Tèma 1 La question demografica e lo desvolopament inegau

(1)

Autors deus cors : Catherine Lavie, Olivier Fourrier - Traduction des cours : J.S. Barria

https://histographie.net/ https://histographie.net/

Tèma 1 La question demografica e lo desvolopament inegau

L L es e s gr g ra a nd n de es s n no ot ti io on ns s d du u t t hè h èm me e

Sostèma 1 # La creishença demografica e los sons efèits.

Sostèma 2 # Espartiment de l’arriquèr e deu praubèr dens lo monde.

Cr C re ei is sh he e nç n ça a de d em mo og g ra r af fi ic ca a

Creish de l’efectiu d’ua populacion pendent ua temporada dada.

Aquesta creishença demografica qu’es importanta despuish lo debut deu sègle XXau, e que s’es enquara abrivada despuish 1950. D’alhors despuish 1950, que podem parlar d’explosion demografica. La populacion mondiau qu’es estada multiplicada per 3 en 60 ans.

Pa P aí ís s ém é me er rg ge en nt ts s

Que coneishen un creish màger de la lor populacion despuish 1950. Los lors besonhs en desvolopament que son donc considerables. Los país emergents que son país en desvolopament qui la caracteristica e son un creish economic hòrt ed un pes internacionau mei anar mei important (Brasiu, Índia, China per exemple).

De D e sv s v ol o lo o pa p am me e nt n t e e de d e sv s v ol o lo op pa am me en nt t d du ur ra ad dí ís s

La creishença demografica qu’a per consequéncia un creish deus besonhs vitaus (aiga, alimentacion, energia) e materiaus (individuaus e collectius). Lo desvolopament qu’es atau la

capacitat d'ua societat ad acontentar los besonhs de la soa populacion. Lo desvolopament duradís qu’a per mira de respóner aus besonhs deu present shens comprométer los besonhs deu futur (exemple, tornar plantar un arbo après n’aver talhat un). Quan lo creish demografic

es hòrt mercat qu’es a còps malaisit de seguir un desvolopament duradís.

I I ne n eg g al a li it ta at t

Lo riquèr qu’es despartit inegaument entre los país. Uns país que son majoritariament rics ed autes majoritariament praubes. Lo riquèr qu’es ligat aus revienuts mes shens qu’aquò. Estar ric qu’es tanben estar plan neurit, plan suenhat, plan ensenhat, plan protegit. Estar praube qu’es víver malaisidament ed aver mensh d’escadenças per s’enauçar dens la societat.

5^au 2 sostèmas

12 òras

So S om ma ar ri i de d e l la a s s r re es ss so or rç ça as s

Activitats Vocabulari Chifras

Mesa en perspectiva

Repèris espaciaus màgers a conéisher Cors

Mapa mentau

(2)

Activitats

Los país emergents, 2 EDC despartits 4ò



La creishença demografica e los sons efèits 2 ò 



La creishença demografica a l’escala mondiau 2 ò 



Las inegalitats de riquèr 4 ò

Competéncias tribalhadas

 Repèris espaci : utilizar mapas ad escalas desparièras, nocion d’escala, mesa en perspectiva multiscalària, croquís

 Analizar e compréner un document

 Practicar lengatges desparièrs en geografia

 Cooperar e mutualizar

SOMARI

Documents fotocopiats : EDC sur Índia, Nigéria. Tribalhs de grops (a 3 o 4) dab presentacion orau. Co-evaluacion (AP, véder grasilha per evaluar l’orau)

Construccion d’un tablèau comparatiu : Burundi, Índia, França, Estats-Units, manuau Bordas

pp. 134 a 139. Tribalh individuau, personalizacion deu tablèu esperada, tribalh evaluat,

Planisfèri creishença demografica/PIB per estatjant. Planisfèri distribuit.

Construccion d’un planisfèri sintetic a partir de 2 planisfèris (Bordas, p.140, 141).

Tribalh individuau, evaluacion possibla, nòta perfectibla.

Realizacion de placards sus las inegalitats de riquèr en America latina, au Nigéria e en França. Causida deu subjècte libre, equipas de 4, tribalh evaluat, postura e produccion.

Dossièrs Bordas per mestrejar lo subjècte p. 148 à 153.

