و ھ أو او ا رو
أ
او ثآ
ةأ
ةأ
/
/
ﺔـــﻤﻳﺮﻛ نداﺪــــﺣا ﺖﻳأ
ﺔـــﻤﻳﺮﻛ نداﺪــــﺣا ﺖﻳأ
ةﺮﻳﻮﺒﻟﺎﺑ جﺎﺤﻟوأ ﺪﻨﺤﻣ ﻲﻠﻛآ ﺔﻌﻣﺎﺟ
ةﺮﻳﻮﺒﻟﺎﺑ جﺎﺤﻟوأ ﺪﻨﺤﻣ ﻲﻠﻛآ ﺔﻌﻣﺎﺟ
ا / إ ا ا ر ا !" و ي ا ا ھو ! & 'و ي ا ل ) ر*ا و ھ+ ا , - ا & !. ي+ ا ا / ذ ي ا !1 و ،نو!. ا ا ھو ، 4 ! ا " . ا ه+ھ 6 أ 89 & :; ا ةر 6- 9 = 9 ا ا = *و " ن > ! 9 ب ا ! & ھ ) ا ا ب ا @ ة >اذ !"أ A ا ب او قاروCا 9 * ة >ا+ ا 9 , - 4D >اذ ما!F 'ا إ A6 4 & !. ا / . * ي+ ا G ا نC، ھ! & ا 8& ا ة 6- . ا
H F ناI Jا 4 & K4 و ل . '* ى 9 , -ر Mا " ) 1 ( ا @& ث!- O ! &و ل ھأ ا
Cاو P .4 او د 4AR*او ل .ھSا G ي DOأ D &
.
& H ا Jا! لو - ق ا ا+ھ 9
D ور @ و! .& 9 او ا رود H > إ ق A T' .> ،هر أ ت & R @& !- ا ا+>و V . !."ا
ي ا . R & H ا لو "T' هر أ ت & R 1 ا ا+ھ W .
1
ّ
أ " #
$ ا
:
' ! و 1877 ' 9 1951 ) 2 ( ل: يI ! و !."أ ن*IX - ا D.'ا ) 3 ( ) (Tizi mellal * ا ترد 8 ا ! ى ى!"إ زو يI و ) اI) ( ثا ھ ) ا D أو ،! ا !.- ه أ ، ا O 9 4 . ة!"او KZCا 9 O > ثآ و K يI - ا 9و ، ثآ @ ! ل: "*ا ء أ ل O Z Oر 9 ل رادإ .4 أ @ إ ) Fort National ( ء رCا - ا @ ا ا ث O ، H 'او ثآ ى أ رادإ ل (Michlet) " م .- ا @ & .
G ه! او ن 9 كا+Oآ ا ت: & > D & ل " ن . 'و ن 6 ر D Jأ > & ا ن > ا ھأ ن ز 1 ! ة 1 / . ن > DOا إ 9 RS 4 ":9 ! ضرCا D) . D ت . ا G *و أ * أ & ا ن > اI) ا ن!. ا @ D : ل:J @ _را! ا .
D &و ` A D ر &!9 ا ;> & ا نI-9 ب )O*ا 9 ت JT ﷲ !&و ثا ! @ جوI
K ) ل 9 D أ Dc D J @ و D A'اوو * ' K _ / . ا @ +F ا ! 9 ! ا : K _ 8Oأ 'ر A jebril keč d amersal
ل أ * / ad ak iniɣ awal fّ D K و J
aweḍ ɣer bab-iw ini-as لT / & Ad fell-ak d-isal أ ا !." & Ëmed agwwal 8> @ أ D 1O anida teǧǧid ayla-s
j ا = ' G ا
Ccib yeɣli-d d amellal
ا ر!X @ I iɣder-iyi leḥal (1) ، O ا س A ب ا ء دأ -ر!Zو ھ ) ا 9 م:'*ا طد، . تو : 1979 ص ،د & نور راد، 36 . (2) ! - وا ! - ' & ا ي Z @ ة 9 او د: . ا ' 9 o و ) د . ا 1845 ' 9 . ا 1906 ( ` O 9 ن:_ ا ش & ا . !."ا @ @ DOا ن ةاو ا G Xا ،ة فر :& ! - وأ ! - ' و V . (3) ل _ r ' 9 W ن 9 W 4OC '*ا ا+4 8 .' ) > ( 9 يI . >و ل ) ا ه+ھ @& & O ة! W ا ى ا Oر
Cا W . ا ن . ا ل: يI و ض ا ل: . > أ، W . ا ن . ا ا G W . ا ن . ا ا+4 ض ا G O ! و j D Ac ي+ ا r ; ا ء ا K19 9 .
