ر از ا رو ا طار د ا ا م ا ةرازو ا ا ث ا و س د ن ا د ا د ا مو ا س ! ا م م"# ر " ا ةد ل ! جر& ةر ذ س ! ا م ( م ص*& * ا و يد ا س ! ا ا . ناو! ت : نار-ز ن طر" ا ز ر ت ث./ د "ارد ـ م! 1 " ـ ن داد إ ط ا : ت فار إ ذ "4ا : زـ !ر بـ! ز ـ! ـ- ـ! أ
د
ق #
يد/ ا ن طر" * ا ةأر ا د! د* ا
ا !" ا : 2012 -2013-ج
ــــــ
ا سر
ــــ
و
ــــ
ت
ر ا ... ... ... ... ... .... أ ءادھ ا ... .. ... ... .... . . ب ت و ا سر ... ... ... ... .... .. .. ج لواد ا ... ... ... ... ... ح ا ق ... ... ... ط !ارد ا ص#$ ... ... ... ... ... . ... . ر % د& ... . ... ... . ... 11
ــ ا
ــ
ــ ا بـ ـ
ـــــــ
يرظـ
ا
ــ
ـــ
ــــ
ل
لو ا
ــ ا ل د ـــ ارد : 1 ـ ث ) ا إ ... ... ... ... ... . .... 16 2 ـ ت +ر ث ) ا ... ... ... ... ... . .... 17 3 ـ ث ) ا ر #ا ,%اود ... ... ... ... ... 17 4 ـ ث ) ا فادھأ ... .. ... ... ... 18 5 ـ ث ) ا ھأ ... ... ... ... ... . . . 18 6 ـ م ھ / ا ار ا ... ... ... ... ... . . . 18 7 ـ &) ! ا ت !ارد ا ... . ... ... 19
ا
ـــــ
ــــــ
ا ل
ــــ
ــ
ــــ
ـ
د ا د ق"# ـ : ـــ ـــ د . ... ... ... .... . .. .... 25 $وأ & ا ـــــ ق" : 1 ق$& ا ف ر0 ـ ... ... ... ... ... . . .. .. .... 25 2 ـ عاو2أ ق$& ا ... ... .... ... ... ... . . 27 3 ـ ف 23 ق$& ا ... ... ... ... . .. ... . ... 28 4 ـ ق$&$ ةر!/ ا ت رظ2 ا ... ... ... ... . ... 31 5 ق$& ا ب )!أ ـ ... ... ... ... .. .... .... 35 6 ـ ضار%أ ق$& ا ... ... ... ... .. .... ... 37 7 ـ ض # ق$& ا ... .. ... ... ... ... .... . ... 39 8 ـ ق$& ا ج % ... ... ... ... 41 ـــ : د ا : 1 ـ ف ر0 د3 ا ... ... . ... ... ... ... 44 2 ـ د3 ا ن% ... ... . ... ... ... 46 3 ـ , د3 ا ثد ا ف ر0 .. ... ... ... ... ... ... 47 4 ـ د3$ ةر!/ ا ت رظ2 ا .... ... ... ... .. 48 5 ـ أ د3 ا عاو2 ... .. ... ... ... ... ... 53 6 ـ !/2 ا د3 ا رھ ظ .... .. .... . ... ... ... ... ... 54ه 7 ـ د3 ن طر! ا ر9أ .... .. ... .. ... ... ... . 55 : د ا د ق"# : 1 ـ د3 ا د0) ق$ ف ر0 ... ... ... ... 57 2 ـ ق$ بارط+ا ر !/ , رظ2 ا ت و ا د3 ا د0) ... ... 58 3 ق$ بارط+ا ضار%أ ـ د3 ا د0) ... ... ... 63 4 ر 0 ـ ارط+ا ص # د3 ا د0) ق$ ب ... . ... 65 5 رط+ ) ) 3: ) نودد ا ـ د3 ا د0) ق$ با ... ... ... 67 6 ـ بارط+:ا ل; و ر ! ... ... ... .... 68 7 ـ ج 0 ا قرط ... ... ... 69 3 # ... ... 70
ا
ــــ
ا ل
ـــ
ـــــــ
ث
ـ ــ يد ا ن طر : د ... ... ... ... ... 72 1 ـ ا ف ر0 ن طر! ... ... . ... ... ... ... 72 2 ن طر! ا ن% ـ ... ... ... ... ... ... 73 3 ن طر! ا عاو2أ ـ ... .. ... . ... ... ... 74 4 يد9 ا ) ر ـ ... ... ... ... ... ... 77 5 مو / ـ يد9 ا ن طر! ... ... ... ... 78 6 يد9 ا ن طر! ل ار ـ ... ... ... ... ... ... 78
7 يد9 ا ن طر!) ) 3:ا =$% ةد% ! ا ل او0 ا ـ ... ... ... . . ... .. 82 8 ـ يد9 ا ن طر! ضار%أ ... ... ... ... ... 83 9 قرط ـ ص / ا ... ... ... ... ... . 85 10 ج 0 ا قرط ـ . ... ... ... ... 87 3 # ... ... ... 88
& طـــ ا ب ــ ا
ا
ـــ
ا ل
ــ
* ار
تاءار ,ا اد ا ارد" ا : د ... ... ... ... ... 91 1 ث ) ا 2 ـ ... ... ... ... ... .... . ... 91 1 ـ 1 ف ر0 !ارد ا ن ... ... ... ... .. .. .... ... 91 1 ـ 2 !ارد ا ةد ... ... . ... . .... ... . 92 1 ـ 3 % ط !:ا !ارد ا ... ... ... ... .... .... ... ... 92 1 ـ 4 ت: !ارد ا ... ... ... . .... ... ... 92 1 ـ 5 يد 0 ا > 2 ا ... ... ... ... ... ... .... 92 2 ث ) ا تاودأ ـ ... .... .. ... ... ... ... ... 93 2 ـ 1 د 0 ا ظ ا ... ... ... ... ... ... ... . 93 2 ـ 2 د 0 ا $) & ا ... ... ... 93 2 ـ 3 س & رو$ ... ... ... 93
ز 2 ـ 4 نو $ ھ س & ... ... ... 93
ا
ــــــ
ا ل
ـــــ
س
ت -ر ا .# و /0 ا ضر2 و ت$ ا ارد : $وأ : ا ضر% ت: ... ... ... ... 95 1 ـ ا , و@ا ... ... ... ... ... ... ... . 95 2 ـ 2 9 ا ا ... ... ... ... .... ... .... 111 3 ـ 9 9 ا ا ... ... ... ... ... ... ... . .. 126 : 2 ا ضر% > ... ... ... ... ... 141 : ت +ر/ ا 2 ... ... ... ... ... 142 ا # ... ... ... ... .. ... 149 ت ار :ا و ت 3و ا ... .. ... ... ... 150 ا A ار ... ... ... ... . ... 153 ق ا ... ... ... .. .... 159
0 # لواد ا : /3 ا ناو20 ا م ر ا 96 = و@ا ا لو ت و$0 1 97 = و@ا ا ت ) & ضر% 2 105 = و@ا $ رو$ ر ) #ا ق )ط 3 107 , و@ا $ ق$&$ رو$ ر ) #ا > 2 4 108 = و@ا $ نو $ ھ س & ق )ط 5 110 = و@ا $ نو $ ھ س & > 2 6 112 2 9 ا ا لو ت و$0 7 113 2 9 ا ا ت ) & ضر% 8 120 2 9 ا رو$ ر ) #ا ق )ط 9 122 9 9 ا $ رو$ ر ) #ا > 2 10 123 2 9 ا $ نو $ ھ س & ق )ط 11 125 2 9 ا $ نو $ ھ س & > 2 12 127 9 9 ا ا لو ت و$0 13 128 9 9 ا ا ت ) & ضر% 14 135 9 9 ا $ رو$ ر ) #ا ق )ط 15 138 9 9 ا $ رو$ ر ) #ا > 2 16 138 9 9 ا $ نو $ ھ س & ق )ط 17 140 9 9 ا نو $ ھ س & > 2 18
ط ق 3 ا 0 # : م ر ا ق $ ا ناو2% /3 ا 1 ت+ر0 , ا د 3 ا ةر)# ) ق$0 , ا $ !@ا %و ا 99 2 B و ! و ق$& ا ضار%أ دد و ص$# ! , ا $ !@ا %و 102 3 ق$&$ رو$ ر ) #ا 105 4 ق$&$ نو $ ھ س & 108
ث ا ص " : !ارد ا ت و 2 " يد9 ا ن طر!) ) 3 ا ةأر ا د2% د3 ا د0) ق$ " 2 فد ا ن و ، : د2% !/2 ت )ارط+ا رو ظ , ب)! ةد د د3 ضر0 ةأر ا ت2 اذإ فر0 ا ـ يد9 ا ن طر!) ) 3 2E) م$0 ا . يد9 ا ن طر!) ) 3 ا ةأر $ !/2 ا ا ن% ف ا ـ . ا ـ يد9 ا ن طر!) ) 3 ا ةأر ا B2 ,2 0 يذ ا ق$& ا 0 )ط =$% فر0 . ! , د / ت ار ا و > 2 = إ لو3و ا ـ ) 3 ا ةأر $ !/2 ا ا ن يد9 ا ن طر!) . , ث ) ا ھأ ن و ـ : , B)0$ يذ ا رود ا ن% و يد9 ا ن طر! ضر ن% ةر ء ط%إ /2 ا ب2 ا =$% ر 9E ا د3 ا ن% 2 ا ضار%@ا =$% فر0 ا = إ +إ ،ةأر $ ,! , ا ھ &$ F +و و يد9 ا ر ) $% ب و يد9 ا ن طر!) ) 3 2E) م$0 ا د2% ةأر ا ر 9E ا , ,!/2 ا ب2 ا ھأ ! ا 3 ا =$% . ن 2! حوار ت: ث 9 ن !ارد ا ت: ت2و و ـ ن ) 45 إ = 55 ت وز 2! يد9 ا ن طر!) ت ) 3 . ,! ر ا لؤ ! ا ن و : د9 ا ن طر!) ) 3 ا ةأر ا د2% د3 ا د0) ق$ ضار%أ ل9 ؟ي و عر/ 2% ن ؤ ! B : 1 ـ ؟يد9 ا ن طر!) ) 3 2E) م$0 ا د2% د3 = إ ةأر ا ضر0 لھ 2 ـ ؟د د ق$ ن يد9 ا ن طر!) ) 3 ا ةأر ا ,2 0 لھ = إ !ارد ا ت$3و و ةأر ا نأ ا د2% د3 ضر0 ،يد9 ا ن طر!) ) 3 2E) م$0 و =$% ت: ا ت$3 د و ،ق$& ا 2 ) ن و !/2 ت )ارط+ا رو ظ , اذھ ب)! $ ھ و رو$ س & ق )ط د2% ق$& ا , 0/ ر ت رد ث ) ا ت +ر د أ اذھ و نو .
