ﻲﻤﻠﻌﻟا ﺚﺤﺒﻟاو ﻲﻟﺎﻌﻟا ﻢﻴﻠﻌﺘﻟا ةرازو ﺲﻳدﺎﺑ ﻦﺑ ﺪﻴﻤﺤﻟا ﺪﺒﻋ ﺔﻌﻣﺎﺟ -ﻢﻧﺎﻐﺘﺴﻣ -ﺔﻴﻋﺎﻤﺘﺟﻻا مﻮﻠﻌﻟا ﺔﻴﻠﻛ ﺔﻔﺴﻠﻔﻟا ﻢﺴﻗ ﺔﻤﺟﺮﺘﻟا تﺎﻳﺮﻈﻧو لﺎﺼﺗﻻا ﺔﻔﺴﻠﻓ ﺮﺘﺳﺎﻣ ﺔﻴﻧﺎﺛ ﺔﻨﺳ ﺺﺼﺨﺗ ةﺮﻛﺬﻣ جﺮﺨﺗ ﺎﻬﺷ ﻞﻴﻨﻟ د ﺮﺘﺳﺎﻤﻟا ة ﺔﻔﺴﻠﻔﻟا ﻲﻓ ـﺑ ﺔﻣﻮﺳﻮﻣ :
:ذﺎﺘﺳﻷا فاﺮﺷﺈﺑ :ﻦﻴﺒﻟﺎﻄﻟا داﺪﻋإ ﻦﻣ * ﻲﺳﻮﻨﺳ نﻮﻘﻋ ﺮﻴﺸﺑ فﻮﻠﺨﻣ * ﺔﻣﺎﺳأ بﻮﻘﻌﻳ
ر ا
ا
-ا ﻲﻓ ﺚﺤﺑ
تﺎﻧﻮﻜﻤﻟاو ﺲﺳﻷ
-ﺔﻴﻌﻣﺎﺠﻟا ﺔﻨﺴﻟا : 2014 -2015ا
س
ن و ءا ھإ...
.
...
...
...
...
)
أ(
ـ
ـ
ـ
:
1 / ا ع ... ... .. .. .. .. ... ص 03 2 / ا ... ... ... ص 03 3 / ع ا ر ا ب أ ... ... ... ص 04 4 / ر ا ع ... ... ... ... .... ص 04 5 / ھ ا ... ... ... ... ص 05
: ... ... ... ص 07
لو ا '()# ا : !ا "# ا ... . ... ص 08 * + ا '()# ا : و % ا " & ا 'ا& (ا .... ………. ص 15 ' + ا '()# ا : د * +(ا , " ا ي. #/ (ا ... ص 20 لو!ا 1* ا 23 ... ص 26
* + ا
ا
:
!ر # ا $ % ا ,-أ
: ... . ... ... .. ص 28
لو ا '()# ا : "# ا د ا ... . ... . ... ص 29 * + ا '()# ا : , / ا 4 5 ا ... .... ... ص 32 ا '()# ا ' + : 6 ر # يد ا ر * ا ... ... .. ص 36 '()# ا /0ا ا : , % ا عا&* او ت % ا ... ... . . ... ص 40 , 1 ا '()# ا : با& 8(ا ... ... ... .. .... ص 43
' + ا
ا
:
ا !ر # ا
ﺛ (#
: ... ... ... ص 9 4 لو ا '()# ا : &: فور اد < ار ... ... ... ص 50 * + ا '()# ا : &: = رز ' ... ... ... ص 55 ' + ا '()# ا : ?'ر @ ا&A &: ... ... ص 59 B 9 ا 1* ا 23 ... ص 62
#3
... . ... ... ... ص 63#4 5
و رد # ا
/6ا # ا
أ
ـ
ـ
ـ
ا ص ا ى ! " ا # # $ % & ' ( ق * + ، م./ 0 1 ھ / 3 $ أ # + ( 0ار # 5و 7&ا. 8 ھر "5 ل ا ھو %أ ر ا ا ، $ ھ " او . ر.: (. . ر. ا '; 7 "< # ، ا ف. # # 1 و + #> 5 و " لر ? ر + " ا 7 "< ا ء A إ ف " و C; / ا م ا . ا م "ھا 7( و #+ 5 D إ ن F # ا 7&ا. ر ا : 1 / ر "5ا ة و " *A ھ " # # ة و "# # 0. Hا د.(. ا أ + ذ ا + %و ، و أ & " ? ر + " 7&ا. ا A" 0ر او ا K ." ا ةرو L D#5 5 "(%ا . 1 2 / ة 3 0 + Hا */ ا ر M " سو # ا " .3 يP ا #/ ا 1 " ا خ + ر R" او ر D#5 S.:> " *A ھ " *< يP ا ' D "!او Hا */ ا . ا P " ? ر + " + &.+ R 5 " ا 1 ا ق ا / أ . R ا ة ا D#5 C#5وأ ع "(%ا C# ' اP */" + C#5 ك ھ ? ه W ر " او 7 "< ا ر /+ د :"&%ا . ةر ا ا رظ ا ، : ق ا ، رد ا ، زو او ر او !ط ر ا ! ا ، # ا 2004 ص ، 37 . 1
ب 1 " ? ر + " "(%ا C#5و # ا # ا ا ء ن * اP ? ع م.# ا *: ا م 5 #3" ، #3" * 5وو # ة .1 ف " # 5 X ھو 0 0أ ت%./+ Z[Z م\#" 5ا. ا X ا اPھو C ا A : 1 / نأ ن # ا 7 3 / /M ا ز " # ا A /#3 ا / /M ا ^" ا 5 / /M# د_ ا ق 3 ا ) <" ا Xھ ا ( / /! 5 K$ " و " " ا . 2 / / +إ X + ع إ W ر " او 7 "< او 3 ا 0ار ا [3 & 7&ا. ا ھ ت + /+ + ` يد ا دا . 3 / R ا ةر.: ا غ.# # ا 0ر او ا ط ا 7 < ا 7 "< ا 5 #+ . 7 "< " ا CZ +و 7&ا. ا C / +إ 0ارد ج " ا < ' أ ھ # :M او ة ; ا ع Lو ا / ل[> + ( . # ا #ط M & &و 0ار ل[> + " ر /+ و M+ ر ا ا ;ر ل.: Z[Z D إ ق 3" ا : و ر ا ا اور Cھأ لو ا *: ا و ا d+[+ 0ارد D#5 $ ا *: ا \ ر L 5 / e $ ا *: ا +أ Z[Z ت L جر Z M ا ر ا .
3 1 / ع ا : ا جر
ط و!ا " # $ % ا& ا أ ﻣ ( ع& &ﻣ
* ( ا * + ي- ا ر ا ./ ا ل&1 رو ي- او او د 34+#او ./ او ( ا 5!ا ر&67 ظ " 4$#ا ا ( ا 9 : 7 ;5<= ﻣ م 5 * (ﻣ غ @و . (ﻣ A إ 4 ا لو ا 7 = 4 ا د 34+#او ا C ر ، ير ا %E 6 E A ( ا ." ر @و 5 6 Eو 5 " را F A E G ا لو ا " * ا بI ضر ( او ، EK" 4 Eو Lھ- ا ط!ا A ء&O ا P 7 ﻣ ; أ ي- ا " Q ﻣ لر " 4 او ه ار&4 د ا ل ( ء 3+Sاو T 4 ا ﻣ C ر 4 ا " ﻣ ا&5 -، Lھ- ا ا-ھ U: 5او / " ر&V ر ا E A (7 . 2 / ا : & &ﻣ فو ظ ة و ر ا ا (ﻣ (7 / " 5 و C ر 4 او % 4 ر&37 ،
ي Y ا ./ ا % ا&ﻣ Z 4[ / " Eر :ﻣ O47و
، او
<Y5 4 ا " : او ./ ا / [ ا A إ ىI(7 & = 5 ھ ر ا
" Q ر ﻣ " " ھ د 3 ا ا-ھ " 1و 6 ا .=Sاو + "آو ﻣو 7 : 6 ﻣ 5 . و ظ 4 : • ؟ / / ا أ ھ ﻣو ر ا ./ ا رو- ا .7 * " • ا م& /ﻣ ﻣ ﻣ ؟ V ا ر ا ى عا 3
4 3 / ع ا ر ا ب أ : أ 7اذ ب أ : " (ﻣ * ا 7 ج 45 &ھو ة ." ت ($ ﻣ ر ا ./ / "و ، 4 ا / / ا C ر 7 A إ ق 64 ا ﻣ EK" ;7 7و ; ﻣKﻣ ارد 5درأ اذإو U: " Q ر ﻣ " ا م& ( ا ل ﻣ " ر&67 ﻣ 1 @ ﻣو ( 6 ، 4 Eو PE (ﻣ ة $ ى أ فر ( E :E ا "ر ./ﻣ A ف (4 E م&: 5ر 4 E C ر 4 ا ي Y ا ./ ا " * 7 3E * ﻣو . ب & &ﻣ ب أ : ا ر ا ا تار&37 * / V A إ ع&$ ا ﻣ E# GE . K. ا ر ا ا ء E . ر ا ./ ا ل&1 ﻣ .4ﻣ " (ﻣ . 4 / ر ا ع : b E . ا ; ا ﻣ E " ﻣ [4 ا +و ا / / ا Eر : + :" 1 ﻣ غ& E F A إ " ( ا هرو-$ ﻣ اءا 4Eإ ر ا ./ ا C ر 7 ار E ا ر ا V ، 4 ا ا تاود!ا ﻣو /ظو ھ Lھا- ا E 5ر : ا ھ
c ا ت $& & S E و &.7 $أ ﻣ / / ا
.
5 5 / ھ ا : ! ا : تK و<4 1&4/ ا Eر O ا ھ ، ﻣ $ A ا Eر : ا ھوأ تار&34 ا . "ا #ا : d & د / ا . ;O" E I 4 و 4$او يد 34+ا Lھ-ﻣ ج 45Sا .
Marxisme : doctrine philosophique politique et économique issue
de Marx, fondée sur le matérialisme et la lutte des classes.
Dictionnaire « Larousse » و % ا : / / ا تار&34 ا ھ 4 7 4 ا [ ا %E 6 ا تاذ ف % 4 4 ا . ل ' ا : e+ 4 ا . ا : Q <7 ﻣ ر&6 أ ة I$ ./ ا " ا ر&ﻣ دراود " و 1 @ ھ 4( ي- ا ﻣ +S % 4 ﻣ ا م ا هدو .
7
:
تا ر ! ج # ھ % # & ر ا ا % '#أ يأ *+ ,- او & ا # , . % ا ا ر-/ او 0%1 1 ـ " 3 ر لر " , سرد ث67 ا & ا تار ا 891 :! *; ا ن 8 ا ' *9: و = إ ى@1 او 0 1 ا 8 7 ا 0 ا ة او : # ا % ا – # ا ا BCا د ,Cا و ; ا ي@ % #Cا .