أ G 1O ي* @ W.ط
ḍemɛeɣ di bab-iw ayas(4)
! " ا D D ز 9 D &! ﷲ ب ) 'ا . . ا ر & ، &ارز & !. . ا D " 8O > . و & او ضرCا و & ). او ف ) ا G . J . ا ت ض 8O > ا ;> A . او ا ع RوCا ه+ھ ءا _ @ ت O . ا ;> ن > ة 'أ بر DO >و & A . ا ه+ھ 9 رI. ا D " ر Z ! و : & ي .& و ' ن
Di lɛemr-iw ɛecrin sna @-. ا @ G ا >ردأ cabeɣ si lmeḥna ب لازأ *و mazal ɛad mezziyeɣ
أ @& D را Ur t-id-wwiɣ si baba أ @& *و wala si yemma D 9 ا GOذ يأ
ur iban anida ɛetreɣ
@ ! - u
Ccix Muḥend si Taqqa
ة ي! ' Sidi Balwa ا & نإ تTAJأ teɛfum-iyi ma ccḍeɣ(5) ن 9 را '*ا W A & ا @ و > اI) ا ن! @ K ن > DOT ل ت او او ،ة ،ةر 'و @ & ،ةروا! ` .F ، & ي! ' ا ،سا ھأ ق ' ، ةد ' ... @& F D & >ر و :.4 Vّ . D O G 9 ن!. ا @ K D وv . 8O > ! ة ا -. ! ةI-." مزا W O >د ى ا " ة 1 ة!. 4 9 'ا ا ن!. ا @ ا 4 & ل 9 4O ' W ط & فّ ة ا ه+ھ ل:Jو ،ةر A : ﷲ ! A llah aql-aɣ netruza
نأ ! ةI ا أ nennum lɛezza - ! K 4 kul blad s lmaḥna-s
I." 9 ة
Yiwen ubilaj di ḥamza
ة ا ھ .' semman-t Lebira w & س ا ' ه
ɛecqen medden di sekkna-s
ت!_و 4' Oأ ء - ا . !& Ufiɣ lɣaci-s yenza
w . ا نو ; ketren leḥzaza 4 69أ ب c D .& lemliḥ ihedder di nanna-s(6)
K .&أ &! ثآ @ D ! او بر أ !"C DO >د ى >أ – هر ." >ار -إ ة! @ ة ا دو!" & ة!_ا . ا & ي! ' 9 ل 9 ةر A ا مزا W ى Jأ : !.- @ & ي! ' Sidi Σisa Ben Muḥemed
4_و / إ fella-k i d-neɛmed ءا -1 ا D _ ا!'أ ay izem iqublen ssaḥra
ةر .- ا & Oأ
G>ار
ɣef taɣyult rani zayed
j ا G ) ad d-nawi lfayeḍ ةروا! ` .J @ si Lexmis n laɛdawra (7) (4) ه .& !."أ س O 9 ! ا 4 دأ & A . ا ه+ھ 77 ' 9 ' 1999 ) هر أ W.) D 9 . ا ا ھو ( ثT @ ،!& ، ل: يI 9 +."و . (5) ر Cا 8 ور ، ! ' @ وI&ا ة! ا K @ 65 ' ) ' 9 1999 ( ترد 8 أ ! &أ ثا @ 8 ر ، . (6) ، . قوI& @ ة! او ،!."أ س O 9 ! ا K @ ر Cا 8 ور 82 ' ) ' 9 1999 ( ترد 8 ا ! 8 ،8 ر ، .
