466 فر ود /
MÂAREF Revue académique
فر ) ود ( ا : د ا م MÂAREF (Revue académique) Partie : Sciences Economiques
ا ا
ا ت
ا ا ءاد ا
ا ا ج دإ أ
–
ة ا و ن
ا ر
ا
ارد
–
د ق أ ا ق ا : ت ا ت ا أ ا ج إ ت أر و ا ع ا دا ه ا ت ا ا ذإ ،ة تار أ ، ا أ ء ا ع ذو ا ت ا ت ىدأ ا ا ا م أر و ب ا إ ار او ا ءاد ا إ ا تاءا ا ذ ا إ ا أ أ و ا ى و ،ت ا ل ذو ا تار ا ء ا ت ا ة و ، ا ت او ا ا ا تار ا ء ، ا او ث ا ة ا أ ذو م ا ة و Filtre a Manche ل رود ن او ءاد ا ا او . : ا ا ت ا ا ا - ا ءاد ا - ا ر ا - ا Abstract:
The industrial sector at its head cement production Companies, is one of domains that have seen significant developments, as the cement industry is one of the key industries for providing materials used in the construction sector in its different forms, but it is one of the most polluting industries due to a variety of reasons, foremost are the technology used, this is why institutions took a range of measures to improve the environmental performance and reduce emissions, as well as at the State level, which it gave it great interest through the enactment of
laws and appropriate legislation, and help Companies to acquire environmentally investments in order to decrease the severity of pollution and
conserve environment such as the establishment of environmental investments as sleeve refineries, which improve the performance and preserve environment.
Key words: Environmental dimension – Improvement of environmental
performance - Environmental investment - Cement industry
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
أ ذ ة ة – ب – ج وأ آ - ة ا هار د - ا ا 3ا ق / ق : ة اودو ط ، او ةر ة ا و ا ا م ا ا او ، ا دا ا ذ ا ث او درا ا ه ما ا ةء ، ا ا ج د ت ا م نأ ةرو ا ب ة ا ا او ،يرا ا ل ا و ا ا او ا ا ة ت ت ا او ذإ ، ا ءاد ا ل ت ت او ت ا م ا إ ا ل أ ا ا أ ا ا ، ا ا ا ت او ا ا ا ت ا ا ا م ا و ا ءادأ ا و ا هرو ، ا و ا ج ا ا فا ا إ ى و ا تارا و ةد ا ت ا ا ر إ ت ا ا ج دإ ، ا ر و ا ا ، در او ،ء او ا م أ ا ل ا سأر ل ا ص و ، ا ةر ا و ا ءاد ا تأ ذإ ،ت او تا ا ة ا ا ، ا ص و ا ر ا ا ادأ ا ى ا ا ت ة ا ا تار ا ء ذو ،ءا ا ح ل و : ا لؤ ا أ نأ ا ت ا ا ا ج د ى يأ إ ؟ ا اد : ا رو ا و را لؤ ا ا و : وأ ا ت ا ا ا ر ا : ة ا و ن ا ر ا ارد ا ت ا ا ي ا ر ا : وأ 1 -ا -ا ,ة ا ا ا نأ ت ار ا ا أ : ا ا د أ إ ىدأ ا د د دزا إ ىدأ ا درا ا ك ا ةد ا ل ا ،ه و ا ا أ ا ا ا ت ا نأ ،درا ا ه ة و ت ا ه ا ت ا ضا ا ةد ز ا إ يد ي ا ا ضر ا ا نوزو ا ، رد ع را را 1 ما و ا ا ت ا لو ا ا و ا ا ا نأ إ ، و ا ا ةرو ا ت ا ، ود إ وأ ل ا ا
ت ا و ا ا ا و ةرو ا لود ا ت ا ا م ا ةرو ا ت ا و ، ما ا ا ، ا ا 2 2 -: ا ا أ م ا ب أ أ إ ا 3 : أ -ا در-ا -ا ف-ا -او -ا ث -ا ةد ز ب ا ا ث ب ا وأ ص ا ا ةر م ا وأ ءا ا وأ ر او ت او ر ا ت -ا و ج ا ا ت او ا ا او ن و ت ا ةد ز و ث -ا م ا و م او ا ت ز ا ةد ز ج -ا ن او ا نا ا م نإ أ ،يدو تاذ ا لو ا ة او تاذ ا نأ ا ف و ود وأ إ وأ إ تاذ و لو ا نو ا ل إ ا ح -ا ر ا ا ا ا لو ا م ا ر او ا لو ا ا و ا ذ ا ا كاردإ د و م و ، ا درا ا ما ا 3 : ا ءاد ا م يد ر ا ا ف 14031 ISO تاز ا ا ءاد ا ا ا و و و أ يأ ةرادإ 4 وأ ت ا ا تاءا او ا ا ءاد ا ف وأ ج ت ا ه م ا ر ا 5 ا ءاد ا ا ا ت ا وأ ت ا ت ر و ، ا ت او ا ا ا ءاد ما ا ى أ _ _ آو ت ل ا ا ا ا و ا ءا او ا دا ا و ،ت 4 -: ا ءاد ا د أ : و د ا ا ءاد ا م 6 أ وأ ا ا ج ا ا ا ت ا و ةء ا ا ءاد ا س ا و , ج ا ا ا ا ب ا ا س , او ا ا ت ءادأو ، ا ا ا ا ةراد ا ) ّ ا ضا ا إ ، ا ةراد ا م ذ ( ا ا او ت ا ا ا ث ا و ، ا ءاد او ا ءاد ا ا ةرو ا ت ا ا تار او ا و
ا ق / ق 5 : ا ءاد ا أ د ل ت ا ءاد ا أ ا ت او ا ما ا د و ، ا ا ا ا تا : ا ا فا ا ا ، ا ةر ا و ا ةد ا ةرادإ م و ،ء ا ء رو ، ا و ، ا نأو ، ا ةراد ا ا إ رد نأ ت ا ، ا ذ نأ ، ا ءاد ا ت ا إ أ وأ ا إ ا ح ا و ا ق ا را او ء ا و و ا ا تر أ ISO ا ار ، ( ISO 14000 ) ه ما ا ا ت ا ة د و ، ءا و ا ر ا ا ا ا ل ا ، ا ا ا ن و ، ا ر و ت م ، ا ةراد ا تارادإ وأ م أ ء م ت ا ر ارد و ت ا ه ح ا ل ر و ا تارادإ ا و ب م أ ا ةر ا ءاد ا اردو ، ا ة ةرود م ا ت ا ، ا ر نأ ، إ ا ا ا ا ا ر ا د ا رود و ، ا ت او ا ما ا ت ا ا ةرا ا ا او ا او ا ا ا رود 7 و ةر ءاد ا م ا ت ا ما ا نأ و ا إ ،ءاد ا ا ر ، ا ت ا ا ة ن ، ر ا فا ا ه ا و أ ا و ، و وأ ا و ءا ا و ت د ا ف نأ ر ا فا ا ه ا ا و ف ل نأ ا و ا ا ا وأ ا إ ا فا أ إ فا ا إ ا ل ا د را ا ا 8 يأ ن رو ا أ أ ا ءاد ا م ا نأ و م أ ا و ةر ) ر ا ا أ ا ن ،ق ا او را ا ما ا ) ر إ وأ ( م ا ن و ( ا ت او ا ت ت ا أ أ ا ا و ا
