Om stukken tekst met een speciale betekenis te kunnen verwerken, kent LATEX verschillende omgevingen die allen een andere opmaak veroorzaken.
\begin{omgevingsnaam} tekst \end{omgevingsnaam}
cre¨eert een omgeving met de naamomgevingsnaam. Een omgeving kan ook binnen een andere omgeving voorkomen
\begin{aaa}...\begin{bbb}...\end{bbb}...\end{aaa}
In de volgende secties sommen we de belangrijkste omgevingen op.
2.11.1 Lijstjes: itemize,enumerateendescription
De omgeving itemize is geschikt voor eenvoudige opsommingen, de omgeving enumerate cre¨eert een genummerde lijst en de omgeving description een lijst waarbij je aan elk element z´elf een etiket kunt toe-kennen.
\begin{enumerate}
\item Je kunt allerlei omgevingen mengen.
\begin{itemize}
\item Maar het zal nergens op gelijken
\item[-] Of wel soms?
\end{itemize}
\item Onthoud daarom:
\begin{description}
\item[dom] de dingen
worden niet intelligenter omdat ze in een lijst staan.
\item[slim] de dingen kunnen wel mooi worden voorgesteld in een lijst.
\end{description}
\end{enumerate}
1. Je kunt allerlei omgevingen mengen.
• Maar het zal nergens op gelijken - Of wel soms?
2. Onthoud daarom:
dom de dingen worden niet intelli-genter omdat ze in een lijst staan.
slim de dingen kunnen wel mooi worden voorgesteld in een lijst.
2.11.2 Uitlijnen
De omgevingen flushleft en flushright genereren alinea’s die ofwel links ofwel rechts!uitgelijnd (gealigneerd) zijn. De omgevingcenter ge-nereert een gecentreerde tekst.
2.11 Omgevingen 31
\begin{flushleft}
Deze tekst is\\ links uitgelijnd.
\LaTeX{} probeert niet om ook rechts uit te lijnen.
\end{flushleft}
Deze tekst is
links uitgelijnd. LATEX probeert niet om ook rechts uit te lijnen.
\begin{flushright}
Deze tekst is rechts \\uitgelijnd.
\LaTeX{} probeert niet om ook links uit te lijnen.
\end{flushright}
Deze tekst is rechts uitgelijnd. LATEX probeert niet om ook links uit te lijnen.
\begin{center}
In het middelpunt\\
van de belangstelling \ldots
\end{center}
In het middelpunt van de belangstelling . . .
2.11.3 Citaten
De omgeving quote kan worden gebruikt voor citaten, gevleugelde uit-spraken, belangrijke slogans en voorbeelden.
Een typografische vuistregel is dat
\begin{quote}
een regel gemiddeld nooit meer dan 66~karakters mag bevatten.
Daarom hebben \LaTeX{}-documenten zulke brede marges.
\end{quote}
En daarom worden kranten in meerdere kolommen afgedrukt.
Een typografische vuistregel is dat een regel gemiddeld nooit meer dan 66 karakters mag bevatten.
Daarom hebben LA TEX-documenten zulke brede marges.
En daarom worden kranten in meerdere ko-lommen afgedrukt.
Er bestaan twee gelijkaardige omgevingen: de quotation- en de verse-omgeving. Dequotation-omgeving is nuttig voor langere citaten die uit verschillende alinea’s bestaan. Binnen deze omgeving springt elke alinea een beetje in. Deverse-omgeving is nuttig voor po¨ezie, waar de correcte afbreking van regels belangrijk is. Het einde van een regel moet worden aangegeven met een \\-commando en tussen twee strofen komt telkens een lege regel.
32 Tekstopmaak Ik ken slechts \’e\’en gedicht
uit het hoofd. Het gaat over Jantje.
\begin{flushleft}
\begin{verse}
Jantje zag eens pruimen hangen\\
o als eieren zo groot\\
Jantje wilde ze gaan plukken\\
terwijl zijn vader ’t hem verbood.
\end{verse}
\end{flushleft}
Ik ken slechts ´e´en gedicht uit het hoofd. Het gaat over Jantje.
Jantje zag eens pruimen hangen o als eieren zo groot
Jantje wilde ze gaan plukken terwijl zijn vader ’t hem
verbood.