(3)

1 miliard 2 miliards 3 miliards 4 miliards

5 miliards 6,1 miliards 7 miliards 8,4…

1820 1925 1960 1975

1988 2000 2011

2025

9,8 miliards en 2050

Seguitz en dirècte l’evolucion de la populacion, picatz suu ligam ací-

devath.

http://www.worldometers.info/fr/

population-mondiale/

SOMARI

(4)

Apèrs – tribalhar & compréner

Co C or rs s a a es e sc co ot t ar a r en e n Mp M p3 3 s su ur r hi h is st to og gr ra ap ph h ie i e : : h ht t tp t ps s: :/ / /h / hi is st t og o g ra r ap ph hi ie e. .n ne e t/ t /

Ch C hi if fr ra as s La creishença demografica e los sons efèits 50 %

de la

populacion mondiau

que viven dens 6 país

1,2 miliard

d’Africans en 2015

4,4 miliards d’Africans en 2100

Entre 2000 e 2050 la part deus meis de 60 ans que va doblar

Contra 41% en Africa subsahariana

100 % deus joens que son escolarizats en America deu Nòrd ed en Euròpa occidentau

Estats-Unis Brasiu Paquistan Índia China Indonesia 320 milions 200 milions 190 milions 1 300 milions 1 380 milions 260 milions

3,65 miliards sus 7,4 miliards

SOMARI

(5)

Ch C hi if fr ra as s La Reparticion deu riquèr e deu praubèr dens lo monde

1% de la populacion que possedeish la mitat deu riquèr mondiau

La mortalitat mainadèra qu’estó desmiejada au nivèu mondiau entre 1990 e 2015

Lo nombre de personas vivent dens la praubetat extrèma qu’estó despartida en tres en 1990 e 2015

Vo V oc c ab a bu ul la ar ri i La creishença demografica e los sons efèits

Barraquèras : quartièrs constituits d'abitats precaris hèits de materiaus de recuperacion, on la misèria es concentrada (en Índia, un slum, au Brasiu ua favela).

Creishença demografica : aumentada de la populacion. Qu’addicionan lo creish naturau (vadudas mensh décès) e lo sòlde migratòri (entrants mensh sortints).

Creishuda naturau : diferéncia entre lo nombre de vadudas e de décès.

Envielhiment de la populacion : creish de la part de las personas atjadas dens la populacion totau.

Esperança de vita (l’) : durada de vita mejana d’un individú.

Feconditat (taus de) : nombre mejan de mainatges per hemna atjada de 15 a 50 ans.

Immigrat : persona installada dens un aute país que lo son país d'oritgine.

Malnutricion : ua alimentacion mau equilibrada.

Mortalitat mainadèra : mortalitat deus mainatges atjats de mensh d'un an.

Mortalitat joineta : mortalitat deus individús n'avent pas compli l'atge adulte.

Mortalitat mairau : decès de las hemnas pendant lo prenhatge o pendent l’amainadada.

PIB (Produit interior brut) : l’ensemble de las riquessas produsidas per las enterpresas nacionaus o estrangèras dens un país.

PIB/estatjant : riquessa produsida per un país, dividida per lo nombre d'estatjants. Lo P.I.B. per estatjant que balha un endic suu nivèu de vita d’ua populacion.

Planificacion familiau : ensemble de las mesures permetent de contarotlar lo nombre de neishenças dens un país.

Politica deu mainatge unic : politica deu govèrn chinés impausant aus cobles de n’aver qu’un mainatge sol.

Qu’es assoplida despuish 2013.

Revolucion verda : modernizacion de l’agricultura qui s’empara sus l’intensificacion, valent a díser suu creish deus arrendaments agricòlas mercés a las maquinas ed aus produits quimics màgerment.

Securitat alimentària (la) : hèit de neurir la populacion en quantitat ed en qualitat suficienta.

Sosalimentacion (la) : alimentacion insuficienta en quantitat (apòrt caloric jornalèr insuficient).

Mensh de 1,90 dollars per dia (1,72 €) Sii 57 dollars per mes (52 €)

= PR P RA A UB U BE E

(Solar de praubèr dens lo monde en 2016)

https://www.ined.fr/fr/tout-savoir-population/graphiques- cartes/population_graphiques/

SOMARI

(6)

Taus de creish naturau : la diferéncia entre lo taus de natalitat e lo taus de mortalitat.

Taus d’alfabetizacion : lo percentatge deus individús sabent léger ed escríver per rapòrt a la populacion adulta.

Taus d’urbanizacion : lo percentatge d’urbans dens la populacion totau d’un país o d’ua region.

Taus de feconditat : nombre mejan de mainatges per hemna en atge d’aver mainatges.

Taus de mortalitat : qu’es lo nombre de décès per 1000 estatjants en un an.

Taus de mortalitat mainadèr : nombre annau de mainatges mòrts abans l'atge d'un an, carculat per 1000 neishenças vivas.

Taus de natalitat : qu’es lo nombre de neishenças per 1000 estatjants en un an.

Vo V oc c ab a bu ul la ar ri i Lo despartiment deu riquèr e deu praubèr dens lo monde

Corrupcion : mejan mauaunèste, generaument dinèr, emplegat per ua persona per obtiéner d’ua auta ua favor o un servici.

