تفعيل المجتمع المدني للحد من الفساد في القطاع الصحي من منظور الحكامة

(1)

253 فر ود / MÂAREF Revue académique

فر ) ود ( ا : د ا م MÂAREF (Revue académique) Partie : Sciences Economiques

ا ر

ا ع ا د ا

ا

أ . ا  : ع او د ا ا نا ا ا ا ا ا ا ، ا دا ا ا ا ةاو او ا ا ا ا ق نإ و فا ا ه ح و ، ا ا ا فا أ ي ء ا و ر ا ا او و ا طو و فا ا ا ت ز ا درا ا إ ،ت ةراد ا ةرو ، و س ا إ ب ا ا ت ا رود و ا و ا ت ا ر ر ا و ةرو و ، ا ا ةدارا د و ةرو ا ا و ا ع رو درا ا ا رود Abstract:

Civil society is one of the most important factors , which can contribute to the reduction of corruption and the defense of the patient’s rights in order to achieve the principles of justice and equality in health services for all members of society. The achievement of the objectives of the quality of health social services requires clarity of the objectives and adopted seriously by all parties, and provide the conditions of flexibility and transparency in participatory work, and the right to accountability in the boards of directors of hospitals, in addition to the availability of the required materials to cover the health service expenses and activating the role of civil societies closest to the people and their problems, which means the need to orgyh4anize the social cooperative work .Also we must set a law scope that supports all the associations related to health and help them develop their resources as an effective partner in the health sector as well as the necessity of the existence of political will that activates the role of civil society.

: ر و و و ا ا و ةد ا ةد ا نإ آ ج ا ت ا ةرادإ ا ل ط ا ر ا ا م ا د ا ا ا ل ا ا ا غ او ةد او ةء ا ةد ز و ءاد ا أ ا ر ا ز و او

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 ذ أ - أ

(2)

ل را او ا ا م ا ا ا ا ا ذا ن او او ةراد ا أو ، ا ة ا او ة ا ت ا ى إ و ا راد ا ة ا ا ضا ا ءاو إ ا ةد إ م ا ا را Reforme ا يراد ا ح او ة ا ءادأ و ةء ا تا او ت ا و ا ، او ة ا ا ت ً ء و ا ا ا فا أ ً و ً را را م ا ى م ا ا ا ن و ة ا 1 ل او ل أ ق ا ا ر إ و ي ا د ا او و ا رود إ ًا ،م ا ا ن ع او ا ا ت و راود ا ز و ا لو ا ا ا ص ا ا و ل ا ة ا ت ر او ه اوز د و ا و ا ا ا ا ل لو ا ا ب أ ا ا ت د ا ا ل ر و ا ا ة و ا ا ا ر ، و ا ر ا ا م ذو ا ت ا و او ، ا ، ر ا ،ح ا ا ن ا ود ة ا : ا ا ح ا ا و د ا ا ا ى يأ إ ر ا م ا ؟ ا ا ا رود زا إ ار ا ه ل لو و م ا د ا ا ا ا ا ا ر ا : وأ و ةرو ا ا : ار ا ر ا د د ا و ا ا ا ت ا ل ر ن و ، ار او : ا ا م /ا ، ا وأ ا ا ا وأ أ ء إ ح و ة ، او ب ا ل او او ا ف ا ج ا ي ر ي او ا ى فدا م أ ، او ا و ت ا 2

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 او ا ا ةرازو ارد : ا ت ا ا ، ا ر ا ر ا ةراد ا ا م ا ي ا ا ، ا ا ا ،ة ا ،ت ا ود ء و ة ، راد ا 08 -10 2013 ص ، 419 1 ، راد ا ا ا ،ت اردو ث ،ت و ا ، ا ز

(3)

