ا ا و ا ا ةرازو ،س تﺡ ﻡ )
!ا"#ا (
ةـــآـــ
%ا م'او باد*ا +ﺏ ﻡ-.ﻡ ا/'ی-او ع%ا 23
ةد45 67
ـــ ــا
ف9 :ﻡ
یا یز ا
عـا
فاهأ ﺕ ! "اا ل$ﺕ%ا رود ! )* ا + ا
,ی-ا./ا ,0ا ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا .
-ا./ا ت%$ﺕا ,آ67 ,ﻥا ,ﺱارد .
9:ﺱ ,"1;ا ,ییا
"ا مأ ,*/
,ﻥ=ا :
ﺕاورز ر
?یی@7 ج7 ,0/7 0ا B"0 ا ذ ﺱأ
ـ-ر
يرEﺱ د"
0ا B"0 ا ذ ﺱأ 9:ﺱ ,0/7
ـ!6
ر6@ ,یدﻥ 9:ﺱ ,0/7 ة ةذ ﺱأ
ـ*
,1رارز زو!
9:ﺱ ,0/7 ة ةذ ﺱأ
ـ*
ﻡ#ا 72ا 2009
– 2010
! )* ا + ا فاهأ ﺕ ! "اا ل$ﺕ%ا رود -ا./ا ,0ا ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا
,ی .
-ا./ا ت%$ﺕا ,آ67 ,ﻥا ,ﺱارد .
9:ﺱ ,"1;ا ,ییا
یـﺕو =ـ
:
ا و +Bﺏ CDEأ :ﻡ لوأ .
ر'آ-ا ذJا 'ه ی- د"
يرEﺱ
LMا'ا 6ا اNه O فBا O C ي+5 ی'ا Qیر-ا تا'7
C#Bﺕ O !ا-ا
Sﺹ O و ـی'ا
6ـــــــ
ّ
WNآ 6ی"#ا +Bﺏ م-.ﺕأ
، ت%Dﺕا آ5 ل و تار9إ +
3Yا یی-ا ،!ا"#ا -
ه'ﻡ-3 ا ت[42ا O ،
4ﻥوﺕ Oو ، ـ
ﻡ ـ
ناو +Bا Cوأ ^یأ يNا ،مرا' ي-4ﻡ ﻡز و .ی-D
ﻥ# C'3وو Cﺕ-2ﻡ %' _4ﻥ%
6ا اNه 47ی نأ 63 .
F!
ـ ی ا س ـ
ت :
ا ـ ـ ,
...
أ
لوHا بـJا :
يـ)*ا Kﻥـ/ا
لوHا L$Eا :
ع ,ﺱارا
%وأ .
,=;ا یﺕ
...
...
...
...
...
...
....
. 1
ﻥN ـ
,ﺱارا ت! .
...
...
...
2
PN ـ
عا ر ا بJﺱأو ,هأ .
...
...
4
07ار ـ
,ﺱارا فاهأ .
...
...
...
4
BهEا یﺕ .
...
...
5
ﺱدﺱ
,7ا تﺱارا .
...
...
...
15
ﻥPا L$Eا :
)* ا + " ي)*ا ثا ا
%وأ .
)* ا + ا مFE
...
...
...
...
...
18
ﻥN ـ
B)* ا ! + ا ,ﺱار7 , Fا ,ﺱا Lاا .
...
...
...
...
19
1
=یدااو آرا Lا .
...
...
...
19
2
,یJ;ا Lاا .
. ..
...
...
23
3
,ی)*ا Lاا .
...
...
...
29
4
Bﺕو ,61* .
. ..
...
...
...
...
32
ـPN
)* ا + ا ت%/ .
. ...
...
...
...
34
WPا L$Eا :
)* ا ل$ﺕX ي)*ا ثا ا
%وأ .
)* ا ل$ﺕ%ا ,ه
. ..
...
...
37
1
)* ا ل$ﺕ%ا 9ی0ﺕ .
. ..
...
...
...
37
2
)* ا ل$ﺕ%ا ﺹ*@ .
..
..
...
...
38
3
)* ا ل$ﺕ%ا [-$ .
...
...
..
39
4
\!اهأو )* ا ل$ﺕ%ا ,هأ .
..
. ..
....
...
...
39
5
)* ا ل$ﺕ%ا 9-]و .
...
...
...
...
42
6
)* ا ل$ﺕ%ا طﻥأ .
...
44
7
)* ا ل$ﺕ%ا L-ﺱو و قa .
...
...
...
. 46
8
)* ا ل$ﺕ%ا عاﻥأ .
...
...
...
49
9
)* ا ل$ﺕ%ا ! ةN3ا Lا0ا .
...
...
...
. 53
ـﻥN
)* ا ل$ﺕ%ا تی)ﻥ .
...
...
...
53
1
,ی" ا ,ﺱرا .
...
...
...
54
2
,Pیا ,ﺱرا .
...
...
56
3
)* ا ل$ﺕ%ا تی)* ,Pیا ,ی*ا ت7را .
....
...
....
60
ـPN
,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا ! )* ا ل$ﺕ%ا ,/ﺕا ﺱإ .
...
...
..
61
1
ل$ﺕX ,/ﺕا ﺱ;ا ,:dا .
...
...
...
61
2
ل$ﺕ%ا ,: دا@إ Lﺡا .
...
...
62
3
)* ا ل$ﺕ%ا ت10 .
...
...
...
...
...
64
4
/ا ل$ﺕ%ا [-$ .
...
...
64
f7اا L$Eا :
"اا ل$ﺕ%ا f1اوو ,ی-ا./ا ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا ! )* ا + ا
%وأ .
ا
,ید$ 1%ا تﺱ3" ﺕاا
...
. ...
...
66
1
ﺕاا ا مFE .
..
. ...
...
66
2
-ا./ا ! ﺕاا ا ئدJ و ت0 .
...
...
...
67
3
,ی-ا./ا ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا ! ﺕاا ا B0 .
..
...
...
68
4
! "اا ل$ﺕ%ا f1او .
ﺕاذ ةا ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا
...
...
...
72
5
,ید$ 1%ا تﺱ3" ﺕاا ا ت0ی6ﺕ h و د07أ Bﺕ .
. ...
. 73
ـﻥN
,ید$ 1%ا تﺱ3" آا %ا ا .
...
...
...
74
1
-ا./ا ! آا %ا =Eا ر"Jﺕ .
..
..
...
...
74
2
-ا./ا ! ,آا %ا J:ﺕ .
...
...
...
77
3
آا %ا ا L] ! ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا .
...
...
80
4
ةا ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا ! \ﺕاد و "اا ل$ﺕ%ا .
آا ا
. ...
...
. 85
ـPN
,"=Fا ةد@إ .
..
. ...
...
88
1
ا نا ت*ﻥPا ,یا7 f -ا./" ,0ا عوHا .
....
...
. ...
88
2
@ %او يد$ 1%ا + ا ردا7 .
...
...
90
3
,"=Fا ةد@إ مFE .
...
...
91
4
,"=Fا ةد@إ L] ! ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا .
...
...
95
5
,"=Fا ةد@إ L] ! "اا ل$ﺕ%ا .
...
...
96
6
ا ةد@إ .
تﺱ3ا ,X ﺱا jإ ,"=F
...
...
...
...
98
ـ07ار
تﺱ3ا ,X ﺱا .
...
...
...
...
99
1
,X ﺱا .
ئدJاو فاهHا ،تﺱ3ا
...
...
...
...
99
2
,X ﺱ%ا L] ! ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا .
...
...
102
3
ﺱ3ا L] ! ,0ا ,آر6ا .
," ا ,ید$ 1%ا ,
...
...
...
104
,ـ$ﺹـdا .
...
...
105
1
ا ﻥ ی:او "=Fا Lی0 ا ?ﻥ7 .
,$ﺹd
...
...
....
105
2
,$ﺹdا ,ه .
...
...
...
107
3
Fﺡ/ﻥو ,$ﺹdا ! أJا طو .
...
...
...
..
111
4
,$ﺹdا L] ! ,ید$ 1%ا ,ﺱ3ا .
....
...
..
112
5
"=Fا Lی0 او ,$ﺹd" ,@ %ا تﺱ=0ﻥ%ا .
...
...
...
118..
6
تا+ ا lه L] ! ,و" ی/ا روا .
...
...
...
120
7
ةHا ,"ﺡا ! "اا ل$ﺕ%ا f1ا ةدا Lا0ا .
...
...
...
122
ا mdا L$E :
"اا ل$ﺕ%ا
، )* ا + ا و
,ی6Jا دراا ةرادإ
%وأ
,)* ا ها)ا و "اا ل$ﺕ%ا .
...
...
125
1
"اا ل$ﺕX دآ ,)* ا ,!Pا .
...
....
...
125
2
"اا ل$ﺕX دآ L0ا ت@ .
...
...
127
3
"اا ل$ﺕX دآ ةدا nﻥ .
...
...
...
132
4
oJا و ﻥﻥ;ا 0Jا .
)
=ی;ا (
ت"0"
...
...
....
135
ﻥN
.ـ
,ی6Jا دراا ةرادإ و )* ا + ا
...
...
139
1
+ ا ,/ﺕا ﺱإ و ,ی6Jا دراا ةرادإ .
...
...
....
139
2
ةد7 F 1X@ و + ا ةرادإ ت/ﺕا ﺱإ .
...
...
141....
3
+ ا ,و .
...
...
143
ـﻥPا بـJا :
ـﻥاـا Kﻥـ/ا
لوHا L$Eا :
,ﺱار" /F*ا رa;ا
%وأ
,ﺱارا ت%/ .
