أثر الدور الحوكمي للجنة المراجعة على ضبط ممارسات إدارة الأرباح

(1)

ح ر ا ةرادإ ت ر

ا ا

ا رو ا أ

د و  د  ا ت ا ت آ أ ا ا رود ار ا ه و ا ا ا ق ا ل ح ر ا ةرادإ ت ر ع. ل ح ر ا ةرادإ ت ر ا ا نأ ار ا ت أ دا إ ا ا او ق ا ت ما ا ى رود ا ا ا أ ارد ، د و ا ا ر ا و إ إ ا إ ا ا ا ا ةرادإ ل أ و فا ا ح ا ت ا ح ر ا ةرادإ ؛ ا ا ؛ت ا : Abstract

This study aims to identify the effectiveness and the role of the audit committee in reducing earning management.

The results show that audit committee contributes to reduction of earning management through its role in reviewing compliance with accounting methods and standards used in preparing the financial statements and assessing their quality, studying and evaluating the effectiveness of internal control system and detecting the potential manipulations, as well as supervising and monitoring of internal audit activities.

Keywords: Corporate governance; Audit committee; Earning management 1 . ار ا ا ةرادإ ، ا ا م ح ر ا ةرادإ ع ت ر ا ما ا ل رأ ا إ ُ ادأ ا نأ ا ت ار او ا ر ا ، ةر ةراد ا و ا ا ئد ا او ا ا ح ر ا ، ا ا ا ا و ا ي ا ةراد ت م و ا ا ا ل ا ا م ر ا ه ا ً رادإ ب ا ث او ا ت ىدأ ل أ ف او ح ر ا ةرادإ ع م ا إ د ا ت ار او

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 ة ةذ أ - ب - ة ا - ساد  ذ أ ة ة - أ ة ا - ساد

(2)

ذ نأ ا ت ا او ،ت ر ا ه ا م ا و ةرادإ ت ر ا ا ت آ رود ر ا ا ا ا ن او ةراد ا رود ح ر ا ت ر ا ه ت ر ا ا ا رود ار ا ن و ح ر ا ةرادإ : ا ا ا ل -؟ ح ر ا ةراد د ا -ح ر ا ةرادإ اودو أ أ ؟ ةرادإ ت ر ا ا ت آ ا ا رود ى ؟ ح ر ا 2 . أ ار ا ار ا ه أ ا ةرادإ ع م ا ا ح ر ، إ او ا ّ ا ؛ او ت ر ا ه ا ت آ أ أ ر ا ى ا و ا ث او ت ار ا ا ا ت ا 3 . فا أ ار ا : ا فا ا ار ا ه ف ا إ و ، اود ، أ ،ح ر ا ةرادإ م -ء إ و ، ، ا ا م ء ا م ا ل ح ر ا ةرادإ ت ر ا ا ا رود زا إ ا ر ا او ح ر ا ةراد ي ا ر ا :ً وأ إ ، او د ا ث او ت ار ا ت ا ز أ أ ح ر ا ةراد ا ءاد ا ل ا ض ا ر ا م ةراد 1 . م ح ر ا ةرادإ ك م ما ا ا ت د ا ح ر ا ةراد ،ة ا تا ا او Merchant أ ك م ةراد ا و ا ي ا ا ا ا و ا د ا و يد ا ا إ را ا ي ا ا 1 تا أ ف و ور ب و ى ثا ئد ل تاد و ا ا ا ا ح ر ا 2 ) ف (Parfet م رأ إ ح ر ا ا أ ح ر ا ةرادإ

(3)

