ٕنلعلا حشبلاّ ٕلاعلا هٔلعتلا ٗزاشّ
ٗسهطب سطٔخ دنمح ٘عماد
٘ٔضأطلا وْلعلاّ مْكلحا ٘ٔلن مْكلحا هطق
ٖسٜاصلجا ٕٜاصلجا ٕضاكلا وامأ ٘ٔلّدلا تأقافتلاا لٔبطت
يئانج نىناق صصخت قىقحلا يف مىلع هارىتكد ةداهش لينل ةمذقم ةحورطأ
٘بلاطلا دادعإ ًم :
فاسغإ تتح :
ٖزصع ًٓصلا زْتندلا ٌّســــــــغ ٘ـــــــــئطس
ٗرتاضلأا ٗداطلا ًم ٘ىْهتلما ٘ػقايلما ٘يلج وامأ :
أ . د . اطٔــــــــــــــٜز ٘يـٔطيطق ٘عماد ٕلاعلا هٔلعتلا ذاتضأ ٖزاٍصــل دٓشْــــــــــب
د . افسػمّ ازسكم ٗســــــهطب ٘عماد سضاـــــــــــــمح ذاتضأ ٖزصـــــــــع ًـــــــــٓصلا
أ . د . اــــــــــيشتمم سٜاصــــلجا ٘عماد ٕلاعلا هٔلعتلا ذاتضأ بٓاـعلا ّٗلاـــــــــــع
د . اــــــــــيشتمم ٘يتاـــــــب ٘عماد ٗسضاـــــــــمح ٗ ذاتضأ ٘ٓســـــغاْع ٘ـــــــــٔقز
د . اــــــــــيشتمم ٗســــــهطب ٘عماد ٗسضاـــــــــمح ٗ ذاتضأ واــــــعلا ٗدـــــــــــٔغز
٘ٔعمالجا ٘يطلا :
2008 2009
٘ٓلآا ٘بْتلا ٗزْض ًم 105
٘حمسلاّ لرلا حايد انله ضفخ ًٓرلا لىإ لباــــــــــــــــــكم ٌّد ٌاـــــــــمدكٓ ًم لىإ بٔسســــلا هلـــعلا ٛاــطف في ْسمأ ٌأ ْٚض يننـــــــــــٓسهلا ٖدــــــــــلاّ لىإ
ٗاــــٔلحاّ هلـــــــعلا في ٕبزد لــــٔفز لىإ هٔللحا دبع ٕــــــــــــــــدّش لىإ
ٌاـــــمصلا ٘ــنطبّ ًــــــحمسلا ٘ـــــبٍ لىإ لاـــــصّ دـَغ ٘ٔلاػلا تييبا لىإ
ْٗطخ لن في حاـــذيلا ٕل اْيتم ًٓرلا لىإ .
ٕــــــــــتاـساـنج ٘ٓؤســـل ٌْعلطتٓ ًم لىإ ٕـــــــتاـٓأـغ غْــلب في ٕىّدعاـــض ًم لىإ ٕٜابسقأّ ٕلٍأ ، ٕتْـــــــخإ لىإ
ٕتلاـــــــٔمشّ ٕتاــــــــــــــــكٓدص لن لىإ ٘ــــلٔطفلاّ هلــعلا ٛازّ عاـض لـــــــــن لىإ
لــــــــــــــنعلا ارــــــــــــــــــٍ ٖدــــــــــــــــــــــٍأ
ٌّســـــغ ٘ــــئطس
ٌافســـــــــعّ ســـــــــهغ
لانعّ ،دعب هث ،دسٓ لاّ سهيٓ لا لطف ًمّ ،دعت لاّ ٙصتح لا هعى ًم ائلع ُب ًّم ام ٙلع لىاعتّ ُىاشبض لله سهػلا لّأ
هلضّ ُٔلع للها ٙلص دنمح ائبى لْكب
" : للها سهػٓ لم عايلا سهػٓ لم ًم
"
اىّسنغ ًم ٛاشإ ولنم ام لن ٍٕ تانلهلا ٌلأّ ،
لىإ سٓدكتلاّ ٌافسعلا ٕىاعم ٙسمأّ سهػلا تازابع لهب ودكتأ ٕىإف ،لٔنلجا ارَب فاترعلاا ضعب ٍْ سهػلا ٌلأّ ،لٔنلجاب لضافلا اىذاتضأ
ِدمح دنمح زْتندلا ذاتضلأا لىإ لكتيٓ ٌأ لبق لاماهتم ِاسٓ ٌأ ٙيتمّ لنعلا ارٍ ظضأ عضّ ٖرلا ،للها ُحمز
اىؤاعدّ ،ُٔلع ٘حمز فلأف ،اٍدز ًع لاعفلأا صذعت ّ اٍدع ًع تانلهلا صذعت ائلع ُلٜاطف ٌلأّ ،ٙلعلأا لٔفسلا
"
في ٕبز ُلعدا ٌأ
ٙلعلأا عّدسفلاّ دللخا ٘يد ."