ا 255 ا ة ا : د ا 23 ) د 2017 ( 12 ème _{Année -N°: 23 ( Décembre 2017 )}

ا و ي ا ا إ ض ا ا ت دو و ا ا إ إ ا ا 1 : وأ :ي ا ا ا ي او ا ا و :ل و، َ َ يأ " َ َ َ " ا ا ا س ا ء ا ُ ، و ، 1 ا او ر نأ ا و ت (م ك ح) ا ا ل ا د ) ا ا ا ةد (ر ا ا ا ظ ، ا وأ ا ،ة ا ت او ا ل ، ا ، ا م ا ا و ل او ا ة ا س أ نأ ، و ا ا ا ا يأ او ، ِ ا أ (ُ ْ ُ ا) و و ، ا ا ا ل إ ا ر ا د ر ل ا ، َ ْ ِ ا (ُ ْ ُ ا) و ،(ل ا ق ا) ئ (ُ َ ْ ّ ا) و ( ِ ا) أ ْل َ او ،ء ا ، ا ا وأ ت ز ا ا : ا ا : ) ا نإ Governances م إ أ ا ( تاذ ت إ ا م ا نأ ، ا او ا ا ا ةد ةراد و ا و ا نو ا او ر ا ا ا أر و و ا ا ت ا م ا ا ر ا ت ا م ة لو أ ي ا و ا 1992 نا ي ا Gouvernance and développement ت او ها ا ب ا لود ن هر ا و لوا ب ا لود ةد ا و ا : ق ما ا ، ا ا ح إ ، ا ا ل ا و ا ح إ "م او او ة ا ا " أ ن او ا ود و ن ا " Unesco ا " » ا ا ا « م ا ، » ا ا ة ا »« Undp « ا ا 2 ذ ، ة ا تا ا م ا م ا وا ي ا ا ع ا و ) ةد ا " " فدا " ا ا ا " 192 ن ا ( 16 -01 خر ا

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

2 - " ا نا ا ح ب ا ر " ، رد ة ا ت ارد ، ا ا ، نا ،ن ،تو ا 2000 د ا ، 256 ص ، 402 2 راد ، ا ا ، ا ا او ا را و ا ا ، ا ا ANEP ا ا ، ا ر ، ور 2009 د ا ، 23

(4)

06 / 03 / 2014 : او ير ا ا ا » ا ، ّ ا ا او ا ت او و ا لا ا و ا ا ا ا و، و ا ر ا لا ا سوؤر و ّ ًا ا و، ا لا ا او ر إ لو ا ز او ا ا ا رو ا ر و ر ا « ف ر ن ا ا 06 / 06 خر ا 11 / 03 / 2006 ا ن ا ا اد ا ن ي ا " ا " ا ا ا" ا ةر " ا ر إ ا و ا ا ت 1 2 -: ا ا ا ل ا ار ا ن ا ح د او ا ا و ةء إ ةادأ " ا ا ا ر او سر و،ءاد ا او ا ع ا ةد ا و يد او ،را ا ذ او ا ر د ا او ت او ا ا و ،ص ا ع او ا او ا ت ا ا وأ ر ، نود ا او ء او او ر ا ا ا ل ا و ،ن ا ه رو ا ن و ، و ا ف د ا ت ا ر إ ) ا ى ا ن ا ا ما ا Global او ، او ، او ،( ة ا ا ه ذإ ، ن ا ق وأ ا وأ ، ا ل ا ءا " ا ا ضرا ل ا ء ا ف و ة ا :ة ا ا /ب ة ا ا ا لو ا ما ا أ Good Governance ا أ ا ت و ص ا ع او ا ةراد ا راودا ذ ي ، ، راود ا ر ةد كر او ر ا ل ، ا ا و ، و ا او او ا تاذ ا ا ا تاد ا ط او ر ا نا ا ا ا م : او ة ا ا 1 -(را ا ر ا) ر ا 2 -ا 3 -ا ل و : ا 4 -ء ا 5 -ف ا ح و 6 -او ةء ا

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ر ن ا 06 -06 د ا ، ا ا ر ا ة ا، 15 ر ا ، 12 سر 2006 ص ، 18

(5)

7 -ا 8 : ا أ ا 9 ةاو او ا ا : ئد ا ه أ ض و ر ا :لو ا أ ا ارود د ا ا ا و ا ئد أ أ ر ا ا لو ا ا ه و ، او ا ة ا ف ة ا فا ا و كر د ا ك ن ا ا نأ ، و و فا ا ه ا أ ح نأو ا نأ ى أ و ا ر ا ا ر ا ا ا د ا ت ا ف فا ا و ر ر ي ه و و م ا ا دا تاء ج ا ا ه ا ر ا او فا ا د ء او ل ا ر نأ إ وأ ة ن و ا ا ر ا ا ا نأ إ ةر ا ر و" ت ا سر ،را ا تار ر ا ةذ ا ا ت ا ت ا نأ ، ، و إ ر ا ن نأ ا ن نأ ، " د و ى أ و ، او 1 ا : ا أ ا او ا او ء ا ع ا ةرو و ا : ا او ، ق ا ت ا و ا ر ا و ا ا ا او ءاد ا 2 ا ا إ ا لو ا ت ا نأ أ ذإ ا و او ء ا ا ت ا و ا و و ا ئد إ ل ة ا أ ت ا و ذ ا تارا ا نأ ا و" ة و ل ا يا تارا ا ل م ا ن نإ ذ و ا ت ا ا ، ذ نو ا ص ا

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 Sur les notions de "Bonn gouvernance" et de "Bonne administration" étude par la commission européenne pour la démocratie par le la droit (commission de Venise) Etude N 470/2008, Strasbourg, 8 avril 2011, p10