ا ب ن نأ أ ذو ، ح ر ا ا د ا إ ب تارا نو ا 3 2 . اود ةرادإ ح ر ا ح ر ا ةرادإ ءارو او ا 4 : -ةراد ا ا و ت : م ا ح ر ءار ا و ر أ ا -ا د د م-ا -ا : نإ اود ةرادإ ح ر ا ت ا د ، ا ذو ع ا ح ر ا ةرادإ ا ةو ا ا إ ا ذو ةد ز ل ت ز ،ح ر ا ضا او ، ا و ا ةو ا ب ا د ا ا 5 : ا ا و ا ء ا ا أ ن ي ا ع وأ ك -: و ا ضو ا ضو ا و ا ح ر ا ةراد ة و ، ا ت يأ ق ا ، ك ن و ، ا ا ا ةدرا ا ت ا ً نو ف ا ن و ا ا ةد ز إ يد ف ح ر ا : ا ر ا ا ا ا ر و د و ا ا ه ةراد ا ت و ح ر ا ةراد : ا د ا أ ،ت ا ف أ ح ر ا ةراد او ا ا ح رأ ا ا أ ح ر ا ةراد ا ا ا ةراد ا ا تا ا أ ت د او ا إ يد ي ا ا ا و ، ا ا ا ت :ى أ اود وأ ،ج ا ا ا ة د ا تا ا ح ر ا وأ ، ا ح ر ا ض د ا تا ا 3 . أ ح ر ا ةرادإ او ح ر ا ةرادإ ا ا ا ك 6 :  : ، ا ق ا تا ا -نو ا ا ق ا ر ا ؛ -ب ا ق ا ر ا إ ا ل ا ك ذ ل و ا ا ل ا ؛

(4)

-او ث ا ت ق ر ا ؛ -ا ك ا ق ر ا ؛ -ت ا ر أ ا و ق ر ا  : ا تا ا تا ا -ا -ا ت-ا ةد ا و ا ل ؛ -تادا او ت و فا ا ت ا ؛ -ا ت ا ؛ -ت ا م رأ ا -ح ا ا ذو : ذو ا ةد إ د إ و ،ى أ ء وأ ر ا ا ة ا ا ا ذ ضر نأ ة ا -ا وأ ر ا وأ ج ا ت ا ا ض ذو : او ا ا وأ ئد ا ير ا ا وأ ت ر ا أ إ ا ةراد ا ف -اذ ا ا وأ ا ذو : ج ى أ ح ر ا ةرادإ ص ا أ ةراد ا ذ 4 . ةرادإ ح ر ا ) Clikeman ( ةرادإ ت ر نأ كر ةراد ا نأ ح ر ا ن و ا ، ا إ أ ىد إ ة ا او ا أ 7 : : ا ا تارا ا ا ا ض ا ح ر ا ، ا ى ا إ ذ نأ نأ ىد ا ا إ را ا ةء د ا إ ةراد ا نأ إ يد ا إ وأ فا ا وأ تادا ا ةد زو فا ا ا ى ا ا ءاد را ا ا : ا ن و ةرادإ ح ر ا ا ا ، او ر ك ا ا . ا رأ ر ن ء إ و ا ر . -ء إ ةراد ا : ا ت ر ةرادإ ح ر ا ى ةراد ا ا ، و سر ً أ ى ةراد ا ا . ي تاراد ا ا ن ت ا ف ا ل ا ،ت ا ز ا ،ت وأ د ا ءاد ا ا . و أ ةرادإ ح ر ا ت ا راد ا ، ا ء إ

(5)

ا ةراد ا ، ا ء ا نو او نو ل ة ز . ض ا ت د ا ةد و دا إ ا ا ت ر ا ح ر ا ةرادإ ا ا :ً ا ا و ا ا ت ا ت آ أ أ ا ، او ّ ا ا إ جر وأ اد فا ا ا 1 . ا ا ًا ر أ ، ا ض ا ا ت د ن Sarbanes Oxly ) 2002 نأ ا ة ا ت ا ( ا ا ر ا دا إ ت ا ض ا ةرادإ ل و ا ا ا ا او ر ا ح ا ا ً أو او ا ا ء ا ا أ أ ف ُ و و ، ر ا ا او ةراد ا ل ا ة و ةراد ا ا ت رود ا 8 نأ ،ةراد ا ا ا ى إ ا أ و أ ا ر ا دا إ ا و ا ا نأ ، ا و ، ا ا رود ي و أ ، و ء ا ا ع د إ ذ ً ، ا ا ل أ و ا ا دأ ر ا و ،ةراد ا ا ا ةراد ا ة و ة ةا ةراد و ا ءادأ 9 2 . م ا ا م ة ا م ا ةراد ا ءادأ و ، و ةء ء ا ، و و ، ا و ل ا ا ، ر ا دا و ، ا دو أ ا ، ا ا دو ا ا ا ا ا ر او 10 تد ا ت ا ئد ا ةد ا ا ا م د ا ا ا 11 : -ا -ا ةر-ادإ ف-ا ا ى ا أ ؛ ا ا ا ةراد ا د ا ت او ل ا و أر ب وو ، ا ا ا م ارد -ا ت-اء-ا ا و ، ا ا ا ا ر ارد ت ةدرا ا

