• Aucun résultat trouvé

تدخل أهل الزوجين و علاقته بحدوث الطلاق

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Partager "تدخل أهل الزوجين و علاقته بحدوث الطلاق"

Copied!
192
0
0

Texte intégral

(1)

ا ث او ا م ا ةرازو س د ن د ا د م !ا مو ا " ع !ا م م $ ا ع ا م ص&' ا ع ا م ر ا ةد ل جر ةر ذ اد ارد ت ط ا ن ن قط م ب ط ا دادـ إ ) ة :( ذ .ا فار إ ت ) ة :(

ر" يدـ رھ

2 2 و يد

ﺔـﺸﻗﺎﻨﻤﻟا ﺔﻨﺠﻟ

: ـ يراو ج ا : ر د ' و' ق د& : $

ـ

ا ا

:

2012

-2013

(2)

أ

وظ ا ن د د ا ةرود ر ا فر د ا ا رھا ر ، ؤ و ل او ا # ج % # & ار ' ( ن يذ ا ر +ا ، & ود , إ دؤ ا ب /+ا # ر % 0 1 ا ةر / ا ل1 ( ا رھاو ظ ا نأ ك ( و ، # ن 3ط%ا ر56 وأ

هاد %إو ا , # ط 8 س ن 1 & ار ' ضر 0 &ّ%< ؛ض ا &> & 35اد ر ? ةرو او %و1 نأ ن1 ن ذ ا ن # 0 ا ء ؤھ ، ن %و1 ا ن ا ن # 0 ا , إ د % م& /0%أ نود ،رھاو ظ ا هذ ھ ل ثود # فارطأ ةر( در ف ط ا & أ % /ارد ل ا ةرھ ظ ا رھاوظ ا هذھ ن ن و ، & اذ د ةرھ ظ ا ر& و ط#/ تاوذ ھو " : ق ط ا ةرھ ظ ." ا ةرھ ظ د ز ا رھاوظ ا ن ن ق3ط ىد ھر ' نأ م?ر و 5 إ ذ 0% ا ل35 ن ل11 ا س در0 ا , ھأ ا ةد و م اذ ةر ا ةرھ ظ ا هذھ ،

& إ ' # ا G &% ا # ر ا ن & و 8 8 ن وز ا

ت/ ةرھ ظ ، وز ا 3 ا ء &%H

إ ، %Iا # ر ا , إ و و م د8 ا ير( ا &5 ر ر ت ا ل1 & ر %إو د & د ّنأ ھدو و ز ا فر م ةرھ ظ ، ل1 1ر و و 5 ب/ ف# 5 و و ھ / ا & , إ >H ،ءاو/ د ,# 31 &% رJ ا وأ ر ا ت ا ن او ر/+او 5( ا 3 ا #5#5 ظ % ز تاز0 ر % > ل1( ھ ظ ت >أ د8 ، & ار ' % أ ن ف(1 & اذ G #1( ق3ط ا ةر 3 5ا ن م?ر ا ت # ر( ا صو % ا ل 0 /ا ىد ن د # ةدھ ت / ، &8 ةرھ ظ ا هذھ قرؤ نأ ارود & ن 1 ر 5 او #5اد ا تار ؤ ا ن % و 0# 5 بور> ّنأ د وز ا ة ا لھ 1 ، ر/+او او يرGاز ا تار ' ا / ن لز س +ا 3 ا ل#5 ق#5 ,# ت# ا تار J ا عو و ، ر 5 ا &% M % ر/

&> ن رط ا 1ر ( م ق و ط ر & م نأ د ،ن 1 ر(# G &% ل 0%ا ءار> او ءار/ ا ض ا ق و ت ر ط ر ، ا ل8 ا ه > را رار إ ,# G 3 ت ا ل1 و د( ,# ، او ا رذ ا تار J او ت و ا هذھ ق ط% و 8 >ر ن 1 ا د او ا & يرGاز ا ، تر (أ ثو او ت G Hا ن د د ا /+ا ,# ت0 و ا ا ب ةرھ ظ ا هذھ ر ( %ا ءارو % 1 ا ، ت د ع 0 را , إ

(3)

ب ت /ارد ھر أ 8 8 تاو%/ ا / ةرھ ظ & ھا و ن ف(1 ت أ % ط8 س ثد يذ ا نو1 ،ةر 5+ا مھر/أو ن وز ا ن 3 # ت % 8 او ت3 0 ، ل ، ا ت/ ا تار J او ت و ا ن د د # ج % ر +ا 8 8 د8 ل / ق3ط ا /% يرGاز ا 3 %/ 1 2000 : 14.5 % ، 0 ر د ث3 تاو%/ ط8 , إ /% %19.25 أ ، %/ 2004 د8 ـ رد : %22.5 ، هذھو ب/% ا # / ا ن1 &#ھ وأ % & / ا & ، ,# و م?ر ا ن و ت ر( ا G >8 ا رGاز ا 5 د راد إ نو% ةر/+ا يرGاز ا اذ1و ل د ا يذ ا ير أ # ل35 %/ 2005 ، ف 05 # ن ةد ر آ ق3ط ا إ نأ هذھ ت د ا م فر ، > 05%ا ل تداز 0 را ًظو # هذھ تاو%/ ا ةر 5+ا ، ةر( ةرو ةر/+ا ن 1 ىر5+ا ھ ت0 ا ر Q %1و ، ن &% ر %ا و ةرو تذ5 ا د ت ا هذھ ّن< ، ر/+ا ت 3 ا م ظ% 8G3 ا 1 ( ا M /% ك10 ،ن %او8 ا ن/ & د ع 0 را ل ع / ا % 1 إ ن د # يزار ا و1 ةرھ ظ# & ر %ا ةد ن ف 05 ا ن1 أ #1 جاوز ا م ظ% دد( ا ن 1 #1 %+ اذھو ،ةرھ ظ ا هذھ ر ( ت & %ا ا ت ا ل1 ىو / ,# ل يرGاز ا ا ق ط% ,# ط8 س د د( ا ، %و% 8 ا ةرGاد ا ن ةد ز ةرھ ظ ا ر ' او ص 5( و ص5 M&% ا س0% زار ا ر اد ا هذھ ل1 ن م?ر ن1 / ا ار ا ت ر5 ا تاذ ن 1 ,# ظ # ا , إ / /أ ع 0 ر ا اذھ ب /أ ر و ،ق3ط ا ت د د از ن % م اذھ ّنأ إ ، ،ض ا &> 1 ( ا 8 او د او ا فورظ ا ن % ا ل او ةد ن ر10 ا ن د د ا د ن+ ؛م& 5 لھ % ف3 5ا ,# ةرؤ ةرھ ظ ا هذھ لJ( مھر 10 م& ھا >و R و م&% ع ا ء # 5و ، ةر 1 دو8 ذ% ، اذھ اذ5 >و م ھ ا ةرھ ظ ا ف و و ل35 ن ةدد ت 5 # ا #1( عو ، ھد أ دد ن م?ر ، & ر ن >5 ا ر Iا ,# Gز ةرو و و فو و او ا دG 8 و ل1 و 5 ر ا ن ذ5+ا . و &% ب /أ ةد /ارد ا هذ ھ عو >و ر 5ا م د 8 و ھ &% و اذ و ھ ،جر 5 ا ةد & ( , # لو ?ر ا ء ( ل1 ل و وأ ل د &% اذ ، و>و ت 3 ا ب %او ن ب % /ارد , إ >H ا ل #5 ا وأو ، ةر /S ا 0# 5 ت >و &% د و ر آ ن &% ر % و ت 3 ا هذھ ىو / ,# ثد نأ ن1 1 ،ل وط د ير از ا ا ق ط ا ر ا ل او ) : ر از ا د ت ط او ن ط ا ن " # " اد " $ارد ةر و او ( ارJ د ا ع ا م# ر / /ر ، ، او % /%Hا مو# ا #1 ، 2005 -2006 ص ، 13 .

(4)

ت ك 10 ا اذ ھ ل 1 (أ م ھأ 5و ير /+ا ك10 3 & ا ت و>و ا /ارد 5( ا و ھو أ : ق ط ا ن أ ، " و %و ا ب $'ا 8# ا # ا ت /ارد ا ةرد % & د 8 0 ز ا ةر /+ ق3 ط ا ثود 3 و لھ+ا ل5د ب /' و ا ث د +ا ن 3 > ، رGا و ن وز ا نوؤ( رر1 ا لھ+ا ل5د ن ي %1/ ر8 و # ل 5 واد ا % م % # ت دو وو ،ير و ل سأر ن أ يذ ا ا ط /و ا ق3 ط ش وأ بر +ا % ن ءاو / نار ا ق3 ط ا ت د ع 0 ر و ا ت3 / ا ن 3 > ، 0 ةر /+او در 0 ا , # ةرھ ظ ا هذھ ر آو ، إ دؤ ا ب /+او . ن أ ن 1 ر5Iا و>و ا ب / ا ار % ب%او ن ب% لو # /ارد م 8 ا و /+ا ض د وأ د%0 إ ،ق3ط ا ب /أ ، 3 إ & # حر او لھ+ا ل5د , إ دؤ ا ب ل5د ا اذ ھ ب /أ د د ' / لو # ا ر 8 ا ض Vو يذ ا 3 Hا م ھ ا اذھ ث د ا يرGاز ا . # /ارد ا عو >و %ر 5ا ءارو ن ن 1 د 8 و فاد ھ'ا ف ( 1ا و &% ل5د / /+ا اود ا /او ا ر +ا & ن 1 ا ةد د ا تار J ا # ةر ' ا لھ+ا او ؤر م د8 فد& ب /+ا هذھ ن ف و ا ن ف(1 او ، د ع 0 راو ق3ط ا ثود م & وو ف وو ، & ن س % ا ن ا ن ةدG / ا تار /0 ا ن ةد /% و>و % 1 ا ب /+ا ر /0 و و ن وز ا نوؤ( لھ+ا ل5د ءارو ىد ،ق3 ط ا ثود هر ' ىر5أ & ن ر J ا و و /و/ ا او ا ن ز نود يرGاز ا ا ن ءز . ن أ " # ا " ھ'ا # ا % ا ن عو >و ا اذ ھ ھأ ن 1 عو >و # او ن ب % , # ءو > ا ط # / لو %و1 ق3 ط# دؤ ا ب /+ا ب % و , # و و و ،لھ+ا ل5د ب /أ ر ,# فو و ا ص 5 ا ,# ل5د ا اذھ ر ' ىد ر ق3ط# د وأ ثود ، 8 ا ت /ارد ا ن د د ا & إ تر (أ ا ب /+ا ن %و1 ا 8 ا ت /ارد ا ض و ، 5 ر ت يرGاز ضو 5 ا مد ن م?ر 8#ط ا ةأر ا &( ا >و ا ن ب 1 ن فر او ل5د ا اذھ ب /أ ل 0 . ھ / ا ب /+او ل او ا ر و >او ا /ارد ا هذھ ت و د # و ,# % ن د ، &% ?ز ا MG % او ةرھ ظ ا هذھ ر ( %ا ط5 ا م /8 Iا ،لو ,# ر5Iا وھ ىو ا ب ل1 ،ن ,# /ارد ا تو ا د8 ،ل ا لو'ا ب ,# ىو ا لو'ا ل)* ا ب نو% ا : "$ارد ا عو%و يرظ ا ء ا ، م> يذ ا ل 0 ا اذھ

(5)