Desvolopament (lo) : capacitat d'ua societat ad acontentar los besonhs de la soa populacion (santat, demorança, alimentacion, etc.) o a melhorar las soas

condicions de vita.

Desvolopament duradís : qu’es un tipe de desvolopament on l'utilizacion actuau de las ressorças e de l'enviroament ne deu pas nòser a la lor utilizacion per las generacions futuras. Lo desvolopament duradís qu’es ua idea formulada au parat deu Somalh de la Tèrra a Rio en 1992. Qu’a tres prètzhèits : - la proteccion de l'enviroament (utilizer las energias renoveladeras mei que las energias fossiles, limitar la disparition d'espècias animaus e vegetaus, demesir la quantitat de

dèishas...) ; - lo progrès sociau (perméter a la populacion de víver mei sanament en despéner mensh, crear emplecs...) ; - lo desvolopament economic entà respóner aus besonhs actuaus shens comprométer l'aviéner.

Exòde rurau : mudada de populacion de las zònas ruraus cap a las zònas urbanas.

Favela : nom de las barraquèras au Brasiu.

I.D.H. (Indice de développement humain – IDU Indici de desvolopament umain) :

qu’es un indici non monetari (comprés entre 0 et 1), corresponent a la mejana de quate indicators : le revienut per estatjant, lo taus d’alfabetizacion e lo taus de scolarizacion, l’esperança de vita a la neishença ; qu’es donc, per çò de màger, un indici fondat sus la santat e l’educacion.

I.P.M. (Indici deu praubèr multidimensionau) : indici qui pagèra lo paubèr en tiéner compte de la nutricion, de la mortalitat mainadèra, de l’educacion, deu nivèu de vita e de las condicions de vita (aiga, electricitat…).

Mercat negue : mercat clandestin on e’s venen, a prètz mei hauts, mercanderias de mau trobar suu mercat legau.

Praubèr : lo hèit de ne pas aver los mejans de víver justament, normalament, com la màger part deus estatjants d'un país.

Paraisópolis (Brésil)

SOMARI

(7)

Praubèr multidimensionau : praubèr d’ua populacion definida dab indicators desparièrs permetent de’n pagerar lo grad.

País emergents : país qui lo PIB per estatjant es inferior ad aqueth deus país desvolopats, mes qui viven ua creishença economica rapida (ex.: China, Índia, Brasiu, Africa deu Sud, Russia).

PMA : los país mensh avançats on las condicions de vita e son malaisidas (país mei praubes).

Riquèr (lo) : Estat de quauqu’un, d'un grop qui possedeish cabau e ressorças importants superiors a la màger part deus estatjants d'un país.

Segregacion : accion de desseparar dens l'espaci personas de socas sociaus desparièras.

Segregacion espaciau : regropatge de personas de medish nivèu de vita (ricas ou praubas) o de medisha soca dens lo medish espaci.

Solar de praubèr : nivèu de revienuts qui en devath un parelh es considerat com praube (mensh de 1,90 $ per jorn).

Inegalitats sociaus (las) : inegalitats de riquèr e de condicions de vita.

Mesa en perspectiva

^1ò

Desgatjar ua vision mondiau de la diversitat deus desvolopaments e de las tendéncias globaus : ralentida generau de la creishença demografica, envielhiment de las populacions, indicators de desvolopament hòrt inegaus deus Estats. Las mapas, documents au còr d’aquestes estudis, las fotografias e los racontes que permeten de caracterizar lo desvolopament e las inegalitats.

Repèris màgers a conéisher

la podença emergenta estudiada (China o Índia) ; lo país african estudiat ;

país rics e país praubes.

Euròpa ed Estats-Units ;

SOMARI

(8)

Creishença demografica e produccion de riquessa dens lo monde

De 0,1 à 0,7%

Evolucion 2005-2015 de la populacion (creishença mejana annau en %)

PIB per estatjant en 2014 (en € per an)

Superior o egau a 2,2%

Mensh de 2 000 Mei de 24 000

SOMARI

(9)

Cours

1 1 . . L L a a c c r r e e i i s s h h e e n n ç ç a a d d e e m m o o g g r r a a f f i i c c a a e e l l o o s s s s o o n n s s e e f f è è i i t t s s

Ua creishença demografica inegau Despuish dus sègles, la populacion mondiau n’a pas daishat de créisher

. Lo monde que comptava haut o baish un miliard d’èstes umans en 1800.

Qu’èm 7,4 miliards uei e que seram de cap a 10 miliards en 2050.

La creishença demografica mei hòrta qu’es uei aquesta de las populacions africanas

. En Etiopia, la populacion qu’estó multiplicada per cinc entre 1950 e uei. Qu’es donc dens los

país en desvolopament

que la populacion e creish lo mei de pos.

