إستيراتيجية إدارة الموارد البشرية كأداة لتحقيق الرضا الوظيفي في ظل الصراع التنظيمي

ر ا ا ا طا ا ا ةرازو ا ا و ا ا ﻣ ﺟ ا !ﺑ # د ﺑ % & 'ﻣ ( م ا د * +,ا ر او م و ' ا ' ا م '+ ة ج ﺪ ت ةد د !أ #$%ا :( ((ل *أ(ةرادإ -. %ا : /0ود(/2 ا إ( 3 45 6% %ا(ف 8( ( ﺪ ) ة ( : ( ذ <(فا إ(=> : ?ــ Aز(يزD ــــ ءا أ / $G *(/H*( ? ( $I JKا( JLM(ء N*أ : O.%ا 6 %او(P Q %ا # LMا( * 4RSر ... (ذ أ ... ( # U ... ار ... (ذ أ ... ( # U ... $I J ... (ذ أ ... ( # U ... # LMا( J4%ا : 2016 / 2017 ( % [( ارد : ( J * (ﺪ ﺪ\Mا( ]D> ( 4 ^ ( " ج %ا " ساد D?

ا

ا ﷲ

"

ن

نإ و ن

ر

أ ،نو " # و $% ا و

إ و ،ن &'( ا )*

+, -$. /0

"

–

$% ا ةر 3

–

45 %6و ي8 ا /9 : و ; <=3 ﷲ > <

م @إ

@ . A ي8 ا و BCا DEا F ا ا8A

د H

د IJ)K و >LMا $N O تا 3

.

BCا DEا ي>H) ة R ي>Aأ

/9إ

:

/9إ

TU ار /0, H $ م ا

O V TU ا ن' ا /9إ ن WMا X$% ا و Y5ا> ا ZWMا

[ أ

[ أ ،[ أ ،

ل Oأ

، A , 45 ﷲ

/9إ

]^ ب Vا

و

/`رأ

B= a$.ا و [^ Eا

صc.d

XWMا و

/9إ

ء f

ق Dfا و

نأ

ي>H) ة R ى i

/9إ

ﻩ , 45 ﷲ ل Oأ > ا 45 بأk,أ

.

/9إ

$l ا

:

[^ا .إ

و

[:ا .أ

و

Aدmوأ

.

و

/9إ

n :و ءا Ak ا O 6 ي Dn

.

و

/9إ

TU3ارد ة&o6 $ O ة>, Eا و ن ا >i [^>

4pوز

"

قاز ا >=, XHr

"

/9ا و

B )

ة8@ 3s

[tا>D K

أ و ،4u LMا /9إ

v8 a.

ذ D3s

ة

OxEا

ة

"

40,

rt ,

"

و

/9إ

Ty$V A v8i و Tz$V A vذ F{

/9إ

# F{

ءا Aز ف

.

/9إ

} ا م $,

V =$O B )

6د&'

2016

-2017

.

ءا ــــــــ ز

إ

ـــ

و ءا

ــ

وأ

ﻩز

إ

إ ،

ا ا !"#ا ا$ ي&'( نأ ف +#ا ,#

-".د

ن01 2 ا ء4 5#ا 6!1 -7 8 و ،&6"9

2016/2017

@+# A B1

و ،

#ا ة$D E 6!1 إ 5FGا

ﻩ$ ل48

I.ار K$

ن0 LM#ا

-#و$N ا تاد P ا QR ،

S"#ا S ت 1رد QRأ إ ي Tا5FGا # U# A V #ا 1أ

P. W

.

E Y$# A Z2 و

ةذ

. + ا

-QR

\]N#ا ا$

"

-+_ R QR A

"

ل !R 6!1 و

-M `

"

ج D #ا

"

ء ,b ا نو&A

.

c d08E

و

-6!,D

Me و -NSU#ا 6!FG "1

!"#ا ا$ ن fK نأ

S"#ا # W - &8

1 ا ,.& نg ، &,R تار&I#ا

.

ا ع ا ... ءا ... ... س ... ل ! " # $ ... لوا &'ا # $ أ -و * , * +* - ا لو" : / 01 ا درا 4 ا567 ةراد 01 02 ?7@ ا 4 ا567إ B* ءCD / 01 ا درا ا ةرادإ 4 ا567إ: لو>< = ا 02 ا درا ا ةراد :لو" E F ا 02 ا إا ةراد :لو" ع ا 05 ا درا ا ةراد :HI J ا ع ا 08 ا درا ا ةراد" ي ار ! :< J ا ع ا 10 # $%ا ا إ & ' ا درا %ا ةرادإ ا إ ( ) :HI J ا E F ا 10 ا درا ا ةراد أ: لو" ع ا 11 ا درا ا ةراد ت ' ,:HI J ا ع ا 12 ا درا %ا ةرادإ ا إ -.إ ل 01 ا )2إ :< J ا E F ا 13 / 01 ا درا ا ةرادإ 4 ا567إ عا Mأو ت M *: HI J ا < = ا 13 ا درا %ا ا إ ت ( ) :لو" E F ا 16 ا درا %ا ةرادإ ا إ رودو ا ر 14ا:HI J ا E F ا 16 #56 ا ت ا :لو" ع ا 17 ل 78 تا9:و ى 1# -<7 1 ا ت ا إ:HI J ا ع ا 18 ا درا %ا ةراد= 6 > ا ى 1# -<7 ا إ:< J ا ع ا 21 / 01 ا درا ا ةرادإ 4 ا567إ Q تاءا Dإو جذ M :< J ا < = ا 21 # $%ا درا س أ -<7 @6 A ا BC D ا جذ G ا:لو"E F ا 23 ا درا %ا ةرادا ا ا @ H تاءا Jا:HI J ا E F ا 24 لو" - ا UVW

25 HI J ا - ا : H X ا او عا ا ل Y ي [M -W * 26 H [\] ا عا ا ^ =_ :لو" < = ا 26 KG%ا LM ﻩر O> ب D أو عا H ا م O :لو" E F ا 26 عا H ا : لو" ع ا 27 KG%ا LM عا H ا ر O> ب D أ:HI J ا ع ا 29 KG%ا LM ﻩر S T:ا و عا H ا ل )2أ:HI J ا E F ا 29 عا H ا ل )2أ: لو" ع ا 30 KG%ا ة : LM عا H ا ر S T:ا :HI J ا ع ا 32 عا H ا ةرادإ :< J ا E F ا 32 عا H ا ةرادإ ت ا ا: abا ا E F ا 33 H X ا ا :HI J ا < = ا 33 UVو9: T:ا و W > ا ' ا م O :لو" E F ا 33 W > ا ' ا : لو" ع ا 34 W > ا ' ا ثو9: T:ا :HI J اع ا 35 W > ا ' ا Y# 1 8 ت KG ا:HI J ا E F ا 35 ( Needs Theory)ت J Z[ات K(: لو" ع ا

38 ( Two – Factor Theory )نY اتاذ K(:HI J ا ع ا

38 (Equity Theory) ا9 ا K(:< J ا ع ا

40 ( Lawler Theory) Y K(:abا اع ا

41 U t u أو W > ا ' ا LM ة V$%ا T ا ا:< J ا E F ا 41 W > ا ' اLMة V$%اT ا ا: لو" ع ا 44 W > ا ' اس tu أ: HI J اع ا 46 نY > ا ' ا م97و ' ا v6 1(: abا ا E F ا 46 W > ا ' اv6 1(: لو" ع ا 47 W > ا ' ام97ر Vآ: HI J اع ا 48 H X ا او H [\] ا عا ا نde $V^ ا :< J ا < = ا 48 W > ا ' ا LMعا H اةرادإ Vأوةد A ا: لو"E F ا 49 W > ا ' اx A0 وعا H اةرادإLMل H Vأ:HI J اE F ا 50 W > ا ' اx A01 عا H اةرادإLM y t ا رود: < J ا E F ا 51 HI J ا - ا UVW

52 ( UVg'ا) ي [\ ا EM &'ا W < J ا - ا : i H X ا ا j , / 01 ا درا 4 ا567 ةراد 5dkl عا ا -X ?7@ ^ ا a$ا ا B " ج ــــ ا . " 53 54 "ج ـــ ا" o p'ا , \U ?7@* Qo + : لو" < = ا 54 "ج ا " # $ &7 z ر 0%: لو" E F ا 54 " ج ا "9|9Z[ا T 0 # $% LMا }~[ا •t %ا:HI J ا E F ا 55 ج ا # $ فا9 أ:< J ا E F ا 55 q# X ا q ]r ح و H [\] ا -! ا :HI J ا < = ا 55 # $ B• KG1 ا T) O ا ت 1# 1z ح 2: لو" E F ا 57 "ج ا" # $ LM ا 9 ا ت #A :HI J ا E F ا 59 عا ا -X i H X ا ا j , / 01 ا درا 4 ا567 ةراد kأ :< J ا < = ا ?7@ " ج ـــ ا " 59 ƒ„ أ و "ج ا" # $ LM ا ةراد م O : لو" E F ا 60 U1 أ و "ج ا"9|9Z[ا T 0 # $ LM W > ا ' ا م O :HI J ا E F ا 61 ' ا -<7 ا درا ا ةراد V… 7†S1 ا G 7 ارد :< J ا E F ا # $%ا LM W > ا 77 < J ا - ا UVW 78 * ^ ا g'ا # $ aDا ا tYV ا نd]u e vgw ا

ا نا ا ا ر 57 ا ا ل ا 1 -III 57 ا ل ا 2 -III 62 ور ا ا 3 -III 62 ا ص "# ا $%ز' 4 -III 63 ا ا $%ز' 5 -III 63 ( ا ا $%ز' 6 -III 64 لو5 ر'. ا( 1)ن 1 #لا0 ن,-'./ ا ) * ا 7 -III 64 لو5 ر'. ا(2)ن 1 # لا0 ن,-'./ ا ) * ا 8 -III 65 78 9 ا ر'. ا (1 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 9 -III 65 78 9 ا ر'. ا (2 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 10 -III 66 78 9 ا ر'. ا (3 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 11 -III 66 ; 9 ا ر'. ا (1 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 12 -III 67 ; 9 ا ر'. ا (2 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 13 -III 67 ; 9 ا ر'. ا (3 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 14 -III 68 $<ا= ا ر'. ا (1 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 15 -III 68 $<ا= ا ر'. ا (2 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 16 -III 69 > ? ا ر'. ا (1 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 17 -III 69 > ? ا ر'. ا (2)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 18 -III 70 > ? ا ر'. ا (3)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 19 -III 70 > ? ا ر'. ا (4)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 20 -III 71 > ? ا ر'. ا(5)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 21 -III 71 > ? ا ر'. ا (6)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 22 -III 72 > ? ا ر'. ا (7)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 23 -III 72 > ? ا ر'. ا (8)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 24 -III 73 سد ا ر'. ا (1 )لا0 ن,-'./ ا ) * ا 25 -III 73 سد ا ر'. ا (2)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 26 -III 74 سد ا ر'. ا (3)لا0 ن,-'./ ا ) * ا 27 -III 75 G . HI J=K1 ا درا' ا ةرادإ * اNO إ ل' ا دا=Pأ ءارأ S> T وأ 7U V' ا W= ا III -28

ا نا ا ا ر 03 * اNO # XY> Z[K\ ] ا د <5 29-I 05 . * اNO #ةراد# Z>ا' ا ^ر5 جذ' a 30-I 15 Hc اNO # Z> [ ا م'eU> 31-I 19 J=K1 ا درا' ا ةرادإ ت ر >و gh Vو ت * اNO إ 32-I 22 . 0 ا درا'> لi" (> j / ا ZT U ا جذ' a 33-I 30 (Pondy)ي a') Tعا= اZ ا=> 34 -II 34 W= ا t T r > sد 35 -II 35 't > J=waGPو J=K1 ات u v اجر 36 -II 37 ai tx -i9 ات u v ا 37 -II 38 غ=zزN,e ن,t> اتاذ J=wa 38 -II 39 ا t ي=K1 ادر' اكاردإ t Tتا'{" 39 -II 40 7U V' ا W= ا N, U HI N, ' J=wa ?}> 40 -II