ث ةءار/ " 0 ر 1 2 أو ق ط 35 ث ل1 & % د8 /ارد ا ن % ا ب ا أ ، ر5Iا وھ ىو ا 4 ا ل)* ا لو %و > راد يذ ا "$ارد 5 ا ر ط6ا و ، ل)* ا ث 4 ا ،ن ر5Iا وھ م > /ارد# %اد ا ر طHا لو ر %ا يذ ا لو'ا ث. ا % ص 5 ق ط ا ل او# لو ن 1 د8 % % ا أ ، ب $أ ق ط ا ر 4آو ه ث # 351و ، مھأ م د8 م " $ $'ا 9 ا و " 0 ا ر1ذ ، ار ا " / جاردإو ، 0ظو ا ق. ا و ت و . ا " / . 1 ( ﺔــﻴﻟﺎﻜﺷﻹا : ىد صو 5 ا ,# &% يرGاز ا او # ةد و1 ت ا رار /ا نر 8 ةر 5+ا هذھ # و> و ،اروط /%أ ن #5اد ا ت 3 ا ط % ةد ر و # راود+ م& از او ، & # ءادأ ل 1 و ط ار و % و ىذJ #1 ا % ا هذھ ّنأ ذإ ؛ر5آ اروط ا ق 8 م& / ل35 ن راود+ا هذھ R ث ؛ ا ق / م& طو% م/ يو ز & ر و ن د ن 1 ا ب#ط ا اذھ ق 8 ل أ ن و ، رور> ا

(6)

ج 3 ن 1 در ت/ ةر/+ ،ةر J ا ا ت #ط 0 1 ل35 ن اذھو ،ل ر ? ن ق/% ر يذ ا ز & ا اذھ ؛ إ % ا ا او Gاذ ةد و ل ،حور ت3 0 ا رار / ا & ب 1 نأ لاو +ا ن ل Vي' ن1 &%ود ن او ت 3 او ھو أ & %و1 ن # 0 ا ىد ا ةرGاد ع / ا لظ : ن وز ا ل35 ن ن &/ ناذ# ا

م&/ يذ ا ، & ( س / Hا &8 رط ن نو / 8 1ر ( 8 ء % مھراود' م& از ا ر5Iا وھ رار1 ت يو>% ا لد ا أد ,# G 8 ا ا ت 3 ا M /% ء % يذ ا كو#/ ا ن ن ط % كاردإ ن1 أ 1 ةر 0 ر 5+ا اذھ رر1 #1 ث ؛ل 0 ا # طور( ت 3 ا هذھ ن1 و ،ن وز ا ن ا ا ت 3 % ر ھد او //ؤ ن 3ط%ا لد ا و جاوز ا و تاذ 3 ا هذھ ن ل ا ، ا تاد و ا ن لز % ن 1 ير/+ا ق/% ك ذ ,# ف> ،لو 8 ا ا ت 3 ا 1 ( ماو ةر&ظ ھ+ا J G % ةد ,# مو8 و& ،ىر5+ا 5اد ,% ا ط (% ھرود ل8 ىر5أ فارطأ ل ن وز ا ط8 / ت/ و ، # ا ة ا . لو ل#5 Vي+ >ر نو1 نأ ن % اذھ ّن< ،3 1 31 ا ر ن1 3ط%او ، >ر ةرو ن 1 و و , ، Gز ا /%أ د + ل> +ا ءاد+ا نود ّنأ ن % س1 % / % 1 ب ل#5 Wيأ ن< ؛ت و ا تاذ ر ' و ر ؤ ا ق/% ا ن ق/% ةر/+ا م& از ا # ىد دار S /% ا ل(0 ا ج % إ وھ ل#5 ا اذھو ،ل11 ا ,# ن 8/% 8# ا راود+ : ل م&#( و ، & ن ير/+او اوز ا ا م ض ،مھراود' ماز 3 ا دار أ ةد د ر ارود & ا ةر 5+ا هذھ ،ىر5أ & ن م& 1و#/ ا ط > ا ن رد ق 8 و . ق/% ا ن ل1 & # س/' ا د 8 ا م 8 ا وظ% /% ا ماز ا مد ّن< # و ط > ا وظ% ا هذھ ،ل11 ا ن 1 &% 3ط%ا لّ1( و ، اوز ا ق/% او ير/+ا ةرھ ظ عو ذ , إ يدؤ د ، لھ+او ن وز ا ن 3 ا ن ن ط % //ؤ او ق ط ا ، ةر 5+ا تاو%/ / ھر و ذ ت ر ا ةرھ ظ ا هذھ ،ل#5 ا وأ ن & و هر اذھ ،ر ا و ,# رGاز ا م1 هرو> ف 1 ا ل / او د ع 0 را ل35 ن ن 8ط% ا #1 ل 0 /ا ل % ارJ ر ,# ار1 د م يذ ا د از ا : ر> ا &% ل او % ر> ا 8ط% لد ا تو 0 ا ت و / ر ا ن ذ5+ا ، 0 ر او

(7)

ح ق3ط ا ت و ا ت ظ 3 ا ن 3ط%ا اذھ در و ،ن وز ا ن ط ار ا تر (أ و ، د و %أ ت ،م& 1 م& # 8 م ن ذ ا يرGاز ا نو% 8 ا ل ر لاو ' د ،ف ا إ ھ ، وز ا 3 # 0 ظو ا رو 8 ا ءارو % 1 ا ب /+ا ن د د ا نأ ن1 يذ ا رو 8 ا اذ نو1 ن ن و ،ير/+ا ق/% ا تاذ ا ت 3 ا M /% ,# ر أ ل5د ب /+ا هذھ , إ ،س1 ا وأ ل 0 او د> ا د> يو8 إ %'( ن يذ ا ر +ا ،ن رط ا 31 لھأ فد&# ق وو ، 8 وأ وز ا ة ا ل& / ءاو/ & و 0 ر&ظ ىر5أ تار J ب%

/ ا ل /أر ا ن /ارد ا هذھ ت ء / ث ا اذھ ن 8 / إ ر ( ا ن 1 ا ل5#5 ءارو ، 3 ا هذھ Iا ل د ث # / Gر ا لؤ / ا ّن< % و : ﻦﻴﺟوﺰﻟا ﻦﻴﺑ ﻞﻫﻷا ﻞﺧﺪﺘﻟ ﻲﺒﺒﺴﻟا لﺎﻣ سأﺮﻟا ﻞﺜﻤﺘﻳ ﺎﻤﻴﻓ ؟ Iا ر0 ا ت ؤ / ا ر % % و : ؟قﻼﻄﻟا ثوﺪﺣ ﻲﻓ ﻲﺟاوﺰﻟا رﺎﻴﺘﺧﻻا ﺮﺛﺆﻳ ىﺪﻣ يأ ﻰﻟإ ﻴﺟوﺰﻟاو ﻞﻫﻷا ﻦﻴﺑ ﺔﻗﻼﻌﻟا ﺔﻌﻴﺒﻃ ﺮﺛﺆﺗ ﻒﻴﻛ ؟قﻼﻄﻟا ﻲﻓ ﻦ ؟قﻼﻄﻟﺎﺑ ﻞﻫﻷا ﻞﺧﺪﺗ ﺔﻗﻼﻋ ﺎﻣ ف(1 ا , إ يدؤ م 8 د ا M&% ا ن 3 م ظ% م/ % ر ل و ه > 8 ، او / # / # و ل ؛ ا او ا ن ةد ت/ 8 8 ن ءز ن >ر %د ا %%< ، # & و #8 ا ث ا و% ا ث ت ق . ر < م # ر # جر د ب$. 2 . 2 ( تﺎـﻴﺿﺮﻔﻟا : & ن 1 ا ؛ ا تار J ا ن و ط ر ت أ ب /أ ق3ط ا ثود ت 3 ا ل 0 ا ز ,# ةر( ر ? وأ ةر( 8 رط ءاو/ /او ا ر +ا لھ+ا ن 5 ،ةر/+ا تاذ ا م ا و ا ,# ر ' ا %'( ن يذ او ،ن وز او ق ط% ع / او م1ار , إ يدؤ د هر و مد يذ ا ر 5+ا اذھ ؛ 0 ظو ا ل 0 ا اذ& ر % % ت >ر0 # و ، وز ا ط ار ا ك % 1 إ و ، و ا ت31( ا # : 2 ،ث ? فط د >ا م ت ط ع ، رد%1/Hا : ، ا ب 1 ا راد 1970 ، ص 45 .

(8)

خ ﻦﻴﺟوﺰﻟاو ﻞﻫﻷا ﻦﻴﺑ ﺔﻗﻼﻌﻟا ﺔﻌﻴﺒﻃ ﺮﺛﺆﺗ ﻲﺴﻜﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ قﻼﻄﻟا ثوﺪﺣ ﻲﻓ . قﻼﻄﻟا ثوﺪﺣو ﻞﻫﻷا ﻞﺧﺪﺗ ﻦﻴﺑ ﺔﻳدﺮﻃ ﺔﻗﻼﻋ كﺎﻨﻫ .

(9)

- 27 - دــ دــ : : ّو د ل ةر ا عد إ يدؤ ا ل او ا ارد إ نو ا م ھا ن !" ب ر $ و ق& ط (" ار ! ) (* م ھا ن + نأ د ل -!او ةر ا ! ! ا $د ./ا ت&+1 ا . ض ثود 4 ھر $ ا $4 او $" */ا تار $5 ( *$ !4 م ظ! (" ة7 طو ا ةد$د 1 ت ! + ا ت "د او ت ز ا ةر ا د $د ا ت أ ، $د ا ّنأ ت ار:د ا ن ةر ا ت ز ا ت *او ر ;آ " *ا م ظ! يأ ن7 1 !7 1 ت 4ر"و ،ت "د او ق& ط ا م ظ! ا اذ ھ إ ) *و ر > ض ا د !" ر $ يذ ا ، ء& و ء 1 ن هر *$ دوذ اود "و ب ! د $دزا ظ &$ ك ذ B و ، ق& ط ا 4 ك ( 4 > د . ت .و :يأ 4 4و 7 ن + م ةرو مو $ ا ! * ت * ا م :ر ا ق&ط ا $!$د .

(10)

- 28 - 2.1

(

قﻼﻄﻟا ﺔــﻴﻫﺎﻣ

:

2.1.1

(

قﻼـــــﻄﻟا مﻮـــــﻬﻔﻣ

: ظ - ق 1ا ق ط ا $!$ & ا (+ ا ن Divortuim ن 1 ا ل 4 Divortere ! $و ، ،ن$ ;1 ن$ م $ يذ ا قار 4/او م !/ا و ل + ت :و -$و ن$*وز ا ن$ ( ا ف >$ نأ )!7 1 ن ر أ نود !$ -! او ( ا ُ$و ،رر 7 *( ) $ إ ن$*وز ا ن$ E( ا " 4 (+ ل 14 د 1 و ، ل $ ل *ر ا ق ّ(ط ن$ $! ء ! ا ق& طو ، .ر 4 يأ ؛د& ا : ! ر ;Gاو ،ح +! ا ةد " ل ھد أ ل رIاو $(; ا 2 و ، ا د $ ا B 4رو ،ب ھذ او ع ط !/ا و ھو ، ،ق و ا ل د .و .&ط ةأر ا 4 هو ( * ) يو ! ا د $ ا B 4ر يأ ( .&طإ ھر$J 4و ) د $ ا B 4ر يأ ا ( . ّ أ ط ا 4 ! $ و ; ظ - 7 ) *وز ) .& جوز ا ء !إ " 3 . و ھو ك ذ + جاوز ا د " م -!ا ! $ يذ ا E(ط ا ن و ا ا 4 ، ب ) !أ ذإ $رLاز* ا ةر ا نو! . ّنM4 ط ار ا $*اوز ا ل ! إ $ ة 4و وأ ق&ط 5 . و $ ةرو+ذ ا ف$ر ا ن N ! -( مو - لو ق& ط ا ، ) !أ م ھأ ن ك +- ا ل + 1أ & + >ر وأ ةدر-! ةدارM ءاو ) د " ل و ،جاوز ا د " م -!ا ) $رط ن" م $ يذ ا ير ا ،ن$4ر ط ا زو 1! وأ وأ ن$*وز ا د أ ; ، و ھد أ ن$*وز ا ل 14 ج ! O - ا اذ ھ م $ ل (" فو.و او E( ا " 4 ھ&+ وأ ا ءاو ل 1- ا اذ ھ إ تدأ ا ب ! ةرھ ظ ا وأ ق& ط ا ر " ق ( و ھ ! ) ذ;7! يذ ا ف$ر ا نM4 )$("و ، ! + ا ك +- ا ل + 1أ ن ل+1 ض; $ يذ ا " */ا ك +- ا إ هرود يدؤ $ يذ ا ير ا " ) ! $ر > ا ) L ! $+ر ف& ; ل++ B * $و$ ر + ا ت/ * ا (" تار$ 7 ا ن د$د ا ءاو د (" ! $-$ر او ، ( * طو > ا ر$ 7 ا *رد 4 ! ا تو - ا ن مJر ك ذ 4 ھ ا ل او ا . " *ا م ظ! (" أرط$ يذ ا -$ظو ا ل(; ا ارد ل*أ ن ن + و ، لو $ )( *$4 ،ك ذ يدؤ ا م$ ظ! ا اذ ھ إ قر ط ا ن د / ن +4 ؛) ل + او ل>4 ا ءاد ا نود د 4 1 -ل + ةدو ، ير از ا ا ق ّط ا ت * ا ، رLاز : $ * ا ت "و ط ا ناو$د ، 1986 ص ، 24 . 2 ن$د ا ل * ر ;- ا ن ا ، بر# ا ن % ط ا ، 06 ، ا * ءز 10 تور$ ، : ،B$زو او ر1! او " ط( ر+- ا راد 1997 ص ، 226 . 3 ، $ ح - ا د " %&ا ' ( ا م أ ل , ن د ا ' ( ا ر , ا رLاز* ا ، : ، $ * ا ت "و ط ا ناو$د 1998 ص ، 69 . 4 ،ن ل1$ - .ا مو/# ا -و%و ، ) ر : لد " و يراو ا ر ; مو ز$ز ا د " د ( ط$راز ا ، : ، $ * ا 4ر ا راد 1999 ص ، 206 . 5 ةر ا نو! . : 0 ا ت %ر ا ءو0 د ا ا نو 2 ، ر از ا % ا نو 2 ،رLاز* ا ، 2010 -2011 ص ، .22