..
. ...
...
...
147
1
ي6Jا ل/ا .
..
. ...
...
147
2
!ا+/ا ل/ا .
..
. ....
....
...
. ...
147
3
*.ا ل/ا .
. ..
...
...
147
ـﻥN
9ی0 ا.
,ﺱارا ع ,آ67
...
148
1
-ا./ا ت%$ﺕا ط6ﻥ ,0Ja .
. ..
...
...
...
..
148
2
)* ا + ا .
-ا./ا ت%$ﺕا !
..
. ...
...
148
ـPN
,*0ا B$ﺕ .
...
...
152
ـ07ار
?F* .
,ﺱارا
...
...
153
تﻥJا f تاودأ .
...
...
...
154
1
,)ﺡXا .
...
...
154
2
,ـ"7ا .
. ..
...
...
...
154
3
ةر ﺱ%ا .
...
...
155
ﻥPا L$Eا :
ض@
تﻥJا
""ﺕو F
?- *ا Eﺕو
%وأ
ا ! ,d ا تاودHا ?- ﻥ L"ﺕو ض@ .
,ﺱار
...
...
...
157
1
,)ﺡXا ?- ﻥ L"ﺕو ض@ .
...
...
157
2
,"7ا ?- ﻥ L"ﺕو ض@ .
...
...
...
158
3
ةر ﺱ;ا ?- ﻥ L"ﺕو ض@ .
...
...
..
162
ـﻥN
,ﺱارا ت! ء ! ,d ا تاودHا ?- ﻥ ,61* .
. ...
...
190..
1
,-ا ,E" ,J*7 .
...
...
190
2
jوHا ,@Eا ,E" ,J*7 .
...
..
...
...
...
193
3
,ﻥPا ,@Eا ,E" ,J*7 .
...
...
194
ـPN
,ﺱار" ,0ا ,/ *ا .
...
...
...
...
195
,ـﺕـdا
...
...
197
fاا ,-1
...
...
...
199
لوا/او ل=Hا سF!
...
...
205
ا ـﺡXـ
....
...
208
,ـا :
ع'M'ﻡ 6+5 -.
_+5 dا –
لاز %و -
%ا م'ا ار-ا ت%#ﻡ هأ -ﺡأ eDﺏ
ص'Dgا Cو O ع%ا و ،ﻡ .
ذإ ،ا اNه ر'ﺕ و ةhB7ﺏ .ﻡ تارا Oإ اNه Lی
یا-ﺏ ة-ﺹJا آ O ﺏوروJا ت#ا C يNا iا dا ﺏ 5ﻡ 6+Bﺏو gیرﺕ jﺕرا ن.ا :ﻡ S[ﺕ ﻡو 17
. ا ﻡJا N
ا ار-ا ع'M'ﻡ 6 ي ار-ﺏ ﻥو.ﻡ ی'9 ة-و ع%
L#ا dا ارد Cﻥأ C kا را -ﺡ Oإ ،%ا dا )
نوأ میو
William
Ogburn
.(
%' i. :+ی ىEأ 4 :ﻡ %ا dا و 4 :ﻡ ع%ا :ﺏ طﺕر%ا اNه
ى+ا تﻥها )
%ا ،2ا ی+eا ،%ا ،یدD3
(...
ت# -ی-#ا L3ا'ا 4ﺡ9 ا
ی'7ا D -ﺏ ﺏوروJا .
لء2ﻡ C ترﺹ َـِ
: ةروM :ﻡ ﺹ ا تاdا C'ﺕ و 2eﺕ ،4 .
أ / 6E-ﺕ C7M و ،C 6ا ع%ا ن'2rا داوا لوﺡ يNا ما ر9Yا 'ه و 4
یآرود و Qآرﻡ ،_ﻥ'آ Oإ ن' ن :ﻡ ی+eا .
ضرأ O _ُﺕ ،Cﺕاد- ﻡ و Cﺡاﻡ ،dا تﻡ"ﻥ+ﺏ .ا uv ﺏ'أ : ا ﺡر
يدD3%ا C ﺏ ،%ا L3ا'ا دﺏأ :ﻡ -ﺏ 6آ 4ﺕا2eﺕ _2ﻡ ىآ ی+ ق2ﻥأ L3ا'ا .
اNه
ا ﺕ EJا ﺡﻥ :ﻡ Cإ ق
"
يدD3ا Ez ٍdﺏ ًﻥو.ﻡ ن'+ی ا dﺕ 6آ نأ ."
i /ﺏ و
C ث- ﻡ و E~ iﺏ :یdا :ﻡ يأ ل'ﺡ ي-.ا ف[gا –
:ا و :2آرﻡ :ﺏ -
-آJا O.ی ،
دو-ﺡ ﺕ 4ﻡ Dی ر- iا :ﻡ 'ه يدD3%ا و %ا :ﺏ 6Eا-ا نأ 47ﺏ ﺏ
. :!+
دeا 'ه يNا %ا :!+ . و 9 ادا-ﻡا ّ-ُی ،7ا 6ﻡا 'ه يNا يدD3%ا L#ا .
ﺹا'ا SNه iو (continuité)
ا :ﺏ 4 ﻥ+ﻡ dا +5إ ت-و ،%ا و يدD3%
رادﺏ ﺹgا ت.ا و تار-ا ا ی7ا egا :ﻡ 3[ﻥا ،یدD3%ا ت7ا 2ﺕ و ة
Qe7ا و ع%ا ث ﺏJا 4ﺕو .
_ها ا ی+eا ته2ا :ﻡ -ی-ا اNه Qﻥ
ةد.ا ،"e ا ،جﻥYا ةدیز ،6ا 7ﺕ LMا'ﺏ ...
7.ﺕ :ﻡ Cﺕزأ ﻡ و ،:یBا ن.ا 6!اوأ ت
م'ا Oإ 4 -َُی لازﻡ یرادإ و ی2ﺕ )
6 ا 7ا
Taylor
ا ةرادYا ،
Fayol
ر-ﻡ ،
ﻥ2ﻥYا ت3[ا ت ا مه ،Mayo
Maslow
.(
2ا ص ی ،تﻥادeا :ﻡ '#ﻡ ء.% ار9إ -ﺕ 7ﺕ ه ﺡ :ﻡ یدD3%ا 2rا
ﻥ[.ا 7ا فا-هأ ه ،7ﻡ ا-هأ وأ -ه م-gی ق 4ﺕ[eﺕ :7.ﺕو ه-ﺡ'ﺕ O 2r
4J Qأ ا .
ﺕه د''ﺏ %إ 4.. ﺕ :+ی % ن4ا ن ت"0ا لدJﺕ و ل$ﺕX L م)ﻥ
CﻥJ ،
7 ﻥ'+ا egا تﻥادeا -ﺡ'ﺕ نM :+ی j. Cﺏو EJا اN4ﺏ C'ﺕو :7.ﺕ نM اNآو ،
7ا تی'2ا 6آ 47ﺏ ث- ﺕ ا ت[eا gﻡ .
O یدD3%ا 2rا و ،ﻡ' 7ا تﻡ'ا لدﺕو لDﺕ%ا مﻥ هأ O ا-آhﺕ
ا 2 Dا ز4#ﺏ م7ا اNه CBﺕ Oإ :Dgا :ﻡ +ا هNی ،صE Cو ن2ﻥY
. % Cﻥأ +
تﻡ' لدﺕ و لDﺕا نود :ﻡ یدD3%ا 2r ةﺡ % WNآ ،D ز4 نود :ﻡ ن2ﻥ ةﺡ .
لDﺕ%ا ب/و ،تﻡ'ا لدﺕو لDﺕ[ لّ مﻥ د''ﺏ ن'هﻡ ،هرااو Cﺕاذ 2rا د''
7ا ب/ 7ی .
ا تاdا ةﺕو عر2ﺕ نإ 2ا ،ا ،7.
...
ن.ا :ﻡ ﻥا D7ا :ﻡ یا-ﺏ ا
تاء^eا هأ -ﺡأ یدD3%ا 2rا 6 ،:ـیBا -
L#ا -
SNه 4 Q+7ﺕ و 4 ث- ﺕ ا
ة2ا تاdا .
Dا و جﻥYا ت7.ﺕ -ﺹ O وأ ،2ا و ةرادYا ت7.ﺕ -ﺹ O ﻡإ L7
. WN
ﻥ'ا ﺹE ك[ﻡا رﺹ (flexibilité)
2ا ت#ﺕاا g ة"آر هرا ر- هJا :ﻡ
) iی'2ا ،ا 2ا ،یBا درا'ا 2ﺕ (...
6ﺹ ا dا Lﻡ ّ+ S'ﺕ :ﻡ -ﺏ% 95و ،
2rا j ﻡ .
.آ ﻥ'ا ﻡأ (valeur managériale)
2rا و 7ا ِ2+ُﺕ ،2ا ةد'# رآ و
یدD3%ا
ً^أ dا Lﻡ 6ﻡا .