ا لو ا نا لو ا ر 57 ا ا ل ا 1 -III 57 ا ل ا 2 -III 58 ا ل ا 3 -III 59 او ا ل ا 4 -III 61 "د '50 "# ا " : او ا ل ا 5 -III 62 "(ور ا"# ا 6 -III 62 ا ص +, "# ا -.ز0 7 -III 63 ا "# ا -.ز0 8 -III 63 ا "# ا -.ز0 9 -III 64 لو= ر06 ا(1)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 10 -III 64 لو= ر06 ا(2)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 11 -III 65 لو= ر06 ا(1)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 12 -III 65 ?@ A ا ر06 ا(2)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 13 -III 66 ?@ A ا ر06 ا(3)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 14 -III 66 C A ا ر06 ا ( 1)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 15 -III 67 C A ا ر06 ا(2)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 16 -III 67 C A ا ر06 ا(3)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 17 -III 68 -Dا ا ر06 ا(1)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 18 -III 68 -Dا ا ر06 ا (2)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 19 -III 69 E F ا ر06 ا(1)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 20 -III 69 E F ا ر06 ا(2)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 21 -III 70 E F ا ر06 ا(3)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 22 -III 70 E F ا ر06 ا (4)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 23 -III 71 E F ا ر06 ا(5)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 24 -III 71 E F ا ر06 ا(6)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 25 -III 72 E F ا ر06 ا(7)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 26 -III 72 E F ا ر06 ا(8)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 27 -III 73 سد ا ر06 ا(1)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 28 -III 73 سد ا ر06 ا(2)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 29 -III

ا لو ا نا لو ا ر 74 سد ا ر06 ا(3)ن 9 (,لا8 ن45067 ا"1 2 (ا 30 -III 75 L ا M 6 NO "P Q9 ا درا0 ا ةرادإ " 2 اTU(إ ل0 "# ا دا 'أ ءارأ XE Y وأ ?Z [0 ا III -31 09 ."P Q9 ا درا0 \ " 2 اTU(, ةراد,و "P Q9 ا درا0 ا ةرادإ ن41 ق Z ا 32-I 43 .bر E ?Z [0 ا L ا`aYة 58 ا_Eا0 ا 33 -II

ا ر ا ا ةراد ! " ج $ % & ' أ !)*+ &ا ذإ م / ا و !1 ا و ،ك 4 ا ا % 5 ى 78 9 :; و ، ت =1 > ار ?@ ; ا AB) تأ ' CD& E ا تأ F ، =& 1G و د HG نJ5; ا *JK ) و ،:L;أ ; ?M=N5) 'O N ا E ا فو Q

R S و ،ت ; T ا EUKأ ' V) و ،W5 ا د 1أ ج $إ و ،E ا '?MNXر ةد Aز R ذ ZL نأ [;أ

E ا ز \$ا ]5^ اS ، ;8 7أ V ; ةر W \ ا فا أ و نJ5; ا فا أ ةراد _V4)

` ab> عو d ا '=5 e=^/) و ل K '=g ) د 1 و ةرو h = " ا و ةء "L ا :; = & 1رد CD& ءاد8 ن

=V) و ط dk5 =V=V> l ; Cmإ K hn = E`F يراد E 5 ; ' . *qFrK *qFأ ة s ا = ا ت O1 ا ر tإ ، A du ا درا 5 ل " ا *J= v ا Cmإ 1 ا Og) اS

ةد 1 ،ء[ 5 =& ا ت N5^ ا ، K ا ة > ، s ا ا ت 4) O1ا w x y=> ، = أ

:; *J L ا x y=> =1 $ نJ 4) Cmإ و ج $ ى ; :; WK ا Cmإ يدz) F ت ; T ا و ت \ ا =; ا لو ا Cmإ {| k) {b ا R5) ?}; % 7 ،م = ا د HG ت z ا :; ~اBs ا ص T ا CD& و ، {b ا و *JX و =kA ` ا و = =g ا Aراد _~ا ا :; *J L5 ا g$ ، =1 $ و ءاد8 ى ; ض "/$ا و نJN ا ن ` ا و ن ;B ا *JK ) و O V) ن• ، ز \$ا Cmا C‚ x K ةرادإ K ) م & Cmإ N X د x ،ب 5^ ا ى ت[Ld; :; 5/ • ةد Aز و ،نJ5; ا ت 1 > ع ) R ذ ]u ا و ،ةد ; ) ع ")را و ،ة ا '?@ N5t ،ت ; T ا R5) *JK ) و 4; „= ` *J= v ا K ; ةادأ د " ا *J اS

u ا ]$ s ا ء ^&إ م \=v$ R ذ و ،! Kاد ة H ن ` نأ ض & ،W \ ا CD& يراد :; !V> ي d "=Q ا ءاد8 ى ; CD& N5 ZL ; = 8 . 9 : *J ا CD& ]\ اS ،!=K ر v G ]\ در ; *+ … د " ا نأ † Fذ :; • V=V> NXر ن K m و ،{|=g ا ءاد8 ةء "F WK س أ د 4; و ك 4 F*+ … !$ˆ ،ي du ا م G د " ا ت O ا >أ wN ) ،R‰ Š دأ نو و NX ا ﻩS =1 $إ و !~ادأ ةء "F ةرو U ZL x E ا ،د " ا NXر ةر 9إ ="=F 4 ) {b ا و ،دا K8 ةرادإ % 7 " و g ا =5 ا ةراد !1ا ) {b ا و ب 5^ ا ءاد8 _V4 يS ا ﻩ \)G ?}& Œ) ا ك 5 ا !=1 ) g ا ءادأ = N . y=> ، =5NV ا g ا ُ =\=)ا*Ž ا ن• ?•5& „H " ا A du ا درا ا ةرادإ َ =\=)ا*Ž انإﱠ {“5)و K ) – A du ا درا ا ةرادإ =\=)ا*Ž ا {•&أ – درا ا :; g 5 $ ` ا ى 78 تاراد َ 1 > او –ر او ، N ا A du ا ، = =5 x ت = و ، =uAر ) Œ;ا ل[7 :; ، =1 E`dl ةB"4 او ، 5 z

ةرادإ ﱡE˜ ُ_V4 OVA t :& {b او ، A du ا درا ا ﻩS تار H = )و WK A du ا درا ا ةرادإ O ُ U)ُ -وأ "=Qو -Ž G OKا أ ُ g ا _V4) ﱠ'9 :;و ، =\=)ا*Ž G Oَ Kا أَ g ا َE7اد =\=)ا* . ُ š=?@ ،E%ا ; E`d›و ?}; فٌ َ?M ُ K ،ا 1 ة*JNF A du ا درا ا ةرادإً ُ = وz ; 4N%أ اSL و 9z) {b ا =1ر T او =57ا ا =ž=N ا ت 4 او تا*JŸ ا W; ?@ ر ;و ?@ t d و ?M=\=)ا*Ž ا „==L)و ; ا g ا =\=)ا*Ž ا .

ل % 5 E=54 ا ر 4; ?}; = " ا 4) و د "5 Cmإ =5 K ; ءادˆ و ،ةر H و NXر :& !5 & ؟R ذ _V4 „=F :L "/) • د " ا WKاود 4) نإ H[tإ _=V4 ! e^/; ،!F 5 e $ ءاد8 اS ،ب 5^ ا ]5^ ;8

E˜ :; ب 5^ ا ك 5 ا e $ 4) ! [7 :; :L ; ء{ £ :& y4N ا

د K اS و لو 4 ^ ا ار ا ﻩS ل[7 :; ق Cmإ ةرو U ZL … يS ا E ا ! NXر و ي du ا م G نا & 4) "=Q ا ءاد8 ةء "F : " إ ةاد ا درا ا ةرادإ ا ا عا " ا #$ %& ' $ ا ( ا ) * ." ب N أ :; \$ ء م & د H ت z ا *J= x ء ^&إ = أ =\=)ا*Ž n ةرادإ درا ا A du ا نأ A ~اBs ا ت z ا CD& يرو U ا :; wN%أ ﻩSO و '?@ء "F و ل ا ءادأ CD& ZL ا ;

ةر 4; §¨ ; و ق t a•Nv) ت =\=)ا*Ž G {•N) E7 ) {b ا ر tإ ?•; / ; تار O; و تار H = ) ) و e=4 ا ت N5^ \ ا

W \ ا CD& و z ا CD& أ ^ 1 E˜ W; و !) N5V . و ) wN ةراد =\=)ا*Ž و "=Q ا h ا _=V4 ةادأ و ; 7 A du ا درا ا = 5= ن• {•t ا د HG و z 5 ]= 8 >أ a•Nv) = ا ﻩS ءار 5 w=v) {b ا = ©~ ا =$ `;إ *J9r ا و ك 5 ا CD& ءاد8 g ا = =" ) و Wh و ، > t ع h ا اS ض Tª و = `‰إ ل[7 :; ?Ms ; لو 4 ) H و اS 4 y5 : ,- . ى يأ 23إ ا 4 ( ا ) * 256 # 7 نأ عا " ا #$ %& ا درا ا ةرادإ ؟ ' $ ا = `‰ s و = ا =& " ا 5š 8 :& 1 ; ]5^) = ©~ ا : = أ ى ; ; ةراد =\=)ا*Ž ؟ {|=g ا عا ا EQ z ا E7اد A du ا درا 5 9z) „=F ةرادإ ؟ "=Q ا h ا {|=g ا عا ا = ا ت =h " ا ح ^$ ع h ا 'L4 ا ف ?¬و : =\=)ا*Ž إ ةرادإ "=Q ا h ا _=V4) 'O; 9أو رود O A du ا درا ا . ت =\=)ا*Ž • -®او *J9r) ك ةرادإ › \ G نJ \)G "=Q ا h ا CD& عا ا {“5 او .

D ا g$ Ÿ = أ ع h ا { ¯vL : ]5^ ' V) ت \ ; ة°J ; ت z ا =& ا ى ; ل & :; ةء "F درا ا و، A du ا ى ; • :L !V=V4) •إ د 1 y&ا = "$ A H ى R5) ،درا ا WNk) :; ' hر :& ?@اذ O5 &و eN) Aو _=V4 م O"; R ذ h ا ف ا CD& „5 /; E;ا ا = =g ا ة 9z ا ك 5 ا ؛ E و :; نJ ' أ ﻩS E;ا ا {b ا O *J9r) ‰ N; CD& اS ك 5 ا \$ =\=)ا*Ž إ ، g ا {b او † ج $ تا*JŸ او تار ^ ا =ž=N ا ، &ر v ا % 7 ; _5 x ?}; R5 ت• 4 ا {b ا ; '= "; E ا و !N= أ و !) N5^ ; . :; CD\ ) = أ ﻩS ، ار ا ?² ˜ "5) g ا Cmإ ى ; 1 =\=)ا*Ž إ g ا ;و :L نأ !"5/) :; ر 9أ =N5 = \ ا وأ CD& ي du ا در ا . F نأ ﻩS ار ا م V) نJ O 5 ع h ةاردG =\=)ا*Ž ، :; نJ > نJ"Q ;و ،:A ;و ' أ ; ') E% ا != إ ت ار ا A g ا =V=N^ او ، V ا '?•^ xو ة g$ او :& ' أ رد ; ت Nu ;و "=Q ا h ا _V4) م & و „5 /; ]= 8 " ا {b ا 4) :; ?@ا*J9r) ، =N5 ا :;و ') w x ^/ „5 /; ت[Ld ا {b ا „V) V~ & *J F :; ن =>8 م ;أ = K =5& Kو S=" ) ل &8 . „h Cmإ R ذ ; :L نأ !; V) ﻩS ار ا :; => ا =5 ا :& „5 /; E~ ا {b ا :L :; O [7 WKر ى ; ر ‰ درا ا A du ا h ، "=Q ا :;و ') WK ا :; ةد 1 ، ءادأ ر N & س أ _5T =V ا ةو*q او 5 g . 2 -ع ( ار ?ا ب A أ : ةراد = `‰³ {|5& ل UK :; Wl او ص T ا ; ا =\=)ا*Ž ر N & A du ا درا 5 : ا ا ا ةو 9 . *J= x '= % E7 ) {b ا W=hا ا :; *+ … y=> WN ا ´ / ا W; H[& O ع h ا =Nt mو ا µ=)ا*Ž *J= v ا . 3 -ار ا فا <أ : *J9r) ى ;و A du ا درا 5 =\=)ا*Ž ةراد = أ زا ا ?¶ V–و g ا Aرا ا ء رإ ت 4 ا EQ . = أ زا ا ةراد =\=)ا*Ž عا ا EQ "=Q ا h 5 OV=V4) ى ;و A du ا درا 5 {|=g ا . V=N^ ا ]$ s ا = • ل \ ا اS = 5 ا N L ا ءا 9إ ا .

