أهمية القياس والإفصاح المحاسبي لتكلفة الموارد البشرية في القوائم المالية

(1)

ا ا ا

ا درا ا

ا ح

او س ا أ

د لا  : ا ، ا ل ا ت ا ا درا ا ع ، د ا يأ و ادر ي ا ا ر ت ا او ّ ا ا و ا ا راد ا ر ا جر ا ه ا ، ل ا أ ا ا ق ا نأ ر ل ا جر ك ، د ا أ ي ا إ ار ا ه ق ا ف ا ، ا ل ذو ، ا أ ر و ا درا ا ح او س ا ق درا ا أ ي ا ي ا ا ا م ا ا أ ت ا ا : ا ت ا ا ا ح ا ، ا س ا ، ا در Summary

Human resources accounting is a relatively modern subject in the field of accounting, as the human element is an important and vital resource in any economic institution, so the problem of how to evaluate this element and the classification of the costs that belong to it and the institution to obtain it arises. And there are costs to be included in the assets as expenditure on this human element will increase the value of the assets of the institution. Therefore, this study will discuss the methods of measurement and disclosure for the cost of human resources and show its importance in the institution, Increased attention to this human element, which is one of the most productive resources in institutions

Keywords: Human Resources Accounting, Accounting Measurement,

Accounting Disclosure.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 أ ذ ة ة – ب – ج وأ آ - ة ا

(2)

: ،ت ا دا ا أ كاردإ ، ا درا ا م ا أ ذو درا ر 1965 ا ت ا ح ا نأو ،م ا س إ ا م ا و ،تارا ا ذ ا ضا ا در ا ع ا ا نأ إ ، ا ر إ ا درا ا ل ت ا ا تر و ،م ار ن ا أ و فر ا ا ح او ا ر ا ضا ا تار : ا ف ا او ق او ، ا درا ا ا إ ا ف ت ا ةرادإ أ ذو ، ح ا و ، ا درا ا ا درا ا ا و ا ح او س ا أ إ ا ا ا ا درا ا : ار ا أ ا و ا و ار ا أ ، ا ل ا ت ا دا و ، ا درا ا أ ذو ء ا وأ ظ ا وأ ء ا ر ا ارا ذ ا ا درا ا تار ا ه ت د ، ا ه أ ة ا ح ا أ ا ، ا ا ا او ةر ا ا ا ت ا ا ا : ار ا إ : ار ا إ ء ا ا ى ا ا درا ا ح او س ا أ " "؟ ا ا إ ار ا ه ا ه ا أ و : ا رو ا درا ا :لو ا ر ا ا درا ا ا ح او س ا : ا ر ا ى ا ا درا ا ا ح او س ا أ : ا ر ا ا ا ا :لو ا ر ا ا درا ا ر و درا ا ه ا ا إ ا درا ا يد

(3)

ا درا ا تار ا ه و ، و ف او ا ا درا ا ر ا و ، ا ز إ ق ا درا ا م : وأ ،ل ا ن ذ ة ا درا ا و إ ق ا ا درا ا م و : ا ا لو ا ل ) ر لو ا 01 ( ا درا ا ت درا ا ر ا ا ا ر ا ا نأو ا ت ا ا ع ا ا و ا درا ا ا ا و ء ا لا ا ا ا درا ا ث ا ر و ة درا و ، ا ى ا ا ا درا ا ةء ا ا ا ا ط ا إ ةد ا ا درا ا أ آ ط ا ا م و :ر ا ا درا ا ر ا ح ا ، أ ء ،ن ا ي ا ،دا ، راد او د ا م ا ، ا ر ا 13 د ا، 45 ، 2007 ، ص 204 ا ا و و ر ا ا ا درا ا ن او ا ا 1 : 1 : ا درا ا ء ا ل ز ا ا و ةرد نأ إ ا درا ا رد ء ا درا ا ا ر ا درا ا ن و ، ا اد ا ا ا ،ة ا وأ ة ا ا ا ا ل ا و وأ ة ا ا ل ا ا ا ا ر ا ما ا ،ة ا ة ا إ ا ا أ ا درا ا

(4)