ﺡ :ﻡ _.ﻥا -3 2rا ن'+ﺕ 2ا ﻥ'ﺏ
"
رﻥا "
ﺡ Oإ dا
"
Cـ3ا "
- ـdا ثا-ـﺡإ ـ -
. dا -ـّ+ﺕ Mو :ﻡ (subir le changement)
ـإ O
C 6eا Mو (provoquer le changement)
. ﺡ :ﺏ قeاو
"
ّ+ ا ـ "
و
"
ـ+ ا "
2ا زی
-ُّﻡ /و !.ﺕ لوJا ،: :ﺏ ةد''ا )
ّdا ( ﻡﻡ و jgﻡ فده د'D.ﻡ ﻥاو )
dا .(
7ا dا ﻡاﺏ 2ﺕو ةرادإ هأ :+ﺕ 7ه یدD3%ا 2rا
. 7ا d
i. ﺕ O ﺹﺡ ،C.ﺕ ةرادإو .اﻡو C jgا #ی ،تارgاو تاءاYا .ﺏ نh5 Cﻥh5 Wذ Cﺡ#ﻥ :ﻡ ّ- ﺕ نأ 4ﻥh5 :ﻡ ا ت. یدeﺕو 2ا eا .
-ﺡأ dا ﻡو.ﻡ -ﺕ ر9Yا اNه
ا'ا تﺏ'Dا هأ 4ﻥأ ،4یدeﺕ
) dا ﻡو.ﻡ (
S-ﺡ' ،2r يBا ن'+ E ج'7ﻡ
E* وأ 2 dﺕ يأ ل'eﻡ لﺏإ C7+ی .
C'ﻥ نآ 4ﻡ ،یدD3%ا 2rا 7ا dا نأ ل'.ا dﻡ % )
/ وأ ا5ﻡ
5ﻡ (...
C. رد وأ )
!" وأ 6ﻡ5 (...
ی ، 2r يBا ن'+ا 'ه لوJا و 2!ا C#ﻡ O.
.
Cإ 47ی و C7ﻡ أ-ی '4 .
و Cآاردإ ى-ﻡ O 3'ی یدD3%ا ت2rا dﺕ عوBﻡ يأ ح#ﻥو
4 يBا D7 ر%ا :ﺏ SNEأ .
ا لدﺕو لDﺕ[ م7ﺏ یدD3%ا 2rا یرااو د'و طﺕرا نإ ،4 :ﻡ تﻡ'
:ﺏ 3[ا ﺡ2ﻡ كاردإ ی ،ىEأ 4 :ﻡ egا تاdا Lﻡ +ا O ةر-.او 2ا ﻥ'ﺏو
لDﺕ%ا :ﻡ 6آ Eا-ا
7ا dاو .
j2ﻡ ' ﻥ O -
ﻥ'ﻥ3 هرا % ة+eا M'ﺕ C7ﻡ -D.ا
Mیر -
نأ ل'.ﺏ 3[ا اNه : ا :+ی )ﻥ
لّ0! ل$ﺕا م +
ا ! ,ﻥ =
,ید$ 1ا ,ﺱ3
را ﺱ%ا j"@ ةرد1و ,ﻥ .
ع'M'ﻡ د- ی 7ا dاو Eا-ا لDﺕ%ا يdﻡ :ﺏ L#ی يNا ر9Yا اNه 6Eاد
+5إ ﺕ ا ،7ارد )* ا + ا فاهأ ﺕ ! "اا ل$ﺕ%ا رود :
. اNه Oو
ناEJا ن[Deا و ،ي7ا ﻥ#ا 47ﻡ OوJا 2gا ،ل'D ار-ا _7ُّM سJا ﻥا-ا ﻥ#ا Lﺏ2او سد2ا .
ی ﻡ O 47ﻡ 6آ ى'ﺡا -.و :
لوJا 6Deا :
eا ت%ؤ2ا و +5Yا ض ،ار-ا ع'M'ﺏ ی DE
إ Mإ ،4ﺏ ﺹgا Jا هeا و تMeا -ی- ﺕ O
. و ار-ا فا-هأ ^یأ 6Deا :^ﺕ -3و
Oوv 27ﺏ 7ا dا و Eا-ا لDﺕ%ا ع'M'ﻡ ﺏ :.ﺏ :ار- ی-.ﺕ Lﻡ ،4هأ ) 7أ ارد (
ﻥ 27ﺏ 7ا لDﺕ%ا ت3'ﻡ و ، )
79و ارد .(
Deا
ا و ﻥا ن[
: 7ا dا :ﻡ 6+ ي7ا ثا 6 ا و ضﺏ %و7ﺕ
ﻥا 7ا لDﺕ[و ،لوJا .
Lﺏاا 6Deا :
6 DE یدD3%ا 2rا 4 ا 7ا تاdا gﻡ
م'ا Oإ ل[.%ا N7ﻡ ی!ا"#ا )
،ﺕاNا 2ا ،ت2rا [.ا ،+4ا ةدإ ،آا5%ا 2ا
Dﺹ'gا (
4 Eا-ا لDﺕ%ا -ﺹ O 4ﺡﺹ ا ت%' ا زاﺏإ Lﻡ ، .
Qﻡgا 6Deا :
ﻡ[ﻡ kﺏ :ّﺏ ،ار- ي7ا ﻥ#ﺏ iا لوJا با ل'D Ez 'ه و
ا-ا لDﺕ%ا تاdﻡ :ﺏ L#ﺕ ا 3[ا یBا درا'ا ةرادإ و 7ا dا ،E
. ل[E :ﻡ Wذو
تا5r قا :
dا ﻡو.ﻡ ،dا ةرادإ ،ةد.ا ،6ا ت ،7ا .ا .
Lﺏ2ا و سد2ا ن[Deا :
ﻥا-ا ﻥ#ا نDgی .
ار- #47ا ر9Yا دّ-ُﺡ لوJا :
4ﺕﺏ'ﺹ ،4ﺕ%#ﻡ 7ا ،تاودJا ،47ا ،ار-ا ع'M'ﻡ آBﺏ یا ،
. ّ ﻥا 6Deا ﻡأ
ار-ا تM و ت%ؤ2ﺕ ء'M O 4B37ﻡو ،نا-ا :ﻡ ة.2ا تﻥا 6 ﺕ و ض .
Jا ـ
لوHا ب :
ﻥ/ا ـ
)*ا K ـ
ي
لوHا L$Eا :
ﺱارا ع ـ
,
%وأ . ,=;ا یﺕ
ـﻥN . ,ﺱارا ت!
ـPN . عا ر ا بJﺱأ و ,هأ
ـ07ار .
,ﺱارا فاهأ
.
BهEا یﺕ
ﺱدﺱ .
,7ا تﺱارا
%وأ
,=;ا یﺕ .
:
2او یدD3%ا تاdاو ت%' ا ^E ''
- ا .
،'ا 4M و
:ﻡ C#ﻥأ ﻡ
uﺏ یدD3ا ﺏ 2ﺕ ة-ی-
،ت%#ا gﻡ -ی-Bا Q7 ﻥ+او 7ﻡ"ا 6ﺹا'eا لء^ﺕ Lﻡو
ا ل' ﺕو
،ةdﺹ ی3 Oإ و-ا L#
SNه 6 4 ﻥ+ﻡ i. ﺕ نأ یدD3%ا ت2rا _آردأ
ّ4ا ﻡJﺏ Q تاdاو ت%' ا :
،7.او ﺕﻡ'ا رBﻥا و یدD3%ا ت3[ا 6Eا-ﺕ مﻡأ
-ی-#ا يدD3%ا م7ا 4M ا .
'ه -ی-#ا L3ا'ا اNه Lﻡ + م'ا یدD3%ا ت2rا 4#47ﺕ ا 2ا زﺏأ :ﻡ 6و
لeا يBا ر%ا i. ﺕ Oإ !ا-ا 4
، ا O رد.ا Wذو ،49Bﻥ 'ﻥو 4یراا O ظe
و تار-3 O "آا ل[E :ﻡ 4ا-هأ ﻡ-g در'ا اNه ت39
. و ﻥ+ا يBا D7 ﺹأ اN4ﺏ
ا ـ ﺡhآ یر' ـ
يدD3%ا م7ا ت[E-ﻡو ﺹ7 هأ -
أو ،-ی-#ا ﺕ + ا ى'.ا
ـ ی'ه -ی-
ﻡ رو ی- ا 2rا ـ
4 .2ا ـ
.
ا"#او و ت%' ا SNه : ل"ﺏ _2 ! ﺡ ،ا یدD3%ا تاdا
ـ اNه 6 و
#ا تاdا :ﻡ لEدإ Oإ ة'.ﺏ و '-ﻡ 42eﻥ ی!ا"#ا یدD3%ا 2rا ت-و L3ا'ا ـ
یرN
2ا 4ﻥأ O ـ
اNه Lﻡ +ا -D3 7ا 4آه و ی -ی-#ا خ7ا
.
[ دا-ﻡا O و !ا"#ا یدD3%ا آ ا نأ را Oو
ع.ا O ة-ﻡ _ﻥآ د'.
ا ـ م
، ا ی"آﻡو و-ا +ﻡ يأ-ﻡ iو را-ﺕو ،jg
-Dا O ﺹ ا ت%' ا # نآ -.
،تاdا و !.7ا :ﻡ +ا : ت4أ نأ ا 4Mّو
،ت%[E%او تﻡزJا :ﻡ 22 ا
ة-ی- ت 7ﺕ ةروM مﻡأ ﻡ'ا یدD3%ا ت2rا _ i. ﺕ
،مزhا 43او dا
ّآ 65أ ر9إ اNه ءو C
47ﻡ ﺹE ة-ﺹJا :ﻡ آ O ی!ا"#ا و- ة-ی-#ا ت4'ا
یدD3%ا .
اـ dﺕ ت 47ﺕ !ا"#ا ﻡ'ا یدD3%ا ت2rا تNEأ ،S#ﺕ%ا اNه
4ﺏ2آا :^ی ﺏ ،ه2ﺕ أو ق9و ،4آهو ه7ـُﺏ ةآ ت%' ﺕ _-ﺡأ ،ﻡ5 7ﺕ و-ا و 79'ا :یدD3[ 7هاا تا Lﻡ +ا O ةر-.ا .