2.11.4 Verbatim
Tekst die tussen\begin{verbatim}en\end{verbatim}wordt geschreven, wordt letterlijk afgedrukt, inclusief regelafbrekingen en spaties, zonder dat enig LATEX-commando wordt uitgevoerd.
Binnen een alinea bereik je hetzelfde met het commando
\verb|tekst|
Het hier gebruikte|-karakter is maar ´e´en voorbeeld van een afbakenings-teken. Je kunt elk ander karakter gebruiken, behalve letters,*of een spa-tie. Verschillende LATEX-voorbeelden in dit document zijn op deze wijze gemaakt.
Het \verb|\ldots|-commando \ldots
\begin{verbatim}
10 PRINT "HALLO WERELD ";
20 GOTO 10
\end{verbatim}
Het\ldots-commando . . . 10 PRINT "HALLO WERELD ";
20 GOTO 10
\begin{verbatim*}
de verbatim omgeving met
een sterretje
benadrukt de spaties in de tekst.
\end{verbatim*}
de verbatim omgeving met een sterretje benadrukt de spaties in de tekst.
Het commando\verbkan op analoge manier met een sterretje worden ge-bruikt:
\verb*|zoals hier:-) | zoals hier:-)
2.11 Omgevingen 33 Deverbatim-omgeving en het\verb-commando mogen niet binnen de
ar-gumenten van andere commando’s worden gebruikt.
2.11.5 Tabellen
Detabular-omgeving laat toe om tabellen met optionele horizontale en verticale lijnen te cre¨eren. LATEX bepaalt, tenzij anders aangegeven, auto-matisch de breedte van de kolommen.
Despecificatiesin het commando
\begin{tabular}{specificaties}
bepalen de opmaak van de tabel. Gebruiklvoor een links uitgelijnde ko-lom,rvoor een rechts uitgelijnde kolom encvoor een te centreren kolom, p{breedte}voor een kolom met een zelfgekozenbreedtewaarin binnen ´e´en rij verschillende regels kunnen voorkomen en|voor een verticale lijn.
Binnen detabular-omgeving worden kolommen gescheiden door&en de rijen door\\. Het commando\hlinelevert een horizontale lijn. Je kunt gedeeltelijke horizontale lijnen trekken met\cline{i-j}waarinienjde kolomnummers zijn waarover de lijn zich moet uitstrekken.
\begin{tabular}{|r|l|}
\hline
7C0 & hexadecimaal \\
3700 & octaal \\
11111000000 & binair \\
\hline \hline 1984 & decimaal \\
\hline
Welkom op onze workshop.
Wij hopen dat je een leerzame en boeiende avond beleeft.\\
\hline
\end{tabular}
Welkom op onze workshop.
Wij hopen dat je een leerzame en boeiende avond beleeft.
De spatie tussen kolommen kan je opgeven met @{...}. Dit commando verwijdert de standaardspatie tussen twee kolommen en vervangt ze door wat er tussen de accolades staat vermeld. Een interessante toepassing hier-van is het uitlijnen hier-van decimale getallen ten opzichte hier-van het decimaal punt.
34 Tekstopmaak
wel witruimte links en rechts\\
\hline
\end{tabular}
wel witruimte links en rechts
\begin{tabular}{c r @{.} l}
Formule &
\multicolumn{2}{c}{Waarde} \\
\hline
$\pi$ & 3&1416 \\
$\pi^{\pi}$ & 36&46 \\
$(\pi^{\pi})^{\pi}$ & 80662&7 \\
\end{tabular}
Formule Waarde
π 3.1416
ππ 36.46
(ππ)π 80662.7
Twee of meer kolommen kunnen worden samengevoegd met het comman-do\multicolumn.
\begin{tabular}{|c|c|c|} \hline
\multicolumn{3}{|c|}{Belgisch leger}
\\ \hline
landmacht & luchtmacht & marine
\\ \hline
\end{tabular}
Belgisch leger
landmacht luchtmacht marine
Materiaal binnen dezelfde tabular-omgeving blijft steeds samen op de-zelfde pagina. Als je lange tabellen wilt opmaken, kijk dan eens naar de supertabular- enlongtabular-omgevingen.