:
2014
/
2015
:
.
.
.
"
... .... ... ...
:
:
1 . ... ... ... . ... ... 6 2 . ... ... ... . ... ... . 6 3 . ... ... ... ... . ... .. 7 4 . ... ... .... 8 -10 5 . ... . ... ... 11 6 . ... ... ... 12 -16 7 . ... ... 17 -22
:
.
: . ... ... ... ... 25 1 -... ... ... . ... 25
4 -... ... ... . .. ... ... 32 5 -... ... ... 36 6 -... ... 39 : ... ... 44 1 -... ... 44 2 -.. ... ... ... 45 3 -... .. ... .. ... ... 48 4 -... ... ... .. ... 52 5 -... ... ... 57 6 -... . ... ... 58 7 -... ... ... . 60 8 -... ... 62 9 -... ... ... ... 63 10 -... ... 65 11 .
)
(
...
68
11 -1 – ... ... 68 1 -1 ... ... .. . 68 1 -2 ... ... ... 71 1 -3 ... ... 74
:
1 . ... ... ... ... .... 81 2 . ... ... ... 82 3 . ... ... ... 84 4 . ... ... ... 86 5 . ... ... ... 88 5 -1 -... ... ... 88 5 -2 . ... ... ... 88 5 -3 -... ... 88 5 -4 -.. ... ... ... 89 5 -6 -... ... ... 89 6 . ... ... 90 6 -1 -... ... 90 6 -2 -... ... 90 6 -3 -... .. ... 90 6 -4 -... ... 91 6 -5 -... ... 91 7 . ... ... ... ... 92 8 . ... . .... ... 94 8 -1 ... . ... 94 8 -2 -... ... 95 9 . ... .. ... ... 96
10 . . ... . .... .. .. ... 98 10 -1 -... ... 98 10 -2 -... ... ... 99
:
:
... ... .. ... 105 1 . ... ... 106 1 -1 ... .. ... 106 1 -2 ... ... 108 1 _ 3 ... ... ... 109 2 . ... ... 109 3 . .. ... . ... ... 110
4
.
... ... 111. ... ... .. 1 . ... 116 2 . . ... 146 ... 151
1 2010 2014 114 2 116 3 . 116 4 . 117 5 . 118 6 , . 118 7 119 8 120 9 121 10 121 11 122 12 . 123 13 123 14 124 15 . 125 16 125 17 126 18 . 127 19 128 20 ( ) 129 21 129 22 130
24 131 25 131 26 . 133 27 . 134 28 135 29 . 136 31 136 32 137 33 138 34 139 35 139 36 . 140 37 140 38 . 141 39 . 142 40 143 41 144
2011 2015 . : : . : . : .
.
:
1
.
2
.
3
.
.
4
.
.
5
.
.
6
.
.
7
.
1 . : : . . . ,
2
.
. .
3
.
:
. , .
4
.
:
, , , , , ,
" " . , . . . , ,
1964 1 , , -, , 1 : 1996 17 .
. " . " , , 2004 1 : : 5 . : : : -:
1 - Baddari kamel ,Herzallah Abdelkarim ,Référentiel L M D BIEN ENSEGNER LE Système L M D ,OFFICE DER PUBLICATION UNIVERSITAIR,2014.
6
.
:
: 1 -: " " ": 1 . -: " " – .17 2011 1 : -1
. 1 : " " 2 : -, . 3 2011 : -1 . 318 2001 : --2 : 6 . 3
2 . : . -: conflit . 1 -. 2 3 . 14 2010 : -1 . 80 2011 1 : -2 . : -3
" " ": " , " . 1 . -2 . . 3 . : . . . 98 2007 : -1 2009 : -2
4 . : universitas université 1 . 2 -": . 3 : 1993 : -1 .15 2012 1 – : -2 : -3
7
.
