:propter AnafiaGal}am x

I~4

FR.AN

C~HO/m-OM.

lN, LIB. II.:

casTheodofianœconflitutioriis

dê annis

xj(x.l.j.Cxle prœfcr.trig.quâ

:propter AnafiaGal}am x

L •.annor.t.Jp)deciGone~~.l.~.~d.vbi

quz Theo ,doGus

orniferflt,Anafraliusgetlçr~li~cr SOl-ppl~x.':ls~ll:.~ed

nulla Hhru.m ,quxl1:ionum

omnium

prop()o:itur:verwn

p~c/o.I~, vtri,taeramentaliti~

iuliurandum de

inuefliturafatladefer~tur.rn

gliadeeidenda

nouaMè- diolaneniium iurifconfultorum

Tapientia 11rofertiir:-'vr

miles iuret

vé,l

patrern fuu111,Ve1 te

inueltitum

fuîLTè:quaG vero fi de

înuéltitura quzra-

tur,non vtriulque.ôc l'atris &

nliJneee{fariainueftiiutafuerit.Et,Gliliu~

inueflitusfuerit,non

ornnis{ublat~d':lbiratio

Gt.

Ncque

hue peniner, quod de prxfcriptione

dicitur.hb.2.tit.2.6.§.~:&:ti~'33.~.I.Narnin illis

la

^lQ

cisva{allus'& pro fuo,& Gbi,&bona fldc polsidebàt.hic vero crediter

&

alteri,& pro alieno,&

rnalahdepofsidet.ViJendu~nigitureequid

eom-

modius

ira legi pofsit:

lurare ptltremJûum

(f)

fi: non vt

vuIgo,..veljê. nam

œquè

in filio,

vt

in parreinuefliruramrequiri

Ïatis plane conltatex

Iibr.

a.tit.j.ô; tit.jz.

Sedeccerurfus

alterum

repugnanti-i"vitiUlu

eum lib.r.ti, n.

vbi non vafallo.Ied

paribus curiz

iuramcntum deferrur. '

~ '~10

LIBER SECVNDVS

F E VD 0 ^{R V M.}

~ ..

De Feudi cognitione. 'Titul.I.

ArgumentUln

§.r. 30

111caufsis feudalibus iusmoribusreceptum, obferuandum cft.vbideficir,'exem- plum

è

Iegibus Romanis inducendum cft.

Obertus

de

Orto Anfelino Iuo dileéto Salutem,

TEXTVS.

eA. VS S ~.~ ^Mj quaru111..J,cognitjo ftequen ternObü committitur,alù dirimantur iure Roma- no,

_{ati~ ~ero}

legibUJ Longo6ardofU111..;, ali4 aute1J1.J

i ^{(ècundùm regni} con.fùetudjne'ffLJ~qu4 qua11.q~a~

^4°

=='c.::..:=-

=,_rJint~arù,é5' quanquamJècundt!m diuerforum 10- carum au!curiarum more!Jintdiuerfl,nec6reuiterpofint

_dict~nec

hoc

ItheUo

·:F E V [) 0 It V McoM-M ENT A RI

1;

J$1 libeUojacilècomprehentii

~.

'VJùm -11lmenftHdiquiinnof1rû P4rti6U1 06 tinet, proutpôfl6ile eft exponere libi nrc1fariuTf/-J dUxi. ·ln ;udicio ëtenimquod de

ftùdii4giiur~;Uudlegi6H1noffri.t

contrarium dici JO..

let. Legu"m autem Rqrn~narum: n,o'n fjJ1Jltü au/orittU :ftd non ttde()

'rJim(utl;m

èXfend~nf{f)t

vJùm

rr.;inc~'1ut more!.Strehu;Uf 4ufem

legif}eritU!,ficUbicifmemerjèrit;'qüironfùetudine Jeudi

non

Jit

^r:r;m..

prehellfUi1:alfJue calumnù,

^7Jtipolf

r it 'ete fcripta.

: - C 0 M ME N T.

10 ' ..

O/;ertN,1

de

Orto.)

Hune Mediolanenlern

confulem Friderico

imperan-

te fui1fe, docuimus initio

lib.r,

- Jure'J?.gmallo.)

Horumtemporum hœc fuit ratio, vt in Rornandiola, id eO:,cxarchatu Rauennœ Iuflinianice_l~gesvalerenr.in Lombardie ve- rô.iplorum LangobardQrum,iura&in{Ütuta;qu~tribus Lombarda

li-

bris continentur.Vbi vero Icripra

lex deerac.confuerudo

{peaabatur.v~

in Lombard.libr.a.eirul.ar.l.penulr, Placuit nobis inierere, vbi lex deell,

prœcellarconfiierudo:

&nulla.

eonfuerud..o Iliperponatur le.

gi,

lic

enim

legendum

arbitror.non Regi.De l(:gibu.s Jufhnianicis

confiar

ex Rade-

z.

⁰ uici lib.l..cap·s.vbi de Friderico

Ahenobarbo

(cribens his vrirur verbis;

hahénfque

quatuor

indices videlicet Bulgarum.Marrinum.Iaccbum&;

Hugonem,virosdifertos,religiofos,&inlegcdoébfSünos,lcgutnquein ciuirate Bononienf doél:ores,& mulrorû

przceptorûaudirores.

QJ!.in..

etiamAnd.Ifernicus in prafat.Peud.Ïcribir, non modô

inïquibufdarn

'im pcrij partibus

leges

Langobardorum

Ceruari:in

aliis R ornanorum :

ve

rumeriam in vna&eadem

terra.inquit.funt

multi viüenresiûre Lango-

bardorum,& mulri iure Romano. _~. r -

'R.!'gni

confuetudinem.)

lus

^ergo

feudifticum

ⁱⁿ

Lélngobardia

^partim

Ccri

ptum erat:

quod lm

peratoruln conûirucionibus conflabat,

Lotharij,

'3₀ Friderici& aliorum.parrim non Icriptum,

quales

erant confuetudines, dequibus infrà_tit.1.~.Hîcconfu~tlld.regn,incip.Conluerudinis aurem

&legis,

par

dl: auétoriras.l.de

quibus,31..D,de

legi.&

[enat. Poltea

ramen

Inagnam parteln earum

conlireeudinurn

literis mandarunr, ediéto Re- gis Lhoraris.vt in inicriprione

leg.Langob. Leges

Lanzobardorum

quas

Lhoraris Rex fola

memoria

^& vfu retinebat.êc

compoluitiufsîtque

^edi- tlum

appellari,

Sic_Gcrm~nkumius partün [çripto, parrim moribus

co

fiitiffe,patet ex

epifl.Prid.

^J.

EtGerman.Epifc,ad Papam

^{Adrianumr1 Il.}

-apudOehonem Friling, Duo Iimr, inquiunt ,quiblls

noftrum

regi

^0- porter

imperium.leges

_f~néhrImpcrarorum,_~vfus bonus

prœdeceflo..

4₀

rum

lXpatrum

noflrorum, .

. -lnnoilruplJrtihm)

Ex

quo ftudijhUÎllfce mileria intelligituricum ca

omnes difeunt, quz tamen nulquam nifi anguûo admodum in loco

prolegibus valuerunr. '

Q..-

3 Vilil

186

F K

A'~N

c. ^{H ,;0:}

^':['"Q

^M. 'I1ht""L. t B. -,'III.

vi.lidaufJoritaJ.)

5umptulU ex

LJ..C~qua::lit long~confuet.quo<:ieiùsfi~

luilefà6tuminlib.2..titul.2.3-PQtauimus. " " , ' , ' ^'-.!

Vjùmrvmcant~autmores.)

ybi detendis

ag.itlfr:'n.~que

mirum.cûmin

~i5

nulla de fcu dis ne minill1 <l q\lidem fufpitiq'fit.

_E~emplis igit'ur,~

in..

duétione vti

licebit ex Iufl:iiii.a.h'i legibus,

cUl~ea q~xftio proponetur~

'q ua: iurefeudifl:ico decila non'

é~^..tq~i 61iul~è4.in

fin.D.adTrebell.

, . ~ . ,'" ^{~ )}

Atgu[l'kntuiu§.'1:\~'1 ,\',. ' .

F eudum non niii rerum immobiliUfll,aur[010cohzrentiû,aur qu:e immobilium JO numerohabentur.nec nif! vcl inucfhrura,vel[uccefst~neacquirirur,

T E XT V 5.,

Sciendum eft eatem (euâu'tfJ,jiue 6eneJicium non n!fiinreb&

fl!t~

ttutfllocob~renti6uJ,

dut in

&S[qu~

inter

_immo6~/ia

CJnnumerantur (veluticum dec,-:zmera,dut de'cauena

feudumda~ur)

poJ/è'corf1Jle1"ë:

acftudum neminet» p0lft acqtûr,ère, ^niji in/teflitura'auiJùccefione. .,

C 0 MME N T.

eAreb~Jôli.)

Verbum Iuris.Seneca Iibr.quϞ.nat.r

^I.

Tenia HIa par{i 2.

⁰

de agris,terris,arbulhs

& fatis quœrir.ô; ( vr Iuri[çonfultQru verbe vtar}

de omnibus

qua: [010 conrinentur, de

feudo in

te. [oH cxemp lum eûin lib.I.tit'4.§.6.vbi

feudum in manfo conflirui.dicirur.