أ ،م و و آ و د د ق ر م ا و ة ا و د ا ، و و و و ث ا اذھ ت أ ن' هد أ و ) و ر*+أ مد أ و ةرطؤ ا ةذ . ل ز1 ا ر*+ " ب ز 3 ـ5 " 6 ا 7 8 ا و 7 7 1و . * ر*+ مد أ ل ز1 ا +9 7 و 9 و عو و 7 ھإ 6+9 ا 6 1 . ذ <ا س ا م م 9 س 8ر إ ر د ا و ر*+ ا م ظ) 1و أ و " د أ ن رد و9 " و 6 ز*ر ا 6 * ا و 6 1?ا مو ) ا 6 * ل و ةراد?ا ل @ 1 . ر*+ ا ل ز1 مد أ نأ أ A و م د 3 و او م ن ذ ا ن طر + ل ل* إ ةد ا و نو) ا ل* . و ث ا اذھ ز 1 إ 3 3 د ن ل* إ ر د ا و ر*+ ا ص مد أ ر <ا 3 و ت و ت و ) ن 1 أ ر و 3 3 د ط و 9و ن ءز1 3) مھ و ث ا 6 7 إ ت و . 6 ط ا 6 أ ز ر
3 ر و يداؤ ء3 و 3 رو إ ... 3 أ . 3 د و 3 1 ص ر ا إ 3 رد 3 ... 3 أ . 3 ر دورو و 3 ر ع إ ... 3 و إ . @ او ا ل ) ا اذھ 3 م78 و و م7 E 3 و*ر + ن إ ... 38 9د أ . 3 م7 F ل * او) و ن إ ... يدF ا ن طر ر . 3 3 م ) ا اذھ ةرذ او ر5 ن إ ... ل <ا 3 ذ أ . د71 ا اذھ 3 مھ ن ل* إ @ او ا @ و نأ ل1و ز و ا 6 8 ر ا م) و و ا م) إ 6 ط ا أ ز ر 6
د ا : ثاد نو ر ن ذ ا ص ا نأ د از و ةر ا و ا ظ و ا ، ب$ ً د$& نو ' ( د ' ذ) $* ىذأ م- . ل ك ، ن $ 1 2 2&او 3 تار ن ا ت د' ا و ف6او ا ن د د ا 2 ةدد- ا وأ - بو3ر ر ، و هر ا 2 ' ر' ل) ل * ل ) ن8 ) $* ا و &و و ا و . و ا ر9ؤ $ ر' ا هذھ د أ <. أرط 'إ وأ ل. وأ بارط ا ي@ 8اد *' &( ر' ا <. ىر ا ، ثد ةد مد ' ا ثد او ط وھو 2 م) ا ن) ( م 'A ر )ر و ن $ $ إ ' ثد اذھو رط و ضر ) ' $ او ةر ط ا ضار ا " ن طر$ ا ". ' ) ط $ ا .) ا هذھ ل <. بط ا روط و م. ا مد ز& ر ط ءاد م أ ھر د ر 2. & ن $ 1ا نذأ و 2 ار* 2 $Dط ، <. ةرد 6 2 ارذ لاز ( يذ ا ت ا ءاد ا وھو ء ط ا عارذ يو. نأ 2 لD ن طر$ ا ل ) أ د @ م ا ص أ 9D9 ل) ن د او ب ' ث ، ر و ء $ ا F & ن ار ا ن طر$ ا عاو أ ر9)أ يد9 ا ن طر$ ، ل) ضر ا اذھ نأ ن د6و ن ر9)ا 25 % يأ ن طر$ ا عاو أ ن ) 1 / 4 ( نھد ص ا ، * ) ا ت( ا دد و ن طر$. ) ر ا & ا هد)ؤ ك ذو ر $ د از $ ل) ، ن ر ) ز)ر ر)ذ و م يد9 ا ن طر$ ' ا ت( ا دد نأ ) ر ا ةد ا ت (و ا ن طر$. 1998 او 178.000 ، ن- ت و : 43.900 ضر ا اذ- & . '1او ل يد9 ا ن طر$ ر8از& ا < و ا ر ا ةد د& ا ت( ا دد G. ث ، 3000 و $ . ل) وھو $* د' 2 ' ا د ،ناو ا ل 6 تو ا ةر) < إ 1 ةأر ا ب 'أ اذإ ' ض ر ا كو.$ ر H < إ يدؤ د6 2 ' يذ ا م ا نأ ) ھا دار ا ر9)أ ن د ا ظ * ا 8اد و - $& ةر ) ھأ و او -$* - $ ن ) - 8( رط يد$& ا ھر-ظ <. يد9 ا وھو - $& ن س $ و ، - و أو - 9و از ر ر يذ ا ، J ةأر ) ھ إ ادد- اذ ا - رو' س ك ذ ن ،
&وز) ، م@) ، د' ا هذھ - ب $ ) ر9ؤ دارإو ر و * ا تار H &(او $* ا - او ىو $ <. ةرور . ةأر ا د يد9 ا ن طر$ ضر ' ا $* ا ت ارط (ا مھأ و زر أ ن ق. ا ر و ا ضار ا $ ا ر < إ د اذ- جD ا ةر لاوط و ص ا اد ذ ق. د ن طر$ ا ضر '1ا د' - -&او د ةأر ا . ـ لو' $ < إ ث ا اذھ م$ ث : يرظ ا ب & ا ـ : <. يو و : ا لو ا ل'* : ل و $ارد ا ل د : ث ا ) إ ، ث ا ت ر ، ث ا فادھأ ، ھأ ث ا ، ث ا ر ا اود ، 8ار&1ا م ھ * ا و . 9 ا ل'* ا : د ق.6 بارط ا $ $أ ر' 9D9 2 و د' ا : 1 ق. ا ـ : ،2* ر ،2 او أ ،2* ' ،ق. . ةر$* ا ت رظ ا ،ق. ا ب $أ ،ق. ا ضار أ جD ا و ق. ا ص . 2 د' ا ـ : ، د' ا ن ، -* ر ، د' ا ثد ا ف ر ،ةر$* ا ت رظ ا عاو أ د' ا ،ت ، د' ا رھ ظ د') ن طر$ ا ر9أ . 3 د' ا د ق.6 بارط ا ـ : ،2* ر د بارط ا ب $أ ر $* رظ ا ت -&و ا ، د' ا ،ضار ا ،ص ا ر ، د' ا د بارط '1 نودد- ا و ر $ لN ،بارط (ا جD ا قرط . ث 9 ا ل'* ا : يد9 ا ن طر$ : ا ر' ا <. يو و : ،ن طر$ ا ف ر ،ن طر$ ا ن ،يد9 ا )ر ،يد9 ا ن طر$ ف ر ن طر$ روط ل ار ،يد9 ا ن طر$ '(ا <. ةد $ ا ل او ا ،يد9 ا ،يد9 ا ن طر$ ضار أ ص * ا قرط و جD ا قرط . ـ <. يو ط ا ب & ا أ :
F ار ا ل'* ا : ر&1ا &- ا تاءا اد ا $ارد. : ث ا &- ـ : ،يد ا O- ا ، $ارد ا ن ) ، $ارد ا ةد $ارد ا . ث ا تاودأ ـ : ، ا $ارد ، د ا . ا ، د ا ظ D ا رو. ق. ا س س ، رو. . س ا ل'* ا : ت( ا 9D9 $ارد ل'* ا اذھ ن < إ ا ھر $* و O8 ا ضر و ت ر* ا 6 . ت 'و ا ن و & و ث ا ر أ و .
لو ا ا ار ا 1 ث ا إ ـ : ار ا ھر أ و مو ا زر أ ن يد ا ن طر ر م ا ء ن و و ، وھ و ر ة م ن س و! ب # و تو % &دار ر ' ( ) # ) # )% ن * ا ه ا , ط ل & در ق%/ ا ر ذإ ةأر ا يد ا ناد/& و يد ا ن طر ص ، , د/& طر % ) و(ا ل ا و تار *3ا ءار إ ء أ ق%/ ا ن ةأر ا ن ، 45 رظ ن وأ صو 7 ا ، ا نو و يد ا ر و ص * ا 8 ,/% د و ت 9وأ ,& ص/ و د ز ق%/ )7% * ، ن ر أ ةر و و )/%9 )! ر ا نو د/& آ ;!و < إ ل/ و ن طر ا ر ر* د إ و )& ر أ ) ا = # ن وأ يد ا ر ) ,& #و#* و ، ل ا ) ط و و تو 7 * < إ )! ر ن ق%/ ا ت و ف% أ ر* ى ط ف% * ) د#% ضر ا ) أ < إ ) ن ر* ى ت ارط!3ا ن د د ا رو ظ ,& ب ةد د ) د# ب # ن ك & ) 7 ا ، و ر ظ * ا ن أد يذ ا ) د# ا د ق%/ < ) < إ ل# د د ا فو و ب ر ا د بارط!ا ن ! ) ا ف# % % رو ةد ,! مBر لوھذ ا ) د# ا . ارط!3ا ن ن طر ا <!ر ة ىد ت ارد ةد ت و د9 و ) 7 ا ت ن طر ا ن ) ا ت ارد ا 45 تد أ ير أ يذ ا ل ا = ا لC* ن )/ ا بر/ نأ ن طر ا <!ر <% 3 % < إ 6 % م ) طر ا مارو(ا <!ر ن ) د# ا د ق%9 )5& ن ! م # * . <% فر ا ث ا اذھ لC* ن و د9 و ضار أ # ا د ق%9 ةأر % ) د يد ا ن طر ) # ا ، حرط ' % و , ا لؤ ا : ؟يد ا ن طر ) # ا ةأر ا د ) د# ا د ق%9 ضار أ ل &
لو ا ا ار ا ر ا ا : 1 -؟يد ا ن طر ) # 8 م% ا د ) د# < إ ةأر ا ضر لھ 2 -؟د د ق%9 ن يد ا ن طر ) # ا ةأر ا , لھ 2 ت ر ا ـ : ر ا ر ا ـ : ,& يد ا ن طر ) # ا ةأر ا د ) د# ا د ق%9 ضار أ ل : ـ ت ارط!ا ةد رو ظ ،;% ا ت و ،ظ/ ا طر& ،) 7ط ةدور ،) % ر &أ ) و و . و ا ت ر ا ـ : 1 -) د# < إ يد ا ن طر -) # 8 م% ا د ةأر ا ضر . 2 ةأر ا , د د ق%9 ن يد ا ن طر ) # ا . 3 ث ا ر ا اود ـ : ا ةأر % ) ) د# ل يد ا ن طر ص * ) د# ا ل يد ا ر و ر (ا ر و ا و ق%/ ا ن ) ,& اذھ ل ) ةأر ا ش & ، ر ، اذھ لC* ن و & ث ا : ) د# ا هذ ةز ا ضار (ا <% فر ا ـ 4 ا ق%/ ا ن و . )57 ا هذ ) 7 ا ةد ا م د/ ل أ ن ه 3ا ت7 ـ . ن طر ا ضر #ا د ةأر ا , ا ) 7 ا ) ا <% فر ا ,& ) Bر ا ـ يد ا ناد/&و . ن طر ا ضر ) #3ا لد ,& ع 7 را ـ , 7 ا ل7 ا ص/ و .