:
: _ : " " : ) . -– 180 . " " 1 . : 18 . 1
. : " " – " . . – . . ( ) 1 . -19 . 1
: _ : – 1984 ) 1952 -1980 1952 -1960 1961 -1970 1971 -1980 . : ) 1952 -1980 ( . : -) 1952 -1962 ( .
-) 1961 -1970 ( . -) 1971 -1980 ( . 1 -. – – . . _ : : : 52 . 1
: 647 . . 1 --21 . 1
.
:
_ : " " " 1998 105 ") ( ) "( ( ) 91.33 % 08.67 % : . % 82.86 . % 03.80 . 1 " ": 81 . 1
:
1
-.
2
-.
3
-.
4
-.
5
-.
6
-.
:
.
:
1
-.
2
-.
3
-.
4
-.
5
-.
6
7
-.
8
-.
9
.
10
-.
11
-)
.(
11
-1
–
.
1
-1
.
1
-2
.
1
-3
.
11
-2
–
: : 1 ( : -. " " . 1 1983 24 544-83 -. 2 -13 14 . 1 2 -01 21
: (2 -. , , , 1 1 : 2001 73 .
875 100 1 : : 1227 1257 . 2 : . .97 1991 : -1 2 98 -2
-: 1 . 600 -3 . 1
. 1 : -3 . 3 -1 -: : 2 : ... : ... -: 1 2013 203 . 1 -16 16 -24 . 2
– – 98 -283 . 1 : - 2 . -98 -283 19 7 . 1 : 1989 197 2
: -2-3 1 3 -3 : -: -: : 2 : 1974 320 321 . 1 321 -323 . 2
: _(4 – – . 83 -544 24 / 09 / 1983 40 : - - - - .
: - . . 1 -– – . -3 27 1999 85 -86 1
: - " " " " " " " " " 1 . " " " 2 -94 . 1 -: 98 1999 137 . 2
-. -– : : 1 2 : 1 . ) – – ( . -: 12 1985 131 . 1
5 ( -: . 5 -1 ( -: : -. 1 .197 1989 : -1
. 1 5 -2 ( -: 1971 . 2 62 -1963 2725 298 7478 764 66 -1967 ) 1967 -1970 ( 10756 .122 1993 -1 175 19994 8 : -2
. 1 1967 : 3 . . -2 5 -3 ( : 1971 61 1992 : -1 -96 . 2
71 -1972 24334 77 -1978 26000 1 ) 73 -1977 ( . 6 ( : 1877 : .158 1990 : 1
-: 1962 1970 1966 1967 1 : 1971 1971 -1972 1971 : -. -. . 61 . 1
-( ) . 1 – – 1976 : 2 -. . . -. : 1 ( : . 2 ( : . .111 1983 78 : -1 -96 -1997 3 . 2
3 ( -: . . . . . 1 1970 -1973 1974 -1977 17.2 14.1 24.91 % 11.9 % 17.8 % 14.8 % 13.2 % . 2 : - 1983 1984 2000 -152 . 1 -6 . 2
96 1985 97 -1998 . . 1 .37 -34 2006 : -1
: - - : - . : -1 . 1 – : 667 . 1
: -2 , , , , . , ) ) 1 ( 1 : -: 190 . 1
-. 1 ) 01 : ( : -1-2 , -4 . 1
1 : -2-2 , , , , " 2 : -3-2 , , -668 . 1 : 1 67 . 2
-1 : -3 -, , . : -1-3 : : -1-1-3 . , -669 -670 . 1
: -2-1-3 . : -3-1-3 :2001 DAFT NOE : - 2-3 : -. : : . , . . 1 -. -673 1
: 2009 -3-3 : -: -. . . : -. . . . . :Robbins 2003 -4-3 : : -1-4-3 . : -2-4-3 . . . .
