, Apostolica Sede Litteris Apos- tolicis sub Annido Fiscatoris sem per obtinere debeat, et tcneatur. H æ c concedim us, atque indulgennis, sla­ tti im us et m andam us decernentes lias præ sentes Litteras firmas, validas et efficaces existere, et lore, suosque plenarios et integros ellectus sortiri, et obtinere, ac

(33)

illis in om nibus, et p e r om nia pienissim e suffragar! : sicque in præ m issis p e r quoscum que Judices Ordina- rios, et delegates etiam causarum Palatii Apostolici A uditores, et S. R. E. Cardinales, sublata eis, et eorum cuilibet quavis aliter judicandi et interpretandi {'acui­ tale, et auctoritate judicari, et defm iri debere, ac ir r i­ tim i et inane, si secus su p er bis a quoquam , quavis auctoritate, scienter vel ig n o ran ter contigerit attentari. Non obstan (sic) quoties opus l'uerit, lelicis recorda- tionis B enedicti XIV Predecessoris N ostri super Di­ visione M ateriarum , aliisque Apostolicis atque in Uni- versalibus, Provincialibusque, et Synodalibus Conciliis, editis generalibus, vel specialibus Constitutionibus et O rdinationibus, necnon ejusdem A bbatiæ , et Canoni- corum Collegii etiam ju ram ento, confirm atione Apos­ tolica, aut quavis firm itate alia roboratis statutis, et consuetudinibus, privilegiis quoque, indultis, et Litte- ris Apostolicis in contrarim i! præ m issorum quomodo- libet concessis, conlìrm atis et innovatis, quibus om ni­ bus. et singulis illorum tenores priesentibus pro piene, et sufficienter expressis, ac de verbo ad verbum inser- tis liabentes, illis alias in suo robore perm ansuris, ad præ m issorum effectum liac vice dum taxat specialiter, et expresse derogam us, aliisque om nibus etiam spe­ ciali, et individua m entione, et derogatione dignis in contrarium facientibus quibuscum que.

Datum Rom æ, apud Sanctam M ariam M ajorera, sub Annulo Piscatoris, die III Julii M. D. CGC XL., Pon­

tificates N ostri Anno Decimo.

A f a r d . L a m b r u sch in i. L. S.

C on cordat cu m o rig in a li in a rch iv o A b batiæ Sli M auritii a sser v a to .

Canonicus P . Bo u r b a n, Vicarius capitularis.

(34)

BREF DU PA PE GREGOIRE XVI

A C C O R D A N T A U X A B B É S D E S A 1 N T -M A U R IC E L E T IT R E D E « P R É L A T D O M E S T IQ U E )> E T C O N C É D A N T A U X M E M B R E S D U C H A P IT R E L A D IG N IT É D E C H A N O IN E D E C A T H É D R A L E , A V E C L E P R IV IL È G E D E P O R T E R L A « C A P P A M A G N A » ( 1 8 4 0 ) GREGORIUS P P . XVI.

Ad perpetuarli rei m em oriam . Ea est dignitas ac splendor Canonicorum Collegii Regiæ A bbatiæ Sancti M auritii, in Valesia interiore, apud Ilelvetios, tanto hic am plissim us Ordo erga catholicam religionem studio, tanto erga Apostoli cam Sedera, cui im m ediate

subjectus, tla^rat obsequio, u t Nos ex arcano divinæ

P rovidentiæ consilio in P e tri cathedra collocati, alacri libentique anim o illum peculiaris beneficenti;® N ostra3

testim oniis com plecti existim averim us. Q uapropler

p e r similes N ostras Apostolica» L itteras die tertia su- perioris men sis éditas, principerò illius Dignitatem, quæ P rim icerii nom ine fruitur, atque Abbas extat, aliisque honorifìcentissim is insignibus decoratur, epis­ copali titulo de Bethleem in partibus infidelium p e r­ petuo ornandam esse decrevim us, iisque privilegiis ac ju rib u s, qua3 hujusm odi Episcoporum propria sunt, augendam esse m andavim us. N um vero quum ejus- dem Collegii canonicis de Christiana et civili republi- ca optim e m eritis propensam N ostram voluntatem magis m agisque confirm are, et m ajori præ m io eorum curas in recta juventutis institutione, in m ultiform is