~n

niJi.)

e5Yirum eft aurem Ieudù

in rebus

mobilibus

non

conltitui;

cûm in iip.CJuaG ,;:[u$fruétus

conllituarur.l.r.Didcvfufr.ear~rer.&:

pa{sün

dicaturfeudum de.

camera

&

caucnaconflicui.qnod.idem.cftcum

V[U- .fruétu

pecuniœ

conflituro.l.lenatus,

D.eod.

Scd mobilium rerumdo- minia apud

if\:os

militares

legil1atores

incerta-plerunque habebanrur.vc .vel

ex

Specul.Saxon.lib.r.inrelligi potefb.artic.œ.vbi res quidem

immo- bilesfine

_a~natorumconienlu alienari veranrur.Mobilia autem(inquit

lex) pocellquiuis alienare,quandiu

prœcinétus

gladio

&

c1ypeo Iuum

j

o dextrariurn Iineiuuaminc alicuiusaicendere porerit:

dumrnododcxtra rius&

ittepa

ei teneanrur,

pedibïilque

ei

us

lapis veI

truncus cubitum

Îi1

alritudinehabensÏupponatur. Et.hinctortafle prima

origo Iegis

Fran-

cogallicx,

qua

dici

Colet,mobilia non

habere

[eétorem :Me.ubLes n'of;,.f

If/int

de

fù;tre. . ," ._,

Solo coh.trentibm.)Vtin

fil

^{perhciequz natura}foloeohzret:l.oblig~­

,rionurn.aa.Dide

oblig.& aét.l.quiaaceruus,

ro.Diquod vi

aut .clam.l.r.

§·3·D.vd

polsid.Cœtcràque

pa{sünenumeratain],q.u:ditum,12.§,.eav~- rôql1X

folo,D:de

infl:r.ve1i?ih.I.lulianus,13.§.vlt.&11.fcqq. "

In~e~^'m.mobtflac~ll~umtratu~.) ^A

Feudifhs

&: eius

generis (crJptoribus.

_4~O

. nam a

iunfconfulns iura I10lU1.11antur

vti

docuunus

inlibr.Obleruat.j. ' F.cl1d~

aurern

_i~

iuri?us Iunt :ye1uü

Du(a~us,Cornitatus,

Epilcoparus.

Iib.r.rit.r.

§.l.&

hb.2..tltul.lo.Iteln ad uocatia lib

^.1..

rir.a

7·§.qllicun~~c..-.

l

. . 'De

CO MME NT•

FE. V '0 (0 R'V M: COMM E NT A1I\\I

_~':

-:

_I~

i .7)eCamerd.) Locuriofeudiltica, pro

decifla.de Patro,qi

œrario.vtin

Di6h oQ,.expo!üimus. ' :

r ' - . : , ' !

. t 7?eC~uf:na.)

Dequa ineodernlibrodiximus. . . ", ' :

Jn~dfrrura

autjr4cctjSione.)Virium Ieud

if

Hc urn duplex:

vt&Jib.l.titul~

53.-pnmÙm qùia èriam.heredirariafcuda per

inrerpoiiram inuelliruram

~çquiruntur.lib.2..tit.1;4.Deinde

quia feudum Cex

medis acquirirurdo- pa.tione,e^IDprione.perm uratione,

fuccefsione, prorfcri prione,

Polfdsi0-

pc,&;

tradicione,

vt docuimus lib.difpllt.. .

ta fl.!!iJftt

inueflitura

Jeudi. 7ltul.

s, ,

Argumentum.

Inueflircra

nt

ligne;' alïquo.quaf cefl'e pofitfiionis rradendœ corarn paribus cu- riz.Et l1ilîvelperillos; velper excraneos telles, vel per publicum infrrumenrum proberur domino inuefhrurâ negantl facramenrum deferrur : quiniiivel iuret, ve]

fcfCfa.t)aétorabïoluirur. ,

TEX' T V S.

-; InueHitura quidempropriè diciturpoj]èj:o: abt'/iuo autem modo aicitur inueHùura,qu.ando h4bz, -oe!alludcorporeum qutdlt6a- por-

.. 0

rigitul' à Vomino,ftudift inueHituramfàcere, dicente :

_qu~,Ji

qui.,.

dem a6 il/o j4lt,qui alios baba rotifa/los,fâltem coram duo6U5 ex I/lit ftlenniter jieri de6et: alioqu! licet a/if intetfint tcHu, inueHitûra mi- nimè 1)alePllt. Sienim domino adbuc inpojJejfione conilituto, an_tafla fit inueîiltur«

qtJ~ratur,non

de6etprobare n!Jiperfaru curtu il/iU!do

'mus, roe!per publicum inîlrumentum àtrtbUJ roe! à dUObU! paribUJ

cO'Ylfiflnatum.Narn Ji inffrumentum defecerit, 'Vet quÎafaélum non fuerit, rue! quiaamiJfum fit: tune qui probare difiderat,paru curie

'ifiimqu/întnfuëtint, Ojfett{t, qui Ji denegauerint:Jfottè corrspti odio,

' 0

-uel lfatia,fèu pret», f5 dicant ft non interfuiJJè

^CU1'J'J

inueFliturafa ..

él7J fi1erat, rue! non reminiJêi: tune domino cogente lurent taélù Jà-

.cro(an:,1ù !,:npturù,quod huùll rei -uenuuem nejcùtnt:é:t tuncacror aut al.osproducat jJareJ,aut iurifiurandidomino, de/ur e!eélio, rut proinde iuret inuef!ituramfac1am non 1ft, autjàcramentum ruajàllo reftr4t,ê5 ;IIe a!Jf iuret, dut acquie(èat:

_~odfi

iursre paru aliqua

t'X

caujà

re(ujàuerjn~Jnl'c

domint« l'OS t'urare comfellat:liceatruaJallo

etia~pelextraneospr~bare

inueflituram.. TéH/bU! rverà

difiCtentJ~

bU!, iur!fiurandieleâio domino detur.

",,"0

." Pr"prlJpoffftio.) Inuefliruram, nequeab

ioudHerldo

diCtam.ncCJue lacinù

^eife,fed

Barbaricû vocabulû.docuimus in diétionario

(eudi/bco.

Q...4 Haft"

lis: F Ii A':N è'. H'C'-i -'bM A N'l ;''l'N t l B. J.

:

Hana,~elaliud.) Vt feudum cf\: multiplex, itainfeudandi ritùs'e~

multiplex.NamÏuuscuique infeudationi ritus,&qualiceremaniae~aif.

I}egni deferendinotaerat,modôgladius,modô'haûa, Ducatus,&Co- rnitarus

,

vexiIIum:inferioris feudi,hafia vclànnulus.. _ .

Solemniterfieri.)

Vitiofè

vt inuelbiturz [olemairas

duobus

duntaxat

collegis adhibitisfieri debeat:ac non potius pro toro

valallorû collegio.

Mmimè'7.Jatet.)

Vitium repuznantiz, curn rit, fupcrïore, & proximœ

&lib.t.rit.rë. ex quibus apparet, huius quœfliorris

perplexum

&

varium

ius inter feudi!l:as fuiffe.Cûmalij va[alli exranr.ijfoliin nouo cooptan- do,liue inuefliendo reftes [untidoileUib.2..tit.S8.§:1.' _-~ 10

Probarenjji.)Inudl:itur~ probatio contra patronum vindicantem per Pares currisfacienda

dt.

Dominologente.)Vitium

feudiflicum :

Vtq

uis

in [ua

caufla iuhuran...

nU1naduerfarij teflibus delerat_~id eft, vt fi dominus feudum poflidens

inueltituram

faé1:am neget, Pares

autem ,

quos

tellesvalallus Iaudar,te...

fiimonium detreérenr,turniis dominus iuGurandum deferat. Modo enim dixir.Si Domino in pofIeflione

conflituto,

an inueflitura faé1:a fic,

quxratur. .

lurifiurandiele8;o.) Vitium

feudifticu:

vt cûrn

vafallus

non poffidens

[e inuefhrum conrendir, deficiente probatione patrono detur optio,vt^L0 aut iuret.aut aé1:ori deferar.lib.r. rit. 26. §.3.cùm ramen alio loco Ilarua- tur,vt dominus nullo pradl:ito (acramentoab[oluatur.li.l.tit.,~3'§.4.alio rurfiis,VEparrono iuliurandum [acramentalitiUlndeferatur.lib.I.tiE'4'§~

J.&:tit.1.3.

Per txtrancf1s.)Deficiente parium probatione exrraneorum probatio admitritur

.lib

.1.tit.2.6.

Argmnentum §.1..

Varallopoffidenti , velquaûpoffidenti ,fidominusfeudum non elfe inrendae, iu1iurandum deferrur : vr vel jurer, vel referar domino: quo non iuranre reusab-

Ioluirur,

'0

TEX TV s.

Si

_~ero

]7 djâllUJ quidempofideM, velfifèudum

_camer~,^aU!C4-

uen« induabUJ(èu tribU:( acceptionibm quietil quafipoJ!tdeat,domt'- nUJ

aute.m.feud~m

negam ejJè,remJùam

petaJt,'V~1

quodde camera., -ue! de csuen« hu velter(jicut diximUJ) iam jÔlutum eft,deincepsftl- .uere renual : tune noneft opUJprobationefedpojfidentidatlt

eleaione~

aut iure!Jùum ejJe ftudum rec1'U, autdomino referaturiujiufandum.