. : -3-4-3 : -4-4-3 , , " , , , ", . 1 , . -674 . 1
: -(4 ( ) . 1 ) 02 : ( . -192 . 1
: Jones - 4 -1 -: , , 1 . . : -2-4 : - : : -1 -2-4 : - , , . -688 . 1
: -, 1 . : -, . : - , . : : – 2-2-4 : - . -689 -692 . 1
: , . : - . : - , , . : -3-4 , , ... , , , : 1 : Lewin 1 ( " : Lewin " , , " ( ) . 694 -1
. 1 : kotter - (2 kotter lewin , 5 -6 -7 -, : 1 2 -. 3 - 4 -. 5 -. -197 1 : ( )
6 . 7 -. 8 -. 1 : -(5 1 : , . 2 : . 3 : , -198 . 1
1 . 4 -: 2 . 5 -: 6 -: 3 . : -(6 : : - , , , -, , 4 . -2 2007 12 . 1 -675 2 -21 3 -: 3 2004 145 4
: - -, , , , . : - , , , . : - -, , , , 1 . -: 72 1990 14 1
: - . 1 : - (7 . 1 -. 2 -. 3 -. 4 . 5 -6 -. -147 1
7 -. . -, , , . . -. -, : : 1 . : 2 -. : 3 : .
4 -. : 5 -. : 6 -, : 7 : . 1 : - 7 -, , , , . , , , ) , ) ,( .( . , , : -79 . 1
8 ( -: -: -: , . 1 -: , , , , , 2 . -: , , . : 191 . 1 81 . 2
-1 . -: , . 2 -. -3 : - .203 -1 -192 . 2 -82 . 3
: . -. -. ( ) . 1 : : ( ) . 8 ( -: -84 . 1
, " " " " . : 1 : . 2 : . 3 : . 4 -: . 5 : . 6 : .
1 . -, , 2 . -. -: -: 2008 28 -29 . 1 -202 203 . 2
. -: . -: 1 .
:
)
(
.
1
(
–
: . -: 2 . -3 204 1 -" " : 2000 22 . 2 -: 1997 29 . 3. : : . : . -: . : . : : . -1 . 2011 / 2012 :
1 ) BADDARI KAMEL – BOUBAKOUR FARES :Assurance-qualité dans l’enseignement supérieur ,office des publications
1 ( -:( ) : -: . -: -: : . : . : . -. : 2 ( -: -. : -: . -: . 3 ( -: -: . : : . . 1 -2 2011 5 . 1
2 ( -: . . . : -. -10 / 20
1 ( -: 22 23 08 1987 10 / 20 05 / 20 10 / 20 10 / 20 .
2 ( -: 3 : ) 06 ) ( 04 ( ) ( 47 137 20 2009 . 20 25 7 137 20 2009 . 30 60 22 25 .tuning : : , .
: . ) 60 ( 30 31 712 3 2011 , 90 60 45 . 3 ( -: 2004 2001 / 2002 605 3231 2005 / 2006
2006 / 2007 4407 8136 2009 / 2010 10208 13000 2011 / 2012 . ( ) ( ) 2001 2014 -430 2011 123 2010 307 07
31 14 ( ) 17 ( ) 14 2010 2011 1888 271 135 . 2014 01/12/2011 25/12/2010 13 7 1 24 14 5 37 17 9 251 101 84 275 290 208 600 430 307 1 :( 2010 2014 2015 101 578 2 2735 .
4 ( : 2001 2005 2012 . 6 : : : 152 . -: 18 : 7 : 6 -: 5 2 2006 / 2007 05 / 300 16 / 08 / 2005 12 -241 14 1433 4 2012 .
2014 / 2015 .
1 -. 2 -. 3 -. 4 5 -. 5 -1 -. 2-5 -. 3-5 -. 4-5 -. 6 -. 6 -1 6 -2 .. 6 -3 6 -4 -. 6 -5 7 -. 8 -.. 8 -1 . 8 -2 -. 8 9 -. 10 -1 10 -2
-1
.
" " " " " " .
" " " . " " 1 " " " " " 2 . 1 : 2 2005 42 . 2 -: 1984 79 .
2
.
:
1 . " 2 . 1 -80 . 2 -7
3
.
:
-: 1 . ) 03 ( 2 1 -: 356 . 2 -: 249 .