ة ا و ن ا ر ا ارد : 1 -: ا ا ا ت ا ا تر ا ا ا ت : ا و ا تاذ و ت ا أ : ا ءا ا ظ ا ا ب و ن ا ث ا نإ ا ا ءا ا ه ،تا ا ة ا و تا ا ا إ إ أ :ب ا ظ ا إ ا ةر ا ر ا أ نإ ا ه ا ذو ، ا ا د وأ ة ضر ا د نأ و ضر ا و ءا تا إ ي ا ه ا وأ ا ت - :ه ا ظ ا ه ا ه نأ إ , ه ا ة إ نا ا ج ا ه اذ ،م او ت ا ا رو م نأ رد إ ى أ ة و ير ا ه ث ا ير ا ت او نا او ن ا ر ذ ا ا و ةر ا ت ا ا ا ت ا اذإ ا ى ا ت ا ك ن ا أ إ ةر أ نأ ، ة ا ا نو ا ت ا : و د ا ا ة او و ز و ا أ ت ا ا م ا ةد ا ء ا تا ا ت او ت ا ت ر ا و ا ا و ا م أ و ا 2 -:ن ا ر ث ا ر أو ذو ن ا ر لو أ ذإ ، ا ا ط ا ا را او ا ا ا ر ى ا ا ا ا أ ، رو ا ن و ا ر ا ث ا نأ إ و ، ا ا د و و ار ا ت ا : أ ب ا إ ا ق ا يد ا ا ا م ةدو نإ :ن ت ا م ل ا ا و ،ن ا ز ي ا ء ا ر إ ؛ و ا ؛ و ا ت ا ب أ ر ا ع ا ةرو إ يد و ا إ ع او ن ا ؛ و ا ا ب أ و ،لو ا ا
ا ق / ق ن ا أ لوأ ةد ز 0 8 % إ يد ؛ر ا و ا س ز و ، ا ة دا ا co ؛ و ا ر ا ط ؛ و ا ا رو ل أ ، ا ة ر ,ءا ا إ يد ا ب ا ه نأ إ ؛ نو و ة ج ا ا ا ر ا ن يأ ثو و ا ا و ا ج ا ا ا :ج ا ا ا ل ب ر ا ر ج ا 13 % ا ا ا د ا إ يد و : ا ا ث ا را أ ا ضا ا ا ا ل لو ا اد ل ا : إ أ او - : ا و ،ء ا ى ا ير ا ( ةر إ ) و ا م أ ر او ن ا - : ا دا ا ر و ، ا ى او ت او ا ة ا و ا ا ى -:ء ا زا ا و ا ى و ج ا ت ت ا ا ء او ، ا ه ا ء ا ن رو les engins يو ا او او ا ق ا ت آ ا و ، - :ةء ا ةء ا ا ى و او ا ر ، ن ا د ر ا ر ا ةء ا و - :ةرا ا و ، ا ا ةر ا ةرا او ،ن ا ب ةرا د و ء ا و ء ا - ا : أ ا ا ت ا و (GAMA) ، ) أو X ( ء ا ى : ة ضا أ و ا ت ا او ا ضا أ ا ن ض ا او ا ز ا ضا أ ا ، ا ضا أ 3 -: ا ءاد ا ى ب أ ف ةد ا ا ج ا ا GICA ا ا ا إ ذو ن دو او