لو ا ا ار ا 4 ث ا فادھأ ـ : ةد د ) د# ضر ةأر ا ت اذإ فر ا ـ ) 7 ت ارط!ا رو ظ ,& ب د يد ا ن طر ) # 8 م% ا . -يد ا ن طر ) # ا ةأر % ) 7 ا ) ا ن ف ا . -ا ةأر ا ' , يذ ا ق%/ ا ) ط <% فر ن طر ) # ا يد ا . يد ا ن طر ص * ا ) د# د ق%9 ضار أ <% فر ا ـ . و ا ـ و 45 < إ لو# ت ار 9ا يد ا ن طر ) # ا ةأر % ) 7 ا ) ا ن ,& د 7 . 5 ث ا !ھأ ـ : يذ ا رود ا ن و يد ا ن طر ضر ن ةر & ء ط ا ,& ث ا ) ھأ ن ـ ,& ' % ةأر % , 7 ا ب ا <% ر 8 ا . ) د# ا ن ) ا ضار (ا <% فر ا < إ )& !إ يد ا ر % ب و ضر ا اذ ) # 8 م% ا د ةأر ا /% , ا و و ) ا ) # ا <% ر 8 ا ,& , 7 ا ب ا ) ھأ = ! . 6 ار"#ا م ھ ! ا ـ : 1 ـ ق%/ ا : رو ) ر ل ر و ل <% ر ظ ) 7 ) وھ ةأر ا دو و دد رط* & % ةرط ا ب # و ا ر ةأر ج ز 3 ق ! ا و . ا لC* ةأر ا % ل# , ا ) رد ا وھ و ـ رو% ق%/ ا س / <% س / و نو % ھ . 2 -) د# ا : ا ن ر 7 و ةد م ;9و ر B ,5 & , ر * ثد ,ھ ةأر دد و ، 7 نأ )7% * ا ع &د ا ل5 و ; ط 3 ث ثد ا اذھ ; ف ، يدؤ رو ا و ق ا ق%/ ا و فو* ا ة8 < إ ز ا و س8 .
لو ا ا ار ا 3 -) د# ا د ق%9 : B ! ثد ) نو ق%/ ا ت 5& ن )5& وھ , وأ , 7 ط در7 ا ' ضر ، ن 3ا ة دد ن ز ضر ضر ) ء ! (ا د أ ر وأ ، ن طر . 4 ـ يد ا ن طر : يد ا ) أ ب # , ا ) طر ا ضار (ا ل أ ن ل وھ ، وھ و B و ) 8 ث * ضر ن ةر تاو 9 ,& ر ظ ةد و C*% يو ر ل , ا ب (ا ) % ا ددB و ) % ا < إ ب % ا . 5 ر ـ يد ا : دد يذ ا ن طر ا مرو ص * ا و ف ا ) يد ا ل #5 ا وھ ةأر ا م . 7 % ا ت ارد ا ـ : د ،ن طر ا ضر ص * ةدو صو#* ر ق%9 ,& ض ر ا نو تاو ةد ر ر و ) ط ا ت #و 7 ا ن فو* او ضر ا ، ق%/ ا نأ ن مBر و ق%/ ا ت3 ض نأ 3إ )طB ! ا ة ا ثداو ) ط ) ِ ر ت 9C ا ,& ر ؤ ) # )/% ا كو% او ) ا وأ ) 3ا ، ذھ ر ؤ د9و ت 3ا ه <% ةد و ' %5 و ص* ا )7 ظو . و 7 ا تC ا ن ن طر ا <!ر ة ىد ت ارد ةد ت و د/ ) ا ) ن طر ) #Mا ن ، ضر % نأ , و ' اذ ضر ا ةد ن ة ا < إ )& !M ' اذ ضر ا ة8طو د ,& قو7 د9 ر آ ن ز ا ، هذھ ن ن و ت ارد ا : ) ارد <& " ك " ( Peck 1972) % ىد ماروأ ن د ةد ن * < و ، حوار ن نھر أ 40 -60 د ا 45 تر ظأ ' / )% / ماد* N و ، نأ ) ار 49 )! ر ق%/ ا ن < و ، 37 ب 5 3ا ن < )! ر و ، 25 ب!O ا ن < )! ر . ) ارد ت ر أ ( Acte & Vauhkonen, 1971)
ن طر ض ر )5 <% تر ظأو ، نأ 45 ا 85 % )% / <% اد ا ك ذو د ا ب 5 3او ق%/ ا ن نو ) ا دار&أ ن ) / ) د "! ر ن و www.ahewar.org .(
لو ا ا ار ا ن د ارد ) 1990 :( نور*آ و ن د ) ارد ) 1990 ( د ا مارو8 ) # ا ةأر ا نأ ) ار د ' او ي يد ا ل #5 ا ، و ) 8 ط ا و ةد إ <% ر ؤ ,& ) 5ر تار O ةد ن 4 ا ف% & ك ذ ,& ق ا هر أ جC ا بو% ( نو د9 و ن ر*P 9C <% ك ذ فو * ا و م ( رو ا ' % ب ر اذ ن )! ر ا ةرو# <% ر ؤ ) ار ا هذھ < ، تو ا ر ظ ا و & C , ار ا ءار Mا ن و و . ت ارد ا تر ظأ د9 و ن حوار ) ك ھ نأ 25 % و 30 % ل #5 ا ) % ن ت ر أ , او% ا ء ا ن و ) طر ا مارو(ا ضر ص * نأ ت ارد ا تد أو ةد د ) 7 )% ن او يد ا ) ا تار O ا ر أ ن ناد ' C ) د# ا د )/ . ) Q و ء ھ : 2007 ، 34 ( ارد ( Marasate et al,1992) ناو ' : " ق % ا ب #او ىد ت ر! ن طر يد ا " ت&دھو ) ارد ا < إ س / ىو ق%/ ا ب 5 3او ىد ت ! ر ن طر يد ا , او% ا ن /% ً C ً إ . ت و و ) ا ن 133 )! ر ن طر يد ا م % و ,/% جC ا , Mا د جC ا , ار ا . مد* او نو ا س / <7 ا ق%/% ب 5 3او (HAD) . ت و 45 ا <% و ا , Pا : ) 18 ( )! ر 14 % تر ظ ن د ) رد ر < إ ق%9 ,!ر ن ! ر 5.1 % نر ظأ ) #إ ب 5 3 =!او ا . ر ظ و ) ارد ا نأ ًC ن ق%/ ا ب 5 3او دادز ىد ت # ا ن طر يد ا , او% ا م ن جC , Mا ك ذو د جC ا , ار ا . ارد (Lewis FM ,Hammond MA , 1992) ناو ' : " ق-او ا ا ! "#او ىد ةر ا ه " ن طر يد ا " ت&دھ ) ارد ا < إ )&ر ر 8 ن طر يد ا ىد م(ا <% ر أ لC* ةر & ،ل ھ8 ا و د د تاوط* ا , ا د* ر (ا ق&او ; ضر ا لC* ك ذ ت9و ا .
لو ا ا ار ا ت و و ) ا ن ) 111 ( مأ , ر ً3 7طأ ن د و ن طر يد ا . ت و ت و% ا <% ثC تار & ) 4 ( رو . مد* او ن ا س / ق&او ا , 7 ا , 3او . تر ظأو 45 ا ' أ رور ت9و ا نN& ر (ا تر ت و ل9أ ) ل م ( ب ط ا ن )/% ا ضر ، نأ ت ز ا ت #أ ر أ /&او . =! ن ) ارد ا نأ ت9و ا ر ھ ار# ,& ) % ق&او ا ث تر ظأ ) ارد ا ' أ رور ت9و ا نN& )9C ا ) وز ا ) ر (او ت #أ ر أ ً/&او . ) ر ا ر : ،س ب 80 .( ارد ) Carter RE,Carter CA ,1993 ( ناو ' : " ق-او ا 0 ا "اوز او ىد جاوزأ ت ر! ن طر يد ا " ت&دھو ) ارد ا < إ فر ا <% ىو ق&او ا ,#* ا , اوز او ىد جاوزأ تاد ا ت # ا ن طر يد ا , C ا ت ر أ ن ت % ل #5 ا يد % . ت و و ) ا ن 20 وز تر ن ت % ل #5 ا يد % د ن #إ يد ا ن طر ) رد < وأ ) ردو ) ل 9 ن ف# و ن ث ا . مد* او ن ا ) ا )/%O ق&او % ,#* ا , اوز او . تر أو 45 ا < إ نأ C ن جاوز(ا ت وز او او/&او ; ل #5 ا يد ا ،ً ار و تر م ةد ص * 8 <% و،ن د س ا د/& تر ظأ ت 9 ق&او ا , اوز ا < إ دو و ل ) / / ,& ق&او ا , اوز ا . ر ظ و ن هذھ ) ارد ا نأ ق&او ا ,#* ا د ا 3 , ةرور! ثود ق&او ا , اوز ا ،د ا ل د9 نو <% س ا ,& هذھ ) ارد ا ث ن ك ھ #* ً /&او اد ىد جاوز(ا /&او و اوز 5 ) ر ا ر : ،س ب 80 ( جر ر د ارد ) 1995 :( ر أ و " جر ر د " نور*آ و ) 1995 ( ارط!3ا عو < إ مارو(ا ن ) 7 ا ت ) طر ا ، , ا ) ط ا ز ار ا ,& <!ر ا ن ةر ت = ل لC* ن ك ذ و
لو ا ا ار ا نأ ن 45 ا تر7 8&، جC ا & نو/% 47 % ت ارط!3ا نو ) ا دار&أ ن ) 5 3ا ضار (ا و ق%/ ا ھزر أ ن و ) 7 ا . ) Q و ء ھ : 2007 ، 35 .( ارد ) 1996 (Alter CL, et al, : ناو ' ": فر' ا 3 ضار أ " ط 5 #ا 6 ا د PTSD ن طر ا 3 ر! ىد ت&دھو ) ارد ا < إ )&ر ىد ) #إ <!ر ن طر ا ضار 8 ط O! 3ا ; ا ) د ) ر / ص * 8 ن ر*آ . ت و و ) ا ن ) 27 ( ً! ر ً # ن طر م '# * <% ل9(ا ل 9 3 ،تاو 3و </% ,& ت9و ا , ا ً C ًط ءاو ن ً 5 وأ ً إ ، ث ت ر / ; ) و ا )ط ! ا , ا ,& ر ا ) او ) 3ا ) د # 93او . مد* او ث ا س 9 ضار (ا ةد ا ,& ب و ص * ضار (ا ) 7 ا – ءز ا ; ار ا DSM4 . تر ظأو 45 ا نأ ) ) #إ <!ر ن طر ا ط O! 3 ; ا ) د <% أ ن % ىد ص * (ا ن د ا ,& ; ا . =! ن لC* ) ارد ا )/ ا نأ ) #Mا ن طر د <% رو ظ ضار أ ) 7 )# *و ضر ) د# ا د بارط!ا . ن ن ) ارد ا )/ ا نأ در ل #5 ا يد ا ,/% و جC ا 3 , مد دو و ق%9 وأ س اوھ ىد ء3ؤھ ،ت ! ر ا ث تر ظأ ) ارد ا ' أ <% و مBر ا ن رور ر أ ةد د د9 S% تاو 3إ نأ ت ! ر ا ن ز ,& ق%9 =!او . ت &و% , 5ر ب , د يد ا ن طر ن8 ) ا ) # ا ) ظ ت !وأ و و ر (ا ن طر ا وھ و )5ر ا ن طر د ء ا د د% ا ن طر ء N ء ا ن ، ن ر أ ص * م و 1.2 أ و ) ل م ا ء أ ; ,& ن طر ) #إ نو % ن ر 500000 اذ نو و ضر ا ن ر أ ن ف ا ) ر (ا ن طر ا ) ترد9 و ، 200000 ,& يد ا ن طر ا ن ) 2010 ط/& ) ر (ا ةد ا ت 3و ا ,& . 7 ) 7 ت و # ةد ' % ب ر يد ا ن طر ص * & ,& )! ر ا ةرد9 قو ل ا ) 7 ا ت ارط!3ا ر أ ن ق%/ ا ر ، ب )57 ا هذھ د و
لو ا ا ار ا ا ت ارد ا ' إ تر أ )/ و ر و ضر ص * ا ذ ) ا ق&ار و & ، ةأر % ) ةد د ) د# ل ' 8 ر يذ ا يد ا ل #5 ا د #و#* .
