المشاركة الشعبية و دورها في التنمية الحضرية

(1)

ﺔـﻴـﺒـﻌـﺸـﻟا ﺔـﻴـﻃاﺮـﻘـﻤـﻳﺪـﻟا ﺔـﻳﺮـﺋاﺰـﺠـﻟا ﺔـﻳرﻮـﻬـﻤـﺠـﻟا

ﻲـﻟﺎـﻌﻟا ﻢﻴﻠـﻌﺘﻟا ةرازو

ﻲﻤﻠﻌﻟا ﺖﺤﺒﻟا و

ﻢــﻧﺎـﻐـﺘﺴﻣ ﺔـﻌـﻣﺎﺟ

ﻠـﻌﻟا ﺔﻴـﻠـﻛ

ﻮ

ﺔﻴـﻋﺎـﻤـﺘـﺟﻻا م

عﺎــﻤﺘﺟﻻا ﻢـﻠـﻋ ﻢـﺴـﻗ

ﺺﺼﺨﺗ

:

ﺔﻴﻤﻨﺗ و ﺔﻨﻳﺪﻣ

ﻤﻟا ةدﺎﻬﺷ ﻞﻴﻨﻟ جﺮﺨﺗ ةﺮﻛﺬﻣ

ﺎ

ﺮﺘﺳ

عﺎﻤﺘﺟﻻا ﻢﻠﻋ ﻲﻓ

عﻮﺿﻮﻤﻟا

:

ﻦﻣ

داﺪﻋإ

ﺐﻟﺎﻄﻟا

:

دﺎﺘﺳﻻا فاﺮﺷإ ﺖﺤﺗ

:

شﻮـﻤﻴـﻋ

ﺪـﻤـﺤـﻣ

ﺲـﻳﺮﻋ رﺎـﺘﺨﻣ

ﺔﺸﻗﺎﻨﻤﻟا ﺔﻨﺠﻟ ءﺎﻀﻋأ

:

ﺔﺟﻮﺧ ﻖﻳﺪﺻ

...

ر

ﻴﺋ

ﺲ

ردﺎـﻘﻟا ﺪﺒﻋ ﺔﻳدﺎﺒﻋ

...

ﻗﺎﻨﻣ

ﺶ

ﻟا ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا

ﺒﻌﺸ

ﺔﻳﺮﻀﺤﻟا ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا ﻲﻓ ﺎﻫرودو ﺔﻴ

ﺔــﺳارد ﺟ لﻮﺣ ﺔﻴﻧاﺪﻴﻣ ـﺑ ءﺎـﻴـﺣﻷا تﺎـﻴـﻌـﻤـ ﺔﻳﻻﻮ ﻢـــﻧﺎـﻐـﺘـﺴـﻣ ا ا : 2013 -2014

(2)

ف

أ

م

ا و ة

ا و

ا ــ

و ء ــ

ا

و

أ

! و

"

و

#

ا م$#

إ ن

'()

ف

أ

م

ا و ة

ا و

ا ــ

و ء ــ

ا

*

'و

و

أ

! و

"

و

+,

-#

ا م$#

إ ن

'()

ف

أ

م

ا و ة

ا و

ا ــ

و ء ــ

ا

و

أ

! و

"

و

(3)

ﻫإ

ـــــ

ءاﺪ

،ةد

ا و

ا

ضر ا و تا

ا ط

ا و

ا

!" ا

#$ م& ا و ة&' ا دو ( ) ) * + ه + -و ه + (

ا

. )" ة / و )! !(و ي 1 21 ا

»

$1 و 3 $ ﷲ #$5

«

ا و 2ھ ا . 27 # إ 9:ا * ا 2 ; ا ا<ھ ،ي = ة > ءا ھ@A م B أ

و ب !(

ا

5 و ا !7 )*$E دا أ ب 5 او بر / ا

...

. ة !7 و ة

5 2 A + . و "

. و " = ) ﷲ ه F1 . 27 # إ

ة< 1أ

و

.

7< A GF+ 7 ، "* $7 )Hظ

ا

ذ *1

ف

ا

"

ر

"

، $; ا LM ط N$1 ) ﷲ " د . 27 # إ

ﷲ لP + ا< و

"B M نأ و ق S ا 27 " 2 M نأ

L * ا ) و ﷲو

(4)

ﻜﺷ

ـ

ﻘﺗو ﺮ

ـ

ﻳﺪ

ـ

ﺮ

د ا ر و أ نأ هر أو ًار ًاد هد أ ط ا يد و ،م ا ل ز و ،م ا يد ،هر رط ل ! " # $ار ،م% ا س ! ' رط د ( ًار )أو ً'وأ . ل ا اذھ ز $ إ ( مھ ن - $ . إ ل ز$ ا ر "$و!أ م "$ار)إو دو$و ا ز . إ . ر ذ ُص)أو د ! 'ا " ر س ر " # 1 ًاد $ ر)د م يذ او # ارد ا هذھ .% فر ا ةرو4 ا هذ هر ظإ . # ارد ا # دار(6 ير د ! ل$ ُ أو ن ذ ا او د7 ( " $و!و م د ل هذھ ز $ 8 !د - !$ ا دار(أ ن #9: ا هذھ # د) ھدو $ ل !! ىر)ُأ ت ارد -$ر نو ! # ارد ا . رو % $ار)إو # ر ا # طو داد إ ( ةد او م د ا مد7 ن ل لو4و ر ا ار )أو ءاز$ ا ر ) > م از$و .

(5)

أ

ــــ ـ

:

ذ ھ ا ت ا نإ نإ و ت ا " #$ % ا &' ا () ك+ , (%) %)ا ھأ و %. /أ 0 1 و %2 3 ) % 45 و % . + 1 " 6 و أ 0 إ ذ 6 "' 7و ھدا+)أ ت 9 1و % . : " "' ر 4 +. ت7 ا () ر , ا ةرو+=3 > ا دا+)أ ى ( ا " 9ر 3 @3 ) @ ا 0 1 و / A ا و د B 47ا و 97ا أ ر , ) +. . , ا (ھ ازر 3 ارود د+@ ا % ) D ( ا ا E ن ' و E 97ا ة ا () "' 0 1 2 ا () F: ا > 9 &/رو ا فا ھHا >I ا J+@ ا () ا E ار 4 + : " J K @B3 ي+= ا > ا و @B3 > ا 3 و % 'A + .' ا . ا 3 3 (ھ 2 ) . A ا ت ا %9ا نإ . ( &% و &% B 6 ( ا +: 3 % B () ا ر , أ ةد /و ( و + 3 و ا هNھ تا :K () هدا+)أ ر , ى 3 " ھر ( & O2 يأ د %9 ح نإ 2 ا F.Iو += ا ا ت ا ةرادإ () / /أ . : 1 .Jأ 1 و إ % ا / 7 و : A3 & ت ) 4 ا رو+ > &4 @ ( ا # , ا و ي #',3 % رادإ () را+ /7ا "' طا+4و+ . ا 0 ا و " ل B إ ه 2 ) . A ا % ؤر T J و &% 2 2 () ةدارUا 2 ا ن '/ D /و 1او ا و ث ا + (ھ ( A Uا # @ . ر , ا () و ا ف+ط " ا 1 %9 ك 2ھ نإ " &T+ ا 0 و . , ا و @B3 ت ا رود # @ ل5K " 7إ J K @B3 ء 1Uا ت 9 ھ نأ . " ة+J 4 #O = ا ھراودأ و ةدو ا % 15B3 ت ا هN @ ا ت 9 17ا 7 E أ + Hا 1 و &% 2 F : () ) ر , 6 و ن 'A > ا دا+)أ ر , نود " +=1 2 ر B "' ن '/ نو & اذإ E H & اذإ ل ا # ./ 0 ) ذ () طا+4و+ 3 د %9 يأ X @ " ) &% 2 + : () 2 ا

(6)

ب # 9 () 2 ا ن '/ نو 2 ا ةرادإ 0 ا 9 ' ا " ن ' A) @ O &% 2 ذ 0 لا أ " @ أ % ) O2 ا " ل ى A 6 . و إ ا >4ا ا اNھ " 45: و ر , ا نإ ر O2 " . , ا ة+ A () و +KH > " ھر Yأ و %B$ BK و % ا و ھد 3أ " . و % 'Zإ تو @ EA@ 1ا ا > ا ، ء = ا F A /ار ا ه ھ ( \ #ظ () ة+ھ O ا هNھ 0 4 ا () % J BK ز+. ة JHا > 9 0 +$ا ا ھ %, ( ا ت7 ا "ھا+ ا .

(7)

ﻬﻔﻟا

ــــــــ

ﺮ

س

ءاﺪﻫإ ﺮﻜﺷ ﺮﻳﺪﻘﺗو ﺔﻣﺪﻘﻣ ... ... ... ... أ

يﺪﻴﻬﻤﺘﻟا ﻞﺼﻔﻟا

:

رﺎﻃﻹا

ﻲﺠﻬﻨﻤﻟا

ﺔﺳارﺪﻠﻟ

.

1 ﻟﺎﻜﺷﻹا ﻴ ﺔ ... ... ... ... .. ... ... ... .. 09 2 ﺤﺒﻟا تﺎﻴﺿﺮﻓ ﺚ . ... ... ... ... . ... 11 3 ﺔﺳارﺪﻟا ﺔﻴﻤﻫأ ... ... ... ... ... . .. 12. 4 فاﺪﻫأ ﺔﺳارﺪﻟا ... ... ... ... . ... ... 12 5 بﺎﺒﺳأ رﺎﻴﺘﺧا عﻮﺿﻮﻤﻟا ... ... ... ... . ... ... .. . 12 6 ﺪﺤﺗ ﻳ ﻣ ﺪ ﺎـﻔ ھ ﻳ ﻢ ﺔﺳارﺪﻟا ... ... ... ... ... .... .. . 15 7 ﺔﻘﺑﺎﺴﻟا تﺎﺳارﺪﻟا ... ... ... ... ... ... ... ... 14 8 ﺤﺒﻟا ﺔﻴﺠﻬﻨﻣ ﺚ ﻪﺗﺎﻴﻨﻘﺗ و . ... ... ... .... ... ... ... .. ... 15 9 ﺤﺒﻟا ﻊﻤﺘﺠﻣ ﺚ ﺔﻨﻴﻌﻟا تﺎـﻔﺻاﻮﻣ و ... ... . ... ... ... . ... ... 16

ﻞﺼﻔﻟا

لوﻷا

:

ﺸﻤﻟا ﻟا ﺔﻛرﺎ ﺔﻴﺒﻌﺸ ﺪﻴﻬﻤﺗ ... ... ... ... ... 22 -I ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا لﻮﺣ ﺔﻴﺳﺎﺳأ ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ ﻟا ﺔﻴﺒﻌﺸ I -1 ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا ﻟا ﺔﻴﺒﻌﺸ .... ... ... . ... 23 I -2 -ﺔﻴﻤﻫأ ا ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا ﺔﻴﺒﻌﺸﻟ ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا ﻲﻓ . .... ... ... ... ... ... 23 I -3 -فاﺪﻫأ ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا ﺔﻴﺒﻌﺸﻟا ... ... ... .. ... ... 24 I -4 -ﻣ ﻄﺘ ـ ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا تﺎﺒﻠ ﺔﻴﺒﻌﺸﻟا ... ... ... ... ... ... .. .... ... ... 25 -I 5 ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا عاﻮﻧأ ﺔﻴﺒﻌﺸﻟا ... . ... ... ... ... .... ... 26 II ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا ﺔﻴﺒﻌﺸﻟا يﺮﻀﺤﻟا ﻊﻤﺘﺠﻤﻟا و II -1 -ﺮﻀﺤﻟا ﻒﻳﺮﻌﺗ ... ... ... ... ... ... 27