8 لو ا ا : ا ا ) إ ا " ھ " ! " # إ $ ف& ا ا' ا' ( &# ( )أ +, أ !أ $ ا ( " -#ر ! لر # " D: &# % ا E ر = إ ع-G 9 # ا % % ادا ا ر ا & ا 9 1 # ا ا نH " I ھ " ; . , ا # ا ةر-7 ا J ! , 1789 ت :#و د ,Cاو ; ا ع Kو ا ت Lو ة M ا ر & ا تر Jو 87 او ! GCاو 61: ن #Nا ق-8M ' إو * و ود ء Q#HB R ! Gاو ; ; كا & Jر R 1 ، U/V ,و " ھ I " !-# M & ةر-7 ن- # ا ھ 'B ا ةر-7 ا W% ش 1 ا 0'1,او ، 9 !ا يY ا ! /,Nا م ا D # = و ا Gر . ';أ او زأ # =\ .,و ، اYھ ل6V R و 0'% ;ا 0 1 ا ر ا ث M ا " I ھ " ة & " ا " ] ط ,و \, ا ر & ا R % G عا J R! ةر 9! E ر ا نأ ر 9 ! Q 'B يY ا 0 8 ا ظ ن- # ا 0ھؤا # ه@ #أ b 8M = إ ن ا ن- زا-G 9 ا و :! *; ا ن 8 ا *%/ و :! R 7 ا ن 8 ا '# # أ م ا Q9 J يY ا ! /,Nا ، ط M .# ا %I ' ا % ا R 0'%'# = إ ى@1 يY ا : ا- 0' & 7 ف6I ، %I ' ا & ا ن و !-K- @ ! R! 91 7 ا QG- ا نأ ر 9 ! 91 =%! 0 K ض 'Gإ 7 " @% #ا " ا- ا ةر-7 ا 0G 0 و *, . ةر-7 او 81 ا ،ز- ر ت ھ ء - ا راد ، ز داe G ، ط ، ر &;Nا ، : او ! 9/% 1 ، 2008 ص ، 31 . 1
9 لو ا " / ا : ھ 0 1 ر 2 ا , ى " I ھ " % و ن @ ا Qط 9#او #-& ا & % M Cإ 3 E ر ا نأ 0 1 ا 0&M Q9 81 او ء Y Q إ ار- E ر ا ھ E ر ا 1 ل-8 " I ھ " & ا نH يرو \ ا R و 1,ا- ا =/1 % 0& M نأ I9 = إ اد ;ا E ر ا R #ا-, =%! ھ 9 ا 9 * ط اذ E ر ا و I اY&ھو *+ ,- ا ، 3;e ا ا م@% , *,ا- ا و تC-8 ا 0; ف 1 ھو E ر ا ى R #ا-, L J Gأ R تار- % 2 . = إ h ; ! GCا م ا ن :! R 7 ا ن 8 ا ظ =/;- ا 89/ ا نأ Gرد ھ 18 89/ ا هYھ Y ناو ا نآو :9 ا E ر ر 1 م 8 ا م-' . ظو ا@ ن #Nا 1G ل6V R ' % b و ! غ- ف-; W ذ ثو د و 0&M ا 0 1 ا اY' 3 ، ا ى يY ا # ا - ا ! ت % R 1 8 ا & *+ ,-و Q%81 b%/ ا Q ظ- ,-و ن #Nا ر M = إ د-8 تار-/ 7 ر ا ى " I ھ " نأ ھ k%9 E ر ا 1,ا- ا ن- \ ا b / ! Q I ا ' M ا أ & ا ن- \ ة M ا &% '# 8 -ھو ر ا *+ ,-% + ' ا . Q - و 1 9/ ا R ء@G ن #Nا اودو 91 =%! ن #N E ر ا ! J ظ- ا ھرو م-8 @ I ا Q1 " نو %V R ا " 9 1 ا حور Q9 & m هؤ #او Q h R ا -ھ 4 نأ R Q Cو ءC- او Q1 ك : ا ا 0' . 1 E ر ا % ،ف-# % : ،E ر % يد ا م-' ا ص 42 (WWW.BOOKS STREAM.COM) . 2 1 ا تC-8 ا : ھY او ل % ; ; ا تار- ا ھ " 3 ر " 1 R #ا-8 * او E ر او 1 9/ ا . 3 ز- ر ت ھ ، ةر-7 او 81 ا ، b ; *G ص 236 . 4 ب ،نو %V R R ا 9! ،تو ،ل6' ا 9 & و راد تار-: ، 8 ا 2000 ص ، 37 .
10 E ر ا ن- \ 7 o " I ھ " او و ا ت # * او 1# J أ =/;- ا 89/ او % 1 ا 89/ او ! /,Nا را L =%! E ر ا م ! 0' ه-" Nا #و 8 ا ر &; " و " ن- % # " 9 1 و " I ھ " + ا ك M ا ھ 1 ا حو ا نأ ,إو ع /,Nا ر-'ظو # #- ا 0 1 ا ةر \ = إ , : ا ةر \M ا R ل 8 #C E ر % ن #Nا نأ =%! e و !-K- ر ى-, R! . # تا I ھ يزا-G 9 ا * ا . &M و !-K- ة-, ت 1 ا حو % ' Nا ة-8 ا !او R& 0 E ر ا 1# J 3 ن #N و س ا % L o% 0 1 ا حو ا نأ ر 9 ! و E ر او ر ا را 8 ;Cاو ةد 1 ا غ-% Gأ R =MKو ة-8 ا هYھ مو , , ن #Nا نأ Cإ با Dظ- و " I ھ " م-' " 81 ا ء ھد " 1 اY ا Q , ط ن #Nا نأ ة & =%! p و Q 1%/ V Gأ R ''G- و إ ة V ; هر & أ نq b Vأ ن . ' 1 ا حو ا ة & ن- ھر 9 ! و ا # & و ت M ا E ر ا غ '%ظ . 1 ص b ; *G ،ةر-7 او 81 ا ،ز- ر ت ھ 243 .
11 ( 3 ا " / ا : خ 5ر& , د ! ت 1 اوز R Y ا R زا-G 9 ا ;6 ا !ر ص 8 " I ھ " ; 1831 د ;Cا =%! 89/ ا K 0' ر-r =%! oھY .% د & ت 8%/ " k د-خ " R & 1G 9 !او د ا م-' أ يY ا " 3 ر " و " @% #ا " ' rأو ' ز ا rH ، !@# R& " خ " & # & ا * / ا = إ . آ د ا ، ى -' QKا Lأ ] 1 9/ ا هرود 7 و 1 9/% ة r ن #Nا نأ ، ه 9 1 Cو ي :9 ا * ا R -& ; ;أ ، Q %! YVاe و " خ " %! = إ هر 8 ا -ھ E ر % \ L # ض 1 ;او 7 I9J E ر ا =%! = Kأ 1 oM ا =%! م-8 ر ا ثا ا %1 ، # أ يزا-G ر- , =%! ل #q ء B =%! لد نإ اYھو ; R ! /,Nا د R! 1948 ، D&! ,و " 3 ر " R ,6/#ا %! % 8J =%! تزو او ا د ا م-' L J : % 7 ا ر طNا " I ھ " و ا = إ o ا & # & ا !@ ا " خ " D: ,و " 3 ر " د ا R! ب 8 ا م-;- ا Q e ة لو ا ـ " ر & أ خ ر- " ; Q9 يY او 1845 ، و
# ا % ا R ل 8 #Cا ھ \ 8 0 !-# %8# ك ھ نأ ة & R & ت & ا Q ھ r
ر ا = إ & ;6& ا . 1 R 3 ر- 3 Gو ر@ - جر-G ، ر ا % ا ل-Jأ ، لو ا ء@ ا ، ت ن 91B o 1 ، 1 ا 9 & ا تار-: ، ا J تو ، ،ت ب ص 266 .
12 3 ا " / ا : ھو -#ر ! 7 5 8+ ا " 3 ر " ل ا o%8 " %I ' ا " o8! =%! ;أر : أ =%! تدد / ةر 9! 0' و R ر ا ، د- 8 R ى@I ا ا-'8 0 R Y او " 3 ر " -8 ا Q ھ R & R R 9 ي = إ ى و ن-& ا = إ ' # = و ا Gر 7 R - % ا د-G- & ا ,6! 1 ، b9;أ ' أو ، ـ " I ھ " س ;أ & ا نأ ى ھ ا ه 9 1 و د-G-% R& *,ا-% ا " 3 ر " 1 9/ او د-G- ا نأ =%! e و 7 ا ة ا هYھ t ي :9 ا & ا ةH: ; ; ا ط : ا ھ ، -ھو ي ھ-G ء B =%! ن 8 ' & إ ع 9 + لوe 8 ,د ;ارد 0 1 ا ;ارد R R& % % ا ل ا u' ا = إ ' 8 @ ا u' ا t ر 0r R و R 8 ا ، @!- و " @% #ا " 1 Q #ا o9; " 3 ر " 0 1% 7 ا ر- ا * \, او ' 19: ا د ا !@ ا = إ %I ' ا % ا R! % 0' ا o# ا R! % 0 '#أ R " I ھ " Cأ -ھو " ل ا " 89! R & و " 3 ر " 0; ف ! 9 0%! ل Q8 9/ و %I ' ا ا ثا % Q+ إ " ; ا د ,Cا " ل , ,و " @% #ا " د ا اYھ ": 3&1 ا =%! 19 0 I ھ /8# #Y ا 8 ء 9 ا ا Q ' Q !أو Q % ير-7 ا o# ا R " 2 . % 7 ا o# ا -ھ ر ا 8 % K ! 7 ا o# ا " I ھ " يY او ]%/Jأ Q %! 0;ا " 7 ا ر طNا " وأ " ا ف6I ا " %I ' ا oھY ا @ يY ا ى و ' = ر طNا اYھ ازإ يرو \ ا R Q#أ " %81 ا ةا- ا " ' 8 ا و 1 م إ ح ا 9! ، I ھ ! ا u' ا ، * ز- او : او ! 9/% - ا راد ، تو ، ط 3 ، 2007 ، ص 303 . ا 3 # ص 305 . 2
13 R& % ا u' ا E ر ا 0%!و د ,Cا 0%! =%! 'ط 8;إ R ، oھY ا م-8 و " %I ' ا " ھY ا او 0 ھ ا R % G =%! " 3 ر " ; 0&M G #ا-, 1 # #Nا د-G- ا . 95ا ا " / ا : ل : ا 7 ا&8 %I ' ا ل ا تC-8 ت Vا 1 ا R #ا-8 ا : 1 / & ا I ا : I ا ن-# 8 م-&M 0 1 ا ، R ء : ا ل 8 #او I = إ لوe & ا I او ھ = إ ةر-7 ء :% يرYG I '#H = 1 ة / او ر-/ ا ل ة ط ھ نو :1 او ا- ا ن 8 ا ھ 'B ا -%1 ا M 0 ا ا 1 J 1 ا ، ,و b9ط " 3 ر " Q% %M ! د ,Cا 0%! ن-# 8 ا اYھ ـ " ل ا سأر " و 8 ا t+ ، & ا تا I % D ح-K- ىأ أ تا I ث M ن . 2 / دا K ا عا J : ا M ا Q &M 0 1 ا ھو ء B ا R t, ا '; ;أ هY 1 ك M ة V ا د \ ا ل6V R Cإ 0 C vا ت M ا = M ھءا@Gأ @ يY ا t, ا ! ،
ي-M ةا- R K R ن-& '#أ D: &# ةرY ا = إ ع-G و
" ت #و # " ى Vأو 1 G J ا 9! ، ! GCاو ; ا م-%1 ا %1 ا wM9 ا uھ و ت 8 ، 1 ا ت !-9/ ا نا- د ، +ا@ ا ، ط 3 ، 2010 ، ص ص 186 -187 .
14 D ظ- م-8 ;را ا تاY ا نأ ر 9 ! :9 ا 1 ا \ أ د- t, او 9 ; تاودأ ة ا- ا ة ھ ا ;ارد I %M او o او ج ;Cاو ءا 8 ;C . 3 / ا # :
اY&ھو 8 ; % # 9 1 ھار % & ا ! Q &M ر-/ ا
، Q ;أ M%/ \M # م 8 ا اYھ و " I ھ " -ھو " زو ا " 1 I% w = ء : ا # Q x M و نvا 3 ، R& 8 ; % 8 C % ! G ا ن-& w =%! 'ط 8;إ R& ة ا Q ھو 8 ا % % ھ- ا ت ا t1 =%! ظ M ا * و E ر او * او 1 9/ ا " ا # " \ أ نا- M او ن #Nا &% K ، اYھو &BNا =%! % M ن-# 8 ا Nا Q &M 0%1 ا نH %+ 8 ا G وأ 0 ا ا J V 1 /8 ا ، ھو Y K ا ' إ J- ا b+ 8M ا = 1 ة V ا ه ، ل ا ] ى Vأ ت ة G ، '%M M * G ] J ل 7 ك ھو : ا ن #Nا نأ w و ' و 8ھا ا ' % - / ! اY&ھو 8ھا ا R; ب 9: ا % H ھ 1 7 I = إ ف / ا '# يدe ا I I R ا % R ل-M 1 م-8 ةر دا K ا * y 1 Q # ب : او 8ھا ا % = إ - / ا R 1 ز 1 q !او6 ا 81 ا R ز 1 q t, 1 م-8 ى Vأ ةر و !ا- ا 81 ا R ) Rط 9 ا ( 1 ز M . 1 ص b ; *G ، I ھ ! ا u' ا ،ح ا 9! م إ 311 .