2ا اNه ر9إ Eا-ا 7ا لDﺕ%ا ّـُE O
– ی2ﺕ و 7ﺕ ةادأ CeDﺏ -
ﻥ+ﺏ
4 ی ا !Dgا ل[E :ﻡ ،7ا dا ﻡاﺏ فا-هJ i. ا و ا-ا رود C'gﺕ :
dا 6ﺡاﻡ g ﺏا و C'ا ،uا ،Q2 ا ،م[Yا .
ـEا-ا لـDﺕ%ا ن'آ -
أ ي
نآ 7ﺕ -
'4 ،7ا و %ا ت+ﻡ7ی-ا و ت[eا gﻡ 'ﻥ و ةhB7 Mرأ 6+Bی
ـﺏ ﻥ'7ا SNه 7ارد
"
یدD3%ا 2rا 7ا ـdا فا-هأ i. ﺕ Eا-ا لDﺕ%ا رود
ی!ا"#ا ﻡ'ا "
' تﻥآ ث[ C O3[ﺕ ٍ"آﻡ L.ی '
-
%وأ ،7ﺕ :
و ی"آا ةرادYا
ﻥ ،7ا dا ﻡﻥﺏ :
اEأ و ،آB يBا ن'+ا :
یBا درا'ا ةرادإ Dﻡ .
لDﺕ%ا :ﺏ L#ﺕ ا 3[ا SNه :ﻥ O ء'^ا j2ﺕ SNه 7ارد :M لو ﻥ ،C و
ر'Dﺕ iو ،7ا dا و ـEا-ا Lاود و ت2ﻡ 6eﺏ ء 7ا dا ثو-ﺡ نأ Sدeﻡ
4 :ﻡ %ا و یدD3%ا ،''ی-یYا ،2ا 47ﻡ ،egﻡ )
و- ة-ی-#ا ت4'ا (
و ،
ىEأ 4 :ﻡ یدD3ا و ـ7ﺕ فا-هأ iـ. ﺕ ءارو )
O حeﻥ%ا و 27ا
ة-ی- تﻡ-E ی-.ﺕ .(
ر9Yا اNه ﻥ
Oوأ ﺡﻡ e+ا
dا فا-هأ i. Eا-ا لDﺕ%ﺏ ﻥ%ا ﺕ 4.و ا
،7ا ارد
رو-ا - و WNﺏ ﻥ+ا - Cﺏ ط'7ا عوBﻡ
47ﺏ 3[ا 9 و ،dا .
ﻡأ
Dﺕ%ا رو-ا 9 O27 ﻥا ﺡا
7ا dا ق یBا درا'ا ةرادY .
-ا لا3ا :
-ﺡ يأ Oإ لDﺕ%ا ه2ی
Eا-ا یدD3%ا 2rا 7ا dا فا-هأ i. ﺕ
؟ی!ا"#ا ﻡ'ا ,"oﺱHا ,@Eا
:
- 'ه ﻡ رود
ا لDﺕ%ا Eا-
i. ﺕ dا فا-هأ
7ا
یدD3%ا 2rا ﻡ'ا
؟ی!ا"#ا - ﻡ 3[ا 9 لDﺕ%ا :ﺏ
Eا-ا dاو
یدD3%ا 2rا 7ا ﻡ'ا
؟ی!ا"#ا
-
7ا dا ق ،یBا درا'ا ةرادإ Dﻡ ى- لDﺕ%ا eو "ی يNا ﻡ
؟
ﻥN
,ﺱارا ت! .
:
س/ﻥأ mیر ی (M. Angers)
ار-ا تM
» لوأ e^ﺕ
ﺏ9 'ﻡ لاr O
ا
«
)،
1
آ 4هأ 2+ﺕ 7ه :ﻡ و (
ا -ﺡh 'g تا ا #47 2!ا
' ا
،%ا ث ﺏﺏ 4
تﺏYا وأ ل' ا
، ا ت%ؤ2ﺕ و +B 3rا ا ر9Y ةد- ﻡ 4#ی ﻡ
، ةد- ﻡ C7ﻡ و
#47ﻡ تا'E :ﻡ 4ی یﻥ و
ىEأ .
،اNه :ﻡ 3[ﻥا ار-ا ع'M'ﻡ 9 :ﻡ _.ﻥا ا تMeا :ﻡ /ﺹ 7وﺡ
.
,-ا ,Eا :
ه2ی لDﺕ%ا Eا-ا
فا-هأ i. ﺕ dا
7ا ی!ا"#ا ﻡ'ا یدD3%ا 2rا
.
نإ Eا-ا لDﺕ%ا 4ﻡ-.ی ا ه2ا 9 نﺕ 'ه ،Meا SNه S-آh O2ﻥ ﻡ
Sدﺏأ gﻡ ﻡ-Eو ،7ا dا فا-هأ i. ﺕ 6 .
:ﻡ '#ﻡ ل[E :ﻡ رو-ا اNه :یو
ه تا5rا :
- م[Yا : -یو"ﺕ 7ا داأ
[ 4 ا تﻡ'ا gﺏ Cا-هأ و dا ن'^ﺏ 3
.
- Q2 ا :
:ﻡ Wذ ن'+ی و ،dا فا-هأ ل'ﺡ 7ا داJ ﻡ5 uﺕ نM ف-4ﺏ ل[E
Q2 ﺕ
dا Cه2ﻡ و Sرود هhﺏ 6ﻡا .
- آرBا :
7ا داأ :ﺏ 6eا +ﻡ7ی- -ـّ'ُﻡ Eا-ا لDﺕ%ا را O .
Mرأ 'ی و را'
Cا-هأ و 7ا dا ن'^ﺏ iا .
تا5rا SNه 'ﺕ )
!Dgا (
4.ِو ا ر-ا د- ی ،4ﺏ 6او ،Eا-ا لDﺕ%ا ث[ا
7ا dا فا-هأ i. ﺕ Eا-ا لDﺕ%ا ه2ی .
ا تE ,@Eا
:
,Eا ,@Eا
jوHا : ك7ه 3[
Eا-ا لDﺕ%ا :ﺏ eو dاو
7ا .
ـDﺕا 6 ةرو^ﺏ 'ه يـ2ﺕ ٍ6 ّيأ نhﺏ 6!ـ.ا د.ـ%ا :ـﻡ ـMeا SNه iـ7ﺕ (gérer
c’est communiquer) لDﺕ%ا و 2ا eو :ﺏ ﻡز[ﺕ ك7ه نأ 7ی ﻡ ،
.
ا و Eا-ا لDﺕ%ا :ﺏ e'ا 3[ا :ی'2ﻡ ^ﺕ Meا SNه 7ا d
:
- لوJا : لDﺕ%ا O -72ی نأ و -ﺏ% ي2ﺕ ءاآ 7ا dا .
- ﻥا : dا ءاإ –
C'ﻥ نآ ّیأ -
Eا-ا لDﺕ%ا dﺕ Oإ يدrی ،7ا تﻥ'+ﻡ -ﺡأ O
تﻥ'+ا SNه -ﺡأ Ceﺹ'ﺏ .
,Eا ,@Eا
ا ,ﻥP :
7ا dا ق ،لاو ةرادYا :ﺏ 6ﺹو .ﺡ ّ-ُﺕ یBا درا'ا ةرادإ Dﻡ .
Dﻡ ى- لDﺕ%ا 6 ﺹ'DE )إ
. م . ب ( ﺹ'DE :ﻡ S-2ﺕ ،7ا dا ق
آB 7ا 6+4ا 43'ﻡ .
4 -
Dا .ﺏ ف[E O -
ا 7ﻡ :ﺏ i'ﺏ لوJا م.
4#ی ﻡ ،ىEأ 4 :ﻡ 7ا Dﻡو 4 :ﻡ لا Dﻡ -
z - ةرادYا :ﺏ 6ﺹ'ا ة"ه
) 3Yا و ی"آا (
لاو dا عوBﻡ ﺡﺹ )
e'ا 4ﺕی'2ﻡ ف[Eا O (
عوBﻡ ف-ه
dا . ت9Bﻥ )إ
. م . ب ( ﺕ ،7ا dا ق iﺕ ﺏﻡو ،4 :ﻡ تﻡ'ا 'ﺕ O ّ+7
ىEأ 4 :ﻡ dا 6ﺡاﻡ gﻡ .
،_3'ا Qeﻥ لا D ﻥMو dا فا-هJ .. ﺕ
4ا SN4ﺏ م. و زﺏأ 6+Bی ر9Yا اNه Eا-ا لDﺕ%او .
PN
عا ر ا بJﺱأ و ,هأ.
:
,ﺱارا ,هأ :
1 ر'ﻡ ﺕ ،س#ﻥأ Qی :
و يوا ﺹ -یز'ﺏ Ez
و ،ن ﻥ2ﻥYا م'ا ا ا #47ﻡ
،!ا"#ا ،B7 D.ا راد ، 2006
ص ، 150 .
ﺡأ 6+Bی يBا D7ا ﺹأ ـ
2rا O2ﺕ ا تار%ا هأ - ـ
4.. ﺕ Oإ یدD3%ا ت
،
.ﺏ 47. Wذ ـ
D7ا اNه 4 ي'7ی ا تﻥ+ﻡYا و تار-
، ا و ـ ^E Cی نأ :+ی يNا رو-
ا
7ا تاdا و ت%' ـ .