(8)

-2-II تﺎﻋﺎﻤﺠﻟا ﺔﻴﻟوﻻا طﺎﻤﻧأ و ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا ﺔﻳﺮﻀﺤﻟا .... ... ... ... ... ... ... 27 - 4 -II أ ﻰﻠﻋ ﺔﻳﺮﻀﺤﻟا ةﺎﻴﺤﻟا ﺮﻴﺛﺄﺗ طﺎﻤﻧ ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا ﺔﻴﻌﻤﺘﺠﻤﻟا . ... .... .. ... .. ... ... 29 -5-II يﺮﻀﺤﻟا ﻊﻤﺘﺠﻤﻟا ﻲﻓ ﻲﻌﻤﺘﺠﻤﻟا كاﺮﺤﻟا و ﺔﻳدﺮﻔﻟا تازﺎﺠﻧﻹا ... 30 ﺧـ ﺔﺻﻼ . ... ... ... ... ... ... ... ... 31

ﻲﻧﺎﺜﻟا ﻞﺼﻔﻟا

:

ءﺎﻴﺣﻷا تﺎﻴﻌﻤﺟ

ﺔﻳﺪﻬﻤﺗ ... ... ... 33 1 -ﻤﺠﻠﻟ ﺔﻴﺨﻳرﺎﺘﻟا ةﺄﺸﻨﻟا ﺮﺋاﺰﺠﻟا ﻲﻓ تﺎﻴﻌ ... ... . ... 34 ا ﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤ ﺔﻳرﺎﻤﻌﺘﺳﻻا . ... ... .... .. 34 ب – لﻼـﻘﺘﺳﻻا ﺪﻌﺑ ﺎﻣ ﺔﻠﺣﺮﻣ . ... 34 ج – ﺪﻌﺑ ﺎﻣ ﺔﻠﺣﺮﻣ 1990 . .. ... ... 36 2 ﺔﻴﻫﺎﻣ ﺔﻴﻌﻤﺠﻟا . .. ... . ... ... 37 3 ﺔﻴﻌﻤﺠﻟ ﻲﺋاﺮﺟﻹا ﻒﻳﺮﻌﺘﻟا ﻲﺤﻟا . ... ... ... 39 4 -ﻖﻴﻘﺤﺗ طوﺮﺷ ﻒﺋﺎﻇو ﺔﻴﻌﻤﺠﻟا . .... ... ... .... ... ... 40 5 يﻮﻌﻤﺠﻟا ﻞﻋﺎـﻔﻟا ﻒﺋﺎﻇو ... ... ... ... 04 6 ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا ﻲﻓ ﺔﻳﻮﻌﻤﺠﻟا ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا رود . ... .. ... 41 7 -ءﺎﻴﺣﻷا تﺎﻴﻌﻤﺟ فاﺪﻫأ ... ... ... ... 42 8 ﻌﻤﻟا ـﻗﻮ ﻷا تﺎﻴﻌﻤﺟ ﻪﺟاﻮﺗ ﻲﺘﻟا تﺎ ﺔﻴﻠﻫ : ... .. .. ... ... ... 43 ﺔﺻﻼﺧ ... ... ... ... . .... ... .... 45

ﺚﻟﺎﺜﻟا ﻞﺼﻔﻟا

:

ﺔﻳﺮﻀﺤﻟا ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا

...

تﺎﺑرﺎـﻘﻤﻟا و ﻢﻴﻫﺎـﻔﻤﻟا

.

ﺔﻳﺪﻬﻤﺗ . ... ... ... 47 1 -ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا مﻮﻬﻔﻣ ... ... ... ... 48 2 ﺔﻳﺮﻀﺤﻟا ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا مﻮﻬﻔﻣ . ... . ... 50

(9)

3 ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا ﻞﻣاﻮﻋ ﺔﻳﺮﻀﺤﻟا . ... ... . ... . ... 51 4 تﺎﻫﺎﺠﺗﻻا ﺔﻳﺮﻈﻨﻟا ﻤﻟا ـ ﺔﻳﺮﻀﺤﻟا ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا ﺔﻴﻠﻤﻌﻟ ةﺮﺴﻔ . ... ... .. . ... 52 -ﻼﺧ ﺻ ﺔ ... ... ... . ... ... 56

ﻞﺼﻔﻟا

ﻲﻘﻴﺒﻄﺘﻟا

:

ﺔﺳارﺪﻟا ﺞﺋﺎﺘﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ

ﺪﻴﻬﻤﺗ ... 58 1 -ﺚﺤﺒﻟا ﺞﺋﺎﺘﻧ و تﺎﻴﻄﻌﻤﻟا ﻞﻴﻠﺤﺗ و ةرﺎﻤﺘﺳﻻا ﻎﻳﺮﻔﺗ ... ... ... ... ... 58 2 ءﻮﺿ ﻲﻓ ﺞﺋﺎﺘﻨﻟا ﺔﺸﻗﺎﻨﻣ ﺔﺑﺎﺟﻹا ﺔﺳارﺪﻟا تﻻؤﺎﺴﺗ ﻦﻋ ………… .. ……… 73 3 -تﺎﺟﺎﺘﻨﺘﺳا ﺚﺤﺒﻠﻟ ﺔﻣﺎﻋ ... ... ... 75 -ﻤﺗﺎﺧ ـﺔ . ... ... ... ... .... 77 -ﺟاﺮﻤﻟا ـﻊ . .. ... .. ... 97 -ﻖﺣﻼﻤﻟا .

(10)

ﻧﺎﺠﻟا

ـ

ﺐ

ﺠﻬﻨﻤﻟا

ـ

ﻲ

ﺳارﺪﻠﻟ

ـﺔ

(11)

ﺔﻛرﺎﺸﻤﻟا

ﺔﻴﺒﻌﺸﻟا

و

يﺮﻀﺤﻟا ﻊﻤﺘﺠﻤﻠﻟ رود

(12)

لﻮﺣ ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ

ﻴﻌﻤﺟ

ـ

ءﺎـﻴﺣﻷا تﺎ

(13)

ﺔﻳﺮﻀﺤﻟا ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا

...

تﺎﺑرﺎـﻘﻤﻟا و ﻢﻴﻫﺎـﻔﻤﻟا

(14)

ﻧﺎﺠﻟا

ـ

ﻘﻴﺒﻄﺘﻟا ﺐ

ـ

ﺳارﺪﻠﻟ ﻲ

ـﺔ

(15)

ث ا ص : رو ارد ع ل ر ا ا ا ھرود و ا ف ! ا و ء #ا ت % ھو ر ا ه'ھ () و ى إ ل,- . /0 1 2 3وو ھ ار ا ه'ھ . إ ذ ا 567 89: ء #ا ت ; ا ر ا <0 : => : و >? 6 6@3ا A ا ا ' B : و C ?D: . 567 ل E ا . و F %Gا <6H : ار 6 ت I و J% و لا92 ا ا'ھ 567 5 و#ا ر ا نأ ا ! ارود J 6: ء #ا ت ; B ا ا ، ا ﺻ . 2 : ا ى 2 ا ، 7 %3ا ت OB ا P6 D أ 2 F B6 0 H ا <6H : أ ن ن Q2 ا ت % ا : ! 6 و ء #ا ت % ل,- . م >: ي' ا زر ا ( 6 I%ار U ذو VD ( و 0ا ا ت ا دا أ I نو F و ء #ا I ; ا . 6 ا ! وأ ار ا ه'! ( ا F رو ا J%و ت B ا ق ﺻ . => 6 7,? 3ا ) X ا 7,? 3ا 6 ا ( (%ا . و ، Y , ا ل,- . / : و ا و ت ? ا I % D ا ت 6 ةر 3ا >: # J6? : ار ا ه'ھ ن Bﺻ ا A! F 0 3ا /8 > A! 6 2 F أ ،ةاد#ا ه'ھ ما D ا < % ا 6 6 ا (E ا A) ا 2B: و ع ا ا'!F ﺻ D ا J0ا ; F = ا (%ا . 0ا ا J0 ; ا . ! 67 . ا I ; ر -ا /8 ار ا ل,- . ( H ا و X أ، ء #ا ت % 7 <0 Q ار ا [ E@ 0 Q . 50 % ء أ . /0 1 2 . 6H H ا و ار ا A) 0 5 إ (ﺻ ا /8 !6 6 : و ت ? ا ض ق ? ا ل,- . و 6 :

(16)

ا ـ ـ ــ ــــ ر ــــــ ا ـ ـــ ا ــ ــــــ ا ـ ـــ ـ ـ طا ــ ـ ــ ـــ ا ـ ـ ـــ ـــــ ا ةرازو ـــ ـ ــ ــ ا ـــ ــــ ا و ــ ــ ا ــ ــ ــ ﺟ ــ ﻣ ـــ ــ ﻣ ــ " ــ ــ # ـ $ ـــــ % ـ ــ ا ـ ـــ ـ ﺟ&ا م ـ ـ ( ــ ــ )ـ " ـ ( ــ ـ ﺟ&ا ــ ـ ــ ع ﺗـ , ـ -ـ ﻣ . ـ ـ ﺗ و / ـ/ ـ ـ ــ ع 0 ﻣ ل 2 3 ﻣ ةر 4ا :

ا %ر

ا

5 ا / ا 6 ھرودو

4ارد ــــ $ا ﻣ ل 2 ﺟ ـ ــ ــ ـ 29ا ت ـ ـ 3 ء & ﻣ ـــ " ــ ــ # ـ $ ـــــ 6 <= ﺗ > ? 3 ا ةر 4&ا ر طإ <AB 6 ( 3 ز $ا ة %Cﻣ ةد B < / ج ,ﺗ ا 4 نا /( ﺗ " ا ر ا ا ا ھرودو " اC Fﺟ ?ﻣ Aﺗ 52 3 ﺟGا ?( H4أ $ 4Gا , ً ( نK3 <% ﻣ د 4 6 Aﺗ 3 ﺟإ ن A 4 L0 ﻣ ما 2ا ﺗو ? و م , " &إ ضا N9 O ا ا . % B A ?"2 A$و ﺗ Aﻣ ھاو . P2Qﻣ : ﻣQ( L0 ) X ( R4 / ا ن A ا 6 . ﻣ ا /" ا : 2013 -2014

(17)