-1 4 دو GHا 6 ( ا BF*· v ارد ﻩS CD& s ; ع h ; ةراد =\=)ا*Ž A du ا درا 5 h او "=Q ا :; AواB ا {b ا ?Ms & ت ار ا =F 5 ا ، Aراد و اS و W1ار =N^ ´ / ا {b ا جر ) ! 4) ﻩS ،ة FS ا :;و '9 $³K لو 4 ارد ى ; *J9r) ةراد =\=)ا*Ž - % 7 1 ا :& š©N ا =57ا ا z 5 - CD& h ا "=Q ا درا 5 A du ا . 2 -4 دو GHا I J ا A 1أ ار ا =$ا = ا { ¡ا ا ا :; ا = ; s ا 2016 -2017 3 -4 دو GHا I K ا Z ) ار ا =$ا = ا ى >إ ت z ا =& ا A ~اBs ا †و z; ج $إ ا -ج ) ا -ساد ; . 5 -M*A ا ت O P : V O1او ة & ت – % ء 9أ $ز \$إ ﻩSO ار ا ءا ; _5 x ?}; ]$ s ي g ا وأ ، V=N^ ا :L Aو > D =K : * e5T ا – %و H " ا نJ ت ª^ ا W1ا ا ة ا ءا Ÿ5 =– ا وأ ؛ =u 18 * ط N)را ع h ; ار ا م 5 = " ا ، =& 1Gو ; E \ ! ارد ة V ; ج 4)و ار ة*JNF ﻩS?¬ م 5 ا . * – % *JNL) 's¾ =& ار ا ، =$ا = ا ]u l م g$ E ا –و z ا E4; y=>، ار ا 1 د & *JNF :; ل ا ن 5 … –و ا :; =5=5 ا 20:00 Cmإ 06:00 > N% ) ] ل % ا '?• إ .( 6 -ار ا %& R S ا تاودTو UV ا : §Á ا ار ا ﻩS WN ا §Á ا نإ ع h ا =Nt Cmإ g D=54 ا §Á او "% ا . W 1 يأ

*J ")و ?• إ E% ا ') {b ا Œ~ ا E=54)و y4N ا E4; ة g ا :& ت $ =N او ت ; 5 ا . :; ف O او ?@ز Kأ {b ا Œ~ ا w=h ) §Á ا اS ما / ا ةراد =\=)ا*Ž A du ا درا 5 8 CD& *J9r)و ءاد =$ا = ا ار _5 =K ا ارد ما / ا Cmإ K hإ . E ) ت $ =N ا W 1 =5 O;ا / ا ' © {b ا تاود8 ن³K y4N ا =N^ ا g$و : - ; نJ وz ا  ›و ا & ج ) ا z; ; W; = Tà ت[ V; ءا 1إ ى 7أ ؛ ?•5& E 4 ا ت $ =N ا E=54 =~ > تاود8  l ل ا Œ~ ء " Gو ؛ ن =u G : †و & \; 5š أ ') دا &إ K ءارآ = ا ، ور ا Hو ') O Åز ) '?•5& z5;و :; 'OK t .

ار ا 23وT : ل F، Fأ [رز " ^ ةد ا < _أو 256 ( ا ' $ ا ءادTو ارد F ز aRI . ا bcHا deز R . X – gاJcHا " ، h Si ا م R6 %& h Sk ا ةد bl # ة m ، gاJcHا k، ر او .د " [n م R ا Ro،ل 6أ ةرادإ p"q 2008 . تBFر ار ا CD& K ; 98 يS ا !"5/) ةد =V ا Aراد CD& E˜ :; ءاد8 h او "=Q ا نJ5; 5 z ز Ÿ5$ – ع K ا - Hو E 4) ] ^ ا CD& 129 $ Nv إ 4= Ç &زو 120 ?}; CD& ل ا و 9 CD& ةد V ا نJAراد . :;و ز أ Œ~ ا {b ا E% ) ?• إ : - نأ =N X ل ا *JX نJhار :& = آ ل )G ؛ - نأ VA ^ ا ة ا E; x ء ؤ ا W; نJ وؤ ا † VA ^ ا = ا ؛ - نأ =N X نJ5; ا *JX نJhار :& 18 =H*Ž او ؛ I u ا ار ا : أ F %5 R? ل F، " رود v ا hw ا %& ) * ( ا %& نhR R ' $ ا ت S x ا .د " [n " ةرادإ p"q h Si ا م R6 %& h Sk ا ةد bl # ة m ، ، R S ا k، ر او .د " [n م R ا Ro،ل 6أ 2006 / 2007 . أ ' Œ~ ا {b ا 5% ) ?• إ ﻩS ار ا † : 1 / نإ '=g ا *JX {| ا ! ر 9آ = \ ا :& _A t ; _5/ :; ل )ا نو xو ،R )و !=5&و ' … '=g ا *JX {| ا ]$ \ BKا ا د ا CD& _=V4) ت 1 ا د ا A او نJ5; 5 _V4 =K ' hر دادBAو ' ؤ•و z 5 ؛ 2 / نإ ب =X H ا ت z ا A ~اBs ا ، ; & =; او % 7 ^ … '=g ا *JX {| ا ة V ا ذ " او ؛ 3 / { É y> N ا ةرو U م & G [Ÿ ق CD& ا JŸ * تا ا = ) 4 _=V h ا "=Q ا V5Aو ء U ا CD& ا s ]$ا JX * ا ، = b او { H O & ) Oh xو F H OV= x R ذ . 8 -ار ا #K < ) M*A ا {? :( ل % 5 Cmإ S Ç ت =h " ا ﻩ ة FS ا ﻩS 5 & '= V) ') Cmإ ل K 9[9 : E " ا لو8 ل > ةراد =\=)ا*Ž A du ا درا 5 > N; ث[9 Cmإ ! = V) ') Hو، لو8 y4N K،y Cmإ !=K H ^) ا y4N ا، z ا =\=)ا*Ž إ :; ءB1 A du ا درا ا ةرادإ =\=)ا*Ž إ ل > ن ˜ درا ا ةرادإ =\=)ا*Ž إ عا $أو ت $ `; ل > ن ˜ VK y ا y4N ا ;أ، A du ا '= ) تاءا 1إو جذ $ A du ا درا ا ةرادإ =\=)ا*Ž إ g ا .

ا ا*J7أو، "=Q ا "=Q ا h او {|=g ا عا ا نJ H[ ا ل > ن ˜ VK y ا y4N . y ا E " ا نأ نJ> A ~اB1 z; =$ا =; ارد :& ةر N& ن `= ) z; ج ) ا • ساد ; ( ‰ا y=> CD& E y> N; 9[9 ر 4 ) ا y4N ا ;أ z ا ' V) لو8 y4N ا و ) ، ن ˜ *J78و y ا y4N او „~ Q ا „5 /; ح ‰و {|=g ا E`=O ا ل > 9أ ل > =\=)ا*Ž إ درا ا ةرادإ ج ) ا z D ا WHا ا CD& A du ا عا ا EQ "=Q ا h ا _=V4 =& ارد ل[7 :; =&[^ ا .

-لو

ا

:

ا

ا

إ

ء

!"ا درا% ا ةرادإ

ا

إ

.

-()*+"ا

ا

:

!"ا درا% ا ةرادإ

ا

إ عا%-أو ت*-%0

.

-"*+"ا

ا

:

!"ا درا% ا ةرادإ

ا

إ 1 2 تاءا إو جذ%

-.

-5678ا

ت ا ةرادإ درا ا ا و ةادأ " #$ %& ' ا ()* + ذو -. را / 0123 ا 4 )54 ا ى 78 #)9 : ;/ <=أ > و ;/ >$ ?@Aأ BCD 2EF إ ف D ;H4 ا -. 2IJ7أKب Mو ن;>$ ر2@ * OPQ RSا Iأ JC عو ا UV لوأ :ﺣ دا Y ' ا ()* . [ ةرادإ درا ا ا UV >\و ? #] 2 ^[ Q ت2D _ ا `a ا 2 :H ت2@:" ا ة D b&ا ; #c Ud ا ()إ >e RSا -. درا ا :7ا ا تاء2O4 او .

لو ا : ا ا ا ء ا درا ا ةرادإ ا ا أ ! ن#$ ا %& ا ' ()*# +, -. %/ ب#123' و 456- ا %/ درا 7ا تاء# 5 او (: ا 1; <= >? - #@ AB #CD1E#=. F و #CGH Iأ و ك+-.#@ Kو 7ا E#L ا M 5-F. ت# H-7ا ة ?N-7ا OP . A5 #. RS+T نأ 4 $# 7ا ) درا . و تاء# 3 و تارVW ( Y1P Z[او \]^7ا ، ي <= ار#a' 6 %bV-1c يd ا . 7ا اd$ %/ #=. و#6. ةراد ﻩdf ا درا 7ا ةرادg@ #fa# راو ا ' م f . 4TVi j6 . لو $%& ا : '( اد) ا درا *% ا + ةر لو ع - ا : ا ) ةراد) : ا إ l د ^; ) Stratégie ( l A. 12. %mو K#K ا ةر#nZoا روdp qrإ ) Strategoe ( لا stoا 4 B (]^; (: او 1 . ,TVS vKأ wإ n . تر#!و M -x. \]^. L ا ﻩd$ تdyأ # qzB Z[او ةر @ (]^ ةراد iS qrإ {|H 7ا iK نgE } d ، ة !#^7ا ت#1 ~7ا ىV ماVx-vKأ '' ةراد وأ ةد# i ا AE " = %/ Z[او ةر @ م f 7ا اd$ ‚ H fƒ VWو ، 1951 #.V=B أ ر#† ن( : ) (Newman qrإ يد# -W عو ˆ Hx- ا %/ ا $أو ^ a 2 ـ E qzB } d@ ت ‹^ ةد Œ7ا فاV$ ‚ i6 qrإ يد~ (: ا ^ ا Ž# ا #C•أ . ر#^- ا f†أ A. ن L و 1E#=- ا ا داور VSأ M ^; $ ا M ) (Porter ا يd #C••@ #$ا T " : qzB j6 ا OP ا F. M 5- او 1 ~7ا H Iأ ن?@ .ءا 7ا ‚ x@ ، 1E#= ة>?7ا " 3 . س .#W #fE B VWو "" در - @أ '' ) Oxford ( #C•أ " تاV^7ا } 6 و O ^; %/ مVx-17ا A ا .#† ةر @ V^ او MW 7ا qzB ة H 1 ا A. A5 T # @ ، “ Zoا " 4 . %m ا نأ # 3 " %/ 1 ~7ا H I•@ i ^-7ا ت#fp - ا B . (•E اdC–و ، H ا ىV7ا ت#p# -Sإ فVC– ، ?N-. ˆ 6. %/ درا 7ا O ^; A. #W+HKإ 1E#= ة>?. qzB ل Zoا %/ , 1 ~7ا %/ B# ا فا a ت# —رو ق 1 ا 5 . %m ا " ^; (: ا #Tا = او تارا i ا B . ل#yد™ #=7ا طو ا ?E qzB .#† B %mو ،ˆ 67ا %/ 1 ~7ا " 1 . ر - S A@ {o#!› ›^ ا V B ، " ا + ةراد) " ، ، Œ او Fœز - ة ?17اراد 2004 ، ندر ، ص : 39 . 1 Fp 7ا v1 K ص، : 47 . 2 3

P. Charprntier : "Organisation et gestion de l’entreprise" ,édition :NathamFrancçe P : 58.

4 ،´µ N7ا ح#- ا V B V Zoا V B " ا ) ةراد) ) M ا N او يد(PQا ن R ا ت(TU "( ،ة $#i ا ، “ ^ ا = ا B . 1999 ، ص 17 . 5

1Œ #@ #C•أ # 3 U:( ) Chandler ( %m " #fEاV$أو #fÂا —أ 1 ~ دVS #f +y A. (: ا # pأ A. .ز+ ا درا 7ا à x و ط# Œ ا ط Hy F. ‚Eا qzB ن L %r#- #“و ، H ا ىV7ا qzB ‚ i6 فاV$ " 2 . ^W -. تا ?N; A. } ذ v =^c #.و ،VTV ا #$Vi^-@ ز#- (: ا 7 ^ ا B %/ ل yV ا ƒ %/و ن LT VTVp ر#<= @ ا Å ؤر A. V@ +E p =5- ا #CÇ. !#yو %Èا = ا F p %/ ^W -. ?—و 4 ت# #^E qzB ي -6- ،ةدV^-7ا 4 $# 7ا %/ F او v # . #. اd$و ، ا qzB “ 16. + W V^; v إ ر#†أ غر([\ :( ) Mintezberg ( . %/ ةر 6. V^; 4 ا نأ ÉH^c VSاو م f %r †و %z3 L Ê ‚ Bو . #$ 3ذ Vi و ) A.Martinet ( #C•أ '' ن?@ ˆ“ او ، Ž# ا ر# -Bg@ i ^-7ا ت#E - او تارا i ا B . فاV$ ‚ i6- درا 7ا " vKgE } d“و ، ا 1 ~7ا H Iأ ن?@ .#L- ا ت# B ءا p™ ءادأو و #$ ‹-B - او Ë Œ@ #nTأ م# -$ Ì T يأ #CGOP“و 1 ~7ا W+^Ê م# -$ qzB +nE ،#CÇ @ Ì 3 او M ط# 1 ~7ا 3 . ر#^- ا A. à xK vKgE 1 ~7ا H Iأ F @ ˆ 6 ا نأ # “و #C•أ i@#1 ا M PŽر د#^Ê•@ H . 4Wر L ا %/ #f6  A5 T 1 %r#- ا : bcر de ا ) I-29 ( : ا ) (fg de h ij ا د(Nk رUl ا : ، Îœورد ATV ا ل# p V 6.و ةروV=. د 6. V 6. " ت( %N ا bmn op ا + q &rs ا " د ^ } 7ا ^.#p، “ ^ ا 5 7ا، Tد ^1 ا ، 1994 ص، 12 1

Philippe Lorimo, Jeune Tarondeau, "De la stratégie aux processus stratégique ",Revue francais de gestinon, France،N°

117,1998,P:11.