Dens los

país emergents com Índia

e China, la populacion qu’es numerosa fenida

: 1,3 miliard d’estatjants en China, 1,2 miliard en Índia. Totun, lo taus de natalitat qu’i es vadut quasi autan flac com dens los

país desvolopats

on la populacion e creish a tot doç. Com dens aquestes país, la populacion que’s hè vielha.

Las consequéncias de la creishença demografica _SOMARI

(10)

La creishença demografica que pausa prumèr la question de las capacitats deus Estats a respóner aus besonhs de las populacions. Totun,

lo melhorament generau de las condicions de vita per un nombre anant en créisher de personas qu’es dijà realizat en partidas mercés a mantuas causas

^:

 la creishença economica ;

 las transformacions de las condicions medicaus, sanitàrias e sociaus ;

 los progrès tecnics e scientifics

Aquestes cambiaments qu’explican dens país numerós lo desvolopament espectaclós de la populacion (arrèrpè de la mortalitat mainadèra, alongament de la durada de la vita…) e l’importància de la joentut.

L’accès a la santat e a l’educacion

que son servicis de basa qu’un Estat e deu hornir a la soa populacion. Dens los país hòrt poblats com China, acontentar aquestes besonhs que representa un cost financèr important. Atau, China que deu investir massissament acarà’s aus problèmas de santat que s’ac vòlen la pollucion e l’envielhiment actuau de la populacion.

En Africa, que cau escolarizar ua populacion joena hòrt numerosa ed auherir condicions d’educacion egaus entre gojatas e gojats.

A maugrat de progrès rapides, a l’accès a l’escòla que se n’i manca enquara hòrt : las gojatas e los estatjants deu campèstre qu’an un accès mendre a l’educacion. L’accès aus estudis superiors que damòra riale. En cambi, dens los país desvolopats, l’Estat qu’auhereish ua educacion de qualitat a la soa joentut tota.

Dens los país desvolopats

com aus Estats-Units o en Euròpa,

los

Estats que deven relhevar lo desfís de l’envielhiment de la populacion

. Lo cost de santat e de retiradas deus mei de 65 ans ne daisha pas de pravar.

SOMARI

(11)

2. L’espartiment deu riquèr e deu praubèr dens lo monde

Inegalitats pertot peu monde

Si las condicions de vita e son en progrès a l’escala mondiau,

qu’observam un cavament de las inegalitats a l’escala deu monde com a las escalas etatica o locau.

Atau dens los espacis urbans, las

fragmentacions sociò-espaciaus

que son hòrtas e revelatoras d’inegalitats importantas. Ua partida non negligidera de la populacion mondiau qu’es privada de l’accès aus bens e servicis elementaris necessaris au son benestar ed a la soa insersion sociau.

Lo riquèr qu’es donc hòrt inegaument espartit

. Atau, 1% de la populacion que possedeish 50% deu riquèr mondiau. Las regions mei ricas que son America deu Nord, Euròpa, Australia e Japon en tant qui lo praubèr e’s concentra en Africa, en Asia e en America latina.

Totun,

la despartida deu riquèr qu’es hòrt inegau au dehens d’un medish país.

Per exemple, 23% deus Americans que viven en devath deu

solar de praubèr

en tant qui aqueste país es mei ric deu monde. Aqueras inegalitats que contrameten la màger part deu temps lo campèstre praube a la vila mei rica, e dens ua medisha vila, los barris praubes (barraquèras) aus barris rics.

La luta contra lo praubèr

Lo praubèr que limita l’accès au lotjament, a l’aiga bevedera e a l’educacion d’ua grana part de la populacion.

Dens los país mei praubes, com au Bangladeish, l’Organizacion de las nacions unidas (ONU), las Organizacions non governamentaus (ONG, com Mètges shens termièras) e los ciutadans qu’apitan ajudas e projèctes de desvolopament per las populacions mei freulas (sosteng a la creacion d’enterpresa, finançament d’escòlas o de dispensaris de santat…). Dens los país rics, las politicas d’ajudas sociaus ne s’i escaden pas tostemps a redusir la praubèra de daubuns.

L’arrepè deu praubèr

Lo praubèr que baisha dens lo monde

. En 1981, 2,8 miliards de personas, sii haut o baish la mitat de la populacion, que vivèvan dab mensh de 2 dollars per dia. Ne son pas mei sonque un miliard au dia de uei. Totun,

inegalitats hòrtas que persisteishen entre los territòris

. Qu’es en Asia de l’Èst que la réduccion deu praubèr e’n va mei de pos e es mei vededera.

En Africa subsahariana, lo nombre de personas suberpraubas que contunha d’aumentar pr’amor la creishença demografica hòrta.

SOMARI

(12)

Tèma 1 La question demografica e lo desvolopament inegau