ت ﻣ ا -, ا : ?" ا : أ FS$ □ %ذ □ : U/ ا- ﻣ ﺟ □ ي $ W□ X4 ﻣ □ ا 3ا□ $آ ) 4ر ﻣ□: ا ى " ا- ... ... ... : / ا - 1 - و [ 4 <ھ نأ ( \ﺗ "4]ﻣ يأ 6 وأ < ) ﺟ ﺗ ؤ >4 ا ؟ □& □ $ 2 -اذإ $ % 3 ﺟGا 3ـ ا ت& ا ھ ﻣ $ 6 ( \ﺗ ؟ ( ﺟا □ 6 W □ H 3 □ _ □ / د □ - ى =أ د 2 ... ... .. ... ... 3 -C/ﻣ F ﻣ $أو ر F ( أ ا س ؟ /4 □ ? /4 □ ? /4 ?ﻣ %ا □ -ى =أ د 2 ... ... ... . ... ... ... 4 ھ ﻣ ھأ ن ﺗ ا ت& ا 6 زر 3 <A 3 ؟ ( ﺟا □ 6 W □ 0 ر □ / د □ H 3 □ -ى =أ د 2 ... ... 5 ع ﺟ&ا <ھ ء 5(K3 <A 3 < ( \= L0 ا ؟ ( 4أ □ ي B □ -6 ) 3 Bا ( □ -ى =أ د 2 ... 6 -ﺟ ن A ﺗ ا ؟?ﻣ A ل ﺟر □ ء "$ □ ء "$ ل ﺟر □ 7 ﺟرد ﺗ b % ل -ﺗ&ا رو ا و ا ن A4 ? 3و A/ 3 ؟ /"2 □ \4 ﻣ □ H 4 □ 8 <ھ ن A4 L 3 ( F ( ا Aﺗ ط $ ؟ اد □ $ 2أ □ ا 3أ □ 9 %ر ﻣ ك /ھ <ھ B ا دا 6أ ف ط ?ﻣ ت \ $ 6 ا ؟ $ □ & □ 10 -اذإ $ % 3 ﺟGا 3ـ ھ <ھ $ %ر ا هC ؟ ) □ \4 ﻣ □ f 0 □ 11 <ھ ا دا 6أ ? 3 و A/ 3 م "$&ا و [6ا ا ﺟرد F ( ضار $أ ؟ ﻣ ﺗ ضار □ ضار □ ضار N □ ﻣ ﺗ ضار N □ 12 A ﺟ )Q( و ﺗ b % 3 رادG تا ﻣ ا ؟ ) □ \4 ﻣ □ f 0 □ 13 -/ ا gﻣا ا و X\, ا دا (إ ., 6 A ﺟ ت 2 ﻣو ءارh3 C=] <ھ ؟ اد □ $ 2أ □ ا 3أ □

(18)

14 <ھ +K ﻣ ا ت \ " ا = ا نو] 3 ا ر ﻣ9ا 6 ر "ﺗ و A ﺟ يأ 3 ؟ اد □ $ 2أ □ ا 3أ □ 15 ﺗ $ Aﻣإ ﻣ ا ت \ " ا i ﺗ <ھ ) R(Qﻣ ت Aﻣ – ح "ﻣ .... k ا ( A \ $أ ﻣ )G ؟ $ □ □ 16 <ھ "ﻣ ضار $أ ﻣ ﺗ يC ا ( \ ا < ﻣ ا ت \ " ا ة $ l3 ن ؟ ﻣ ﺗ ضار □ ضار □ ضار N □ ﻣ ﺗ ضار N □ 17 -ا ف ط ?ﻣ ھذ ,ﺗ-ا -ا L ر ا و gﻣا ا ?( ANQ3إ <ھ ى =9ا ﻣ ا ت \ " ا وأ ؟ اد □ $ 2أ □ ا 3أ □ 18 <ھ ﺗ W] %ر ا ا A 6 6 <A 3 gﻣا 3 Gا تراد ﻣ ا ؟ W]ﺗ □ W]ﺗ "$ □ & ﺗ W] □ 19 %ر ا نأ F ( [6ا ﻣ $أ <ھ ا /ﺗ فا ھأ [ 4و A ؟ [6ا ﻣ □ ﻣ ﺗ [6ا ﻣ □ [6ا ﻣ N □ ﻣ ﺗ [6ا ﻣ N □ 20 -%ر ﻣ - ﺗ <ھ A ﺟ X 6 ا Lﻣ ؟ $ □ □ 21 با ا ن % اذإ & ـ3 %ذأ هCھ ت "4] ا وأ تارادGا ... ... ... 22 و [ 4 <ھ نأ ) تQ 3 " " ﺗ ( ﺗ %ر ا ةرو 53 ا ا ن A4 ة f ؟ اد □ $ 2أ □ ا 3أ □ 23 -fﺗ و ا lﺗ ﺟ 2ا / ﻣ <A 3 l % ﻣو ؟ ( 4أ □ ي B □ <% 3 أ B □ -د 2 > -د N ... ... ... 24 -ھ < $ ﺟا ﺗ ا ت 3 - ا ﺟار F إ ؟ م ( ﺗ ا ا ط ? ا %ر □ د ﺟو ء (أ ﻣ □ ﻣ ا ت \ " ا بو ﺗ م ( □ -د 2 ى =أ ... . . ... ... 25 6 > أر A ﺟ رود ?طا ا ى b % 6 /ھا ا فو P ا <ظ ؟ 6 □ 6 N □ 26 -ﻣ ھ تQ " ا ا ة ﺟ ?ﻣ ا ت _ ا ?( ﺟ ا F 2 6 ﺗ ط $ ؟ ( ﺗ L ا ھK3 %ر ا ا □ %ر ا 6 X \, ا ذ ,ﺗاو تارا ا □ P/ﺗ ت )Q( < ا نو او ? 3 ? و]" ا ن او □ -ى =أ د 2 ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ...

(19)

ر لو 09 ا ا . ا را ا ا % ل ر 31 86.11 % ء 00 00 % ء و ل ر 05 13.89 % ع ا 36 100 % ر لو 02 ا !" #! $ ا ت!&' ا (! إ ى . + ا را ا ا % 19 52.78 % 14 38.89 % إ نو 03 08.33 % ع ا 36 100 %

(20)

ر لو 03 ر!, ا ةرو ./ 0 ' ا ت1 ا , ا ن! ا ة 3!4 . ا را ا ا % اد 16 44.45 % !أ 18 50 % ا أ 02 5.55 % ع ا 36 100 %

(21)

ا

لو ا نا ر لو ا

18

ا لو

01

19

ا ى ا لو

02

20

ظ ا ع لو

03

58

وأ )* يأ , ء$'&ا ت$ ء$ ؤر لو * -./

04

59

ء$'2ا ت$ ء$ ؤر $1 , ا ت&$0 ا لو

05

59

0 ا سأر 8 ت$ 0ا ء$ ؤ6 3*4 ا ة6 ا لو

06

60

زر$: -;<: $1 , ن ا ت&$0 ا >ھأ ھ $* لو

07

61

- C @ 0 ا ء$A B: ع$ &ا لو

08

62

. ا ت$ط$<3: ا ن$; > ى * لو 09

63

. ا دا6,أ ف6ط * . <ا Eر$< ا لو 10

63

. Eر$< ا هIھ رد لو 11

64

@* ا 0 م$0 &ا و J,ا ا رد 8 8 6 ا لو -ا ن$; .

1

2

65

* ا تارادL$: ا /M لو 13

66

و O P ا دا إ , 0 ا ت$'6 R* و ءارN: IC2ا لو 3 ا S*ا6. ا . 14

67

:T: ن * R يI ا ا - ت$ ا ة $ * ى * لو 15

68

> ا @ ر$< ا ا غM:إ > ن$E اذإ $* لو * ا ت$ ا وأ . ا ف6ط * $ھذ$P إ . 16

68

تارادLا S*ا6: , 0 . <ا Eر$< ا 6 WB لو * ا . 17

69

فا ھأ J R و . <ا Eر$< ا $E اذإ $* لو 3 . 18 لواد ا

(22)

70

OR, . ا @* ا Eر$<* $E اذإ $* لو 19

71

.T 3 $ * و ا R لو 20

71

. ا ت$ $11 ا ا ت$: ا لو 21

72

. 3ھا6 ا فو6X ا -ظ , ا ت$ رود لو 22

(23)

(24)

(25)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 22

I

.

ـ ھ ـ ـ أ ـ ـ ـ ـ ا ل ـ ـ ر ـ ا ـ -: إ ، ا ر ا ع ا ء !أ إ # #أ $ %& '( )(د و +, يد ا ك% / ا 0و +, '# / ا و ' ا و يد 1 ا م ا ى 4أ 5, ة ,ا% $ ( 789 & 1 :; ا ا< ( ى% /, ا ى% / ا ، += ' ا > 9 ا ? @ و د ا ى ' ا = ي< ا = 9& '( 7 , :;, ا ر ا ى% /,

I

1 -ا ـ ر ـ -ا ـ ـ : ك 5ھ إ 4اد م ق & ر طDا ' =د ا ، نأ '( F G= ' % % #%/ ا م% ا

فI 4 J ، $ = & = 9& ط ا K @ ،K@ ا 789& ' ا ( ا نأ ر ا L /J ا<ھ و ، @%, م% , %= ا د J ا # # ا ا<ھ س ة ا ? = +, 7 5 ( ، :; ا أ , N ا و %O ا 4 ا 5 /= ? إ %! / ا + ر ا ف ط +, , ا ھ . ? ا ر ا N ا ف = K @ !أ " +, د ا م% = ' ا ا ، I4 م #D J '@ا%5 ا '( ا ة 9 ا > ! P Q '( ' ا% ا 9 ا =د 1 ا # / ا و " 1 ? ى /= R د ( = + @ '( !أ " ا د% S ا T & +, م & ' ا %O ءا%#،'! ا ا ت V5, و ت S& F G, يأ J وأ ل ا وأ 7 د ف J، S J 5 ا و Qا% ا حور X & و ءاد ا ' S ا 2 ." +8 = و ( Yإ F= & 4أ ? نأ ا ر ا " ة 9 ا '( ارود I4 +, د ا ( L = ' ا ا 'ھ )Yو '( ھ / ا Q ( $ Z & ' ا و ،ه J '( # / ا و ا فا ھ ا حا 1ا و ، S ا , ا \(أ T & X 9 ] #% ا فا ھ ا ھز S!ا و ." 3 1 -T ﷲ د `S J 9, ة ا ! "# ا $% ، ' إ ع * ا , ، : 8 ا ، , S ا 2003 ص، 188 . 2 ،R د ى /= +,ا " ا %" ا و "# ا ر ا ,، : 5 5# ش V ا راد )=ز% ا و 2008 ط، 1 ، ص، 65 . 3 -ا 9, ` 1 ،يو و ا ر ا ح/,0ا , ، : ط،)=ز% ا و 5 م% ا راد 1،2007 ص، 09 .