ع ) ا ق A ا ع A > ط F DR ا ;> ن > ! 9 و Z .4 ةر A ا W .4 8O > . و ل ھ ا _ر نود ھرد c9 ة ا 9 DO >د ع 9 د ا : / > J & ة Bqa ɛla xir Tubiret
" كرد c ' ad nruḥ s tidet "أ ع!FO ا!"أ a leḥbab ḥedd ur tenɣur
.- @
إ
س ا
Si teḥmamt ɣer lkalitus
:' 4 إ W ._ ا
sal fell-asen akken llan !.-، ن ، زرا Muḥemed Caɛban Arezqi
ّJ 4O ' ة ;> نو
Atas lɛibad yelhan
6 . 9 4 " Z i d-ɛedleɣ di zman C 4O ا "ا K- ا imi snen leqder ufeḥli (8)
' 9 1918 ّ ل ة J ا @ & ھو O 9 إ ة )4 ا ر : ا * Z ع Ay ul-iw ssber ur ḥemmeq
قا 9 G Zأ isɛeb lfiraq و ب "Cا نا JSا gar leḥbab d watmamten
تود ة J 8 >ر
Rekbeɣ lbabur yujjaq
. ت oO ة+9 ا @ mi d-dalleɣ si ttaq Z @ اI) ا a ssalḥin n yizzayriyen ف 1 ن ." ا ! & ي! ' A Sidi Ɛedb Rraḥman sewweq
& G" Z @> ili d bu ssenjaq @>و Jy tili-d yid-neɣ d atmaten(9)
>ذ ! و " ا ب > 9 & A . ا ه+ھ @ ءI_ G O H' Anthropologie de la Poésie Kabyles . K ا 4) ر أ نا ) 10 ( . & A . ا @ لوCا ءI) ا 9 ف: Jا W . و " JCا ا+ھ ن >و ثآ @ !.- ص 9 > D !Z W D ا ن ا O 9 9 o9 ط @& Zو O 9 9 D ي+ ا ي ا D ور G XT9 هر C وارو ،D ك ھ & ا ! ة! @ و ' W 1. : & ن > 4 :Jو ' @ ا 8 ر ط ) Citroien ( ' 9 اI) ا إ د & ، 1945 ا ) ا & o T 9 ي @ ; ا ثا!"C 9د 1 D د & 8O > ! و w" 9 O 4 را ا ل 9 4 ' 'ا م!ھو H1 4 ! O . أ نأ . 9 @ اI) ا : نأ 8 . O 9 O . أ A Fransa buddeɣ-am Lalman
' / T ه . ا ه ) ا @
ad am-iruḥ ɣef waman
'ا م!4 ad am-ihud lemrasi ن - ل _ر Irgazen yesɛan lmizan
ب + > ن A ɣelin am yizan Kط 4 ص Z او
ɣas rrṣaṣ ad yessisti
ا ت: ط ت 9
Tiqcicin sut imezran
@
ناوCا K
ǧǧlent bɣir lawan
ا 9رذ ي & O 6 9 siḥ ay izri d leḥmali(11)
(7) Iles Umazigh, N°4, mars1995, Ouadhia .
(8) ، _و 9 قو - ة! ا ف ط @ ر Cا ه!ھ 8 ور 57 ' ) ' 1999 ( ترد 8 أ ! ل: يI @ 8 ر، . (9) ! ' @ وI&ا ة! او ،!."أ س O 9 ! ا K @ ر Cا ة+ھ 8 ور . (10)
وCا . ا ب - ا ثا!"C & ن > 4 9 كر ناو @ O . أ D ' . & ا ح 9 و ب - ا ء أ ھ تار 1 Oا 4 9 !). ار أ ل 9 ب - ا ل:J 4. .>T ن!. 4 1 > O J O J @ D ' : 9 ھ & @ ; ا Hitler di tmentac yettru
>+ K_ر d argaz iceffu ةر F ا w- * ur irad lexsara-s ودر إ ) @ Si Biljik armi d Burdu
4 9 م!4 deg-s yethuddu جو وأ `'أ & أ kif lebruj lebni ɣef lsas
ن ر cZو ر >
Mezzi meqqer la yettru
نو ب c ا -O
ɣef lɣerb isserru