(6)

، أ و ، و ، ا ا ةراد ا ا ا ا ا اُ و ا ا ل أ ق جر يأ د او ، ر ا ا ا ل أ ا ل ء أ ن ا ا ءا و ر ا ا ا ا ا ارد و ، ا ا ا ر ا ا ا ت ارد ءا و ةراد ا او ، و ا ا ا ا ارد او يأ ا -ت ا ارد ةراد ا او يأ ا ءا و ا ا 3 . ا ا ا فا ا ا َ ا ا ا او ا ُ ا ا نا ا ل ا قاروأ ت ر و ا ت ا ه و ، أ ا ا ا طو او ، ا ا ا ا ا و ا ا ا دا إ ه ّ ا ا إ يد ي ا ر او ا ا ا ا 12 ا ا ا ا ا ا ا ا ت ا ر ب أو ة و ر ا ء ا ا : او -ا ء أ ا ا ا ء أ نأ يرو ا : ا ا فا ا ، ا ا اذإ إ أ ت ك ن او ،ةراد ا م ا ل م ا را إ ا وأ ا ءا -ا ء أ ة : إ ءادأ ا ا ، ا ا او ا ر او ، ر ا ا ء و ء ا ا او -ا : م ا م ي ا يرو ا ا ء أ د ةد د ا و ، ا ء أ د إ ا ل أ تا و ،ةراد ا و ، ا ا ء ا ءار ا د ا ء ا ى و ، ا او ا -: ا ا ت ا ل و ،ً رود ا ا نأ ا ، و ً ء ا تا د د و ا فو ا و ، ا

(7)

-ا وأ ةراد ا ا ا دو نأ : ء أ ، و ، ً ً م ً ا ر ً ا م ا ا ، ا أ لو و ا ا و ، او -ا د ا و او اوو و ُ ي ا : ء ا ز ا طو او ،ةراد او ، ر او ، ا ا ا ا رودو ا ا :ً ح ر ا ةرادإ ت ر ا ا ا ا ا تاءا إ ا و ا ا ا ا و ا ا ،ةراد ا تارا ا و ، ا ا ه دا إ نزا ةد ل او ا ت ا و ،ةراد ا ا ةراد ا ت ا ا ا ر ا 13 رد و ا ر ا ا و ز نأ ا ا د ذ ا ة او ة ا فا ا د ا تارا ا أ نأ ء ة ا و ا ح ر ا ا رود . 14 ر ا ا ا فا او ا ت ا دا إ ا فا إ و و ا ي ح ر ا ةراد ت و ا أ ت او ا ت ا ا ر ا ا ا ا ا ا راد ا تا او ا ا ا و 15 و ا ا ا ر ، ا ا و رود ة ا ا ا ن ف ا ت ر ا ا ةراد ح ر ا ا ن ق 16 : -فا إ ا ا ا ا : ر ا ً ًارود ا ا ل ر ا ا ا ةد ً و ت ا ا ت ا ا ء و ر ا ا او ا ًا نأ ذ نأو ة ا -فا إ ا ا ر ا : ا ذو ل ا ا ا ةراد ا ، ا و ا ةراد د ت و ا ص ا ا ا ر ا ت ا ا او ت ا ا ا دا إ ا م ر ا ا ا فا او ا ا و ا ، ر ا ه ةدرا ا ت ا ّ ا و ، ر او إ وأ ،ء ا او ، ا وأ ،ل ا ت ثو ر ا ه ا م ا و ا ت ظ ا ا و ،تا ا ء

(8)