Si autem inaeHitura ab eo qui vt1à!los non h;"be6at dicatur ft&:

tune fer quoJlt6et idoneos teffCl,4ut perpu6licam inHrumentum p10- +0 , 611fi poteft, aut inopia probationü emergente,

^1C1

decidatur per iujiu-

randum. .

"

COM

F E V' D 0 R V M C O'M M

:E

N T A R 1

I. 18?

C 0 MME N T.

,cAutdomino reftrat.)

Vitium

repugnancie.lib.r.rir.a.s.r.vbi

perfpicut ,fiatuitur, vt

vatallo

pofsidenti Iacramcntalitium iuliurandum defera- tur. In illis autem aliquoties repetitis przltarionibus, quoniam ohliga- tionis

prœlumptio inducirur.l.cù

de in

rern.s.D.

de_v[ur.l.I~

C.

de fideic.

non Gne ratione moueri iudex vidererur , vt iuGurandum -deferret ex

L

adrnonendi.u.Dide iureiur.

.-. Inoptaprobationù.)Vide vraperré

probationem omnem remouet:ne-:' que ad iuliurandum deferendum Iemiplenam probarionem requirit.

1C) contra lib.2..tit.33'§.2.

Argumentum

§.3.

Cum paéhonem infcudoadieél:amallegansprobarionedefhruitur , tum aduer- Cario [acramencumdefertur,VI:id ve1 recipiar,vel referae.

TEX TV S.

Prlltereà Ji aliquu tenorpr,ftercommunem Jeudi rstiono» in in- uejfitura à domino dieatur interuenijft , -uel Ji dtCaturfeudum jû/; tali conditione dediflè,7Jt7J4falltn

ln

jèffluir die6UJ 7Jadatcum vxorejUa ad eccleJiam : omni(a.cHlmlepfo6andi domino adempm ha6ea va-

JI

°jallUJpote}kttem deJendend~jé perfàcramentum. Item Ji v?1fâIlUlper pac1umj}eciale , contl-àJeudiconjùetudinem alleg at , veluti de jilia- rumfûeeefione : lieedlt ei

tenorem,

ji/Olejf lic"'. irueftiturampro6are.

quàd Ji inprolutionc defècerit vel cejJàuerit :loncedatü:r domino hoc denegare iureiurando pr .eftito. ,"

C 0 MME N T.

Preterea

fi aliquis.)

Virium ablurdiratis , vr qui

faétU1n

affinuat , non iurer, fcd is qui negat. Nam li iuramentum probationis Iupplementum efl:,faris confrat ei qui dicir, non qui negat probarionernincumbere.l.a.

3⁰ D.de probat. Notâdum autcm hoc loco efi,eum qui paé1:um contra feu- di naturam adhibirum contendit, pro aétore: qui negat , pro

pofleïlore

haberi :quia in his libris regulariter poLTdfori defenfiotribuitur.Iibr,2.

tit·58.§·4·

Pr~tercomm~ne:n') Omnis enim paého qux neque iuri neque natu- rœcontraria elt.in lnuefrituris admirtitur.lib.I.tit.I4. §.3.

Va:Jat ad

eccleJia.m)~ic lo,quebantur Chrilliani prilcis temporibus,

id

dl: ln ecclelia

prl1n~t1ua,

cum n ulla neque templa,neque figna, nequc aras habercnt. Arn.oblUsContra gent.lib.6.In hac enirn confudl:is parte crim~nn~bismax~mumimpieraris affigere:quod nc:que œdes facras ve- 4-0neranorns ad oflicia confiruamus:non deorû alicuius Gmulacrum con- Ilruam us, aut tormam : non altariafabricemus,non aras. Item lib.8.Cur nullas aras habent, templanulla, nul1anora GmuLlcra,nunquam palam loqu~)nunquam liberë congregari? Cui

Chriltianus paulo l'oft

ira re- fponder:

1,0

FRA N c. HOT 0 M. 1N LIB. 1

L

fpon<1et:Q2od enim fimulacrum deo fingam,.cùm fi reétè

~xilHmes,~t

Dei homo ipfe bmulacrum?remplum quodCI

ext~uam

^,

cu~ t~tus

^hic

munduseiusopere fabricatuseumcaperenon poiSlt?Idem {cnbltLam-

predius inAlexandro. "'

Per1uos

fiat

inueflitura;

ft}

per'luos

recipiitttur. Titul.

^Ill.

Argumentum §.J.

Inueûieara ,deJufia poïfeûione 61th prrtumitur, acvereris quidem feudi edam per minorem inuefhcuraht.noui autern per maiorern duntaxat,

TEX T V S.

_la

Inueftitura aacm, autfit de -ueteri6eneficio : au! de noua: _qu~ de veterijit,etiam à minorepoteftjiert:Siue auten) à minorejiue à mato..

rejiat,non de omntpofJefione ruaJàllifèd deiuj'kJ fan/um[alfa intel- ligitur, nijitiliud nominatim dicatur. _~ui ruero inuejlitura _feudt~

non a6alto rec1è Jit, nijiabeo , quilegitimèfùorum lonorum admtnt- jlrationem ha6et.Q!!;Îenim quali6etrstione aftquid defùù _{re6U! im-}

peditur alienare:iJ necperJeudumpoterit inurjlituramfacere.

c 0 MME N T.

, _~o

eAut

de

tVlterÎ,tlut

de

nouo.)NOUU1n

appellat

quodeidequ0 agitafat- triburum eft. Verus vero, quod eius parêribus veImai oribus. In fingulis igitur &.va[alli&_paÇ{~niheredibus inuelhrurarenouâdacfr.Iib.z..tit.32,.

Etiam

à

_mi~!ore.)

Minorêfeudifhe

_palsirn

ctiam pupillum

appellant.

~aredilpurari poflet, anfÎne tutore auétore fieri àpupillo inuellirura pofsit?Mouetquàd deferre iuGurandum pupillus Gne tutorisauétori- tate non poteftJ.iufiurandum,17.§.LD.deïureiur. quod tamen inuefti- tura prœllari pofterius intelligecur. Probabiliuseft igitur, veteris feudi inuetlituram Iieri

à

pupilleunetutorc auérorenon poûe, quod

à

feudi-

fia fine vitio prxtenllitti non poruit. 3₀

'DeiuflIJ tantum.)Id efl, de optima conditione feudi : de feudo

pro-

prio.de feudo recto.non de im proprio& abuGuo. ,

Suor"m 60nor"m.) Q!!a de caufla furiofus,& prodigus prohibentur, Iecmqueanni~viginti

minor.l,vlr.Dide cond.

&

dernôlt.l.v le.

C.de

legit.

tut. Arque _{enam , vtopinor},.fiI~usfa.cui~sin peculioaduenritio pater vfumfruc1U1ll hahet,feudulUllllllo conûiruerenonporerir.L vlt.§.fiIiis autem, C.de bon._qu~

lib.

Iternque rnulier qua:

luxuriofê

viuir.

I.

ci mu...

[ieri,15.D.decurat,fur. Item maritusfundum dotalern.l.r. C.derei vxor, a6tl.{i(ciens,D.de cont.crnpt.

~'J

ab

alio.)Feudum igitur~ min~r~,Gn~uume~,conftituinon po-40 teft.l~quo alterum rurfus Feudifhe vrnum licct anirnaduerrere, qui de tutO~lS au~ ~~rato~isauétoritate nuI1am rnentioneminterpoluir,_Nant

&:filureclullt

pupilles confhtucrcalreri

vfumfruétumnon polsit,

l.pu-

pillas,

FE V D 0 R V l'vi CO MME NT AR 1 1.

I9t

pillus,

II.D

.de acq.rer.dom.camê non modôturor id potclbverûrn eriam

tutor pupilli nomine_rea~

iuliurandum deferr.

d,

L iuGllrandull1,

17.§.3.

D~de

iureiur.&

res

ipGus alienar.atque adco pupillus rcaè tutore aucto-

te

obligatur.l.5.de n:g.lur.1.obligan,D.dc

auét.rur,

Argumentlllll §. 1..

Rei alienari prohibitœ confhruifeudumnon porefl, paterni tamen prxdijquod

extra famiham alicnatam retrahi ab agnato pote1t,retl:èfifraus abfir.confhnurur.

TEX 'T V 5,

10'

Sedetiam

reS,CllÙ"

alienatioprohi6etur, nec pe~6eneficium dari conceditur,nijiinc4i6UJ,tVtecce;(i quuex agnatiJ fui!

_rem,qu~4

lYJmmuniparente r: fùcceftonem 4deumperuenertt,alienare -ualue- rit.non permittitur eietiemjècundùm antiquam conjùetudinem a/if eamtVendere,nifiti6i'Velali:fproximioripro &luatipretio accipere -uo- lentiper feudum tsmen cutft6et darepotejf, n!fi fiat lnfaudem

_noflr~

conjùetudinu,roellegir.nou« bon« mtrnOri4,-Lotharijruel Friderici Im- 'pemtoru. tuncenim rejèijfa

inue/lttura~reddito

à te, oela/; alio proxi- miore

videlice~fecundum

antiquam conJùetudinem prefio (Ji" quod

:z.0

dederit) iJ ,quiinueffituram 4ccepit,compellalurrem tl6irefiitaere.

C 0 MME N T.

-cAlienatioprohibetur.)

Vitiofa regula.

quid

enim: Annon

resEccIeGa- fiicx alienari

prohibentur?

Et tamen feudade iishcere

conllitui.Icxcen-

ris horum

hbrarum

locisaperté

traditur.