ة ا ا درا ا ، إ دا ا ا وأ ا وو درا ا ة ا ا درا ا ، ا اد ا ، ا ا ا رو ا ةر او ا إ ل ا ا ا ءادأ ز او 2 : ا درا ا ةد ا ا ت ا و أ وأ و ى ا ا درا ا ة و تار ا ا ا درا ا ي و ، ا ى : - ر ا تار ا ة ةرد ا درا ا ر اد ر تارود ا ا ا ءا ا ، ل ا ر او ، ا ر ا ء أ ر او - تار و ا درا ا ى ا ر ا غ او ت او ار ا تاز ا ، ل 3 : ا درا ا ء ا ة و ، ا ا او ا و ء ا ا درا ا إ ا ت ا او ت او ، ا ة ا ل ا درا ا ر ا ا ت ا ا لو او ا ا ا 1989 و 1994 ر ت و ) ر لو ا 02 ( ا درا ا ت و ل أ ل ا ت ا 1 ا رأ ا نأ ا و zubiarre 1995 ط ا ن 2 و ل ا س و ر ل ا ه اد 3 ا نا ا درا ا ى ا ل ا 1 درا ا ر ا ب أ نا و ت ا ر ا ا ل :ر ا ، ا ا ا ه أو ا درا ا ا ح او س ا ،ةد ر أ ارد ا ا ، د ، د ر ا ا ء ،لو ا د ا ، 2002 ص ، 158

(5)

ت و ،ه أ ةر ا ا عا أ نأ ت ا ةد و ، ا ة ا و ، ا درا ا س ا ت ا زو ا ا ا درا ا : ا ا

(A.A.A) American Accounting

Association و س و " : ا درا ا ا ا ت ا "تارا ا ي إ ا درا أ FRIC G. FLAMHOLTZ ا درا ا ا وأ عو ا ث ا ا س و ا درا ا " : ل ا وأ وأ ر وأ وأ ر ،ى ا ت و ا ا ،عو ا درا ا يد ا س ا أ ، ا ا ضا درا ر ا ا " راد ا او 2 درا د ا ا س ا ا ا درا ا ا و ي ا در ا ا ا ت ا ل ، ر او ا ا ت س ا او ، ادأ تادا ا ا درا ا فا أ : ا فا ا أ ا درا 3 : 1 او ةراد ا إ ، ا ا ى ا ت ى ا ة ا فا او 2 ا تاد ا درا ا ةر ء إ 3 ا درا ا ل ا ر ا ب ا ةد 4 ل ، و وأ ا ا د ا ا وأ ا و ي ا ا 5 ا درا ا ةرادإ ءادأ 6 ت او ة ا ا ا درا ا ء ا

(6)

7 ا ل ا 8 ا ة ةد ز 9 ة او ةء ا تاذ ا درا ا ب ا ا 10 ر ا درا ا أ ا ت ا ل ا سأر تادا ا و ، ا ا إ و ،م ا درا 11 تارا ا ذ ا ضا ا درا ا ت ا 12 ا درا ا ما ا ا ا درا ا ضو : ار ا ا درا ا ا ت 4 : 1 د ا ذإ ، ا درا ادر ي ا ا درا ا ي ا او د ة ا ا ،ة و ة ، و ت و ،ة إ ا ل ا ز ا د ا درا ا د او ا ا ة ا د ا ا ا فا أ ا نورد ء نأ او 2 ا إ ،ةراد يد ا ا درا ا تار او تار ا ر ،ى أ ل او ت او ، ، ا و ر ا رادإ ا ت ا ا درا ا فر ةراد ا نأ ، ا ت ا ع ا او د ا ا ا ا و ما او ي ا ا ، ا ما ا اذإ أ ، ا فا أ ذو دا او ، ا اود نأ ا ةراد و ، ا ي ا ا ما ا ةراد ا أ ة ا تاء ا ب 3 ا ت ا درا ا و ا درا ا ت ة ت ا ه ا ةرادإ ةء و رو ، ا ا درا ا و و ر ا 4 ت ا د ا ا درا ا نإ و ، ةر ت او ا ه ا ا ا ا ر و

(7)

5 ت و ق " : أ م ل ي ا م ا نإ د ا تا ا و ، تا س ل ا ا و " د ا وأ ت ا ا ا ا نأ ذإ ، ا درا ا ا ا ب ا أ ا ا ب ةر ا ا و ، و ادر هر او ،ي ا ل ا ا و ، ا درا و ما او ا و ،ى ا س ا ا و ، او د ا ا ت ا او تا ا ر و ء ا ة و ة تاذ أ ا درا ا و تا ة د ،ج ا ا و تار ر او ، ا ا ا را ا إ يد ا ت ا ء أو ر او ت ا ك ا ح او س ا : ا ر ا ا درا ا ا ثا ا ا تاد ا د ا درا ا ح او ، ا س ف ا ق ا ا ا ح او س ا لو ، ا ا ا درا ر ا ا ل ا ا درا ا س ا م : وأ ف campell ء دا ا ن م س ا م وأ ة أ ، ا ا ء ذو ا ،ة steven ا ف أ س ا إ ر أ " ر جذ ت ا وأ صا ا ا س ا " : ا ا س ا ا ت ا أ AAA س ا " او ر او ا ة ا ثا دا ا ن ت ء ذو "ةد ا و ر وأ 5 ل د ا ا ل رو ا درا ا ا س ا أ ج ا ار ا نأو ، و او ا ا ا ء و ر إ ا ا درا تاءا إ " : أ ا درا ا ا س ا إ أ و ت إ او ، ا ا ى