(11)

- 29 - ك ( س ؤ ن7 ت>.و ،ر;G ن$ !* ا ن ل+ ( د$د (" ة $ ا ءد ذ! $ ط ا ت( " ( ا ؤ 4 دّ * ت س أ (" " جاوز ا " د $ يذ ا " ت $.و ( ل . ر $J $د أ اد " " 1 و $ 5( -( ; ! ) " *ا م ظ!و ، $! !Iا ت * ا ل + 4 $ "و " ةرھ ظ )!أ (" )-$ر ن+ $و ،ت 4 ا ف& ; ": $" *ا تاءاز * $(" ضر - $ !* .&" ... " ، و " د ا ن$5 ةأر او ل *ر ن$ $" *ا هرار .إو ) $(" ق - /او فر ا ىر * !* " 2 ، و " ّ!إو ، ھد و ن$!او ا (" مو $ / $ ط د ا ،ن !Iا 4 ( 7 ا ف طاو ا (" مو $ ق( َ; او ق(ُ; ا ث$ ن ن$*وز ا ن$ ق$ ! ا ة "ار إ 4 >I " 3 ، وھو ك ذ+ " ب *$إ $( " ن$ لو .و ن$4رط ا " 4 ، ، $ ! * ! ) ! ل * س أ (" مو $( " و ھ جاوز او و رر . د . ر $ ;/او >ر ا ھ جاوز ا س أ نأ (" يرLاز* ا B * !ر4 4 !د ا نو! ا ء 4 $ر او 5 ، جاوز ا ن + اذM4 )$("و : " ل& ; ن ، $"ر 1 ا ) 5 ب +$و B * ا ) ظ!$ د ا ةدL ا 4 ا ب *!Iا ةد و ل+1$ + ،)$4 " ، ن$ ( 7 ا فطاو ا ك( 1& در* )!M4 E $و ،ك+- او ر د!/ا ن جاوز ا $ ت5( 5 ن$!او ا B$ط ن(4 ن$ !* ا ق& ط ا وھ " جاوز ا ط ار ء !ا ن" ر $ يذ ا !و! ا فر ا " 6 و ، 5( ا يذ ا ر د!/ا اذ E 4 ا د $ يذ ا : " ا ك+- ا ن عو! $" */ا راود ا ء ! ل& !او ، $ر ا ةد و ا ر $ !او ير و>" ل1-$ د!" ، ط ر ا وأ رود ت از م $ ا 4 ر +أ ه $>ر ةرو " 7 ، و د + نو +$ ق& ط ا ن و ،جاوز ( ز& ا ضار " ا ن ن ل + ط را ر + ا م$ھ - ا ن$ ن د / ن +4 ،) $4 ت . $ ا ت -( ;ا و و " */ا B .او او * ن $!و! ا وظ! ا /ا ف$ر ( !.رط ، $" */ا ةرھ ظ ا هذ " * ع */ا ء (" مد; ا د (4 ا اذ ھ مو جاوز ا 1 1ھ ن " هر أ $ 4 N ! ا ر 1ؤ ) !أ (" لد $ م$ ظ! ا ءو (" " */ا ) " */ا ك+- ا ( ، ر$ 7 ن" ف1+$ ء ! ا (" " */ا كو( ا ن$(" ن$$" */ا ، + 1و1 $ؤر مھرظ! د $ )!أ وأ >او ر$J 8 . 1 -ج ( ر ا ، ، ر از ا ةر %4ا نو 2 حر ز و ا : ق ط او جاوز ا ، ط ا 04 ،ا * ءز 01 ، ر Lاز* ا : ناو $د ، $ * ا ت "و ط ا 2005 ص ، 41 . 2 -،ز!دJ !و !أ ع : ، 8ر- ت ,د ) ر : غ ا ز$ 4 ( ط ا ، 02 تور$ ، : ، $ ر ا ةد و ا ت ارد ز+ر 2002 ص ، 254 . 3 ، + >ر ر " ق ط ا : - ا ثو 8 /%/% 03 ، $رو : ، ر ا ؤ 1977 ص ، 05 . 4 ،ن دو و ةر%4ا تور$ ، : راد ص ، ! نود ، $ ر ا > ! ا 118 . 5 -ج ( ر ا ، %&ا ' ( او نو ا تار ذ و ث 8أ ، ا * ءز 02 رLاز* ا ، : ، $ * ا ت "و ط ا ناو$د 1996 ص ، 613 . 6 ،ناو1ر ن$ او ةر%4ا : ةر%4ا ع .ا م/- %ارد $رد!+ Iا ، : ، * ا ب 1 ؤ 2003 ص ، 105 . 7 ،ل + ةدو ق8 % ا ر ا ص ، 24 . 8 ،ن ل1$ ق8 % ا ر ا ص ، 209

(12)

- 30 - ير ا ك+- ا ن ةدد عاو!أ دو*و ن مJر و راود ا N$ ! قز إ ل$ $ يذ ا إ د*! ،ب ! و م$( و ! (" ) ط ! ا رود م $ ا 4 ر +أ وأ در4 ق-;$ د!" $" */ا ق&ط ا ب! * د. ا تار و ا ن بر ( ($ و+ مد; $ " *ا ر + + هر "ا ن+ $ يذ ا ، ($ و ي7 $د - ب $و جاوز ا ن " م*! أ د *و ىر ;أ عاو ! ،ل -!/ + ، ،ر* ا وأ ب ا ب $5 د !" ; ؛ $ر ا ةد و ا ل +ا مد"و ) جوز ا ( ش$ $ 4 وأ م !$ $4 ل" - ا وأ ل /ا ص. ! B ن+ $و ةر ا دار4أ 1 ، /إ (" ! ارد ز+ر! !!أ )!و+ ق&ط ا ل -!/ا ! $ ) ! ؛ير ا ك+- ا ل +1أ مھأ ن يذ او ن$*وز ا ن$ L ! ا * او !و! ا ب! * ا ن ل+ )$4 ل;د $ ، ل + 1أو عاو!أ مھأ ن )( *$ يذ ا ر ا اذھ و ،ير ا ك+- ا مظ $ر 1 ا ب ! * ا ن$ B * ق&ط ا مو - ن" تد ر ا ف$ر ا " */او ك ذ ن و ،ت.و ا تاذ : " ر 1 ا O - ا وھ ق&ط ا ّنإ ، $*وز ا ت ط ر& " جاوز ا د " O - " */ا ت Iا و " 2 . 2.2 (

ﻗـ

ةءاﺮ

ﺔﻴﺨﻳرﺎﺗ

ﻮﻄﺘﻟ

قﻼﻄﻟا ر

: ّنإ ق&ط ا ل. ا (" ن$*وز ا ن$ قر-$و ، $!و! . $*اوز ا ط ار ا ىر* ل -$ $د ا $ ! ا ن ؛ )!أ ذإ ، ! !Iا B * ا 4 $د ا ةرھ ظ س$ ةرد ا ت و( ا ن+ ّ$ $;$ر ا ت * ا لو ا ت ارد ا ن " ن$*وز ا ن$ ق $ر- ت/ ك !ھ نأ ت ! ةدد ب ، ن + ) ! و ق& ط ا $" *ا ةرھ ظ نذإ 4ور مد ا ذ ! ت * ا ىد هو ! ھ * ا ف ( ;$ و ل *ر و ،جاوز ( ا م$ او تاد ا ف& ; و ،ةأر ا ق& ط( رظ! 4 $!$د ا بھاذ ا ف& ; ) اءار*إ و ّنأ /إ ، و وأ ;$ م ن$*وز ا د أ ر وأ ت * ا ن$ !:$ 4& ;ا ف( . 2.2.1 (

ﺔﻤﻳﺪﻘﻟا تﺎﻌﻤﺘﺠﻤﻟا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

: 1 ،ير+1 ء $(" ةر%4ا %ارد ةر # ا ت ھ .ا ط ا ، 03 $رد!+ Iا ، : ، $ * ا 4ر ا راد 1981 ص ، 229 -231 . 2 ،ل + ةدو ق8 % ا ر ا ص ، 25 .

(13)

- 31 - ت $ر1 ت ! د. " 8ار و " 1 *وز ا ق (" *وز ق$(ط 4 ،ر ا 4 ةد درو ب ل - ا ق ء > ( و : ] 138 -139 -140 [ *وز ةأر ا تھر+ اذإو ، ت .و / ن ء > ا ل . ن ھر أ 4 رظ!$ . د ا ن" أو و ا 4 ق&ط ا ن + د ؛ل*ر( ذإ ت! + ر L$1 در* ةأر ا لز ! ا 4 $ر ا ق(ط ) و ،ل*ر ا )$ر 1$ ،)+( $ " ! $ ن +و ق&ط ا د ا اذ ل ، $*اوز ا ط ار( ن ن + ذإ ي و ؛ء 1$ ةأر ا (" ق&ط ا ل 4 B.و$ نأ جوز ا ق ;1 و$ وأ ) $ 4 ) (ط جوز$ نأ ) ق $ ن + + ،ن + ب ،) د ر;آ ،) *وز ق(ط$ نأ ) ق $ ن +4 ،ار. " ن + اذإو د ا س+" (" م د ا و ا ق $ ن+$ م(4 ق&ط *وز( ن+ ، د E 74 ، ! !و$ ا نو! ا 4 ت&$د ث ةأر ( 4 ق ا و ،ك ذ اذإ ق&ط ا ط ء > ( مد نأ ز * ب *وز تھر+ ب أ ن" أ ، ةر$; ا هذھ 4 اذھ ن ل+ 4 ت( د 4 د ا : ر* ا ، !ز ا !* ا ز* ا ، ( ا ضر ا ،د ا . د!" أ ن ور ا و ھ ق& ط ا (+ ق(طأ ن لوأ ن +4 " ور سو/ ر " 235 ق . ،م ث$ ر أ ل B$ * ا >ر ر ا V $ م ،نو!طاو ا ل+ ب>J ن+ ھد E أ ق&ط ا و! + ، *وز ا نود ط 4 ل*ر( " ط ن + نو + ا $*وز ا ط ار ا !$ نأ ب ا ط( ا رھ ظ ن ار ظ ن + جاوز ا ء !M4 ،) ! Jر ر$5 ن + و و $4 4رط ) ! د $. نود *وز ق $(ط 4 ق ا *وز( E أ +$ &+ ا ر ا 4و ، $و ا ب وأ 2 . أ د!" دو ا ن +4 ،) أر ا ق(ط$ نأ جوز( زو*$ (" ةأر ا ض$ ! . و ر $ + ا د !" م $Lاد ا م ا ن ن +$ جوز ( ا ق 4 هذ ھ 4 ،ت *وز ةد ) *اوز /إ ) *وز ق (ط$ نأ *وز ن" ل -! ن7 ةأر ( E $ ا 3 . ق& ط ا $"ر 1 نأ و ھ )* ! ا ن + $ و " *ا م ظ! يأ 4 دو *و نور " $ ط ف& ; -( ; ا ب ا "و * ل + ر $+- ةد $ ن B * ت * ا هذ ھ نأ ن$ $ اذ ھو ،) *وز ق& ط 4 جوز ( ق (ط ا ق ا إ 4 >I ،ر+ذ ا - ا و ا *رد $رو+ذ $4 ط( ا $د ا ت * ا ن !$ ا إ $ د $ ط( ؛ !Iا ن عو ! $4 ن + ار و ت $ر 1 نأ ن مJر ،ب ا وأ جوز ا ف 1 -زود! ا د أ ق ط ا ، %&ا # ر ا ط ا ، 02 ر ، : ،فر ا راد 1976 ص ، 22 . 2 ،دارز ا ر$; د ل $4 %&او 8ر# ا ا ق ط او جاوز ا ن 8 ةأر ا ، ن ! : ، ر ا ب + ا راد 2010 ص ، 214 -215 . 3 ، + >ر ر " ق8 % ا ر ا ص ، 09 -11 .