7ارد هأ O#ﺕ i7ا اNه :ﻡ تا هأ O "آﺕ 4ﻥ'آ
لDﺕ%ا ه و 7ا 6Eاد 7ا ا و ،Eا-ا
6+Bﺕ 2r 7ا تا ر' ﻡ .
آ
dا ارد نأ ﺕ Cﺕاذ -ﺡ 7ا
'''2ا ﺡ7ا :ﻡ ﺹE هأ 2+
. i7ا اNه :
7ارد تء
ُ
ّ"آ تﺡ O dا اNه دﺏأ و
فو نأ آ ،لDﺕ%ﺏ C3[ 7ا
یدD3ا ء^ هرﺏ یدD3%ا 2rا O 5ﻡ hﺕ رgا و Eا-ا .''2ا
و
ا
لو 7 ﻡ اNه و ، -
ار-ا SNه ل[E :ﻡ -
dا 3[ﺏ iی ﺹE Sزاﺏإ
7ا
%ﺏ
ی- ا ت2rا طBﻥ ر' ﻡ -ی يNا 7ا لDﺕ .
ر ا بJﺱأ ا
ع :
بJا :ﻡ # ﺏ#ا درو ع'M'ا اN4 7و7ﺕ
، ی ﻡ هدر'ﻥ :
- dا Wﺕ 'ه ع'M'ا اNه ا-ا بJا :ﺏ :ﻡ
ا تا و 4ﺕ-45 ا ی2ا و 7
rا ه-4Bﺕ یدD3%ا 2
ﻡ'ا ی!ا"#ا
، gﻡ -ﺹ O 47 _#ﻥ ا ت+ﻥ%ا و
2rا 6Eاد 7ا تا .
dا SNه نأ آ
:ﻡ حﺏ Eﺏ وأ 6+Bﺏ _ه 7ا تا
ی'.ا 27ا O -ی يدD3ا مﻥ Qی+ﺕ : ﺕ ا ت*ا
، -2ی ﻡ اNهو gﻡ +ﺕ
dا تﻡ Lﻡ لDﺕ%ا ﺹE 7ا تا
6ﺹ ا .
-
،WNآ بJا :ﺏ :ﻡ ا ر'7ﻡ :ﻡ یدD3%ا 2rا _و7ﺕ ا تار-ا .ﻥ
) ﻥ#ا
يBا (
dا SNه 6 4ﺏ م'.ی ا تا gﻡ O و C "آا ی ﺏ ،
تا 7ا
j. ي2ﺕ و يدD3ا 'ه ﻡ O ت"آر تار-ا ﻡ نأ ن'آ .
07ار
,ﺱارا فاهأ.
Oإ ا 7ارد ف-4ﺕ: :
- ﻡ'ا یدD3%ا 2rا 7ا dا و Eا-ا لDﺕ%ا :ﺏ ةد''ا 3[ا ﻡ
لDﺕ%ا 4 ی ا ﻥ+ا و ،ی!ا"#ا ﺹ ا تاdا ق
.
- ف'3'ا O
ت+ﻥ%ا dا : 7ا
7ا ا gﻡ O
ی2ا و 7ا ت
،2r لDﺕ%ا ﺹE
Eا-ا .
- رود ﻡ لو 7 i7ا اNه : ،يدD3ا 7ﺕ يأ :M أ ﻥ+ﻡ 4 یBا درا'ا ةرادإ
رادإ
7ا تا gﻡ ﺏﻡ 2rﺏ 7ﺕ ز4#آ یBا درا'ا ة
، و اNآ 43[
dﺏ
7ا تا .
BهEا یﺕ.
:
ـّ+ ا : ـ ی+
: ﺏا dا
"
dا "
6eا :ﻡ
"
ـّ/
"
و ،
"
ءBا ـّ/
"
ﺡ يأ C و ،C لّ-ﺏ و C'
نـآ ـﻡ /
) 2
.(
ﻡأ ـ ـ dا ـ ﻥeا ـ 2 ـ ـ
#7 ـ آ - ـ ـ :
Changement
ه و ـ ﻡ ـ ا : ـ 6e
Changer
و . Changer
quelque chose
وJا Cﺡ / ﺏ ءBا 6ی-ﺕ O7ﺏ ـ
O
).
3 (
ﺡX:ﺹا :
نأ -#ﻥ م'4eﻡ
"
dا "
ﻡ' %ا م'ا Cا LBی -
ع%ا و
ﺹE eDﺏ -
ﻥو.ﻡ ل. ،ﻡ ا L3او وأ ﺡ ﺹ'ﺏ
"
%ا dا "
O7ﺏ
» L.ی ل' ﺕ 6آ
%ا 7ا
،
ُﺏ ءا' 7
Ce!و وأ S 7ﻡ 7ﻡز ة ل[E ،
. L.ی dﺕ 6آ Wذ 6Bی و
3[ا طﻥأ وأ ،%ا Cﻥ و .ا C!7ﺏ وأ ،L# ﻥ+2ا آا وأ ،%ا ت
2 م[Jا و dا -#7ا قBا راد ،
ط ،توﺏ ، 31
ص ، 563 .
3 Dictionnaire de langue française, Institut Pédagogique National, Alger, 1986, p 136.
7ا gﻡ هراودأ و 4ﻥ+ﻡ د- ﺕ ا و داJا ك' rﺕ ا یا و .ا ت
4إ ن'7ی ا %ا
«
).
4 (
7ی %ا dا نأ آ
» راودJا و .ا و !'ا %ا ء7ا O أی dﺕ 6آ
ل[E %ا egﺕ يأ ن'+ی -3 و ،ﻡ-.ﺕ يأ ﺏ#یا dا اNه ن'+ی -3 و ،ةد- ﻡ 7ﻡز ة
«
).
5 (
%ا ء 7ی و أ O %ا dا Oإ ع
:ﻡ اNه O ل-2ُی و ،L#ا 9 ﺡ Cﻥ
ا %ا d 2!ا ﻡ[ا ل[E ﻡ اNه و ،ةﺹا ت#
تJ"یو CDg (W. ر
Moore) ا ط.7ا
):
6 (
- ة2ﻡ eDﺏ 4ﺡ[ﻡ :+ی L#ﻡ يJ ﻡز[ﻡ eﺹ dا ةه ﺕ .
- Dﻡ 2 ث- ﺕ 4ﻥ'آ ،ﻥ+ا و 7ﻡ"ا :ی-ا : %ا تاdا ل" :+ی %
J هﻡ : ةرو^ﺏ ﺕ % 4 ﺏ و ،ت. ا ء7ا ةدإ ﺕ ﻥz تﻡز
.
- %ا تاdا #ﺡ –
ىEأ تﺕ #ﻥ وأ gﻡ _ﻥآ ءا' -
ﺡ :ﻡ '5 ﺏ9 NEhی
%ا 7ا gﻡ O hا رد .
- دا و 7ا و %ا ء7ا O أﺕ ة-ی- عMوأ Oإ %ا dا Dﻡ Bی تا
،
ِﻥ وأ ،ك'2ا j^ ة-ی- تیBﺕ رو-D #ﻥ
َـ :ﻡ ء7ﺏ ﻡإ d ج
، ﻥا' :ﻡ ﻥ وأ
%ا د''ا
،
%ا وأ ا uا وأ .
7ﺏ و ـ اء ـ ﻡ O ـ ـ ی i ـ ﺕ :+
ـ ی
"
ّdا ـ
"
4و :ﻡ ـ
7ا ـ '''2ا ـ
+ﺏ ـ Cﻥ' Lی0ﺕ يأ :
ی لﺕ وأ
@ %ا ء*Jا ءا.أ w07 ! ث
، نزا ا وأ ةا وأ Bا وأ B)* ا Wﺡ .
B)* ا : ی+
ـ : آ
"
7ا "
6eا :ﻡ .Bﻡ
"
ـﻥ
"
و ،
"
ءBا ََـَﻥ "
C و Ceـّأ يأ
، و
"
ﻡJا ﻥا "
.ا يأ ـ
ّﺕا و م ـ
)i2
7
6ﺏ.ی و ،(
ةدeﻡ 2ﻥeا dا 7ا eﻡ
ةد
Organisation
:ﻡ 6eا
Organiser
،
يNاو 7ﻡ E iو ءBا ^ ﺕ 7ی
)،
8
و (
آ
Organisation
O7ا اN4ﺏ 6Bﺕ
وأ ة-ﺡو 6آ 'ه
ةد'D.ﻡ .یﺏ !3
، ةد- ﻡ فا-هأ i.
).
9 (
ﺡX:ﺹا :
eﻡ -ی- ﺕ 7ا ل#ﻡ :را-ا و :ﺡا :ﻡ +ا ضE -.
و i3د م'4
ـ Mاو
"
7ا
"
SNه :ﺏ :ﻡ و ،م'4eا اNه ءاإ _ه 7یﻡ ﻥ ت4و ك7ه نأ / ،
در'ﻥ یرا :
نوا7 Ex یﺕ
(A. Brown)
Cﻥأ O 7ا فی يNا
» .3-ا توr2ا :ﻡ '#ﻡ و ،
2ا Lیز'ﺕ :یﺕ ...
'ه و )
7ا ( +5 د- ی يNا یرادYا ةد.ا 6
«
).
10
یا اNه O «ﺡ[ی ﻡ (
DEا 'ه ـ
ه و ،يرادYا ل'u2ا وأ ی-ا gB یرادYا e'ا 7ا 6e Sر ـ
e'ا SN
BﻥJا -ی- ﺕ O ي'7ﺕ ـ
داJا O م4ا Lیز'ﺕ و توr2ا و .