2

، س ت ، ا ا ا ت ا ا و ا ا ،

ص ،لو ا د ا 189

(6)

أ " ا و و ل 1 ا ل و : ا أ ا ا ت ا ع ا أ إ ا ئد ا أ ا ا نإ ا ة ا ا رو ا دا ا تارا ةرو و ا ا ناو" ا ا ا ن ، ت و ن إ ا ض ذ و ةد ا ا ا ا ا ا ل و ا دا أ ا ا ل ع إ ف ا ل ا ى ا او ة د و أ " ا ه ل و ا أ يرو /ت - د ا و ء ا ت و ، ا ا ا د ا دد او ا نآ ا ص ،ى أ أ و أ بر نأ ، ا د ا و ،ً وأ د او ي ا ا ضا ا ع ا ا رأ ا ا ا ا د ا : ً وأ ل و با او ا أ ا د ا ذ ء ء أ يأ ء ا أ ا ا ة او أ و (اًد ) ُ و ، ا و ، او او ً و ًاد ك نأ م ا ح ا ا د ا 2 :ب ا ن ر أ ل و اًد ُ اًد َ َ ،َ ُ ،َ َ َ ،ح ا د ا إ ء أ ذإ ه ن ا أ و ،م ر ا ا و او ا :م ا و ،ُ ِ َ و ُ ِ َ ا ا و ،ح ا ف د او ، ا ف ة او ، ا د يأ ا ة ا 3 و (د س ف) د ا ، ا ا ا ل و ، جو ا ل أ 4 ةر أ ا ه ب ا ت ا او ،

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 Sur les notions de « Bonne gouvernance » et de « Bonne administration » Etude réalisé par la commission européenne pour la démocratie par le droit (commission de Venise) étude N°470/2008, Strasbourg, 8 Avril 2011, P11

2 ، ا ا ،ة ا ،فر ا راد ،ب ا ن ،ر م ا ل ا أ ص 3412 أو ، لا ا ب ة ا ا راد ، ا س ا ،يد أ زو ا ا : ص ،ء ا 01 / 223 ،ن ،تو ،ح ا ر ،يزا ا أ : أو ، 1985 ةد ، 3 ط ،ن ،تو ، ا راد ،نآ ا تاد ا ، ا ا ا 3 ، 2001 ص ، 381 4 PNDUD, Lutte Contre

la corruption, Note de pratique du PNUD,2004,p :3, cite

web : ati04F.pdf -http://www.pogar.org/publications/finances/anticor/undp /11/2016. le 22

(7)

و ، : ا :ل ،د ا و ، و أ : ا وأ ا :ل ،م ا او با ا زو : ا :ل ،ل ا أ ل ا ن ل ا ، : ا ر ا 1 -او ا 2 -او با ا 3 -او ب ا 4 -ر ا ق إ ا ا ا م نأ و ،جو ا و ) لا ا ء ا جو : ل ا ا ا وأ جو ا ن ً و " ا ت ا ً و ه و ح ا هد و (ًا " ا ر ا ء او ن او ا : ا ع ا د ا ا ا ا ر :/ ج ا ل ا ئد ء رإ ة ا ه ىد و ا ،د ا ت ا إ أ ن ا و ء او ا ص و ةر ا م و ت ا و ، س ا د ا نأ ر ا ت زا او ا ا زا ا ةدارإ او ا و ا ا ر ا د ا داد و ، د او ا و أ ا ا ا ت او ا ا ذ و و ، م 1 ، ا و د و ا ع ا ذإ ما ا د ئد ر إ ن نأ رد ف و ا ذا، ا م أ يو او و او ف او ، ا ت او نو ا ةراد ا ا ئد ء رإ ن و ،د ا و ا ا ن ةرو و ن ا ا ع ا و د ا آ : د ا او ا ا ر * ) ةد ا 13 أ ،د ا ة ا ا ا ( ا ع ا و ا ت ا د ا ر لو ا ا م ا نأ ، ت و دا أ ، ا ا ا ئد ً وو إ دو م ، ر و د ا ا ر ا ، ا ا م ا ع ا إ ن و و أو د ا د س ا و ء ذ و و ا ر ا ه 2: أ س ا م إ و را ا ذ ا ا ب ت ا س ا ل ن

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ص ، ا ا ، و د ا ا ا 15 2 ص ، ا 101

(8)