(14)

- 32 - ن ( * ق 4و ن + و ،ق& ط ا (" و $! + إ ص ;$ $4 ةأر ( ! ا B * ( ر$ ا " */ا م ظ! ا فر ط ن -( ةدد ا ب او تار "/ا اذ ھ ؛ B * ل + ; ا $ر$ ا $و ا ل فار "أو تاد " ق 4و ل+ 1 ا م ظ! ا ، 4 ةأر ( و! ا $ر ا هذ ھ و $ > ق& ط ا (" لو ا ق ةدود و . 2.2.2 (

تﺎﻧﺎﻳﺪﻟا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

: $ر 1 4 ق& ط ا ن + د دو ا ل *ر( رو $ اذ ھو ، * ل . و ب ا نو ھ ) $و! ا ن م$د ا د ا 4 ىر $ ةر + ل :( $ )*اوز د " O 4 4 ل*ر ا B م$ظ ا لھ ا !ز . ن +و ق&ط ا ھو /أ ث& ب م $ : ق /, او /, ا بو - ،م # ا ، ز ا ن +$ م (4 ، ت *وز و و ،لو ا *وز (ط ا ةأر ا دو /و ،B(; ا 4 /و ق&ط ا 4 / ق ا *وز( ، ! ا *اوز ت *! د . ةأر ا ن ؛ !" ت وأ ! ا جوز ا (ط و و ،هر$J ن ا رو ا 4 ن + و *وز B >ار ك ذو ،ق& ط ا ب (ط ةأر ( ق $ $د ك ذ 4 > ا يأر ب وأ 1 . أ % ا د ا ن +4 ق& ط ا $!+ ا ب ھد !" % ذو=ر4ا ( ) ّ(.أ إ وھ زاو* ا اذھ ن $ ا ضر5 او ، !ز ا ّ(" يأ ؛ةد او ق&ط ا ةر$ط; ّ(" ل+ ) 1 !ز ا ، ن7 1 ھاذ ف& ;ا و ھ $ $ ا ! $د ا ز $ و ق& ط ا 4 ، و= :ي ) :ر أ ،تو ا و ن + ئو او هر + ا ل ا ن$4ر ط ا ("و ؛ب ت % ور8 ا أ ،ن$د ا ر $$5 وأ ر ;X ن$*وز ا د أ ل . و وأ ، !ز ا ( ق&ط ا نو( $4 س ذو =ر4ا أ م 4 ل ك ذ و"د ب أ دو*و د!" ق&ط ا زاو* 4 !ور ر + : ز ا ، ن د ا ر > ، مد -ب &ا 2 . 4 ق& ط ا $;$ر ن " أ ، /ھ ا :(ط$ $(ھ * ا 4 بر ا ن + د 4 نو ث& : ر ظ ا ) !ط وأ أ ر ظ+ ّ (" ت !أ ( ء .ا ، ) ن ر. كر (" ف ( ا ةد ةأر ا ( ، ق ط ا ، د .و ) + 1أ تدد ، ب ) أر ا ن " ب Jر اذإ ل *ر ا ن +و ف !$ م$ر + ا نآر ا لز ! ، $ !* ةد ) *وز بر $ /أ ف ( $ د .و ،/ ھإ ( ھأ 1 ،دارّز ا ر$; د ل $4 ا ق8 % ا ر ص ، 216 . 2 -ر ا س( ص ، 217 .

(15)

- 33 - $(ھ * ن + + ، 7 ا هذ ةأر ا ء % ا ل ْ0َ-* ء * أ ، م %&ا ل أ ق ط ا /إ ) $ م ث $ ،ةر ا و * 4 د - ( اءرد ت $رور > ا 4 ىو ا ، ن مJر Y د !" ل& ا ض 5 أ هر "ا 1 ، رذ د !" $*وز ا ىر " م - Y )"ر 1 د .و ، ! $ 5 ا إ ( و ر $J ت أ ّ!أ ْق ُ َ َ و ل (" L ت د .و

& + $ & Iا $ر 1 ا $*اوز ا ط ار ا (" ظ4 ا ن$*وز ا !أ ن " أ ، عاو $;$ر ا ط ا هذ ةدL ت ! + ا ق& ط ا 4 رأ : ا ،دو # ا ق ط ا ، /, ،ء .ا 2ر ن ا 2ر د .و اذ ھ، ت $Gا ن د $د ا ت "د $ر+ ا ن إ رر > او ق$ > ا ن 4و; ن + و ،جاوز ا ؤ ن $( ا د ا ق $ و ،ةر 1 ا ن$*وز ا س $ نأ ن + $ يذ ا ّل ِ ُأ ،رر > ا اذ ھ B 4ر ق& ط ا و " ّر 1 ) *&" م& Iا

رط > او ++- ا $*وز ا ة $ ( 2

، + !$ر$ ق& ط ا نأ $ر+ ا ) $\ م& Iا

و ھ ل !و !* ا ) -!ا ت/ 4 $(" ل *ر ا ) .و$ ةأر ا ن !ا س$ " قار رذ # د #8 م ُ " ؛ يأ ةر $*وز ا ء رذ د !" ، $4 ب (ط$ رد ;ر و 4 ھرد 3 . و ت ! + ق& ط ا (" لو ا ق B ا 7 نأ و ھ ) $ إ ةر 1Iا رد *$ ا (" ار + ل *ر ط( ا (" مL ا " */ا م ظ! ا $ ط ق $ و ط را ) اذ ھو ت * ا ن د $د ا 4 $رو+ذ ا ! $ او – يو ا م ظ! ا -ةأر ( ) ! ر +أ ا $!ود ا ةرظ! ت ط را ) زرJ " *ا رار .إ ن " !إو اذ رار .إ ن " س$ * ! ا */ا 4 ا و $" ت . $ ق 4و ةر ظ! ا هذ ؤ ا $ ر ا ت $ ط ا ض ج !إ ةد "إ 4 ت ھ !$ $" *ا ةرو ( و ت Jو ر ا ن ت ( * $" *ا $ ط ) !7+و ود $ I ؛ ةدو ا /إ و ھ ل *ر ا د $ ق& ط ا م + ز $ز نأ إ 4 > ت * ا ك ( م + ت ! + ا $" */ا د "او ا ط ! إ ، او ! .&ط!ا ةأر ا رود تدد ن " Jر $ر $ ر5 ا BLار 1 ا B $ * 4 ل ;د د . ق& ط ا نأو ، * نأ ! + ا وذ ل*ر ا ق(ط$ /أ طر 1$و ،)! تر-! اذإ )!*وز $ نأ $(ھ * ا 4 ل> ا ةد " ن و ،)!ذM /إ جوز )*وز ل*ر ا ق(ط . 1 ،دارّز ا ر$; د ل $4 ق8 % ا ر ا ص ، 219 . 2 -،د ح - ا د " د ت و رھاوظ - .ا د, ا رو ظ ن ةر # ا و(ط او ةر%4ا $رد!+ Iا ، : ب + ا * ا ،ث$د ا 2009 ص ، 210 -211 . 3 ،داد ا رھ ط ا ، او # ر ا أر ا رLاز* ا : ، $ ط ا نو!-( $!طو ا ؤ ا 1992 ص ، 70 -75 .

(16)

- 34 - ق (ط ن ّن7 لو ا (" ھرار إو $!+ ا >ر نأ ) زو *$ / نو! ا م + جوز $ 1 . 2.2.3 (

ﺔﻴﺑﺮﻐﻟا تﺎﻌﻤﺘﺠﻤﻟا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

ﺔﻴﺑﺮﻐﻟا تﺎﻌﻤﺘﺠﻤﻟا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

: ر $ ق&ط ا /و ، $د أ $" *ا ةرھ ظ ھرود د ا ةر $; ا هذ ھ ، $ر أ (+1 ،ك +- او ت ز ا ن و (; $*وز ا ة $ ا 4 !$ ةر 4 د *و ل . ذإ ر و volter : نأ 4 د*و د. ق&ط ا > مد .أ جاوز ا ن ظأ !!أ ر $J ، $ر د او ن ز 4 جاوز ا B م ا B$ أ "... 2 ةرھ ظ ا هذ ھ ت * ا ن د$د ا ت4ر" د و B * ن /د ف& ;ا B ، $د ./او $ $ او $ * ا )4ورظ ر;G ، و ،ر$$ او م$ ( 4 ق& ط ا ل ظ د 4 ار / ا ) $4 بو Jر ر $Jو ار+! ار أ ب $ر. د " إ ؛ م " /إ رر $ م ) !أ ذإ 1885 ، $*وز ا ت "ز ! ا 4 رظ! ق&ط + ت 7 و 3 م " ل . ن+ و ، 1857 ن+ ا ن ن+$ م (" لو ا ق& ط ا و! . ل& ; ن ّ/إ ،ن ر ا ن رد $ اد * ف ّ(+ ن ك ذ ت ! $د ا ّن $ $Lر ا $! ط$ر ا ) $+$ و + او $ز$(*!Iا $!+ ا $! ور ا ( ت! + $د. ءار*إ جاوز ا ر / جاوز ا ط اور ت ! + ($( ا تاء ! /ا ض ف& ; و ،) دارI B >;$و ) $"ر 1 Y ّر .أ تو ا 4 ) دارM /إ ل ! . نو! . ح& إ $( " ت( 1 د.و ق& ط ا 4 ط ر8 د /ا B$ر1 ا ن" ،ق& ط ا ب (ط ةاو ا 4 ء ! ا ق د$از B ، !د ا B$ر1 ذ; او !+ ا ! د ةو ط; يز $(*!Iا نو! ا مد د.و 1857 جوز ا م " ( ن + ق& ط( ) ز *M اذ ھ ) و .و ت( * ا ھ دو$ ا هذھ ل و ، ق&ط ا 4 ار / ا ! ! !دأ 4 1937 ن$ 4 (" نGا *وز ا وأ جوز ا ن ل+ ل $ E أ ق&ط ا ب : وأ م ا وأ ،ن$! & ر* ا ةد ةر ا ا ءو وأ ،م * او ل ا إ ةء Iا إ يدؤ ا ةو ا تاو % % , ب (ط 4 ق ا *وز( و ،ل . ا (" ق& ط ا ! !* ا *وز فار !ا ت اذإ وأ ن$ر;X 4 . ذ! و 1969 / ةرو جاوز ا ر $ !ا E أ ر E $ يذ ا د$ و ا ب ا وھ $4 * ق&ط ، 4 $اد = ا جاوز ت/ & ن$ ن ق&ط ن ر +أ إ لد ا ل و 4 نو$! ط$ر ا نو ا د *و د و ،ق&ط ! ت! + ق& ط ا ر +أ $" *ا (+ 1 ذ * م ھ& إ ن رور ( ضو - ا $( " ن > $ ة $ ا 4 ا ثاد ا ن هر " 1 -ن$ أ م . ،ةأر ا ر ر ، ر : د( نود ،ر1! ، ! نود ص 172 . 2 ، + >ر ر " ق8 % ا ر ا ص ، 08 3 -ر ا س( ص ، 182 . 4 ،ث$J فط " د ع .ا م/- ت 8ط $رد!+ Iا ، : ، $ * ا ب + ا راد 1970 ص ، 225 .