']{:Jirn caJù.) Ridiculè exceptionem ex alio generc,quàm de qua Re- gula [cripta eft,fubiungit.

Regula

enim

de

alladiis

conitirura

elt, Exce-

ptio

verô de feudis, V

no, inquit,

calu, alienari teudum potclt,

CÙlU

in

proximumag~atu~n,aut,eo~ecu.[ante)i~

praximè

i~ièquentemrefuta- 3₀

tur.

Hœc

eH

retutario

de qua

lndlfputatlOne

abundê difleruimus,

Vet

aJij

proxlmJfJri.)

Mendolê. pro,Vel alij qui Iecundum

te proxime

fequatur. Nam iusrelutationis

itacomparatUlll

el], vr

proximus remo-

rion pra::tèratur: nequefeudum remotiori, Gne prapinquioris conleniu refurari

poilit.lib.1..tit.39.§.I.

Cutllbet

dare.)Q.!!od tarnen Friderici conllitutione Iiiblatum viderur, lib.s.rit-

55,§.2.!

Lothti,oij.) Tertij,

^qUIr

exrat infratituLS2.. Friderici autern conflirutio exeattit'55'

. Argumenrum

§.3•

.40 Jllueltirura eriamp~r (~r~um&procu~atoremrecipi PQtcfr,confhrui aurem

s:

per procuratorem,& a fœmma,ctiamnouum potdl:,

TEXTVS.

Perfll14m vçr~ jnuejlitur~'fJ dccifientü non diHinguimf#. n~m

ettam

1'1.

E R AN C. HQ>T \0 M. 1NLI B.

1..

etiem fêruU/ inûtjiiripoterit, nifi ignorantia

prtitendatur~

Sedvt1um;

ipfè vela!tflJ pro te inueJlitumm{aciat ,

_~elfù(èip

iat: nibil· int;eref!è':

putnmUJ. po.tej! _elli~ boe negotiu.m f! r: p:ocur~~orem ~6vtralf~ff.

parte expedtrt.Fœmtnam quoque enem noui jèudt tnurjlttufamj'ace- repojJè plerique confentiunt.

c

^{0 MME N T.}

~ndiftinguimU5.)

Feudum pet procuratorem

&

dari

&.

accipi hoc jure poreil::lib.2..ti'58.§.f.iure Gallico,nili Dominus co[en[erir nô

potel].

Etiam

jèruU1.) Vitiurn feudiHicum:vt Ïeruusdomini nominein

¹¹

elli-

¹⁰

ripoŒt. CÙlTI inueltituram aétum legitimum elfe confier: à quo Ïeriius arceri nemoignorar.prœrereâquid abfurdillsefi,quàm eum qui [uo no-

mine

propter

indignitatem

ab attu aliquo , arque

adcôab cius

aél:us te.

Ilimonioprohiberur, tamen

ad eum [uo

nornine

admitti?1. qui

telta-

mento,2.0.§.3.D.de rellam. nam Ieruumhominê inueflirurœ teltem elfe non pofle.pater exllbJeud.1..rit.s8.§.2..

Perprocuratorem.) _~a

de re multa ex hiflorîis exernplaprotulirnus, difpur.cap.x. .

Fœmmamruorut'.) Qgodait plerôfque

conlentire

nouum àfœmina confbruifeudul11 polfe,argumento dl, nonnulIos

in extraria

Ïententia 2.0 fuifle.neq u: iniuria: cùm feudulu militaris

clientela

fit, qux patrOl1Uln clienti

vicilsim

ob)igar.tTIulier

autern patrocinium

prxfi:are,

prœlertim milirare.non

polsi

r,

Vitiofè igitur feudifia:. niGdicamus fauore rei mili- tarisconceiTum iliud mulieribus fuiiTe, vt equin alicui fruél:um alicuius fui prœdija11lgnent:vnde Ce tueri,& Rcip, przflare polsir. Murua autern ex parte mulierispatrocinij

obligatio

nu

lIa

(it.Iure

quidcm ciuili

mulier donandi ius haber- l.donari D. de donat. at Langobardico Gne man- duaidi auétorirate non habet.Lombard.lib.2..tit.lo.qual.mul.alien.

Argumentulu

~. 4.

3⁰ ,~ifidelirarem detreétat.nifi capaél:oremiifafit,inueftirinonporefl.Inuefhru, ram tamen fideluas fequirur.

TEX T V S.

~lIa

autem inueHitura de6et eijiel'i qf..itjidelitatemfacerc re- .cujàt,Cum àfidelitn,te ftudum diâltur, rue! à jide, niJieopaéJo acqu!fi-

tum Jit eiJèudum,rut fine iummentojide/imtilha6eatur.

e

^{0 MM E N T.}

. tAjide!tt~~e.fi~dum.)

Item,vt à mari,Marchio:lib.2..

tir.ro,It~que

con- .crnmus dlxtf1et,a fide fi delium,vclfidelitium,velnelcio quid iunile.

,~umajidelttate.) Argumentum ex notatione,

fi vera notarie efler,

40

Cul notano nonconuenit, éidern nomen non

conuenir,

Sic Iauolenus in 1.bonorum,49.& l.proprié, 83.D.deverb.Ggnif. Si àbeaudo bona di- ét afunr, qua:plusincommodi q uarn commodi afferunt, dici bona non

'.. polfunt.

FE V D·O R V 1\1 C O'1\,1ME NT A/R l I.

193

poffunt.Ergo fi à fidefeudum

dicirur.vbi

fides

non

dacur,effe

feud mn

non potelt. . .

NiJi e« pllc104cquPtIt11l.)Vitium feudifiicum'

inGgne:

Vtfeudum

ab

eo

qui fidê

non dat.reneripoffit:lib.2.tir.24.§.2.& tit.I6.& tit'47.primum

propterfuperius argumétum, quod

&

li.âfalfa

noratione duérum

dl,

retorqueritarnenin carut auétorum poteil, Dcindequia

naturalieer xquitas

polhilar , vtli<létUmcontranamram contraétus adhibitum, aur nullius morn

étHit.1.cum

precario.u.Dvde precar.aut nouum con

traétum efllciat.1.vbi auteiu,27 ,D .dernorr.cauil.don.quid

au

rem ma- Jo

gis con

tra

dien

telœ ac necelli

tudinis

côtrahend x naturam dt,

q

uàln vt

ne

fides obligeturr Eallurn

d!

igirur,feudutu ifhrd appelaripofTe,ni fi

fortèo,ucvuf-I!dç:vt cùm tefiamentUlll iniuflurn , aut

falfl1l11

verbi cauffa teflarnentum appellatur:aut modius.quiiniquus dl:aut tutor,qui

te- tor non efi.1.2.

D. quernadrnodum

reflamenr. aper.l.Paulus ,

2l.

D.de

verb.Ggn.

f<!!jd'precedsredebeat~an inullitura~'Ve~fidelittM. Tilul.J(..

TEX TV

s.

V trum autem precedere debeatjidelitas inuejlituram, anin- uejtiturajidelitatern,qutf,jitumflio : e5flpe reJPonfùm ejt,inuefti- 2.°turam debere precedere ftdelitatem. Fidelitatem autfm diamss iujiurandum,quod à q;ajàUo prllaturdomino. ,

co MME NT.

Intuflituramdebereprd!cedere.)~oniam

vafalli

obligatioex pau-oni be-

neficio nalcirur.prœcedere beneficium oponet : quaG

cauflàrnIideli-

ratis.lib.a.tir.7 . ' ..

,Qualiter iursre debeA.tvdj4Umdomino fidelitste)». Tit.5.

Argumcntum

.... §. I.

Vafalli comrnunis iuGurandumdt,vt fidciluxcornrnifla non enuntiet . do- ruclhci vcro)& dus qui in dornini iurifdidionecft, vr iplius caput& exubma- 50 nonern tueatur.

TEX T

vs.

f2.!!:...t!liter autem debeat iurare q;ajàOusfidelitatem,q;ideamus.

1urarefillicetfic debet: Egoiuro adhtf,c fanrta Dei E

ua'ngelia~

quod à modo inanteà.erofidelis huic,(icut debet effi rvajàUus domi no-nec id,quodmihiJùb nominefidelitatis comiJèrit dominus,ptf":

dam aliiadeius detrimentu,mefliente. Si verô domefticus,idll, familiaris eiusfit cui iurat:aut fi ideo iurat

fidelita,t~~ noquodh~

40beatfeudu,fld

_quia~(U6

turifàiétionefit eies. cuiiurat.:nomind;,ttm q;itti,membrum,mentem, f5 eius reElu bonorem cuftodire iurabit.

co MME NT.

n

^{raf4//lisdomino.)} Dominum ergô Barbarici appellant non _ratio~c R

propne

19+

F RA N C. H 0 ro ^{M. . IN._} 1- 1

_B~

,1

I.

proprietatis.quarn in te fr,1.J5ndad~ta retinet!Jib.?".~iti' 8;~.. 3.[:cd vt aliis, locis innumeris.Sgnorem

Iiue

Seniorem.Ayrnoinius hb'5.cap.2.+.Ego Hircmannus ^â modô & deinceps domino feniori meo

Carole

regi fic fidelis &

obediens

erojticut homo fuo Seniori. Sed mirum

dl,

nulla hoc Ioco

va(alli officia

norninatim exponi : cùm ramenlib.r.tit,

%.I.§.z.lèribat, mûris dfe,vtYfJ,faHus in iureiurando ea expona[

Ftv4fà/IUJ domilJQ.)