15 ( 3 ا ا : و 5&/ ا ا #ا 2;<ا 1 " # ا ا BCا & ا " رد R ار " ا BCا & ا ر ا " ل-8 ذإ " @% #ا " د ا اYھ : " # & 7 M ا ا BCا =%! ن R B 9 ا ' 8 ; ر & *G نأ ة G ، ضرأ .9 *,ا- ا ھروYG .# نإو د ,Cا *+ ,- ا " 1 ، نذإ روYG R! wM9 ا يرو \ ا R 7 M ا ا BCا !@# ءCeھ ل 7 أ R و R ا Bا 0'#- م ! R! ا tI د ا R # ا ;6 ا : ) س- %ھ ( و ) خ 9 -ھ ( و R Y ا 9 ط = إ ةر BNا 0' % . % ن #Nا 1 9/ ا 1 9/ ا h 9 ا rH و او ةد 1 ا و ا تو 9Gو " 2 ,6! ' ئد 9 ا هYھ و & ن اذإ Q#أ ھ ل-8 ا J6Vو ا BCا !- : ا ن #Nا فو ا rH ن-& ل-, =%! # #إ ةر- فو ا R -& o " 3 ر " ن ,و " ف- س-Bا G " :! R 7 ا ن 8 ا ;6 ا J !- :% Q س يY ا ك ھو " ن- ا ;6 ا " ا-89; R Y ا " 3 ر " و 0' " ن- ; ن ; " 1760 -1825 و " Q ر- لر B " 1772 -1837 ا BCا نH ل-8 ا R& و -, 8 :! R 7 ا ن 8 ا !@# 8 ناY% ا ن # ا .89; ا " 3 ر " 1 w tM V * ط تاذ %! * ط تاذ R& 0 " # ا ا BCا " ' 7 9 أ ' K جر او " ي-K- ا oھY ا " . R 3 ر- 3 Gو ر@ - جر-G ، ر ا % ا ل-Jأ ، b ; *G ص 269 . 1 2 *G ا 3 # ص 268 .
16 لو ا " / ا : ي&>& ا "ھ' ا M " -K- ا – L’anarchisme " 1 =K- ا وأ م ا ما 1#ا =%! 9 L o ا ة !د R وأ R ! R 9L : ' نو ' ةر-J R -K- % و ، و " -K- ا " -&M ا '# 1 ، فو 1 ا ھ 1 =K- ا -M# ارا M#ا ھر # 1 C اYھ R& م #Cاو م +- ا ھe% ة ظ y 1 ا 1 ، ط 9\#Cا 0' &M #إو او ا 0' &M C اY ا . م-8 " ي-K- ا D,- ا "
R& -&M ا ! B ر &#إ =%!
R ! { B و Q Q#وeB ةرادإ ا ذ ارا , Q : ا ، R ع-# = إ ج M ا 9 % ا نأ R و طأ 7 و Q &% Gأ R -&M ا " ي-K- ا " - /%; يأ نأ دا ا t -8 '#HB R و % . نأ م ھC او " -K- ا " ر ھدز . 1# ء rأ " ;و ا ةر-7 ا " ، D% Vا 8 و " K- ا ن- - ا ن " * " R !- : ا B69 ا " ود ,إ ةرو K ل-ا Bل-ا @ ، 0%M .# !- : ا نأ ھ 9 1 ا ,ر او م ا 8 ھ 1 =B6 نأو ,e -, ود ن-& نH +اد ، R& " R - ا " او 9 !ا نأ
ا 1 0&M ا o اود اورد I R ءCeھ نأو C V اYھ ' 0' 6 ; ، =%! ا-# ,و 1 = إ b . # " R -K- ا " دا ا ت M # J و ا ب L w ، 0 ا b79 ! GCا C =%! ا = إ =#د ا R ; ا = إ 8 ا R QK R ، ھو 0 ن-9 / و ا J ا &% ا . L و ا . L اذq ، نأ 0Lر w % و % ! ت -1J ك ھ 1 G ن -G ، % ا ، G y B D;- o دأ ، R -& ا راد : او G او D H % b: د ، ، ط 1 ، 2010 ، ص ص 258 -262 .
17 * % M ا 1 ا R H '#HB R ا 9 \ ا * د م ! 1 و ا ب L نأ ، Kإ بو M او ت 1 ا ع- B = إ ، R M ا ر #أ R& " R -K- ا " ن-9 / C رو \ ا D+ ظ- م 8 ا =%! ' ة I ود &: #إو و ا M ا U8 د ا . ثا ا R و " ي-K- ا " 0'% ;ا " ا BCا & ا " و ا ء I إ # w ى " R " نH و ا ن ء I إ = إ Q M J ة-!د عا إ ة 98 و ا . ( 3 ا " / ا : ? ر&,و ن& A ن A E ر = إ ق / " ا ا BCا " 1 D: &# م ا ن \ أ تر-%9 '#H R عا ا ا 8 Q \, و ;أ ا " زا-G 9 ا " Lو ' " ! /,Nا " ن و ر 1B " زا-G 9 ا " م-8 ;أ ا م ا % نأ ر 9 ! و ة-V او M ا 0; ل \ ا ا ل6I ;ا =%! ت ; ا ل ا ت ! /,q . ! ة G ت ! /,إ تH:# 8 ل 1 %! ف او /% ا M ا زا-G 9% ء 8B ب = " د & ا ھ ا " ' .# و " ا BCا & ا " ه 9 !ا يY ا *K- ا اY' ': ا " ن- زا-G 9 ا " R \ Q#-& 1 9ط ! ا - # ، 8 #ا اY' و " ا ;6 ا " Q ! ل , يY ا م ا اYھ " Q " Q#H -Q # ر ھدزCا R 8 ا -Q R 9 و " ن- ; ن ; " ل \# ل6V دا 9 ; ج #Nا - # - = R ! ا ف ط R ! ا - # نH 8 1 ن و R د &% مCvا 0 !أ + \ DJو اY' و # #p ةد 1 ا o% ل Gر =%! #68! ج #Nا 0 1 1 9/ ا ل6I ;C ا- ر : ، R 8 ن #Nا Q V ن #Nا ل6I ;ا لو@ اY&ھو ء B ا ةرادإ = إ س ا -& . 1 R 3 ر- 3 Gو ر@ - جر-G ، ر ا % ا ل-Jأ ، ص b ; *G 269 .
18 سرد 8 و " Q " ا ر \ ا u+ # بر و ;أ ا ت زأ M ر & Cا ئو 'Bو با ا ن و ة & ة !د R " ةاو ا " 8 ةأ او G ا R Q م-8 د 8 #ا Gأ R *K- ا ل6I ; م , " ;أ ا " ء ا b ل6I ;ا R ت6 1 ا ، نأ = إ ر Bأ M ا 89/ ا ] R! لو ا * ا ا و ا ى -ھو " زا-G 9 ا " M ا R ا 0 1 = إ '!-G -8 ; Q د ! يY ا : . , " ر & ا ,6V ا " م6 ;Cاو ع-\ ا = إ !ا ا ، هYھ زو Gأ R نو 1 ا = إ -! -ھو ة IJ D+ا-ط ن- و 0'L-9#و 0'% !و 0' &% ن-& ا ك : % ا G ا لو@ اY&ھو 0 ر ھدزا # & إ # #p R \ ج #p . , % ا 1 و Kر ا ة & ا تا V ج ا ى 9& ا 1 ا @ ا ] و م 1 ا ] . 3 ا " / ا : 7 &>& ا A B2 ا K # " ;6 ا ن- ا " ; # & ن-% M W Y 0' :9 ا ةد 1; Gأ R ا BCا E ر b 8M = إ ا-M ط 0'#أ Cإ R !و R 9L : نو ' 0'#أ 0Lرو ، 7 * 1 ;أ ا ر-' = و ا تا ا ءCeھ ش ! 8 و ا أ ت ' \, ' =K- ا تH: ج #Nا دازو ھ ا سe ، -, Q %1G ;أ ا م ا ة- و R ج نأ R& C w M Q ط ھ %I ة-, #إو ا Bا م # 3 ;H % ة-, 89ط " ر و 9 ا " ن و ر \ ا ' أ@G 1Kو د 1 ا % %, ة V ا هYھ .# ,و K 89/ ا ' \# " زا-G 9 ا " او 1K لا@ C لآ يY ف / ا '# b 8M = إ G ن -G ، % ا ، b ; *G ص 258 . 1
19 1 ا ت ! ; t ; ;أ b%1 U8 ة B 9 o / 1 تاذ # ت 'Gو \ أ ' 8#و 1 b أ . .# و " ر و 9 ا " Jو .M ; ; " زا-G 9 ا " ' .# او 8 K ' \# # ع /,Nا ! ; اY&ھو " ن- ر و 9 ا " ; 1830 " زا-G 9 ا " د / " نور- لآ " W% 0'%M M " يزا-G " -ھ " -3 o % " م أ اYھ ث و o, " R ا ;6 ا " نأ و R B ة و 0 H o7 R! *K- ا ن-9, R Y ا باY! =%! ء \8% !-K- ا + ;- ا او 0 ءCeھ " ر و 9 ا " ى-; 0' أ R& 0% Kو * Jو 0' I دأ R ا- - ; ي & عو : * *,ا- ه-#ر , ن@M ا ، R و *,ا- ا R ,61 ا ا- : & 0 ;أ ا * ا ر-/ ن-# 8 0'%' و ق او R 7 ا-# اY' و ا * / ا BCا 0' % . Jو و Q ن- %M R و ءCeھ R " 3 ر " !@ ا =%! ل-!و 7 ا !@ ا زو V ا اYھ نأ -ھ Q: 1 يY ا *,ا- ا I ت 1 ا 0%!و ر ا د ا !@ ه-#و %1 ا " ر و 9 ا " . 1 ص b ; *G ، ر ا % ا ل-Jأ ،R 3 ر- 3 Gو ر@ - جر-G 272 .
20 3 ا ا : يC : Dا (A ا د E28<ا لو ا " / ا : د E28<ا $ 0 F ھ ; ;أ J ! r67 ز wM =%! 0%! 0;ا b%/ : u' او ع-K- ا % م 8 ا ب 1 ا ن- -I% ا م ;ا ,و u+ او " د ,ا " ,او , R 8 : ا ل 8 و : Y9 او 8 ا R U;- يأ 8 ا ,ا ، 0 8 b ط ه 1 , b طو , =%! ن6 و Bر =%! يأ o د ,Cاو " D وو ك G " ةو 7 ا 0%! -ھ 1 D 1 . ( 3 ا " / ا : د E28<ا $ G ر 2 ا رو': ا نأ ل 8 " ن #- ود نا-/#أ " د ,Cا ]%/ م ;ا R لوأ -ھ # ا ; ; ا 1615 م-;- ا Q e ـ " ; ا د ,Cا ح B " J Q %! = Kأو ا *%/ B تC I:#C ; تادا إ =%! ل- M ا R -ھ G 0%! = إ ' و ا 2 ، R م ;او " 3 ر " زو Q% " @% #ا " Q اذ ]%/ ا ا D e م-;- ا ـ " ; ا د ,Cا 8# " * R ط 1 ا t1 م ;ا G- - Nا عا ا ة M و و M ا ت 89/ ا " ! GCا د ,Cا 0%! " ةو 7 ا * ز- م-' U9 را w R 7 او ج #p + ;- ا \ أ ;ارد ل6V R ق6V ا 0%1 * ا لد 1 ا 3 ، ھ نأ * د ا =%! o V ا م ھCا نأ ى-! ; ا J Q ! U8 R ك . 1 ط ا ر ا راد ،يد ا ع ا م ،يود د د ا ، رد ا ، زو او ر! او 2004 ، ص 13 . 2 ! ،* ز- ا و : % م-%1 ا راد ، ; ا د ,Cا ،ر-, ; ﷲ 9! ، +ا@ ا 2004 ص ص ، 13 -14 . 3 *G ا 3 # ص 11 .
