Sociaaleconomische uitdagingen voor 2019 en impact van het monetair beleid van de ECB
VBO – Strategisch comité van 15 januari 2019
Pierre Wunsch
Gouverneur
-60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120
2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024
Na de aankondiging van het APP (jan. 2015) Eind 2017
Vóór de Raad van juni 2018 Eind 2018
Rente op de depositofaciliteit Daggeldmarktrente (Eonia)
Verwacht verloop van de daggeldrente
Monetair beleid blijft accommoderend
► Einde van netto-aankopen betekent niet het einde van QE: de balans van het Eurosysteem blijft geruime tijd na de eerste renteverhoging op een stabiel peil
► Beleidsrentes blijven ten minste de hele zomer van 2019 onveranderd, en in ieder geval zo lang als nodig om de aanhoudende en duurzame terugkeer van de inflatie te verzekeren
Activa-aankopen
(in € miljard)
Verwacht rentepad
(in bp)
-500 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
2015 2016 2017 2018 2019
(Verwachte) gecumuleerde herinvesteringen (Verwachte) gecumuleerde terugbetalingen (Verwachte) gecumuleerde nettoaankopen
(Verwacht) uitstaand bedrag van de effecten portefeuille
Lage onderliggende inflatie suggereert dat
het wegwerken van de onderbenutting in
de economie een traag proces is…
… terwijl risico’s van buitenaf de
economische vooruitzichten bedreigen (Brexit, US,
handelsoorlog) …
… en inflatie in lijn met onze doelstelling
nodig is om een volgende recessie te
bekampen.
Waarom zo’n soepel monetair beleid?
Kansverdeling van de inflatieverwachtingen
(enquête bij economisten, %)
-1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0
Inflatie Onderliggende inflatie
Bronnen: ECB, Thomson Reuters.
50 51 52 53 54 55 56
Inflatie in het eurogebied
(%)
Wereldwijde productie PMI
0 10 20 30 40 50 60
2001 2004 2007 2010 2013 2016 2019 Binnen vijf jaar zal de inflatie 1,4% of minder belopen
Binnen vijf jaar zal de inflatie 2% of meer belopen
Belgische bedrijven trekken zo profijt van de lage rente en de aantrekkende kredietgroei
0 1 2 3 4 5 6
2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Bronnen: ECB, NBB.
1 Indicator van de kost van nieuwe bankleningen, alle looptijden samen
-4 -2 0 2 4 6 8 10 12
België - waarvan looptijd van ten hoogste één jaar België - waarvan looptijd van één tot vijf jaar België - waarvan looptijd meer dan vijf jaar België
Eurogebied
Rente op bankleningen
1(in %)
Kredieten van ingezeten banken aan niet- financiële ondernemingen
(maandgegevens, veranderingsperecentages op jaarbasis en bijdragen)
90 95 100 105 110 115 120
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 r 2019 r
BE DE FR NL EA
De Belgische economie is gestaag gegroeid, maar trager dan de meeste buurlanden en het eurogebied
Bbp naar volume
(index 2007=100)
Bronnen: Eurostat, Eurosysteem, INR, NBB.
1 De Belgische uitvoer- en investeringscijfers werden gecorrigeerd voor de specifieke transacties van grote investeringsgoederen met het buitenland.
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Frankrijk België¹ Duitsland Nederland Particuliere consumptie Publieke consumptie Investeringen Netto-uitvoer
Voorraadwijzigingen Bbp groei (in %)
Componenten bbp-groei 2015-2017
(bijdragen aan de gecumuleerde bbp-groei naar volume tussen 2015 en 2017, in procentpunt, tenzij anders vermeld)
Een aantal knelpunten moeten worden aangepakt om het Belgisch groeipotentieel te ‘unlocken’
ARBEIDSMARKT
PRODUCTIVITEIT
INFRASTRUCTUUR
BEGROTING
Om spanningen op de arbeidsmarkt tegen te gaan, moet het aanbod verder worden uitgebreid ...
2018 K3 2020 (EU target)
Totaal 70,1 73,2
Vrouwen 66,3 69,1
Ouderen (55-64) 50,4 50,0
Laaggeschoolden 46,5 NA
Verschil tussen
ingezetenen en niet-EU burgers
25,0 16,5
Werkgelegenheidsgraad voor bepaalde groepen en de doelstelling voor 2020
(in % van de overeenstemmende bevolkingsgroep tussen 20 en 64 jaar, tenzij anders vermeld)
Bron: Eurostat.