Vinum

j.Q~olerabile.,nal"ùprimlim

omniumcùm

varii &

valallorum.êc

dominorum

gradus

^liQt,varia

quoqueelle

ipfo rum inter feiuranecdfedl.vdm: in valalloLigiQ,qui fublidium con- tra omnes nulle excepto promitriccum alius.annquiorem dominum ^I.O .cxcipiat.lib-,2..tit.2.3.§.5'Pra:r.ereartvaJà/lUfdominô,id cft fecundùm iura

dientela:

intervafallum

&.donünum

coneraétœ.quemadrnodum cer-

ta eranr

olim

inter

clientes& patronos

iura,

qua: commemorauimus inFragm.xii.Tab,~~igitur,Gvafallu~eail1ra.igooret?~nita~a~c~

& nota funt,vt ignoran nequeant?AtqUl pofienus non lUIOUS vigintl caullz feudi amirtendi commemoranrur:& Iib.s.rit.aj.ôetit.ra.diler- te fcribit, earum omnium rationem potius in bonorum virorum pru- dentia ,&rnaioruminltiruris elfe poiitam,quàmcertaregulaautfor- mula

detiniri

poffe.

subHomiflfjidelitatû.)Multiplex, igitur arcan um

dl::

vr cumpro faIui-2.0

Iiarirace aliquid amico côrnittitur, Venim eius [aHus proditio vindi- catur,propter id,inquam, vnum proditum fdoniacomrnirritur,quod tanquam patronus vafallo concredidir.

Domej1icm,ideftfimiliarû.JE03opinor dicit.quos aliis lacis Minifieria-

les

appellarividernus.Seruos

quidê

antiqni

eriam

Familiaresappe1Ja- bant,vtex Seneca &Macrobio docuimus,in Comen.verb.iuris.de mi- niûerialibus autem diximus in diétion.feudali.Sic Domdlici appe11â- tur.lib. 2.tir.55·^§.5, Triplex ergo Iidelitaris iuramenrumelt, vnurnob feudum,alterum ob faIui!iaritatem, terrium ob iuri[diébonem.id

dl ,

ditionem,& principatum .Itern tria [ubiedorum genera. vn urn eorum ;0 qui obÏeudum.aitennneorum qui ob famiharitatem: terrium eorum qui ob iurifdiébonem alicuius ditioni &irnperio [ubiunéh Iiinr. Po- fire.mi iuïiurandiexeln~lurn~oc e~t~ta~udOtroncm FriGng.1ib.Fri-

~enc.cap.19\.quod\a.b^epl[coplS& cm.natlbu.s Italizpr~ftitulu^efl::Ego iuro.quodamodo^lnanteaerofidelisdomino meo Friderico Roma- norurn lmperaeori.conrrâ.omneshomin~s,Gcut iuredebeo Domino

~ Imperat~ri,~~di~uaboel1.m'r~tincrecoronam imperii,& omnem

~o.n.oremelUS

ln Italia .normnaum & fpecialiter ciuitatem illam &

quicquid in eaiuris habere debet, vel

in

omni virrute cornitatus vel

~pi[copatus. Regal~a

^fua

nopaufe~aln ibid~m,

^{nec alibi,}

~

^Gfuerinr40

ablata ,bona fide recuperare& rennere admuabo. Neque^In

conGlio

ero.néque in

~aéto,quodvitam,membrum,

vel honorem fuum

perdar,

veI _~ala

captlOne teneatur.Omne mandatum eius, quod ipfemihi fe- cent

F E V D 0 R V !vi C 0 1vi MEN T A R l 1.

_19~

cerit per [e vd epiflolam fuam,aut perlegàn~fuum de faciéda iufiitia, fideliter obleruabo ,& illud audire, vcl recipere, vel cam p'lere

nulle

malo ingenio euirabo, Hzc ornnia obferuabo fide bona LIlle fraude.

Sic lue Deus adiuuet,& hœc [ancra quatuor EuangeIia.Ad eandem

fi

_~

dclitaris iurandz fpecielu caputil1ud pertinet ex Iœdere Mcdiolanêïi

apud Radeuicû

lib.r.cap.ao. Omnes Mediolanenfes cômuniter

à

mi- noribus vfque ad maiores,ab annis xiiii.&

Iiipra,

vfque ad annos lxx.fi delitatê domino Imperatori iurabût:& fine malo ingenio obleruabùr.

NominatimvÎtam,m(mbrum.)Deliratiofeudifiica:quaG qui parrono fi-

19dern Ïuam generalitcr afiringit,non hœc omnia complectarur.Iraque Carolus Magnus[010Fidei verbo côtentus fuit

lib.Pranc.a.tir.as.Su-

pràid

verbum neque finis,neque modus vl1us elhvti patet ex formula iuramenri decretaliûici.quod

cap.infequenti

afcriprum

dl:.

D(formafdelitati5. Titul.ô.

ArgumentUlu §. 1.

Vafalli iufiurandum eû, vr Iui doraini incolurnirarern.fecurirarem, honefla- cern,vtilitatcrn.atque in rebus gerendis facilitatem fideliterprocurer.

TEX TV

s.

2.0

1 n Epijlola Phili6erti Epifèopi, in decretis xxii.caujà,defor- majide/itatis a/iquidicrihere monttus, h&c roohis qUJ!- jèquutur bre uiter ex li!Jrorum au/horitate notaai.

_~i

domino.fùojidelitat"/: iu- rat,iftaflx in memoriaJèmper bsbere dehet:inco/ume,tutum,hone ftum,roti/efacile , pofi6ile. 1 ncolume-nc Jit indano dominoJùo de corporeJùo. cr ^{utu,ne fit} ei in damno defècretojùo,roel de munitio- ntbjùisper quas eJfè tutuspotejl. H onejl'U, ne Jit ei in dano de/ùa iuftitia,tVelde altis cauJis quI, ad honejlat'é

eius

perttnere roidetur.

,0 ^{V tilesne} fit eiin damno deJùis poJfè/ionib.Fscile , roe/pofibi/e,ne id 60nu quoddominusfùusfacere leuiter potemtfecietei difficile:

néroe id quodpofihile eieratfaciat impofi6ile..

Argumentum

§.2..

Vtvafallus domino.ita vicilsim dominus vafallo fidem& rnutuamm augend is cornrnodis beneuolentiarn prϞare debet,

TEXTVS.

Vtjidelis bec documènr« caueat,iuftumejl. Sedquianon Jûf-

4^D

jicit abjlinere à melo, nifljiat CJuod honum ejJ, reftatrot inflx prJ!- diCfis confllium f5 auxilium domino pr4Jet,fi 6enejicio rouit di- gnus -uideri , es' defide/itate quam iurauit,ejJeJàluus. Dominas quoque in his omnibus ru icemjidelijùo reddere debet. quod Ji non

R 2

fece

CO MME N T.

Dominas quoque.)Superiora omnianugatoria (unt ,& bardis Lango- bardiique hominibus digna.Illud vnumnotationedignum_eit)~1uod hoc loco Icribit , parem vafallo

à

Ïeniore , vt Ïeniori

ab

^{vaiallo hdCl:1}

deberi :& quibus de cauflis vafallofeudum er ipitnr , iildem de Cll~fhs Ieniori

eripi.quô

rqtinetl.diuus~laudius,5.§.j,D.dei~r:patro~.lfIpa ^Jo

tronusnonaluerir.jj.D de bon.lib.Patronurn tarnena[iberto.ircmvr hune ab illo in adulterio vxoris deprchenium interhci

no

licerc,argu- mcnto eft l.marito.z.z.ô;

1.G

adulrerium.jâ.s.Ïiberro.D. ad lcg.IllI.de a-

dulrdc

quo diximus in

Difpcap.Quib.dc

cauffeud amir.Gallica:au- rem confuetudinis in hominio iurando formulahxccll , inSumma ruraliprx[cripta:sire)e 'Vien à'Z!'!ftre hommage

à

'V()./fref(~Y:

à

^{dcuien 7)(jflrebom}

me de boucire

&

demains.Here,in tuam me bdé& clicnrclam commende:

ruûque

me& lingua &

rnanibus

hominè&

cliente

foreprohtcorLin

gux

& Manus verbe

Ggni6cat defenGonem, qux

&

verbis

&

manu,

li

v{qs venerit.dcberur. 28

196

FRANC. HOTOM. IN LI B. II.

[ecerit.meru» cenflbitur maleJidus:Jicut ille, qui in eorum pr,,"I1:t- ricstione -ue! faciendo ruel conjèntiendo deprehenJùsfuerit ,perfi-

dus f5 periurus.

DenoltafOrmajide/if.ttis. Tif,,!. 7.

Argumen tum.

Vafalli iufiurandum cft)vr domini fui caput, cxiûirnari onern ac forrunas6.- delirer contra ql1encunque aduenariurn Iole excepta Impcrarorc rueatur : e- iufdémque opes augeac:& fidei fuz credira.nernini cnuntier. Inuelliruram au- rem fidelitas.hanc rnifsio in polTeÜionem lèquirur.

TEX TV

s.