2

Michel Weill, " Le management (la pensée, les concepts, les faits) " ,paris,2001, P :10 3

A.Martinet , " Startégie",Vuibert, Paris ,1983, P :13.

ت و وأو ؤ ا ت د د دراو ا ص رار ا ذ ا و م يذ ا ر ط ا ؤ ا س ل ف ر" :ةراد ا م $ د د د او %ط و او &" ا تاد د$ او صر'& ( ا ' ) & اد ا ف"* او ةو ا ط ر ا ر و يد + ا م $ ا ف ر" ؤ ا د يذ ا يد + ا ار ا

يd ا م#^ ا ر#a } ذ %m 1 ~ 1Œ #@ ا نأ ل i ا A5 T ‚ #. ل+y A.و qrإ #$V† T و ف - او ?5 - ا اd$ (] V^Ê ، # #fEاV$أ A. #W+HKإ ف - او ?5 - ا vp .و ،فاV$ ‚ i6-Ì1S #$درا . O ^; %/ 1 ~7ا #$dx- (: ا i-17ا T ? 7ا تارا i 7و ، -17ا ر H- ا ءا 7ا ثاVSأ ل+y A. #CÛ W Aaا يd ا ˆ 67ا F. M 5- او . ل ! او ،v E ˆ Œ #fEاV$أ ‚ i6 و #CG # ءاد qrإ . 1 ~7ا ا إ ب#-3 %/ #f ^; 4 vKgE ا F. ةراد ˆ“ “و 1 : '' B . %m

‚ i6 pأ A. درا 7ا M -x. à x #CDE 4-T (: ا } #1. ر# -yg@ i ^-7ا ت#a# Œ او تارا i ا

فاV$ ''. ر#^- ا تدV^; ف+-yإ Ì 1Ê } ذو ن?,S# ا ن?@ ا ةراد م f . Y و#= (: ا M #f $أ A.و فاV$ : -M ^; U:(w د - أ ) Chandler 1962 ( #C••@ : '' p aو 1PŽ ا ضا — و فاV$ VTV6 } d =- رو n ا درا 7ا à x و ف - ا ŽاV@ A. دVB داVBإو ،ة• Œ فاV$ '' 2 . -M ^; ر([\ n ز اوو ج ) Mintzberg et Waters ( : '' A. B . ‚EV AB ‹^c ن?^. جذ K وأ ˆ K # ا ™ #p#-K ˆ = ا اd$ ن#l ءا و ت#E - ا وأ تارا i ا ةد i. ت -HHx. وأ -#p#-K وأ ™ ةد i. ?— ت# ا – Žر#a وأ HHx. ?— وأ '' 3 نأ \]^ @ ت#E - ا A. B . ˆ Hx A. ß3أ $ #. A n- ا نgE اd$ ء  %/و ن L- ^ ا ر# 7ا ´ E %r#- #“و ،V W نوV“و 1 ~7ا yاد A. ز ‹ نأ A5 T Zà#= ا ت# ا F. ،ةد i7ا ?—و ةد i7ا ت# ا A. á ›. A. 1 ~7ا ت# ا إ نأ $أ ر# -B %/ dy ‚ H MW @ Ì #=7ا YW ا %/ yV- او ،ةد i7ا ?— ت# ا â^Ê زو @ B ةراد كرV ?5 - ا qzB ةرVi7ا Eا Ì T #=$ ، Zà#= ا ت# ا › ›^; qzB ^ او ، Zà#= ا ?— ت# ا %& ا 4 . #fE B # 3 ) Wheelen et Hunger 2002 ( : " ن?@ W+^ ا K# !و = B #C••@ ا ةراد

< 67 ˆHyو K ت# ا إو فاV$أو ت#T#— VTV6 وأ = ل+y A. #CDE ^; (: ا OP او 1 ~7ا

1 ~7ا ﻩd$ #f ر# (: ا H I وأ ت# ^ ا L@ i ^-7ا ل# B " 5 . ور #.أ ) Row ( 1 ~ pر#ãoاو yاV ا OP ا qzB #f.# -$إ ›3 ، ا ةراد نأ ى T 1 ~7ا ت# @#W ن?@ Ì #=- ا ‚ i6 $ ()äPŽ ا فVf او ) M^n او ة i ا ( pر#ãoا OP او ) ص ا تاVTVCG او ( <E#67ا 1PŽ ا فاV$ ‚ i6 qrإ يد~ (: ا ت# ا 4 ر pأ A. 4 W qzB 1

R.A Thietrat : '' La stratégie d’entreprise '' 2 édition MCGRA whill , France,1991 P:75. 2

C.Kennedy : '' Les idées essentielles des auteurs les plus cites '',édition Maxina, paris, 2002.p225

،()* . V 6. K " N ا ، ‚ -n ،داUƒإ ،( %N ا ةراد) ت( ا إ '' jTVZoا %è.#toا Ì-57ا ، .، ، 2006 ص، : 38 . 3 V Sأ ? V 6. ، '' ا درا ا *n و ا ) ةراد) '' ة ?17اراد، ندر ، ، 2009 ص ، : 23 . 4 ،v1 K Fp 7ا ص : 23 . 5

VWو ، yاV ا OP ا 4 i و ، 1 ~7ا #$#= - (: ا فاV$ و ل# Bê # 4 i ا VTV6 يأ ، 1 ~7ا ا راد .ا ^ ا ^µر جذ K \ë1c #. vŽ+.زو $ \] 1 L او ، جذ = ا ت#K L. {[ T : de ا bcر ) I -30 ( : d ا N ا Nˆر جذ *: ا ) ةراد) . رUl ا : ص،ﻩ 3ذ ‚ Fp 7ا ،ر - S A@ {o#!› ›^ ا V B : 46 . Š‹(Œ ا ع - ا : ا ) ةراد) • NŽ % ا درا * 1 ~7ا # 4 ة !#^.و ةر H-. 5E tì=. ا درا ا ةراد , lو ، ^ ا %/ ي ا =^ ا F. p H ا v # S Ãx نو~† A. v@ ‚ ^-T #. ن#L. %/ ƒ ا Ì H-T # 3 ،v B #CG^Ê#-.و فاV$ VTV6- Z[او ت# آ 4nT .#L-. م#<Kو îì=. د pو #fi H B . ^ Ì T B =-. تا ?N-. A. v B - ; #.و 1 ~7ا #f P^; (: ا OP ا ƒ %/و ،#fi i6 و #CDE ^; (: ا ا درا 7#@ ‚ ^- .#f ا تارا i ا ذ#x إ %/ ةV† 7ا ت# # 1 ا A. . 4

ÌK#toا \:S وأ ،Ì16E يراد وأ يd =- ا ÌK#toا qzB ا !#W ا درا 7ا ةرادإ رود V^c

!#yو %& ا ÌK#toا qrإ } ذ ىV^; # Kإو ، p ة ? W ت#.# -$ qzB >?3 ا ل+y A. يراد %/ تا ?N- ا A. VTV^ ا ثوVS ƒ . ،ر - p A@ {o#!› ›^ ا V B '' ﻩ @ذ • ‘ " ص ، : 46 . 1 op ا ) q &rs ا درا ا ت( %&s ا ) [(c ا Š* mns ا de M ا ار ا ةراد ا ر(’Qا n ا %“اU ا ”• ا

ا ةراد M ^; A5 T v=.و ا درا

":

تارا i ا F= ر#aإ وأ yV. #C••@

،#f .#^ ا ا ء Â %/ ، <=- ا ت# -17ا E#l qzB ، 1 ~7ا %/ ن? .#^ ا ن• Ê ا

غ 1 ~ م#^ ا ﻩ# AB ? ^; (•E yآ \]^ @ ،#CD B <E#67او 1E#= ة>?. O CÛ ض NÊ } ذو

#fEاV$أ #f ا Hãoا d = %/ #$د f @ 4$#1; (: او ا #$درا . ل+y A. ا ". 1 ي ا =^ ا F. p H ا 1 ~7ا .#^; # 4 ر %m ا درا ا ةراد™#E ن#L. %/ ƒ ا v # 6@ !#ãoا vKو~ Ê ˆ را #. lو ، ^ ا %/ ةVTVp ت# ر# . H ا @ } ذو v B ، B =-. تا ?N-. A. v B ; #.و #f P^; (: ا OP ا ƒ %/ .#^ ا #CG ا إ F. \)ð# - ة !#^.و 7ا #f أر qzB ´;• (: ا م ا قا د 1; (: ا 1E#=7ا ةV†و p =5- ا تا ?N-. ^ ا #fEV$ ا درا 7ا ةرادإ ا إ اذإ ،#CG ؤرو #fEاV$أ ‚ i6 و 1 ~7ا T#— غ @ qzB x-.و ا g@ Ê#K ا درا 7ا #T#nW %/ .#^ ا ا p ل+y A. ^ %zT#. - ا ا ﻩd$ A n- و ، 1 ~ : 2 - او Ì - ا تw# . %/ “ H7او ةدV67ا ا فاV$ ا درا 7ا T#Bرو = و A L 6 qrإ فVCÛ (: ا ا درا 7ا ةرادإ T#— ي ا =^ ا F. .#^- #@ #fi i ؛ 7ا v B ن L نأ %ò ŒT #7 #$دV6 (: ا ةراد ؤر ا درا 7ا ل# . %/ ت# ر# ؛ ذ#x إ %/ #CD إ 45-6 (: ا ا درا 7ا ةرادإ # ا ن?@ Â# 7او تارا i ا ‚ i6- ŽاV ا ا فاV$أ ؛ دراﻮﳌا تﻻﺎﳎ ﰲ ءادﻷﺎﺑ لﻮﺻﻮﻟا ﺎﻬﻨﻣ حﺎﺘﳌا ﰲ تاﻮﺠﻔﻟا ﺪﺳو ﺔﻣزﻼﻟا دراﻮﳌا ﲑﺑﺪﺘﻟ ﺔﻴﺠﻴﺗاﱰﺳﻹا ﻂﻄﳋا تﺎﻳﻮﺘﺴﻣ ﱃإ ﺔﻳﺮﺸﺒﻟا تﺎﻳﺎﻐﻟاو فاﺪﻫﻸﻟ ﺔﻘﻘﶈا ؛ ﻦﻣ ﻖﻘﺤﺘﻠﻟ ةرادﻹا ﺎﻫﺪﻤﺘﻌﺗ ﱵﻟا ﻢﻴﻴﻘﺘﻟاو ﺔﻌﺑﺎﺘﳌا ﲑﻳﺎﻌﻣ ﱃإ لﻮﺻﻮﻟاو ﺔﻴﺠﻴﺗاﱰﺳﻹا ﺬﻴﻔﻨﺗ ةدﺪﶈا تازﺎﳒﻹا . ó-T ا إ نأ ‚ #. A. #= { ت# # و á.ا @ A. K L. p a Hy ا درا 7ا ةرادإ ر .•@ ‚ ^- .#$ تارا W B . qzB ; %mو ، 1 ~7ا yاد #CG f.و ةراد ﻩd$ MŽ#ƒو ن L ‚ i6 qzB ةرد#W #^Eو $~. B ة W ‚ y qrإ فVCÛ #C•أ # 3 ، 1 ~7ا %/ ^; (: ا ا درا 7ا H-. 1 ~7ا ا إ d = ت# 3 . E ^7 5 .أو K#@#T #CÇ. ح# K YiiS ت#l ا A. دVB qzB Y pأ ت# ارV ا áŽ#-K â^Ê YŒ @ او >? - ا Ì •E ،ح# = درا #=.و 4-CÛ ةV p ا إ د pو ح# = ا Ì áŽ#-= ا ﻩd$ ت fƒ d$ نأ ارV ا ﻩd$ تVpو j S ،#CÛرادإو ا ت#l ا ﻩ

dto #^E ب#Hi- ا ا إ \]