(8)

" و أو 6 ا درا ا س ا جذ : ت او ا أ ر ل ا درا ا س ر او ب ا ا ا لو ا ر ا ، د ا ا ا ا ر ا ، ا وأ ا ا ا وأ دا ا و و ، ا ا ا درا ا ا ا ق ا : 1 : ر ا ا ا ا ر ا ه ء إ و ،ه و د ا ر و او ما او ر او ب ا ا ى ا ه ة ا ل ا اذ و ،ما ةر فا ا ، ا وأ ا ء إ وأ ة ا ن ن ،ةر ا ءا إ ،ءا ا ر أ وأ ل أ ا اذ و ، ذ ا ء ا ط أ ز ا ت ا ا ه ر ا ا نأ و س ا او و او ،دا ا ا ا ا ل ب ةد ءا ز ة ل د ا نأ أ هر ا ن وأ ،ة تار د و إ يد ض ا وأ ا م ر ا 2 :ل ا ا ا ي ا در ل ا ن ا ةد ا درا ل م ا ا 7 و ، : ل ا أ ا : ا ل ا ا ا ا ا و ، ا و آ ل إ ه م ا ت ا و ء ا م ا ارد ا ن ا 8 : ل ا ن و ، ل ا ا ك ، ا ،دا ا : ا ل ا ب و ا ا ا ارد ن آ ل إ ا ت ا ي ا ا وأ د ا ل إ و ، ا ا . 3 ي ا در ا م ا ه : ا ا نأو ،ةء او ة ا يوذ ا ل م ا ءار ا دا

(9)

ل ا دا ا ا ن ي ا د اذإ إ د ا ن ذ و ، ا آ ا إ م ا ا ارد ا ا ن و ،ارد ا ا ا 9 : - در ا ء ا إ ي ا در ا ل ا ا ا ا ي ا - ا جر ةرد ا ا درا ا ل ا م ا ذ ن ه أ ا يأ ب و ن ا أ و ،ارد ا و ا ا ا درا ا ح ا ا ا 4 : ا ا ا ا إ ا س أ ا ل ا ، ا ا ا دا ا ا ر او ت ا اور ا ل ا ا ب و ا ا او ا إ ر ا أ إ ، ا او ةء او ى ا ا ا درا ا ا ح ا : ا ت ا ةادأ ا درا ا ح ا ا ، ا ا و و ، ا تاذ فا ي ا ا ا ،ي ا ا فا أ ف و ة ا تارا ا دو د ا ه ء ،س او ا فا ا ف ا 10 ح او ا و ، ي ا ا ت ا 11 : 1 : ا ا إ ا ةراد ا ا ا و إ ، ا ا ة ا ل ي ا ا ق ا ت إ نارود ل ت و ، ا ط ا ا تاء ا ل ت ا 2 : ا ق ا ا ا ا وأ ، ا ءا ذو : ا ل ا و ، ا - ا ل ا تار ا ت ا ض ا تار ا ق ا جر ، ا تار ا

(10)

ت ا ه ا ض نأ و ، ا فو او ت ا ه ل إ إ ، ا تا ا نر ا و ت ا ا ا ا ا ،ت - ا ا درا ا ر ا ت ا ض ا ا ة ا ه و ، ر ا ا ا ا ا درا ا ا ا ئد إ اد ا - إ ةر ا ا ا ا ا ا درا ا ا تار ا ج د و و، ل ا ا ئد ا و ، ر ا ا ا ا ا ، ا ا ا و ،ي ا در ا تار ا ر ا ه ذ او ا ا ى ا ئد وو ةر ا ا ا ا ا تار ا ه ج دإ نإ و تار ا ه رو ، ا ا ل ا أ ، ل ا ل تار ا ه ح ا ن ، ا ا ى ا ا درا ا ا ح او س ا أ : ا ر ا ا ا و ر ة ا ا ا ا ة ا و ، د ا ل ا د ا إ إ ، تدأ ا درا ا ا ت او ا ا د ا إ ل ا إ أ أ تاذ نإ ، د ا ل ا أ أ او ا ا ا ا ا ي ا ا جاردإ أ : وأ ا ا ا نإ ت ا ، فر ا ا ئد ا و ة ا ا درا ة ك أو ، ا درا ا ا ت ا ا ر ا إ ا ت و ، ح ا و ا ا درا ا ا ح او ض او س ا اذإ ، ا ت ا م اء ت ا نأ ا ى و ا م ىدأ و ، ا درا ا ت أ ا درا ا ا ت ا ،تارا ا ذ ز ا ت ةراد ا و و ، دا ا ت ة ا ا ةرادإ تاودأ أ ا درا ا ى تاذ دا ا ذو ، او د ا