ق ر ا ا عو إ ، ا او ا ا ا ةد ا ه و ب ن ،دا ا إ ء ا إ و ىدأ ،ةد ا ه دا ا ت دو ةد ا ه ا ج ا ر 21 ج ا ن ، ن ا ءا ا 24 ا ا ا ا و ، ن دا ا دو 1 5 ا ل صا ا و ن إ ىدأ ي ا ا ، ا ا ا ل إ أ ،ع ا إ ا ة ا و ءا ا ر ا ب ج ا ا ا ا ا م ا إ ،ن ا : إ ار ذو ا ا ا ه ا ا د و م و ، ا ا ا ع د و م نأ إ ةر ا ر أ ةد ا ه ا ر او ا تاد ك :ل ذو ا ءاد ا ا ى ا ؛ت ا ا )زو ح ا ث ا نأ ,ث ا ا ( 50 MLG/NM3 ا ه ق ا ن ا ن ا إ 200 MLG/NM3 ؛ ا ا ب ؛ة ا ر ا س ل ءا ا ت ا ث ا نأ و ، ا تاد ا ه نأ ا ء رأ ا ر ا ذو و ا م ا ن ا وأ ا و ا ت ا او ت ا م و ا ت او ا أ و ا ا ا ي ا ل ا رو ا إ ا فو ا ر ا او ضا ا 4 -و : ا ءاد ا ا م و ا ءاد ا ى ى أو ك ، د ا وأ ا ءا ا ا ط ا ز إ د د ا : أ : ا ا و ا ث ا ا ف ا تارا او تار ا ؛ ا ة أ ا 2015 ذو ة ا و او ف ؛ث ا ة ا أ ار ا ضر ا عا ؛ز ا ر ا ر ا ذ ا ة ل ا ن ة و ا ا ؛ ا
ا ق / ق ؛ إ ا ، ا او او ءا ا ر ا د ا ا د إ ر ا ه إ ىدأ ا ةو ب : د ا ا : و ا ا ف و ة م ر ا : ا ر ا 1 .187.000,00 جد ا (ر ا ،ز ا ،ء ا ) ا ك ا ا ا ؛ ا ة ا ب ا ر ج د ا ا 13 % ا ، ا : ا ت ا تار ا ل و و ا ةد ا ا ا ك ا ر 5000 ل ا أ ذو ، 3000 ) ب ذو ا ةد 5000 X 0 60 ،( إ 20 % دا ا 3600 ) ا 3000 X 1 20 ،( ا نأ ر و ب ر ا ا 13 ر ا نأ ،% 468 أ او ءا ا ا ا و ، ا ة ا ةد ا ب ا ب ر ا ا ا ا نأ ر و 4000 ةر ا ن جد ب ر 1 872 000,00 ة ا ا ا ا نأ ب و ، جد ا 60 ة و م 10 ا أ ر ا ل ج ا نأ : ا ةر ا ب و ، او 1 872 000,00 X 10 X 30 = 561 600 000,00 جد ا ر ا ع ا م ا را ا ي ا ا و 5 -: ا ءاد ا أ ا ر ا إ ر ا ا ا د او ت ا ة ا ن ،ة ا م أ ا ءا ا ا ل ا ل ا ل ذو ا ءاد ا و ا ا ا 1 823 000 ا ل جد ز 2015 ، و ة ا يد ا ر ا ،تار ا إ ع ا س ا ر و ، ا ة ا ي ا م ا ا ا ا ةراز ا ا إ جر ر ا ا ، ا ر ا ا إ ا - : ا تار ا تار ا زا دا إ 2015 ة تار ا س أ 2014 -2016 ةراد ا ر او 06 ي 2014 ي ا 3,85 ةرود ي او ،ر د ر 2015 1 74 ر ا ا تار ا ا ر ل ا ر د
دو او 1 32 ا ا م ا د دزا د ا و ،ر د ر ة ا تا ا ا او ى ا ا أ ي ا ا ر ا و ي او ة ا ة ا 880 ن ا تا ا لو او ،ي ا ر د ) ر لو 04 ا ر ا تا : ( :ر ا ا ف ت د ا دا إ ل 2015 ءاد ل و ،ة ا ا تار ا ا إ : ا تادا او
أ
29 ) ة 19 (م ا ة ء ا أ ذو ن و ؛ج ا ى ر ا
ب
؛م ا ة و و ا ة ا لا ا
ت
؛ ا ل ا أ ذو ,ة ر ةر ء إ
ث
ر ء إ ؛ ثدا د و ا ف إ ة
ج
ر ا ا ا تار ء و ،ةء ا ؛ء او
ح