ن%x mی یﺕ (L. Alain)
7ا ىی يNا و O
Cﻥأ
» يNا 6ا L#ﺕ و -ی- ﺕ
ا :ﻡ صg5Jا :+ﺕ ضdﺏ ت3[ا ﻡ3إ و 2ا و وr2ا kی'eﺕ -ی- ﺕ Lﻡ ،Sؤادأ d7ی 6
فا-هJا i. آhﺏ
«
).
11 (
كید یﺕ (Demock)
أ O 7 Cﻥ
»
!7ﺏ تآﺕ '#ﻡ
،
ُأ i. ا ضdﺏ _uBﻥ
'ا ا
#ا 4Mو ا فا-هv
«
)،
12
ل'.ی ق2ا Qeﻥ و (
ﻥ (Monnier) 'ه 7ا نأ
» يBﺏ L#ﺕ 6آ SNgی يNا 6+Bا كBﻡ ف-ه Oإ ل'ﺹ'
«
).
13
4ﻥأ :eیا :یذه O «ﺡ[ا و (
4 ،يو-ﺏ -ﺡأ
%ا م'ا ت Dﻡ #ﻡ ،توﺏ ،ن7 +ﻡ ،
1978 ص ، 382 .
،Q3-ا - ﻡ 5 iا و ی7ا :ﺏ %ا dا
،يو%-#ﻡ راد ، ،نـّ
1987 ص ، 19 .
،/ 9 - ﻡ 6 ع%ا س'ﻡ3
،ﻡ#ا ا راد ، یر-7+Yا
، 1988 ص ، 414 .
ب[ا -#7ﻡ7 ،توﺏ ،قBا راد ،
1986 ص ، 807 . 8 Dictionnaire Larousse, Maison Larousse, Paris, 1977, p 982.
، قازا - 9
7ا عا اد ،
،ﻡ#ا ا ر یر-7+Yا
، 1999 ص ، 16 .
،ﺏﺏ 6ﻡآ10 ةرادإ
ةءeآ و یBا درا'ا ءادJا
،7ا ،توﺏ ،B7 ﻡ#ا 2rا 1997
ص ، 25 .
11 ،i'ﺕ -ﺡأ 6 لJا ةرادإ
،توﺏ ،ﺏا ^47ا راد ، 1984
ص ، 148 .
12 ،نا'5ر -ﺡأ
7ا عا ﻡ ،
،یر-7+Yا ،ﻡ#ا ب5 2r 2004
ص ، 8 .
13 ص ،Lا Qeﻥ 8
.
ار- ﺏر.ا Qeﻥ ناNgی ـ
را :ﻡ ﺏر.ا SNه L7ﺕ و ،7ا 6 ﺕ و
"
ا
7 "
ةر'ﺹ Cأ
:7.ا و ا'ا يBا L#
، آBﻡ فا-هأ وأ ف-ه i. ﺕ Oإ Sء^أ ف-4ی .
نﺕ m یﺕ (J. Thomson)
4ﻥأ O 7ا فا-هأ Oإ 7ی يNا –
Oإ MYﺏ
L#ﺕ 6ﻡ 4ﻥ'آ -
ا ت!"#ا و تﺹ'Dgا -ی- Jا ر-Dا e'ا و !7
يNا 7
» فا-هJا Wﺕ Oإ 7ﺏ 3'ﻡ ن'+ﺕ CﺕDﺕ :ﻡ اآ ن :ﻡ و ،7ﻡ فا-هأ i. hB7ی
«
).
14 (
درﻥ7 یﺕ (Ch. Bernard)
و 4ﻥأ O ت7ا فی يNا
» أ 6E-ﺕ ق2ﻥ
ﻥوا i27ﺏ فی ﻡ قﻥ (Co-operation Systems)
، '+ی و آﻡ ﺹ7 :ﻡ ﻥوا i27ا ن
) ا و 2eﻥ ،''ﺏ ،.ی"
( صE ع'ﻥ :ﻡ 7ﻡ 3[ 47ﺏ hB7ﺕ ...
:ﻡ i2ﻥ ^یأ ه و
م'.ی 'ا صg5Jا :ﻡ آأ وأ :7% ى'3 وأ .27ا ت9B7ا O
«
)،
15
م-.ی Ez ر9إ و (
درﻥ7
Sرﺏ 7 DDgﺕ آأ eیﺕ
»
آﻡ مﻥ
، ت3[ا و ت%Dﺕ%ا gﻡ O ي'7ی 6+ه وأ
تﻡ'ا :ﻡ اآ ﻥ دeا -2ی ت3[ا SNه ل[E :ﻡ و ،داJا + ﺕ ا و .ا و
ته#ﺕ%ا
«
).
16
eیﺕ :ﻡ «ﺡ[ا و (
درﻥ7 ئدا و !Dgا :ﻡ '#ﻡ O م'.ی S-7 7ا نأ
ا ﻡا :
- ﻥوا ضeا 'ﺕ
، :ﻡ ف-ه i. ﺕ ه ﻡ ی/ 7ا داأ كا5ا ل[E :ﻡ .
- -D.ا و 'ا
، نو داJا ى- دا-ا و /ر د'و ل[E :ﻡ .
- ت3[ jﻥ و ت%Dﺕ[ مﻥ د'و
، Cﺕﺹ'DE و 7ا فا-هأ و O5ی .
یؤر نhآ و درﻥ7
:ﻡ i7ﺕ نأ هدeﻡ 2ﺏ ة+
"
7ا eﺹ "
م"2ﺕ يBﺏ L#ﺕ يأ
:أ :یأ-ﻡ د'و
، ا ﻥ .7ﻡ #ﻥ 47ﻡ -ﺡا' .
'ه أ-ﻡ لوأ ﻡ ،:ﻡ ف-ه i. ﺕ O iا'ا
ﻥا أ-ا م"2ی 'ه يNا ـ
ئدﻡ :ﻡ اNه -ﺏ ﺕhی ﻡ 6آ و ،ف-4ا i. نوا /ر د'و
7ﺕ ىEأ )
ت3[ jﻥ و لDﺕا مﻥ (
:Jا :یأ-ا ﻡ-g ةادأ و #ﻥ %إ 'ه ﻡ .
ه-آأ ناNا :یأ- .7ا jﺏا Lﻡ 5ﺕ و درﻥ7
-آr ىEJا یرا / تء ،
Wذ :ﻡ و ،4هأ O :
\a قرa یﺕ 7ا ىی يNا
» ﺏ .ا e'ا 7ا درا'ﻡ i27ﺕ و ﺕ
) ،یBﺏ
ﺕﻡ'ﻡ ،یدﻡ (...
4ا-هأ i. ﺕ م4ﻡ ز#ﻥY ﻡز[ا
«
).
17 (
ی gﻥ نأ :+ی ،7ا م'4e _3ﺕ ا یرا # ضا اNه ل[E :ﻡ و
ا !اYا
@Hا و ,:6ﻥHا یﺕ FX B ی ,/F* ,"@ ه B)* ا : و مFا fیزﺕ و ،ل
فاهHا ﺕ Lأ L0ا ت1X0 ﺱر رaإ ! و ،,1د و ةد mﺱأ Kﺡ ،تو3ا ,آ 6ا .
ا )* ا + :
م'4e یرا gﻡ ض 63
"
7ا dا
"
:ﻡ 7.ﻥا -3 ر9Yا اNه Cﻥأ Oإ Bﻥ ،
: ی- ا
"
ـّdا "
ی- ا Oإ :
"
ـdا
"
ﻥا م'4eا C ی ، )
ـdا ( 6eا ت%%د :ﻡ
ﻡا و فد4ا ،د'D.ا ،ا'ا 7ا .
هNی ي6@ jE:$
أ O 7ا dا یﺕ Oإ Cﻥ
» ىEأ ﺡ Oإ ﺡ :ﻡ ل.ﻥ%ا
4 ةیdﻡ ـ
dا ن'+ی نأ ضeی ﻡ ةد و ،
:ﻡ :2ﺡأ 'ه .ﺏ2ا M'ا
...
ز#ﻥإ Oإ ف-4ی و
4أ :ﻡ _2hﺕ ا فا-هJا i. ﺕ و ،+ا Oإ !"#ا :ﻡ ل.ﻥ%ا #ﺕاإ عﺕإ iی9 : م4ا ا ع5إ ضd ،6^أ و :2ﺡأ #47ﺏ 7ا ن'B7ی :یNا داv ی'7ا و یدا ت
2rا 6Eاد
«
).
18 (
7 ﻡأ یاز ﺡأ -
ن
» dا D7 يأ وأ ةرادYا ت 6ی-ﺕ Oإ ف-4ی 7ا ثد ا
dﺕ ث- ـُی '4 ﺏ و ،7ا 6ا ﺹ7 :ﻡ ا
:یEﺏ 4ا-ا ﺡﻥ :ﻡ :ﻡا داJا O
14 ،2ا O
7ا +eا ر'ﺕ ،_ی'+ا ،ت'ا آو ،
1980 ص ، 196 .
15 ،5 -2ا
%ا ت7ا با/%ا ،یر-7+Yا ،B7ا و ع5Yا +ﻡ ،
1997 ص ، 13 .
16 ص ،Lا Qeﻥ 13
.
17 ،C9 قر9 ةرادYا
،یر-7+Yا ،فرا ةhB7ﻡ ، 1982
ص ، 166 .
18 ،ي'B OeDﻡ 7Dا Qe7ا Qأ
،!ا"#ا ،ب+ 79'ا 2rا ، 1998
ص ، 74 .