(11)

او ا او ة ا ي ا ا ، إ و ، ا ت ا او ا درا ا أ و ا او ا إ يد ا ا ا ةدرا ا ت ا ل ذو ا ا ه ا ا : ا درا ا يد ا ر او ا ا ا ا ل ا إ نإ : ا ت ا ا جر و اد ت ا ير ا ا ةد ز إ 1 : ا درا ا ل و أ ةراد ا ف إ يد و دا ا ء ز ا ا 2 : ا درا ا ا ل ت و ت نإ م و ا ةا ا إ يد ا ي ا در ا ء ا ا ةراد ، ا ه ا ر ا ه ا ر ا ا ر و ا رو ا ر ا دا إ ا ، ا نارود ل ا إ إ ، و ت ا ا و ا ا ت و ت ي ا م ا د و أ ى ا ء ل او جو ي ا ا نارود ا ا ك ي ا د ا ب ر ةر ، ا ا درا ا 3 : ا ا ل ي ا در ا ت و ت نإ ا ا ل ا : ا ا ل ا ا ا ل أ ا ل ا أ ا ه ل ا إ إ ى ا ه و ا ل ا إ ا ل ا ، ا ا ا ا ل ا نزا رد ، ا وأ ا ل ا 4 : ر ا درا ا ة ا ت ا : ذ ا ة ر ا ا ا - ذ و ا ا ا د إ أ أ و ا درا ا ء ا ا ز ة - ةراد و ما ا يراد ا ز ا تار ا ا إ

(12)

ا وأ د ا ءا ا درا ر ا ا ل ل ذو ى و د ا وأ ا درا ا ر ا ءا ا ا ةراد ا د ى ف او ا درا ا تار ا و ا ا درا : ا ا لا و ، ت ا تا ا ا درا ا ا ا ت ا إ از أ ، ا ث ا درا ا ا إ أ ، ا درا ا ح او س ا لو ا ا ا ا ا ما ا ،س ت ا ي ا ا ا :ت ا ، ح او ا درا ا س د ود ر را إ ا ت او لو ا - ا م أ ا ا و ت ا ا درا ا تاذ او ا - ق وو ، ا درا ا س او ق داد نأ ا ك ا ب : ا ا 1 - ء ،ن ا ي ا درا ا ر ا ح ا ، أ ا ،دا ، راد او د ا م ا ، ا ر ا 13 د ا، 45 ، 2007 ص ، 204 2 - ، ا ا ا ه أو ا درا ا ا ح او س ا ،ةد ر ارد ا ، د ، د ر ا ا ء أ ،لو ا د ا ، ا 2002 ص ، 147 3 - ارد او م ا : ا درا ا ، ا لد د ا ، ا ا ،ة ا ت ارد ،ة ا ا ا ت ا 16 ، 2013 ، ص 184 -185 4 ل و ا ا ، ا درا ا ،د ،ةر لا ق ا ، ا تاء او ا د ا ج ا ص و ا ا ، رو ، د ا م او 09 -10 سر 2014 ص ، 133 -134 5 - لآ ا ا د ا ،ة ا ا ا ،يو

(13)

، ا ،د او ةراد ا ،كر ا 2010 ص ، 17 6 - ت ا ة ا ي ا ل ا سأر رود ،ة ا د ا د ا – ا ا ارد - - ر ، ا درا ا : ا م م هار د ةد ،ة ، 2015 / 2016 ص ، 84 ₇ - سأر ا ارد، ي ا ل ا سأر ا: أ او ةراد او ا ، ي ا ل ا )د ا، 60 ث او ا ت ار ا ز ، ( ةر ا – ، ة ا 2003 ص ، 283 8 - ا درا ا ي ا ر ا : هد ا ي ا ا ا، س ا ق و ئد او ا ا ل ا ا ، ز ا، ا ت ا ا ةرادإ، 7 -8 1999 ص، 214 9 - ص ،ه ذ ،يو لآ ا 44 10 - ا ارد ،ي ا ل ا سأ ا س ا ، ا رد ت ر ، ر فر ا ع ، ر ، د ، ا 2005 ص ، 29 11 - ص ،ه ذ ،ة 121

(14)

406 فر ود / MÂAREF Revue académique

فر ) ود ( ا : د ا م MÂAREF (Revue académique) Partie : Sciences Economiques