و ،ب ا ه ا تا و ، ا ف ا تا ةد إ ة ه تارود ء إ و ،ه ا 6 -: ا ءاد ا ة ا ة ا ل ة ا ة ا 15 د 2015 و 15 ي 2016 ،ي اوأ ا إ ل او ، ا ، ا ح إ أ ا ل د ت و ا ر ا ر ا نأ ، ا ا أ ر أ ل ا ا را او ا ا ا ل وو ا : ا ا ر ا و ا ا ا ا 68 5% 602 493 مزا ا 18 % 158 827 ا ت 13 % 113 146 ا ا ا ت 0 5% 3 540 ا ل ا 100% 880 000 ع ا
ا ق / ق أ -: او د ا ر ا او د ا ر ا : ا ط ا ب ر ءا ا ا ر ا نا ا ا نأ إ أ 561 160 000,00 ،جد ا ا ع ا ا ر ا و ر ا ا ا ر و ، 6000 ل ا ر ر جد 842 400 000,00 ) جد 468 X 300X6000 ا ب و ،( او ا ق ا ل ا ر ا 280 800 000,00 ر ا ا ا نأ ا ،جد 1 000 000 000,00 ،جد ي ا ا ل و ث ة ر ا ع ا ا و تا ث ا ة ا 95 % ي او ر ا ع ا ذو ب د 13 % ا ا س ا ا و ,ة ع و س أ ا ر ا ع ا ءا ا ) ة ا ة ا ءا 2 ر د ن ( ا ت ا د ا ا ا ا ر ا ل ا او ،ر ا و ،ز او ،ء ا ر ا ة ا ا ا ا ا ا ةد ا ا ا د ا ب : ا ا ا ا ة إ ار ذو ا ى ا إ ر أ ك ن ،ة ا ة ا ا ةازا ر ا ى و ر إ ،ر ا ث ا ضا لو ا ا ا ا ر ا ل ت - : ا ا ، ا ر ا ما ا ذو ءا ا ء و ا ا ا إ ا عرزو ث - : ار ا ا ر أ قاروأ را ا ل ا و ا ة ن ا د ر ا او ، ا ةاذ ة ا ا : ا ر لو ا ت ا نأ ا ر ا ه ل أ ، ا تا ا و ا او ا تا ا وأ ر ذ و د ا ل و ا ا او ا درا ا ت ا و ، ا ءاد ا و ة ا ت ا ا ءاد ا ت ا ا وو ا ت او ة ا ن ا ر ا ا ت ا نأ
ذ ا أ ، ا ة ا ا ر ا أ ا ا رو ا ءاد ا و ث ا تاءا و تارا تار ا ء إ إ ا ى ، ا ا ا ا م ي ا ة ة ء إ را ا ا ج ا إ ذو ة Filtre a Manche ة و ر أ ا ءاد ل او ، ث ا ء ا او ا ءا ة 95% ا د ا وأ ، ي او ر ا ا ع ا 13% د ا إ ا ا إ ار ا ه ل ا ك ا ت ا ر ا ر او ل و ر د وو ، ا ءاد ا إ ىدأ ا ، ا اد ادأ إ ي ا ا ،ث ا لو ا ا و ة ة ء إ ة ا ا تار ا ز ا ى : ا ا 1 -نو آو ل ا ا او ا و ا ح ا أ ، ،، د ا ا ا ةر ا ا ر ا ،ةر ا ، ا ا ، ، ا ا ، ا د ا ، 2003 ، :ص ص 253 -254 2 ، ا ا ح ا ةد ز ر ا ا ا رود ا ا ةر ا ا ر ا او -، ارد ا ا ا د ا ، ،نا ،ةر ا ، ر ا ت ار او ث او ،نو 1999 :ص ، 48 3 ، ا ا أ ارد ا ءاد ا ا ا ا رود ، ا ا ، ا نا د ا ، ، ز ا ،ةر ا 27 ، 2002 ص ، 322 4 -، ا عو ا ي ر إ , ارد ، ا راد ، ر ا ت ار ة ق أ د ا ، ا ،ةر ا 1 / 2 2006 :ص 132 5 ءاد ا س ا راد ا ا أ رود ، ،ل ا ت ا هار د و أ ،ة ا ،ةر ا ،ةر 2011 :ص ، 122 6 :ص ه ذ ، ا عو 49 . 7 -ه ذ ،ي تاو ، :ص 129 8 ا ءاد ا ح ، ا ا ء ، ا ارد ،نزا ا ءاد ا ، ر ا ، ا ث ةر ا ،لو ا ء ا ، ا د ا ، 2003 ، :ص 238