ةءeآ آأ
، ﺏ وأ ـ dﺕ وأ یر-ا ﻥ ل[E :ﻡ 4ﺕار4ﻡ 7ﺕ و L ا
تاءاYا و 7
، ی'ﺕ و
ﺕ ف-4ﺏ 7ا ـ
keg 3'ا
ـ لJا ءادJ ﻡ-g2ا درا'ا و -4#ا و _ ةءeآ Oإ %'ﺹو 7ا
. ﺕ ف-4ﺏ اNه و 7ا 6+4ا 6Bی ^یأ
،!'ا L#ﺕ و تﺹDE%ا Lیز' Dﺕ ةدإ Lﻡ
تا'73 و ت%Dﺕ%ا ط'E 2ا i-ﺕ
ﺕ -3و 7ا +ه ةدإ 6B 7ﺕ تا-ﺡو ةدیز و
ة-ی-
«
).
19
dا :Jا :# CM 'ه یا اNه "ی ﻡ هأ نإ (
ه و ،7ا :
ءادJا و 6 5ا ل#ﺏ iا !"#ا ل#ا )
و :ﻡا داJا O dا ثا-ﺡإ ل[E :ﻡ
4!ادأ .ی9 (
، 2ا و لDﺕ%ا تا'73 و ما 7ا 6+4ﺏ iا +ا ل#ا و .
J" قازا J@ "@ ﻡأ dا نأ ى
: ﺕ 'ه 7ا
» _3و :ﻡ 7ا #ﺡ ف[Eا
E*
ـ و ،:ﻡ"ا C!7ﺏ :یﺕ و ، _3'ا Lﻡ Ce!وو Cا-هأ لا-ا
«
)،
20
:آرBا #ﺡ dی -. (
و 2ا طﻥأ dﺕ ﺏ 7ا ء7ﺏ gی -3 و ،هءادأ تی'2ﻡ و 74ا 4D!DE :یﺕ و 7ا -.ی و تDDgا ع'7ﺕ و ،4ﻥ و لDﺕ%ا أ :یﺕ و ،''7+ا :2 ﺕ و ﻥ'ﻥ.ا -ا'.ا 6ا 2.ﺕ .
m*ی ىی mﻥر7 و
(Greens & Barrens) نأ
» يأ C'ﻥ نآ 4ﻡ 7ﺕ dﺕ
، : ءا'
Dﺕ iی9 و ﻡ ة-.ا 'ه ،7ی'+ﺕ ﻡاﺏ iی9 : وأ ة-ی- +ه
لا L- 7
طـﻥأ ig و ة-ـی- آ' -ا'3
kا 4^ﺏ :ﺏ 3[ا ّ7ﺕ ة-ی-
«
) .
21
Lُی یا اNه نإ (
-
Cﻥ'^ﻡ -
ءارو :ﻡ Jا ف-4ا dا
لوJا Lﺏا Oإ 7ا
، ك'2ا C'ﺕ ﺡﻥ :ﻡ
C hا و 7ا
، ﻡا فا-هJا ﻡ-g و 7 ـ
6آ ىﺕ ا و ،7 Dﺕ%ا ة7ا i
ة-ی- ت3[ j7 ا-ی- اد- ـُﻡ 7ﺕ ءاإ .
ل[E :ﻡ یرا SNه g 7M
:+ی ﻡ هأ ن ، Cﺹ[gا
6ی :
- dا 6^أ ﺡ Oإ 7ﻡ ﺡ :ﻡ ل.ﻥ%ا 'ه 7ا .
- d ه i أ ت%#ﻡ 7ا :
Cا-هأ ،Sء7ﺏ ،7ا #ﺡ :+ی م'ا O و ،Ce!و و
!" ل#ﻡ ت%#ا SNه Dﺡ )
7ا يBا ﻥ#ا (
آ ل#ﻡ و )
ﻥ#ا +4ا
7ا .(
ی آ !اYا یا /ﺹ :+ی + ا :
)* ا -ا \J:ﺕ ل/ ،$ﺕ ءاإ
)* ا L=Fا ه )
+ه ةدإ ,ﻥﻥا ,0J:ا و (
) 2ا [.ا (
,ید$ 1%ا تﺱ3"
,ی-ا./ا ,0ا .
،يد$ 1%ا ل " Jﺡ$ ء و ,@ ,E$7 ,*aا تﺱ3ا Jأ يا
Jا j"@ ،,ﺹ ,E$7 F* ,ید$ 1%ا أ F)*ﺕ ! 90hا aا @ W
و ،F نزا ا ةد@إ L
ﺕ ءE=ا و ,0Eا ی.ا ی/ا م)*ا ! ة
.
$ﺕ%ا ـ ل ی+: ـ : آ
"
لDﺕا
"
ﺏا dا رN#ا :ﻡ .Bﻡ
"
َو
َ6َﺹ
"
:7ا :7ﻡ 6 ی يNا و ، .
لوJا
'ه
"
jﺏا "
7ا ﻡأ ،:ا :ﺏ jﺏﺕ :ﻡ ع'ﻥ :ﻡ 3[ د#یإ يأ ،:Dg5 وأ :u5 :ﺏ ـ
ﻥا O ـ
'4
"
ا ـ 7ﻡ ی/ Oإ ء4ﻥ%ا و غ' ."
:ﺏ L#ﺕ ا Dا وأ 3[ا 'ه ﺏا dا لDﺕ%ا نذإ
7ﻡ یd :9
).
22 (
آ 6ﺹأ -#ﻥ 7Jا dا
Communication
7ﺕ[ا Dا
Communis
7ی يNا و ،
ی"#ﻥ%ﺏ
Common
كا5ا وأ كَBُﻡ يأ .
رﺹ B :ﻡا ن.ا :ﻡ یا-ﺏ و
D
Communication
Lاو لا
، Dﻡ طﺕر ،ت%%-ا و ﻥا :ﻡ ةآ ﺡوﻡ 6Bی
Communication
7ﺏ ـ 6.
Bا ـ ء
le Transmettre
ه g5 وأ D3 وأ ﻡ'ﻡ وأ ءB ل.ﻥا وأ 6.ﻥ 6آ ترﺹ
لا ع'5 اNه تا5rﻡ :ﻡ و ،لDﺕا م'4eﻡ
Communication
Lا و 6.7ا تآ5 طBﻥ O %-
*ا م[Yا و eﺕ4ا ت%Dﺕ%ا و م[Jا 7ﺹ و B7ا و .
19 أ ،-یاز -ﺡ
،ی-.7ا و +[+ا ته#ﺕ%ا :ﺏ ع%ا ،ةه.ا ،ا راد
1981 ص ، 121 .
20 - ص ،iﺏ Lﻡ ، قازا 34
.
21 ،ث/ #'ﺏ
7ا Qe7ا ،!ا"#ا ،ﻡ#ا ت'ا نا'ید ،
1998 ص ، 39 .
22 ،يز#ﺡ OeDﻡ ةرادYا و ﻥ2ﻥYا ت3[ا لeا لDﺕ%ا
،توﺏ ،Lیز'ا و B7ا و تار- ﻡ#ا 2rا ، 1990
ص ، 19 .
ﺡX:ﺹا :
لا LBی
"
لDﺕ%ا "
– م'4eآ وأ 6eآ -
-3 اNه ه و ،س7ا :ﻡ آ د- ى-
ـ ،%Dﺕا Cﻥوی ﻡ ل'ﺡ ن'egی وأ ن'.eی
"
%ا لDﺕ "
هeا :ﺏ :ﻡ -ی م'ا ة-.ا و 2ا
وأ ا و ''ﺏ و 6ـِ CﻥJ j2ﺏ ،_3'ا Qeﻥ
، ا و ،ي'e وأ يدارإ 6+Bﺏ 4ﺏ م'.ی 6+
ا تﺹDE%ا :ﺏ 6Eا- اآ %#ﻡ رﺹ ا'ا Cﺕ.ﺕ و Cﺕ%ﺏ CﻥJ -.ﻡ .
'ﺡا و ءا لو7ﺕ -.
ت.ﺕ 2ﺡ و CﺹDEا 2ﺡ 6آ ،یاوز ة- :ﻡ لDﺕ%ا م'4eﻡ ن
Cارد ل#ﻡ O آ لDﺕ%ا .
نأ [ﻡ -#7 :ﻡ و ،ا و ك'2ا ب2آا ی^3 O 4ﻡها نو"آی ةرادYا و Qe7ا ء
ا h و لDﺕ%ا نوی 7ه ا 4ﻡ اNآ و ك'2
.
اNه O و ﺕ%ا ن
:ﻡ لD
: ةر 'ه هﻥ 4و
» ك'2ا أ Cﻡ-g2ی يNا ب'+ا وأ eا
-ﺡ
h فا9Jا فا O
E*ا
«
).
23 (
6ﻡ لDﺕ%ا ةد''ا ﻥا-'ا و .ا تا O "آﺕ :ﺡا :ﻡ ىEأ '#ﻡ :
ا ،رDE%ا ،jﺏا ،2eا ،"ﻡا .
..
°ا . '7ا ﻥ#ا 4'#ﻡ 6+Bﺕ ا و ي
'ه لDﺕ%ا ن Wذ O و ،لDﺕ%ا
» +ا ما-gا لد ز'ﻡا :ﻡ ه/ و تآ ا و ت
تﻡ'ا
«
).
24 (
ا Oإ نو7 تﻡ'ا ﻥ ء ﻡأ و !DﺡYا ،Mیا 7ا 4و :ﻡ ت%Dﺕ%
-74ا .
ی و ،!ﺏ4آ تار5إ ل[E :ﻡ 4.ا وأ 4رإ ی و تﻡ'ا 'ه لDﺕ%ا 6 ﻡ ءB
و تﻡ'ا :ی"gﺕ .