ن طر ص * ا د ةأر ا ' , يذ ا ق%/ ا ) ط )&ر < إ &د اذ & و يد ا يد ا ل #5 ا د * ا اذھ ل لھو ، ةد د ) د# ر ؟ ) د# ضر يد ا ن طر ) # ا ةأر ا ن8 )/ ا ت ارد ا ت !وأ و و ن % ر ؤ ,& تار O ةد و ،) ا و ) 7 ا ت ارط!3ا ن د د ا , و ) ا و ) ر (ا و ) 7 ا ) ا ،) 3ا ت 9C ا ) % )/ رط ر ؤ د9 ' أ و ،) وز ا ة ا ,& ق&او ا <% ت ارد ا تر ظأ ك ذ ) ا <% ر أ جC ا بو% ( نأ ةأر % ) 7 ا .
لو ا ل ــ ا
:
ـــــ
د
ـــــــ
ا ل
ــــــــ
ارد
ــــــــ
ــ ـــ ا ل ــ ا
:
ا ا ا دــــ : ب يذ ا و ن ا ضر يذ ا ثد ا ھ و او اد ط د ا ا ت ارط !ا ن د د ا " # و در$% "و تاد د & ن ا ةر ق ة ا ، *و ا رور ش و ثد ا اذھ ل ن ك & ةد" نود %" ب%. و ت $ ، اذھ و تاو / وأ ر 12 ر ل & ةدر ثداو ا هذھ ب ن ك ھ نأ !إ د ا د بارط ، 5 !ا 61 ا ل د ا & فار "!ا م يذ ا و ث 9 ا ) DSM3 ( م " 1980 ، ق% ا بارط ص 6 ا ; ا رو ا ن $ م و 5 !ا 61 ا ل د ا & ; ار ا ) DSM4 ,1994 ( .
وأ
:
ق ا
:
1
–
ق ا ف ر
:
1 ـ 1 ـ : ق% ا : %* و < ن ء 1 ا ق%*أ و ،ج "ز !ا : <ر و ، ن < & ر ! نأ ق% ا د او . ق% ا و : <% & برط @< بارط !ا وھ ت 9 ! و . ) روظ ن ا : 2008 ، 223 ( . 1 ـ 2 ط إ ـ : د ور& هار < ق% ا : و در$ ا < م ؤ ا ل $ !ا ن عو وھ ف*او ا لD6 و< &د ا % 6 و & ، ةر ا ر E ت! $ !ا ن" ف ) 1 < ب . ا وأ ط رو وأ ةر . ا ( . ن در$ ا س %6اد G تار /%" ر ظ Gر 6 ىر6أ و ، D حو و . ) د 6 ا ب دأ ي : 2009 ، 125 ـ 126 .(
ا ا ا و ن" مG % ا و $ ا ضار 2ا ن@1 @1 ق% ا نأ ىر & ر دا أ ا و ص ا وأ ود رو 1 ا ن رر ا ن در$ ا و قو$ رو 1 ا /%" لو % . ) د & ن : 2001 ، 45 .( ىر & ق% ا ن" روھ رظ Gو أ در$ ا ن 2 ةدد تار 6 ن" ةر " أ أد ؤ ثاد أ وأ ف*او ن" 51 ،ل$ط ا ة@1 / و2ا ل ار ا ذ بر و ا لاز إ وأ م &ر وأ %" و6إ د أ ل $ و هو ن د او ا ر" 1 لد ا ر E ب ر6 ا و . ) يد 6 ا ب دأ : 2009 ، 126 .( و رظ @1 ن س ت ھر 9 فو6 G ا أ /%" ق% % <و% ا رد ا % G G !ا هذھ ةر 9ا /%" ةرد ا ت <ا أ ر E G !ا هذھ ر 9 نأ م% ،نو <و% ا K و < ن او ; 6 طار1ا G ا 9 ھ ق% ا G & م% ا . ) ب دأ ا يد 6 : 2009 ، 126 .( &او ن ر ا د " &ر و : Gو ا < & $ ا و % ا ضار 2ا & ز : @ ب<ر ل $ ا ب ا و رط6 ا ;*و و فو6 ا ن رط6 ا ن فو6 ا و & ىر6أ ةر و ، ر ا فو6 وأ ن !ا G ن ب ط ا فو6< & عو*و ا د<ؤ ا ر E ل ا ن ض تو ا ... L إ 1 ل $ نأ ; ط ! ن ر 1 م ؤ ل $ ا وھ و ف 6 ف*و م أ 5 ،رط6 دد ;*و G ر و ل 1 ر و ق% ا ر و % & رط6 د د وأ <ر ل $ ا ق% ا ر "ا ن< %" و ثد د* يز ر د د ا ;*و و فو6 ا ن و رط6 ا . ) ن ر ا د " &او : 1999 ، 45 .( ار 9< ب و ن !ا ك% يذ ا د د1 ا ض . ا فو6 ا ن @ فر < ق ا و رد< ا ن ج "ز !ا ق% ا و ،م 2ا و ، 5اد ر1 ا ;*و ق% ا ص61 او ، ود و ، 5 1 ،ب "2ا ر و و ، رط و 9 ا د $ ق% ا ص61 ا نأ < و $ ةرد ا د $ ز <ر ا /%" . ) ن 9" قور & : 2001 ، 18 ( . ت ر ظ $ ا G ا ن" ةر " وھ ق% ا ن@ K ف ر ا هذھ لD6 ن و و فورظ Gو و $ ا تار . ا ض ، ; رر ر E د د1 ا فو6 ز و ا و ل ا & رط6 ا ثود ;*و د د رو 1 .
ا ا ا
2
ق ا عاو أ ـ
:
ن "و / إ ق% ا ف : 2 ـ 1 -يد ا ق ا : فو6 ا / إ بر*أ وھ و ب ا نھذ ىد فور هرد ن2 ، ن عو ا اذھ و ا / و2ا ؤ ا ةر 6 ا / إ ىز و & "و و ا ق% ا %" ق%ط و 5 ط ر ق% ا ; ط % G و ق% س ا ر" 1 تر 9أ 61 ا ) و2ا ق% ا ( نأ / إ ر 1أ د* و D ا د ،D أ ق% ا اذھ ثود & ب د نط ن ل$ط ا جور6 %9 ا و / إ أ ، د ا ط ا 5 ا ءازإ زG " و د و وھ و و و ل$ط ا ر 1 @ فر و ا ق% ا %" ق%ط / . ) 6 ا ب دأ يد : 2009 ، 128 ( . رو 1 ا ن ن" ر % ق% ا %< س ا ل و ا ر و فو6 ا وأ %6اد وأ ،سGو ا م نإ و / %< ا / و ق% ا ن ن إ ل< / " و نأ ;ط ،ت %< & / ا اذھ ; فورظ ت لو و ;*و و ط رو 1 ق% ا نإ ل9 د5اد1 و و ا و د G ا رط 6 ا Gاو ،ن إ ل< ضر ا ة ا ا و وأ وأ D اد د ن ار ا وأ ... L إ ا ف5 ظو ا د أ وھ ق% ا و د% ،ن ا ء /%" ل ا و غ ن ا ت * ط ل< د G ھ و ھ $ ظو و و د G ا ا ،ق% % ر 9 ا ف*و ا Gاو % " ك ذ و ھذ ا ا Gرد ;&ر ق رط ن و زار& ء ا دد. ا ض و يو ا وأ ا ز G ا ل9 ت و ر ا ،هر E و ن رد2ا /%" از& ل<1 و ف < ا /%" د" ط ا ق% ا نأ ىر ك ذ ل و و ا ل< 1 ا Gا . ) %G و أ م ظ : 2007 ، 21 .(
ا ف*او ا ض & ن !ا ن" رد ط ل & ةدر /%" ةر " وھ ق% &
/%" ارط6 ل<1 و در$ ا ضر ا و . 2 ـ 2 -ر ا ق ا : ، رد ا م ق% ا ن عو ا اذھ و فور ر E هرد نأ يأ ، ب ا و ! دد ر E و م " ر1 ض E فو6 ر 1 أ ثد يذ ا ل< و <رد . ) يد 6 ا ب دأ : 2009 ، 129 .(
ا ا ا "و و رر نود ن ز فو6 وھ و / 1 G و $ ضار"أ ر&او ; ، إ 5اد ر ق%* و & ك ذ و ،ر < د / و ، ،ق %ط ا م5 ا ق% أ / مد6 و " وو " ر 62ا K%ط ا ن" D د يذ ا Nط 6 أ ىر -،ل 1 ا ق% ا K%ط أ ىر و ،ل &2ا ر<ذ و " ف " < ر 2ا ط ار ا نأ K%ط ت د6 ا $ ا بط% " G ا ق% ا " ل K%ط ا اذھ ل ذإ " ق% ا " د* هرود ر 62ا و $ ا K%ط ا ل ل مد*2ا " ق% ا ب " " و بط ا ;Gار ض & مد6 ر 62ا K%ط ا لاز ! ن< & ورو2ا $ ا K%ط مد6 ن " ق% ا G ا " & ، ن !د مد6 و K%ط ن!ا ك ذ ل< " ق% ا بارط ا " ;Gار ا ث 9 ا ص 61 ا ب < & . ) ن د & : 2001 ، 47 ( . ق% ا س<" وھ ق% ا ن عو ا اذھ نإ < ا /%" ةرد ا ف و & ط ا ل% و ف ،ب ا ص61 ا ةء $< ن يأ ن" ض ر % DE 1 ار " اذ د K 2 Gاو ، & ، G ا و $ ا * ط% اد$ و ن ب ا مر ذا $ م ؤ رو 1 أ < ةد $ !ا وأ ة ا #ھ ن ر 9< ع !ا ر& ن . ) %G و أ م ظ : 2007 ، 21 ـ 22 .( *او ; در$ ا ف < ا & و و 5 " ل<1 ق% ا ن عو ا اذھ و .