ايىايتما مدصأّ اىسهغ صلاخ ُدْى انن
ًٓصلا ٖزصع زْتندلل اسهػف ،ُٔف زاسنتضلااّ لنعلا ارٍ ٙلع فاسغلإا لبق ٖرلا
ِاسٓ ابم ُتبرخ ًم ٘ضازدلا ِرٍ تآْتلمح ُٜاسثإّ ،لنعلا ارٍ ٛاطخأ حٔشصت ٙلع نيطلما ِسَضّ ُتعداسمّ َُٔدْت ًطس ٙلع ُل حصفأّ حصأّ لطفأّ بطىأ .
اَب للعت ام لن هَلنتحّ ،اٍزاهفأ بْٓصتّ ٘لاضسلا ِرله هَتعداسم ٙلع ٘ػقايلما ٘يلج ٛاطعأ لن سهػى انن
ماػم ًم اَتػقايبمّ
.
،اصْصخ ٘ٔضأطلا وْلعلاّ مْكلحا ٘ٔلهبّ امْنع ٘عمالجاب ينفظْلماّ ٗرتاضلأا لن لىإ اىسهغ ودكى ٌأ ٙطيى لا انن
دٔعب ًم ّأ بٓسق ًم لنعلا ارٍ شانجإ في هٍاض ًم لنّ ،ائلع لطف بساص لن لىإ اسهػف ، تابْعصلا ًم يرجهلا ايل اْلَض ًٓرلا .
نورش ةنيسح
A I D P: Association International du Doit Pénal.
C J C E: la Cour de Justice des Communautés Europeennes.
Clunet: Journal du Doit International Privé.
C I J: la Cour International de Justice.
Dalloz: Recuiel Périodique.
Éd: Editions.
Ibid: Meme Reference.
J C P: Juris Classeur Periodique(Semaine Juridique ).
L G D J: Librairie Générale de Droit et de Jurisprudence.
OP Cit: Ouvrage Cité.
O P U: Office de Publication Universitaire.
P: Page.
P U F: Presses Universitaire Français.
R C A D I: Recueil des Cours de l' Acadimie de Droit.
Rec: Recueil.
Rep: Report.
R G D I P: Revue Générale de Droit International Public.
T: Tome.
Vol: Volume.
٘مدــــــــكم
1915 1989
316
( 24
)1
132
1996
2000 1
07
( )2 ( 2
)3
1 2
2006 3
2
3
2
ٖدَٔنتلا بابلا
ٕٜايلجا ٌْىاكلل ٘ٔضاضلأا ئدابلما ٙلع اٍيرثأتّ ٘ٔلّدلا تأقافتلاا
لّلأا لصفلا :
٘ٔلّدلا تأقافتلال ٕىْىاكلا واظيلا
ٕىاجلا لصفلا :