(35)

gratiæ Dei dispensations positas rependere exoptem us, eorum preces benigne excepim us, dum a Nodis pos- tularunt, u t ipsum Episcopum A bbatem , A ntistitis, sen P ræ lati N ostri dom estici titulo decorare, eorum que num erum duodecim canonicis honorariis augere veli­ ni us, quorum sex arbitrio Nostro, ceteri vero, p ræ ter prim os sex, ab ipso Episcopo Abbate nom inandos, ab eodem canonicorum Collegio, cunctis suH'ragantibus, erunt adlegendi, et qui om nes in choro consideant,

et canonicorum titularium participantium vestes

déférant, utque dem um utrisque non solum sacræ tra- beæ, seu Cappeæ m agnæ usim i, sed et honores ac p r i­

vilegia canonicorum C athedralium conferantur. In

quam quidem sententiam eo facilius devenim us, Roma- norum Pontificum Stephani 111, A driani I, Leonis III, Eugenii II, Honorii II, Leonis IX, Eugenii III, Ale- xandri III, Clementis III, Cœlestini III, A lexandri IV, et Gregorii X, P ræ decessorum N ostrorum , exempla ob oculos habentes, qui ex octavo Ecclesiæ sæculo tarn inclytum canonicorum Collegium peculiari indul- gentia complexi sunt, ac plane rati, fore ut ecclesias­ tici viri in illud cooptati am pliora beneficia adepti ma- gis conentur internis virtutibus enitere, et ad sacra quæ que m inisteria accurate im plenda benignitatis etiam Apostolica) incitam ento im pellantur. Ipsi enim, qui se probabiles jam Deo exhibent operarios incon- fusibiles recte tractantes verbum veritatis, certam No- bis injiciunt spem, decus, quod sibi ex hujusm odi N ostris privilegiorum additam entis accedit, sustinen- dum tuendum que curaturos turn gravitate et m orum innocentia, tura non vulgari sacrar um litterarum sci en­ fia, disciplinarum et artium , quibus pollent, et sine illa non modo m iran tu r hom ines, sed etiam despicere plerum que soient. Novam igitur beneficentiæ N ostræ significationem buie amplissimo canonicorum Ordini

(36)

regiæ Abbatiæ sancti M auritii, in Valesia inferiore, apud Helvetios, exhibere volentes, om nesque et sin - singulos, quibus hæ L itteræ favent, a quibusvis excom - m unicationis, suspensionis et interdicti, aliisque ec- clesiasticïs sententiis, censuris et pœ nis quovismodo, vel quavis de causa latis, si quas forte in cu rrerin t, ha- ru m serie absolventes, ac absolutos fore consentientes, A uctoritate N ostra Apostolica bisce Litteris concedi- m us et indulgem us, u t E piscopus A bbas com m em ora­

te: A bbatiæ Sancti M auritii. et C anonicorum Coltegli P rim icerius perpetuo A u tistes etiam , seu P ræ latus N oster clomesticus dicatur, et habeatur, atque in alio- r u m dom esticorum A n tis titu m cœ tum et n u m e ru m cooptetur, eorum que p rivilegiis, ju rib u s , honoribus, in d u ltis, quibus ipsi p e rfr u u n tu r, vel u ti, fr u i pos- suìit ac p o teru n t libere, liciteque u ti et p e rfru i possit.

Ad baie eidem canonicorum collegio facilitatem .eque perpetuim i in m odum tribui mus et elargim us duodecim adsciscendi canonicos honorarios, ita tarnen u t sex enrum nom inatio a Nobis p e r alias Nostras si­ miles Apostolicas L itteras constituatur, reliquorum ve­ ro sex prim a vice ab Episcopo Abbate tantum m odo, deinde p e r ejusdem Episcopi Abbatis et canonicorum collegii su bragia om nino fiat, ipsique Episcopo Abba­ ti, vel ejus Vicario generali ju s sit eorum quem libet canonica institi! Lione donare, llisce au lem canonicis honorariis ita adlectis renunciatis liceat in te r aliorum canonicorum subsellia considéré, atque in eh oro, ce- terisque ecclesiasticis cæ rem oniis et fonctionibus uti lineo m anicato am iculo, vulgo Rochetto, et brevi pal­ itelo seu m ozzetto lanea exilis texturæ , coloris purpu­ rei, tem pore biennali, serica vero cestivo tem pore, quem adm odum canonici titulares participantes utun- tu r. Ulrisque dem um , scilicet Canonicis titu la rib u s