3
ق ا ف
ـ
:
ھأ ن اد او ق% ا د /%" ةر9ؤ ا $ ا ت ارط !ا م ا ء أ & < & س ا م ، /%" س$ ا ء %" ض ق%طأ / ق% ا ر " م ا 1 يذ ا ر ا . راد /%" و ضر ص 61أ رأ ل< ن ن اد او نأ تاء ا رد و ق% ا ت ارط ا ن ر9<أ وأ ةد او ، ن ق% ا ر1 و 10 -15 % ر ا عو G ن $ ا ضار 2 6 ا ت $1 ا & ن ا ر E ن Gر 6 ا ر او تاد ا & ن Gا Gر 6 ا . نأ ت ارد ا K و و 25 % م ن ت*و & ق% ا او&د د* ء 2ا ن . ن <و ن< و أ ةرو در$% %6اد ا نز او بر<% $ G ا أ %" ق% % رظ ق% ا عاو أ ض & و ارود ب % و ا ل او ا نأ / إ ار6ؤ ء % ا ل و .
ا ا ا ارط !ا ن "و G ا هذھ ز و ق% ا بارط ! ةدد "ر& ت 5& دGو و ت ا كو% ا و ق% ا ضار"@ ، G % ا بط ا ل د ل9 و ةر 1 ر9<2ا ;Gر ا < ر 2ا و $ ا ت ارط !ا ر $ ھأ . د ا اذھ & < %< ا 61 ا ر % &و ق% ا ف و / إ ل : 1 او ا ن" #ا ب ھر& بو ا ر ' ( ا بارط ا ـ : ;% ا ن 5G $ ت و ثود ز ) د د1 ا فو6 ا و عز$ ا ( ،رر< ا ا و يذ ، " ن ل*أ ةد ا & ر و "ر و س$ ا ق < Gو و & رھ ظ ط ر ةد " ا و رد ا م أ و ف G ر!ا و قر ا و ب% ا ت ر ،كارد ا بارط ا و 6ود ا و ن 9. ر E ر <&@ ط ر د* < < ةرر مو ا كD ا وأ تو ا ن فو6 . 2 ا ن" #ا ب ھر& بو ا ( ا بارط ا ـ : ر"2ا س$ /%" ل 1 ،ق ا عو ا & إ ر 1 ا ضا فو6 أ ط ر أ !إ ا ن< 2ا ن و $ ا و . 3 ( ا ن ) ر نود& ا ن" #ا ب ھر ـ : فو6 ط ر & دGاو ا ن د د1 ا بر ا ب ف*او وأ ن< أ و ، ا ل 9 ا ل /%" ،م دز!ا ةد د1 ن< 2ا & دGاو & ب ھر ا ضار"أ مھأ ل9 و ،ء ا و كارد ا لD 6ا و 6ود ا & / إ ضار"2ا ل د* و ت % " /%" ةرط ا ناد ،جار6 ا عو ا اذھ و ;% ا ن L ر دوGو مد م . 4 دد ا ب ھر ا ـ : او6 أ فر ط ا ف ،دد ر 9 ن فو6 وھو ، ت او ا ض ن فو6 < ا ن< 2ا و مد ا و تار1 ا و ،ك ذ / إ و %. ا وأ $ ر ن 6 ار 1 ا ر9<أ وھ و إ ث ا در$ ا ت ط 1 * "إ ل*أ أ ! . 5 ا ـ * + ا ب ھر : & ضر نأ ن< ا " G!ا ف*او ا ن فو6 وھ ن د ا / إ در$ ا ،ن ر6Oا " & ضار"2ا مھأ ل9 و ،م " ; G & ثد ا /%" ةرد ا مد م أ ل<2ا وأ ن ر6Oا .
ا ا ا 6 ر ا ل -#ا و سو و ا بارط ا ـ : ب Gرد ن ا ر <$ /%" ر ا سو و ا ةرط بارط !ا اذھ ز ذإ 61 ا / و ل " G!ا و ا و $% 6 ا ط 1 و ق و بر< ا ر * ل &@ ةد ا & ط ر ل سو و ا دوGو /%" ھر9أ ر ! ، و ا %9 أ ن و سو ا ل &2ا و ثو% ا ن &و6 ن د ا ل E ةر9< ر . 7 بارط ا ـ ا د & د : ا د بارط !ا ن عو ا اذھ ثد ، ؤ ا ةد د1 ا ت د ا و ثداو ل9 و ا ; ش ا رار< & ار"أ مھأ & ر <$ ا & قار. !ا و ثد ، ز % ل ا و و ،مو ا بارط ا ز <ر ا و ه !ا ت ارط ا و ، ب ذ رو 1 ا و . نأ دGو د* و 50 % / إ 80 % و* ت د نو ر ن او نأ ن< بارط !ا اذھ زو G ! س ا ن " هر 1 ا نأ !إ ، 5 % ، د / إ م نأ ن< و ن ل*أ ةد ر ا اذإ 3 ،ر 1أ ن ر9<أ ر ا اذإ ن ز و 3 1أ ر . ار"2ا ر ظ !أ ن< < د !إ ض 6 ،ثد ا ثود ن ر 1أ ا هذھ & و /%" ف اد ر6@ ; بارط !ا س$ أ . 8 ةد ا طو ا بارط ا ـ : عو وھ ،ثداو ا د طو. ا ت ارط ا ن ةد & أ Gرد قر$ ا ن< و ثد ث رار ا و 9ود ،ثد ا ثود ن لو2ا ر 1 ا لD6 دود & ل و ،ر 1 ا رار ا ىد & قر$ ا نأ . 9 م ا ق ا بارط ا ـ : فو6 & بارط !ا اذھ ل9 ،هور< ;*و ط ر دد ر E م " ةد ر و 9<أ وأ ر 1أ ر ، ط !ا & ار"أ مھأ ل9 و و % ا ت ار ف G ر!ا و 1"ر ا ،د G ا "ر و % ا ر و ا و ا ز G ا ط 1 دادز < ل ا و رو 1 ا و فارط2ا ةدور و س$ ا "ر و ب% ا ت *د ةد ز لD6 ن ك ذ ر ظ و ن 9. ا و 6ود ا و ق% ا ف $G و س$ ا ق وأ ق 6! ،ل ا ق / إ & إ
ا ا ا ظ در$ ا نP& ر ، % " و $ ارط ا ار"أ رذ ا ك ذ ن و و و د د1 ا ،قر2ا و ز <ر ا د* و 5 <ا ضار"أ ; أ ب . 10 ا ( و & ط& ر ا ق ا بارط ا ـ : #5 < ھ ر ظ و 5 ا ا ا ن" G . 11 ـ ق && ا داو ا و ود#ا ) ق ا ود#ا ط & ط& ر ا ( : 5 < ا داو ا و ود2ا ط Gو و & #5 < ق% ا ر ظ تارد6 < وأ " ع ط !ا وأ ت ا . 12 دد ا ر ' ق ا ـ : او< دد ر E ق%* بارط ا ،هD"أ $ ا ت ارط !ا ن د ل 1 نأ ن< و ب ھر وأ ق% و ا ت ارط !ا يأ ت ف ا طور1 ل ! ا و عاو 2ا ن ،هD"أ ةدد ا ا ف ا طور1 ل ! أ و بو ا ق&او ا بارط ا ت ،ق% ; ق&او ا بارط ا وأ ب5 < ا جاز ا و ط% 6 ا ق% ا . ) جر& ف ط% ا د " : 2009 ، 146 ـ 149 .(
4
ق ا ةر 1 ا ت رظ ا ـ
:
،هر $ ت و ا $ ا سراد ا دد ك ذ و ق% % ةر $ ا ت رظ ا تدد د ور & ن ذ ا س$ ا م%" & ن ز ا ء % ا مھأ و سراد ا ض ھ ر<ذ و ق% ا ا : 4 ـ 1 1 ا ل ا رظ - ق ا ـ : 4 ـ 1 ـ 2 د ور- رظ ـ : و $ ا ل % ا رد د5ار د ور& ر ذ ا ل5اوأ ن ن" او9د ن ،س$ ا م%" & ق% ا ق% ا % يذ ا رود ا / إ س$ ا ء %" Gو & ل $ ا دو < ن ا ة & . ھ ق% ا ن ن "و ن د ور& ز د* و : 1 "و و ا ق% ا ـ : ) ا وأ *او ا وأ يو ا وأ ( ،ت ةد" وھ و ل & در ،فور Gر 6 رط6 ط % ا اذھ و K او ن2 فو6 ا / إ بر*أ ق .
ا ا ا 2 ا ق% ا ـ : 1 أ /%" د ور& &ر و ;*و بو ر ر E ض E رو فو6 ا و ،ر و ا G ا تار . ا ض و .
ف*و & ل &أ دودر !إ ھ فو6 ا و ق% ا نأ رظ & د ور& K و د* و ،ن
& %6اد رط6 G ا وھ ق% ا و،فور Gر 6 رط6 G ا وھ فو6 .