(17)

- 35 - ىر;أ 1 ، 4 ق&ط ا نو! . ح& إ $( " ت( 1 د.و ط ر8 ، !+ ا B$ر1 ا ن" د /ا ب(ط ةاو ا 4 ء ! ا ق د$از B ، !د ا B$ر1 ذ; او ق&ط ا . أ ا د $ ا بر $! ا د 4 ن$!او. تر$5 ق&ط ا ـأ E $ E 74 ) (" ءاد "/او $*وز ا ! $; ا ب ةد ا ءو و ر* او ، $*اوز ا ت *او ا = = ،تاو! ، $( ! ا ضار ا ب ك ذ+و (" ل*ر ا رار إ B ) ط *وز ا ت! + اذإ ق&ط E $ / ن+ و ض4ر ا . 4 أ د %.ا لود ا ل ! ور ا بھذ ( ! ا : د و% ا ،كر د ا و D ور ا م $ $4 ق&ط ا مد $4 ،ر ظ !/ا م ظ! ذ ;ؤُ$ ) ّ!أ + ،ن$*وز ا ن$ كر 1 ا ق - /ا ق$رط ن" ب(ط ق&ط ا 4 ثد وھ + ل. ا (" م " د ّ/إ )$4 ل -$ /و ،د و% ا و % ف و 4 كر د ا و ، = = 4 تاو! D ور ا ق& ط ا ب (ط $(" د $ ا ب ا ن و ، : , ا وأ ا ا ءو% ةد = = وأ تاو! ن % ا وأ ة $ ا ىد ز ا ت 8 او ا ل ھإ وأ /% ا ضار 4ا وأ ب H ةد ر أ % نأ +، ق ط ا هذھ ر$5 م $ نأ ن+ $ ب ا 2 . 4 أ %ور ذ ! ق& ط ا تاءار *إ تر ّ$5 د 4 ا ةرو $- 1( ا 1917 ؛ هذ ھ ل . ن ق& ط ا ! ت ! + ةرو ا 100 % ؛ $ جاوز ل + ّنأ يأ ن$!او . ترد ن + ،ق& ط ) ( ةد$د* ) 1926 -1936 -1944 -1949 ( E أ ث$ ،)"و.و ل$( و ) رLاد ق$$> و ق&ط ا م$ظ! "و! ت إ ةرور> و ،ن$*وز ا رو> د ّ/إ ل* ا 4 ق&ط ا ت إ $و ا 4 ق& ط ا ! ل+ $ ;1 ا ق&ط ا (" >ور- مو ر ت-$>أو ، 3 ن + ءد ا -4 ، ق&ط ا در* م $ و ،ك ذ 4 Jر ا ب ا اذ ك !ھ ن+ م وأ جوز 4 ،ك ذ ب (ط م$د * *وز ا !+ $ ك ذ ل *أ ن و ،ق& ط او جاوز ا ب + د أ إ ن$ . ط ل رإ در* ق&ط ا (" لو ا ت(* %ور ! 1920 4 ! ("أ ق& ط ا ! ن ءاد او ،م 1935 ت * ا ِو $ ور ا $*$ ار Iا ْ* َ $رھو* ار أ ر ُ$ ( + و ةر ا ت ّنأ تر "ا ث$ ؛ىر;أ ت ّ 4 ، ود( ! تد ّ "و جاوز ا تاءار *إ و ق& ط ا ، ! أ 1962 ص ;$ $4 م ! $ ّنM 4 ق&ط( ب(ط ن % ،ل *ر ص ; ب (ط و 4 ! 1973 ل ;اد ) ّ!أ ر $ر ل و ا جاوز ا ! رد $ $" ! ا ند ا ن ق& ط( ن$ ط 60 % إ 80 % ن$ ! ن$ و ، 1 ،ن ل1$ - .ا مو/# ا -و%و ، ) ر : ز $ز ا د " د و يراو ا ر ; لد " مو ( ، ط$راز ا : ، $ * ا 4ر ا راد 1999 ، ص 206 -208 . 2 ،ث$J فط " د ق8 % ا ر ا ص ، 225 . 3 ،دارز ا ر$; د ل $4 ق8 % ا ر ا ، ص 218 -219 .

(18)

- 36 - 1965 -1969 ن ق& ط( م ; ا لد ا زو * 0.79 4 1000 إ 0.90 4 1000 ، و 4 ! 1944 ّنأ هادؤ !و! . رد ق&ط ا ةر $ط; او $ $ ا ب ا ن ب نو +$ نأ د / ف$ + ا ظھ و ةد ت أ تاءار*Iا ّنأ + ، $د ةرو ك ذ ت ُ$ نأ (" . ! ر 4ا ةد ا ت .و/ م ظ! ر $5 $ ق& ط ا ار $ + ار $5 $/و ر " ا *رد إ و و ةر$ + و ن$ ط. ن$ ددر $ وأ .رط نو د $ / ن$$+$ر ا ن+ و ،ف ب(ط ق&ط ا 2 . رور ل . ثد $ )!أ ق&ط( ىو. ا ل /او تاو % % , ،جاوز ا ن ل $( ( ا ت $L Iا تد +أ د .و ق& ط ا ء إ ت $ط ن .&ط!ا 1967 د +ؤ ا ار ا / ر +أ جاوزأو ب 1 ن$*وز ا مظ ّنأ $>ر-ر 3 . 4 ّ أ 8و ا ر أ ةد $+$ و + ا ةد $ ا ر 1 !ا ن مJر ا ( 4 #8رأ ر د& ا ن ر $ + 4و ، -( ; و ةد $د" ب ق&ط E لود ا هذ ھ ّنM 4 !ر. ل : ،ياو روأ ( و8 E $ ھدد $ ل -!/ا ن ةر 4 د لد ا ق - / ق&ط ّنM 4 ىر ;أ $ ! ن و ،نو! ا / و ن ر4ا و ، ياو ر 8 - ق&ط E / ةر$ط; ب ) E $ نأ ن+ $ ن$*وز ا ن$ ل - ا ّنأ ن مJر ا (" ط . . أ ك % ا ا م ا -4 ،ص ; ا !و! . $/و ل+ نM4 ق&ط E $ ! ارد $-ـ ر - #8 % و ار ظ!و ،ل . ا (" د او ت إ ن هذ ھ 4 د /و ، ق& ط ا 4 ك % ا نM4 ب(ط ك !ھ نو ھذ$ ن$$ 1 ا ن$$+$ر ا ن ادد" ق& ط ا ت $ ا م *وز ن د$ر ا ق$رط ن" ق&ط ا م ظ! ر1 !$ اذ و ، $( ا مھد& 4 4 . 4 أ اد نر ا 4 ادL ن + ) 1$ ك !ھ ق&ط لاز/ ر - % ا ، $/و -4 " ك 8د " و " د .د و و " ّنأ ظ &$و ،ن ر ا 4او /إ ق&ط E $ / اد لL ق( $ $4 ظ4 ا د& ا ر +أ ن لاز / ق&ط ا . ! و & ط !$!او. 4 ل ن + م 8 ق ط م " /إ !و! . ل+ 1 هر م ل ؛ 1970 ةد ر ل+ 1 ق ا ل -!/ طور1 ن + رار.Iا اذھ ن+ و ، % , ،تاو!

1 Andrée Michel, Sociologie de la famille et du mariage. Paris: P.U.F, 3éme éd, 1986, p 181 .

2 ،ث$J فط " د ،ق8 % ا ر ا ص 227 . 3-

Andrée Michel, op.cit. p 176-177.

4 ،ث$J فط " د ق8 % ا ر ا ص ، 226 .

(19)

- 37 - )$(" ن 4رط ا ق4او اذإ ق&ط رار ا ل $ م ن و 1 . ل$* و م$ ظ! ت . ود لوأ ت! +و ھ ق&ط او جاوز ا ت/ : د ا ور رو . أ د !" ن 8 ا و و "ر م $ ذإ ن +و ،ب ا ) - ثد $و ، جوز ا ل . ا ، (ط ه ! ل- أ ن ك (ھأ إ ھذا ) *وز م " و+ ا ت >و د .و " 1898 " !و! . ن + اذإ /إ ق&ط ا B! $ ) و >ر ن$*وز ا ن ن $ " - را ق&ط ا ت/د ت4ر" د.و ، م " 1887 1919 ، ن$ 4 ن ا د ا ءازإ ار ا *وز ا ءاد إ مد " ر $ ن + ق&ط ا ثود /و ارر ن$! ا *وز بر .أ 2 + ، + $4 ز$*$ ت/ ا ض م $د ت! زو *$ / ىر ;أ ت/ ك !ھو ،ق& ط ا جوز ( ) $4 د " $(" مد . اذإ ) *وز ق (ط$ نأ $*وز ا &ط ا ق ةأر ( س$ و ، م ق )($ ق&طإ (" جوز ا B ق->ر ت (;د اذإو ، ق ةأر ( س$(4 ،) ھدو*و ء ! أ Y ه !J74 ر$ 4 وھو جوز ا (" *وز ا ق& ط ا :ي (ط ن + ب . و د $ نو ا هر .أ ب ق ط ا 4 ود ر +أ ر % و% ا ود :يأ 4 ) ! $ وروأ ىر ;أ ، ـ أ % ر د 4 4 تاء إ ت $ر*أ س ر 8 $رط ن " م ن " ن& "Iا ت/ ق&ط ا ، ل و ذإ ! 1884 : 3000 ، فر $ دد ا ھد - را " ا ن$! : ا 4 ا بر ا ت د $ و ا إ ل $ 15000 $ر دد ا م. - م ، ل $ ! 1922 : 25159 ، و د. ق&ط ا ذ;أ د$از ا ةر$ و ھد 3 . ھ ا ماود او ت ا ! (" أ ل + 4 جاوز ا ر *$ م ) !أ )* ! ا ن+ $ و ،ت ا مد "و ل$د او ر$$5 ا بLاو1 ن + و ن ز ل+ 4 ) ل هر$ر لو ا س ا اذ ھ " */ا B.او ا ! )!ھر ! 4 تد" ت >. ! ن ) ز$ $ ل+ ف ط ا $ ا ف 1+ ت/ )*و ن" م ا قط ! ن د$د ( ! ھدد" 4 !$ ا ق&ط ا ت >. ! ا هذھ ن+ ، ةر Lاد دو *و ن B! م ) (ط $"اد ا ب ا لو ! ا ق - /او ) 1 ا ت * ا ن$ ر+ذ ا - ا . 2.1 2.1..44 ( (

ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا تﺎﻌﻤﺘﺠﻤﻟا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا تﺎﻌﻤﺘﺠﻤﻟا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

: ّنإ ق$ر- ا د!" ن ر ا ادو *و ن + ن + ز*و طور 1 ( * ت .و ا تاذ و+ ،) $"ر1 $ط را ن مJر )"و.و 4 ل ا ور ب جوز ف -" 4 ط$ر- ا 7 ن 1 -ل$(; ن ر " ، ،ةر%4ا ع م/-Y مار : ،ر1! او B$زو ( قور1 ا راد 2004 ص ، 216 . 2 ،ير+1 ء $(" ،ةر%4ا %ارد ةر # ا ت ھ .ا ط ا 03 $رد!+ Iا ، : ، $ * ا 4ر ا راد 1981 ص ، 231 . 1 ، + >ر ر " ،ق8 % ا ر ا ص 10 -13 -180 -188 .

