HISTORICA
Jaargang 43 / nummer 3 / 2020 / € 7,- / tijdschrift voor gendergeschiedenis
LGBT-geschiedenis
Lesbisch ouderschap in België
Aidspreventie en de homoseksuele man
De Gentse Studentenwerkgroep Homofilie
Genderview met Theo van der Meer
Seksuele gerichtheid in artikel 1 van de Grondwet
In dit nummer
Historica is een uitgave van de Vereniging voor Gendergeschiedenis en verschijnt drie keer per jaar. Meer informatie is te vinden op www.gendergeschiedenis.nl.
Redactie
Greetje Bijl (hoofdredacteur) Laura Nys Kim Bootsma Jonas Roelens Marie-Christine Engels Sietske van der Veen Loes Heiligers Clare Wilkinson Redactieadres
E-mail: historica@gendergeschiedenis.nl Lidmaatschap
VVG, p/a Atria, Vijzelstraat 20, 1017 HK Amsterdam tel: 02030 31 500 www.gendergeschiedenis.nl
Voor privépersonen bedraagt de contributie €30,- per jaar (lidmaatschap); reductielidmaatschap (voor studenten of mensen met een inkomen on der de €1200,- per maand): €22,- per jaar (stu dentlid, ovv collegekaartnummer). Leden van de VVG ontvangen Historica automatisch en hebben stemrecht bij de jaarlijkse algemene ledenver gadering. Voor instellingen kost Historica €30,-.
Instellingen kunnen geen aanspraak maken op de rechten van leden. Het bedrag moet vooraf wor den betaald.
Lidmaatschappen worden automatisch verlengd, tenzij één maand voor het verstrijken van de lid- maatschapsperiode (voor 1 december) schriftelijk is opgezegd.
Lid of abonnee worden kan via de website, door te bellen of door het bedrag over te maken op het VVG-bankrekeningnummer
NL94 INGB 0004102980 (de BIC-code is INGBNL2A). Donaties zijn van harte welkom!
Inleveren kopij
Nieuwe artikelen graag e-mailen naar historica@gendergeschiedenis.nl
De redactie behoudt zich het recht voor om bij dragen te weigeren en bepaalt in welk nummer een artikel verschijnt. Auteurs zijn verantwoorde lijk voor de inhoud van hun artikelen.
Bestuur Vereniging voor Gendergeschiedenis (WG)
Greetje Bijl (Historica) greetjebijl@gmail.com
Ellen Boonstra (secretaris, adreswijzigingen) ellen@warande30k.nl
Kim Bootsma kim.bootsma@gmail.com Els Flour (penningmeester) e.flour@amazone.be Juul Muller (Atria) j.muller@atria.nl
Margit van der Steen (voorzitter) m.vandersteen@bureau-aetas.nl Simone Vermeeren
simonevermeeren@gmail.com
Historica verschijnt met steun van Atria, kennis instituut voor emancipatie en vrouwengeschie denis (www.atria.nl). De VVG is aangesloten bij de International Federation for Research in Women's History (IFRWH)
Wij hebben onze best gedaan om alle rechtheb benden van het beeldmateriaal in deze Historica te achterhalen. Meent u dat uw materiaal is ge bruikt zonder voorafgaande toestemming, neem dan contact op met de redactie.
ISSN 1382-3914 Lay-out: Pien Steringa
Diges | geschiedenis & media, www.diges.nl Druk en distributie: Blad.nl
Afbeelding omslag: Ansichtkaart:'Ouderwets lek ker én veilig op vakantie'. Safe Sex-campagne 1989. IHLIA, Archief Buro GVO.
/Themanummer LGBT-geschiedenis / 3 "Moeder de vrouw is homofiel".