) 03 ( : " "
1 . ) 04 : ( 1 -356 -357 .
4
.
:
: Szilagyi – 4.1 . : . 4.2 . : - -1 . 1 -1 2008 27
4.3 . : -) - - 4 (
5
.
:
: 1 : : : . -: . 2 -: : : . : . ....
3 : : : : 1 . 4 -: : : . : . 5 : : * : -: . : : 2 . 6 -: : 1 -. 2 -95 .
-: ( ) . -: ( ) . : ( ) : . -: ( ) 1 .
6
.
:
" " " : " " " : . 2 1 1 2011 82 -83 . 2 -97 .
-: . -: 1 . ... . -: 2 . 1 279 2 -82 .
. : 1 . ) . 05 ( . 1
) 05 (
7
.
:
.
1 ( : . 2 ( : . 3 ( : . -. . : 1 . : 1 -120 .
: . -. -. -. " " " " : 1 . 8 .
:
. -: : -. 1 -124. -. -. -. -. -. : : -. -1 . -. -. 1 -45 .
-. -- -1 .
9
.
:
. " " " " : -: . : . : 1 -125
: -: : -: . -: 1 1 -130
) (
10
.
:
-: 15 / 04 / 2015 :
- -(... ) -1 2014 / 2015 : -. ... -( ) . 1 -2011 19 .
. : .... 1 . . 22 " : -. -. . 23 . 1 -2003 94 .
2014 / 2015 768 159 .
1
.
.
2.1
.
.
2.1
.
3.1
.
2
.
3
.
.
4
.
.
: , : . 2 .
1
.
:
1.1 . : , 2001 2005 05.300 11 -1426 16 2005 12 -241 14 1433 4 2012 . 2006 / 2007 2012 .
: : 66 12 44 6 : . -. -. . -, -. : -. -. : 152 . -18 . -7 . -6 . -500 . -23 .
: -18396 . -600 . -402 . -1 30 . ( 1 18 . 1.2 . : 07 06 05 . 25 4 .
1.3 . : 101 578 2 362 68 294 216 33 183 , :
2
.
:
1 . . 1 -: 1 1985 203 .
3 . : : -: : . 1 : " " : . 2 : . 1 -: 1989 145 . 2 -: 1 2011 2 .
3 ( -: . . 10 % 101 2 578 : -: . 57.8 = × : 10.1 = × : .
68 . .
1
.
.
2
.
.
3
.
4
.
.
1 ( .
:
1 -1 ( : -:-02
: : 70 % 30% . . .03
:
. % 7 70 % 3 30 % 10 100 % % 1 -4 5 50 % 5 -9 2 20 % 10 3 30 % 10 100 %50 % 20 % 5 9 30 % 10 . -04 : 80 % 10 % 10 % . % 1 10 % 8 80 % 1 10 % 10 100 %
) 05 ( . 60 % 40 % . : : ) 06 ( . % / / 10 100 % 100 % 50 % 4 40 % 6 60 % 10 100 %
% 30 % ) 08 :( : 60 % 85.71 % 40 % 100 % 14.28 % . %100 3 %100 3 % 100 7 %14,28 1 %85,71 6 %100 10 %40 4 %60 6
) 09 ( : 80 % 100 % 75 % 66.66 % 20 % 33.33 % %100 4 %25 1 %75 3 %100 3 %100 3 %100 3 %33,33 1 66%66 2 %100 10 %20 2 %80 8
25 % . (10 ) : . % 9 90 % 1 10 % 10 100 % 90 % . 10 % . 10 % 2 20 % 6 60 % 2 20 % 10 100 % 60 % 20 % 20 %
. . -) 11 : ( %100 10 %20 2 %30 3 %50 5 %100 10 %20 2 %30 3 %50 5 50 % 50 % 30 % 30 % 20 % 20 % .
