• Aucun résultat trouvé

Le secteur financier belge: état des lieux et défis pour l’avenirPDF

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Partager "Le secteur financier belge: état des lieux et défis pour l’avenirPDF"

Copied!
23
0
0

Texte intégral

(1)

Le secteur financier belge: état des lieux et défis pour l’avenir

Pierre Wunsch | BZB-Fedafin

10 octobre 2019

(2)

Structure de la présentation

1. Etat des lieux du secteur financier belge, 10 ans après la crise financière

1.

D’où venons-nous ?

2.

Quelle est la situation actuelle ?

2. Défis

1.

Incertitudes liées au contexte macroéconomique

2.

Environnement de taux bas et profitabilité

3.

Marché immobilier et crédits hypothécaires

4.

Numérisation des services financiers

5.

Lutte contre le blanchiment

6.

Risques liés au changement climatique

3. Conclusions

(3)

1 . État des lieux du secteur financier belge

3

(4)

Les banques ont fortement réduit la taille de leur bilan depuis 2007

Structure des actifs du secteur bancaire belge

(données consolidées en fin de période, milliards d’euros)

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 T2

Créances interbancaires Credits Titres de dette Produits dérivés Autres actifs

(5)

Les banques se sont recentrées sur le marché belge

5 Geografische spreiding van de activa die Belgische kredietinstellingen aanhouden in de vorm van leningen

en schuldbewijzen

(eindeperiodegegevens op een geconsolideerde basis, in € miljard)

0 100 200 300 400 500 600

2007 2008 2009

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2019Q2 2007 2008 2009

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2019Q2 2007 2008 2009

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2019Q2

Leningen Obligaties

België Eurozone Rest van de wereld

(6)

Is “leven” dood voor verzekeraars ?

- 5 10 15 20 25

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Tak 21 (individuele verzekering) Tak 21 (groepsverzekering) Tak 23 Overige Totaal

Levensverzekeringspremies

(niet-geconsolideerde gegevens, in € miljard)

(7)

7

De lagerenteomgeving dwingt levensverzekeraars om zich aan te passen

4,21 4,29 4,12

3,97 3,79

3,58 3,43 3,34 3,29 3,22

3,17 3,12 3,04 2,91

2,82 2,62 2,47 2,33

1 2 3 4 5 6

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Gemiddeld gewaarborgd rendement op bestaande overeenkomsten

Jaarlijks rendement van de activa ter dekking van de overeenkomsten met gewaarborgd rendement zonder meerwaarden en waardeverminderingen

Gewaarborgd rendement en beleggingsrendement van de levensverzekeraars (tak 21)

(gegevens op niet-geconsolideerde basis)

(8)

Solvabilité confortable et rentabilité cohérente avec un niveau de risque moindre

Solvabilité

(pourcentages)

Rentabilité

(pourcentages)

140 150 160 170 180 190 200 210 220 230 240

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Décembre

2015 Décembre

2016 Décembre 2017 Décembre 2018 CET1 ratio - Secteur bancaire

Solvency capital requirement ratio - Secteur des assurances (échelle de droite)

-40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Rendement des fonds propres - Secteur bancaire Rendement des fonds propres - Secteur des assurances

(9)

2 . Défis

9

(10)

Le contexte macroéconomique est incertain

-2 -1 0 1 2 3 4 5

2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 2018 2019

BE EA US

Croissance annuelle du PIB en volume

(11)

L’environnement de taux bas est persistant

11 Courbe des taux (pourcentages)

Sources: Thomson Reuters, Refinitiv.

États-Unis

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Jan. 2019 Sept 2019.

Zone euro

-1,0 -0,8 -0,6 -0,4 -0,2 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Jan. 2019 Sept. 2019

(12)

Neerwaartse druk op de rentemarges van de banken

Rentetarieven op de uitstaande activa en passiva van de Belgische kredietinstellingen (gegevens op niet-geconsolideerde basis, in %)

Bron: NBB.

0 1 2 3 4 5 6

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Hypotheekleningen Obligaties en andere effecten Spaardeposito's

(13)

Accommoderend monetair beleid leidt tot meer krediet

13

Bronnen: ECB, NBB.

-5 0 5 10 15 20

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

België Eurogebied

-5 0 5 10 15 20

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

België Eurogebied

Jaarlijkse kredietgroei (in %)

Huishoudens Niet-financiële ondernemingen

(14)

Nood aan aanpassingen in bedrijfsmodellen

Banken Verzekeringsondernemingen

Bron: NBB.

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

90%

92%

94%

96%

98%

100%

102%

104%

106%

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Gecombineerde ratio (niet-leven)

Managing expenses in % van nettopremies (leven) (rechterschaal) 0

2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000

35 45 55 65 75 85

BE NL

LV LT

MT

FI GR

SK

ES LU

SI PT EE

CY

AT FR

DE IE

IT

Kosten/inkomstenratio

Aantalinwonersper bankkantoor

(15)

Le contrôle des coûts est un point d’attention

Source: Febelfin, BNB.

15

0 20 40 60 80 100 120

2000 2005 2010 2015 2016 2017 2018

Banques Agences bancaires

Employés Agents indépendants

Evolutions dans le secteur bancaire depuis 2000 (index 2000=100)

Source: FSMA.

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000

Courtier Agent Sous-agent

2005 2010 2015 2016 2017 2018

Evolutions dans le secteur des assurances

depuis 2005 (nombres)

(16)

Un marché immobilier résidentiel dynamique

Prix de l’immobilier résidentiel

(pourcentage de variation annuelle) Transactions sur le marché secondaire

-1,0 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 H1

Prix nominaux Prix réels

-15,0 -10,0 -5,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0

0 20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 H1

Nombre annuel de transactions

Pourcentage de variation annuelle (échelle de droite)

(17)

Search for yield op de vastgoedmarkt ?