ب ،4 # دا~E V Sا ، toا V B V 6. V†ار " o– (e op ا إ d“U ، ا درا ا ةرادإ " ، †#K نوV@ ، 2000 ص ص، : 439 -440 1 ،ب#$ ا V B %zB " o– % —˜n دا ™ ةرادإ " ، -5. ô ا ن?B ة $#i ا، ، 1974 ص، : 36 . 2 ،%zi B ´ !و B '' إ ا درا ا ةراد ة š(N ا -op ا ا UNk " ، ، ن# B، Fœز - او Œ Žاوراد 2005 ص ، : 71 . 3

^ ا ق %/ ةد p 7ا ا تار#f7ا nEأ #^E E و ، . A. #CGT# Zo 4 و ، ^ ا a#x =B #f —# E L Ê MŽ#ƒ ا ﻩd$ ^p # . ، و~17ا 6 و يV6- او ةر#õ #K#L. ت#l ا ةد#^1 او # ا pرد j S ب# T™#@ ت#l ا qzB Fpر v l اd$ ، ا درا 1Œ #@ ^ # 6. Y ! ت#l ا نأ 2= ا YK#LE ،#C•ارود لV^. â xKاو ءاد ةد p F. Y^ را ا درا 7ا ىV ، #=. ر#^ أو ، #^ ا ةد toا تاذ ت#.Vyو ت# -=. qrإ Sو ،ةد#^1 او # ا #CÇŽ#“› ‚ y # . و ، ‹3أ W ا و >? -1E#=7ا ة i@ 1 . 127ا ت# ^ او p =5- ا تا ?N- ا ƒ %/ #.أ #

@# - ل+y A. wإ = او ء#i ا ‚i6-T w Bر

اd$و ،Ì #=7ا YW ا %/ AŽ# › ا ت# — V=21c # . ^ ا FWاو A. ‚, = ت# ا ا qzB Ì H-T يأ ،ة † تاء# 3و تار#f @ Ê درا . ?E 5- ا \] 2 و OP M 5- #B E ^7ا ت#i 2 ، اd$ Ì H-T VW م#<K 4 ، رV á.ا @ 4TVi ,. ا درا 7ا ةرادإ A. ^ ا ت#i H- ا â^Ê ماVx- ا ›Eا S ... öoإ . T ا درا 7#@ م# -$ لاز #. vKأ wإ م f 7ا 4TVi-@ م# -$إ د . ôP و %z^E ‚ H qrإ ج#-6 E ،# <K # / Ì رV- ا $÷ ت#1 ~7ا كاردإ A. 4— ‹ نأ wإ ا درا 7ا = % á.ا ‹ او ت# Kا>?7ا VTV6

i ن# S A. ?,3 %/ ،دا Eê ^ ا p#Zoا ‚i6 w ت# رV- ا 4TVi نأ يأ ، E#l ?— رV- ا

ﻩd$ مV (] ور ءا pg3 وأ S = . ة>? 3 ت# رV- ا W . وأ ، Tد#7ا درا 7ا ك+-.إ qzB MW -T w ةVTVtoا ø ا ت#TV6- ا ƒ %/ ءاد %/ >? - ا ‚ i6 نإ 1E#=- ا ةرVi ا م f . نأ } ذ ،#$ر# ,2 إو ا تاء# 5 ا H ةرVW qzB @ ، p =5- ا وأ ، #7ا #$ Kو #Cù#i“و #CGK#L. qzB ظ# Zoا %/ 1 ~7ا K#L.إ qrإ ? c . ،ء+ ^ ا ت#p# -Sإ ع# †إ ةرVW A Â دV6 (: ا 1 ~7ا B# @ 1E#=- ا ةرVi ا م f . ˆ T # 3 ل+y A. ةرVi ا } = %/ ا درا ا ةرادإ 4$#1; j 6@ : 3 تاء# 5 ا ر# -yإ V toا ءاد÷#@ M - (: او H- اور#L-@' qzB ةرد#i ا ؛ qzB ا #$درا . Ì رV ؛(] او %û#-K ءاد p =5 A. 1 ~ 4Cù# -Kاو ن? .#^ ا ءwو = ؛ Ž+7ا ^ ا OP@ ن?16 ل+y ^ ا %/ — او ةرVi ا = ل+y A. p#-K ةد# ز . 1

George. T.Milkovich, Jhon w.Boundreau,(hrm),Irwin? 7 ed, inc .illinois, 1994,P:42.

،س# B V 6. f '' ا درا ا ةرادإ ) op ا ا d“U "( ، K#, ا ^ H ا، Fœز - او Œ Žاوراد ن# B، ، 2002 ص ، : 29 . 2 ()* . V 6. ATV ا ل# p ، '' ن R ا ™(n ة\› • R s d“U ، ا درا *% ا + ةراد+ 21 " ، ^.#toاراد .، ، 2006 ص ، : 29 . 3

(Œ ا ع - ا : ا درا *% ا ) ةرادœ ي •- ار(ž) 7ا %/ , - 1 ~7ا #CD B V=21; (: ا i iZoا .#BV ا نإ .#^ ا %/ , -7ا ا درا A. ن? رV . 4C•÷ ، Tا فاV$ ‚i6 (: ا ةاد 4$ ذإ ،ت# x- او ت# -17او ت#O ا M -x. @ Tد#7ا درا 7ا % #@ M ƒ و H- او عاV . نزاﻮﺘﻟا دﺎﳚإ ﻦﻋ ﲑﺒﻌﺘﻟا ﺔﻟوﺎﳏ ﻻإ ﻮﻫ ﺎﻣ ﺔﻳﺮﺸﺒﻟا دراﻮﳌﺎﺑ ﺔﺜﻳﺪﳊا ةرادﻹا مﺎﻤﺘﻫإ نإ فاﺪﻫﻷا ﲔﺑ ﻢﺋاﺪﻟا ﺔﻠﺼﻟا وذ ﺪﺋﺎﻌﻟاو ﺔﻔﻠﻜﺘﻟا ﲔﺑ ﻚﻟﺬﻛو ،داﺮﻓﻸﻟ ﺔﻴﻋﺎﻤﺘﺟﻻاو ﺔﻳدﺎﺼﺘﻗﻹا فاﺪﻫﻷاو ﺔﺴﺳﺆﻤﻠﻟ ﺔﻴﺠﻴﺗاﱰﺳﻹا ا رﺎﻤﺜﺘﺳﻻﺎﺑ يﺮﺸﺒﻟ . ﺔﻴﻨﻫﺬﻟا تارﺪﻘﻟاو تﺎﻗﺎﻄﻟا ﻞﻤﳎ ﻰﻠﻋ ﺪﻴﻛﺄﺘﻟا ﻩدﺮﻣ ﺔﻳﺮﺸﺒﻟا دراﻮﳌا ﺔﻴﻤﻨﺘﺑ ةرادﻹا ﻚﻠﺗ مﺎﻤﺘﻫا نأ ﺎﻤﻛ ﻦﻣ تﺎﺴﺳﺆﳌا ﻪﻜﻠﲤ ﺎﻣ ﻞﻳﻮﺤﺘﻟ ةادأ ﺔﺜﻳﺪﳊا ةرادﻹا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻣ ﺔﻴﻤﻨﺘﻟا ﻚﻠﺗ ﺪﻌﺗ ﺎﻤﻛ ،ﺔﻠﻐﺘﺴﳌا ﲑﻏو ﺎﻬﻴﻓ ﺔﻨﻣﺎﻜﻟا داVB و ˆ Hx- ا n @ 1E#= تارVW qrإ درا . ةراد م#<K ر#aإ %/ ة -17ا =- او v p - او ، ل+N- ا نأ qzB ,TVZoا ت# ارV ا V3• (: او ، ا درا ا V^c ا درا 7ا } ão رV . Ì 1Ê 1E#=- ا ةرVi ا ن?16 و i ا ‚ : 1 ل+N- ا ت#1 ~7ا qzB ض (: ا ^œ 1 ا ø ا تا ?N- ا تاذ 7ا ?— !#y yاV ا #$درا . ! ؛%/ ^7او ي 5 ا ل#7ا سأ #@ = ت# B A16T يd ا fE تار#f7او تارVi ا A L- ()*# رV 7ا !أ ا درا 7ا نزا d ي 5 ا عاV@ و %& ا . #. 4$أ A. نإ أ 6- او تا ?N- ا v-õVS A. ةVTVtoا 7#^ ا تw dp ?õ• $ ،يراد 5 ا %/ ير #- ا ô qzB ء#=@ # ا إ ادر . ﻩر# -Bg@ ي ا در 7#@ T#=^ او م# -$ : 2 ا =B تار#L-@'و ،ت#Bا y'و ت#. ^. رV .و ، 5E ةرVWو ، =$ذ W#a ي ا در 7ا ن l +B#E ؛ @# T 3ر# 7ا qzB ارد#Wو ر — در 7ا A. ةدV67ا م#f7ا A. B 7 ( 1 ا ءاد÷#@ vB#=-Wا مVBو و~17ا 6 %/ ي ا 7ا AB j6 T $ @ ، # ^ ا ةراد ؛ز# K و H- او %è1 او ةرد# Ì رV- او ر# -y' نإ V^c v # —رو v ار#f. Ì1S Ì #=7ا ن#L7ا %/ v^Âوو ي ا در V toا ة †# 7ا @#W ا نود %r#^ او VTVtoا ءادê #K#  ؛ ^ ا ت# و~1. v E عز - %b# p ‚ E A  B اذإ ي ا =^ ا ءادأ F T . ،(ë 1 ا %zB '' ا + ا درا ا ةرادا " ، Fœز - او Œ او B# H Ì —راد ة $#i ا، ، 2001 ص ، : 29 . 1 v1 K Fp 7ا ، ص : 29 . 2

را 7ا ةرادإ ت# # و ت# ر# . %/ w 6 ة ?y تا =1 ا تVf† Vi E

#CD B 4-6 j S ا د

ما Sإ ةرو Â

ﻩر# -Bاو ،v Ì1I ^ ا تw# . %/ v ƒ -@ } ذو ،v #W#aو v ارVW ر# ,2 او ن#1I

^ ا %/ } † ﺔﻤﻠﻛ ﺎﻬﻴﻠﻋ ﺖﻔﻴﺿأ ﺔﻳﺮﺸﺒﻟا دراﻮﳌا ةرادإ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ نﺈﻓ ﻚﻟذ ﰲو ،ﲑﺟأ دﺮﳎ ﺲﻴﻟو ،ﺔﻴﺠﻴﺗاﱰﺳإ %/ ? N- ا نgE ر#a اd$ A Âو # . ةراد ﻩd$ ƒو ت# ر# .و رود %/ w 6 ô5B م f 7ا و ا درا 7ا ةرادإ A. l ن?@ قو ا ﻩd$ $أ لو#= Ì H-T qzB ا درا ا ةراد %r#- ا 6= ا : bcر لوUŸQا ) I-32 ( : ا درا *% ا ) ةراد)و ا درا ا ةرادإ ن›[ ق - ا . رUl ا : ص ،ﻩ 3ذ ‚ Fp . ،(ë qzB : 45 . %m # أ ÌKا p B . %/ ا درا ا ةراد™>? 7ا ي 5 ار#a .+. ز ‹ و : _ #.#<K V^; V-7او -7ا H I و ت# ^ ا A. B . 4n #H@ا .و +.#L-. ؛#CÇ @ # E yا +-T # @ #CG # و ا درا 7ا ت# ر# . B . qzB #CG #^E MW -1 ~7ا فاV$أو 4Ž ؛ ا _ %b  7ا 6- او Z ا 4f ا qzB #fEاV$أ qrإ ل ! ا %/ #fS# K V -^c ءاد ت# H-7 S#-7ا ا درا 7ا ÃŽ# y كاردإ qzBو . ا درا 7ا ةرادإ ا درا 7ا ا ةرادإ _ نود v 4 1; (: ا م#f %r ءاد qzB ت›3ر Y -$ا يا ،تارا i ا ذ#x او ?5 - ا ! E v6=. n^ ا ﻩا Wو ن#1IÅ يد#7ا ء#= #@ . _

#7ا ›Eا Zoاو ر p #T#ni@ م# -$

Tد#7ا OP ا ن?16 و qzB ت›3ر يأ ، ^ ^ ا %/ Tد#7ا ÌKا toا . _ L† س# %/ ا =- ا تdx ا د ا ب#13إ qzB ›5 T يd ا ( 7ا A L- ا نود ^ ا ءادأ %/ #f.Vx-1c 5 K#L . تار#f. #$ر# ,2 ا وأ 5 ا تار#f7ا =- %è1 ا . _ ر#L-@'و ?5 - ا ! E vŽ#HBإ %/ $#17او Y -$ا يأ ،ت# و~17ا 6 و l# 7ا S v # K#L.إو =$d ا v ارVWو ن#1I i^Ê . _ %/ 3ر# ت# S+ ا v6=.و ن#1I ن?5 ^ ا ى -6 @ م# -$ يا ، و~17ا 6 د =$d ا تارVi ا dZ c # B j6 او =^7ا ›Eا Zo#@ . _ %m ا =- ا ق+aإو BاV@إ = = و ،ن#1I V=B ر#L-@'و ?5 - ا ت#W#H ‚ ا حور dZ و %b# toا ^ ا .