21 3 ا " / ا : (A ا د E28<ا $ 0 ھأ R & 0%! ھأ ; ا د ,Cا R ت ,61 ا 0&M ا R #ا-8 ا ;ارد % & ;ارد b و E ر ا =%! ' د 9 و ھر-/ طو Bو ةو 7 ا ج #إ ء rأ س ا ت % 1 ج #Nا * ا ك6' ;Cاو * ز- او لد 9 او ) يد ,Cا & ' ا ( ، م-8 و ; ا د ,Cا %M ا و * % يد ,Cا & ' '\19 '%Vا و ه J ! ت6 t19 ا Q8 Gأ R Q ! ا ! GCا ت ,61 ا . =%! يد ,Cا & ' ا ض و ' و د ,Cا *+ ,- ا ھر-M ن-& 1 %h;أ وأ ت6&: يد ,Cا سرا ا ت ; &1#ا R Q ! o و ! GCا *,ا- ا . 95ا ا " / ا : و ج 2 Dا ى&8 ج 2 Dا " Aأو ج 2 Dا ت 8+0 =%! ' ر , ى و :9 ا 1 ا ة-, ھ # #إ طو B = إ ج #Nا % ! % ! نإ 0r :9 ا 1 ا ة-, ى R @ ة V ا هYھ ر-/ ج #Nا + ;و د M دا ا R 1 ت ,6! د-Gو ةرو \ ض ج #Nا 1 o 1 ر & ج #Nا + ;و & ! 1 ا ى Vأ ت h =%! ض 1 h ف ط R ج #Nا + ;و د ل 1% 3 ةد M فو ظ ظ و ةد M ر-GH 0&M و ھر Vا V ى-, ! GCاو يد ,Cا ر-/ ا ; ج #Nا ت ,6!و ج #Nا ، W% -ھ ج #Nا ب-%;H R 1 ع-# =%! + 8 او ' /9 ا ج #Nا ت ,6!و ج #Nا ى-, R * ا ة - ا 1 *G ا 3 # b ا ص ص 25 -26 .
22 ج #Nا + ;و &% R ، ! /,Nاو يد-91 او +ا 9 ا ب-%; ا R ج #Nا o ;أ R 9 و R ة او و ج #Nا ب-%;أو ا BCاو ;أ او . / ا -! G ا " : 0 E ا ا ا ;ر :! R 7 ا ن 8 ا ن إ R # ا ء %1 ا 1 ن- # / 9 ا ء %1 ا 3;أ د ,ا 0; . ! " & ;6& ا ;ر ا " ھداور R و : 1 / w ; مدآ : B 1 G b/ ا ذ ;أ o I " L -&;6 " % &;Cا ب D أو " ةو r 0 ا " 1 يY ا د ,Cا M ا : ا % ا هر & أ * و، د ,Cا Q و طأ م-8 G- -& س ;أ =%! Cأ !و دا ا !و 9 1 و : ا M% ا b 8M -ھو -8 o J -ھو 0'Kا Lأ ا-88M دا ا M o : ا 0'M " 1 Q!د د Q! " ا 9 % ا ئد 9 ا % G R و 2 : • 0 ا ةو 7 ; ;أ 9 1 Q!ا-#أ & 1 ا . • د ا M% ا 0''G- دا ا . • ةر ا =%! د- 8 ا *Kو وأ د ,Cا ر- ا و ا V H/ ا R . • 1 ا 0 8 يرو \ ا R . 1 ، #و 9% ھ ت ور ةد , ،يد ,Cا & ا ،ة ھ 8 ا ، ا \' ا 9 & ،يوا 9 ا Bار G 2002 ص ، 55 . 2 *G ا 3 # ص 76 .
23 2 / ؤ : ا !@ ا وذ ودر & ر اد 1 : %M ا Q 89!و ه & ,د Q ! ف !و # 9;إ د-' ة ;أ R ر M 8/ ا ، ةأ ا R جو@ و M ا b 1 Q ! #ا ھ 1 و ه او B I Bا ! G R ر M " ز & -& ا " -ھو %+ ط ةو r Q %! ترد Q J V B 3;أو ا R; R r67 او ، e 9 1 ب D أو w M ا يد ,Cا & ا 3; " د ,Cا o+ا \ او ; ا " Q # 0ھأ R 2 : • R @ ا رو ةد @ ا = إ * ا نأ . • , 1 ا س ;أ =%! ج #Nا 8 د M ء : ا . • ل-8 ا ر-G ا Q # H ةد @ ا 9 # R 9 أ 9 ي :9 ا 3 ا ةد ز ن ا دا- ا : 1 % مز6 ا =#د ا M ا * G ا يو او +اYI . * د :! *; ا ن 8 ا وروأ ' ! ا ! ا ةر-7 ا . ';أ !-# %8 @ % #Nا زا-G 9 ا ت ' w ا % #إ J- V د ,Cا % ! آ ا ! ا ل 9 # . ظ 1 و و .# نأ 1 vا ! ا = إ . ھرو . ;أ ا ج #Nا د ,Cا م-' تر-% فو ا هYھو ;أ ا م % + ;- ا لد 9 و ج #Nا =%! / ا R #ا-8 ا 0%! Q#أ =%! ف 1 يY او ; ا # #Nا * ا : 1 % د ا . 3 1 ى ؤ : ا !@ ا " ودر & ر " ! GCا ن h طCا م !و b%8 ا = إ -! ت \, ا '%% د ,Cا R #ا-8 ا نأ 7 . 2 ص b ; *G ، ; ا د ,Cا ،ر-, ; ﷲ 9! 108 . 3 ر@ - جر-G ص b ; *G ، ر ا % ا ل-Jأ ،R 3 ر- 3 Gو 267 .
24 د ,Cا ! ت ';إ = إ 1 او 8 ا م-' ا \ ا د-1 و ي@ % #Cا " w ; مدأ " و " ودر & ر اد " ت ,61 ا Q8 R & 0 '#أ R را 8 #-ھ 1% ا , نأ ة & R! 6 Lو 1 1 ا بر U ا !-K- ا مز6 ا .,- ا '1 ، b طو " 3 ر " L ج ;أ ا - ا ت 7 %M W% نأ = إ ر Bأو ;أ ا ت \, ' #أ ة Ir ه 9 !ا يY او 8 ا t+ م-' R& C R Y ا ل 1 ا ل6I ;او ;أ ا ج #p ; ; ا ةر- ا -ھ ع- ا L 1 ا Q ! 0'% ، ;أ ا نأ =%! أ Q د يY ا .,- ا 3 # أ ل 1 ا ة-, G ة-8 ا هYھ R ج Q#q ق- ا ع 9 1% ة-8 ا هY' 8 8M ا 8 ا ل 1 % 1 ا , Gأ '1 د ا 8 ا ق- ھ ، \+ ا 8 ا هYھ نأو = H ا 0 8 ا ع- ن-& ! ل ا سأر ' & ا ت 89/ ا ي أ 0 \ و را ; داد@ يY ا . 8 ط اY&ھو ب 9 1 و ;أ ا ج #Nا " ل ا سأر " ; لو ا Q+@G B يY ا 1867 ; Q و L = إ Q H Jاوو 1883 M , Q تد G Gأ R " 3 ر " % ا ل " ; ا د ,Cا ." 1 8 #ا ,و " 3 ر " @ % #Cا & ;6& ا ;ر ا داور ' و * Kا- ة : =%! & ا ھ % 0' 6 %M 8+ ! ا- وأ 0'#أ w ; ا د ,Cا ر 8 # H/V اYھو D & ا ب " 3 ر " م ! نأ I = إ لوe & ا I 3# د ,Cا R #ا-8 او د ,Cا ھا- ا 2 ف6V =%! & د 1 9ط تاذ '%1 R & ;6& ا . اذ Q !-K- و ; ا د ,Cا 0%! و ر 1 9ط 1 ص b ; *G ، ر ا % ا ل-Jأ ،R 3 ر- 3 Gو ر@ - جر-G 268 . 2 ر-, ; ﷲ 9! ، ص b ; *G ، ; ا د ,Cا 112 .
25 - # ا 9! &: يY ا w M ا * % يد ,Cا *,ا- ا ;ارد =%! ' @ #p R ر ر-/ و # ، ا R % ;أ ا م ا 9 1 ف / ا '# و د ,Cا # ا ر-/ .
26 K+) : رظ $ أ ف! ر ا رظ ' ' ا روذ ا ) إ قرط ا ل-. ن ' ' ا 0 1 ا ت . ةر و ! و د او ع ا م و 4 ر ا ةر ر5 0 و " س ر " مد مز ا ا ر ا ء نأ ھد ' 0 ا مو ا ن ل ' ا .
28 : ھ ر او ! ا ه !# تار% ا &' ( ) *%+ ر ا ا ,ا ا ھ-.#ا ت %/'و أ 0(1 م%3# ت ا &' " ر ' لر " 5 ھ ي- او 7ا% ا (8 أ 9 : 0 9 ا & %/ % 3 او ( او )% % ; <او ا . ر # (= ' .