خأت سٓ
٘ٔلّدلا تأقافتلاا ٙلع
ٕٜايلجا ٌْىاكلل ٘ٔضاضلأا ئدابلما
٘ٔلّدلا تأقافتلال ٕىْىاكلا واظيلا
( )1
( )2
1
1949 1966
1968 1969
85
79 09
27 1980
30
35 82
02 2000
111
( )2
1
( )3
01 2
1987 34
1
2001 64
1998 96
01 2007
259
2
2005 3
32
( )2
( 1986
)3
( )4
2 1969
1986
Accor Verbal
( )5
1
1990 2
57 58
98 3
63 4
57
5
51 52
11 15 14
25
3
Gentlemen's Agrement
( )1
1
117 120 59
69
( )1
Accord acte
Charte Acte
Déclaration Protocole
40
( )2
Traités Lois Contrats
Traités
1999 1
489
31 32 260 2
( )2
( )3
1
Acte Subjectif 1998
740 1815 2
1899 1907 1919
1945
1969 1982
43 44
3
280 C I J, Recueil, 1951, P23.
( )2
30 1856
Raités Plurilatéraux
Formel Accord en forme simplifieé ou Executive
Agreement
38 1
55 2
58 69 70
( )2
( )3
129 1
46
260 1984 2
127
264 47
3 Balladore Pallieri, La Formation des Traités dans la Pratique Internationnale Contemporaine, Paris:
RCADI, Vol 74, 1949, PP 465-545.
( )2
( )3
( )4
1
49
265
2 Abdelmadjid Djebbar, La Politioue Conventionnelle de l'Algerie, Alger O. P. U, 2000, P 296. 133 3
504
53.54 112
132 133 505 4
136 52
53
267
Le
Dispositif Provisions
Clauses Finales
Annexe
( )1
( )2 (
)3
12
1
267 2
41 3
507
144 114
62 63
( )3
( )4
( )5
56 1
268
57 2
268
3
511 45
58 59
158 4
1996
2004 5
93
524 120
( )2
( )3
46
( )4
=Pierre – Marie Martin, Droit International Public , Paris Masson, 1995, P 128.
137 1
76 2
3
521
271 109 4
123
Jean Hostert, Droit Internationale et Droit Interne dans la Convention de Vienne sur le Droit des traités du 23 mai 1969, Paris: A F D I, 1969, P 92 et st.
80
( )2
15
275 1
276 140
59 2
94 145
2002 71
276
23
( )2
54 1
94
145 71
186
138 Pierre – Marie Martin, OP Cit, P 129 .
57 2
72،73
517 189
101 137
138
06
142 1
151 518
206 282
283
1973 474
( )2
( )3
( 48
)4
( )5
( )6
217 1
2
147
528 3
283 284
142 219 4
49 5
118 6
119
( )2
53 50
( )3
1
289 232
236 2
289
02 2007
60
61 53 3
65 66 67 68
241
( )2
( )3
1 Pierre – Marie Martin,OP Cit, P 137.
24 2
25
28
164 123
77 290
145 3
146 557
34 38
( )2
37 34
38
( )3
296 1
257
66 286 2
73
148 149 301 3
( )1
2
( )2
3
( )3
4
( )4
113 1
114 322
14 2
114
324 3
117 4
323
6 60
( )2
( )3
ٕىاجلا حشبلما :
تأقافتلاا صنسم
ٕلّدلا في ٗ
ٕلخادلا ٌْىاكلا
324 1
325
118 2
119 02 3
2007 197
129 130 332
Le Dualisme
( )2
( )3
1
27 1
25
23 2
Dionisio Anzilotti, Cour de droit international, Paris : Editions Panthéou-Assas, 1999, P 61.
83 3
37
18 48
34 04
2006 54
55 63
( )2
3
( )3
( )4
1
1 Mosler Hermann, L'application du droit international public par les tribunaux nationaux, Paris: R P C, 1957, P 633 et st.
23 2
3 Charel Rousseau, Droit international public, Tome 1, Paris: Sirey, 1970, P 39 et st.
24 25 1999 4
71
1980 79
116
( )1
3
1961
( )2
25 1
82 25 2
64 65 Dionisio Anzilotti, OP Cit, PP : 62, 63.
( )2
71 1
20 2
Le Monisme
( )2
26 1
27
77 2
25 26
55 Dionisio Anzilotti, OP Cit, P 50.
( )2
Pacta suntnservanda
( )3
( )4
2003 1
34 55
Dionisio Anzilotti, OP Cit, P 50.
2 Charel Rousseau, OP Cit, P 42 et st.
36 3
33 4
( )2
( )3
( )4
28 1
Dionisio Anzilotti, OP Cit, P 51.