Š‹(Œ ا $%& ا : ا ا إ *¡ ا درا ا ا إ :(e %b ا ةد# ز wوأ Ì 1Ê ،ت#1 ~7ا %/ ا درا ا ةراد™#@ م# -$ qrإ p#Zoا داد› ا تارVi او تار#f7ا qrإ p#6@ ت#1 ~7#E ، 1 ~7ا ل !أ A. ()*# أ !•3 ا درا 7ا $•@ #. $و ، ø ا تا ?N-7ا يV6 qzB ةرVi ا #f E (: ا داز # . ، ا تاء# 5 ا v^= و v5 p =5- او #7ا 1 ~7ا ل !•@ Kر#i. #CD B>?3 ا $أ A. . لو ع - ا : ا درا *% ا ) ةراد) *'أ

w 7 ^ ا ƒ %/ ت#1 ~7#E ، ,TVS ت# p =5 ماVx- ا A16 تاء# 5 ا qrإ p#Zoا ةد# ز n @ ´I#^; M ƒ و ،#f 6 و ،#f N ; “ ^! @ p =5- ا ﻩdf ر#i-E' A. Ž#1 او ãó ا ت# 5 ا ل !أ #C•أ qzB ا ل ! qrإ <= ا Ì T } d ، 1E#=- ا ø ا تا ?N- ا B Ì 1Ê ،#CÇ. ا ™ + 5.و # # أ اء›p ن L نأو ، iŽ#E T#=^Ê #CÛرادإ Ì T ا إ L3 1 ~7ا . V -^œو ا درا #CÛرادإ A1S qzB ى y ل !ê #CÛرادإ ÌK#p qrإ #fEاV$أ ‚ i6 %/ 1 ~7ا ح# K 1 ، ا ت#TV6 Ì 1Ê ، 1 ~7ا %/ ا درا ا ةراد $أ qz - و ت#$# ا #CÇ.و ø .#^ ا ءاد H qzB ة õ~7ا 1 ا ن? } ذ %/ Ì 1 او : _ CÛرVW مV^ S = 7ا #Tا›7او ر p AB دا E #Âر ض# xKا ؛ رو n ا ت#p# -S' qzB # _ ر#f. =- .ز+ او ^ ا OP@ %/ 4f S#-7ا ت#. ^7ا i@ دا E ر ^† ؛4Cùادأ ن?16 و 4CÛا _ Ì 1Ê ´ ƒ ا ن#. مV^Ê دا Eê VTا> 7ا ر ^ ا ماVx- ا 2K تار#f7ا ÃiK ا ت# p =5-,TVZoا . -7ا د#i-B' ƒ و ل+N- ا مV^Ê دا Eê VTا> ؛ل#^Eو .#l L Ê 4CÛارVW M _ ط# را مVBو ،4Cùاد÷ 4 i ?T#^. ‚ H اVBو ح Âو مV^Ê دا E ر ^† ›Eا Zo#@ >? -7ا ءاد ؛ OE#L7ا _ ? .#^ ا A. VTا> 7ا Ì H ا ا ذ#x او ت#Sا W' 4TVi %/ #^ ا 3ر# ن 4f ^Ê H 7ا تارا i ؛4Cùادأو _ تاءا —إ #f TVi و ،ط# Œ ا ود ت#1 ~7ا W A. x-7ا # ^ ا qzB ? 5 ا ( =p Ì H ا –#Hi- w ة ? 3 ؛4C _ ح# K™ يرو n ا A. ذإ ، ا درا 7ا ي TV. تار#f. ^ a ? N; H 1 ~7ا ا إ 4CÛار#f. ) راد و ، H Hx- ا .. öoإ ( zB 4CÛارVW ن?16- ، ؛ Tد ا ت#W+-y' F. .#^- ا q _ %/ #f3ا †إو ،4f l# . Sو ا #$درا . #T#ni@ م# -$' %/ ا درا 7ا ةرادإ رود H ر# -W' نود ت# ا FÂوو فاV$ —# ! ˆiE d =- ا qzB . ،v^ K @أ› ›^ ا V Bو غ# ! ?$ز '' ا ) ى R ا ةراد£ op ا ) • cUs ا '' ، د ^ } 7ا ^.#p . راد م ^ Tد ^1 ا ، 1990 ص ، : 1 285 .

Š‹(Œ ا ع - ا : ا درا *% ا ) ةراد) ت( ¡ ™ ةر#† Ì T qrإ d=. ،%& ا ر <=7ا 6K #Bر#1;و ار H تVf† ا درا 7ا ةرادإ نأ ن i ا A. ت#= ^12 ا \:Sو ت#= ^ 1 ا 20 ت#B . ث+õ qzB اء#=@ اd$و ت#<S+7ا A. ى ‹3 1 : 1 ( bŸ¤ ¥ ا تا ›¦s ا ƒ و : p =5- او B# -p'و Tد# -W' OP ا %/ Fœ و ‚ B ?N; ثV6T ƒو ?õ• AB ل›^ @ A5 4 (: ا #$ Œ نأ ا درا ا ةرادÅ A5 T (: ا ? N- ا E#iõ ر f 1 ~7ا yاد . 2 ( ةUTU * mn و ا إ تاء(-@ •%“ ةرو ¡ : OP ا Vi^; qrإ p =5- ا %/ ^œ 1 ا تا ?N- ا تدأ 6 K . ت# ا إ د# -Bاو #CÛرادإ Ì # أ Fœ = qrإ 1 ~7ا %è qrإ #f .ز+7ا V3• + ا ةد# زو i #f ‚ ى -1. qzB ءا K 7ا $#17ا ا درا ا ةراد لو#6 ر#a اd$ A Âو ،>? - ا ! او Tد#7ا درا 7ا 4 <= ى -1. qzB وأ ، ا ŽاV ار# -yا وأ ،فاV$ —# . 3 ( ﻈﻧ ﻲﻓ عاﺪﺑﻹا ةرادإ ﻢ ا ﺔﻳﺮﺸﺒﻟا دراﻮﻤﻟ : ﺔﺴﺳﺆﳌا ﱃإ ﺮﻈﻨﻟﺎﺑ ﻛ ﻨﺘ ﻈ ﻰﻠﻋ ﺔﻨﻫاﺮﳌا نﺈﻓ ﱐﺎﺴﻧإ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻢﻴ ثوﺪﺣو عاﺪﺑﻹا ﺔﻴﻤﻨﺗ ﰲ ﺎﻳروﺮﺿ اﺮﻣأ ﺢﺒﺻأ ﺔﻳﺮﺸﺒﻟا تاءﺎﻔﻜﻟاو دراﻮﳌا ﺖﺘﺒﺛأ ﺪﻘﻠﻓ ،ةدﻮﳉا ﺔﻴﻗﺮﺗو ﺪﻳﺪﺠﺘﻟا ا ةراد™#@ à x ت#“ر#i @ ? 3 VS qrإ ˆ را K#@# ا !#y ت#1 ~7ا ح# K نأ ت# ارV ا ا درا . ر <=. A  1 ~7ا %/ ? N- ا qrإ ا درا ا ةراد ل# . %/ ق H- ا 4 Vi $أ qrإ ? c و~17او ،ق+ãoا عاV@ +i- 'و او نو#^- او 4$#1; w j S ، ا درا 7ا ما> ا درا ا ةراد ) ر <=7ا اd$ A  ( درا ر# -B' ةد# › ةVTVp ة <K حا Wا %/ ا درا 7ا ةرادg@ i ^-7ا ت#  ار# -B' ن?^Ê اdyأ ا 2 : _ TV^- ا ^ a qzB vS# K MW -T #S - . #.#<K 1 ~7ا V^; <= ا ن?@ وأ v #K L. ن?@ ب H7ا م# , ا H و %& ا ˆ Hx- او ، ا درا 7ا ةرادإ ن?@ W+B د pو Ì H-T # . ، OP او i W# ؛ Ž+7ا <=- ا _ HT نأ ي ا =^ A5 T ا> #@ v اء# 3و v +$~. ر ƒ %/ v. %r#- #“و ة› 6.و ^t . B OP@ #l ا درا 7ا qrإ <= ا 2 ا ل#7ا سأر %/ر# , ؛ 1 ~7ا #f 6- L-3 ôP و ي _ N; ثاVSإ ةرو  ? K L7ا فا a M -x. {o# . yV qrإ يد~T # . ةراد Ì # أ %/ 1 ~ . _ ثاVSإ qrإ ت#H 1 ا %/ نزا - ا يد~T TV i- ا  ا ف+x@ ، 3ا او نو#^- او ح#- K' ا @#W ؛ 1 ~7ا #^E A n YK#l (: ا _ ا W+B لV@ سوؤ 7او ôPŽ ا ن?@ ما> 'و i, ا = %/ ل#^ ا ل# ' 4$#1c -؛مد# 1

Bélanger 1. At AL , '' Gestion Stratégique Et Opération des Ressources Humaines'', chicotin Gaétan Morin,Paris 1999, p :125. 2

_ ا ةد# ز %/ 4$# ل Zoا حا Wاو ت+5 7ا VTV6 %/ ن? .#^ ا $#1. نإ ا g@ 4f.ا> 1 ~7ا . Sا 7ا نأ } ذ ،سوؤ 7او ôPŽ ا ن?@ ^ ا W+^ % ر#- ا ر H- #p#-K ت#  ا } V^;و %/ Y , ا درا <Kأ 1 y تز Eأ F Œ - -x7ا 1 : _ ا . ^ ا W+B YK#l j S %/ Zoا م#<= ؛v .Vx-1.و ôPŽ ا %/ Zoا ن?@ fp _ ا W+B j S ق 17ا م#<= ؛ ^ ا M #L-@ õ•- ماVx- ' _ p#-K™#@ õ•- ماVx- ' W+B j S ،(]i- ا م#<= ا .؛ _ م#<K 7ا . ^ ا W+B j S ´ ƒ ار#1 ؛ 1 ~7ا E#i,@ . L6 _ i, ا #f 56 ماVx- ' W+B j S ما> ' م#<K . ا درا ?y م#<= ا ‚iS Vi á.ا @ H و ةد toا ن?16 و ، #7ا $#17ا ل+y A. ن?,S# ا A. VTV^ #^p . } d@ L† # 3 ، Wا 7او H 1 TV i- ا 4 i ا F. ^ HW ´ ƒ ا ر#17ا ا درا 7ا ةرادإ %/ ن? x-7ا . (Œ ا $%& ا : درا *% ا ) ةرادإ : ل s ا (ewإ ا ادإ #CGE B (: ا i ^ ا تw 6- ا Ì 1Ê F. ت fƒ (: ا ا درا 7ا ةر ن i ا A. ت# K# , ا TاV@ ىV Z|7ا — ا VTVp A. YH I j S ،ةراد ﻩdf %& ا روV او V^ ا ء#HBإ qrإ BV ،A ^ ا د و ا درا 7ا ةرادإ ن?@ W+^ ا ر# -y™ ن?,S# ا <K ر f<@ !#y ، 1 ~ ا ةرا #f جور (: ا yاV ا درا 7ا '' «'ا [ d ('و '' ) Hamel et Prahala 1990 ( v رادإ i aو ي ا در 7ا Ì^ j S ن?1E#=7ا AB ة>? -.و !#y ا ™ # $ p ارV . L† # 3 ، 1 ~7ا ح# K %/ # 1PŽر ارود . ر# -yا نأ # 3 ةراد W+B إ 4 .#B ةVB#i3 ا درا 7ا ةرادg@ ا ن?@ W+^ ا ر# -y ن?- واز A. ا درا 7ا ةرادإو ا ةراد : 2 * Tد ن?,S# ا 4n و لو j6 ا ﻩ# w qrو وا› ا (Dyer) † ) Schuler ( M 3و \:. E ^. ا و#S را 7ا ةرادإ qzB Ì T ن?-“ر#i. qzBر# - ا اd$ †و ا داVBإ %/ yV- ا ا د : أ ( -®و ¯ر(R ا : 7ا ا ا داVBإ %/ ا درا 7ا ةرادإ %rو~1. 3ر# . مVB qzB م i 1 ~ FÂوو —# @ ء# -3' @، .#^ ا ا ' } d =- .ز+ ا ا درا 7ا ت# # 1 ~ . ب ( :(Œ ا ¯ر(R ا : إ نأ ى S . d=. أV T نأ Ì T ا درا 7ا ةرادإ م#f ! ا ' —# * درا 7ا ت# # جذ# Kو ت# ا ' ن?@ F toا qzB›3 ´I#, ا j6 ا ﻩ# w K#, ا وا› ا ا درا 7ا ةرادإ Ì # أ E ^ @ #=$ ‚ ^-T .÷#E، ا j S، ا ' A. ن?^. ع = #=7ا M -x ، ا درا 7ا ف a A. “ H7ا ت# 3 1 او MWا 7ا نأ %/ ﻩ# ' اdf #  ا , 1