C و ،i' د- ﻡ م7 ت%Dﺕ%ا ن
ه SNه 7ا 4' .و
» و 6 ﺕ و :ی"gﺕ و "ﻡﺕ و ل.ا تﻡ'ا لرإ و ض و عا
«
).
25 (
لDﺕ%ا یرﺕ ةد''ا ت[E%ا : 7ا kdﺏ و
،ءا و :ﺡا gﻡ ى- ن
یرا SNه O «ﺡ[ا –
47ﻡ ی- ا ﺹE -
Dا ء7ا Qe7 L^gﺕ 4ﻥ'آ 'ه ، Ez O7ﺏ ،
أ ىEhﺏ وأ .یﺏ 4 ،لDﺕ%ا ﻥ'+ا 2gا ﺹ7 7^ﻡ ه-#ﻥ یرا SNه /
'7 4ﺏBﻡ لDﺕ%ا ما جذ
) 3ر 6+Bا ﻥأ .(1
6آ نأ را O جذ'7ا اNه م'.ی و
ه أ ﺹ7 2E O م'.ﺕ لDﺕا :
ا ةد' ،ا ،ة7.ا ،6.2ا ،6ا )
یNdا
ا .(
B1ر L=6ا )
:(1 ل$ﺕX م0ا جذ*ا
6ا ة7.ا ا
6.2ا
ا یNdا )
ﻡ'ا ةد' (
ا :+ی i ﻡ O اء7ﺏ لDﺕ[ ا یا ص[g
Cﻥأ O ،
،ل$یإ ,"@
لدJﺕ و "ﺕ
Pآأ وأ $d 7 ،ت"0 و ر=!أ و ءارx
، فاهأ ،,!0ا وأ ع*1;ا وأ BFEا ض+7
ةد ل@أ وأ ,آ 6 .
"اا ل$ﺕ%ا :
ﻡ' ت7ا 6Eاد لDﺕ%ا نأ Oإ ةر5Yا ر-#ﺕ %وأ
، O 47ﻡ یدD3%ا و
%ا ت 3ﺏ : ة"ﻡ ه ،ص'Dgا ﻡ eDﺏ لDﺕ
. د'ی اNه - لوJا م.ا -
ن'آ Oإ
لDﺕ%ا 6Eاد
ی2ﺕ و 7ﺕ آ L^gی يدD3%ا 7ا
، ،7 +4ا و 7ا تﻡ'.
23 ،هﻡ -ﺡأ آ
یرادYا Wﺕر4ﻡ Lﺕ ،یر-7+Yا ،ﻡ#ا را-ا ،
2000 ص ، 23 .
24 ص ،Lا Qeﻥ 23
.
25 ص ،Lا Qeﻥ 24
.
أ :ﺏ ر+Jاو تﻡ' 6ﺹ ا لد 7ﺕ ی L^gی نأ #ی 7ا دا
) ةد.ا (
و
ی2ﺕ )
7ا فا-هأ ﻡ-E (
.2ﻡ ةد- ﻡ
، هر+ﻥإ وأ هزو# ل#ﻡ % .
لDﺕ%ﺏ مه%ا نأ ﺡ[ﻡ #ی ،اNه Oإ MYﺏ Eا-ا
ةهآ و م'4eآ
، د'ی Oإ gیرﺕ
j. Mﻡ د'. ^ﺏ .
آ سر-ی نآ -.
d :ـM Eأ 7ﺕ تاdﻡ ـ
ى
، Mا'ﻡ 6+Bﺕ ـ
آ L ـ ى
ار- ـ LMا'ﻡ 6ﻡ مه%ا و :
.ا 6ا ت ،2ا ،ةد
...
،°ا
Oإ jﺏا اNه د'ی و 6Eا-ا
Eا-ا لDﺕ[ Mا'ا
7ا تاdﻡ 6آ
، 'ه ء5 6آ 63 Cﻥ'آ 6
.ﺏ hی و rی آ'
2ا طﻥJا
7ا ةد''ا آ' .
لDﺕ%ا م'4eﻡ ن i ﻡ :ﻡ و ،4eیﺕ اآ ًءا فﺕ ا هeا -ﺡأ -ی Eا-ا
أ یرا SNه زﺏ :
"@ یﺕ لDﺕ%ا ىی يNا
7ا ا
Eا-
» :ﻡ Dﻡ ت+5 : ةر
ا 6Eاد تﻡ'ا 6.ﻥ 6أ
7ا ء7 Cﺕی'2ﻡ gﻡ O
...
نJ ، 7ﺕ -'ی نأ رNی Cﻥو-ﺏ و
ا 'ه لDﺕ%ا 4^ﺏ داJا jﺏﺕ ا ة-ﺡ'ا
ﺕ يNا ا 'ه و ،6ا 6Eاد ـ
6آ C
ﻥأ ـ ﻡ'ا عا' ـ
7eا ت ﻥ2ﻥYا ت3[ا و ـ
«
) .
26 (
* یﺕ (Jensen) ن
لDﺕ[
Eا-ا Cﻥأ O
» gﻡ :ﺏ لDﺕ%ا تا'73 وأ ت9ﺕرا
ی2ا تی'2ا
، :ﺏ وأ :ی2ا و لا
«
).
27 (
زﺕ 4ﻥأ یرا SNه O «ﺡ[ی ﻡ أ أ dآ ت9ﺕر%ا ة+
2ﻥ ـ لDﺕ%ا ق
ا ـEا- . لDﺕ%ا 4ﻡ ا-ﺏ ت9ﺕر%ا SNه Q+ﺕ
،
%ا 6eا ﻥ 'ه ء^أ :ﺏ
7ا
، [9Yا O لDﺕا ث- ی نأ :+ی % Cﻥو-ﺏ يNا و ق
. نإ رود %ا 6eا اN4 زرﺏ
6ﻡ+ا و نوا Bﻡ iE i. ﺕ 7ﺏ ت#ا و داJا جﻡ-ﻥا Oإ ﻡJا ی4ﻥ يدrی ﻡ
ة'ا فا-هJا .
ب/ﺡ * یﺕ ا و ،
ىـی يN ا لDﺕ%ا
Eا-
» ﺕ ا ا ـ
-ﺕ Oإ ف-4 ـ
i
ﻥا ـ egا عوBا تا-ﺡو :ﺏ i!.ﺡ ةر'ﺹ تﻡ'ا و ت
، و ﺏه :ﺏ ته#ﺕ%ا gﻡ
ا "آاﻡ و ،.أ و ة-ﺹ
7ا 6+4ا 6Eاد ةد-ا 6
«
).
28 (
ل#ﻡ :ﺡا :ﻡ iی هNی آ لDﺕ%ا نأ O -آhا Oإ ةرادYا
Wﺕ 'ه Eا-ا
» ا
لدﺕ و 6.ﻥ Oإ د4ا
، 6Eاد لDﺕ%ا 9 :ﺏ Bا و ته#ﺕ%ا و ر+Jا و ءار*ا و تﻡ'ا
7ا وأ #ا
، و ،د- ﻡ e3'ﻡ ر9إ ﺏ'+ﻡ وأ 4e5 ز'ﻡر و ،7ﻡ 6!و وأ و ما-gﺏ
dﺏ ةد- ﻡ فا-هأ i. لدا هeا و 6eا i. ﺕ ض
«
).
29 (
:ﻡ 6آ یﺕ ةیا$ا
zی@ و لDﺕ[
Cﻥأ O Eا-ا
» تﻡ'ا i-ﺕ
:ه#ﺕا
، 2rا 6Eاد ﺕوeﻡ 7ﺕ تی'2ﻡ :ﺏ
، .أ و ید' تار2ﻡ
، ر 9أ و
ر / و
، ﺏ 6Eاد ي#ﺕ ا 7ا ت أ -اآ ،'7ﻡ لDﺕا تا'73 ما-g
2rا
«
).
30 (
D7 هأ ء[#ﺏ M'ﺕ ث[ا یرا SNه
"
ﻡ'ا 6.ﻥ ت
"
لDﺕ[ أ ن'^آ
Eا-ا 6ﻡ تاdﻡ O -آhا :ﻡ :ی ﻡ اNه و ،
: ا لدﺕ و 6.ﻥ ،تﻡ'ا و تﻥا i-ﺕ و ر+J
ته#ﺕ%ا و Bا ...
ا لDﺕ[ Jا e'ا 4#ﻡ 6ﺕ ا و ،°ا Eا-
. ىEأ 4 :ﻡ
2rا 6Eاد لDﺕ[ ا 7ا ر9Yا O یرا SNه -آrﺕ لDﺕ%ا "ی ﻡ اNه و ،
-
7ا -
Eا-ا ىEJا لDﺕ%ا جذﻥ 3ﺏ :
.
،- ﻡ - ﻡ26 :
، 5 رد.ا - 2rا 7ﺕ ا لDﺕ%ا L3او
،7723 ﻡ ،لDﺕ%ا عا 2ﻡ ر ، 1995
، ص
51 .
27 ا Qeﻥ ص ،L
51 .
،ب#ﺡ 7ﻡ - ﻡ 28 ''ا
ﻡ[Yا -#ا ، لوJا ،ةه.ا ،Lیز'ا و B7 #eا راد ، 2003
ص ، 35 .
29 ص ،Lا Qeﻥ 35
.
30 ،±ی - ﻡ و ةیاDا - ﻡ
7ا لDﺕ%ا :
يﻥ ر9إ ،ندرJا ،ك'ﻡا ﻡ ،
1995 ص ، 135 .