(26)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 23 نذإ ت = ا '( += & ك 5ھ +8 = و ، 0Ih ا نأ ل%@ م ج 5 #ا 'O ! Q 5 ا # # ا :; ا ا<ھ س K 9J ، نأ ر ا '( (% & : -د ا J م% = ا 'ھ . (%& ةرو Y ةدارDا د ا ى ا% ا ة 9 ا . LS= نأ ع%O ا ا<ھ ن%8= ,إ ع%O ا ف ط +, ' , ،ي 8( ،'! J . -ا X 9& ةرو Y + J Qا% ا X & و 5 دا ( ا . حا 1 J د ا ھ /, \(أ X 9 ] #% ا فا ھ ا . +8 = Q 5 ا ه<ھ +, و نأ %ھ ، , : و j %, F= & م ! نأ " ر ا د ا J م% = ا 'ھ ا $&دارkJ لI4 +,، %O ا و ا% ا ة 9 ا م #إ ي 8( ،'! J وأ + J ل ا ل & ا و 5 ا X 9& ف J ،' , دا ( ا و ءاد ا حا 1 J ،' S ا \(أ X 9 58 ا ] #% ا فا ھ ا " +, ك 5ھ و ، '( ع%O ا ر ، V 5 ا ر ا + J ق = +, + h@ ا O !أ ت S ا ،را # J +=أ P ر , و =%\ ا لI4 +, # 1 ) O /! 4 & ' , V! '( ل 8:أ س 5 ا + J ' ا ( 8 ا

I

-2 -ھأ %" ا 1* ر ا : ? ر ا + h@ ا ا O !أ ةادأ S &ا #إ K 9J،ك% / ا = يد ا ك% / ا ل%9 = ? إ ، ,% ا ة 9 ا '( ' V5& ك% # ذإ h & ھأ ر , 5 ا '( + 5طا% ا '& 1 : 5 ا ? + ] ا $ %& ? إ ), ' ا L O ا تاذ # 5 ا ت و ا ] #% ا (%& h ا ، ]I, ذإ نأ ت و ا ( , 7 58 = + ] ا # # ا إ ' 9 ا ) S ا 9 , و ?: = , ), l ا ر /, \ J . 1 ، 9, ح ا 9, ت # ا +ھ3ا ! "# ا % و 4 % ا ، ، =ر 58# ا ،K= 9 ا ' , S ا L 8 ا 2007 ص 136 .

(27)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 24 -كا :إ $5, و، ,%89 ا و L ا + J 1I ا ط%& +, =j= 5 ا '( + 5طا% ا +, و + ( O ا + J فIG ا KJ X G= ي< ا h ا م و T ا 5 ? ء \ ا ،لد & 1I 5& 0 يأ اذإ ` #، ,%89 ا ف ط +, ' ا 7 ا N G!ا , فا ط ا ! ا ? إ Q 4 m 5 ا # ء 5P ا 5, '( , 8& ث 9= ' J و،7 و F] ظ% ا راود ا ، يأ 5 ا Qا%, و ) S ا را #ا . 5 ا )(د ? إ م , ا , ا<ھ و ، $ 0أ +8 = K 9J ، ا ت #ار ا نأ و، 5 ا ا +, ة% J تارا 1 ض ! !إ X= ط + ھ l& +8 = ر ا . P نأ ر ا +, ر ا ه<ھ X 9& + ھ ا ط J، نأ تاد 9, (% & ا و =د 1 ا تا l ا ن ( < ا X # و، ا ه< )(اود و ،T ذ '( رود ,إ نأ ر ا رد +, =j& وأ N G5& .

I

-3 -فا ھأ ا ر ا : " نإ =أ ا (ا ھأ ،) S ا '( Q G ا ذإ نأ ا<ھ د% و :; ا ,أ & '( يرو Y يأ '( ا ر ا ب P و ، /#;, ط ! ةرو \ J يد;= ) S ا ? إ J Qإ F G, 5J ا +ھ% J ] ا S ا " 1 و ، ه<ھ يد;& ? @ ة 4 ا (%& +, J ,زI ا F] ظ% ا فا ھأ ا ? ، %95 '& ا : L=ر & دا (أ ' S ا و ' %O ا ا ? 7 5=%8& و ) S ا . + 5طا% ا =وj& 7ھrJ +, 9& ' ا و ،ت S ا $ ا%& ' ا 1ا ا ءادأ #ر ) S ا '( ھرود و . يدو 9, و يد ا ء O ا ? +=رد ا + J تا @و + J , 8 ا و نو ا j=j & 4 ا . 1 ،T ﷲ د `S J 9, ة ا ! "# ا $% ' إ ع * ا ص ،XJ # ) , ، 134 .

(28)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 25 -Qr& تاو 5 ا '( ھ / ا و '# / ا و ' ا ا '( ر ا 7 1 تارا%9 ا و . ' ا ' % ا رد )(ر '( ھ / ا ھrJ و ' S ا ا ت , #Dا =د ا . 1 ه<ھ = 9 J فا ھ ا 7# & S &ا #إ '( ا<ھ ن ءا%# ،ي% S ا ا ]اjS ا وأ '( يأ 'J J 4أ ]I ا ] #% ا ا<ھ '( ) & K @ ، ه<ھ X 9 فا ھ ا و، اذإ بو S ا ث @ و ا<ھ X 9& , 1 +, ا ةدر و 8 #،+طا% ا % ) '( ر ا j=j & '( ةد =ز ك 5ھ ن ق /! ا ) S ا ا ت s ا + J Qا% ا ة%1 ر !ا 70 +, و .

I

-4 -ت +6" ا ر ا : نإ ج 9& ا ت ا +, ھ l ا ر ا ? إ ت O , # #أ 70 +, و ) S ا '( ا ( X 9& ا +,، ثا @إ '( ' ا كا @ '( h & ،ي% S ا >#% ا 2 : + 5طا% ) & ا ' % ا ى% /, د JrJ =د 1 ا فو V ا ، ا، # / ا و . LS= نأ ھ / ا 7= & ? كر ا رود = يأ J LS= J ،) S ا نأ ھ / ا ه<ھ /S & ? إ +, ( ر , 7= J كر Z /= ،' J (و ر ا ] J ا و < 5 ا و > OG ا لI4 $& ! 8,D $ Pر و $ و و ( ر ا ' . + J ا ت 1I ا K @ +, ] / ا خ 5 ا ? ر ا F1% & دا (أ + J و 7 5 J ( ) S ا يأ ، ,%89 ا ت 1I ا +/9& ! /!Dا +, =j= ] ا ر ا دا ( Z 9Q R8 ا و ) S ا . 1 ،ى /= R د +,ا " ا %" ا و "# ا ر ا ص،XJ # ) ,، 66 . 2 ، ' "78ا 9 ا ر $% : ا ; ا ر ا ,، L 8 ا ،K= 9 ا 2002 ص، 213 و 214 .

(29)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 26

0و ط &را ر ا > & & ھrJ /5 J $ ( ر ا ب% O ا عو ا + ر .

I

-5 -ا ر ا عا <أ J نأ = 9& +, J ي% S ا ا =را # =رو Y ا ر ا عا%!أ Z = K 9J ر ا ي + J j ا ي% S ا ل S J + ا و د ا عا%!أ ر ا '& 1 : أ + ا ر ا : ? و يد ا ى% / ا ? ' = S ا $ J OJ ر ا +, ع%5 ا ا<ھ j = P ،7 جر 4 7ھ +, ھا !أ دوj& J ا '( ء \ أ S ا س #rJ =%ھ 8 = ،ي%1 ء \ ا ت Ih ( ،ة : , + 5 ة / ا 7= & ), را : ا ا '( O 5 ا ر , ر & ى 8 ا ن ھء \ أ ، ا P = OJ ! ةذ% 5, وأ ،) S ا +, , !أ ' ا ة lQ S ,و , j & و ج%!j ا ت h, ، 59, '( L / ا `! + #أ ا /& و ، ت ,ز ا و # / ا و =د 1 ا 1I4 ا ةد =ز '( ل ( ا ا تاذ @ و،'!او ا )J O ى% / ا '( ' ا م V5 ا را #ا ? 4و S] ! ن%8 # ' % % #%#و , . ب > " ا ر ا : ( ? د ا م = K @، / ا ر , & R8 ر ا ه<ھ وأ ل%1 وأ $S = , P و TJ , و )#او > 9, '( ط ! ? إ 7\5= إ ' و + د ا $J م% = ي< ا ك% / ا +, ع%5 ا ا<ھ و ، 1 J ب%/9, وأ 5 /= كر ا ? إ Y و ، J # ت ط @ا يأ ر ا +, ع%5 ا ا<ھ '( د ا و،$ جر 4 ن ( ) O = ? إ أ% & ! 8, ' ا F 5 ا '( . 1 ،ر%1 # ﷲ ر ? %" ا 1* تا @ ; ]اjS ا، : ،ر G, ' J , تار% 5, 2007 ص، 79 و 80 .

(30)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 27 ج -ر / ا : ك% / ا +, ع%5 ا ا<ھ '5 = دا (u ت S ا و وأ و 5 ا ت S ا ? @ لI9! J j & ' ا '1I4أ ), >Jاو ا ) T( و ' ا و += 4vا ب 9/! ا و + ء 5l # ا ? @ J ' 8 ا += 4vا ، % ا F1ا% ا ,و , ف J S ا و ? إ رد ط @Dا م ا< و س /@Dا +, J + J د% % ا دا ( ا و و = 8 ا تا l ا L /J ا<ھ ،ت S ا و ت S ا 1I4 ا 7 & ' ا او = ? @ $ (د LS= + 0 %ھ 7 ر , م نور = 7ھ S5( ، , = OJ 7 !أ = با P ا +, ن%! .

II

-ا ر ا ي >; ا ! "# ا و .

II

-1 >; ا :

5 \9 ا F= & نإ +Jا ا و 4ا ا و 9 J j = نو 4 ت V5 ا و ا راود ا و j ا ا '( l ا و يد 1 ا و ' ا % #%/ ا 7V5 ا و +, ھ P و ( 0 ق /! ا نو 4 +Jا ل% = د ا ا<ھ '( و ا نأ 7 إ فI 4ا '( ل ا 7 ا%@أ %ھ !إ و فI 4ا ش ا +, 7 9! . 1 ' = % ( 5= ا وأ \9 ' % % #%/ ا F= ا mG= ( ,أ " ةر%Q ت S ا +, ةj , ! /!Dا

? إ يد;& Q 4 , 8& ى 1 ( د% &

( L 8= و ، , 8 ا دا ( ا ، 5 , ت # كا : J م V5 ا ' \& و ة @او ة @ '( m] G ا X O= 5 , m] 4 دا ( ا ? ت V5 ا و = \9 ا . 2 -2

-II

ت # ا و3ا >; ا ر ا ط <أ و : ت S ا '/ 8& و ا '( ھأ ي \9 ا >#% ا '( S ا ر ا ط !أ و ) S ' ا 7 V5 ا m] 4 ن & . 1 -نو 4 +Jا . نو 4 +Jا ,I ا , , ،+ @ ا " 7S او ب ا w=ر & '( G او أ ا نا%=د ? / ا 7ھ Q +,و )=ز% او 5 او O 8 ا راد ، ا ن O / ا يوذ +, : ،تو J -ص 24 . 2 -د . ' ( , @ / ا ? ! ->;" ا 1* ت ارد -'! 8 ا O, -ة ھ ا -1978 -ص 24 .