1994 2
34
3 Dionisio Anzilotti, OP Cit, P 52.
01 4
1994 37
90
( )2
( )3
( )4
( )5
39 1
409 2
2000 112
2005 31
3
1999 532
196
4 Dionisio Anzilotti, OP Cit, P 51.
02 5
07 2005
110
( )2
1 Charles Chaumont, Recueil des cours de l'académie de droit international, Tome 1, Paris: R.C.A.D.I,P
29.
26 1929 2
24 25 92
( )2
( )3
25 1
41
51
2
25 3
1926 06
1930
1930 18
1951
1952
1815 1948
10 01
25 1949
28
08 01 32
33 38
( )1
( )2
45 1
1936 2
47
1928
1999 51
1922 1963
1
97
2
( )1
( 1988
)2
1971 151
1948
( )3
( )4
74 1
75 99 2
56 3
57 79
100 4
25 08
1949
10 01
28 01
08 01 1976
( )2
132 1996
( )3
77 1
57 2
2003 3
100
132
هطكلا لّلأا
ٕٜاصلجا ٕضاكلا وامأ ٘ٔلّدلا تأقافتلال سغابلما لٔبطتلا
بابلا لّلأا : نيطْلا ٕٜاصلجا ٕضاكلا وامأ ٘ٔلّدلا تأقافتلاا ذافى
ٕىاجلا بابلا :
نيطْلا ٕٜايلجا ٕضاكلا وامأ ٘ٔلّدلا تأقافتلاا يرطفت
هطكلا ٕىاجلا
ٕٜاصلجا ٕضاكلا وامأ ٘ٔلّدلا تأقافتلال سغابلما يرغ لٔبطتلا
بابلا لّلأا
:
٘ٔيطْلا ٜ٘ٔايلجا ينىاْكلا لضايتل ٗادأن ٕلّدلا ٕٜايلجا ٌْىاكلا
ٕىاجلا بابلا :
٘ٔيطْلا ٜ٘ٔايلجا ٗدعاكلا عْضْمّ لهغ ٙلع ٘ٔلّدلا تأقافتلاا يرثأت
٘تماــــــلخا
2
3
165
1996
5
6
7
1 132
1996
2 165
01 1996
3
4
6
87
!!
عداسلما ٘نٜاــــــــق
أىاث / زْتضدلا : 1996 28
1996 76
1996 اجلاث /
٘ٓسٜاصلجا ٘لّدلا فسط ًم أَلع مداصلما ٘ٔلّدلا تأقافتلاا :
01 09
1948 63
338 11
1963 66
1963
02 25
1926
63 340 11
1963 66
1963 03 07
1956 63
340
11 1963
66 1963
04 30
1921
12 1947
63 341 11
1963 66
1963
05 11
1933
12 1947
63 341 11
1963 66
1963
06 18
1904 04
1949 63
341 11
1963 66
1963
04 1949
63 341 11
1963 66
1963
08 21
1950 63
341
11 1963
66 1963
09 19
1925
11 1946
63 342 11
1963 66
1963
10 13
1931 11
1946
63 342
11 1963
66 1963
11 30
1961
63 343
11 1963
66 1963
12 21
1965 66
348
15 1966
07 1967
13 14
1960
68 581
15 1968
87
1968 14 16
1976 80
14 26
1980
05 1980
15 30
1973
82 01 02
1982 01
1982
17 10
1984
89 66
16 1989
11 1989
18
16 1966
89
67 16
1989 11
1997
19 08
1977
89 68
16 1989
20 1989
20 1945
80 14
26 1980
05 1980
21 10
1968
94 287
21 1994
62 1994
22 20
1988
95 41
28 1995
09
1995 23 1995 95
157 03
1995
31 1995
14 1963
95
214 08
1995 44
1995
25 16
1970 95
214 08
1995 44
1995
26 23
1971 95
214
08 1995
44 1995
27 24
1988
95 214
08 1995
44
1995 28 01 1991
96 80
10 1996
11 1996
29 17 1979
96 145 23
1996 26
1996
30 14
1973
96 289 20
1996 51
1996
31 10
1988 97
373
30 1997
65 1997
32 22
1998
98 413
07 1998
93 1998
2003 04
128 19
2004 26
2004
اعباز /
ٗدشتلما هملأا عقْم ًم ٘ٔلّد تأقافتا :
http:// www.un.org
01 1931
02 1936
03 1937
04 1953
05 1957
06 26
1968
07 1977
08 15
1977
26 1979
1987
10 1988
1994 25
2000 17
1998 01
2001 2005
اطماخ / ينىاْكلا :
01 66
155 08
1966
49 11
1966
53 04
1975
03 77
54 01
1977
28 06
1977