-) 12 ( . % 6 60 % 4 40 % 10 100 % 60 % 40 % . 13 ( : . %100 7 %14,28 1 %85,71 6 %100 3 %100 3 %100 10 %10 1 %90 9
-90 % 100 % 50 % 50 % 85.71 % 10 % 7 3 . . . ) 14 ( : . % 7 70 % 3 30 % 10 100 % 70 % 30 %
. ) 15 ( : . % 2 20 % 1 10 % 2 20 % 5 50 % 10 100 % -50 % 20 % -) 16 :( % 9 90 % 1 10 % 10 100 % 90 % 10 %
-) 17 ( : . % 3 30 % 1 10 % 6 60 % 10 100 % 60 % 30 10 % . .
: : ) 18 (: : %100 6 %16.66 1 %83,5 5 %100 4 %100 4 %100 10 %10 1 %90 9 90 % 83.33 % 16.66 % 10 % 6 % 4 % .
) 19 ( % % % % % %100 2 50 1 %50 1 %100 7 %57,14 4 %14,28 1 %14,28 1 %14,2 1 %100 9 %44,44 4 %11,11 1 %22,2 2 %22,2 2 -70 % 100 % 50 % 33.33 % . 30 % 66.66 % 50 % .
2 ( -: -: ) 20 ( : : % 20 -24 26 44.8 % 25 -29 31 53.4 % 30 -34 1 1.7 % 58 100 % 25 29 53.4 % 20 24 44.8 % 30 34 1.7 % . ) 21 . ( 26 44.8 % 32 55.2 % 58 100 % 55.2 % 44.8 %
. -) 22 ( : . % 16 27.6 % 42 72.4 % 58 100 % 72.4 % 27.6 % . : : -) 23 ( : % 6 10.3 % 52 89.7 % 58 100 % 89.7 % 10.3 % .
) 24 : ( %100 57 %89.47 51 %10.52 6 % 100 1 %100 1 %100 58 %89.65 52 %10.34 6 89.65 % 89.47 % 27 % 13 9 8 100 % 10 % 10.52 %
) 25 ( : . : %100 8 37,5 3 %62,5 5 %100 50 %74 37 %26,29 13 %100 58 %69 40 %31 18 69 % 74 % 37.5 % 31 % . 62.5 % 26.69 %
) 26 ( : % %100 38 %57.89 22 %42.10 16 % 100 20 %50 10 %50 10 %100 58 %55.17 32 %44.82 26 55.17 % 57.89 % 50 % 44.82 % 50 % 42.10 %
-) 27 ( : 32 h 56.9 % 25 43.1 % 3 . % 32 56.9 % 25 43.1 % 58 100 %
28 :( %100 48 %18,8 9 %82,3 39 % 100 10 %20 2 %80 8 %100 58 %18.96 11 %81.03 47 81.03 % 82 % , 80 % 18.96 % 20 % 18.8 % .
29 :( %100 44 %2,3 1 %97,7 43 % 100 14 %100 14 %100 58 %1.72 1 %98.27 57 98.27 43 97.7 1.72 1.72 . ) 30 ( : % 32 55.2 % 26 44.8 % 58 100 %
: 32 ) 31 ( : % 16 27.58 % 42 72.41 % 58 100 % 42 72.41 % 27.58 % .
) 32 :( %100 38 %78,9 30 %21,1 8 % 100 20 %90 18 %10 2 %100 58 %82,8 48 %17,2 10 82.8 % 30 78.9 % 18 90 % 17.2 % .
) 33 : ( 30 51.7 28 48.3 58 100 -– 30 51.7 % 28 48.3 % . -) 34 : ( : 15 25.9 % 36 62.1 % 7 12.1 % 36 62.1 % 15 25.9 7 12.1 % .
) 35 ( : 37 63.8 21 36.2 58 100 63.8 36.2 . . ) 36 (: : 63.8 % 34.5 % 1.7 % % 20 34.5 % 37 63.8 % 1 1.7 % 58 100 %
. : ) 37 ( % 100 6 %100 6 %100 52 %88.5 46 %11.5 6 %100 58 %89.65 52 %10.34 6 89.65 % " " 88.5 % 100 % 6 10.34 %
" " 11.5 % . ) 39 ( : % 9 % 15.5 49 %84.5 58 % 100 -49 84.5 % 5 9 15.5 % .