E ft e5 alia de nouojùperJidelitatis iuramento form.:z

inuente.

e5 -ot entium apprObâJtt con/ùettteline ,

^qU&

hodie fere in omni cu-

;0

ria roidetur obtinerehec Jèilicet.;Ego Titius

iuro

Jùper h.fcJànéla Dei E uangelia, quoda6 hac bora inantea '7JfèJue adroltimu diem ruit.f

meeero

fidelistibi Caio domino meo,contraomnemhominem, excepto 1mperetore-uel Rege. f2.!!:?d ruerbu fi ^reâe inteÜigatur,nul la quidem indiget adieétionejèd integram f5 perfeélam inJè con- tinetjidelitatem:Jèd r-r« fimplices'f5 nominisJignblicationis i- gnaros,ad il/ius ruerbi intcrpretstionem hoc adiiciflletJid eft: Ego iuro quod nunquam flienter ero in cor/dio, -ue! auxi/id, rue] in fa- 110,

quod

tu amittas '7Jit.t1m> 1Jelmembrum aliqttod:quod

tu te

ci-

pÙIS

in perj'ona aliquam lifionem vue] iniuriam, 1Je! contume-

^4°

liam> ruelquod tu amittasaliquem bonorem , quem nunc ha- IJes> rue! in antea httbe6i1: f5 Ji fliuero, rue!dt",dùtero de _aliquo~

qUl

P E V D 0 R V M c ^{0 MME N T ARr J.}

^f?7

qui oeli: aliquod iftorum contra tefacere

~

propoJJe meo

~

rut non jat, impedimentum' pr&!-ftabo. Et Ji impedimentumprdftare ne- quiuero , quàm cito pottro tibi nuntiabo , f5 contra eumproutpo- tero anxilium meum tibi prdftabo. ê5 Ji contigerit terem aliquam quam habes,rvelhabe,bis,iniuftè evelfortuito cajùamittere,eam re- cuperare iuuabo:ê5recuperatam omni tempore retinere. SiJèiuero

10

teeveUe iufte aliquem ojfèndere, f5 indegeneraliter vel/pecialiter fuero requijitus,meum tibijicut potero,pr

_~abo

auxilium.Etfi.a- /iquid mihi de flcreto manifejlaueris ,iOud fine tu« licenti« ne·- minipandam,evelper quod

pahdatt~r

faciam. Etfi conjiliummihi Jùper aliquofatlopoftulaueris,illud tibi dabo conjilium,quodmihi tVidebitur magis expedire tibi: é5 nunquam ex perflna mea ali- quidfaciamfèienter,quod pertineat adtuam,eveltuorwn iniuriam evel conuonelion, '

2.e

1 nuejfitura everofaéla,&fidelitateJù0/ècuta: omnimodà co- gatur dominus inueftitum in ro.uuem poJfefionem mutere. 0!jd

Ji dijferat,omnem evtilitatem eipr 41 ^abit.

co

^{MME N T.}

PfJue ad vltimum diem oite.) Hoc

abfiird

mu

efl:.nam

cum

vaL1110

liceat.teudum non modo parrono^[UQcedere ac refurare,verûm etiam agnato proxüuo : arqueadeo permiflu patroni in qucmuis alienifli- mum alienare. quomodô perpctuam

clienrelam

iurabit! Neque mihi

3

₀dicat aliquis, poft~efut~tion~mÏeruitiumqui~eln

no

deberi, [ed

1:0-

nerem& reuerennam,

hb.1..t1tu.3

g.Nam_qu~ln hac formula

Iidelitas iuratur,

integrull feudaieIeruitium camp1cttitur: & ,

vt

max

[u

biun- gi~,integram&perfettam Iideliratem.Deinde.quod

illo loco

de refu- tatione Itatuirur , ad cafinn alienationis , d omini pel miflii faébr pro-

duci

non pordl::nc ius in

caula diuerfa confhtutum

addiuerlam

con-

feratur.contra

J.G

feruus,49.D.a.d leg.aquil.

Contra omnemhominem.)Et hoc quoquevitiolum cft. nam prxter Im- peraeorem.racne antiquior dominus excipitur.lib.2..tit.2.8-§-v

Ir.

Iujlèojfendere.}Ambigulllu tamen hac de re ius fuiffc,patet ex

lib.

^2.

tit.2.8.§.I•

. om1J!modoCO~4tur. ⁾ Non

enim

fuam formam

inueûitura

prius habere

vldeb1tur,~~amabfolutafit,l..~is qui.So.ç.vlt.. D.a~ le~. ~alcid:

4₀ Omnem vttlttattm pr.tjlahit.) Vitium repugnantlx" Infrahb.2..tltU.1.6.§.

. fifatta.

Deinuejiituradere a[itnafiait. Tit.

s.

ArgumentUln §.1.

~ide realienaaut alterioppïgnerara fciens inuefheusen,elliêhonenon

R

³ iuuatur,

1,8

1=

RA N c HOT 0 M. 1 N LIB. 1 1.

Iuuatur.qui nefclens)uuatur:ûue dominus fcierit,liue nefcierie

T EX TV S.

-. .J2!!:.,um'de re _al!en~,~e~ alii _o!Jl~ata inueftitura fat ~iUud.dijlin~

guttur

^J

rutrumJètentt an tgnorantifaélajit. fl!!i entm

alten~

rel, fliens inueftituram sccepit, niJipaltofPecialijibiprojpexeritJde e- uiélione agere non poterit : ignorans _~ero reéJe ttget , vt aliud eitl:f aem bonitatlsJèu quantitatis ei

_pr~jletur.

Sèdin eoquiinue.ftitu-

·ramfecit,nuUa efl

differentia,~trum fciuerit,~el

ignorauerit.

^let

co

^{MME NT.}

tA"gtre nonpoterit.)

Nam fciéci rem alienam aut obligatam,aél:io de e-

uiétione.nif nominatim

id

conuenerir.non datur.l.ii fundUlll,

2.7'C.

·de euiét.

vnde

d

efcri

ptum hoc videtur

caput.

Se» qfJltntitatis.)Legendum arbitror.sw

qllaJltitdJ".vrvafaHus polhilet à

patrono vel alrerum feudum tantidem

pretij ,

vd

pretiuln,quanti

feu-

·dum

fueridih.2..tit.2.5.§.j.

Argumentum

§.2..

Va(allus& prœdii feudalis,& Ïeruitutis vtilê vindicationem habet,&li paf-%.0

lideat, excepcionern : Ieruirurcmauternimponi panens,fibifoli~non domino prziudicar,

TEXTVS.

ReilIutem per hene.ftcium reâe inuejlit&'. t'()afaUus hanc ha!Jet poteftatem ,

_~t

tanquam dominus pofit à quoli6et pofidentefihi quaji ruindicare: ê5 ft ab alio eius rei

nomine

conueniatur;) defen- Jionem opponere. nam es fèruitutem eidem rei debitam peterepo-

teft,ê§ retinere.l2.!!idergo Ji ^pretio

~eldoloJaut

incuriajeruitutem rei beneJiciari& imponipatiaturPf5addominum exquali6et cauJà

JO

poJleà6eneficium reuertatur,an ex eoprtûudicium dominogenere- tur,quptumJuit:reJPonjùm ejl, t'()t rua(àUo quidem donecfeudum tenet,pofit o6ejJe : domino autem , etjiper longa temporapeifèue- ,raueritferuitus,minime nocea.

COMMENT.

TanqullmdomimlS.)

Vicia Iunrhoc loco

& ceteris fimilibus

innume...

ra.Primùm enim Gmpliciter hîc

tradirur.Ïeudatarium agere ^&

conue- niri pofle.At Hb.t.tÏt.43.diferte traditur, eum folUln Jitigare polfe:quo

40

verbo patronusexcluditur:qui tamen proprieratis dominium

retine- re

dicit?r-S. feq. dei?de nihiI dus hoc loco traditur, quod tarn

en

pro-

pe

hoc

lngen~re

pnmuln

a~ f~mlnUlneft: vtpatr~nus

quanuis ipfo

.1gnorante

^&;

lIIaudato res iudicata tit., ramen rem Inter alios aétam

ratam

:F

~

V D 0 R V M C 0 1\'1 MEN T A R 1 1.

¹⁹⁹

ratarn habere cogatur.lib.2..tit.1G·S.2.4.&

tit.43~Przterea

quid

dl:

quod hoc loco fcribir,tî vafallus dola,vel pecunia velpretia Ieruiturem

irn-

poni patiatur: dominum ad quernfeudum reuerlinn fuerit,ratum id non

habiturumicûm illis

lacis aperte Haruarur.Ii feudi iplius proprie.- tatemignorante domino, per iudicium amiferir, dominum ramcn LI rarum habere oportere.

~4Jivindic4re.)

Vt fru6t:uarius vfinnfruéhim vindicarepotcfhquip- pecuius dominium adeptus eft.l.j.& Liij.D.G vfufr. petar.Irafeudara- rius ius feudale.quod vfuifruél:ni Iimile eft. Q!!.id igitur de prœdioîvr

JO

vfufruétuarius pra::dij

proprieratem vindicare

non poteft: itameo

iu-

dicio nec feudatarius iure

ciuili porelt.Nam

quomodo ex

iure

Q!!.iri- tium

Iuam

elfe

illam

in

tenderet , eùm

patroni

in dominic permanfe-

rit?Vtili tamen agerepo{fc viderur.exernplofuperficiarii,

&

coloni.l.

tutor.rs.ç.vlt.Dxlc

pign.aél:.

Seruiftttempetere.)

Vt Iicuti fruéluarius feruitutem petere fuo nomi- ne non pote11::procuratorio,poteft.1.j.§.vlt.D.de op.nou.nunt.quippe cui

rei

cura

omnis commifla

fit.l.j.& Lij.D.vfufr.quemad.cau.

eodem

modo

feudatarius.