Armand Dayon ," Manuel De Gestion" Ellipses , Auf , Paris,1998.p: 332. 2

ةرادإو ا ' ن?@ W+^ ا MW - %r#- #“و، 1 ~7ا ف a A. ةV -^7ا ا ' ˆ K ف+-y#@ ا درا 7ا 1 ~7ا ف a A. ةV -^7ا !#ãoا ا ' ^ a qzB . Š‹(Œ ا ا : ا درا ا ةرادإ ا ا عا :أو ت(: • qbVT ﻩ# ' اd$، 1 ~7ا ا إ A. أ› -T w ء›p P ا درا 7ا ةرادإ ا إ نإ ا إ نأ V3~T يd ا %& ا .#L- #@ # ر ، ؤر F. ‚@#H- و ‚Eا - ا درا 7ا ةرادإ

^; (: ا yاV او pر#ãoا تا ?N-7ا ?õ• ƒ %/ v l اd$و #CG.Vy qzB ^; #C•÷ ، 1 ~7ا فاV$أو، 1 ~7ا #CDE . لو $%& ا : ا درا ا ا ا ت(: • درا 7ا ا إ #f ; ت#K L. ةVB ك#=$ ‚ õ ا #fa# رw ر# -B %/ #$dyأ ةرو n ا A. ا

#. 4 <^; ل+y A. #fEاV$أو #f — ‚i6 (: ا 1 ~ .#^ ا ا F. ا } ن?@

KV و #Tا›. A. v@ F -ر#aإ وأ +yV. ا ا درا 7ا ةرادإ ن L v=.و ،ءىو#1. A. v K#^; #. = 1 ~7ا %/ ن? .#^ ا ن• Ê ا تارا i ا F 1 ا إ qrإ .#^ ا ا p يأ 6= ا qzB ت#K L7ا ﻩd$ لو#= ز# T A. ء() Ê لو#6= و ، ا درا 7ا #T#nW %/ x-.و %r#- ا : 2 1 ( ؤ ا : ت#S H ا AB ‹^; %m %r#- #“و V ^ ا i-17ا 1 ~ ةراد #C– ى (: ا i H ا %m p %/ #fi i6 qrإ 1 ~7ا فVCÛ (: ا ل#. و ت#T#N ا يأ ،võاVSإ Ìpا ا >? - او #fi i6 ب H7ا #f^Âو %/ !#=^ ا F p كر# c نأ 4f7ا A.و ، ?N- ا س# أ ؤ #E ، H ا ، S qzB } ذ VB#1c j

و~17#@ س#1S و عاV@ و ‚ ãoا qzB ةرVi ا› ›^;و د ftoا V S ا i-17او Â#Zoا ﻩ# . 2 ( ( ا : A. # ا ﻩd$ ‚- ;و ،#fi i6- qè1; = ^. # @ ˆ . 1 ~. يأ د pو نإ #CDE ^; (: ا OP ا 3 ا درا 7ا ةرادإ # 1Œ #@ #.أ } ذ (•E F. .#^- #@ ‚ ^-7ا ء›toا ?N- w 1 ~7ا # ر نأ RS+ و ،#CG # ر A. اء›p , T يd او 1 ~7ا %/ ي ا =^ ا @g wإ را -(: ا تا ?N- 2=3 #K# Sأ #f TV^; 4-T نأ A5 T #C•أ ط#iKو تاVTVCG او ص ا %/ ثV6 M^n او ة i ا . 3 ( فاU' : ،ةرادÅ V3و # ر qrإ 1 ~7ا ج#-6 ا فاV$ qrإ ج ا pأ A. Ìpا او ةدV67ا ت# و~17ا ء  %/ } ذو #$ز# Kا NÊ #fi i6 ب H7ا فاV$ ف ^; نأ Ì T j S ،V Sأ ? V 6. '' ) ا درا ا *n و ا + ةراد " ، راد ة ?17ا ندر ، ، 2009 ، ص : 24 . 1 ،(ë 1 ا %zB '' ﻩ @ذ • ‘ '' ص : 76 . 2 ،ر - p A@ {o#!› ›^ ا V B '' ﻩ @ذ • ‘ '' ص : 92 . 3

#C– م# i ا

1

%/ %b# toا Vfto#@ #fi i6 ب H7ا áŽ#-= ا } ا فاV$÷#@ V i و

، H ا p ? i ا p %/ #fi i6 ب H7ا áŽ#-= ا (•E N 2 ا فاV$ #.أ 2 . â^ E ، ? i ا p وأ H ا p VTV6 vŽ  %/ 4-T نأ A5 T (].ز ر# ^. Vp T wو اd$ $و ،تا = B وأ تا = ô y #f 1Œ #@ H ا p نgE 4õ A.و ،را i- ™#@ 412 ت#1 ~7ا ك#= S+-7او VTV ا ?N- #@ #fEو ƒ 412 ى yأ ت#1 ~. ‚ ن?-Œ ن LT #f 1Œ #@ H ا p نgE 4õ A.و ، 1 ~ .#^ ا فاV$ ء  %/ ا ا درا 7ا ةرادإ فاV$أ FÂو 4- و ،تا = ث+õ وأ و ^ i6 qrإ ا درا 7ا ةرادإ qè1; (: ا فاV$ 4$أ A. %zT#. #fi : dpو ب#Hi- ا .ز+ ا ة $#7او Ž+7ا ا درا 7ا ب . ا درا 7ا H و Ì رV . ا درا 7ا K# ! . ا درا 7ا>? 6 . #$ H و p#-K ن?16 . 1 ~ 4Cù# -Kاو ن? .#^ ا #Âر = . فاV$ M - نأ Ì T 1 ~7ا فاV$أ ن•† #C••† ا درا B  7ا 3 س# i ا K#L.g@ K .و ، i.و “ -5.و ‚ i6- @#Wو ةدV6. ن L نأو Œ.و .#†و Z[او ت# وأ تاذو ، % #@ F. i1 و ^ اV† . ن L \:S # =.ز ةدV6.و ،ى y فاV$ #CÛارا W ﻩ# ا %/ ةرادÅ #Tد#$  A5 و % #“و ا } ن?@ ‚ 1Œ- او .#L- ا ت# B } d3و ا درا 7 ا ةراد !#=B و ، S#K A. ى y ƒ ا ت# ا ا 1 ~ .#^ ا ل+y A. ى yأ S#K A. L ا %r#- ا : يروVtoا } H7ا # 3ز '' ارد ت³(´و ت( %*ƒو b '(- ، ا ) ةراد) '' Fœز - او Œ ^ ا يزور# اراد '' 2005 ص، : 52 . 1 ،V Sأ ? V 6. '' ﻩ @ذ • ‘ '' ص : 42 . 2 ،V Sأ ? V 6. '' ﻩ @ذ • ‘ '' ص : 44 . 3

bcر de ا ) I -31 ( : م M-op ا ) d (es ا ا ر(’Qا ”• رUl ا : ´ !و B iB ،%z '' ﻩ 3ذ ‚ Fp . '' ص، : 73 # ر ت# H-. F. ‚@#H- و .#L-T ا درا 7ا ا إ ء#=@ نأ #= ن? T L #E اذإ (ë <=- ا L f ا ت# H-. F. ‚Eا - و .#L-T # 3 ، 1 ~7ا ا إو ) تاء# 5 ا A. ت#p# -Sاو تارادإ ا درا 7او ( - او .#L- ا اd$ نgE v Bو ، ن? K#p qzB ن LT ‚@#H : 1 _ o–“اU ا d (es ا : #fn^Ê F. B# -.و .#L-. ا درا 7ا ةرادإ ت# ر# .و MŽ#ƒو نأ v@ د i7او E ،â^ ا إز# K™ .#L-. م#<K L ; (• ا (ë <=- ا #f L $و 1 ~7ا . _ o·ر(’Qا d (es ا : درا 7ا ةرادإ ا إ ن?@ .#L- ا #ffpا T pر#ãoا OP ا ت#TV6 ن•@ د i7او $ يd ا %z5 ا م#<= ا A. ء›p م#<K %m ا درا 7ا ا إ نأ j S ،(ë <=- ا L f او ا إ qzB ; (: ا ، 1 ~7ا ا إ #CDE # @ (ë <=- ا L f ا ا ا إ (: ا ، ا درا 7ا #fn^Ê F. .#L-â^ ا 1 ~7ا # رو فاV$أ ‚ i6-. ،%z iB ´ !و B '' ﻩ @ذ • ‘ '' ص : 44 . 1 ™(n ا ن›:ا R ا ن(e ا د(lsc+ ( n•s ا ق d*N ا ( ر ا (f¸ ا إو ﺔﻴﺠﻴﺗاﱰﺳإ ﻞﻜﻴﳍا ﻲﻤﻴﻈﺘﻟا ا إ درا 7ا ةرادإ ا

Š‹(Œ ا $%& ا : ا درا ا ةرادإ ا إ رودو ا )ر( s“ا F p م i 1 ~7ا ا إ ز# Kإ ت# H-. ء  %/ ا درا 7ا ةرادإ #CDE # @ #CÛارادإ دا 7ا فاV$ ƒ %/و ،#CG # رو 1 ~7ا ا إ .Vy qzB ^œو فVC L Ê ا إ F @

#CÇ. Ì1I و nE ر# -yاو ،ت# ا ﻩd$ FÂو 4-T ،#fi i6

: 1 لو ع - ا : •¹ ا ت( ا + ا %mو ‚ i6 pأ A. 1PŽر Hy AB ةر# B يأ ، L3 1 ~7ا qzB ة H 17او .# ا #- ا ت# ا ' ; %mو 1 ~7ا فاV$أ : 1 ( را Rs + ا إ : Hãoا ô =@ .Vãoا %/ را - ' #C– V iT 2 ن?16- ا AB j6 ا F.

A. ع K ثV6T w \:S y نآ A. ةدوV67ا تا ?N- ا â^Ê ل#yدإ ل+y A. ءادê %& رV- ا ،د toا # 1I ة i-1. OP@ #C•أ ر# -Bا qzB #C– H 67ا OP ا qrإ <= ا ﻩd$ \] 2 (: ا ت#1 ~7او تاVTVCG او ص ا A. i ا qzB ي -6 و 3 Fi و ، 1 ~7ا ع# إ ƒ %/ ا درا 7ا ةرادإ qzB يأ ،#fB#Âوأ %/ را i- ' ‚ i6 و ا درا 7ا #T#ni اVTا> . #.# -$ا ´H^; نأ را i- ' ا #f #S qzB =- او Ì رV- ا á.ا @ ء#i“و ب#Hi- ' W 4 ظ# Zoا p÷>? 6- #@ i ^-7ا ت# H-7ا ةد# ز F. ، qzB

%r#Zoا FÂ ا qzB <E#6 4f^Eدو ى yأ ت#1 ~. qrإ 1 ~7ا ك w \:S ة>? -7ا # ^ ا

1 ~ . 2 ( *n ا ا إ : CG17ا ءاد تا †~. â^Ê %/ ƒ Z|. ةد# ز د pو (]^; V 1 ~7ا W A. E ، ح#“ر K لV^. وأ ق 1 ا A. 1 ~7ا S وأ ت#^ 7ا K لV^. ,. = نأ 1 ~ A5 و # pر#y وأ # yاد 5 . أ ( o–“اU ا *n ا : H وأ ق 1 ا H وأ >?3 ا ت# ا ا ل+y A. %zyاV ا = ا 4-T نأ A5 و قا ê 1 ~7ا قا yا pرد ةد# ز يأ ،ا>?3 ß3أ ء() Ê A5 و ء() ا ô K ^E (]^; >?3 #E ،á-=7ا ،ت# -=7ا ô =@ #Zoا ن? #Zoا ء+ ^ ا F t 2 “ H. ^ او i 12 ا د ftoا ةد# ز ن L #=$و ا A. 4CÛ#T .و 4f3+CG ا لV^. ةد# › بdtoو 1 ~7ا #f.Vi (: ا ت# -=7 #nTأ دVp ء+ B 6 . V@ w v=.و درا 7ا ةرادإ ÌK#p A. م# -$' A. V › @ â ^- او Ì رV- اور# -y' #T#nW É<6 نأ ا . ب ( o·ر(’Qا *n ا :