1 De vacaturegraad meet de verhouding van de openstaande vacatures tot de theoretische volledige werkgelegenheid (de ingenomen banen en de openstaande werkaanbiedingen samen).
Vacatureratio
1(kwartaaldata, seizoensgezuiverd)
0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0
2015K1 2015K2 2015K3 2015K4 2016K1 2016K2 2016K3 2016K4 2017K1 2017K2 2017K3 2017K4 2018K1 2018K2 2018K3
België Eurogebied
… en beter afgestemd worden op de arbeidsvraag
Onderverdeling van werkgelegenheid en werkloosheid naar opleidingsniveau
1(in %, 2017)
België
Werkzaam Werkloos
Laag 15 35
Middelhoog 38 39
Hoog 46 27
Bron: Eurostat.
1 Opleidingsniveau volgens de ISCED classificatie: lager secundair onderwijs of minder, hoger secundair onderwijs en hoger onderwijs.
Deelname in opleiding en training in de laatste 4 weken volgens opleidingsniveau
(in % van de bevolking tussen 25 en 64 jaar, 2017)
15%
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Laaggeschoold Middelhoog geschoold
Hooggeschoold
België EU EU2020 target
Productiviteitswinsten vereisen meer flexibiliteit en een betere ‘vermarkting’ van innovaties …
-4 0 4 8 12 16
UK DK FR NL EU¹ SE FI DE BE Bruto creatiegraad²
Sluitingsgraad³ Netto creatiegraad
Rotatie in de bedrijvenpopulatie
(in % van het aantal actieve bedrijven, 2016)
Bron: Eurostat, EU European Innovation Scoreboard 2018.
1 EU15 exclusief Ierland.
2 Aantal nieuwe bedrijven in t, in % van het aantal actieve bedrijven in t.
3 Aantal bedrijfssluitingen in t, in % van het aantal actieve bedrijven in t.
0 25 50 75 100 125 150
Verkoop van nieuwe (markt- of bedrijfs-)innovaties
Werkgelegenheid in kennisintensieve sectoren Uitvoer van kennisintensieve diensten
Uitvoer van medium- of high tech producten
Aantal internationale PCT- octrooiaanvragen
Opportuniteitsgedreven ondernemerschap R&D-uitgaven in de bedrijfsomgeving
Innovatie in België, relatief t.o.v. EU
(index, EU2017 = 100)
… alsook het wegwerken van bottlenecks op het vlak van infrastructuur
Enquête i.v.m. mobiliteit en investeringsbeslissingen
(in % van de respondenten)
Bronnen: CREG, European Energy Exchange, Perceptieonderzoek CSA in opdracht van Ernst & Young (2017).
1 Dagelijkse prijzen voor levering van elektriciteit in de maand november, december en in het eerste kwartaal van 2019.
Elektriciteitsprijzen voor levering op een specifieke termijn
1(dagelijkse slotnoteringen, euro per kWh)
45% 65%
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Alle respondenten
(208)
In België gevestigde respondenten
(116)
Mobiliteit heeft een positieve invloed op de investeringen in België
Mobiliteit heeft geen echte invloed op de investeringen in België
Mobiliteit heeft een negatieve invloed op de investeringen in België
Weet het niet 0,00
0,05 0,10 0,15 0,20 0,25
Levering: nov-18 dec-18 K1 2019 BE
FR DE NL
La rareté des terrains a tiré le prix des logements à la hausse
0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000
1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Prix des terrains à bâtir Prix des logements Indicateur des coûts de construction
Prix des terrains et coûts de construction
(indices 1973 = 100)
Sources: ABEX, NBB.
73% de la hausse du prix réel des logements en Belgique depuis les années
1970 serait due à l’augmentation du prix des terrains, contre 27% pour les coûts
de construction
Grotere efficiëntie van de overheid is de sleutel om
overheidsfinanciën verder gezond/groeibevorderend te maken
-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1
50 60 70 80 90 100 110 120 130
2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018r
Eurogebied - begrotingssaldo (rechteras) België - begrotingssaldo (rechteras) Eurogebied - overheidsschuld (linkeras) België - overheidsschuld (linkeras)
Financieringssaldo en geconsolideerde brutoschuld van de overheid
(in % bbp)
1 2 3 4 5 6 7
LU NL DE UK SE IE DK AT BE FR ES PT EL IT
Bronnen: Eurosysteem, WEF (Global Competitiveness Report), NBB.
Algemene efficiëntie van de overheid
(enquête in 2017, beoordeling op een schaal van 1-7)