04 79
249 01
1979
50 11
1979
05 84
165 14
1984
29 17
1984
06 90
15 14
1990
29 18
1990
07 90
359 10
1990
50 21
1990
08 92
03 30
1992 93
05 19
1993
09 95
11 25
1995
11 01
1995
10 95
12 25
1995
11 01
1995
11 95
41 28
1995
07 1995
12 99
08 13
1999
13 02
127 07
2002 23 07
2002
14 04
15 10
2004
71 20
2004
15 04
18 25
2004 83
26 2004
18 05
02 06
2005
11 09
2005
19 05
06 03
2005
59 28
2005 05
17 31
2005 02
15 2006
20 06
01 20
2006
14 08
2006
21 06
09 15
2006
47 19
2006 06
20 11
2006
80 11
2006
22 06
22 20
2006
84 24
2006
23 06
23 20
2006
84 24
2006
24 08
09 25
2008
21 2008
25 58
1937 95
2003
2006
- II عداسلما ٘نٜاق :
لاّأ /
٘ٔبسعلا ٘ػللاب بتهلا :
01 2007
02 2007
2000
04 1999
05 2003
06 1999
07 08 04
2004 09 02
2005
10 1998
11 1994
12 2005
13 2003
14 2005
15 04
2008
16 1994
17 1998
18 1970
19 1990
22 1985 23 1996 24 2000
25 2008
1993
26 03
2004
27 1995
28 01
1989
29 01
1999
30 1984
31 2003
32 2002
33 2004
34 2002
35 1993
2003
37 2005
38 1998 39 2006
40 2004 41 1992
42 2008
43 05
2003 44 01
1980
45 2003
46 1964
47 2007
48 1993
49 02
50 01
1953
53 1998
54 2006 55 56 1986
57 1985
58 1986 59 04
1969 60
61 1998
62 2008
63 1971
64 1997
65 2003
66 2006
67 2006
1994
69 08
1992 70 2005
71 2004
72 2003
73 2006
74 1998
75 2006
76 1979
77 2004
78 1989
79 80 2002
81 2004 82 2006
83 2007 84 1977
85 2002
86 03
2001
87 1988
90 2001
91 2005 92 05
93 1997
94 1991
95 2002
96 2003
97 1974
98 01
1994 99 03 2003
100 01
101 2006
102 1984
1981
104 1993
105 1973
106
107 2000
108 1963
1998 2000
109 1982
110 02
2007
111 02
2000 112 1999 113 1987
114
115 1984
116 1999
117
118 2001
121 1998
122 1988
123 01
1997
124 2002
125 2007
126 126 2005
127 1994
128 1989 129 2008
130 2007
131 1992 132 1983
133 2007
2002
135 2002
136 1987
137 02
2000 138 1994
139 2008
140 2000
141 2007
142 02
1999
143 2007
144 02
1977
145 01
1977
146 1983 147 1992
148 1959 1960
149
150
153 05
1992
154 2003 155
2005 156 1815
1985
2005
157 2004
158 1989
159 2004
160 2007
161 2004
162 2005
163 1991
164 02
2005
165 2004
2007
167 01
1999
168 03
1966
169 1992
170 1989
171 01
1980
172 2008
173 2006
174
2002
175 1988
176 01
1995
177 1999
178 1991 179 2000
180 01
1992
183 06
1998
184 2005
185 2007
186 2000 187 2003 188 1986
189 1988
190 02
1992
191 1990
192 01
1993
193 2004
194 1992
195 2004
196 2005
2002
198 2002
199 1996 200 1980 201 2002
202 1990 203 1983
204 01
1966 205 1994
206
207 02
2007
208 01 2007
209 2005
210 2003
211 1997
214 1969
215 02
2005
216 1980
217 2007
218 01
02
2007
219 02
2006 220
221 1987
222 04
2006
223 2008
224 2004
225 1982
226 2001
227 02
1991
229 1971
230 2002
231 1952
232 2003
233 1989
234 1986
235 1987
236 1989