ج#.VK' 4- و ،%& ا ' M #6- او ذا 6- 'و ت#p#.VK' ل+y A. ‚i6-T VW

ت#W+^ او 4t oا j S A. # 1I C–# 27ا ت#1 ~7ا ن?@ ةد#B ج#.VK' ن L و ، ß3أ وأ ن?-1 ~. ن?@ #fn^Ê F. Y .VKا (: ا ت#1 ~7ا ء# أ A. ‚- . VTVp 4 ا ةVTVtoا 1 ~ ن L و ، Zoا . .أ # 1 ~7ا م i يأ ،ˆ . ذا 6- ' اd$ ن LT j 6@ # y +.#L-. ن LT VW ذا 6- ' ل+y A. = ا ،V 1 ا V 6. B# إ '' R & ت³(´و b '(- ، ا ) ةراد) '' jTVZoا ´µ ^ ا Ì-57ا .، ، 1990 ص ، : 200 . 1 › ›^ ا V B ،ر - S A@ {o#! '' ﻩ @ذ • ‘ '' ، ص : 232 . 2 ،V Sأ ? V 6. '' ﻩ @ذ • ‘ '' ، ص : 46 . 3 iB ´ !و B %z ، '' ﻩ @ذ • ‘ '' ، ص : 86 . 4 ،4 #1 ا V ^ V ~. '' ا ) ةراد) ت( ( أ '' ن# B ، Œ Žاوراد ، qrو ^ H ا ، 2005 ص ، : 168 . 5 ،V Sأ ? V 6. '' ﻩ @ذ • ‘ '' ، ص : 47 . 6

#fa# I وأ #f # B÷ م#^ ا ˆãoا ô K %/ ى yأ 1 ~. ءا † qzB ذا 6- w#@ . A. ()*أ ا .#L ‚ i6 وأ 1 ~7ا ﻩdf م#ãoا يدر . qzB ة H 1 ا ل+y . ذا 6- ' ن LT VWو =T# -7ا ل# B A. B =-. < 67 1 ~7ا A L (]^œو ˆ . ?— . .أ # ت# ر# . #$درا . A. ء›p AB ء#=N- ' س# أ qzB Ž#W ن L ج#.VK' ا إ ƒ %/ ا درا 7ا ةرادإ ا 1 . VTV6-3 ، ا درا 7#@ i ^-. ÌKا p ةVB VTV6 و م# i ا ةرو  %bV-1c # . 4-P A ؟ \:.و ؟#CD B ء#=N- ' ؟ #7ا #CÛ#n ^; FEV ف M 3و ؟ ء#=N- w#@ H 7ا K K#i ا ر . %m#.و

؟ ى yأ ƒ ƒو A. i=T ف يd ا A.و ؟ ن?-1 ~7ا %/ ا درا 7ا á.د 4-P M 3و

$ #.و او $•- ا ع K ؟ ن? i=7ا v Fnx يd ا Ì رV-= ا ا إ #S %/ #CÇB M -x ا إ (•E 1 ~7ا %/ ا درا 7ا ةرادg@ i ^-7ا ت# ر# 7ا ^ H@ } ذ õ•- و ،%zyاV ا . ج ( ش(*•:+ ت( ا ا : إ ن #nTأ A n- # “رو M #L- ا i A n- †# 5K' ا ŒT نأ -67ا A.و ،ل ! i ءادأ FWاو F. مء+- ن L †# 5Kا ت# ا ا اذإ ، Wأ # B #CÇB á-ة a#x. qrإ ت#1 ~7ا } ض ^c VW - أ #. اذإ يd او ´IV-7ا ت#1 ~7ا 2 . وأ Tد# -W' ت# i- ا Ì 1Ê راV6K'و ´IV- ا اd$ ن LT VWو W' = ا تwV^. %/ Fpا ثوVS يد# -#-K ةء# 5 ا مVB وأ . وأ ، p ن?1E#=7ا ÌK#p A.ر#L-@' #Tا› . H و = %/ , -. ،â x- او ش# 5K' #S ƒ %/ ا درا 7ا ةراد™ ()äPŽ ا روV ا ن L و 1 ~7ا A. ج x ف (: ا # ^ ا ةVB#1. اd3و ، # ^ ا M #L i- = ^. B ˆHy . Š‹(Œ ا ع - ا : ل(*ƒ تاU´و ى s -–ƒ • •s ا ت( ا ا ضا —÷ =. ةر @ #CG .#^. 4-T (: او ل# B 1 ~. A. ء›p %m ا ل# B ةVSو نإ ا ةراد yاد á-=. ط Hy وأ م#1Wأ ن L #. # #— ﻩd$ ا ل# B تاVSوو ، ا ت#1 ~7ا ة ? 5 3 } (•E ل# B #.أ ، A n- (: ا ت# ^ ا 4 ت#p#S T# 5 ا ‚ i6 3و ن?5 CG17ا ن?5 CG17ا ت#p#Zo # ا وأ T# 5 ا ‚i6 M 3و ة>? -7ا تار#f7او تاء# 5 ا A n- # 3 ،4f T# 5 ا . تاVS vp . وأ V† . @#, @ ن L \:S M 5- ا ت# ا ا 4 4-T vKgE v=.و ، = ^. ل# Bأ

Sا . õ+õ ك#=$و pر#ãoا #CGOP“و 1 ~7ا ن?@ .ءا 7او م#t I' A. pرد .#W™ و#6. اذإ (•E

%m M 5- ا ا ™ 1PŽر : 1 ( Ÿ˜ ا وأ ةد( ا ا إ : ي i ا م# -$' ل+y A. 4- ا إ ،ص ا Ã6 @ 4-CÛ =7#@ i ^-7ا تار#L-@™#@ ﻩd$ ^;و ،ةVTVp ت# -=. 4TVi ل+y A. ق %/ qrو ن L نأ ،ق 1 او á-ر#L-@' ن LT j S را - g@ .#=-.و 5 .#=Tد OP@ %/ م#B L Ê ت#1 ~7ا ت# و A. عاV@ و 1 ~ 1Œ #@ $أ ß3أو qrو . ، %z iB ´ !و B '' ﻩ @ذ • ‘ '' ، ص : 86 . 1 oا } H. # 3ز t ،يروV '' ﻩ @ذ • ‘ " ، ص : 205 . 2 ،V 1 ا V 6. B# إ ، " ﻩ @ذ • ‘ " ، ص : 26 . 3 ،يروV ا } H. # 3ز '' ا ‘ ﻩ«ƒأ » -: '' ، ص : 244 . 4

درا 7ا ةرادإ ا إ ن L ا ﻩd$ ƒ %/و ت# B K ب#Hi- ا M ,5 %/ , -. ا ة -1. Ì رV و 4 ^; á.ا @ d = و 4 و ،ءاد A. %r#^ ا ى -17ا تاذ ا تار#f7ا A. ة>? -. #. ت#n ^; á.ا @ 4TVi } d3و ،ر H-.و VTVp l 4TVi A. 4CÇ 5 - ا درا ةر H-.و ^EاV ا ى -1. ةد# › ، ƒو ^ ا %/ . 2 ( ƒ(™U ا ا ) : را i- ™#@ ()*# أ L Ê 4-CÛ (•E ، . tì ا ا â iK (•E

4 A.و ، #Zoا #CG Sو %r#Zoا #fW qzB <E#67ا لو#6 ا ﻩd$ F 2 (: ا 1 ~7#E ،ت# , او

وأ L f او # p =5- ا %/ اVp a ت+TV^; ^Ê م i (•E

ج#-K ق a %/ .

درا 7ا نو~† ع#Âوأ %/ را i- ' ‚ i6 qzB ا درا 7ا ةرادإ ^- ا ﻩd$ ƒ %/

>? 6- ا ةد# زو ،#f #S qzB =- او Ì رV- ا á.ا @ Éi 2 و اVp W ب#Hi- ت# B V =1E ، ا

F ا qzB <E#67ا qzB ن?7#^ ا FEد pأ A. 1 ~ %r#Zoا . 3 ( % % s ا ا ) ) UsN ا :( ل# Bأ ق#HK qzB 1 ~7ا RE#6 ا ﻩd$ %/ i-1. ) Y@#õ ( ك#=$ ن LT # =P@ ، õ A.و ،#. ء()ð %/ H وأ ر#L-@إ ا F 2 (: ا 1 ~7ا نgE 4 ا و . tì ا ا ن?@ Fi 6- ا V-^7ا ا \ë1; (•E اdf و ، B#EV ا ˆ ا وأ . ا درا 7ا qzB <E#67او ب#Hi- ' qzB ا إ ا درا 7ا ةرادإ (] F ا اd$ %/ رVf ا i A. #CÇ 5 و تار#f7ا ى -1. FEر qrإ فVCÛ Ì رV á.ا @ 4 # 3 ، #^ ا تار#f7ا تاذ VW# او ›Eا S # E # 3 ،درا 7ا A. . (Œ ا ع - ا : •¹(¼ ا ى s -–ƒ ا إ £ ا درا ا ةراد .#^ ا ا ن?@ بر#n ثV6T wأ ة#Bا . ا ا درا 7ا ةرادإ qzB Ì T ،ة H17ا فاV$ ‚ i6 qrإ ن# ^1c # $+3 نأ j S ، ا درا 7#@ !#ãoا #CG ا إو 1 ~ 17ا #CG ر# .و #f Ž#ƒو ا إ 4 @ م i ا درا 7ا ةرادإ نأ يأ A. 1 ~7ا yاد i-ر# -yاو ،Ì رV ،ب#Hi- ا .. 1 ~7ا ا إ فاV$أ ‚ i6 %/ 4f1œو ‚Eا و 4t ŒT L Ê ، öoإ %/ v6  4-P # 3 ت# ا إ Fµرأ %/ ا درا 7ا ةرادإ MŽ#ƒو ت# ا ا M Œ A5 و L ا 4Wر %rا 7ا :

bcر de ا ) I-32 ( : ا إ ا درا ا ةرادإ ت( ر(* و •¹(¼و ت( رUl ا : ،%z iB ´ !و B '' ﻩ 3ذ ‚ Fp . '' ص ، : 89 ا درا 7ا ةرادإ ت# ر# .و MŽ#ƒو %/ رV # أ تا ?N; YõVS Vi (: ا تw 6- ا #CG.› - إ ،#f ^µو #C– H 67ا OP ا %/ تا ?N;و تاV -1. A. ثV6T #. Ì 1Ê ،#CG ا إو ت#1 ~7ا qzB تأ a =Tد ت# B ا درا 7ا ةرادإ ت# B Y6 !أ } d“و qzB V -^; ةر H-.و ة ?N-. 5 .# i WV ا ةءا i ا و ، 1 ~7ا ا ™ ‚ ^ ا 4f او v=.و ،‚@#1 ا %/ 4-T ن#l # 3 ˆHx7ا ت õ -@#õو 5 #- Y1P # Tg@ ض ^= ‚@#1 ا L ا ل+y A.و ةر ld7ا MŽ#ƒ ا ت# ا إز : 1 ( ا درا ا • ا إ : #f # Bأو 1 ~7ا ت#p# -Sا TVi 4-T ا ﻩd$ %/ ر# -yا qzB VB#1; (: ا nE ق H #@ dy و ،دV^ او ت# !ا 7او ع = ا j S A. درا 7ا ﻩd$ A. 1 ~7ا ا إ ت# H-. F. 4t Œ و \)ð# -T # @ } ذو ،#f nEأ 1 . ن#LE #.ا› ﻩd$ A  ا درا 7ا ةرادإ qzB ‚ yو ،v- L $وأ ^ ا V=$ ةد#Bإ ا ،تاd ا H K#L.™ E و ،#CG ر# . %/ و~17او Zo#@ ر ^ او # Zoاو ةر#õ =B #C– MŽ#ƒو

A1Sأ Tد#7ا درا 7ا ل+N- wو ،ل#^ ا V toا ءادê 1 ~7ا %/ ا درا 7ا FEدو F t ; pأ A.

ل+N- ا . ، %z iB ´ !و B '' ﻩ @ذ • ‘ '' ، ص : 89 . 1 ﺆﻤﻟا ﺔﻴﺠﻴﺗاﺮﺘﺳإ ا درا ا ةرادإ ا إ ^ ا ت#W+B ا إ * F. W+^ ا ا إ @#i= ا * F. W+^ ا ا إ . LZoا * .+1 ا ا إ T# Zoاو ا إ ت#n ^- ا * ا ا إ Ì او ر p و * ا إ #Tا›7ا ƒ ا * ا إ ›Eا Zoا ا إ =- او Ì رV- ا * ا إ 4TVi ءاد * ا ا إ 4 ^--17ا Ì رV- او * ا إ تار#1. W ا ا إ ا درا 7ا A L * ا إ 6 و 4 ^ ا * ا إ ˆ Hx 7ا درا ا * ا إ ب#Hi-* ﲔﻴﻌﺘﻟاو رﺎﻴﺘﺧﻹا ﺔﻴﺠﻴﺗاﱰﺳإ