D ' ك 4 69أ
lemliḥ iǧa-d ssekna-s (12)
رI ع Rوأ @ اI) ا 9 ا! ' ن > .& ث!- ى Jأ & A 9و @; نأ نود ي ) ن > : قا ا 9 O A ا با! O* > ثا!"أ @ ا لو! ا 9 : ي+ ا V. ا w F ا D "أ Irden iḥab uxellaq
9ا D @-O
nekkni yid-sen nefraq
:' ءا 4 ا O 4c
siwed-asen ay abeḥri slam
قازرCا 8 X
Issafeg sidi lerzaq
قا 'Cا 9 4 Oا ء K>
kulci ikfa di leswaq
ر 4 ا VRو 9 م:o ا لIO
a d-yettrus deg uzal tlam
قا لIO I )OSا
Legliz isub ɣer Lɛiraq
- ا د: tamurt n ssenjaq 4' 'أ م!ھ دا!c Baɣdad ihedem-as lsas 13
4 9 4 ا ا ت & R . ا @ و V . !."أ & ا )4 ا ع R G ا @9 ب ا ه ي+ ا ء او ض c ا ا+4 . !)O و او ن ء )4 ا ر أ 4 & O+Jأ @ + ا ةاو : 8 ر Cا ه+ھ ن& '$ ، ّ)ھ & ا ن > ! 9 اI . اء " o":. ا !> ،ت Z D 9 9ا " f *و ق * ء ّ)4 او "Cا o 9 س @o ا ء ' ھو ،ب ا `. ي+ ا ! ا @ D " K> إ o 49 ج - :9 ن H 6 ا @طا ر Jا @ - نأ = 9 D & ،ل F ا W'او وأ ا w .& ن نأ ء )4 ا " ) 14 ( 8O > K و ، & ا ! & . ) ت 1 ا ه+ھ !.- &! K_ر ء )ھ 9 4 ا ر Cا ن o - D ن ' لاI :9 ، & ا ةرو ). ا &أ ثآ @ >أ W.) 8O 9 ، K يI @ K_ ا ا+ھ ة! او 8O > ! و ت او او ا 4 ) 15 ( F !"او K> حا 9 J 9، !- ا فا طأ ن*د ا+Jأو ا ن:_ ا نإ ل ل 9 & ا 8 9 D.1J . @ =- و D و D : & لT نأ ! @ Wi ibɣan ad fell-i isal
ل O ' O ر 9 9 di Fur Nasyunal V . !."أ Oأ nekk d Ëmed Lemsiyyeḥ
) 11 ( ) 9 & A . ا تدروو ، !."أ س O 9 ! ا K @ 8 ور kabylia magazine,N2,1996, p 29 ) 12 ( يوا ا ` O . ) 13 ( ! ' @ وI&ا ،!."أ س O 9 ! ا ف ط @ & A . ا 8 ور . ) 14 ( طد ، ھ ) ا 9 نوء )4 او ء )4 ا ،@ " . تو : ص ، او & A 64 ا راد ،تد 49 . ) 15 ( -1 ا ه+ھ نوو @ ا 9 9 س ا لاI *و د - ا ه+ھ K Z ن 9 ةاو ا G Xأ .
V ' K ) ا
Taddart-iw seddaw lejbal
. ل: يI
ismi-s Tizi Mlal
ثأ ن .
ق!1
At Cebla iheddren ssaḥ
ف 1 1 > & ثا K; ` Maci am At Σli bbuffal ا !F ن "!.ُ cekkr-iten i wakal "و نأ ح:9 ر .- ا ula d aɣyul d afellaḥ 16
' وأ &أ ثآ ةر ' D @ JCا ا+ھ G A9 >أ ! - ر Cا ه+ھ 8c ة & ھو >أ !.- ن & 8 9 V . !."أ D 9 )4 ا ل نأ : ثآ @ !."أ J Ëmed Acebliw a xali
F * ur kkat deg-i ف Oأ !'أ tezrid-iyi d aɣilas يد O o Ttezdima seddaw-i G>ار Oأ ن 1- ا & aɛewdiw rekbeɣ fell-as
! ا > &
abeckid ɣef tayet-iw
نإ ھ!"أ R &ا
Win ara d-yewden ɣer lḥedd- iw
1 يا! D ad t-yawed ufus-iw " 9 و ) D أ lukan deg urebbi n yemma-s 17