(37)

Nos-tra trib u im u s et im p e rtim u r u t deinceps in choro, in saci'is supp Iicationibus, et in aliis quibuslibet Ecclesise functionibus, sacram Trabeam , s eu C appam m a ­ gn u m cum m ozzetta concolorem albœ mustellse p e l- libus kiem a li tempore, æstivo autem tela serica sub- sutam , gesture libere et licite possint, et valeant, ac prœ terea om nibus ubique p e r fru i honoribus et p r i- vilegiis, quæ canonicorum Collegiis catheclralium E cclesiarum , dum m odo fu e rin t rite in stitu ta , ex sa­ crorum canonurn prœ scripto concessa sunt. Hæc

concedim us, atque indulgem us, præ cipim us atque m andam us, decernentes lias præ sentes Litteras sem ­ p e r firmas, validas et efficaces existere, et fore, suos- que plenarios et integros eitectus sortici et obtinere, et eorum causa, quæ expressa sunt, hoc, futurisque tem poribus pienissim e suffragaci, sicque in præ m issis p e r quoscum que judices ordinarios, et delegates, etiam causar um Palatii Apostolici A uditores judicari et de- finiri debere, ac irritu m et inane, si secus super his a quoquam , quavis auctoritate, scienter vel ignoran­ ter, contigerit attentaci ; non obstantibus felicis recor- dationis Benedicti XIV, Præ decessoris N ostri, su per divisione m ateriarum , aliisque apostolicis ac in uni- versalibus, Provincialibusque, et Synodalibus Conci- liis, editis generalibus, vel specialibus Constilutionibus et ordinationibus, nec non com m em orati Canonico- ru m Collegii regiæ abbatiæ Sancti M auritii, aliarum - que C athedralium Ecclesiarum , etiam juram ento, con- lìrm atione Apostolica, vel quavis lìrm itate alia robo- ratis statutis, et consuetudinibus, privilegiis quoque induitis, et Litteris Apostolicis in co n trariu m præ m is- sorum quom odolibet concessis, confirmatis, et inno- vatis, quibus om nibus et singulis illoruin tenores præ - sentibus pro piene et sufficienter expressis, ac de verbo ad verbum inserlis liabentes, illis alias in suo

(38)

robore p erm an su ris, ad præ m issorum effectum hac vice dum taxat specialiter, et expresse derogam us. ce- terisque contrariis quibuscum que.

Datum in Arce Gandulphi, sub Annulo Piscatoris, die IV Augusti M. D. CGC XL, Pontificatus N ostri anno Decimo.

A Card. L a m b ru sch in i. L. S.

C on cord at cu m o r ig in a li in a rch iv o A b batiæ St> M auricii a sserv a to .

Canonicus P. Bourban, Vicarius capitularis.

(39)
(40)

Références

Documents relatifs

les autres actions ` a dividende cumulatif de rang ´ egal aux actions privil´ egi´ ees de cat´ egorie A et aux actions privil´ egi´ ees de cat´ egorie B, que n’aient ´ et´ e

, Ingénierie:MaÎtredu process 23 Outils coupants: Matés matériaux 25 Outils coupants: Expertise ouverte à tous 27 Surveillance outils,:[acoustique, c'est fantastique 29

24 ReCtification d'outils: Meule optimisée, outil bien rectifié 29 Perçage: Lesbonnes vibrations du perçage profond 31. ,&#34; Fabricationrapide: Frittagemétal

45 UGVSaxes:Piloter le mouvement 47 Interview: Rappelde couverture 49 et pointage: Lesfrèresamis 65 : Happybrithday to you.. 67 '5 axes: Quand tous en

WHO remains committed to meaningful engagement of people with lived experience of NCDs and mental health issues in governance and decision-making and as essential partners in

The regional targets set in “Action plan for the prevention and control of noncommunicable diseases in South-East Asia, 2013–2020” are the same as the global targets set in 2013

[r]

Masters carry the living heritage of building dugout boats and help popularise them, including by organising dugout boat trips, camps and boatbuilding workshops. Knowledge