@ ـود % ا لو رظ ـ م ت&ر" ا و / و2ا رظ & ق% ا د ور& ر & د* و
ا لو / إ يدؤ G ا ع 1 ا ط إ ،ق%* / إ ط ا د % ا * ط % " لD6 ن & ا لو * ط ،ق%* / إ ط ا د % ا %<1 ل د ور& @G د & 9 ا ق% ا رظ أ 6 ت و لو $ < ، 2ا ر" 1 / إ و ذھ ر &ا د & يأ / إ ر $ ا ا ، ط رر $ ا د ور& / ك ذ ، " &د ا 2ا $ ظو ص 6 ا ر د د نأ ر "ا ث " ف1< و ا رط6 ز$ 9 وھ ر1 ا ع 1Q %ط 2ا "و ز & و ن < 2ا ھ % ، ھر ا و <<$ بر N د $ ا د ور& / ك ذ $ ظو ص 6 ا ر ، " &د ا 2ا %ط 2ا "و ز & و ن" ف1< و ا د د نأ ر "ا ث وھ ر1 ا ع 1Q < 2ا ھ % رط6 ز$ 9 ، ھر ا و <<$ بر N د ك ذ د وأ * م< " &د ر < ق% ا G ا مد6 2ا نP& ط /%" ر G ا و ا ت و . ) ىزو& ن إ : 2001 ، 11 .( 4 ـ 1 ـ 3 4 و رظ ـ : ن" # و ل $ ا ن مEر د ور& ،هر<$ ار9@ أ !إ د و رظ & ن < نإ و / د ور& ل * د أ / إ بھذ أ " G!ا ل او ا ھ2 ةر 1 ، رو 1D ا تار 6 ا ر 9@ د<ؤ ا G ا رو 1D ا & رظ ن *Dط ا # و ر 1 و < س @< ا ل G2ا ن 9ورو ا أ و 61 ا ن و ق% % س @< . د* < دد ف*و & در$ ا رو 1 نأ !إ ر ا تار 6 ا ل< / % G و / إ د ر و & 9 ا % ، و D ا ت &ر ا ض د ا & ن & ظ ا ،ح 12ا ر 9@ ر 1 ! ا و فو6 ا ر" 1 P& D رو ا راوG ر اذإ < و 2 ق% ا ن عو ثد د* G ا رو 1D ا ت و ن وز. . ) جر& ف ط% ا د " : 2009 ، 131 .( 4 ـ 1 ـ 4 رظ ـ ك ار : لو م9 " ك ار " هر " ق% ا ز ا & در$ ا Eر ن" G وأ و در$ ا م ط را ن " ل $ !ا ن &و6 ب د دD ل $ !ا ةر 6 ر "ا و ،
ا ا ا وأ %* ل$ط% ،د ور& د " % 2ا ق% ا 1 ق% ا ت! ; G ر & ك ار نأ ىر اذ و ھ م2ا ن" ل $ !ا نو< ث دD ا ق%* س أ /%" ، و2ا ق% ا ر 9 ا د ا و و د & ل $ ا ل< K ق% ا رو ظ ن < عو يأ ن وھ ك ار يأر & ق% & ، يذ ا فو6 $% 6 ا ت! $ !ا هذھ . ) جر& ف ط% ا د " : 2009 ، 131 ـ 132 .( 4 ـ 1 ـ 5 ن 1 و رظ ـ : < ن $ و رظ & و 5ر و $ ق% ا ر وھ روھ و د ور& د " ل ا ، نأ ن< م ؤ ل $ ا وأ رو 1 أ /%" ق% % ن $ و رظ و و ا ت G ا ن ر ظ ، " G!ا ن 2ا ناد & ن وأ ق% ا ز /%" ن $ و د<أ د*و / وأ G ا ل $ ا دودر و ر ظ ا /%" فر ظ D و $ و ن< ء 1 @ و $ ا تار . ا س هدوGو / إ ر 1 ا Gو و ، و هار < ق% ا و 61 ء 1 ن $ ل 2ا & د ، و2ا ر" 1 & %$ط ر و "ر م ا م2ا ن % و م ق% % / ا ثداو ا و ر لو ھ و ھا ر ظ و ; ، ر" 1 ا هذھ ل$ط ا كرد و ;&اود كرد وأ عاو ر E در$ ا نأ ىر ن $ و & م9 ن و % ا اذ <اردإ مEر كو% ا كو% ا ، اودأ 2ا ت % ا د و د "ا د 61 ت ،ق% ا ف $6 اد6 ا /%" و ت % ا هذھ ،د ور& ىد " &د ا ل ا 1 ت % " وأ ء 1أ أ /%" د<ؤ ن $ و ن< D6 ر ظ و ظ D ن< ، د ا 61 ا ت *D ا ل نأ ىر ن $ و نأ ك ذ / و ق% ا ھذ ا و ب ا ن ل< س أ وھ ن ، # وھ و ن ر6Oا ; 61 ا ت *D" ن" ، و < ا ب G ن &او ا مد" ر" 1 G ا @ $ و ن % 6 وأ ن او < ءاو ر . ) G ف و : 2001 ، 75 ( . 4 ـ 2 6ا ه + ا - ق ا ـ : ا رد ا ت ھا د ،ق% ا عو و ار < ھا & ط رھوG هر ا س$ ا ، و ةر 6< و ق% ا ر 1 يذ ا د و ا ا ن5 < ا وھ ن & اد أد ةر $ أ ر6أ ; !إ ! و . " ق% ا و ل ق% ن ا د ، $ ا ل % ا و نو <و% ا ىد ن & % ا ن < ا تار 6 ق ، & ه أر ب اذھ و Nط 6 د "!ا اذھ ر و 9ود ;*و ض E ثد @ ق% ا ف ر ،د ا وأ ب ر ا ل ا & رد ر و
ا ا ا نو ا ىد ق% ا ب و ل ا وأ ا س ، & ر ة ا رد إ و ھر و % و . ق% ا رد مھأ 1* ا ا ه G D ل9 ل &أ ر دوGو ا رد ا و 5 %" ن ن و " و ور ي " ن %9 ا ن رظ ا د أ س$ ا م%" & يدوGو ا ه G D ، د* و < ر1 و ق% ي م ھا م " ق% ا / " م " & 1950 ، د م * م9 د<أ و ك ذ ض&ر و ق% 6 % < رظ ر وط ھأ /%" " ي " ن ا ضر 2 ق% ا ن !د طو. ا م ء ز $ ا و د ا ن 1 ، د ن< و $ ر و ھد و ، و * در$% ثد /%" ز<ر ھ و ، ر ق% ا نأ ن & "و حو و طو ا اذ و در$ ، ن ؤ و در$ ا % ا م ا ض د د ط ر ا م $ ا ن" ةر " وھ و ص61< هدوGو رور و ھ@ ، ىر و " ي " ير1 ا ن5 <% 6 ق% ا ، دد و & ء 12 *D" & تاذ< $ برG وأ سر نأ در$% K ا 2ا ةد" ا . أ ي ىر و < ا ماد6 ا لو دوGو ا غار$ ا ءل & Gو و ، "و & ض* ا ، & ش ا ; ط ! ن & ن ز ا ن % وط ةد غار& ، ن و / إ ج ةوG$ ا هذھ ءل ء 1 ، Gا ء و وأ ادھ % نو< د* و تارد6 ا ط ل9 " و رو 6 ا . ) ف و G : 2001 ، 128 ـ 129 .( ل "و ن ; ق% ا نأ نور نو دوGو & نذإ دوGو ع ط ا وأ ء ا ، ن و /%" ر ل وط ا ىد ا /%" نو< ا تارار ا ذ 6 ا /%" وؤ وأ رد* مد" دوGو . 3 "و ا رظ ا - ق ا ـ : < دار ا نو <و% ا ز<ر ا % " /%" ! Gإ نو م% ، م% ن ا ن@ نود<ؤ و < ر ا كو% ا و فو6 ا و ق% ا يو ا كو% ا م% . ن" م م% ا ت % " نأ /%" نو طاو ل 9 أ ن نو <و% ا ن ل5او2ا ز<ر و ا ن نار *ا ق رط ط ا ر 9 ا و طر1 ا ر 9 ، G و فو6 ا ةرھ ظ در$ ا ب ق% ا وأ ، م% & م ا أد ق رط ن" و < &اد طر1 ا ر9ؤ ا ن فو6 ا K و
ا ا ا < ا م% ا ك% 1 ا تار 9 ا نأ ظ D ق% ا وأ فو6 ا ق% وأ ف 6 نأ ا ن5 ، 1 ر9<2ا و فو6 ا وأ ق% % ةر 9إ ر9<2ا ھ . ) جر& ف ط% ا د " : 2009 ، 135 .( و طاو م * د* و م " ن 1920 ث / و2ا ل < م ر . ل$ط /%" رG ن < ا ء ا نار5$ ا ف 6 % G ، 5ارG ا طار1!ا ماد6 ن ط ر ث ر5$ ا ،#"ز ا تو ا ن و ء ا نا ا د " م% كو% ق% ا نأ ر " & ،ن ف% 6 & ،ن % % ا ; ك ذ & م ق$ ا ن< و ; G & 5ر ضر" ا ق% ا نأ ا و $ ا ت ارط !ا <و% ا ت &ار !ا و % . ) ف ط% ا د " جر& : 2009 ، 136 ( . G ا !إ وھ نذإ نو <و% ا د " ق% & ، طر1 ا م% ا ئد &و م% قر$ و ط < ق% ا ن نو <و% ا ن $*و & ر وأ ،ن أ مھرظ ت Gو ن ق% & / % ! ف*او وأ تار 9 ر 9 ت < اذإ !إ ط G ا %Eأ د " G !ا س$ ،س ا < وأ ،ةد1 & S ق% ا G ا ت دار&2ا ن در$ ا د " Gرد تداز اذإ يأ ،هر . ر ادG ةر < ةرو ا ن ا ھ ن ھ و ق% ا ن قر $ ا & ىد ن % ا ق% ا و ط ا ، ر ب < ر ا ق% ا G ا نP& ة@1 ا و نو< ا ث ن أ و ا رط ا س$ ط ا ق% ا G ا ب < . ) يزو& ن إ : 2001 ، 12 .(
5
ق ا ب & أ ـ
:
اذھ و ق% ا ب أ ر $ & س$ ا ء %" ف% 6ا ز<ر د & رظ ا م $%6 ا نأ /%" ن % % ا ن" # ق% و < ا تار 6 ا ، <ر& نو <و% ا أ م% ا % " /%" اوز و ، مد" نأ نو ا ىر ق% ا ب أ مھأ ن تاذ ا ق ، آ ب G ن و ر6 ت < نإ و ب 2ا نأ / إ ت ارد ا و ثو ا #5 تر 1أ "و و %6اد تار 9 و ف% 6 P& ، بGو و 1 ا ةرظ ا ن< و ر "!ا & ب 2ا ; G ذ6أ ، ر<ذ % & و ت رظ ا /%" د "! " $ ق% ا ب أ مھ2 % ا ثو ا #5 و ا : 5 ـ 1 8ارو ا داد 6ا ـ : / إ يدؤ ا ب أ مھأ ن 9ارو ا د ا ،ل G2ا ن ا و ق% ا ر 1 د & نأ ت ارد ا ت% و 50 % / إ 70 % ا / ر ن ، أ ق% نو م 5 آ ق% ىد ق% ا ثود / إ ت ارد ا د $ < 50 % ا ر E م5او ا ن ، /%" لد اذھ ل<
ا ا ا "و ا ت $ ا تاذ 9ارو ا ل او ا ن Gرد دوGو ل6د ا ،ق% % در$ ا 5 & !إ ل او ا ن@1 ن ل% وأ $ ! 9ارو ا ء ا اذھ نأ و $ ا ةدد ا " G!ا . ) د " م ھار إ ر ا : 1994 ، 05 .( 5 ـ 2 ر ا ـ : ،ق% *D" ن ا نأ دGو مد" ; د ز & و$ط ا & ا ز G ا جو و ن" ف% 6 ضار"@ ل $ط2ا & ق% ا ر ظ & ن ا & ك ذ<
،ن G ا 5 ھ & نو< & ا وأ ر < ا ل $ط2ا و ت او ا و ء ر. ا و مDظ ا ن فو6 د و لظ نأ ن فو6 لز ... قھار ا ق% & ىر6أ / إ ر " % ر ن " ف% 6 ق% ا ط ن@ %" د1ار ا ق%* ن" ف% 6 2ا اذھ و ن ا ق%* ن" ف% 6 ر 6 ... اذ<ھ و . ) د م E : 2005 ، 89 ( . 5 ـ 3 م ا 1 ا داد ا ـ : ض د" ،ق% ا رو ظ /%" $ ا ص5 6 ا $ ا ف ا ك ذ ن و م ا < 5 ا فورظ ا ض ر$ يذ ا Gر 6 ا وأ %6اد ا د د رو 1 او، در$ ا ، &ادھأو د د1 ا $ ا ر و او ، ، *و و ب ا ن فو6 ا و ب ذ رو 1 او دو و ا فورظ "او ا ر د ا ن !د ت < ا ،ة رزG و ة ا د ل مد"و ، ھ ل1& يدؤ < طو. ا ط وأ در$ ا Gاو يذ ا Gر 6 ا د د ا ط ب ك ذو ق% ا / إ ت < ا %6اد ا % ا در$ ا ت Eر ا . ) جر& ف ط% ا د " : 2009 ، 151 ـ 152 .( 5 ـ 4 ا ا ـ : ارط ا يأ دوGو ل $ وأ و " ضار أ وأ ت %* ن د ز در$% ، ن < %<و ف أ نو< ن ا ن2 ك ذ ةر < ةرو ق% ا ت < تدادزا ز وأ اد ضر ا ر د " نو< ض و ر ا و ن 2ا د $ % G و <ر د و " &د ا ارد* ن ل% هدG ل ن ر6Oا ; ب 6و لد راو *D" & لو6د ا ك ذ<و رور ا و س$ ا ن" N$< ن ر6Oا ن و G أ م و $ /%" .