29 لو ا ا : ا د ا > ا " ر ' " د ا 1@ ا - ' 1844 A %/# ا ة ا يأ هر / أ : ع 9#أ &' ص E F)%+ ن ;3 " خ +ر% " ، و 7أ ;7 " ر ' " ; 1 + " خ +ر% " J:K ط 3 &' ا % M و F د ' NO ' / ا م;: ، ;3 ; أ . ر ا نPQ ا نأ : ا ـ " خ +ر% " S ا F :ط 3' 0(1 T9U + 5S 7 ا ھد M ي- ا " ھ " و د ا 0(1 ه; P# ،
*% Eو Q1 &' ا ن 3 ا &/# 5 ا د ا ه-ھ
U ;K U أ + V 8 ت%ھW ا و & ; ا ;K و ھا ا ا ت X ا ;K Y 3 @ ' . Z ر " ر ' " ا ر%Q3 ا ( " ھ " + [ =او [ =ا يأ (3: ا ةا% ل;! + F X ا ';3 ا =ا * F + \ ذ ل%3 %ھو " ل ا سأر " ن% ا 1873 : " > ' &1 س ,ا ;! ا ! ' J( . Y " ھ " %ھ + V 8 ' # FU 3 ، ى ذإ " ھ " / ا = نأ ، 5 ا (1 N(O و .Q ا 8 ا ه-ھ ة / ( ھ ا ةر% ا ى% %ھ ي- ا 7ا% ا 1;9' ھ ة / ا ، ;3 1P أ 'أ ، 0(1 /: ا : = نأ
ن <ا &ھذ 0 إ A(3 ا ;7و 7ا% ا 8 /: ا Yإ A / ا
" 1 . Q و " @(! ا " إ 0
=و ط, & ا & + ( ا ا ت )و & + فW EYا
Ebا 0(1 ھ;=أ 39 أو ةد او / ا &' K جر; Vھا-' & %/# 0 إ تدأ او ر% ا ن%( 8 F %7 لWE &' : " Y و ( 0 : ا ,ا P ا نإ & ر%' + )و ر@ %+ جر%) ، ر ا ( ا ل%*أ ، N+ ) ' ص 30 . 1
30 : 9O + 3: ا 7W1 وأ &S / + / ا 7W1 P ' ھ ;8 ا ( ا ... ؟ E,ا N9 أ : 9O ا مأ 3: ا ... & / :' 0 إ ا% 3 ا ;7 لاX ا ا-ھ 0(1 5 # + )< :9# W ا ن و & 9 : وP : 9O ا 0(1 3: ا م;3# نو; X ا% & - ا \e ... ا / :' ا% أ ، و د ا سرا;' J( .' 0 إ ا% ا : 9O ا م;3# نور 3 ا% & - ا نو Ebا . " 1 ه% " خ +ر% " ل%3 f = : 9O ا %ھ ي Q9 ا د%)%( لو,ا ط Q ا نأ ة / + : " نإ ن '@ ا لو,ا &S / ا Yإ لوأ Y ا ز,ا % / ا 9 + ھ : 9O ا % ... ا ھ 7WEأ و 3 @ لو,ا &S / ". 2 د%)%' س أ ھ : 9O ا نP+ ل%3 ا &/ و را h 0(1 )% % ; <ا ت & ; او . 9 : و " خ +ر% " ا ت 1 9O Yا نأ ن <ا &ھذ ى% ' 0(1 : 9O ا ! # & ; ا %8 عو@ + + ھ سا%8 ا O ا%+ . د ا ,ا V : ا نإ " ;3 ا " د ' ( ) و " خ +ر% " %ھ " ر ' " و " @(! إ " 3 : Yوأ : A د ا ه-ھ نأ " / / ' أ "
ر 9 1Yا & :+ -EP &/# 5 و آ ' E )% % 9 ا و ء / ا F إ A(*%# . k : / / د Y و . ر # &/# 5 ;3 ا د ا نأ + N9O# &/# 5 و 3 @ ' A ا 0 إ ت 3(8 ا 5/8' 5! ' %8 0(1 =ا% ) &' ر%O ا )و . & J ز%) ، . ر ا د او / / ; ا د ا ، ; E ) # شا;/+ ، Q او 1 9O( NQ'د راد ، 2007 ، ص 44 . 1 خ +ر% m د% ، & ; ا *أ ، O1 5 (8 ا ;91 ; =أ ) # ، ز% او Q ( :' ! ا X ا ، تو + ، ط 1 ، 1991 ، ص 28 . 2 3 (1 ( ، ة * : ا 1 )Y ا : / W/ ا ق ,ا ، ز% او Q او 1 9O( ا 9 / ا ، ر; / <ا ، 2004 ، ص 45 .
31 k : 5 # أ " ن <ا ھ%) " Y ي; !# %8 0(1 س أ 0(1 ا 1 )Yا ت 7W: ا Yإ 53# 5 ا-/ھو س% (' %8 0(1 ر ا ھد;8 " + " ن د% 3 ا نأ ' 5 : ا " ه # " Eأ 9: + و نPM كر;# &/# 5 ;3 ا د ا نأ " ير% ا ( : ا ط Q ا ."
32 ا ا : ا ا لو ا ا : ا > ' ( 3 Q' ( &' " > " ف; ا N 38# 0 إ يدX ا 9 ا %ھو د%Q ا ، W ف 1 ;7و " ل +ور%+ NO ' " F أ 0(1 > ا " ( ( p 8 ا 5 ا &
ھ 9 ا )أ &' وأ & (ھ ) + ن%/ & = 3 38 ا &1 JQ/ ا )أ &' ة; ;: ا ر / ,ا &' & ر 1 + ن%/ & = & Eq (1
" . 1 ل 'أ W ا ر 9 5 ھا ;3 و " تر / د " و " از% 9 ا " و " ھ " U7 ار;+ : > ا 3 38 ا غ%(9 ق O ا ! أ ع 9#< 5 ' ، 3 @ ا > ا ن ! ' ك ھو (: ا > او ، ر ا (: ا > ا 9* ;! ا 9 :#و . ا ا : ا ! ر # ا رو$ ا 3 h<ا / ا 3 ,ا 0 إ ;! ا م% ' ةPQ د%:# ، ن%/ ا ا%( ' ;3 / f =، ه% " O (7 ھ " ة / + نأ 5ھ; 1 8# ا ا (+ 3+ ز / ا ا-ھ ة / " دا;K,ا ل U " ة 9 /' ، ; 1 *% E " ن%طW أ " دا;K,ا نP+ ل%3 ي- ا Ebا ' ; % . ( " ل;! ا " ,ا Dialectik (/ ا &' 3 Q' % ا Dialktike و ( &' ةذ%EP' ھ Dialegesthia يأ " رو 8 " 2 ر 9 ; 1 ;! و را h 0(1 & k;8 ا W ا " تر / د " و " از% 9 ا " ;! ا / ا &1 :Sار ( 'أ , ;7و ; ) * ا ;91 ، 1 )Yاو ا م%(: ا (: ا f89 ا >ھ 'و ت 3# ، N+ ) ' ص 17 . 1 دو% إ S . ' ، ھ ت 8(O ' 5!:' ، ) # ح ا ;91 م 'إ ، + : ا ي ا @ ا ، 2000 ، ص 162 . 2
33 و " ھ " م ا 0(1 AU7 او زا%) 9 ا ةر% + 1 O7<ا , اذ +ـ " ھ " (k ' ةر% + م%3 ر / ,ا نا; ' , &1 0(. و " 3 @ ا " نأ 0(1 ; X و ة; ;) ى Eأو 3+ NS 3= & + عا * ج 3 38 ا ، دا;K,ا عا * م% + ه% f = ، ذ 'و ن ;3 \ " ھ " ز ' + ' ، 0(.# ;7و " ر ' " / ا ط,ا &1 " ھ " &' ة ط 7 فا 8 ا 9# &/ و " ' ر " و " @(! ا " / ا &1 " ( ا " ( Q : + ةر% ل !'
ا ن 3 ا (O' و Q1 &' ا ن 3 ا لWE : 9O ا م%(1
1%K% ا س , + ھ% f = Q1 ـ " ;! ا " #bا ت Q W ن و 1 S ا V9 ا \ ذ : 1 / ف Q ا ة;3: ا م ),ا 1 ر%O # ا 8 ا (. ا . 2 / ى Eأ S @ = 0 إ = &' ةد ا ل%8# ف Q ا . 3 / ; 1 ل%8 ا " & وراد @ ر Q# " د 1Y + ا ه-ھ A Q f = 0(1 ت 8 ا 5(1 نا% 8 ا + # 5(1و &1 + 8 ا ت S / ا ) نأ ھ ن <ا : 9O ا ر%O ( تا k . ن ;3 " ر ' " و " @(! إ " \ / د ن " ھ " و ر%O ا Vھا-' وأ ,ا / W/ ا ( ا F 33= ب ا & kأ و 3 1 ھ;Mأ و % U' ھ وأ . A و ر%O ا أ;9 ى Eأ * ; # و ه%Q# ن% U ا ة 3 V ! ا ة; =و ىءا # ! ا و : 9O ا ر%O ( :7ا% ا ا . ل%3 " @(! إ : " " أ و ر ' ( إ 1 ح ا ;91 م 'إ ، ھ ; 1 ;! ا > ا ، N+ ) ' ص 295 .
34 # ;=و ; ا ذ 3 < W 1 نا-( ا 9 3 ( ا + ا &' 1ا% ا \ / \ ذو : 9O( يد ا م% ا F Eد + ، ر 9 EYا \8' ھ : 9O ا نإ ، نأ J U نأ ن /'< + و ر 9 EYا ا-ھ مزا% J U لا@ Y و 0 ا دو;= 0 7أ 0 إ 0 hأ ;7 f ;8 ا : 9O ا 5(1 / د %8 0(1 ف O ا :# : 9O ا نأ م%(: ا ه-ھ A 9kأ \ -+ و '% Y / 3 @ ' %8 0(1 " . 1 نذإ \ / ; " ر ' " %ھ 5 : ا ءا% 8( ' : ا & ا%3 ا 5(1 أ )ر . ا و ي Q9 ا / ا . ظو نP+ ل%3 ا &/ " ر ' " ' . ر # (= ' ت +W' &1 JQ/ ا A ل ;! ا ة / 0(1 5S 7 1 )Yا 7ا% ا نأ ر 9 1 + :7ا% او 2 0 : ي- او 0 إ د%3# ا عا ا = ! 5k &'و 1 )Yا ء 9 ا د% # ا ت U7 + f ;8 ا . ا ا : د ا ا ف : " J آ " ر%O# 5/8# ا ' : ا & ا%3 ا 5(1 أ 0(1 ;! ا د ا ! ا 3 و " ر ' " 7% +و د 7Yا ھ 8# + &' ن%/ ! ا نأ ا ھ ، ;! ا 7W: ا ھ & 9 ا & # ھ T+ # ا 7W: او ، kX ' / Ebا ، J/1 ;3 و " ر ' " %O# 0(1 " يد ا ل;! ا " %3 F 9 + " (/ ا " ةادP 1 & J ز%) ، . ر ا د او / / ; ا د ا ، N+ ) ' ص ص 28 -29 . د ز و أ ن د أ ، ع ا م رظ : دار د ؤر ، ا ر ا راد ، رد ا ، 2006 ، ص 104 . 2 3 ر%7 ﷲ ;91 ، ا د 7Yا ، N+ ) ' ص 114 .
35
F+ ا-ھ / + ء@! ا 7W1 وأ V + T 9 ا 7W1 5 &' &/ # ! '
"
ل ا سأر
"
;3 1او :( ا لد 9 ا لWE &' \ ذو 3( T 9 ا /Q ا &' N(O ا f = نأ م أ ا %ھ /+ T9# اء@) ھ 9 1ا ھ%) ت U7 # & U # :( ا و 1 )او يد 7ا . V =و " & " / / ; ا د ا رظ ا !ھ ! ا ! ر ا بز 1 $ إ رظ ا ! & و أ ن' د ا د ت د)و وأ ط ا ثداو & ن'و ك د ا ر م ر او ث ا ! & رط يد ثداو ا . & ھرو/ و . 1 & J ز%) ، ; ا د ا . ر ا د او / / ، ص N+ ) ' 17 .
36 ا ا : ا ر%&# ' ر # يد ا kP# " ر ' " / او ةد ا & + ة; ط% ا 7W: ا 0(1 ; X# ا . ر ا د + ، ج / ا نأ ذإ ;7و ةد ( Q ا " ر ' " + م% % ا F+ رو;* ;:+ ـ " )% % ; <ا ,ا " 1846 F( 'ز ' كا M< + " @(! ا " + ,ا =و ط ل%3 f = " @(! ا " ب ';3' " 1% Q ا ن 9 ا " : " F ' > ي- ا 1 )Yا ء 9 او يد 7Yا ج <ا نإ س أ . ر # ; 1 ن X ةرو U + ; : ا ا- ي / او ا ر ا " . 1 1ا ;7و نأ ا 9 " . ر ا د ا " سر;# &' (' M ارد 1 )Yا ة ھ ا K 8 ا 5 0(1 ;1 K اوز kWk لWE ، &/ K 8 او K ا ب : او 93 + X9 ا &' ، # +W'و ة ھ ا ر ' # ا ' : ا & ا%3 ا N Q# \ -+و #Y /Mإو 2 ر%8 و " ر ا > ا " ى% ر ا نأ ھد ' ھ%) ة / ل%=
'%/8 ا 39O او 8 ا 39O ا & + عا ( . ر #
. كردأ " ر ' " ا م;1 و NO ا &' ;3 ا د ا %(E ; =% ا :+ ط و V ! ا ، V! F P+ 7 ،A8+ يد ' س أ 0(1 ! ا 5(1 ء + د ا A اذإو '% 1 و &S / + 1% ا # /: ا ، 1 )Yا ة 8 ا 0(1 3 9O# ; 1 V(O #
1 )Yا &S / + 1 )Yا 1% ا # w
. * ر ' 0O1أ ;7و &1 (' د ( ,ا ت 1%K% ا و ي Q9 ا ! ا 0(1 3 9O# F. ر # ';3' \ ذ و F+ " : ا د 7Yا ;3 ھ ' " ل 7 f = : " 1 )Yا ج <ا ء kأ س ا نإ 1 & J ز%) ، ; ا د ا / / . ر ا د او ، ص N+ ) ' 95 . 2 لW)%+ 0 O ' ،
ت او ت ھ !#Yا & + * : ا ع )Yا 5(1 ، :' ! ا ت 1%9O ا نا% د ، Sا@! ا ، 2015 ، ص 82 .