) 40 ( : % 15 25.9 % 43 74.1 % 58 100 % 43 74.1 % 15 25.5 % . . . .
) 41 ( % 7 16.3 % 22 51.2 % 4 9.3 % 10 23.3 % 43 100 % 51.2 % 23.3 % 16.3 % 4 %
.
2 ( : : : . -: -. . :
100 % 2 89.47 % 89.65 % . 90 % 56.9 % . 82 % .
63.8 % 51.7 % 69 % 74 % 55.7 % . 89.65 % " " 84.5 % 83.33 70 % .
84.5 % 74.1 % 51.2 % . : -. . .
:
. .
_
1 . 4 1999 . 2 . : 2 1998 . : 1 2013 . 3 . : 1 1975 . 4 . : 2007 . 5 . : 2011 . 6 . : 2 2007 . 7 . : 111 1983 . 8 . 3 27 1999 . 9 . 72 1990 14 10 . : 2011 . 11 . : . 1974 214 . 12 . : 1 . 13 . : 1974 .
15 . : 1990 158 16 . : 2010 . 17 . : 1985 . 18 . : 2009 . 19 . : 2008 . 20 . : 2001 . 21 . : 1 2011 . 22 . : – 1 2012 . 23 . 1993 . 24 . : 2008 . 25 . : " " 2000 . : 2006 . 26 . : 3 2004 . 27 . : 1991 . 28 . 98 29 . ": " . 81 30 . : 1992 .
2001 . 32 . : 98 1999 . 33 . : 1989 . 34 . : 1997 . 35 . 2 2011 . 36 . : 1993 . 37 . : 1989 . 38 . 96 -1997 . 39 . : .
_
40 . : 1996 . 41 : 2003 94 . _ :41. Baddari Kamel ,Herzallah Abdelkrim ,Référentiel L M D BIEN ENSEGNER LE Système L M D ,OFFICE DER PUBLICATION UNIVERSITAIR,2014 42. BADDARI KAMEL – BOUBAKOUR FARES : Assurance-qualité dans
l’enseignement supérieur, office des publications universitaires, 2013
–
–
–
–
2011 -2015 . :
:
2014
/
2015
02 : (×) 1 ( 2 : ( 3 : ( -: : 4 ( , , ... -... ... 5 ( ... ... ... 6 ( " " ... ... 7 ( ... .. ... ... 8 (
-... ... 9 ( ... ... ... 0 1 ( ... ... 11 ( 12 ( ... . ... ... ... 13 ( ... ... 14 (
-0 ( ) 1 -4 5 -9 10 15 ( 16 ( ... ... ... : ... ... 17 ( : , ... ... ... ... 18 ( ... ... 19 : ( -. ... ...
20 ( -... 21 ( . ... ... ... ... 22 ( 23 ( ... ... ... 24 ( -... ... ... -... ... 25 (
... ... ... -: ( 26 ( ... ... ... ... 27 ( -... ... ... 28 ( 29 ( -... ... ... ... . ... ...
1 ( : 2 : ( 1 -4 5 -9 -10 3 ( : 4 : ( : 5 ( L M D -... ... ... 6 ( L M D ... ... ... -... ... ... ... 7 ( L M D
8 ( ... 9 ( -... ... ... 10 ( 11 ( ... ... ... ... 12 ( -... ... -... ... 13 ( 14 ( -... ... ...
-... ... 16 ( 17 ( -... ... 18 ( 19 ( -... ... 20 ( -.... ... ... ... ... ... 21 (
22 ( – ... ... ... 23 ( -... ... 24 ( -... ... ... 25 ( 26 ( 27 (
28 ( -... .... . 29 ( 30 ( -... 31 ( 32 ( ... ...