237 1991
238 09
1986
239 11
2005
240 1995
241 2001
242 1995
243 2008
244 2007
247 2002
248 2005
249 2006 250 251 02
2007 252 1999
253 01
1993
254 2005
255 2004
256 2003
257 2003
258 2003
259 2008
2005
261 1992
262 1962 263 1942
264 2008
265 1993
266 1961
267 02
1994
268 2001
269 1986
270 2002
271 2003
272 02
2007
273 02
2007
274 2008
275 2000
1989
279 2006
280
281 02
2002
282 2003
283 2003
284 03
1983
285 1984
286 1976
287 03
1997 288 1995 289 2006
290 2001
291
2005
293 01
1987
294 295 1965
296 2004
297 2001 298 2002
299 1998
300 1981
301 2002 302 1998
303 2007
304 2007
305 1999 306 2003
309 1987 310 2008
311 2008
أىاث /
٘ٔعمالجا لٜاضسلا :
أ -
ِازْتندلا لٜاضز :
01 2003
02 1987
03 1995
04 1961 05
06 1989
07 1996
08 2006
1987
10 1999
11 2002
12 1990
13 2000
14 2002
ب - يرتطدالما لٜاضز :
01 2003
02 1980
03 1992
04 2003
05 2006
06 2006
07 1990
10 1996
اجلاث / تلااكلما :
01
14 2006
02 02 34
1992
03 03
2008
04 2002
05 04
2006
06 07
1992
07 39
02
1996 08 15
2002
09 44
01 02 2001
19 02
2003 11 01
02
13 1963 1964
12 33
35 1979
13 02
2005
14 I C C
01 01
2004
15 33
32 1976
16 04
2006
17 38
2003
18 53
1983
19 2005
20 2002
21 01
2004
22 1998
02 27
2003
29 2007
25 29
333 2006
26
2007
27 01
27
2003 28 09
2007
29 01
10 2002
30 03
1989
31 25
107 2005
32 1987
33 48 02
2005
34 44
2001
02 02
1998 36 2000
37
2003
38 04
2004
39 29
2007
40 29
02
2005 41 03 27
2003
42 05
06 1990
43 1984
44 22
04 1998
45
2000
46 44
01 02 2001
2005
49 02
27
2003
50 05
06 57
1977
51
2007
52 01 18
1948
53
28 1972
54 01
1995
55
2007
56
2007
57 08
166 2006
59 21
2002
60 40
1984
61 05
2004
62 09 02
2001
63 27
2004
64 04
2006
65 01
2004
66 47
1987
67
06 1983
68 05
2002
69 01
2004
70
04 2006
73 02
02
2005
اعباز / تٔىترىلاا تلااكم :
01 12
2003
www.elmostakbel.com
02 12
2006
www.arabicleagueonline.org.
03
www.ahram.org.eg/archive/ 03/01/2002.
04 22
2008
www.mondiploar.com
05 2001
www.methaq.org
06 08
10 2008
www.erstlaws.com
07 23
2002
www.arablawinfo.com
08 02
2005
www.sihrc.org/arbic/publication
09 45
46 2003
www.cihrc.org/periodicals
01 01
1989
02 01
1990
03 03
1994
04 02
2000
05 01
2003
06 06
2005
اضداض / تازْػيلماّ لٜاثْلا :
01 01
1997
02 2002
03 1948
1991
1993
04 02
05 20
21
06 05
1997
07 /03/INF/2000/PCNICC
02 30 2000
اعباض /
٘ٔبيدلأا ٘ػللاب عداسلما :
A - les livres :
01 - Abdelmadjid Djebbar, La Politioue Conventionnelle de l'Algerie, Alger O. P. U, 2000
02 - Ahmed Mahiou, La constitution Algérienne et le droit international , Paris:
R.G.D.I.P, 1990.
03 - Alain Ondana, La cour de cassation et la place respective de la constitution et des traités dans la hiérarchie des normes, Paris: R.G.D.I.P, Tome 104, 2000.