37 5 #دارإ &1 (3 ' رو K :' ت 7W1 5 + ن% 3 5 # 8 ، و ت 7W1 N+ O# ج <ا د ا ! ا 5ھا%7 ر%O# &' :' )رد ه-ھ ، -ھ ج <ا ت 7W1 ع% !'و ا J X ! ( يد 7Yا ء 9 ا ، F (1 م%3 ي- ا :7ا% ا س ,ا يأ ا ء 9 ا 7% ا 7%38 و ا ي- او 1 )Yا 1% ا &' :' ل /Mأ F3+ O# . د ا ة 8 ا ج إ ب%( أ نإ ط Q ' 1 ةر% + / ا و ا و 1 )Yا ة 8( W1 # ، %ھ س ا كاردإ ( 5 اردإ د;8# ا ھ 1 )Yا 5 Q :' \ ذ &' /: ا 0(1 + 5 Q :' د;8 ي- ا " 1 . ! ا ى%7 & + 5S 3 ا عا@ + و د ا ة 8 ا ت U7 + 1% ا ا-ھ # 9 ا ج <ا ت 7W1 و ! ، ج <ا V P : ب%( ,ا bا ي% 5 ;3 او 1 O7<او و
1 )Yا ن%/ ا &' ة;1 ' د% 1 + + ھر 9 1ا &/ f ;8 ا يزا%) 9 ا
يد 7Yا ، 9 1ا f = " ر ' " /( ( د ا ل /M,ا 0(1 م%3 اد;8' اء + ! ا ة = ' 1 )ا ت 39طو :( @ ' 5 3#و * . ا ، ت 7 ( >#ا% ر / ,ا 9 : و
1 )Yا & %/ + O9# ا ، 1% ا V ,ا 0 إ . ر ا ر%O ا ) و ج <ا A:UE ت : ! ا نأ ا 9 :' ' 0 إ ھر%O# م ا 0 إ A(*و نأ 0 إ ( .' =ا 1% Q ا م ا 0 إ و أ ا 2 . & + " ر ' " %ھ F9 = ر ر ا ثا;=أ h * يد ا ' : ا رود
ن%/( Y &'و ن%/( &' & + عا * ، عا ا س أ Z7 ا 9 : %ھو ، ;7و 0(1 @ ر ير% ا V ! ا ر%طو ت : ! ا ر%O 8 ا & ا%3 ا h * ) ا MYا 1@ ا ( ى; 1 ف% . (+ ، ( ا ر N+ ) ' ، ص ص 46 -47 . 2 ; ) * ا ;91 ، 1 )Yاو ا م%(: ا (: ا f89 ا >ھ 'و ت 3# ، N+ ) ' ص 187 .
38 " ن% ن " V! F أ ى ن ي- ا أو 1 )ا 5 نأ ج <ا 0(1 &' ا ' ن%/ ن
! ا hو ء %! ا 39O ا ف ط &' را; Yو 5 أ & ! ا ف ط
1 . N(O او " ر ' " ! ا 9 # نأ ىأر f = A8+ يد ' س أ &' ي Q9 ا ر ( ه # kP او kP ا أ ;) 7W1 O+ # 7% ا 9 او 8 ا 9 ا # او . ذإ ج <ا ب%( أ 5U ي- ا يد 7Yا 7ا% ا & /# 8 ا 9 ا نأ ) أ ا م ا ( ج <ا ى%7و ) Q9 ا ة%3 ا + ج <ا S و ( ج <ا ت 7W1و ) 39طو زا%) + 39ط (' 1 ( ، زا%) 9 ا 39O ا ن دا;K,ا عا * ن% 7 V = و ةو ا ; 5 ا # ا ج <ا S % / ا ھر 9 1 + ' عا * E;# (' : ا 39O ا 39O ا ھر 9 1 + 'و 8 ا -د@ +و ھؤ 3Mو X+ دا ،
ن% 7 V = يدX & 39O ا & + عا ا ; 8 و
; ;) م P# (= ' ھ ة; ;) (= ' 0 إ / او / ا ا ، ن% 7 لWE &'و 3+ ا (= ا ت %/ + [ 8# أ & = 3+ 9 :# :K% ا ه-ھ ن ا ذإ ' / /( ا م + [ 8# ; ;! ا م ا ا-ھ ظ بو- 39O ا 'أ 1 ) /( . ( 8 " ر ' " 9 ا 0(1 ( ا ! ( 7% ا <ا ; 0 Mو 1% او )% % 0 9 ا ج <ا ت 7W1و 1 )Yا د%)% 8 ا 9 ا 0(1 @/# # او ن w 3 ا
; 1 ا p9 5k &'و 1 )Yا & %/ ا س أ ھ
" ر ' " ة;1 3( U. د 7Yا F( P+ 7% ا V ا ل O ا ; (1و ا %3 ا ر U8 ا &/ و ـ " ر ' :" " / + 5 أ ء 3(# &' F %: Y 5 / و 5 . ر # س ا ا + ور . 1 ش 9: p+ار ، ع )Yا 5(1 ,ا ت ھ !#Yا ، ل #Yا ع )ا 5(1 9.' ، O 7 ، Sا@! ا ، 2007 ، ص 135 .
39 ھ%kروو 5 تP # فو ظ kP# A8# F %: /: ا 0(1 " 1 . z. " ' ر " ا ر ا &1 F#ار% # ط 3 ا : 1 -. ر # ى% ر ا بو 8 او ت 1ا ( . 2 د;8 ج <ا م ! ا 39O ا ء 9 ا . 3 يزا%) 9 ا م ا ) أ ا ( ا ت U7 ا &' ; ;: ا 8 !:# FKا 3 + . ; ر ( يد ا ر% ا نP+ ل%3 ا &/ و ى " ر ' " ' 1% 5ھ # %O# ر
Sا;9 ا م ا &' 7WO ا 1 )Yاو د 7Yا أو ت : ! ا
أ ا م ا 0 إ Y%*وو . 1 ا س1 2 ر ا ق ص 149 .
40 )*ا ا ا : و ت , ا , ا عا & ا " ا م / 0أ ا 23 4 رو$* 2 ط 4 6 " 78ر 9 لر 8 : 1 )ا 7او Q9 ا م ا &1 1 )Yا : ا 5 3# 9 & :' & U :' . ر # (= ' 0 إ Q و :' ) إ ' ، ( ' F' Sا;9 ا ! ( ن : ا 5 3# ل !' Sا%Q: ا ، ر%O ( ج %ھ : ا 5 3# نأ 9 :# ر ا او & #د U ' & 39ط 0 إ ! ا م 3 ا f = ي Q9 ا 1 : ( ' 39طو ( ' 39ط . لو ا ا : , ا 5!:' ف : " +ور "
ظو ن% 3 & - ا دا ,ا &' 1% !' أ 0(1 39O ا
)% % ; إو ة = T و 2 JQ ;7و " ر ' " F X' " ت 39O ا عا * " &1 ت 39ط ة;1 0(! # او ا ! ا ت %/' : زا%) 9 او ا زا%) 9 ا ا%) 9 او 1 ا زا%) 9 او ر ! ا ز ا ر و 9 ا 39طو =W ا 39O او ة k ا ر و 9 ا 39طو . ا ا : , ا عا & ا # ة@ ' /' 1 )Yا ت 39O ا م% ' 8 " ر ' " ت : ! ( او تا 1 )Yا ، ت : ! ا ء%Q و Sا;9 ا ت : ! ا لW8 Kا نأ 0(1 ; X و 1 0( (1 ، ة * : ا 1 )Yا ا ، ص N+ ) ' 76 . 2 '% \ ، 1 )Yا ت 39O ا ، # ) دا;8 ا & )ر%) ، ة;8 ا ; ;! ا ب / ا راد ، تو + ، 2008 ، ص 13 .