(31)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 28 + J ةد% ا س #أ ? م% & ' ا 'ھ و ا ت S ا نإ 7 1 7 5 J ) S& دا ( ا و , إ& ة S ا و 50 ا ت S ا < ا # ? : , ل ... 58 و سر & ا ? X & ،'] ا و ' و ا 0r ا لI4 د s 5 ا ا وأ !rJ ت S ا ه<ھ h, FQ%& . 1 ت S ا N J j & ظ% ا ] 5 ا تاj ا N J ك 5ھ و و ا رد '( إ ط &ر ' ا 7 V5 ا '( و 5, : أ ت # ا و ة 3ا ?ا E ا >; ا : نإ +, = \9 ا $&ز (أ , و / ا ه% ! و ي \9 ا ) S ا S ! ة # ا ]ا J ك 5ھ `9 Qأ و إ ة 5/ ا ] ظو + ? G & ة # ا ت /#;, ك 5ھ Ih ( = , ا #ار ا X= ط + $ 0أ و T ذ R8 أ +, ك 5ھو ،ء 1 Q 1I >Jر +, 1 = # ا ت 1I ا ? إ Q% ا و ة #u '(ا lS ا ا و ن 8 ا و تار =j ا ل , 0أ T <J +=<4آ ! %J و ا ن ا '( ر% ا J Qأو تد J ل h ا # ? تا / ا ، )\& نأ = \@ = V! يأ نأ $ إ Q% ا mG= , و 1 J لاj& ة # ا نأ @ ھر ا '( تا l ا 7Pر وأ S ة /, و ة 9 ا '( = O = \9 ا ), (ا%& '( أ O& نأ +8 = ' ا $J j = , ), وأ، V5 ا + , )J ط +, ي \9 ا ' ا 7 و ةj , m] 4 " 2 ب -ء G ,3ا ت 7 : ت 0r& و =ر 4إ 1I 'ھ و ا & h أ 1I 1ا ا ت 1I h &

>J & ' ا ت 1I ' ظ% ا و '] 5 ا ى% / ا ? T ذ ظ و = \9 J ا h ر 4D أ Q ( ) S ا را 1Dا ? + h@ ا +, h8 ا Q%& K @ ،دا ( ا ا ت 1I ا j & و ء 1 Q ا ھأ 5 ا و 9O/ J ي \9 ا ) S ا '( \=أ ك 5ھ نأ P دا ( ا + J ' ط ا و يد ا 7 ا '( ت S ا + ھأ & ا<ھ ? y( 9& ` از = \9 ا ت S ا نrJ ت 1أ و R8 ا ` 0أ = ,إ ت #ارد '( ،$5 G, ةر% J ن % و ت 1I ا +, ع%5 ا '( ت 1ا ا ت 1I ن F= ا 1 -S, Fط K P -ع "78ا + س G , S ا ( ا راد =ر 58#Dا -1979 -ص 216 . 2 -'ط ا / ا # -XJ # ) , -ص 254 .

(32)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 29 F= /5 J ھ 5 , F G= T < = \9 J ت 0r& ن ا ، ن ا '( ت 1ا ا ت 1I و V5 , ر J /8 ? إ يد;= , ا<ھ و ع /&ا و ع%5& h أ . 1 ج -ت 7 ة # ا : ? إ ةد J ةرو S ا وأ ة S ا Z O , = #ر P وأ

ءj h & ة lQ 1إ ة @و وأ O5, 4اد ا% & ا ( ' 9, ) S, +, أ ، 5, $J j & , L! ? إ و ' 9 ا ن 8 ا و ة @% ا س /@إ ھد%/= و +, 1I ت /! ة /, و 0و و ة : , ، \9 ا و )= / ا ر%O ا ) S ا = نأ ( `! OJا & ت 1I +, ھد%/= وأ J h J & نا S ا

و ، Qو ت #ارد ك 5ھ = l ا R ا ه S& ا '( و ? ` 1أ 9/, ! %Jو , ن , ة ? V( 9, ` از , و ا ت S ا ه<ھ نأ ت أ و ب # ا +, ك 5ھ نأ و ،+ = \9 ا دا ( ا ط #وأ '( ا ! 8, 5, ] J ? إ يد;& طو ا و : -ل ط ا +,j ا , ? إ 7ھ & و +/ ا ر & ا و فر ا ب J Z & ' ا ا ر ا T Qا% . 2 - 4 -

II

"# ا ر ا ط <أ '+ >; ا ة ; ا IJ . ھاjl 9 ا ت S ا نا ( %ھ = \9 ا ة 9 ا j = , 7ھأ نإ = \9 ا ت 0أ K @ ، ا ر ا ط ! م V5 ا ل%9& T < و ،' ا ع :إ ? ةرد ا # ا ت V5 ا لI@kJ ر%Q 7 `!% و دا ( ا ع O!إ ? O/ J 7/ & ' ا 7 9 , و دا ( ا ت @ + Jر \ , + =أر S! و ا و 9 ت V5 ا ة O /J فا ا و و ا ت 1I ا +, m G ا ةرو Y ? ;= 7ھا @إ = \9 ا ة 9 ا ا%, ? r أ و ر 1أ ! # ا ، نأ ى = K @ يأ ا S! 5 J ت 1I ا ه<ھ r V 5, #% # ا ت V5 ا ) ا ت 1I ا و ( !أ P ، 1 -K P Fط 9, -ع "78ا + س G -XJ # ) , -ص 302 . 2 -ي , l ا # 9, ->; ا 7 ?و "<8ا – #ارد \9 ا '( 5= , راد،+ ا ( ا ، , S ا =ر 58#Dا ، 1983 ص، 80 و 81 .

(33)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 30 ر ا )J OJ j ا و ' ا 7 V5 ا و ة 9 ب% #أ = \9 ا ن% '( ن = = \9 ا . 1 -5-

II

ي >; ا ! "# ا 1* 1 "# ا كا ; ا و د ا تاز #<0ا : ' ظ% ا كا 9 ا +, ر J j & , ا ت S ا '( ن ا نإ ح /, ن%8& تار 8 JI و ت ا 4 ا =د 1 ا +, ت /#; ا 5, /& ' ا 5, ص ( ل%@ د% ا )Yو و l ا ثا @إ و R( 5 ا =% & ى 4أ +, و ا و ' J = m @ )=ز%& 0r '( 5& =د ا /( 5 ا نإ و ، ! 8 ا و O / ا ء !إ '( Qا% ا 7 & Pر و دا ( ا = @ > \= ن%! 1 ك 5ھ و ي \9 ا ) S ا ة ا ] ا 9, =و%5 ا ] ا 9& و ا ا و +, ا 5= و 7 & G: . 2 T <J و G: ت ! 8,إ +, $= , ر J د 9& 5= ا '( mG ا ! 8, نk( ا $ %Qأ ? إ ع% ا نو J ا<ھ و . 1 ﷲ # ر%1 -ر ? %" ا 1* تا @ ; -]اjS ا -ر G, ' J , تا-ر% 5, -2007 -ص 49 . 2 -ا # 'ط ا / -"78ا + ي >; ا ع XJ # ) , – ص 264 .

(34)

ـ ا لو ا ا ر ا ـ 31 ,/M : ا ر ا نإ 'ھ يد , J , نود ) S ا , G لو< ا S ا , 1 5, S= ا دا ( ا س% ! '( ! 8, <4r& +=أ Q 4 ي \9 ا ) S 7 J T/ ا +, =j ) O ا %= ا ه< J T/ ا و $ ( hJ > & & ! و ' = و هدا (أ )(اود ) = و ) S ا م G= , ا<ھ و ،) S ا $& @ا +, $& O& و OJر لI4 ء ! J , و ) S ي \9 ا & Q% 4 ة ا $ ا و ( h ا دا ( ا ( ? T ذ R8 5 ( +, %O ا ت /#; ا و ى 4أ +, .

(35)

ا ا ء ا ت ل ھ 33

-د

:

ؤ وأ ء ا ت و ت ا رو ظ ل د ا ر ا تاودأ ن ةاد" # $و ر%از ا '( '#د ا ) * ا ت ؤ ا ن د از* ت ط # ا '( ر , ) * ا دار(أ ةدارإ ن ار * ، ط # ت عو#*و ، ھدد * ا 1#وؤ ةرادإ '( ھ , م # و 1,3 * '* ا ا ت *ھ ا و ,* ا ' * ا '# ا ) ط ا تاذ ظ# ا 5ر* # #أ 6, مظ# ا نو# ا ص# ث و ، '9 ر ا و ، '( $ ا يو ر* ا ، '# د ا ، ' , ا ذ ا دار( ا ن * ك ر ا ن ) * هدھ د * ' * و ھر = و ل( * ا و نو * ا و ن 9* ) * ا م 5 ن ر $ ا د * و و ر ط> ا ىو* 6, و ن , دار( ا ىو* 6, م ا م ل ) * ا 6, .

(36)

ا ا ء ا ت ل ھ 34 1 ر از ا ت ر ا ة ا : ئر ا نإ و مو نأ %اد 1 , ب و* ، و ا ر ا ط # '( ص * ا ث ا و ت ا تر '* ا ل ار , ر * ةءار5 م د * ذ د د * لB ن ك زار إ و ر = ب ت# وأ و ا ر ا ر وط* '( تد #أ إ '* ا ا تار ؤ ا ن و ، ھرو ظ ر "* '( ر ' * ت ا تر '* ا ل ار ا دد * نأ :

أ

-ر ا ر ا : ت # ا و تاد * ا ، و ا ر = ت ظ#* ا ت(ر ن ر ا نر ا اد د# ا ،ار و#* أ ف,* يد , * ا ) ط ت(ر '* ا ت '#$إ '# د و B$ اوز ، ير ا ،'5B ا ىو* ا 6, 1 و '( ت ا هذھ ط # ر *5ا ث ةز و* ا # ا وذ '#و * ا ،B$ ت ط # ا ن عو# ا اذ ) او ا ر *# ا در و م ر ل اد '( ' #ر ا ر * ا 19ر( ' * إ بار9إ ش ن ) * ا نأ وھ ) * ا ب '5B ا لB # ا و شور ا ن ' %B ا ك * ا 1 % *# ن ت# و ، كاد#أ ير%از ا دو و ن م=ر ا * ا تاد و ا م د '( 'ھ #* B ا ل ھEاو ، ن # ا نو# 5 1901 تروط* ت ا هذھ نأ ر = ،ىر أ ن ت ا ء #> ر يذ ا ط,* ) ط تاذ ت أ و ) ' وروأ،ير%از ( دو و, ض(ار م, ',ھأ ) ط د ( ذ "* '( G * ، د د * ا 1 و 6, '( $ و '9 ر ) ط تاذ ةر ا هدھ ط # ن ،' #ر ا # $B$ ا تاو# و باز ا ف,* ل اد ' و و و د ا و ' ا ل 9#, ھدو سر * ت ر%از ا ت # ا . 1 1 ،سراد ر ت ا لظ و ا ةرھ ظ ا از ا ر ا ر -, * ا و و ور*# ا ثو ا ز ر دد ا ، ( $ ا و 28 / 2005 ص، 25 .