17 Blootstellingen van de Belgische banken en verzekeringsondernemingen aan de vastgoedmarkt

Bron: NBB.

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

0 50 100 150 200 250

2000 2001 2003 2004 2006 2007 2009 2010 2012 2013 2015 2016 2018

Uitstaande bedragen (in € miljard, linkerschaall) Jaarlijkse groeivoet (in %, rechterschaal)

Hypotheekleningen aan Belgische gezinnen Vastgoedblootstellingen van de Belgische verzekeringsondernemingen (in € miljard)

0 10 20 30 40 50

2016 2017 2018 2019

Hypotheekleningen Gebouwen Aandelen

Bedrijfsobligaties Leningen Beleggingsfondsen Overige activa

(18)

Nouvel assouplissement des conditions d’octroi de crédits hypothécaires

Évolutions des critères d’octroi de nouveaux crédits hypothécaires aux ménages belges (pourcentages du total des prêts accordés durant un millésime donné)

Source: BNB.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

≤ 80% ]80% ; 90%] ]90% ; 100%] ]100% ; 110%] > 110%

Ratio loan-to value

(19)

Les marges sur crédits hypothécaires sont faibles

Source: BNB.

19

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

-1 0 1 1 2 2 3

2004 2004 2005 2005 2006 2006 2007 2007 2008 2008 2009 2009 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 2018 2019

Production annuelle de crédits hypothécaires (échelle de droite) Différence entre le taux client et le taux swap (pourentages)

Différence entre le taux client et le taux swap

(20)

De digitalisering van de financiële diensten verandert de sector

Kansen

Minder kosten

Tevreden cliënten

Aanpak op maat

Risico’s

« lagging behind »

Concurrentie van nieuwkomers op de markt ?

Cyber and IT risks

Rol van agenten

Source: Deloitte (2017).

(21)

Bestrijding van witwassen van geld: in recordtempo een topprioriteit

De wereld is snel veranderd in dit domein ; is een toppriortiteit geworden voor toezichthouders en een bron van toenemende bezorgdheid voor bankiers

Recente gevallen hebben het belang en impact van deze risico’s benadrukt: boete NG (Nederland), sluiting ABLV (Letland) Danske bijkantoor Estland, Pilatus (Malta), etc.

Reputatierisico en potentiële impact op de stabiliteit van de instellingen (dus in belang van de instellingen zelf om compliant te zijn)

Agenten staan vaak in eerste lijn om

moeilijke boodschappen bij cliënteel over te brengen

verplichtingen (o.m. inzake KYC) op het terrein te realiseren

In deze materie geldt ‘compliance’ boven business !!!

21

(22)

Changement climatique: des nouveaux risques émergents

Exposition au risque de transition des banques belges

(pourcentages des expositions du portefeuille de prêts aux entreprises non-financières)

(23)

Conclusies

23

De Belgische financiële sector is sedert de financiële crisis aanzienlijk versterkt.

◆ In eerste instantie bleek de lagerenteomgeving een positief netto-effect op de financiële sector te hebben, maar het aanhoudende karakter ervan leidt tot extra druk op de winstgevendheid van de sector en verhoogt de kans op een negatief netto-effect. Bovendien is de macro-economische context onzeker.

◆ Cyclische risico's zoals kwetsbaarheden in de vastgoedmarkt zijn, althans gedeeltelijk, het gevolg van de druk op de winstgevendheid van de sector.

◆ Politique monétaire VS politique macroprudentielle : pas de schizophrénie !

◆ De toenemende digitalisering van de financiële diensten noopt tot herziening van de bedrijfsmodellen en vereist aanzienlijke investeringen.

◆ Andere risico's moeten ook in aanmerking worden genomen (bv. klimaatgerelateerde risico’s) maar kunnen leiden tot hogere compliance kosten (b.v. normen inzake het witwassen van geld en de financiering van terrorisme).

◆ Dans un secteur financier en pleine mutation, les agents continuent de jouer un rôle important, centré sur

leur plus-value.

Références

Documents relatifs

[r]

3) Ze kunnen makkelijk iets organiseren om te ontspannen (Ils savent facilement organiser qqch à plusieurs pour se détendre, ex. Waarom hebben Bart en Sarah gekozen voor de K.U.L.?.

Begrippen als risico, kans en waarschijnlijkheid dat dergelijke gebeurtenis zich voordoet zijn niet bruikbaar in het kader van het denken op lange termijn, omdat we het

Die systetn:ltisch e V ntersuchung der physika- lischen Eigensclwften der Kohle, welc he das Frei- werden von Gas beeinflussen, war für eine verbes- serte

De enige juiste houding is de houding die het mid- den treft: iemand die nooit emotioneel reageert of nooit boos wordt is volgens Aristoteles niet voortreffelijk op moreel vlak,

Toen de Tridentijnse wetgevers de krijtlijnen uitzetten voor het gebruik van muziek in religieuze context, konden de bisschoppen niet vermoeden dat binnen een paar decen- nia

14.40 uur | Hypotone of onderactieve blaas: hoe presenteert zich dit.. Bieke Samijn,

Die combinatie – onderwijs en onderzoek, erfgoed dat zich deels nog in zijn oorspronkelijke academische context bevindt, de historische belangrijke maatschappelijke rol