ا D & ّدرو & ا أ ." ! : V . : ! . ا @ ا Muḥemmed n Nana Tasaɛdit
سو > G>ار irkeb am teslit 1 ا @ >ا D .& agennur iɣleb aqerwi
- ا W & د
Innum izenza lḥentit
D " _ &د ا tabarda tesseker-it - او ن . ا @ si lkemmun akked lḥenni
@ A ا داز
Anida terna twaɣit
D "! . mi terna tcekkr-it ةر ' آ ث أ أ & ' و Sekkura At Σli u Qasi 18
D&!J DOا او! ة ا 9 DO >د D ى >أ ! ن > ي+ ا .&أ D 4 9 )4 ى Jأ & A ه+ھو
D. و DAF' & ا! ا ت . ا ل . 'ا 9 @ 9 ا ;> & ا G6c9 D ر!Xو ه إ
ل 9
:
` .F 8 و 1
Taḥekkayt idran di Lexmis
9 W. 'ا .ھ a lfaḥem ttḥesis W .) ا ر Jإ * maci d yiwen ad as-nemmel
` Sا .&أ
Σmer ssifa n yeblis
D ا Jأ & ى! icaɛ di xwal-is ) 16 ( -V . !."أ ر أ W.) م W9ا! ا 8O > ! و ةاو ا K> ها 9أ @ 8 ._ & A . ا ه+ھ . ) !."أ ه >ذ . &أ ثآ 'ا = را @ JCا ءI) ا 9 V . ا+ھ إ ص F Cا @ *وا! لاI *و & A . ا ( . ) 17 ( ، ! ' @ وI&ا ة! ا K @ ر Cا 8 ور 65 ' ) ' 9 1999 ( ترد 8 أ ! &أ ثا @ 8 ر ، . ) 18 ( وا ا ` O
* c : ط V Zأ
yeqqel d agrud yettɣewwel
D ا +JT 'و D RT'
Ad tewteɣ ad yawi mmi-s
.9 9 A > D
am temcict deg yimi-s
K- ا ت R
ad izer darbet lefḥel
` .F ا - Z D R
Wwtent ssellaḥ n Lexmis
D ! إ ه _رأ
rran-t ɣer tmurt-is
K ا W د &ا 4 9
innum iznuz ifelfel 19
ي ا بدCا 89 & ا ت . ). ا 9 ش & ي+ ا & ا نإ
" 1F ا D - ةر Z م! * أ 9 P ا G > ق ط ى!"إ 4 إ ھر أ .Oإو هر " ) 20 ( ا W. ). ا ! & ا ل ن > . و !."أو ! - وأ ! - ' @ ز ء*vھ ّ نأ يرو 6 @.9 ل . ا G 'و ءا ا @ ھ Xو V .
9 قا 9و G"و نI"و ح 9 @ س ا لا "أ @&و د ا D ّ.&
.... ر 4.) ا ل } ھ! 1 6- u ا ا @> Cاو قا 'Cا 9 W. . ا . 9 ا نأ ي . د G او " ا ى د!1 ا ا+4 و ت . ). ا ا " W ا Z D و د _ ھ .& ا ن > اذإ *إ , - *و لوا! *و K * " 21 !."ا ن > . و V . * هر أ 9 @& O .Oإ و = 9 D ن > ي G 9 م! ن > ن >و ا دا 9أ K> D أ A ا @.9 4 O فو o ا ن 4 Xأ ل ;. ا K ' & >+Oو ھ o - و 4 او T ن : w .& - 9 Oأ Aql-iyi di lebḥer neɛmiq
w 9ر ﷲ Allaḥ ya ṛafiq ."ا ن " ay aḥnin tḥudded fell-i
H1 ق او KA4 A. ا
Lehwa tekkat tettberriq
4_ K> @ يّو! !& او
traɛɛed mkul amdiq
+ھ ر / دارإ ه
akka i traded a Rebbi
@> +"
Ay ul-iw ili-k d uḥdiq
.- ا @ ك > ت berka-k si tteɛwiq ؟لوI ا @& H A يأ anta i d-yuɣen ur tezri 22
V . !."أ & ا ن > !
@& ا 9 ! - وأ ! - ' & ا 4 . ا 4 O ا K.