(20)

- 38 - ، *وز ا ! ز ا رور ن+ ل ،ل*ر ا (" ار+ ق$ر- ا ط 4 د $ م /و ر ةأر ( و و ت ط ن7 ب ر $J ن ح +! ا د $. B 4ر ط ا د ; ، م ن "ر ت و ا ء ! ا ق ا اذھ (" ھد ، L$14 L$1 وز ا (" )!طر 1$ نر $ ح +! ا د " 4 ج ھد و ، /و ر ن$$ر ا د$ و تاد O ر و $" *ا *وز ةأر ا ق (ط ن7 1 . ظ و و ($* ) B*ار ح +! ا $. ، ل* ث$ )!أ ل+ 4 100 د *و$ جاوز 20.6 % اذ ھ ن$ (ط ! 1978 2 . أ ـ ق&ط ا ةد ا 8ر# ا رو ا ن $ ا ب(Jأ 4 ا ق ن ن + نود جوز ،ب ا ءاد إ $ م اذھ ل* و م + نزو د$د ا ذ;7 ا ب ا ن ر$ ن لود م ا . ن" أ س و د رار. ق&ط ا E أ د 4 ، > ا د + ا هذ; $! ت( و ث $ ق& ط ا ت/ دد " 830 ! 1957 د *! س!و ةدL ا ق& ط ا عاو !أ ن و ، : ق& ط ا ،رر> ق&ط ا ،ق - / د.و ت4ر" ا هذھ ر;او7 $ ! " - را ةرھ ظ ت % , ا ، ل* ث$ 4695 ! .&ط 1960 يأ لد 191.6 .&ط ر *-!ا إ ر$ 1 ! ھو ،ف ، ! د و 1969 ؛ل& /ا ذ ! !و ا B * ا 4 ق& ط ا تار 1ؤ 4ر" ! ف >أ ق(ُط ث$ 3318 B.و )!أ يأ ؛ ;1 98 (" .&ط 1000 ، *$ز ق& ط ا ع - را دو " د .و ! ن 1962 1965 ت +ار لو اذ ھو ؛ $(L " ع >وأو $*وز ت 4&; ($وط د$د* ا ت $ر1 ا رو ظ ت ورو $>ر ة ا ورو ا فار" او تاد ا إ 4 >إ ، ن د $د 4 اذ ،م L ! ر + ا جاوز ا ) !" ب ر نأ كاذ!آ $(L او $(ھ ا ت L$ ا 4 تد ةر - ا هذ او (ط د. جاوز ا $د جاوز ا 3 . اذ ھ B >و ف !و ا عر 1 ا لو د .و B 4 ! $و ، ( ا B ق- $ /و ل$ د هد$ؤ$ / ل+1 ق&ط ا $ر و ت *وز ا دد (" دو$. B * او ةر او در- ا ( "ار يذ او ،عو>و ا اذ م& Iا >و ا طور1 ا . ن" أ نو! ا يرو% ا د 4 ص! (" ض ا م + ا $ ق&ط ا 7 ق( $4 Gا ! ر+ذ! : -$-! ا بھذ ن اذ;أ شوھد ا ق&ط عو.و مد" . مد" ع $إ ق&ط ا ع $إ 4 ل ا وھ د ا ن $! /إ ز*! ا ر$J ق&ط ا . 1 ، + >ر ر " ،ق8 % ا ر ا ص 13 -15 . 2

- Andrée Michel, Op.cit. p 182

3 ، 1او ا ف ! " % و ا ا ق ط ا ةرھ ظ روط " ، ! ا ،ت $! !إ (* 11 دد ا ، 37 رLاز* ا ، : ث ا ز+ر $4 او $" */ا $*و و ور ! ا 4 ، 2007 ، ص 13 -17 .

(21)

- 39 - -$-! ا بھذ 4&; د أو 4 1 ا بھذ ن ق -!Iا مد ق$ر- نو! ا ذ;أ . -ا نو! -ا ب*وأ ةر$ - ا ةأر ( - ا ق&ط ا ن" ض$و . ن* ا عدو$ وأ ،هر$J جوز (ط$ /و لو رذ" & ($وط ةد ل*ر ا ب$5$ د. $ر* 1 . ق&ط ا ن" أ بر> ت/ ا ض ق&ط ا ب(ط 4 ق ا ء !( ع :ر1 ا لو; د 4 ، + ؛ةدد ا ) *وز (" ق -!Iا ن" جوز ا ز*" ا 4 ،ض$ر ا ،ةو + ا ،م ط ا ،ن+ ةد او فر ا 4 ت $رور > ا ن ر $ ل +و ) ل ( ا : 118 ( *وز( و ، ب (ط 4 ق ا جوز يذ ا ب$ ا ن + اذإو ،)! ءر ا ن+ $ / + $" ) تد*و نإ *وز ن ق&ط ا ل $*7 نود ق $(ط ا ةأر ا ب (ط ب$* $ > ا نM4 جر- ا بو$" ن ) ل ( ا : 54 ( ل :و ;$و ، ) ل ( ا : 56 ( ن " > ا ز * $و ، *وز ن ( ا ءو ت ( اذإ ق&ط ق ا ةأر ( ل :و;$و ، !$ ح& Iا رذ" & ! ةد *وز !" ب$5$ ا *وز( ق$(ط ا ) ل ( ا : 57 ( ، ( >-$ نھد *! ك ذ و ؛ر$ " )!M4 ةأر ( ! ق&ط ا (" لو ا ر أ ن" أ (" B (; ا ن $ >و 4 ء ! ا B>$ $*وز ا ط ار ا م -!ا نأو اذھ ، -(+ ل.أو عر أ B(; ا ن ؛ق&ط ا ء ! /ا ت/ 4 /إ ق&ط ا ن ل :و;$ / نو! 4 ،ت $و ا B$ * (" $!ود ا ن 2 . + ظ- نأ ض ا ر $ " م درأ " و " لاد8 %ا " ق&ط ا 4 $ ا ر ! ا ن ن$ر$ 1 ، ؤ + هذ ھ (" $!و! . 5 - >أ ن$ ؛ > ا رود ن ّد د. ر5 ا نو! ا نأ إ ك ذ 4 جوز ا رار. ل$* (" ار > ا رود ادJ ث$ ، ؤ ا 3 . أ ن " ث$د ا ب 8 %أ 4 ةرھ ظ ا هذ ھ و رو ر $J أ و ؛دد ك !ھ ل د& ف ( ; 4 ب ا ن د $د ا ب أ ك !ھ 4ور ا ب ا ب ! * 4 ،م ا ن ،ت * ةّد " 4 ت $ر*أ !ر ت ارد *$ ! ( ا ث ا !" ف 1+ ىر ;أ ($ !$ : ، ّنھر $J ن ق& ط( >ر ر +أ ن +$ ار + ن*وز $ & ا ء ! ا د .و ! ("أ ّنأ د *و ! جاوز ا ن ن + د !" ت .و م ا 4 ق& ط ت $ -( 1 ، !و ا ن ر ا د " ق ط او جاوز ا يرو% ا , ا لاو 4ا نو 2 ط ا ، 05 ق1 د ، : ،ةد$د* ا ط ا 1979 ص ، 19 -23 -24 . 2 ،سو * ن ! $ و 8 : بر> ا % ا % ا ، ) ر : لز م$ ر ا د " ( ن ! ، : ، ر ا 4 ا ز+ر ا 2003 ص ، 152 -153 -155 -159 . 3 -، $!ر ا ط 4 ب ا ءارو : - ا %د س ا ، ) ر : ل$ورزأ ءارھز ا ط 4 ( ، ط ا 04 ، بر 5 ا : 4 ا ز +ر ا ، ر ا 2005 ، ص 40 .

(22)

- 40 - - ر - = لود * او ل .74 م .ر ": 01 " ن$ $ ق ط ا ب % ر "^ ! L و -( ; ا 1 : نـــ% ا و ا 8% ا 14 -17 21.9 18 -19 13.4 20 -21 8.9 22 -24 6.9 25 -29 5.8 30 < 5.3 ! ("أ نأ د *! لود * ا اذ ! ءار. ل& ; ن 4 ق& ط $ر ا L- ا 4 ت ! + ] 14 -17 [ ـ ةرد $وL ! ةرد او : 21.9 % و در اذ ھ ر 4 ب أ ةد مد " ، $*اوز ا 4 ( ! ب $J وأ ص ! ، $*اوز ا ةر ; او ر* ا ص ! د ر $ ;/ا 4 ل ھ ا ل;د ،ةر او جاوز ا 7 ( ا نوؤ 1 4 + ا م Iا ، *اوز ا $ر ا L- ا $( م ] 18 -19 [ ـ ةرد ا : 13.4 % ؛ ل / ! ھو 4 ةرو ط; ھر$ 7 ،ر + ن جاوز ا $ > او .و ن $ ا ر ا (" ف > ك ذ (" ك$ر 1( ;1 ا ر $ ;/ا ر* ضو ; 4 Jر ا لوأ B جاوز او $-ط " ر* ، ن ا هذ و و " */ا ط$ ا تار$ 7 إ 4 >I ، ةر ا ق ط! ر $J *ر ; ا – ء 4ر ا " * ، L- 4 $ر ا ] 20 -21 [ ـ ةرد ا : 8.9 % اد * ةر $ + ك$ر 1( ر $ ;/ا $ر و !و! ا ن ا تزو * د . ة - ا !ھ ن مJر $ ا ت Jو $" */ا د Lاو ا ض 7 ( ا $" */ا $4 ص;$ جاوز ا 7 . ق$(ط $د $ "/ا ت $ ط ق( $4 أ ضر 4ا د 4 جوز( ! ء ! ا " دو م و " W.good ر4 > ل >- اذ ھو ،ن$*وز ا ء $ وأ ل . ن ةرر ن$*وز( $د ./ا $ ا ّنأ !$ ن ل او ا ن د $د ا : - ا رو ط ا ، ر ا رو 4ا ت/ ّنأ هد $+7 و ، ب أ ل - B ارد ! ا ت.و ق&ط ا د$ او تاد !ر 2 . 1 -ث$J فط " د ، ع .ا م/- ت 8ط $رد!+ Iا ، : ، $ * ا ب + ا راد 1970 ص ، 228 . 2

(23)