Lesbisch ouderschap in België in de jaren tachtig
Tinne Claes
10 Aidspreventie en de homoseksuele man. Aids, lichaam en homoseksuali teit in Nederland 1983-1993
Lex van Rens
16 'Emancipatie van de mens'. LGBT- activisme in feministische boekhandel De Heksenkelder / Savannah Bay
Marijke Huisman
22 De universiteit als haard van verzet:
De Gentse Studentenwerkgroep Homofilie (1969-1977)
Karen Vervaet
29 Theo van der Meer: moderne opvattin gen gevormd door de geschiedenis van homoseksualiteit
Jonas Roelens
34 L'ignoble affaire de la Pinte Rouge.
Een verkenning van de homoseksuele stad in de late negentiende eeuw
Anke De Cock
41 Seksuele gerichtheid in artikel 1 van de Grondwet. De geschiedenis van een symbolisch strijdpunt
Joke Swiebel
Onder historicae
Historica bouwde de voorbije jaren een mooie traditie van themanummers op. Dit keer is LGBT-geschiedenis aan de beurt. Het groeiende letterwoord LGBT vertegenwoordigt een grote gemeenschap. Dit themanummer gaat dus in op een brede waaier aan on derwerpen. Desondanks is deze Historica opgebouwd rond drie overkoepelende, en deels overlappende, thema's: (zelf (perceptie, emancipatie en jurisdictie. Via deze the ma's tonen we aan dat het verleden en emancipatiestrijd van de LGBT-gemeenschap geen uniform traject vertoont, maar gekenmerkt wordt door een grote diversiteit.
Dat blijkt meteen uit het thema (zelf)perceptie. Tinne Claes analyseert hoe ideeën over lesbisch ouderschap wijzigden in de jaren 1980. Claes onderzoekt deze stille evo lutie zowel binnen Belgische fertiliteitsklinieken als bij de brede bevolking. In diezelf de periode beïnvloedde de aidscrisis de zelfexpressie van de Nederlandse homoge- meenschap. Lex van Rens analyseert preventiecampagnes rond aids en stelt een groeiende emancipatie van het mannelijke lichaam vast.
Emancipatie wordt ook besproken in de volgende artikelen. In de jaren 1970 ontstond de Utrechtse boekhandel De Heksenkelder. Marijke Huisman analyseert het aanbod in de boekhandel als uitgangspunt voor de link tussen feminisme en lesbianisme. Via mondelinge getuigenissen bespreekt Karen Vervaet het activisme van de Gentse Stu dentenwerkgroep Homofilie in de jaren 1970. De spanningen binnen de studenten werkgroep zijn illustratief voor de homobeweging: conformeren of confronteren? De evolutie van welk seksueel gedrag we als confronterend ervaren, komt aan bod in de genderview met Theo van der Meer. Hij toont aan dat juridische bronnen ons heel wat vertellen over verschuivende maatschappelijke attitudes tegenover homoseksualiteit.
Dat blijkt ook uit het artikel van Anke De Cock, waarin ze via gerechtsdossiers ons een glimp doet opvangen van het dagelijkse leven van homoseksuele mannen in negen- tiende-eeuws Antwerpen. Joke Swiebel sluit het thema jurisdictie af met een artikel over de politieke discussies omtrent het opnemen van seksuele gerichtheid in artikel 1 van de Nederlandse grondwet. Geschiedenis is immers nooit af.
Covid-19 laat ook Historica niet onberoerd. Archiefbezoeken werden geannuleerd, bi bliotheken gesloten en werkschema's sneuvelden. Verschillende auteurs moesten hier door hun bijdrage naar een later nummer doorschuiven. Dat heeft als onbedoelde maar prettige bijkomstigheid dat LGBT-geschiedenis niet beperkt blijft tot dit thema nummer maar ook in de toekomst deel zal uitmaken van de onderwerpen in Histori ca. We hopen dan ook dat dit nummer auteurs mag inspireren om verder onderzoek rond LGBT-geschiedenis via Historica te delen.
Jonas Roelens, redacteur van dit themanummer van Historica