41
A89*أ ا * . ا /( + ر e Yا 0 إ س ,ا ) عا + 5 # ا 39O ا
1 )Yا تا ا kX# 1 )ا ة ھ ظ /Q# ھرو;+ ، ا ت U7 ا /:# f 8+ !#و ھ %O#و ت : ! ا \ 8# 0(1 :# Sا;9 ا (=ا ھزو ، ى #و " ر ا " نأ * . ا /( ا ع% M ;)وأ م;3 او ا ثا;=إ # + ! إ V ا%) ، نأ Yإ + ! <ا ھرو; O.#و * . ا /( ا ن ط p9 # نأ 0 إ + لآ W' 1 F PM &' N(E ا و \( Y &'و \( &' & + ة% لWE<ا : ا ن / + م م ز 9 و : ; 91و ةد ، & O( ' & ; OU'و ، & '%( 'و & 9! ' ، 'و 3' &' ;+Y \ - و . تW (8# ,ا U3 ا " ر ' " /(' &' دا ,او ت 1 ! ا 7%' نأ ھ ج <ا S و ! ا Eاد ة%3 ا ء + 1 )Yا 5 :Kو د;8 ، وأ ن%(1 'إ 5 ل%3 f = ن%:K E " ر ' " :" د%)و 39 ' ض # 8 ا أ ا ج <ا 3 ط نإ & 1 )ا & 39ط ،
&'و Q : ا ج <ا S و \( # ا & أ ا 39ط ) &
! ا ر و 9 ا 39ط ى Eأ ) ، /( ا &' ةد و O( Yإ \( #Y او ھ ة;=ا ة%7 ( 1 ، \ - و OU# Q :' S و 0(1 ل% 8 ا + ( 1 ة%7 + 0 إ " 1 . د # !' F أ م%(: ا &' م p ' ' ' Z:9 ا p bا Z:9 ا و E ت U7 + e (' 1 )Yا ة 8 ا نأ ، و ر ا نإ ي- ا عا ا &1 JQ/ 3 & + ت : ! ا و ب%:Q ا ، ت : ! ا و ب%:Q ا Eاد م%3 ، F إ و U أ & 9 97 : ' =ا ' بو 8 ا و 5( ا &' ، م;3 ا و د% ا &'
فو ظ & + &' نأ ل%3 ا &/ ،
& + 39O ا @ ا %ھ ا ر : Yا ;K Sا@! ا ةر% ا م 7
" ما;7,ا ب 8*أ ار%8 ا 5 / ا ;91 ; 8' ، ع )Yا 5(1 ة * : ا ا ، Q ( يوY;! ا راد ، ندر,ا ، 2008 ، ص 89 . 1
42 ءاد% ا " و " ھ,ا " ، و + Q(9 ا ةر% او ا ةر% ا 0(1 ة ا 5 :# &/ و ، ، د 8#Yا ور ھ A 3 ا و p ي- ا > ا A ر ;7 ر عا ا ا- + : و ھ ا | %Q ا و ; 3: ا ا-ھ & ا%3 ا د%)و ف Q ا 39O ا ، !' ارد T3 p' O ا ت : ! ا &' د;1 وأ ' !' ء U1أ ) ى; ا ه-ھ ! ; ;8 + p # p (1 ا; ;8# . ھ; % U7 ا p' O ا نأ 5(: ا ' ا-ھ !' إ 5 3 ا ت 39O ا ى; ة 8 ا طو M و ع Kو,ا & 9# . و ; X " ر ' " 0(1 / ب% / ا ر ا نأ عا ( ر # %ھ ت : ! ا 39O ا 1 F:9 # لWE &' ! - ' زأ U7 أ ; أو عا ا ة / . ر ا رو-!( ر ا '%( ا 39O ا 8# و F9 = ; ;) !' N(E V(O . ى " ر ' " نأ " يزا%) 9 ا " N ا F /' &1 !# ا ة%3 ا \( ي- ا F( 1 ى% \( W ' : ا 'أ ر : ,ا zEرP+ ل : ا ; ) ي Q % يد 7Yا W Yا &' 1% : ا بر سر +و ا )أ F(+ 3' 03( و ق% ا FK : ه !# ل F( 1 ت 1 ةد @ ' : ا 3#و F =ار تا ( هر 9)إو ; ھز )P+ : ا 0(1 ، ' ل : ا د 8#ا ج 1% ا /Q ھو 5 :7او ل : ا با hا 0 إ د%3 لW Yاو
1و V9 + ت 39O ا & + عا ا ع%7و ن%/ Z:9 ا 5 U:+
ن <ا ء ا F:7ا%+ 7ا% ا # )أ &' ةر% ا 9# +و . 2 1 ; ز %+أ ن ( ; =أ ، ع )Yا 5(1 ، N+ ) ' ص 108 . ! تا%8 ا ، 1 )Yا ا ، ' =% ا :' ! ا تار%Q ، (+ا ط ، 1996 ، ص 160 . 2
43 ا 79 ! ا : با #;<ا 9 : " ر ' " <ا ع% ا ر # نأ ر% او F+ا hا ر # %ھ ا MYا با hYا 3#%+ &' جو . او تا- ا N 38 + 1 . با hYاو " ' ر " %ھ م;1 7ا% ا ن <ا (1 ، ; X و " ر ' " -EP Y 1 )Yا : ا 5 3# نأ ة / 0(1 أ ا ج <ا ( &' ; ! + / ا 8( 'و دا ,ا Vھا%' ن 9 8 ا ، U3 او ' N(O ا د ا " ر ' " &1 JQ/ ا ھو . ر # :7او # يد ا + O ا (
ت 7W: ا T9U م ا ا-ھ @ ي- ا د 7Yا : 9ط نأ f = ;S ا 1 )Yا م
<ا ، ل%3 و " ر ' " ! ( يد ا + O( * = 8# ھ د ا F نP+ ا F 3' د f = F ر; ي-: "
% و ، أ ةو ا &' ' : ا > ' ر;3+ F أ # ھار ّ د 7ا :7او &' N(O P
أ S U9 ا &' > ' ر;3+و ،ا 3 P أ p9 ،5!8 او ةّ%3 ا f = &' F) إ k .+أ 1 U+ p9 & .... يأ : ا F! ي- ا ع%K% ا V ، -ص . ا F)% ' -! ' &1 (3 ' ةّ%7 و 9 h F' 'أ ، ةد ' 0 إ F( %8#و F 9 # ّ5# ;7و : ا ج% ' ّنإ نأ ذإ F د%91و ع%K% ( نا;3 %ھ K% او ، : ا K% # % ،ع%K%' 7إو ' :( با hا ج% ا عا@ ا F ء " 2 . ط Q ا F أ 0(1 + V 8 يد 7ا ط Q F أ 0(1 : ا 0 إ Yأ V! نذإ ن w يد%)% ا ، 9 : و U أ h 0 إ F+ Q'و F( P' [ = ى;: 1او ا = ط Q 1 مو \ إ ، م% ' ن <ا ر ' ; 1 ، ص *ر ; ; 8' ) # ، ز% او Q ( د 8 ا راد ، NQ'د ، ط 1 ، 1998 ، ص 63 . 2 ) ا ص 66 .
44 F= ط ي- ا لاX او (' / ا F ھ 'و F إ ; !# ھ ' " ر ' " ا-ھ N3= ھ %ھ 7ا% ا ؟ن w (/ ا ھ ا يد 7Yا
&' & + ك Q ا # 8(O ا 5 3 ا
" خ +ر% " و " ھ " و " ر ' " %ھ إ ة = ظ Yإ N38 # Y ا د او ھ- ا F# /(' 0(! # ا ن <ا ھ ' ن 3 f = " ر ' " / ا & + N ا% + ن w #ا- ا N38 ا U 3 ي- ا و د%)% او ة;S ا : ا 3 ط ء إ أ . ح Q " ر ' " با hا 7W1 U أو F( 1 ج + ' : ا 7W1 N و : ا ص . ا Fط Q + ' : ا ، U 3 و :( > أ ا ! ا ' : ج <ا ا% ا ةو ا &' .K ا; أ يأ Y أر ق O ا ( ا ج إ ق O %# E م;. # ، )أ &' ' : ا Q و p+ + 9 ا ضا h, & (3 ' ل 1أ ب 8*أ O ا%+ :( ا > #و 0(1 ةر;7 ل ا سأر /Q و F( 1 ج ),ا ;31 N ط &1 F إ 5( و أ ا : ا ت ! ' ف ا ، ة%7 تدادزا ' : ا F! ' دادزا ( و ل ا سأر ، ' \( # 0(1 F#اذ ' : ا ةر;7 A ء U#و %ھ : * ة%7 8K ' : ا p9 ا-/ھو F# ! F#اذ . F ه h \( # ل; و F#اذ &1 ب ' U أ %ھ F( 1 ج &1 ب ا ' : او 0(1 +و /( ا ع@ ثو;= # #اذ ن <ا ھ ' . 1 F';. T و p 8 ا F(/M : ا نإ ن <ا %8 ا 0(1 F#اذ N 38# (' F# /'إ # 9 و p 8 ا ، F ھا ا F#ر%* 'أ ،\ ذ h Y ' :
F ) A9/ ة 8 ا ھ- او ! ا F# 7 ط نأ &' Y;+و U7 + F ھ ' ; X
1 ز% ر ' ت + ھ ، ةر% او 3: ا ، N+ ) ' ص 281 .
45
'و F ھذ '; و : ا &' ر 8 '; 1 Yإ F#اذ ' F أ :Q Y ھ &
، f = أ F /+ :Q F
F 1 )ر E ت 9hر )أ &' :( OU' F / : Y & = ، با hYا ( : 0(1 kX# + ! ا ت % ' إ رد ا ھ ا سا%8 ن w : 9O ا JS ظ% ا ه%Q# ةد : او 8( 0 و,ا يأر " خ +ر% " ة-( ا نأ + ة;=او \( # = ل@ .# S و &' نY%8 # : او ,ا ء 7Yاو \( ( لا%=أ 0 إ <ا ھ ا N 38 . (8 ا-/ھو " ر ' "
د 7Yا ت 7W: ا F3 لWE &' أ ا ظ : ا
% <ا % U' 0 إ Y%*وو
: او ل ا سأر & + S 3 ا ت 7W: ا 0 إ
1 )Yا ن <ا ة = & K ت 7W: ( ا & + ت 7W: ا \ - و ، أ + /( ا م ن 0(1 و;9 * . ا أ رو U ا F ! و F ( =و ب ا : ا ب%( أ ج F ، ; و ج <ا 1 )Yا 3 O ا ت آ &' 1 ' : ن <ا با hا %ھ F1%K%' &1 W ن <ا &1 ، % د 9 ا ( ا 5 ط 9#را و Z:9 ا 5 U:+ &1 دا ,ا F ل@: 5 * .Mأ Y ،
س ا &' F ا 7أ &1 F با hا %ھ F#اذ &1 ن <ا با h
. ت + نإ " ر ' " ( 1 &1 p * 9:# لوأ ھ ة /9 ا " ا X Q " 8 ا ء Mأ & + 1%K%' ت 7W1 0 إ س ا & + .Q ا ت 7W: ا أ ا ! ا ، ض : و " ر ' " F+ ( : ا ه-ھ " ل ا سأر " نا% 1 A8# " ( ا Q " م ! ا ( ا 7و % د 9 ا ( ا لWE &' % س ا T+ أ ا ھ % ا 5 #%7و 5 =و 5 # ) = ع 9Mإ ى;'و 5 Q :' ى% 'و 1 )Yا 5ھ@ ' د;8# ، ;7 'أ نPM W 5 # ) =و دا ,ا تار ;3 ا ، ت * أ نأ + ن <ا إ 1 @(! ا \ ر; و ر ' لر ، ,ا )% % ; <ا : (: ا ا MYا رد ' ، ب% أ داX ) # ، NQ'د راد ، ط 1 ، 1976 ، ص 44 .
46 ( ا &1 م : ا ;9 ا %ھو ل + O9# ' p9 # ، Yو دا ,ا كر Q 1 )Yا ( : ا V 8 ( ( W' 5 *%+ Yإ . < ل%8 F أ ھو (ھ-' ! 0 إ يدX أ ا ج ء M~ ت * 0 إ دا ~ 1 )Yا ت 7W: ا ) ( ا ( #اذ ، + ت 7W1 ل%8 ج <ا ء M 0 إ p*أ %8 0(1 #اذ د 9 ا ) ل ا ( . ھ ( 8 او نأ /# ج با hYا (/ ا ھ + را K<ا 0 إ يدX د ا p ا & + عا * . ا /( ( ن w ; !# 0 إو ن <ا F إ &' . ةد%1 : * . ا /( ا ء إ نإ ن <ا 0 إ و; او ة; 3: او ة ,ا م &' 1 )Yاو <ا هد%)و ، / 0(1 ( 8# ة / ا ه-ھو ھ = M ا و; ا =ر ة ي%K% ا Vھ- ا 0 إ 7 O# ; 1 لو,ا ا ، ل%3 " @(! ا :" " &' Kو ھ ة ,ا نإ ! ا ع Kوأ ،
ر;3 + Yإ ه; P#و K% ا ا-ھ ء 39 Y 8' Yو ىو;) Yو ج%U Y
و; ا 8( F W ا O # ي- ا " 1 1% Q ا Vھ-/ ة ,ا لW8 ا 0(1 : و O+اور , #ا- ا ة k,ا =أ # \( ا V=و . 1 ي; ! ا ر% أ ، 'W <ا م%(: ا & 7 Q او قا Q <ا م% ، Q او 1 9O( ب Q ا راد ، # + - Sا@! ا ، ص 193 .
47 : م ھ 1 $ ز ر 5 ر او 2 رو/ ر ا رظ ا ن6 لو ا ن ذ9 ث رھو روط و مو يذ ا ! ا ء ا ارد !1 ق ط د / ) ا $ ارود ب داد;'ا عار/ نأ ر ت ! د س أ 1 ظو 5 ر ا < / ! ا ط و'ا ن بار < ا ةرھ ظ ! أر ا ج ا بو أ د و ن أ ير? ا ن ن ذ ا غ / م& أ " س ر " ! ار ? ا هر روB ا . 1 لC9 ن م& ;وأ ن لو و .
49 : ر ط ا ر ا ا ا ر ا ا ! " #$%&' و ي *+ ر ا ت ر ' +- ر .و /+ا0$ ا 12 #3 % & او 4 56 ' غ 8 ي9 ا : ; ا م0% ا هر > عا ا م0% د $ ا " : ر ' " 4 Aو طأ إ ق " او 5 ا ر ا *& ا +ر ' + # و ا ت *+ " فرو + ھاد " و " رز0 " و " ر ."