،ح ا، ل . ا ة 9و 4 9 !)O ا D & ط زا S @ I ا K @ ! - وأ ! - 9 'y. او ة O . ا
ا تاودT D & A & ا K4 9 R . ا 9 W. ). ا 9 . ا D O ،ء !ZCا ة ;> R . ا @ I ل 9 : ، 8 > . ، . ! ) zik-asmi ya hesra ( 9 @ D إ آ @& 4 اذ & A . ا 9 K ل R - ا ن ز ف ظ K. 9 لا "Cا G ! ة!"وو ،ن "و ،سv و، : نMاو ) tura ( ) 23 ( نأ V . 4 9 ل ا & A . ا ه+4 Cا ا+4 K;.O : ة! ا م Cا 8O > Asmi llan rebḥen wussan
ا I . ط ن > ء ا d imensi yelhan ) م - ا ! &
ɣer lḥukkam i d-nettɣimi
ء . ا I H 1 ا 9
deg unebdu aɛziz it waman
> تا .F. ا 9 م O Di ttbaren i neggan ل:o ا ، ا ، خ F ا lxux lebraber tili
ن(او ن I ا Jآ 9
Tura mi d lexxer n zzman
) 19 ( ، ! ' د 1 وا & A . ا ه+ھ 53 ' ) م & 1999 ( : يI +."و ثT @ ،8 ر ، ل . (20)
Mouloud Mammeri, culture savante culture vecu (etudes 1938-1989), edition tala,Alger,1991, p233 .
(21) Mouloud Mammeri, op. cit, p233.
) 22 ( ه .& !."ا س O 9 ! ا 4 دأ & A . ا ه+ھ 77 ' 9 ' 1999 ) هر أ W.) D 9 . ا ا ھو ( ثT @ ،!& ، ل: يI 9 +."و . (23)
مّ! K) d amger iyi-fkan 9 W قا 'Cا 24 si rraḥba ffɣeɣ d amcali
2
-أ ر
أ و و ) *
:
ا ي ا ا @ و! و W._ ت .& وأ نإ : "*ا @ ز @ O ا إ د ل 4 ظ *ا _ م 9 ، O 9 @ اءI_و ط V 1 ' اI) ا نأ ت ى و اI) ا ن! @ K P ) ا ط Rو
ا Oودو ا .)9 4 & =.Oو ھ ط ب '* @ اI) ا ! و تاد & @& ت W.) 4 _
- ا و ر Cا
ودا!" >أ ! - " ا ل د!1 ا ا+4 و ا ر Cا @ و! .& @&و ت 9ا F او ت
"
ــ & W' ا ن ا H1 9 8 AOا ! 8O > W.) ا .& - ا 9
) ة _ _ K 9 ا ر Cا ( أ ـ . AO ھ 1867 و O Xأو ر أ نأ . & ، 1871 تا ' ت O ل ف ط @ و . ا ! . @ ر ) 1887 ( ر و . ' ) 1899 ".( ) 25 ( D > O @ " ! ' ي اI) ا 4 + ا د 4) ا 4 إ ف 6 و ن . ا " K ا ر أ نا د " ' O ي+ ا 1904 ) (Recueil de poésies kabyles @ ƒ9 تز .> ل ; أ @ اI) ا @ ;" او ب ا ن & 9 د ) 1913 -1962 ( ي . د و ) 1917 -1989 ( K> م ! 9 ' ! - ' ر أ نا لوCا ھ 9 G > 9 ھ Oو ! - وأ ! - ' ر أ @ و! و W.) .4 !"او 1960 Oراد ! & ، Minuit) ي ( O ) (Les Poemes de Si Mohand
نا O ; ا ھ O .
- ' ر أ
! - وأ !
) les isefra de Si Muh u Mhand (
' 1969
Jآ ب > D O ع R . ا 9 D و
DOا &
Poèmes kabyles anciens ( ' O 1979 . ل ; أ K ا ءا ل " G > D T 9 RS و ا+ھ ي! ' ،H' وأ &أ ' وأ H' . م ا د 4) ا ر Oإ @ . :9 ; !" أ @ ;" ا @ ; ا 4 ) 26 ( 9 G O H' 4 @ >+O ن . ا D >
Anthologie de la poesie kabyle) (
@ @ ءا ر Cا @ ! ! ا D 9 W._ ي+ ا
،هر أ د!& ة ;> @ X V . !."أ & ا أ ب ا ا+ھ 9 !)O * Oأ *إ @ !-. او ا! ا 9 G -) f I ا ` ا ) Iles Umazigh ( بر ك V . +."أ ن 9 150 G " DOC نو! & A @ ز > K> 9 ت* . ا j ت O ! 9 ، هر C W _ ب > H v . & (Kabylia Magazine) ، ناروزا ) و (Izuran) ، > ود ش د *و ة! _ 9 ل و
(La Depeche De Kabylie ) 8 .6 هر أ @ ت A . ._ ! 9 D . ت*و -. ا ه+ھ إ ف 6 30 @ ةاور ها 9أ @ D @ & A H 'او ثآ 9 V . !."ا & ا نا . د >أ 'ار! . 9 ، 9 ةد 4 K ج F ا - ع R ن O ا > أ او ن > ! و ،` j 9 @ و! او W.) ا ء أ -j ا ل أو H F ا ت & A . ا . ا 9 4 4 ى Jأ . A ا . > ل! يأ ت . ا 9 @. ف: J*او Jآ إ وار @ 4 اور . & A . ا ه+ھ 9 ةاو ا D / ذ ل ; و : لوCا يوا ا : O ; ا يوا ا :
Wi ibɣan ad fell-i isal Wi ibɣan ad fell-i isal
di Fur Nasyunal di Fur Nasyunal
ism-iw Aḥmed Lemsiyaḥ nek d Aḥmed Lemsiyaḥ
) 24 ( ،!."أ س O 9 ! ا K @ ر Cا ه+ھ 8 ور 77 9 ' ) م & 1999 ( يI ،!& ، : ل . (25 )
Mohand Akli Haddadou, Introduction a la littérature Berbere, HCA, Alger,2009, p 11.