ا 17 -فا إ ا ا م ا ا ا ) وأ : Treadway ( او ،ت ا ّ ا ا ا ا م ا ا م ةرو وأ ، ا ر ا ت د و م ص ً ًا أ و د ا 18 -فا إ ا ا ا ا ا ا : ا ا ا ا ةرادإ م دا ل تا م ا ا ا ر و ةد ر ز ، او ا ت ا ا و ، أ او ا ر ا دا إ تاءا إ ا رود ل ا ا ، ا ا و اد ا ظ ا ا ت ا ا ت وأ ت يأ د و ا : ةرادإ ت ر ا ا ا رو ا أ إ ار ا ا إ ا ،ح ر ا : ا ر ا ا و ا ح ر ا ةرادإ ت ر ا ا ا إ أ ف او ا ق او ت ا يد ، ا ر ا ا و ا ب ن ذ نأ إ ،ةراد ا و را ا إ ا ا تاذ فا ا و ت : أ ا او ا ح ر ا ةرادإ ت ر ا ا ، د ما ا ، و ا ا ضو ،ةراد ا ةرادإ ت ر ت ا ت آ أ أ ا ا ح ر ا -ا ل ا ة او ا ا ا ء أ نأ يرو فا ا او ا ، ا ا ا او ،ةراد ا ا ا او ل ا ا ي ا ا ةراد ا ء أو ، ر او ء او م و ةرادإ ت ر ا ا ا ا ت و أ ا ت ا ا ل ا ر ا دا إ فا ا ح ر ا ةد ز إ إ ،ةراد ا م ا ا راد ا تا او ا ا ا ر ا

(9)

ت او ا ا :

1

Merchant K. A., J. Rockness, the ethics of managing earnings: an

em-pirical investigation, Journal of Accounting and Public Policy, 1994,p79.

2 ا ت ا ،د ل ا قر _ ئد ا _ بر ا _ ا ت ، ر ا ، ا را ا ، فر ا 2004 :ص ، 57

3_{Partha S. Mohanram , How to Manage Earnings Management,}

Ac-counting World,2003 ,Oct: 13-19.

4_{Hervé Stolowy, Gaéton Breton, la gestion des données comptables :}

une revue de la litterature, comptabilite controle audit, tome 9, vol. 1,

(2003), pp,pp9_14. ₅ ا إ ،ر ا ا فا أ ، ت ا ا ةراد ا ر أ أ تا ا ، وا ا د ا ق قارو ، ا ا ، ا م 17 ، ع 1 ، :ص 827 6 و ل ا ت ح ر ا ةرادإ ر ا س ا ، ا إ أ ارد: م ، ا ةراد ا ، 52 ، 2011 :ص ص ، . 76_75

7_{M. Clikeman, Where Auditors Fear to Tread: Internal Auditors}

Should be Proactive in Educating Companies on the Perils of Earnings Management and in Searching for Signs of its Use, 2003.,pp69-78

8 او ةراد ا ء أ رودو ت ا ، ن ، ا را ا ، ا 2008 :ص ، 160 9 ا ا ن و س ح ر إ ، ا أ ، أ ا ا ، ا ا ة ، د ا ا ت ا 2002 :ص ، 204 10 أ ا ا ا ا ا ن رود ،حو د م، او د ا م د ،ت ا و 24 ع، 1،2008 :ص ، 264 ₁₁ ق ا ا ، د ا ،ت ا ا ا ، د ا 2006 12 او ةراد ا ء أ رودو ت ا ، ن ، ا را ا ، ا 2008 :ص ص ، 95 -96

13_{Riad Manita, comite d’audit et qualité de l’ audit externe vers le}

déve-loppement d’ un outil d évaluation de la qualité du processus d’ audit, 2005,p103.

14_{Slim Souid, Yan Stepniewski, rôle du conseil d'administration et}

(10)

15 ، ز او ن ا راد ،ح ر ا ةرادإ ،ر ا ا ا ،ن 2011 :ص ، 73 16 را ي ي ،جا ،مدآ رود ا ا ةرادإ ح ر ا ك ا ر ا ت ا ل و ، ا ا ،ة ،يراد او ا د ا 2012 :ص ، 14 ₁₇ ا ا ا ا أ ،نو آو ع ا ن ا ت ع، ، ةر او د ا ا ، در ا 2 ، 2009 :ص ، 266 18 :ص ،ه ذ ،حو د أ 251