ا ا ا 5 ـ 5 ـ & ا در1 ا بر + : ةد دG ر 6 ر ن لG ا ل9 ن ا P& ن د $ و ار<اذ & لG * ر 9 تار 6 ا ن م% ا @ و ىر6أ فورظ & رG ا س$ ; ل أ ل & *D6 $ د L ر ا ) ر$ ا نأ مأ ةد $ ا / دأ نود ص%6 و ف*و ل< م أ ف د بر G ا ا ن او او ا & هد" ، 1 ا ةد دG ا ف*او ا ; ل /%" ف*و ك ذ نأ ك1 !و او تار 6 ا & < ن ةد $ !ا ن د" وأ رد*و در$ ا ط ا ف*او ا و بر G ضر . ) م E د : 2005 ، 89 ـ 90 ( . 5 ـ 6 * + ا ل او ا ـ : . &و " G!ا ل او ا ر %" ت رظ ق% % 2ا ر 9 ا ن س$ ا م ، ذإ ب 2ا هذھ ل9 ر نأ ك1 ! و ق% ا ثاد أ ل او < ل او ا هذھ ھأ د<ؤ ة ا ب اوG ب 1 و ھداد ل ر أ ،ق% م ا ر " & 6 % ا ل 1 و ا ل او ا هذھ ، ا ت ز@< طو. ا $% 6 ا و 5 ا و & 9 ا و ر ا طو. فو6 ا ل او 1 ا ،ن 2ا مد" و ةد و او ن ر ا و ا و ك<$ و ير 2ا وG ا بارط ،ةر 2ا و ، ا ن د او ا ل ا ب أ و ،ن د او ا و ق% ا جذ ر&و و & ل1$ ا ك ذ ن و ة ا Gوز ا و ا و ارد ا ل1$ ا . 5 ـ 7 9 ا و ھار ا و و1ط ا ت "9 ـ :و: : ث ل $ط2ا 51 & 5ط 6 ا قرط ا و ا & ت "ار ا و ت ر<ذ @1 *D ا بارط ا و ةد5از ا ا و ةو ا و ط% ا ل9 و ن ر6Oا ; 61 ا ت ضر ا *ا ةد ا تار 6% و ر وأ $ط " وأ د ، تار 6 و & 6 ا ةرد ا G ا ھر ا و و$ط ا ،ضر ا و ب ا و G ا ق ق% % دؤ ا ب 2ا مھأ ن / ن< و %$E وھ K ا د ن" هد و ن ا . ) جر& ف ط% ا د " : 2009 ، 152 .(
6
ق ا ضار*أ ـ
:
G ا رھ ظ ا ن D< ن ةد ةر 6 ق% ا ر G !ا و $ ا و ، <و% ا $ ا و $ !ا ب اوG ا ث ن ق% ا ضار"أ % & و &ر ا و Gو و و <و% ا .
ا ا ا 6 ـ 1 1 ا ضار*#ا ـ : $ !ا ت G !ا ق% % $ ا رھ ظ ا ن فو6 ا / إ ر و ا ن د ا و ! ا & و ب"ر ا ةد د1 ا ت م ا ;% ا . نو ن ذ ا دار&2ا ن د د & ،ةز&ر نور 1 ق% ا بارط ا ن "ر و ،ج ھ!ا G ا وأ ر ، ،ل ا /%" ق% ا و ،ت 9 ا مد" ك ذ< و ،ب . ا ر" 1 و & و ل<1< د ا نأ Gرد در$ ا ة ط ر و د د* بارط ا نP& ةد د1 ا ت! ا ل <1أ ن زG ا . ،ضار"2ا هذھ ن ك ذ< و ا ا ،ءاو 2ا و # G ا و ء و % طر$ و ،ةر 9 !ا "ر و ، % ا ر و ا ،رط6 ا و ر1 ا ;*و وأ ر ط ا و & $ 2 ب "2ا ناد ب 2ا . ) ل " إ ىر1 : 2004 ، 135 ( . 6 ـ 2 +و و 1 ا ضار*#ا ـ : ضار"2ا ن او $5 ط ك ھ ر ا د G ا ق% % &ا : ب% ا ن $6 ، رو 1 ا ض !ا و ق ، ع $ را ب% ا ض ، س$ ا ق ن 9. ا ، راود ا ، ت و ء E ا ، G ر!ا ،ف ،ل ا ،ب ا *د ; و ، فارط2ا ةدور د5از ا قر ا ، ا Gو ا رار وأ و 1 ، & م أ رد ا ط ، نط ا & ت G 1 قر2ا ، ن ط & نذ2ا ، ارط ا ت $ ظو G ، ،ث ط ا ن ؤ تارود ،م ا ، 1 ا ناد & ، 1 ا د دزا ء * ، ل إ ، لو ا & و ، ن 9E ... L ا . ) ناو ر ر : 2009 ، 273 ( . 6 ـ 3 + 1 ا ضار*#ا ـ : د " ار"2ا هذھ دادز ا و ق% ا ا و ا ضار 2ا ك% ھ و ! ضر ا د د1 ا ق% ا ت! $ ، ضار 2ا هذھ مھأ ن و : ،مد ا ط. ع $ را ذ ا ، رد ا 1 ا و ر ا ، ار1 ا ط%G ،ن ،مز ور ا ةد ا ر* ، زار&إ ةد ز ةد. ا نو و ا ب ا، *رد ا ، ير< ا لو ا ، د%G ا ضار 2ا ك ذ< و ... L ا . 6 ـ 4 -ر ا ضار*#ا ـ : ك ر!ا ، ،لوھذ ا ا و ،ر <$ ،ز <ر ا /%" ةرد ا مد" نھذ ا دور1 ، ن ا ، اد6 ا و 5 "د ا و ت و% ا م ظ & و ا .
ا ا ا 6 ـ 5 "و ا ضار*#ا ـ : ، Gو ا رار ا ل 1 و ، و و مد" و ؤر ا شو1 ،ر و ا Gو ا ر ا ،د G ا تو ا دو G ا ، < ا وأ ك ا ،ء مD< ا ر9< . در$ ا 61 &و و ، ق% ا يدؤ د* !ا و ب G ا / إ ،م ھو2ا و ت! 6 ا م ب ن ر6Oا /%" د "!ا ، ل &@ م ا و اود" . ر و ا ةد ز ك ذ<و %" ر9ؤ ا % ا ، <ارد ا و <ر ا تار ا / ت! ا و ل9 ارر ر9<2ا : و&ورG2ا ، /%" ر9ؤ نأ ! ا ر9<2ا ن د ا د بارط ا و ا و ا ط1 2ا & 61 ا ءاد2 ، ن ذ ا دار&2ا مظ س . د* ك ذ< و ن نو <و% & رر< ل<1 ير ا ساو و ا سو ط ا $ ر * ت . ) ل " إ ىر1 : 2004 ، 137 .(
7
ق ا ص :9 ـ
:
و 5 62ا ب ط ا دG ! ق% ا ا ص 61 & ، ود ث او ةد ا & ض ر ا ضراو" $ بارط ا ن ك ھ " م ، ك ھ نأ !إ ءارGا بG اذ و ق% ا ب %9 ةرو ط % ا و و ا ضار 2ا ض ص 61 ا ل * د ا و ر 6 ا ت و $ ا ض . ضار"2ا & ر < 1 دوGو ارظ و $ ا ت ارط !ا ن ر 9< ا ن ، نP& بارط ا ل< 6 ا 61 ا ت < ا ن ك ھ هز ا و ن" قدأ ةرو ىر62ا ت ارط !ا ، < مھأ ن و & ةد ا 61 ا ق% ا ت ص 61 ا ب < ; ار ا < ر 2ا DSM4 : 1 " *او ر E وأ طر$ ق%* ـ ،ة ا رو أ ن ر9<أ وأ ن 5 1 /% ) D9 : ا /%" ق% ا رر نود ا وأ ا ، & نو< و ر9<أ وأ ر 1أ ةد ك ذ رار ا و أ ب%Eأ ا ك% !و.1 .( 2 !ا ب ھر ا ل9 ىر6أ $ ضار 2 و 9 ق% ا نو< ! نأ ـ ساو و ا وأ " G ير ا ... L ا .
ا ا ا 3 ل9 $ ضر ا ء 9أ ط & ق% ا ل ! ـ ت ھذ ا د أ وأ جاز ا بارط ا . 4 ـ ا ضر" ر1" 9 ا ن ل*2ا /%" ضار"أ لو ) هذھ ل 1 ! و ضار"2ا عز$ ا ت و ء 9أ ط & ل ا :( * <ر ا ر و ا ضار"أ : 1 Gر ا ـ $ زاز ھ! رو 1 ا وأ . 2 % ا م 2ا وأ ر و ا ـ . 3 <ر ا ل % ا ـ . 4 ب ا و ـ . * ز ضار"أ ا ز G ا ط 1 ةد يدارإD ا : 5 ق 6! رو 1 ا وأ س$ ا ق ـ . 6 *د "ر ةد ز وأ ب% ا ن $6 ـ . 7 ن د % در ا بطر ا وأ قر ا ـ . 8 م$ ا ف $G ـ . 9 6ود ا ـ . 10 ،ن 9. ا ـ ل !ا ، نط ا & ار ا مد رو 1 ا وأ . 11 م G ا & ةدور ا وأ ةرار رو 1 ا ـ . 12 ـ لو ا رر< . 13 ق% ا & % < رو 1 ا وأ ;% ا & و ا ـ . 14 ب . ا ك1و /%" أ /%" رو 1 ا ـ .