- 41 - و تاءار*إ ّنأ نّ$ $ اذ+ھ ق&ط ا / ةر ا (" ظ - او $ لاز ر$ + !$ $4 ض 4 ةرور> > او ،ث ا م ا ت * ارو ط ) ! ةد $ز ب !* *ار ا ظ4 او ، ر;آ اروط جاوز ا د " $ د. (" ، ر "ا ق(ط! ن ق&ط ا : " O 4 يذ ا سد ا جاوز ا د " ن 5 ا ن *وز ا ) .و$ " 1 ، ذ ا O - ا اذھ ر$ 7 4 $( - ا ھ ا )!71 ن ي $ ھ ا V (" ؤ ارود در * E أ يذ ا ؛ > ( دد ا رود ا إ ةر 1Iا B ،B * ا تاذ جاوز ا ق&ط ا لو و B.و ق( $ $4 جوز ا رار. L$1 $* ت * ا ض 4 ، B*ار اذھو L ا " */ا )! ر +أ !و! ا ب! * ق&ط ا غ ط / ك أد (" ظ4 ا (" م $ر "ا ةد" + E( ا ةد" . إ ذ -! ا ل&; ن $*اوز ا ط ار ا ا لْ َ1 ْم َ ! فد ا ةر (+1 )*و در* ت $ و ل ةد او و س$ E( 4 ، ت/و ةّد" ) (* ل&; ن 4 ، م $ أ حو ا ن$*وز ا B$ط $ م ا رو ا ض حر1 م !(" > ا ن$ ; ا هد +أ و ، /إ E( ا " ن مJر )!M4 ق&ط ا ب(ط مد اذإ ھد أ وأ ھ&+ ن$4رط ا نأ ناد$ إ ل + 1 ا ن ل+ 1 ي7 دو ن $*وز ا ة $ ا نأ /إ نو! ا (" و ، ھد " ق N* (" ! رار ا ن + اذإ ،ن$*وز ا رار. L$1 * /ا ن$4ر ط( م (ظ ) $4 س$ $ ط! L > ا ل ( 4و ق& ط( L > ا م+ ا رود 4 يرLاز* ا عر1 ا طر 1ا د.و اذھ ، و$ / ذإ ؛جوز ا ةدارإ ضر $!و! . " ل$ز$ > ا نأ ،ق& ط ا 7 4 & أ عاز! د* $( ا + ا ) د+أ اذھو ،) م+ $ نأ ّ/إ > ا (" ) *وز ق&ط جوز ا رر. 4 2 . ) $ إ ةر 1Iا رد*$ و ناد $ ن$ ; ا يأر ن ق& ط!ا ةر ا نو! . نأ س$ ير Lاز* ا ، $د ./او $" */ا ة $ ( ط رّ$5$و ، $" */ا ت L- ا ل+ م($ ل + او ل 1 ا نو! هذ ھ ل& ; ن ن + $ يذ ا ير ا ط$ و ا ن$ $ ل& ; ن ةر ا رود ل$ - ل;د$ و اذ و د ا -$ظو ا و ل ض ءو*( ا ل . ( 1 م و $ر ا ل+ 1 ا إ ء > ا 3 . ،ت * ا ن د $د ا 4ر" د .و ،مد ا ذ ! 4ور ق& ط ا ةرھ ظ نأ و Gا لؤ ا ر $ ! ) $( 4 : ير از ا 8 ق ط ا 2او و ھ ؟ ن " *` ط ( ر ل& ; ق& ط ا ةرھ ظ ضر ! فو لؤ ا اذ ھ : ل %.ا ل 82 / ر ، د#8 / ر و ل %.ا . 1 ،ن ا د ن إ ةأر ا ع م/-: ر # ا ا ةأر ا رود ن- / / %ارد لLاو راد ،د( نود ، ،ر1!( 2008 ص ، 161 . 2 -ةد ، !$ط! . " و ا 8ط و # ر ا صو ا ن 8 ق ط ا ت 8=إ : (/ ا ء 02 س/ 8 8ط %ارد " ، ةر+ذ -(* ا ،ء > ( !طو ا د ا ةز *إ ل$! جر; : ،ء > ( !طو ا د ا 2001 -2004 ص ، 51 . 3 ،ل$ ر+ ظ$- ا د " " م - د " ، رLاز* ا : ،ر ! ا ة !. 11:30 ، 26 -01 -2013 .

(24)

- 42 - 2.1.5 (

يﺮﺋاﺰﺠﻟا ﻊﻤﺘﺠﻤﻟا ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

: ّنإ ير Lاز* ا B * ا 4 ر ا ل ار ن$! ! ذ; ا ق&ط ا عو>و ; ، م ! ا $ر /ا ( ر ق( ىر; ا ھ ن$ ( ر إ ھرود : ( ر ل 82 ةرو= ا م 2 ةر-ظ ا و ، 2 د#8 ، و ( ر د#8 ل %.ا ّنأ ةر 1Iا B ، ز$ ( ر ل+ $4 ا اذھ ،ن$ ق&ط ا /إ وھ ت ط ر/ا ل * 4 ن$ + *$ ! $رذ* ا تار$5 ا ( * ،ير Lاز* ا B * ا 4ر" ا (" تار $5 ا هذ ھ ك ذ 4 ةر ؤ $" */ا ة $ ا ىر * و ، * ن B * ( " $ ا ) / * يذ ا ر$ 7 ا ;و ،ىر;أ * ن $و لو 4 ت 1 " $" */ا د "او ا إ ءو *( ا $ >ر4 إ ةدو ا لظ 4 ; ، $رLاز* ا ةأر ا ) .و ا دد د!" ; ھرود ت ( $ $ ا ت $رور> ا ل 1 . 4 يرLاز* ا B * ا 4 ق&ط ا لو ! ! م $ و م>; ھ ،ن$ ( ر ا ن$ و رد *$ 4 مLاد ا ھرو> ق( $4 ; $رLاز* ا ةأر ا س يذ ا ر$ 7 ا ق(ط! ن )$ إ ةر 1Iا ; دو " ،يرLاز* ا ل >! ا ل ار ن -( ق ط! دد ن مJر 4 ، " */ا >! ; (; م !أ /إ $ وؤ $ ا -$ظو ن" 2 ،ةر ا ك $! (" ظ4 ا ھو ، ض. ! ا ) *و ود $ د . ن$ ظ! >ر نو + نأ ن $رLاز* ا ةر ا $! B ! $ م اذھ ن+ ھو /أ ھ * ا ق(ط! ن !$ : ،ق&ط ا م ظ!و جاوز ا م ظ! نM 4 >. ! ن مJر ن+ !$ 7 و ر$ 7 .&" ر . أ

ﻼـﻘﺘﺳﻻا ﻞﺒﻗ ﺎﻣ ﺔﻠﺣﺮﻣ

ل

:

ﻻوأ

:

ﺔﻳﺮﺋاﺰﺠﻟا ةرﻮﺜﻟا مﺎﻴﻗ ﻞﺒﻗ يﺮﺋاﺰﺠﻟا ﻊﻤﺘﺠﻤﻟا ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

: أ د. !+ ; ،م ا ن $+ ا ن أز* $ / ءز*+ B * ا نأ (" ! $د م>; 4 !ر1 ) *وأ ض دو *و B ط ،ق& ط او جاوز ا ظ! ط ر ا $" */ا مظ! ! ق( ; ط ر ر $; ا اذ ھو ،ن$ ا ك !ھ ير Lاز* ا B * ا ل ;اد 4 ،B * ل + $ و يذ ا ر ا ،ق& ط او جاوز ا ظ! $" */ا د Lاو ا ض 4 ف$-ط ل+1 و و ف& ;ا م . ا ارد ا 4 $(* ةرو ! E> $ نأ ن+ $ " و درو8 ر 8 " قط ! ث& لو 1 ،لو(5* رد ا د " ر از ا ةأر ا ، ) ر : نوط . م$( ( ن ! ، : ،B$زو او ر1! او " ط( اد ا راد 1983 ص ، 71 . 2 ،نور;آو س " م$ھار إ ،يو $ $ ةدو " ر ر ا ةرو= ا ةأر ا رود " ، ; ط ،ث ( $!طو ا B$ر 1 ا ( ( رLاز* ا ،ن$دھ * ا ةرازو : ت ارد( !طو ا ز+ر ا تارو1! ر 4و! لوأ ةرو و $!طو ا +ر ا 4 ث او 1954 ص ، 273 .

(25)

- 43 - -( ; ةرو ا ل . ةر 4 4 ق& ط او جاوز ا ؤ ن " ;و ،ير Lاز* ا بار ا ن $رLاز* ا $ر$ر ا . 1 -ل 8 ا ط : او $ ز! ظ! (L ا ّنإ $(; ا ل ل L ا ط! ةد ا ةر - ا يأر ذ ;أ م $ / ث $ ،د او د L . ط( > ; ا جاوز ا م ظ! ن ّو + ، $ ا 4 ة ، - ا ل ة - ا ط 4 س$ لو . وأ ض4ر ر "ا ذ;أ !ود يأ ؛ةرد ! ت/ 4 /إ جاوز ا ط! ا هذ B> ; م ظ! ا اذھو (ط ة - ا ر :ر $ / جاوز ا د " نأ ذإ ،د$ او تاد ا ط( *اوز 4 ؛ $رو+ذ ا ط( ا > . ن $ و ط( ن ل ! إ $ "و!;و "و >; س$ لL ا ط! جاوز ا نأو اذھ ، *وز ت$ $رJ ةأر ا ك ذ (" ةو&"و ، *وز م ظ!و ،ن$ " * ن$ ف ثد $ ) &; ن " * " *ا ط را وھ ل يدر4 رار.إ در* ن ُو َ+َ أد ق ط! L$ 1 ر$5$ / ط! ا هذ جاوز ا ةر ا (" مL ا 4 در - ا ن وذ ةرھ . د* فورظ /إ ق&ط ا 4 ق ا ةأر ( س$(4 ق&ط ا ن" أ ، " * ا 1 . 2 -سارو4ا ط : ،ت .و ا تاذ $!$دو $" *ا ةد و ھ ط! ا هذ (L ا نإ > ; + $ر$رط ا م ظ!( 74 جاوز ا ن" أ ،نو ا م ظ! (" L . ، )$4 ر $ ;/ا $و و دو *رد جوز نأ M4 ، " * ا رار .إ م أ ر $; ا س$ ة - او ، " *( و ا وأ تو ا ھرظ !$ 2 ط( ت ر + ن جوز $(L ا ةأر ا ل $و 1 ا ةأر ا نأ + ، ، $ر *Iا ب ا ھر ;$ نأ طر 1 ) *وز ر ا ;1 ا ر $ ;/ا 4 ق ا )(4 ل*ر ا ن" أ ،بر . ا ن ق ا ةأر ( + ،ير ا ق !( *ر ; او (;اد ا ك ا ر اوأ ز$ز $5 ق&ط ا $! + إ 4 3 . B * ةأر ا نأ و ھ ) $ إ ةر 1Iا رد *$ و ارو او (L ا ط( ( > ; ذ ا ،ةرھ . د * فور ظ ت نو +$4 ت (ط نإو ،ق&ط ا ب(ط إ ءو*( ا ! + M س$ و ، $رو+ " * ا حور ةرط$ ز$ ا B * ا $ ط ارظ! اذھو نو! . ةرط$ دود ق ط! ع او ، در- ا ل 4 " * ا يأ ،د$ ا و تاد ا ك ذ 4 ر 1أ + " و ر 8 " ، ن ر $ + ا فو; او ةر ظ! ا (ط ا ةأر ا ق ( نأ ن + $ ا $ ( ا تاد ا نو! .و $( ا فار " ا B * B * ا اذھ ل;اد دار4 ا ت $+و( ط > ماز إو ار . $4 سر $ د$ او .

1 -Pierre Bourdieu, Sociologie de l’Algérie. Paris: P. U.F, 1985, p 09-13-15. 2 -Pour une fille, il ya que le mariage ou la tombe.