50 لو ا ا : ھاد ار رو ف ا ر ا داور H # ا ا I " ا 2 ا J ي9 ا إ KLا ت .52 ا 2 >ط نود و ' ك ALا عا 3 ت $ او دا 3Oا #'0 ا I.ا0 ا / 8 ' %> A و ا ا > 2 #+ O " + ھاد P ار رو ف " ا + ت P أ .و # >" ا عا او KLا ت >" ا ة 3 ; ا # ر ا 4R ھ ل0A م0 0 ا 4 % ھأ Aو طOا ـ " # أ ا I $ ا #3 # >" ا عا او >" ا " رد ا & 1957 نا9 ا P&2 او عا ا 'ا0 !3و I $ ا R ةرو U د V 4 3و # KLا W ا إ ف " ا %+ #3 ن دH . 1 لو ا ا : ا ! ا " ف 2 " + ھاد رو ف " %+أ KLا *& ا " #3 ا تاذ +ا0 ا K # ا %2.او ' س & ا Rو ك0 ح Vو R " 2 . & " + ھاد رو ف " ھ > 2 # ا ر ا *& ا ض +أ ا 4 Aو طأ I $ Kذ0 + " 0R0 ا " ة 3 غ 8 و عا ا 6آ 4K0 ة ] +او ر " يو 0" ا ا " #3 R $ Lا %R 2+ا % Kا ة ھ ظ عا ا > او W ا 0 + ةرو ا ، نأ `رو ر ا *& ا تد Vأ # >" ا عا نأ Lإ " + ھاد ور ف " د + ى م ھLا - R ةرو b 'ا0 عا ا % او W او 2 $' ھ %V # ا تار0" ا ظ #3 ر ا *& ا ىو K ى ' > %K . و ، KLا *& ا ،تا0 ا ! IK ' ص 30 . 1 2 ،ندرOا ،I ز0 او ]& قو ] ا راد ،ع KLا #3 ة 8 2' ت *+ ، 2' 6 2' 2005
ص ، 20
.
51 ا # & ا I $ ا 4 d " ي9 او + Aأ ا # أ ا 2 ' I $ ا ->" ا ر0%ظ ةازا0 ر $ او & ا ت H ا ر0"Rو K0 0& ا ةر0 ا را ` ل 2 ا ع Uوأ WRو " 0 ا . # $ ا ا : # !% ا & ' ا ()*) > " + ھاد رو ف "
*&' عا ا و W P & ا ت 2 $ 4R5 R &
4 0.0 H>& ا A " +و ، " V 4% K0R 'و R نأ 0U0 ا فو * ا 30 e > ا و عا 3 f 9 وOا Kر ا ، gJ و " + ھاد رو ف " I $ ا d'5' # & ا 1 ا ت ا #3 : 1 / ن ءا0 W ا 0 + I $' W ا ا9ھ 5' V *&' وأ & $ ر R وأ 2 ادو ' وأ ، A #ھو نو 2 ا ظ #3 i 2 ا ! R ت *& ن0 H دا 3Oا نأ 2 ا I' *& ا نزا0 او م . 2 / ر0*&' عا ا ر ' هر > # KLا W ا ار I $ ا #3 8 ا # & ا . 3 / ر0*&' ' ن %Kو 4 I $ ا " + ھاد رو ف " نزا0 او را Lا A >2 لوO 3 ، عا ا A #+ او ، # $ ا ا كاردإ /$ I.ا0 ا % و ت > ا W او عا او . 1 از Aأ ، & او 5 ا ت ھ $RLا ع KLا ، فر 2 ا راد ، ة ھ ا ، 2005 ، ص ص 185 -198 .
52 4 / % ظ #3 ش ي9 ا I $ ا فو ظ ة و ر ا *& ا " : ر ' " / ا0R L %& ' 2 ا >" ا k ]Rو ةرادlا ا ل + ز ي9 ا ا # & ا I $ ا ، و . ض 2 ا " + ھاد رو ف " d " " ت $ ا ه >Vأ " d " ' ل " ت >" ا " " ر و > ا دا 3أ ." $ ا ا : م ! ا ,*, – - او عا % ا f R " + ھاد رو ف " # ر ا ر0*& ; ا #3 WR س أ عا ا نm *+Oا 4& + " 0R0 ا " 4 0 ": W ا % 3 %* L ت 2 $' ر0 R 0R0 ا " 1 نأ ذإ " 0R0 ا " # >" ا عا ا نأ ها0 3 ار0 R م R -ا ت .5 2 >ط ج + 0ھ ي9 ج +lا -Lا ء &> ا ةادآ 2 4 Rو # أ ا # K ھ R A & ' >ط إ : >" ا ف5J Aد ا >" او زا0K > ا " + ھاد رو ف " ة ت & R ك &ھ نأ إ ر Vأ ي9 ا ة 2'و 2' !3و Aا0 ا I $ : .و # >" ا # 0 او # >" ا P.0 او 2 ا P.0' Lا ت .52 ا > ا #.03 ء & 4 م0 R اء & K ل $ ا &ھو " ا b عا او م *& ا ، ا ل > ا .و ھ &>R # ا د .Lا " : ر ' " ا . ى " + ھاد رو ف " W 3 تL $ ا V ل " ي9 ا W . I $' نأ ت ا 8و ت b. &R 4R ط #3 ي9 ا I $ ا ظ #3 0R ة ھ ظ ، رود % و ى 3 عا ا ة A #3 # ظو " : ر ' " 'أ ج +lا ; و ' ل0A عا ا ن0 & 1 ا : + IK ا ص ! 163 .
53 " + ھاد رو ف " Kأ ' عا ا 3 " ا . ت " ' 6Oا ا9ھ Pظ0 و " : ر ' " 0 + : ة0 ا -ا -ها lا -& % ا ، d " ' - 4+أ ` " " ا ت .5 " ، A ل0 1 : " o او ا د 2R # أ ا 2 ' I $ ا ي0"& ، ' ن0 %&'
" ا جر 6 ى 6Oاو " ا #3 ھا Aإ Uر 2 ' 0 $'
، % ' ن0 R A 0 Rو &' ه >Vأ ن d> Rو ا $ R A ' ت K d> R %& ت K Uاو ة ھ ظ " م J ا .و " + ھاد رو ف " d " ' " ا ت $ ا " نm أو ا ه9% ة K ة ت K ك &ھ ، & ا 4& %&' ة O وOا ت $ ا ء . 8Oاو طإ U 6 R L ھر > # و ر ا ت $ ا ر ة- ' %& o R ا ، > ا 4& نأ ا با-AOا ت & او " ا ت .52 ط >Rرا أ # KLا عا # 2 ا ك ا #ھ ا ن 3 # و ع0bJ او . ن0 ف " ا %+ #3و " + ھاد رو ف " . 4 R #3 يد ا ر0 ا ' د $R ةرو b k KLا ت >" ا نأ H و # >" ا 2> ا تاذ KLا ت .52 د .ا ت K ، ج +lا ت .5 و عا ا ن0 نأ ةرو b : 4+أ #ھ $ & او ) ا ( . dU0 و " + ھاد رو ف " P + ج +lا ; و o>Uو ' نأ #3 # أ ا م *& ا ظ #3 يأ ] I ا ن ا ا ، # أ ا 2 ' م *& ا ظ #3 و WR طا .و > ا e3 k >8أ ذإ ج +lا ; و #3 ھ ا ي أ #3 ةر0 ' ا نأ نود ج +lا ; و ة " او o>b ا سر R " ا #3 %* ' ا9ھو % R 1 از q&3رإ ، ع KLا #3 ة 8 2 ا *& ا ، R K ن ھا إ و ةد0 د0 ' ، 2' $ ا 3 2 ا راد ، ر & lا ، 1993 ، ص ص 185 -. 205
54 رادlا ، و # " ا ت .5 إ ج +lا ; و ' ت .5 ' ت .52 ا ت WR I ] او . ] ا *& ا ت %Kو ز $ إ و " : ر ' " و " + ھاد رو ف " 1 #3 ط & ا ا : 1 / ' عا 8 A #3 KLا *+Oا . 2 / I $ ا 6اد d ا بر bR ' m]& عا ا . 3 / ت $ او ة " ا ت $ ا ة0 ا R ' 2 س 2+ا Uر 2 ا d ا 2U J ا . 4 / R # KLا W ا # KLا عا 8 A . 1 ن0A ط 0 أ # ، ة 8 2 ا KLا ت *& ا #3 ، ا #2' $ ا / ا ، ر & lا ، ص 320 .
55 # $ ا ا : رز01 2 0 g R " رز0 : 0 " ه $RLا ير ا ) # 'Oا # 0 ] ا ب- ا ( #3 % أو عا ا ة *& ا ، +ا .و " + ھاد رو ف " يد ا رو ا ه mR م 4 ب و KLا ت *& او ة-%KOا + 8 #3 عا . 4>] " رز0 " ي9 ا ض ا وأ O P&2 ا م0 4+أ ذإ ن +lا K / رو 4Rاذ P R ةد إ ' # KLا $ d "J ا ةر Vإ ، 4+أ I $ ا ف 2 و : " #3 دا 3Oا >`ر /> ا 8 .5 #3 زا0 ' ` .5 #3 " ا ' *+أ %3ا ھأو %R A0 ط ! R ، KLا ت .52 ا %3 + R ا ا .52 ا ه9ھو ا ة ; ا ھرد 'و + او ا ل0A عا 8 ت .5 #ھ # " 1 . لو ا ا : ت " ' ا عا0 أ د A " رز0 " 0+ 2 ت 2 $ ا ' : لوOا ع0& ا : ح0 ' # KLا هؤ & و ح0 ا I $ ا 0ھ ، $ A +و ز ' Rو +و ' إ يدH و A b. ل0A عا ا > . #+ ا ع0& ا : ! W'و ' K # KLا هؤ & و ! W ا I $ ا 0ھ ، A رو ل0A عا ا f او P&2 ا إ يدH ' ھو b. . 1
Louis cozer , les fonction du conflit social , traduit par matigman , paris , edition p.u.f , 1992 , p 20.
2 KLا *& ا #3 % R ،iR0 م ھا ` : ، ر & lا ، 2' $ ا 3 2 ا راد ،ج 3 2 ا ' K R ،ى > ا %Kذ +و ھر0"R 1990 ص ، 275 .
56 ى I $ ا 6اد عا ا *+ نإ " رز0 " I $ ا ل +ا A #ھ أ ا 2 ' I $' إ # فو ظ ' 4 0 # أر م- R A ت *&Rو ة K ت .52 ا ' ة K ط +أ . # $ ا ا : ! # ا عا % ا 56أ " رز01 :" H " رز0 " Lا عا ا نأ / طو ا عا 8 0ھ # K + ةرد & ا درا0 او ، ا ! R ر ا ت $ ا ه9ھ I 0 ن0 L 0` ا / 3 ، و R ا ت $ ا ء .إ A وأ ءا9 إ 3 & 1 . - ر و " رز0 " عا ا ! 6 #3 + +lا Pطا02 ا رود زا إ عا ا ط +أ Aو # KLا KLا راودOاو *& ا / A ، و ف ھ نأ ة ج 6 0` ا فا ھOا ! R 0ھ ت ا ا ب 8أ # و 6sا ء .إ ب A 0 و d ' عا 8 b أ &ھ عا 3 . ى0 ا نزا0R ه *+ #3 I $ ا م0 و ر ا ت *& او ت $ ا ، # ا عا ا عا ا بو U > Rو و b او ا ت 2 $ ا عا او #3 ا عا او #& ا عا او >" ا ت . I' ! و " + ھاد رو ف " ة0 ا تاذ " ا - عا ا نأ ر > ا #3 ف56 " : ر ' " - ي9 ا ; و ' ل0A عا ا ' lا ج + ك &%3 يد ا عا او # ا عا ا .
I $ ا & ' R Kرد إ P & 6Oا ا9%3
0ھ & : 3 لوOا 'أ 4 Rو # ظو عا 8 KLا ت *& ا #3 و ، 1 ص ! IK ' ،ع KLا *+ ، ز 0 أ ن Aأ 116 .