Itâque

locum

hune ex

iuris

eiuilis

ratione intelli-

gendum arbitrer,

~o ~4it#1II

!fl.)Dubitandi cauiTa hœc

erat :

quia, erG fruétuarius

ferui-

tutemprzdio imponere non

porelt.l.

fi

cuius.rj.§.4.&

l.[ed fi9uid

,15-

in hn.D. de vfufr.tamenquia feudatarius qui generi,pofierifque fuis {eudum quœliuit,perpetuoiure id

tcnet.plus

poiTe videbarur.Refpon

{mu

eft igitur,quandiu in feudararii familia feudum maneat , randiu Ïeruitutem duraruram.quôd fi feudum domino comrnittatur , extin- .dum iri:propter Regulam fruétuario

& fcudatariocornmunern : ve

rei cauflam

_Inel~orem

facere

poffint,~eterior~m

no? poflinr.s.fequen, prox.& d.I.fi eUlUs'§'4,De vfufr.Sed ln eo fiblFeudlfix non confiant, quod alio loco Ilanrunr , vt domitius ratarn habere

cogatur Ienren- jo tiam.de

toto feudo

abiudicaro

feignorâte

&illaudatofaébuu:vt

pau-

lo ante

dixirnus

ex lib. Z..tit'43. Ab{urdum eftigitur licerefeudatario dominum in toto Iedererinparticula veilirans.non licere.

Argumentum

§. 3.

QBod per Cecaftansvafallus feudo adiecir,feudo nonaccrefcir.licohzrear, accedit, domini enim propriecas permaner: quaproprer neque ex marici feudo mullerdotanumretiner.neque pignus confultum conftitui potefl;

TEXTVS.

E contrario tlutem ft ^quidftudo à 'VajàUo

additumjit~

ftqui-

4⁰

dem tale adielJumfit _~ quodfer ft Jùf1ijJere pofit _~ id _{eft·~ ~t} per ft

cenflatur

~

rut pr

~dium

: idnon accrejèitfeudo. Si

~erô

per ft non pofit Jù/;jiftere, rut/erui/us:plerifJue placet feudo accedere: &'

R 4

lieur

10

aoo _~

:R A N C. HOT 0 M. 1 N LIB. l 1.

ficut _p~-'tem feudi diJPonendam. effe· meli~rem nam.q~e conditio- nem Jeudi facere potejf, deteriorem ruero fine domin! ruoluntete, -ue! eorum dgnatorum, ad quos P". fùccefionem pertinet ,facere non poteft. .0!1 ^nuis enim poJ!èlio per benejicium dd

^eUln

perti-

nea , tamen proprietas ad aliumfpellat.E t ideo

_quart~

,Jiue ter- tie r.aione , quJt à Langobardia jèu à Romanis roiris ruxoribus fieri [àlet, poji mortem 'Viri ad mulierem nihil pertinet, N'am

nec pignus, quodConJùltum dicitur,jieripotejf exfeudo.

co

^{MME N T .}

.Additum

jit.)Vitiumfeudifticum. Id enim prœtermittir , quod in hac qua:ftione caputfuit: nimirum

~dificium,de

quo diferre Ïcribirur in lib.s.cir, 2.8.§.3, ius in media reliétum à Feudiflis fuiiTe.Nam quod hoc

loco prœdiurn nominat ,

non ex Iurifconfultorum ,

&

Latini

Ïermo-

nis confuetudine , pro domo inrelligendum

dl::

Ïed tan tûm pro a- gro.vtillud oflendir, quàd à prœdio Ieparat

_res,qu~

per fe coniiûerc non

pofliinr,

quo in numero non minus

œdes ,

quàm

Ïeruiturem

po- ni, nemo ignorac.

Dubitare autem, finira clientela vtrius elle

debeat

a~er

à va[allo

acquiluus , horninum dI:

mentis 1umine

carentium:~o cmu

id

demum

feudi

nomine cenleatur ,

cuius

fJéta inuellitura ett,

vt libro

1.

rieul,

4. §. 6.&

Iatisconlter , non Iiquid infeudo elt, conti- nuà feudi partem etTe:qumll feudum

ius

Gt.

vt

de

heredirate &

rebus fingulis dicitur.in l.quamuis,

14,

D-fi quis omifl.caut.ëc de dote,in

l.j.

poft rrincip.D.de dot.prxleg.

&

de peculio, in l.peculium, n,§.I,D.de pecu .Sed de hac quxftione,

qUér

prœclara

&

inltgnis eft, vberius di- lputabimus,infra lib.2..tit.2.8.

VtJèruitus.)

Dequa tamen ipfa ius quoque arnbiguum à Feudiâis re-

liétum efl;;

Iils.z,

titu.

2.8.

§.3.

Sed locus hic poltulat.vr de Ieruiruubus feudalibus

difleramus:

hoc

dl: -'An

velimponi, ve1 acquiri,

vel arnim,

,0

vel remitti Ieruitus feudi pollit, Et quoniam

turn

ex Senioris, rumex va{alli parte rraétari potel] , bipartita quœflio cft. Eius autern firma-

rnentum

hoc erit: Feudi cauiTam neque

per Seniorem ,

neque per va- [allum

deteriorem

fieripo{fe:

meliorem.poflc.lib.s, titul.8. §.

penulti- rno,& libre primo.titu.a

z.ç.Ïecundo ,&

libro Iecundo , tirul.

47. Sic enim

in vfufruétu

⁷

neque

proprietarius ,

neque fruétuarius

dete-

riorem , fed meliorem

alterius cauflarn

facere

potel].

1. vfufrué1:u,

7, §.

hac ratione,

&

1. {ed fi quid ,

15,

§.proprietatis ,

&

1.

{i

cuius,

13.

fruaua!ius,

D.

de vfufruét.quod idem de

Ïeruituris caufla

traditur, in 1.

_~Ii

forre ,

16,§.~ltimo,^D.

li Ieru,

vindicet.

Q!!antum igitur ad

4₀ deteriorationem

;attlnet,

conientaneurn

dl, Seniorem feudo

impo-

nere noua.m

Ïeruitutem

non pofTe, ne d

eteriorem

vafalli

caulam [a- ciar,

Sic enim heres fundo legato imponere [eruitutem non poteIl:.

tis

CUi)II.§.vlt.D.~em.feru.amit.Lfifundum,^105.

D.de cond.

&

de-

monit.

F E V D 0 R V!vf C 0 MME N T A R 1

1. ^H)I monlt, Sic proprierarius imponere fruétuario

pra-dio

nouarnfcrui- turcm no porelt.per quam dcterior v{u(fruétllscauiflfiat: ad covrne conienricnte quidem fruétuario faccre id poilit.1.Lèd

li

quid,15. §.vl- timo, & l.fcquen.D.devfufî'llc. Sic neque tutor,neque curaror.rundo pupilli.vel adulti imponere Ieruiturern poteit.I.j. §.pen.D.de reb.eor.

qui fub.nequemaritus in fundo

dotali.Lj,

D.defùnd.dor.

Ex

contra- rio vafallus feudo imponere feruitutem poteit: ira tamen vtaperro,&

commiflo pofieafeudo extinguatur:neque Ieniori nocear.lib.i. tir.8.

§.2.quod

tamen

neque cum co

conlentit , quôd

qui

alienare

prohibe-

10tur.Ïeruitutem im pancre

prohibetur.L

vlti.Cide reb. alien, non alien.

nequecurn eo.quôdfru6l:uarius fundo imponere Ïeruitutcm non po- telt.ne proprieratis cauïlam dereriorern redd at.l

fi

cuius,13.§.Iruétua- rius.D. de vfufneque cum co, quàd fruéluarius fundoimponere fer- uirurern non porelt , ne proprietaris cauilam deteriorem reddatl

fi

cuius ,13,§'fruél:uarius, D.devfufruét. nequecumeo , quôd in fun' do, qui plurium eit , quœri leruitus nifi confeniu omnium non po- tefl:.l. per fundum,_II.~D.de Ïeruit. rult. Iam vero quod ad cam Ier-

uiturern attinet ,

ql1X iam

quœtita

fucrat , conlentaneum viderur , neque feniori licere illam remitrere , nequc vafallo illam vel remit-

2.0tere, vel non vtendo arnitrere . nam ncque ruror curatorve^J in pu- pilli adultiveprœdio,nequemarirusin fundo dorali_remin~rc,vclJ-

mitrere Ieruiturcm potelt.Liij.ç.pen.Dxie rcb.eor.qui fllb.J.lIcornmu- ncm, ¹⁰,D.quemad.fcru.am.& frU<..9:uariusnon vtcndo Ïeruirutema- mittensproprierario co nornine tenetur.LIed

li

quid, 15,^§.vIti.D.de v- fuEItémque is cui precariô res concella efi,ii dola

culpàve

lata id fccir,

1.

quœhtum ,

8.§.li

Ieruirure , D.de precar.& creditor cui fùndus oppi- gnorarus fuerat.!.crediter^J 15,D. de pignorat. aél:.& qui rem per virn abHulit.l.metum autem,9,§.pen.D.quod mer.caui.l.Icrnpcr.iç.s.hocin- terdicto,Diquodvi aut clàm. Arque hœc quidem de caufla deteriore.