) 26 ( &أ س > ،ةر .& ل .> ر >! ا ،يو:_ !.- ر >! ا 4 ) ذ 'أ !."أ ر C ._ .& ء أ =' . ا O ا c ا ' V . 1999 دوI D 1 ا ،ن ا ! !.9 ر أ @ D ._ . O أو J ا أ !)O Oأ *إ ب > 9 V . !."أ ر C ه O ة O ا+4 ب ا ( .
4 XT9 ; ا A ا اور 9 ةاو ا H Jا :; & A . ا ه+ھ 9 /O . A ا ل ) nek ( ا j و .'ا . > ا . 'ا ةاو (ism-iw) 9 ةر Sا W XCا يأر ا ةد A ا . 9 ، ا & A . ا اور 9 ةاو ا ف: Jا إ P 4 ا . ل ا @ . م F ا 9و . 9 ھ 1 FO ب 'C ن > V . !."ا ر أ اور را . 'ا نإ .: W ا ا K O 9 قد Z DO كا+Oآ ش . ا . -D او 9 ا ن O*ا 44_ا ا W Rا . هر Jا @ " : K ه!)O ا+ A ا D ƒ @ ا & 9 و 'أ D . O & / ذ 9 ا!. ل ) راو (asefru) @ &I ر Z !. ي+ ا إ ! ا - ا د . ا ƒ ا 1 ا را او 9 ا ._ . هر أ W._ ن و - ثرد 8 T ص F Cا @ ! ! ا !)O ا+ A . ا إ & ا ء . O زاI &*ا
' هر C ._ .& ء إو 4 و! 1999 ن > أ 8O > كا+Oآ وار cZأو ةاور ل: يI ن ' G X . ا @ f 18 ' . هر أ ن > F ر ا . ا 4 ة!& : F ر ا ت A . ا جا F '* 4 & د . &*ا @ . 9 . ا w ا ما! Oا G j X A . ا u ر ناو . '*و ثا!"Cا ءا 'او . -9 ; ا V . !."أ ._ ء 6&أ W ) ' 8ƒ Oأ ا 1994 : - ا ل:F9 هر أ اورو , ت & ا ر أ او - ا V D 9و ى >+ ا! F D ' K> 4.o 8O > ا .
ا c . ا W_ا . او رد 1. ا : 1 -ب ا ء دأ ، O ا س A -ر!Zو ھ ) ا 9 م:'*ا طد ، . تو : 1979 د & نور راد ، . 2 -9 نوء )4 او ء )4 ا ،@ " !.-طد ، ھ ) ا . تو : او & A 64 ا راد ،تد . O ا c . ا W_ا . او رد 1. ا :
1- Mohand Akli Haddadou, Introduction à la littérature Berbère, HCA, Alger,2009.
2- Mohand Akli Salhi, etude de littérature kabyle, Edition ENAG, Alger, 2011. 3- Mouloud Feraoun, les poèmes de Si Mohand, édition minuit, paris 1960.
4- Mouloud Mammeri, culture savante culture vécue (études 1938-1989), édition tala, Alger, 1991.
5- Mouloud Mammeri, Les Isefra de Si Mohand, Maspero,1982. 6- Saïd Boulifa , Recueil de poésies kabyles, Alger, Jordan, 1904.