ت ا و ،د ا ا م إ م ا او ر ا ا ث -و و د ا ت ا س ا و و ما ا د ا ه نأ ، د ا ع إ ز و ، و :يرو و ن ا 1 وأ ا ق ة ا 2 -ا م -ا وأ ا ا أ وأ س ا ن وأ م تاء ا د ا ا لو ا م ا يرو ا أ و ) ت ا SDS ى ل م ا يأ ا ت ا ، ا ع ا *( ت ا ا ل ا ى ا ا إ ت ا ا ا ةر وأ ، ل ا و ، ا ا ءا ، ا ي ا ر ا ه و ، ا وأ ، د ةراد ا نأ ، لو ا م ا ع ا ةراد ح ا ت ا لو ا م ا ع ا أو ي ا ، ا ه ا و ع ص و ص ا ع ا ت ا ث ،ه و او ، و ا ا د ا و ا ت ا ا ن ا ،ت ا ة ا UN و ، ا ة ا ا UNDP ى ا و ا ت ا او تاءا إ ةد إ لو ا د م ا ع ا ةرادإ ح إ ا ن ت ا ةراد ا ا ا ةراد ا ا ت و و ءا ا لود ا و أ ، ا أو روأ ق و ا أ وأ أ وأ و ا ق ا 1 أ ا ا أ و " ا " ل ن ا ا و ا ا ، ح إ ا ، ا ، ح ا ر ح ت ا و ،ه ً ا و ا ةراد ا نأ و ،س ا و ظ إ ا ً ا ا ا نأ ،د ا ا ، و ا ا وأ ، ا م نأ ، ر و د ا اد ا ً ء ا ر و ، ا ف نأ ا و أ د ن ،د ا ء ا ر إ 2  ا ا رود ا ا و ا ا ا ا :د ا ا ر ا ة

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ص ، ا ، ا ز 100 2 ، ر ، ز او ا ، ا د او د ا ، ، ا 2005 ، ص 121

(9)

: ضا ا س أ ا لا ا لو ا د ا ا نإ ة أو ص و م ع ا يوذ ء ا ، و او ك ن نأ ، ا او ا ا ت إ ن نأو ا ا فا أ د ا و ا ف ا ا ا ص و ا فا ا ر ي ر د ا ا و ر ا ا او و ا و لو ا ء إ ةرو و ، ا ا ا ه ا ا و ا او ،فا ا ا ا او ا تارا ا ا ا وأ ، و ا ا و ا لو ا ت ا نأ ار ا ه ل ا ا و ، ا ع ا د ا ا ى ا ا فا ا ء و ا ا ا يرو ا م ا ا ر طو و ةرو ا ، ةرو و ا ا ى ا ا ج و و س ع ا ا ن ا ت ا ةد ا إ رو ا ا : ا ا 1 ا ا ، ا ر ا ر ةرازو ارد : ا ت ود ء و ة ا ةراد ا ا م ا ي ا ا ، ا او ا ا ، راد ا ا ا ،ة ا ،ت ا 08 -10 2013 ص ، 419

_{ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ}

(10)

2 اردو ث ،ت و ا ، ا ز ا ا ،ت ،ة ا ، راد ا 2003 ص ، 07 3 ، ا ا ،" ا نا ا ح ب ا ر " ، رد نا ،ن ،تو ا ة ا ت ارد 2000 د ا ، 256 ص ، 402 4 و ا ا ، ا ، ا ا ، ا ا او ا را ا راد ANEP ا ا ، ا ر ، ور 2009 د ا ، 23 5 ر ن ا 06 -06 د ا ، ا ا ر ا ة ا، 15 ر ا ، 12 سر 2006 ص ، 18

6_{Sur les notions de "Bonn gouvernance" et de "Bonne} administra-tion" étude par la commission européenne pour la démocratie par le la droit (commission de Venise) Etude N 470/2008, Strasbourg, 8 avril 2011, p10 7 ، ا ا ا ت ا ا و ا ا ، ت ص ،لو ا د ا ، س 189

8_{Sur les notions de « Bonne gouvernance » et de « Bonne} adminis-tration » Etude réalisé par la commission européenne pour la démo-cratie par le droit (commission de Venise) étude N°470/2008, Stras-bourg, 8 Avril 2011, P11 9 ،ة ا ،فر ا راد ،ب ا ن ،ر م ا ل ا أ ص ، ا ا 3412 ، ا س ا ،يد أ زو ا ا : أو ، ص ،ء ا لا ا ب ة ا ا راد 01 / 223 أ : أو ، ،ح ا ر ،يزا ا ،ن ،تو 1985 ةد ، 10 ط ،ن ،تو ، ا راد ،نآ ا تاد ا ، ا ا ا 3 ، 2001 ص ، 381 11

PNDUD, Lutte Contre la corruption, Note de pratique du PNUD,2004,p :3, cite web :

ati04F.pdf -http://www.pogar.org/publications/finances/anticor/undp le 22/11/2016. 12 ص ، ا ا ، و د ا ا ا 15 13 ص ، ا 101 14 ص ، ا ، ا ز 100 15 ، ز او ا ، ا د او د ا ، ، ا ، ر 2005 ص ، 121