(37)

ا ا ء ا ت ل ھ 35 ب -% ر ـ د ل ـ' ا : ةاد= ا ر* #طو ا ةد ا و لB * ا ع ر%از ا ت# * ، م ظ# ا #, ' ار* ا ضو ر = #* أ 1# ل ا '( ح *أ ذھ ا رط ضر( و ط ن م ظ#, فرظ ا ف,* 6, 1* د *5 ا ت ؤ ا و # ا 6* و * ا و ء #إ نو# 5 و ز أ ل ل ( ن دو ا أ ل س "* 6 * '* ا و ر = ت ظ# جر ط #, ر طإ د او ا بز ا هذھ ت 9و و ةر ا ر زو ا و ' او ا 5ر ت * ىدأ 6 إ يو ا K # ا ھ ب ا و د او ا بز ا ن ط و ا ت ؤ ا هذ ل ب = و و * #* ا ل ط * ' '( ر ا و إ ' * ا ل ا '( تارار ا ذ * ةرظ# ا ب اذھ و يد *5 ا و ، , ر ا هذھ ز * ت# '* ا و ا يأ نأ وھ م ظ# ا د و ا وھ و #* ا , ل * ن ن ،ك ذ نو# ا 1 لو يذ ا أ ار ا ود ا مو ك ذ ر ظ( نطو, ا , ا ل ء #$* ا نود ت ا 6* '( . 1 ، رھ ظ لB * ا د ر ا بو ا ت و * 6 إ '* ؤ ء # تاذ ت * ا تر ظ و ن , ن ،ت # ا و ت ظ# ا و ت > '* ا ط, ا ن ز # تأد #ھ و ، رو$ ا ر , B د * ؤ ر ن ث * 9 # ر ا ت ؤ ا ل * #ر م ، ذ #* ا و % 9 ا و نأ 6, رھ ظ ا , '( # د ا ل5 ا ت ؤ ا هذھ '9* * . 2 ةر* ا هذھ م * ن و 6 إ و فورظ ا فB* ا ب ن *# از* ن *ر*( ةرادEا ا . 3 1 ، سراد ر ر از ا ر ا ت ا لظ و ا ةرھ ظ ا ص ق ) ر ، 26 . 2 ف و ط# ', ، %ر ا ()او ا د ا ( ا ت ھر * ا ت ارد , ، دد ، #ود, ا راد ، 1 ، 2009 ص، 12 . 3 ،ةر د ر= ھروط و و ا +ر ا ة ر%از ا ، : ، #* ،ت # #إ , 2009 ص، 48 .

(38)

ا ا ء ا ت ل ھ 36

ب

-1 ةر , ا - و.ا ن % ) 1962 – 1979 :( رد لوأ م دB , رو* د 1963 1*د '( ص# د5 و 19 ر ود ا ن 9 6, ر = ،ت ا ن و * نأ م ا بز ا د أ ر *ؤ '( لو ا م 1964 نأ '( ت # ا دد * ر$ؤ ،1*اذ د و ل , ا , ا 6, ' ر ا = 6* 1 , وھ 1970 ث ، م* راد إ لوأ '( ل$ * و ير%از ) ر * ر ا م5ر 79 / 71 '( خرؤ ا 03 ر * 1971 ، 6, ص# يذ ا ، ت ص ا تاءار Eا ( ا ص ء #إ م ظ#* و ر * و ر = ،ر%از ا '( و ا ر ا نأ ر $"* م 5 )# ،دود د ن اذھ يأ ن " # * ا و د *5 ا و ا تار * س ا دB , .

ب

-2

-ةر , ا

0 ا ن % ) 1979 – 1989 ( : '( 25 ر د 1985 ن, أ رو ا س %ر د د ن ' د ا كاذ#آ ل ار ا 1 * قو ئد ن #Eا # '( و، 1986 ن, أ ىر أ ةر ل ** % ھ م 5 ن 1* مد ن قو ن #Eا 1# و ، ت" # قو ر%از ا ط ار ا ن #Eا ط ( ن *# د و ، ر%از ا ت إ ط ا تد 9 = * ق ر 6 إ زور أ ثاد 5 ر و* أ 1988 ،ةر ا *# ع 9و ا ،د ا و * ا * ت ارط9 ا و # ر%از ا ا 6, م ىدأ 6 إ رو* د 6, 5د ا 1989 و ز ا دد * ا G*( يذ ا ، لو فر * ةر '( ق س "* ت ةد ا '( ' ا ) ط ا تاذ 40 . ج

د % ر 1990 :

لB * ا د , ر ن ت # * ا , ر ف,* * > تد '* ا فورظ ا فB* روط* ا '( ت ا ، ن و تاءار Eا ت زور ق رط ا تد '* ا #و# ا ن ىر أ , ر ا هذھ لB ر ظ و، إ و ا ة , ن ,* ن ھ * لو ( ن

(39)

ا ا ء ا ت ل ھ 37 ب ت ا ن ر دد رو ظ '( ل$ * ء 3 إ نو# 5 ب و #و# ا دو ا 4 ر د 1990 ل, و ذ * ا سراد ر نأ دو ر *# ا ب 6 إ : ج -1 -ب% :

6 إ ف9أ،' * ا و يد *5 ا ل ا ر * '( ار* ا ر * ا ل ( '( ل$ * ل (أ دودر 6 إ ىدأ ، ,* ا 5و * ا ت % ا ل 5 ن د از* ا ب,ط ا اذھ $ ا ماد #ا م* ن و ،د ا $ د 6ط و ا ت % ا ، ود ا ن رد ل د9 د ن ط و ا ت ؤ ا ب = لظ '( ود ا و ) * ا 1 . ج -2 يد )ا ب% و م ا ق * ا '( * ا و د *5 ا ) * ا ت ؤ ) ود ا ل * *# ، و ا ر = ت ظ#* ا ب = ىدأ 6 إ د *5 ا ت ط ا م د* '( ود ا ) ار* اذھ و $ ب 6# ، ود, ر ا نو د ا ةر نأ ود ا 6, رو س ر 3* ا و *ز أ و، #إ اذھ ب,ط* ر( 9* ، ر ا ر = و ر ا ؤ ا ن دو ا يأ ) * ا رو9 ) '#د ا 1* # أ ن ص # '* ا ت ا ، نأ '( رود ثاد إ نزاو* ا ير%از ا ) * ا ل اد ' * ا . 2

2 ھ

ا

:

ةز ر ا ر * * '* ا '#د ا ) * ا ت ظ# ن ن ا ت ا د # ك #ھ '* ا و روذ ل * ة" # د#* * ھر * ،'#د ا ) * ا روط* و 6 إ عوط* ا ةر ( ن ع (د ا و #ود '* ا و، ا , ا " 65ر 6 إ ،ر$ * ا 1 , ب,3* و ،) * ا ىو* ر$ أ 1 ، ،سراد ر ر از ا ر ا ت ا لظ و ا ةرھ ظ ا ص ق ) ر ، 27 . 2 -س # ص، ) ر ا 46 .

(40)

ا ا ء ا ت ل ھ 38 1# ر 9 '( ل * ر = دار( ا نو *# '* ا ا اورو * تBھؤ ا نو ,* 6# ، إ " 1 أ ر * ' ( 3 ا ف ر * ص ( 6 إ " ن ص ا 3 نود * ن أ # ل ر* " 2 اذھ ) ر و ،م ا ن ,* قط # ر ةد د ت ت ا 6, ق,طأ د5 و و ا و ةد * ا م ا * 9و '* ا ةدد * ا ت # * ا 6 إ فB* ا . م . و ورو ا لود ا و أ ت * ا هذھ ن و ر ا ت و ا ض د # . 3 1 -ا ر -ا وھ و و ا ر = ت ظ# ا ت . 2 -ر ا ةد * ا ت و ط *-ر مو وھ و G -ر ا 6 إ فد * '* ا ت ظ# ا و . 3 ت ر ا '( و ر3 ا وروأ لود ض '( د% ر * وھ و * ا ت ظ# ا 5ر ا وروأ لود ض $ د ا . 4 وھ وط* ا ت ظ# ا و ,ھ ا ت ا ر ا ط# ا '( د% 4 '( و ا و ( ' ر ا بر3 ا لود ىو* 6, د% ا أ ،' ر ا قر ا * , ل . - ء 6, اء # و لو #*# ير%از ا نو# ا '( درو يذ ا ا مو ل ا اذھ '( ن و لو #* د ك ذ و هد د * و 1 9و* لو # و ت د5 '* ا ف ر * ا . ر * ن و #" : " 6, * و9 مو * ر ظ#* ظ# و * ر ا ر * ا دار(O ن أ G ر ا 6, لو ا ر = ن فدھ ق * ل " 1 1 -'#B 3 ا د ، " د ا ( ا " ط،ن # ) زو* ا و ر #, ىد ا راد، 1 ، 2004 ص، 103 . 2 -يد %.ا د ا ط،تور قر ا راد، 5 ، 1987 ص، 335 . 3 ظ( د ذ ،ب ھ.ا ت ا ثو % ا ت ارد ا ز+ر ،ر ار ا ،ةرھ ا، 1994 ص، 15 . 4 ، # ن ةر ، ل د#5 '# أ ر ھ.ا ت ا ط،ةرھ ا ،بد ا , ، * ا ت ارد ا ز ر ، 1 ، 2006 ص، 225 .

(41)

ا ا ء ا ت ل ھ 39 أ " ر* تر ا " ت ا فر ( #" " ن عو# 1, اد س ' * ا م ظ#* * ا ن عو# 1*اذ د س فد ا اذھ و،ن فدھ ق * د 5 ' * ا ل دارEا ن ء ؤھ دار( ا " 2 'ھ و 9 أ ر * ھ ن ل

Jean Louis La Ville – Renaud Sainsaulieu

م** ن د د ا ) * 6, ص ا ن ذ ا ، اورر5 ن ع * ا أ ل ل نو * ا ل وأ * ا . 3 ا ير%از ا نو# ا فر ن '( #" لو ا ن #او , )9 * 5 *ا '( ) * و ھر طإ ص أ 6, نو ط س أ نو ر* ،G ر ر = ضر3 و يد5 * ةدد ةد م ,% و و م (ر ر * '( وأ ن ةدد ر = أ 5ر* ل ط # ا ) ط ا تاذ و '# ا * ا و ير ا و '% ا و '9 ر ا و '( $ ا و يو ر* ا و '# د ا و ' , ا '# #Eا . 4 ن ت ر * ن ء لB ن نأ ص, * # مھأ مو دد * '* ا ر # ا ' ا و ا : ن دار( ا . -ا # ةد ر * ا م ظ#* وأ # ر = . -وط* ا دو ا 6, د * ا . -) * ا ت * ا ,* '( ھ ا فد ا . ذ ا م * ن د ا ح ر ا ن ء 9 ا . نو# ا 1 G دود '( ط # ا . 1 ث = فط د ، م 6 سو ) م ،ةرھ ا ، ا (ر ا راد، 1995 ص، 224 .