(26)

- 44 - 3 ط باز 8 : او $(L ا ةأر ا ن $ر ر +أ $ از$ ا ةأر ا ّنإ $و 1 !أ ذإ، +أ $ر B *وز ق$(ط 4 ق ا + ، *اوز ر او ;1 ا ر $ ;/ا $( " 4 ر ةدر-! ا دارM 1 . م2ر لود ا : 02 " ـ ر از ا ر ر ا ةرو= م 2 ل82 ق ط ا ت. 2 : 1901 -1954 " % ا تاو ق ط ا تاو % ا ق ط ا 1901 -1906 85.612 1931 -1936 39.461 1907 -1912 67.593 1937 -1942 42.906 1913 -1918 47.367 1943 -1948 46.314 1919 -1924 46.560 1949 -1954 74.051 1925 -1930 43.069

تاو! $اد ; ق& ط ا ب ! B *ار و ھ لود * ا اذ ! ءار. ل&; ن ظ &$ 1925 -1936 ، اذھ ةر 7 ا فور ظ ا هذ ھ ،ر Lاز* ا 1$ ت ! + ا فورظ( هدر B*ار ا ر 4 ; م ا 4 ثد $ ن + (" + !او $! او و ا ن$ $ ا ن$ ر ا ،بر ا هذ !ر- ا ر /ا B كر 1 يذ ا يرLاز* ا ب 1 ا ع - را ب ! ("أو ت/ ل&; ت! + ق&ط ا ن ةد ا ةر - ا 1901 إ 1912 ب ةرد ا : 85.612 نأ ن + $ ، اذھ در! رو ظ ) !" N ! يذ ا ر ا ،ير Lاز* ا ب 1( $ر *Iا د $!* ا $ إ ع - ر/ا ت(* ! ("أ ! نأ إ 4 >I ، $*ر ; ا ةر * ا ةرھ ظ ھو /أ ىر;أ ةرھ ظ ن$ : 1949 -1954 ، ـ ق& ط ا ت/ ترد . ذإ : 74.051 ، $ .&" ) اذ ھ $ر /ا $$ر Lاز* ا ن$ " */ا ط ار ا N$ ! ذر 1 إ 4د ا فو- ق $ر- و ن ، " */ا م & ضو ; ر طإ 4 ض> (" ت ر$ر ا * نأ ن مJر كر د$د* و و /أ ل + ر4 > ج ا ( ر ا هذھ ، $رLاز* ا ةرو ا م $. ( ر لو;د ا وھ ا أد ق$ و ،دو * ا دار 4 $" */ا ةد و ا $و ةرور >و ، " */ا نو او ك م 1 5 ا ر /ا )*و فو.و( $رLاز* ا (L ا إ & >4 ،دار 4 ا ن$ د > ا ) *وأ $و ن" * L > ا م ظ! ا رو ظ ل ن ل$ ن + يذ ا ل L ا ط! ; يرLاز* ا B هذھ $ر 1 !ا ف ز ن د ا يرLاز* ا B * ا O$ر م فط ! ل ةر - ; ةرھ ظ ا . 1 -ل + ةدو ، ير از ا ا ق ّط ا ت ، * ا رLاز : ّ$ * ا ت "و ط ا ناو$د ، 1986 ص ، 40 -41 . 2

- kamel Kateb, La fin du mariage traditionnel en Algérie? 1876-1998, Paris: Edition

(27)

- 45 - ةرو ا م $. ل . $ / ير Lاز* ا B * ا 1$ $ ن + ا فور ظ ا إ 4 >I ، م $ ن + ا فورظ او جاوز ا د " نوؤ1 ! ق( ; ،ةد$* ا ف ؤ ا ر 1أ د (4 نو! 4 ز !ار4 FRANTZ FANON ن7 " بر م $. ل . ير Lاز* ا B * ا 4 جاوز ا ىر $ / جوز ا ن + ب 5 ا -4 ،دار 4 ا س$ و ،ت&L ا ل . ن ظ! ن + $!طو ا ر$ر ا اد " ر $ ن + يذ ا جاوز ا د ھأ ق ( ةد $د" تار "/ ك ذو ، 4 4ز ($ /إ ) *وز $در4 اد " س$ و ، $" *ا " ، ) $ إ ر 1أ ب ير Lاز* ا B * ا 4 ر+ ا جاوز ا نأ + ف ؤ ا س-! 1 ا ة - ا (" ذإ ،ةدد $ >و نود ةد$د* ةأر ا (" ص !إ 4 Jر س$ د/وأ نو +$ نأو جوز نأ ةأر ا ت أ ا 1 ، - ؤ ا تر +ذو " و 1 ن$دو (+ " Claudine CHAULET ن7 ..." (L ا ز $+ر *وز ا ن ر5 $رLاز* ا " 2 و ، و درو8 ر 8 Pierre BOURDIEU اذ ھو ،ر + ن ةأر ا جوز ةرھ ظ إ ر 1أ د . سارو او لL ا ط! ; ،ب ا ط( ت نو+$ جاوز ا 3 .

ﺎﻴﻧﺎﺛ

:

ﺔﻳﺮﺋاﺰﺠﻟا ةرﻮﺜﻟا مﺎﻴﻗ ﺪﻌﺑ يﺮﺋاﺰﺠﻟا ﻊﻤﺘﺠﻤﻟا ﻲﻓ قﻼﻄﻟا

:

تذ ; ا د ر $ر ا * ر$ اد ا "و * $ر$ر ا ةرو ا م $. " !طو ا تاءار*Iاو ق&ط او جاوز ا ظ! ص;$ $4 لاو ا ن$!او . 4 ر ظ! ا د "إ 4 ; ، $ !ر- ا $L > ا L$ او ةرادIا $"ر1 ت>ر " ث$ ،ةر - ا ك( 4 لو ا $ ;1 ا ةدد1 ا ةدو ا تد "او ، ( ا & Iا نو! ( 4 . و ا رود $ J إ ر 294 -59 م $ ذإ ، $(+1 $أ ب(ط $ / ط$ اءار*إ ق&ط ا ن + ل*أ ن ھاو"د B4ر (ط ا *وز ا (" د $4 ن$ $و ، "ر1 ا > ا ىد جوز ا ن&"M ، $ ا .و ط ا $ اد ا ن$4رط ا د أ ةدارإ در* !+ ق&ط ا E ن ء 1920 5 ، /إ د )!أ 1959 مو ر ا ; ،ء > ( $ از إ - B >; $*وز ا .& ا ل& !ا E أ 1 ،نو! 4 ز!ار4 ر از ا ةرو=/ س , ا م # ا ، ) ر : طو.ر. ن .وذ ( رLاز* ا ، : تارو1! ANEP ، 2004 ص ، 112 . 2 -ل $وط د ، " ير از ا ا ق ط ا ر ا ل او-: د 8 ت /ط او ن /ط ا ن # اد %ارد ر و 8 او ر از ا " ر$ * ر ، 4 ع */ا م (" ، $" */او $! !Iا مو ( ا $(+ ، $4ار5 $د 2005 -2006 ، ص 62 -63 . 3

-Pierre Bourdieu, op.cit. p 28-30.

4 -ةدو ،ل + ق8 % ا ر ا ص ، 42 -43 . 5 -ط ت!1و!- و ، / # ا ر از ا روط ا و ص , ا = د ا ، ) ر : د أ ير د ( ،ر Lاز* ا ، ناو $د ت "و ط ا $ * ا ، 1984 ص ، 27 .

(28)

- 46 - م .ر : 7082 -59 O$ر خرؤ ا : 17 / 09 / 1959 . و لود * ا Gا جاوز ا ت/ E >و$ ق&ط او د ةرو ا $رLاز* ا : م2ر لود ا : 03 " م 2 د#8 جاوز او ق ط ا ت. ر از ا ر ر ا ةرو= ا : 1954 -1960 " 2 ن ظو ( *ار فر تأد ق& ط ا ت/ ن7 $(* ! E > $ لود* ا اذھ ل&; ! ن ءاد ا >او ةرو ر ظ$ ، $رLاز* ا $ر$ر ا ةرو ا ع/د!ا د ; 1956 ، ل ! ق& ط ا ت/ 1960 إ 6.100 ، و اذ ھ در أد (" L ا " * ا حور " */ا ك ا ا هذھ 4د ا فار" او د$ او تاد ا $L ! *وز ا حور د $طو إ 4د ا $ر /ا $ ا )*و فو.و ا ل*أ ن م & ا أد ز$ز و ، $ر1 ا $! ا ر اوأ 1 ، !$ط! . ةد ر ا ق8 % ا ، ص 02 . 2

-ONS. Annuaire statistique de l’Algérie 1966-1967, l’office National statistique.

ـ % ا جاوز ا ت. ق ـط ا ت. 1954 83.351 13.578 1955 86.095 13.910 1956 60.279 9.041 1957 65.869 7.113 1958 76.829 8.745 1959 90.810 8.614 1960 89.000 6.100

(29)

- 47 - .ر- ا إ : د% قر % % $ ور ا 4 ا ر$و ط 4 ت ھ !طو ا ر$ر ا +ر ّن و ، و ،B * ( -! $" */ا ة $ ا 1 . ذ; ا د.و $رLاز* ا ةرو ا م $. د يرLاز* ا B * ا ر ا فورظ ا 4 ق&ط ا ؛ -( ; ت $-$+ ق(ط$ نأ )! + M جوز ا ن + د 4 ) *وز ظ يأ 4 ، ا ن&"Iا اذھ ر: *وز ا ط ر ا 4 ف > ن" $ د $ م م $!و! . 4او /إ ، $ - جوز ا م$د B ر ا ب ).&ط 2 . ب

ﺣﺮﻣ

ـ

ﻌﺑ ﺎﻣ ﺔﻠ

ـ

لﻼـﻘﺘﺳﻻا ﺪ

: ل ار ر " ت >; ا ت * ا ن د $د ا ن7 1 )!7 1 ير Lاز* ا B * ا ّنإ (" ق $ ا ر ا ن + ا تار $5 ا ( * إ -( ; ا . $ 4و ;$ر ا ھد*او نو+و ، $د" ا ) / * B$ * *$ ! ثد B * ا ت - ن $ أ - " */ا ر$5 ا "و! ل او" : $4 و ، $ $ ، $" *ا ، $د .ا اذ ھ ن م( $ م ير Lاز* ا B * ا نM4 ؛ B * يرذ* د$$1 و ء ! ( ر د ا ( ر ا هذھ ،ل& /ا د ( ر ; ر$5 ا د* $ر ا ( ر ن جر; ن د $د ا )!" م*! يذ ا ر$5 ا اذھ ، وط رھاو ظ ا ، "و! ا ،B * ا ب ت( - ا ا ةر$; ا هذھ ،ق&ط ا ةرھ ظ !$ ن 4و ن د $د ا ) د+أ ت.و ا س-! $!و! او $L Iا تار1ؤ ا . م.ر نو! ا رد 218 -63 4 خرؤ ا 18 / 05 / 1963 ض ! ا + $/و 5 أ يذ ا > ا س (* ا ) ! + 7 1!أو $ !ر- ا مو ر ا إ 4 >I ، L 261 -63 خرؤ ا : 22 / 07 / 1963 /إ م $ نأ ن + $ / ق& ط ا E أ ، $رLاز* ا ةر ا نو! . رود $ J إو ، ،E( ا و د > ا ن E$ر و فار "/ا مد " ن + اذإ ) .او جر ; دود ا $L > ا . لود* ا م.ر : 04 ن$ $ " %.ا د#8 ير از ا ا ق ط ا ت. ل " 3 1 -لو 5* رد ا د " ، ث د ا ر از ا K ر : و و %و% %ارد ، ) ر : س " ل $4 ( ر Lاز* ا ، : ، $ * ا ت "و ط ا ناو $د 1983 ص ، 08 . 2 ،نو! 4 ز!ار4 ق8 % ا ر ا ، ص 119 . 3 -،ج ( ر ا ر از ا ةر %4ا نو 2 حر ز و ا ،ا ءز 1 : ط او جاوز ا ق ط ا ، 04 ، ر Lاز* ا : ت "و ط ا ناو $د ، $ * ا 2005 ، ص 218 -219 .

Références

Documents relatifs

Les moyens consacrés à la vie étudiante sont en hausse de 134 M € par rapport à 2020, dont plus de 80 M € seront consacrés aux bourses sur critères sociaux (avec en

Quant à nous, nous avons essayé de prendre une distance par rapport à ces deux théories et de rechercher un autre modèle qui cadre beaucoup plus avec notre optique

Pour le Gprép : dans la classe ; le complément la classe sélectionne la préposition dans pour exprimer bel et bien une inclusion dans un espace bien défini, la classe en tant que

Analyse du total des informations correctes produites au Questionnaires Q1 et Q2 Nous analysons, tout d’abord, le total des réponses correctes aux questions portant sur la base de

Elle peut présenter en plus des crises, des troubles plus ou moins spécifiques (intéressant une ou plusieurs fonctions cérébrales), provoqués soit par un fonctionnement

Dans les deux pays le système fonctionnait dans le cadre une société abondance comme aucun eux en avait jamais connue et il en nourrissait La question de savoir

(Klimas et Patarca, 2001: p 75) A partir de ces définitions, nous pouvons confirmer que le sens donné à la fatigue nerveuse rejoint l’idée de &#34;Colez&#34; ce dernier affirme que

C’est aussi un exemple parmi beaucoup d’autres qui explore non pas un ph´ enom` ene unidirectionnel, mais une diffusion ` a sym´ etrie sph´ erique.. On pourra s’amuser ` a