ا ا ا 15 و ل$G ـ . 16 ھذ ا ز <ر ا و ـ . 17 مو ا لو و ـ . 18 ةر 9 !ا و ـ . 5 ن< ! ـ و " ضار"2ا ب نأ ت 9ا ) ل9 : ز *رذ ا ةد. ا ط 1 ةد ... L ا ( . ) م ظ %G و أ : 2007 ، 24 ـ 25 .(
8
ق ا ج * ـ
:
ط ك ھ ن و ق% ا جD ةد د" قر : 8 ـ 1 1 ا ج ا ـ ا : ض ر ا ; 9 *D" د G ا ل% ا لو & و %< 1 حو ا و ر ا ن ن< و ن % % لD6 ن و < ا ت "ار ا ن" ف1< ا ء % ا مD 2ا ر $ و ث د 2ا و تا و /%" أ د جD" وھ و ر ا "اد ا روذG ن" ث % ا / إ ةدو ا ف*او ا ف% 6 ن" ف1< ا و ةر< ا و$ط ا ذ $ ا بارط !ا در$ ا ضر ا لاوط ، ا ق% ا ب أ د د يأ رو 1 ا ز / إ % و رو 1D ، K ر 62ا & و د ور& ب و ء $1 ا / إ &د و يذ ا ق% ا روذG و ار ض ر ا Freud ا لD إ & ض ر ا $ ا ل% ا د" يرو 1D ا ت < ا ن < % ا م< . ) $ط ز ز ا د " ر1 ا : ،س ب 137 ( . 8 ـ 2 "و ا ج ا ـ : د و ا ن ص%6 ا /%" يو ا ل $ ا ن و< و ر ا ل $ ن ر ك ذ و ةد ز م9 أ ب وأ %* رد نأ ن ل*أ ت %" ضر م9 ء 6ر !ا /%" ض ر ا ء $1 ا ق ك ذ و فو6 ا ف*و Gاو ض ر ا ; ط / # رد ا .
ا ا ا 8 ـ 3 * + ا و > & ا ج ا ـ : و ا وأ $ ا عار ا ن < ن" ض ر ا د ا /%" د ا $ !ا ت د ق% ا ب ، ا وأ ير 2ا ءاو " G!ا ; و ا ر . ر 2ا ب%ط أ و . 8 ـ 4 ـ > " ا ج ا : & مد6 و ز ا و ةد د1 ا ق% ا ت! ، ض ض ر ا ء ط"ا /%" د و ا ر و ا و ق% ا ةد ن ض$6 ا ر * ا . 8 ـ 5 ار+ & ج ا ـ : ;ط* /%" د و ا GD ا ل5 و /$1 ! ا ت! ا & مد6 و سو D ا و L G ا ص$ ا ن % و ا د د1 ا ل $ ! 6 ا ف 2ا . 8 ـ 6 ء &ر " & ج ا ـ : ا ق% ا ت! & !إ مد6 ! ةد د1 5 <ا ضار"أ ، /%" د و ا ت و ر ا و 5 < ا داو ا م ظ د 5 ر < د ض ر ا ض ر س D و ا و L ا ةر1* ن ل ا . ) U د " يدG : ،ب س 155 ـ 156 ( . 8 ـ 7 ـ ا روظ ا ق-و ج ا : مD !ا # " ھ و ب اوG 9D9 ن ق% ا عو و : 1 ا جD" ـ "او أ ل< فو6 ا ن N1 ا ق% : ءاو / ل * تو ا ن فو6 ا : ) ُن ْ ْوَ ْ َا ْمُ<َ ْ َ َ ْرَدَ* ْن ِ*وُ ْ َ ِ ُن ْ َ َ َو َت ( ) *او ا : 60 ( ، / إ ت Gر اذإ س$ & 6 ت$ھرأ و
ر 1 & اذ و رر& ق %" تو ا نأ ت&ر" ت < ا ت آ / إ ; ا ار Gو ر 6 /%" ر ء % د و مD ا @ & قزر ا تاو& ن فو6 ا نو< د* و، U د قزر & فو6 ا اذ / ! أ لد" و < "زو ، / ل * : ) َ َ ُ َ ْد ِ ْم ِ%ً" ٍء ْ َ1 ِلُ<ِ ُ َ ِإ ُرِدَ ُ َو ُء َ1َ ْنَ ِ َق ْز ِرْ َا ُطِ ْ َ ِض ْرَ ْ2َا َو ِتا َوَ َ ْ َا ( ) ىرو1 ا : 12 ( د* و ب ا و رط 6 ا عاو أ ن عو يأ ن نو< .
ا ا ا 2 س@ ا جD" ـ : ا ل%1 ن ا ة دد د* س@ ا اذھ م ، ھر د / إ يدؤ و * / / : ) َ ِ َ ْلُ* َِ ْ َ U ِ َ ْ َر ْنِ اوُطَ ْ َ َ! ْمِ ِ ُ$ َأ /َ%َ" اوُ&َرْ َأ َن ِذْ َا يِد ( . ) ر ز ا : 53 ( . 3 جD" ـ ر < / إ ةو"د ا و قD62ا ئو : ر و ر1 ا سو$ ا ب ذ ك ذ و ا قD62ا ل5اذر عو 1 ن ت G ا و$ ر< ل< د ا ر1 و < لز ز و ن ق% ا و ھار< ا / و* ك ذ %9 أ ن و س ا : ) ْمً<َ ْ َ َ;ِ* َوُ ْنَأ ُنَطْ َ1ْ َا د ِرُ َ َ ِإ َدُ َ َو ْر ِ ْ َ ْ َا َو َرْ َ6ْ َا ِ& َء َ ْ.َ ْ َا َو َة َوَدَ ْ َا ْلَ َ& ِة َوَ%َ ْ َا ِنَ" َو ِ َ ْ َU ِرْ<ِذ نَ" ْمُ< ْمُ ْ َأ َنوُ َ ْ ُ ( . ) ةد5 ا : 91 ( . % $< وظ ل9 D ا م ا ن ھر E و ظ ا D ا م ا نP& ك ذ و ك ن ل< ق% ا ن G /%" و %" ء ا / إ ت و هرد ت ر د %&، ; ھد & $ ا ت ارط !ا . ) جر& ف ط% ا د " : 2009 ، 158 ـ 159 ( .
ا ا ي ا ن ط د : ةدد وأ بو ر ر تار ن ا ف او ا ن ر ا ن ا او د أ ر ! ن طر ا ضر و $ ز ا ضار & ، ك ذ $ رط * ضر! ث $,* ا او ا ر ا مد. ا ن م ر ، $ د / ا و $ط ا $ ا ثاد &ا بط ا ر ا ث ن , و ل ن طر ا لاز ن ر ا ىد فو ا و ق*. ا ر3 4 ، ناد., 5 ا يدؤ 8 ا ج:! ا $ ر!4 ا ناد. وأ $ ار ا $ ت د ثود وأ و 3 ر ن و ض ر * ةدد و $, . ل/, ل 4 *3 فر! ا و ر أ ضر ا اذھ م , و أ 5*3 فر! و 3 ةذ ء ط3إ ن د $ دؤ ا ل او! ا و ار3أ و .
1
ن طر ا ف ر ـ
:
1 ـ : ن طر ا : ،ت ر4. ا ن ناو ،ل ذ ا ر / ماد &ا ير 43 ش ! ةد د3 عاو أ د و @ط 4 5*3 * أ ،$ ذ! ا ه ا ! و ر ا ،ل ؤ ر $ ! ا " نو!ط* ا ." ير ا ن طر ا : ا ن ير ناو ،$ ذ ا ل ر&ا $ ر 4! ا ت ر4. ن طر ا ن3 ف* * ذ ذ ذ* ا * د ط/ ل وط ا . ) ك :( ء ا جر . ) بط :( م ا ث مرو قور3 ر ظ ن طر ا ل رأ 4 . ) يو ا نو C : 2001 ، 330 ( . 2 ط ا ـ : $ و ا $ * ا ن ن طر * يز * ا ظ,* ا ق 4ا " و ر " يأ " ير ا نو!ط* ا " وھ و ،ضر ا ك ذ ظ : ل 4 لوأ وھ و داد ا و، ط و $ م ناو م و $ طر ا مارو&ا ضر دد ف ر! D و ء ط&ا Dط ن ر4! ا نر. ا ن ت ر4! ا 5 و ن م $/ ا ث & $ط ر ضر ا اذ ت , ر! D و ن ا ن أ م*! ا مد. D . مد. " E و أ " ر! C ن طر ا F*ط/ ط , " E * اذ ء " ، 5*3 ء ط&ا ر/ . و
ا ا ي ا ن ط ء ا F*ط/ ماد ا ،$ ا $ طر ا مارو&ا 5*3 ل 8ار ف أ و ) 1983 ( رو&ا ضر نأ ما $ &ا ك* ا و و ا 5 إ وأ رار ا 5 إ ل ا مارو&ا ل 5*3 ق*ط م ا $ طر ا ةدو ! ا $,/ و $ * ا ر أ وأ : * لوط د ةر د! . ) G و4 ء ھ : 2007 ، 31 ( . ن طر ا : ن $3و وھ ضار &ا $ 8اد! ھ : ز ا Aggressive و و ا وھ و دود ر ن م . ا ، وز 5*3 $ . ا : ا هذھ ةرد و Invasion ةرو $ أ ، ھر د و . ا وأ ةد ! $ أ 5 إ ل $* . ا م ا *3 ق*ط $ * 3 ، ت ,/ ھ تارد. ا هذھو ،د ا مرو ا س 3 5*3 ث ا مرو ا د و ز يذ او س و وزI ا 5*3 ةرد. ا مد3و د $ *. ا وأ ل . &ا 5*3 ةرد. ا ، ا مرو ا روط ن ن &ا ض! ث ن طر 5 إ د . (arz.wikipedia.org/wiki/ 8/03/2013) C4 ر و ث ضر ن طر نذإ : * يو ر و $ ق ط ا ن3 جر ا، مرو 5 E و $3ر ر $ * ! ا هذھ أد $ * ا : ا م يذ ا . -ن 3و 5 إ مارو&ا م . و : ةد ا مارو ا ـ : ز و ن3 او اد د ھدد ف:I جر ا ن $ط C و ھو ءط $ط ا $ &ا . ا مارو ا : و ،ةد ا مارو&ا ن ةروط د4أ ھ نو و ا و م . Jا $! ر : ن ر ، 5 إ ل . ا و ر 4 ا مرو* $ و ا : ا هذھ D ط و ر / ت و ار K* د و ر4 د 3 و ر 4 ا $ * ! $ * ! ا هذھ 5 و $ و اروأ نو ن ا م ىر أ ءاز أ ن ن ضر ا ر & يد ا ضر ا أد اذL أد يذ ا ءز 5 ا م $8ر ا 5 إ ر4 يد ا ن طر 5 . ) ء ھ د أ G و4 ا : 2007 ، 31 ـ 32 ( .