2- Albert Meistar , la participation del’ association, edition owrices-paris- 1974,p13.14. 3- http://www.cair.info/revue pensee plurielle contribution à une sociologie de l’association

bruno. 4 ةد ا 2 م5ر نو# ا ن 06 -12 '( خرؤ ا 15 ' # 2012 دد ا ، ر%از ا رو , ر ا ةد ر ا ، 02 ص، 02 .

(42)

ا ا ء ا ت ل ھ 40

3 ف ر ا

ار ا

ا

:

ن 1 , و نأ ' ا فر * #" ن دار( ا # ةد م ظ#* تاذ وأ ر = '( وط* ا دو ا 6, د * * ، # *ارادإ ت * ا ,* '( ھ ا فد ك ذ و ، '( ،ن ل '( ) * ا ر طإ م5ر ير%از ا نو# ا 1 G 06 -12 '( خرؤ ا 15 ر # 2012 ت ص ا .

-4

طور

ظو ق '

ف

ا

:

نإ ا اد ظ ا ا م ، اد نو"#$% & % ' ا &%$( ا ) * و ء , - . - ا / ظ ا 0 ف2 , يأ اد عا$6 ق 89ا ھ # و، . ;<=ا )*% >?او نأ & @ ; ا طو$B ا & . * $ ا ; $ 9ا 0 ، . ; ا ظو : CDE )*% يأ ،. F < نأ ت F * ا ن 8 H F I ن -% . -نأ اد ل K ا ن -% ةرادN, . ;<=ا نوEB ا . 2 ا . F * $ ا )*% 8د9ا & ت 8 - Oا .%$B' ا و .%د ا . -نأ $ ا ; ء @ 9 2 * ا F; ا ى ; ا . F * ا . -K =ا .-'Q $ ةرو$? . K B ا ت= ء @ 9 . F * ا . 1

5 -يو

ا ل6 , ا ف ظو

:

ك ذ '( دد * يذ ا و يو ا ل ا ن ث د ا #دو ن #Eا يو ا ل ا 6, رد ا إ و '#د ا ) * ا ىود ع #*5 ا و عوط* ا ن 5Bط# نإ ن و# '9* يو ا ل ا و و ا و ر ا # نار ا # د ا و تاذ (، 'طار5ور ا ط # ا ن اد ر ا و 1 ، 2 D 2 و ا ا ر ب !" ا $K ، : $B ا و . 'I ا 82 ء ا راد و ،R%ز ; ا 2009 ص، 246 .

(43)

ا ا ء ا ت ل ھ 41 يو ا ل ا ز ةرد ا حور وھ و ' ز ا ل ا ) )ط * وھ و ز # ا 6, ،' # ا و ' ا يو ا ل ا مو '* ا * ا ف% ظو ا ن ز * ا ن و . 1

أ ا , ظو ا : يأ نأ ل ا ) * ا س * 6, ل يو ا ھ" 95 و ، ھأ و ھرود ھأ و ھاود إ % ا ت # و س # ا ة 6, # و % ا رود 6, # ا س * 6, ل * '* ا و B$ إ در ا 6, و ا * # ة ا و % ا ن # ا ت 5B ا و . ب , ظو ا ا 6 : ز ر* س ل و د 95 6, " ز ار ل* * د 6, ةو ا و ةراد ا ھ ا اذھ '( ل د و ر طEا ن ( $ ا ت ا لB *ط #أ . ت و+ ا , ظو ا : ن و * * رط ا ن طر # ا و ) ' , ا ) ط ا تاذ ت ا .( ج -ا ر ا , ظو : د د ا لB ن ر ا ث $ ا ت5و ا لB3* ا 6, ل * '* ا ت ا ن ط # ا ) #( تار – ر -ھ ( -و .( -₆ ا و ا +ر ا رود : ز * يأ ا '( %اد ر ) * 6# ' * ا ر 3* ا ءار * ا ت 5B ا و ا ف,* ر * و ر 9* G 6, يو* هد # اذ ، ) * ا ل اد % 1 , و ،ت ت ر ر ا ت * ا تد إ تر ظ ةد * س ط , ن * 9وأ د *5 ا و * ا وأ 6, ظ( ا * * ، , قرط ءاو وأ ھر = #ھ و '*" '#د ا ) * ا '( و ا ر ا رود > ھر * د " ل أ * ا ت ر ا '* ا ن , و #و# 5 مو * أ ط ا ل ت * ا ن ع (د ا و قو ن د ز ، ت %( ف,* ن ' * ا ط ار* ا و ن 9* ا ةو5 اذھ و ،) * ا ر أ 1 إ ن ل

Jean

Louis La Ville – Renaud Sainsaulieu ب * '( " ا ع ا م 6 " ةرور9 6, 1 د ،ب د ظ( ر ھ.ا ت ا ثو % ص،ق ) ر ، 36 .

(44)

ا ا ء ا ت ل ھ 42 6, ةد ز , ق * فد ا م 5 #أ حار*5ا ةو5 ل$ * '( كر ھر طإ ن در ا ن * ا ن ل ر * ، * ا ة و ا ل , لو, م د * ل ا نأ فد ا ' ا د * وھ كر* ا يو ا ء 9 ا ن دار( ا '( ' * عور ر طإ ل ( كر* ' ( 9إ 6 إ ك ذ #>( ن ر نأ ر* و #* '( ' ا ل مھ ل ا اذھ دار( ا يدؤ نو * ا و ن 9* ا و عوط* ا م 5 ب * ا 6, 6 إ ) * ا #* '#د ا . 1

7

-ء ا ت فا$ھأ

:

ب ا و )(اود ا ب ك ذ و ء ا ت , أ ن " #* '* ا فادھ ا تو ** و ن ** ب فادھ ا جرد#* = و ،ل9(أ ل م * د # ' ا دار(أ ھار* '* ا " بط5 بو ق إ " ', 'ھ و و ا و , ا ت ر * ا وأ ', اد ا م ظ# ا '( : 2 • , د "* ا و ء ا ن ر 6 إ ل 5 م *ر * إ K ار لو تارار ا ذ * ' ا ط# '( %ر ا ر وط* ا . • ) ر ا و K ار , ', * ا ط ط * ا '( , او* ا ر ا ء ا '#طاو ةو د ' ا . • * ا و # * ا ت * ا ,* ن 9 ' ا ن و ن #طاو ا م ظ#* ل9(" , فادھ ا = ل , * '( ءارPا ت*و * و رط ، ا مھ ن #طاو ا نإ وأ نو # ا ضر3 ا نإ و ار أ و ب ' ا '( روط* ا و و # ا 6, ةرط ا وھ ' ' ا ن مھ اذإ و ' ا ن ا و و ا و ت *ھ ا و ت ا ا ط ط * ا ل ار '( ل * ل * و ط 9 م # > ن ( يد *5 ا و ' * ', ا ) * ا . 24. -;p16 ;1997 ;paris r sociologie de l’association des clés de brouve ,

u lie au lle et renaud sans i v ean louis la J -1 2 -بو ق إ بط5 س ء .ا و ر< ا ا ھرود و %ر ا سد' ا , ر ا ، ا د ا ص ود ا نوؤ , 54 .

(45)

ا ا ء ا ت ل ھ 43 • ر و طار د ا أد Q ر* إ ن ر ا ر * و '( إ و ش # ا '( ةر ا ب * رو ن ل *# ا '( و ذ #* ا و ط ط * ا و ر * ا '( ةرظ # ا و ء ا و راو ا ) ل * ا 6 إ تاذ ا لذ و ا ل '( ت5و ا و 5 ط ا و د ا , ا . 8 -ا & ' ا ( ا ت ا ت ) *ھ ا : تد2F ت Dارد & UV ' ا ل V . 8 - إ و كاردإ Hا$F ا ; ا F ا X<ا ي F * ا $ ا"* او . . ,$F ا نا2 ' ا ،.6 يY او يدE% إ /F? ط B ا ،ي F * ا & F<$% إ : 1 أ -ت & د ( , إ ت . ت ) ا / 0 ، .2 ا (و 3 : - C * ةرا2 ا & DE او . - $0 . F * ا X *Vو $ و، )8ا * ا . K ا X, . - 0 ا .6 ا C * , ةرا2 ا & DE او . - ب Dأ R?و [ ا$' ا و \I ا و .0%$ط Y ; ا .F, ; او % 0; او . - ب Dأ ل K; ا دا$ ], R ;* ا

.

ب - ت & 4 /( , إ ا فا$ھ ا , 5( , إ 67 72( ت ) ا / 0 ، .2 ا ( 3 : - م2 ح ?و 9ا فا2ھ .' , 9 دا$ R ;* ا . - م2 ح ?و 9ا فا2ھ .' , 9 ء @ C * ا X 8 . - " #$; ا 0 فا2ھأ ،. F ل ھإو 9ا فا2ھ 9ا ى$ . - R?و فا2ھأ "*F . F * ا 0 0 .

ج

-

ت & 4 /( , إ ت * 8 5 ا 9 ت ) ا و ت 5:; ا ، .2 ا ( 3 : - م2 ا 2 * ا و > K ا . F ; ا . - ب ` ز < % & , ت F * ا R @F, ،aF' ا اY#و , & ,و ة" * ا . - ا . - و د < ع 8 & عا" ا & , ت F * ا ، ل % نود F ط B ا ي F < . 1 -د Qر 2 Vأ 2' / I ا ، ( ت ا <ا ، $K : راد ء ا 82 . 'I ا ط،$B او 1 ، 2008 ، ص 226 و 227

(46)

ا ا ء ا ت ل ھ 44

د

-

ت & 4 /( , إ =>ا * ا و ا 7 ا ا ( 3 ھر طإ ،ت ) ا ( 3 : -> . * ا .%را2 ا V V . F * ا نود ء * ا إ .I ا ،. @0 ا Vو ت F * ا [ د د F,إو aF, & Q$ ا .% @F C * ةرا2 ا . - ., H$ ا . ر K ا ،ت F * ا b ر FQ % @0 ا . %2 ا . D او . - د <و $U#أ & . < . , Hر ت F * ا . و -ت & 4 /( , إ 4 ) ا @ 2 ا ، ) 9 يB او C 3 : - ]* % aF' ا % ; . F * ا ل K ، ت 2 ا . - /F? ى ; ا 0U ا و ;<=ا 9 دا$ R ;* ا . - ب ` .#ر B ا ت ط B8 . F * ا .6 ، $K F ا ي ا . - د <و عا"8 & , دا$ أ R ;* ا و ء @ أ ت F * ا .

(47)

ا ا ء ا ت ل ھ 45

ﺻEF

:

ء V9ا ت F < رود 2 $ - ; ا . ھأ K ا اYھ ء < ل & >@;% تاذ و . < & نزا .H & d ' ا يأ ى$ أ . < & DE و . و2 ا 2 bH ا ل Dأ$ ا dF', e ذ و R ;* , ض ا2 B ھر '; , . و2 ا و ء V9ا ت F < =ا . #ر B; ا . طا$0 %2 ا 2 و . و ي$B' ا ه * F ا 8 ي ; ا د * , % و9ا د2 % يY ا ;<=ا @;0% ; ا تار20 ا و ت H I ا 2BV . F , كر B% و ت دا$ 9ا ت < V & ا$ 'F $U#أ ء V9ا ت F < F*% ،RHا ا ت % و9ا e 2 * ا $U#أ و ) # 1 9* * و ت # إ ن ر9 ا #* ا إ *ار* ت .