30Deinceps de meliore videamus. Nam idcirco probabile cft, Seniorcrn po{fe nouam feudali prœdio Ïeruiuirem acquircre: quoniam [erl1irus etiam pro co fundo, qui nondum meus efl , Ied meus fore fperacur)

à rneacquiri potelt.l.exiltimo,

98.D. de

verb.oblig.Iraque

&heres fun- do legato acquirere Ïeruiturem potefi:

1.1s

cui,n, in fi.D.quemad.feru.

amitr. & proprietarius etiam inuiro fruétuario Ieruitutem fuo fundo acquirit.l.fcd~quid,15,§.vlc.D.dev[ufr. Quod

li

feruitutem poteft ac- ql1irere,mulrômagislibertaremacquirere, id cll; Ïeruiture pra-dia

li-

berare pordl:. quoniam (vt

rnox

dicemus ) etiam

Ieruirutem acquirere

valallus potel]; lib.2..tit.8.§. pen. _~xpars ad huius quœlhonis

expli-

4⁰ cationern fola reflar.Nam alio q

1l0q

ue loco,id efi,Iib.2..tit.2.8.^§.pen

llJr.

per[pic~e traditu~ ,

va[allull1

acquirere feudo [eruitutem polfc:. quum tamen fruéluario id nullo Inodoliceat, ne confentienre quidem pro-·

prietario.d.1.fed

ft,in .6.&

lij.§.refre, D.

ft

[eruit.vindic.opinor,quod,

ve

extraneo per extraneum: ira fundoalieno per extranean1.pc:r{onam acqmfl

t02-

FRA N C. HOT 0

M.

1 N LIB· IL

acquiri non potefr.l.proprium,8~ D.c~mn~un..

praxl.l.quœcunque,":

D.de oblig.& aét. Eius aut~md~fferent1x ~Idcnhxccau{fa pote.1t~qU1a feudi dominium non omnino a vafallo

alienum

elt , vt de eodIC! pof- fit, neque acquiri alienis œdibus Ïeruirutem , nequcimp~ni'po!fe.l.~

quis,6.in

fi.

princ. D.commun.

prœd,

nam

valallum

feudi

vtile domi- .niurn

~abere,probaui~us inlib.D~fput.exéplo.fcilicet

ernphyreu

ti ca rij,

qUI

propterea

Ieruirutem

acquIrere poffe

videtur.

argu.l.non

du-

bito,u,D.dc feruit.

.0l[elioremn.111que. Sumptum ab ex.emplo~ruétuarij,^&

I.li

cui us,I3'~' fruétuarius,4,D.de vfuf[. Itaque nuran Iatis non poffum, quod rradi- ^la

tur in Specul. Sax.Iib.j.tit.z.r. Sieur proprierario aut infeudato fine do mini Iui

volunrate

œdificia meliorare conceditur,lie mulieri in fuo

dotalirio.id

facere concelfum

dt

cA'gnlltorum. Nam

cùm

feudum gencri poftcrlfque

datum

Gr,xquum

cH, nihil

in co

licere prœiudicij

fieri agnatis: non magis, quàm

hœres

fidcicommilfario nocerc potelt in rem,quam poil Iuammorternrelti- lucre

iuflus

eft.l.mulier,2-%.,§.fed enim,&

Ui

heres,7o,§.I,D.ad TrebeI.

.f2!!d.muûpoJ!è!Jo. Notandus locus, ex quo intelligitur,fèudalis

pradij

poffeiIionem ad vafallum tranlire ,proprietatem non trantire :quod idem de emphyteuradicitur in

l.j,D.fi

ag.veétig.vbi locario in rempus ^%.0 perpetuumdominiumnonmurat.facit l.nonIoler ,39,D.loc. Contra tarnen videmus in Lpofleflores.rs.C, de fund.patnm. Emphyteutica- rios nominatim dominos appellari,& feudorum Ïeruos manumitrere.

quod dominorum

propriurn dl

qua de cau!fa fruétuariis hoc non

conccditur.l.vfufruétu.o.Cxle

_vfu[(~are videamus.an non proprie domini Gnt, (ed quaG domini : quod vuIgô in

Ichohs

patrum

œtare

dici folebat,Dominium direétum,& vrile.

~artd?,Jiuetertitt.) Hœc eft Morgengeba, de qua inDiétionario[aris pro rei dignitate_di~umel]. Lanjrobardiœ legibus quarta pars bono- rumrnariti ,pof] ipüusmortcrn,viduz

artribuebarur.

l.j.De his qux à30

vir.in mul, Lombard.lib.s.rir.a.Er

in

ediéto Lurprandi

Regis in Iegib.

Langob.tit.4' -

se« àRomanû.)Id

cl],

qui

ve1

Langobarda, veI Romana Iege

viuunr, vr

in

Capitulari

Caroli Magni nonnunquam

appellantur.

NeepigflUJ.) Notandum imgulare ius, vt feudum pignori obligari

à

vafal1~non ~oJ1it. cuius ratio exponitur ab Imp.Îib.a. tit'55, ne mili- tes fUIS fruébbu~

carentes

?bire

miliriz rnunus

non poŒnr. Emphy- teut~stamen oblIgare veétlgale prœdium

potefr.llex

veébgali,31 , D.

de.plgnor.l.t~torJ^16,§.

vlr,

D.de

pigno act,

viiifructuarius autempro~

pnet~tem ^quidern non poreft.Lintcrefl,6,C. de v[ufr. quippe cuius40

cl

⁰_~lnusnon dr.!.falfus,43~in

fin.Did

e fùn. vfumfruéhl

porelt, 1.6

is qUl,U,§.2^j D.de plgnor. qUlppe cuiusdoniinuseft.l.in venditionem, 8,.D.dereb.a~tt.Iud.po~quodcontra econuerfo de proptietario rra-

dirur,

propnctatem opplgnorare poiTe, v[umfruétum non polfe. in

. J.ij.&

F E VD 0 R

_V~1

"

_C(Q)M~M

E N,'l'

Â~,R

II.

₁° 3

).ij.&).

vj.

C

.devfuf.clifferen'ciz

rat'i9l)bifpicua'~Œ:quia perpetu'ariull1 emphyteut~iuseft:fruéluarij,vatde,iF}(:ett,fi.Iil~[llU(!).verofingulare,

vt dixi.ius eft:quamuis

pCIljêtuo

iure t-dnete!vldeal'tlt.: ,

~odconfultum.}

-0 bfcurus milu

1,()èUS',igh

oranri

_qu'idn~m

Confuhi Domine Ggnificet.niG forte

,:M(:tp~a-lvinrelljgamtis)cùri1feudumpigno­

ris iure creditori vltraannum frucndulu datur :

_qu~

conuenrione cre-

ditor

optüne

Iibi

cauet&

coniirlit, Eius autëm

generis

pignusetiaïn

antique iure prqhibitum fuilfe,

patet

ex

iisqua:dixiinus

'lib.Ltir.i.

&

tit.S.

Poteft etiarn(Confiiltum) de lege commifloriaintelligi, vdi va-

10

faIlus [ua

die pignus

non

luerrt.res-creditoris manear.

.f!l..u4Üterolimpoter4!Jeudlt1'/} alùn4ri. Tit. p.

Argumemum

^{§. 1.}

Iure antiquo vaCallo Iicuit.partcfeudi reeenra.reliquam alteri venêere.

TEX TV

s.

E ft autem optima conjùetudine interdi8a Jeudi alienatio , Jù-

per qua multp!. f5 diuerflJèntentiJ!, da6antur infingulis ciuitdti6us, flu curiis,donec J mperator diu,R, memorie Lotharius JJJ. promul-

1.0

gauitfuper hoc nouam conftitutionem, quJ!,poJita eft in tit.de bene- fic. N ecefitate nanqueJùadente p0terat olim vaJàUus domino

inflio-uelinuitoJeudi partem -uendere, retente.roidelicet aliapar- te. Si -uerôvel totum , vel partem 'Volebat per feudum aliquem inueftire,hoc lice6at eifinefraudefacere. Si autem diJfentiente do- mino rvende6at ,flue perfeudum inueftiebat (quodê§ ipfum jin- cere hodie

f§

finefraude licet eifaeere) fi ^tsmen fine herede ma[- cula defèendente decedebat,cvelfeudum in manus domin: rifuta-

° bat,autaliaforte ratione intercedente culpa amittebat: tune omnis

3

feudi alienatio ad uriturn reuocabatur: eo excepto qùod ille, 1 ui fl- 'cundo loco beneficium acceperat, nonamitte6at,Jipriori domino

jêruire,f5 ab eoJeudum recognoflere cvole6at, ..

COMMENT.

Ejl ttutem.)Viriumimportuna: inculcationis.lib.r.cir.j.s.s.ôc tir13 . . Lothariu« tertjus.!Extat infrà

lib.2..tit.p,.Sed

vitium

dl:

in

eo.quod

Icri-

bir

politam

elfe

in

Lombarda.rit.de

bcneliciis.

non enim Lotharijfed

Conrad.i

lex[ub

illo tirulo polita

dt.

Lorhariana

vero extat lib.Lem-

>40

bard.j.tir.vlt. .

:<eudi par:em vCI1dert.)

Ex illa

Lotharij

lege

Iib.i.tit.2.I,§.~.in

HIis verbis

Alienauerir totum fine voluntare

domini.

In 11Janru domùlirifutab.tt.} Feudum enirn

à vafaUo

in manus domini

refutatum exringuitur,

\.A-d