(48)

ل ا ث ا : ا ر ا م ھ ا ت ر او 47 -د : د ا ز ھو و دؤ ا ظو و ار ا ھر ظ ھروط و ل ف ظو ا دد ز ر ا ة ا تار ! ر" و ةر# $ $ ت % ت $$ؤ ا م ' و $ $ ا و د ( ')ا و * %)ا و ت * % ا و تاراد+ا ر او و م ظ ا ن * %رد ، ض ن* ر ا قط ا ص (1 ف2 1 و ار3و د ا ص (1 ا و و ا 4 اود و ير ا و ا ت)د ن . ر ا ا مو ر ظ ھ ن % 2 $و 2 ا ت % 2 4 % ا 6%او ا ت7 " ا ير ا فد ا و 8 إ ة ا ىو $ 'ر ا ق # و ار ا و * %)ا و د ( ')ا أ رد' ر ن ر " ا " ا نو 2 ا تاد # ا و تارد# ا و 4 % ا ر أ 82* ةرد' م $+ا ا لو(و ا فد ا دراو ا 82* ظ ا 4 8 إ ھ ر ا ن ت و $ 82*أ 4 % 2 . -1 ا مو :

(49)

ل ا ث ا : ا ر ا م ھ ا ت ر او 48 $ او ا ھ<ا ارظ # # ن ا و $ +ا ت % ا 4'او $ ا 1 2 = ل *<او طط1 او ت $ $ ا ن ر 2 او * > (أ ا مو ن > (أ ةد (<ا ف2 1 82* ت او ا ن ر 7# >2ط( ا ادھ و إ ل د د 8 إ ط ر و د ( ')ا ب % ا 82* ن <ا ب @ ا ر( # ن ن س # م <ا تار ت %أ %رد ك7 $)ا ةد ز 8 إ هرود يدؤ ةد ز 82* اذ@ ا داو 2 يو $ ا ك7 $ا ىد و در ا ل1د ىو $ ن* اد $ او اد از و 6( (1 6 $= و ق # و ة ا د ط$و ا رود ا ءاد< داد*إو $ +ا 2%أ ن ق21 يذ ا فادھ<ا 1 . رو د ا فر و " يرھو% ا " ل م$ ر @ 82* يوط 2 * ! ا د ( 'ا %و و ر ور ت) % $ +ا ط " او $ +ا تارد# ا ت) % ك2 ( 1 ل ا > ( ل%ا ن ل ا دو % 82* يوط رأ ھو * %او صر ن ث ق $ ا ت ر* ا * %)ا ت او ت * ط# ا مد# او و ا ف21 ) " م ھار إ ن د ا د $ " ث يرھو% ا 82* ا مو 6 ر ن* ار ل "و ل ل " ن ن ا ت ' ط ا و ت +ا ل و و ق $ ا 6 * % وأ در ن ا اذھ ن اءو$ نزاو و 2 . و ب ر ر لو# " إ ھ ا ن ر 3 ير" ا د (ر ا ن لد ا ر ! ا 2 ( ر $ 2 ا * ةر $ ا ر 3 رد ( @ او ل و 2 7(أ ل # ا ر" ا ت ط ا ىو# ا ج دإ ل ھر وط " 3 . ا ا م <ا H ر ه ط*أ يذ ا د د 2 ةد PNUD $ 1956 6 ر أو م و او ن طاو ا ل دو % ا د و ن ا 2 ا ك2 ھ ا نأ 8 إ 1 -م ھار إ ل$ ا م ا ا ، – ت ط و !ھ – تور 4 زو او ر" او ت $ارد2 % ا $$ؤ ا 1996 ص 13 . 2 ، و ا د * د و ث ا م " ا ا ف$% او و ب 2 ر ا راد ا ، 1990 ص 75 . 3 ، *و$و فر"ا و ا م " ا ا ت &و" " ر ، ن تور ر" او ت $ارد2 ر ا $$ؤ ا 1981 ص 113 .

(50)

ل ا ث ا : ا ر ا م ھ ا ت ر او 49 ج د )ا 82* د* $ 2 ا ت % ا د ( ')ا * %)ا فورظ ا ن $ ن 8('! د# ھ $ ا و <ا ة 1 . يد ا ث ا أ " ( ر ا ن " ا ن* 6 د ر د# $ ط ! ر# او ر ا ر " ا 6 ؤ د ؤ ث ء ('+او " ر ا " مز2 $ ا ن " 4 % ازإ اد و د ( ')ا صر ا >"و ن @ط او ر# ا ت ر ا ء ') $ ر ا رد ( ا ت7 $ او ق ار ا ل ھإو مظ ا * %)ا ن ر ا وأ > $ ا مد* اد و ا 4 # ا ت) و2@ ا 2 قو# ا دار <ا 6 نود # يذ ا ت'و ا # # ن* ثد نأ ن 7 ر " او ر ا ر و ( او ىو! او س 2 او بر" او ل ! ط ر ا % +او * %)او د ( ')او $ $ ا ة ا ت د1 ا ن ةد $)ا ص# و د2 2 2 ا < # # ا 2 " ا ا ق # 82* د* $ نأ ت ر ا هذھ ن!" ن " س ا 4 ا # # ا ت ر ا 4 $و 2 * ھ " 3 دار أ ا ر ا ق او* ل د 4 و وھ ا ت ز2 $ ن نإ و ن* ب2@ ا I ر ن* رھو% ف2 1 ) ا > ( ؤر ا هدھ ب$ و 4 % ا ر ا دو 'و ق او* 4 . ىر ل # ا و Rostow ن* 2 1 ا ت % ا 21 نو ا نأ د# ا ت % ا ةد $ ا ص (1 ا 8 و ةد $ ا د 2# ا ت $ ا 5 . إ رظ > (أ ا ' نأ 8 إ *او م7$ ا د * د $)ا ىر ىر1أ % ن و يد ( ')ا ھ ل* و *و د أ ةد* ل1اد ةد# 2 ھر * # او 4 % او د ( ')ا ل( رر يأ ك ھ س $ $ او # او * %)او 301 ص1983 تور 1 ط،" ع ()ا م$* (و و ر )ا ر + " ،بو أ ر $ -1 -$ 4%ر ا ،بو أ ر -$ 6 ص ، 301 2 3 ،ن( ر أ ر او ا دد ا، ر ا م * 2$2$ ل7% 'و" %ر ، 303 ي 2004 $ $ ا 4 ط ، ص ت و ا 16 . 4 -أ $ 4%ر ا ن( ر 6 ص ، 50 . 5 ، $ ا د $ ا ف$% او ا – % ا ر ا راد – 1993 ص 06 .

(51)

ل ا ث ا : ا ر ا م ھ ا ت ر او 50 < ر او 2 ةرظ ب2ط د او 4'او رھ ظ 6%وأ ىو$ ر <ا 4'او ت$ .(...) نأ ر *ا ن هر ذ م ل71 ن ا ذ1! طط1 و %و 2 * # ا ةرظ ا زو % و د <ا ل ن $ ا 4$او ا مو ا اذ ةدود ا و 2 . 2 مو ا ر ا : ناو"ر د ا د * ن $ ر* ك اذ و ر ا ا ف ر ن " ر ا ا و ر ا ت % ا ة!" 2 * ھ ھو ، ت % ا ر وط و ر 8 إ ر ا ر @ ا و و ، $ ا ا ةد ز ث ن د ا هد " يد ا و *ارز ر 3 ل * ل @ ")ا و * %)ا د# ا و ل ا م $# ن * %رد ك ذ و ار' س$ا 82* د $ ) يد ا ط ا ءو ر @ ا و ، ا 'ا و د د% ضر<ا ماد1 $ا يرھو% ا 1 . ت 2ط ل ف ر ب$ و دو " و * % 7 * ل ر ا ا نأ و %و و ظ و ر " ا هذھ ر " و، ن طاو ا ر " 4%" طار# د و روط ا و مد# ا ق # إ اد ث 4 % ا ل# د(# بو2ط ا * %)ا ر @ ا ن * %ا 4 و ن ير ا ق $ و 4 رو 6 ل أ 4 و 8 إ " ىو $ * %ا و د ( 'ا س ا 2 . هذھ ل " و ، د ا ير ا %و ا تار @ ا ك ذ ر ا ا و سر3 و ء <ا و عراو" ا ء " إ و #ھ " ا تار ا ء و ن $ ا تار @ ا ر %")ا 3 . 4 -ر ا ا ل او* 1 -،ناو"ر د ا د * ن $ ر ا ا * ()ا تار , ا رود ، % ا ب " $$ؤ 2004 -ص 17 . 2 ،دو ت 2ط ل - ( ا و ا ث د ا % ا ب ا ، ، رد $+ا 2001 ص 301 . 3 -ن$ 2* -ن$ ، ير ا و ر ا - ( ا ، ث د ا % ا ب ا ، رد $+ا 1991 ص، 311

(52)

ل ا ث ا : ا ر ا م ھ ا ت ر او 51 ف ( " د نو% " ر( * رأ 8 إ ر ا ا 8 إ ىدؤ ا تار @ ا $ ر ھ و : • ت * % او ن $ +ا . • ط ا ا . • ن $ +ا ( ا ا . • ت ط " ا 1 . ت *ار 1)ا مد# 8 إ ند ا و و، ر ا ا د ك ذ 8 إ + و و ء ا تا داد +ا ل $و 2 ا ر او ت7(و او ل# ا %و و ةد از ا ر ا ا إ ج ا ط ا رد ( او ضر<او ءاو او ه , ك ذ و ند ا د ث ، ر او ر ا قط ا ن ل او ص(1 ا إ ر د * ةر % ا 82* أ ا و ا ن ا ل او ا ن * ( ا ةرو ا ب ( يذ ا $ ر ا ا . و ا ك ذ ن* H و ت و ا $ ض 1 ا 8 إ تدأ ج7 او ( ا %و و 8 إ ف و ل ا ةو' ةد ز $ ا ةد $ ا ا م تار @ ك ذ اذإ ل ا م $# و و ل *إ رو ظ % ند ا و و ةد ز 4 و د 2# ا ل *<ا قو م ار ةد د% 8 إ ىدؤ ت د1 او 42$ ا ن د ز 8 إ ج ا * %)ا ل " ا دادز ند ا د ( ')ا ةء ا ةد ز 2 . 5 -ر ا ا $ " ةر ا رظ ا ت ھ ( )ا : ز% ) از% ل " ةرھ ظ ا I ر نإ أ 6 2* نو $ ر"ؤ و ر ا ن ر $ ا زر ا 6 $إو 6 ' 6 ر اد نو I ر ا اذھ نإ ، ل # $ ا ت ھ % )ا ضار $ مو# فو$ # # ا هذھ ل71 ن و ط ط1 او ؤ او ل 2 او 2 ر ا ا ر $ ت و ا رظ ا : 1 ن $ د ا د * ناو"ر – ، ث د ا % ا ب ا ، ير او ر ا 4 % ا 1991 ص 24 . 2 -4%ر ا س ص ، 25 – 26