ا و ا د ا ا د
ا ت
ا ى
–
ن ا ر
ا
ارد
-SCSEG
أ رد ا د ار وأ : ا ا ا د ا ت ا او ارد إ ا ا ف و ر و ، د أ ا ذا لو ا ا ا ق ا ل ع ر ا ا ا ي ا ت ا و ا م إ ا ب أ او ا ت ا ا ت أ ت ا ن ا ر ا ا ا ار را ا ر ، د أ ا و ا ر ا ا ا د ا ط او ع ر ا ا ح ر او يد ا . ا ا ي ا ا ت وأ ا و ا ت ا ا ا ا د ا ت ا ا : ، د ا ت ا ، ا و ا و ا د أ ا Abstract:
The aim of this research is to study the reality of the adoption of Algerian economic institutions and their practice of social responsibility and their several dimensions. The theoretical concepts related to this subject were addressed to define the concept of social responsibility which urges the institution to take into account social concerns and environmental issues of different interests when carrying out their economic activities.
The practical study of the cement company in the wall of the deer as a sample of the Algerian economic institutions showed the failure to adopt social responsibility in all their dimensions, and this despite the economic stability and profits achieved as active in a sector characterized by growth and activity. This requires thinking of alternative strategies prioritizing social responsibility.
Keywords: social responsibility, economic institutions, dimensions of social responsibility.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هار د – ج وأ آ – ا ة ذ أ – أ - ج وأ آ – ة ا، د ا ت ا ار و ة تا ة ا و ا ا ر او او ا تار ا ه ا و ، او ا ، ا ا ت ا ةرو ، وأ ي ا ا ا ث أ و را او او ا ا م ا ا تز ا ت ا و ا ل ا ا ا ا ا يد ا ط ا ا ،لو ا ك ي ا ت ا ر ا تار ا ا ةرد و ى أ . : ا ا ح ، ا ا د ا ت ا و ا د أ او ود ا ا م ا ؟ و : ا ت و ا ل ا لو ي لو ا إ ع أ م ن او او ا ارد د أ ن ا ر ا ا و ا و ا ل :لو ا ر ا ا ا و ا : وأ ا ة ا و ا ا ت ا حو ا ا ا او ت و و ق ت ا ا ق ا ، و ا ل را د ا ئد او ا ر إ ت ا ا ق فو ،ن ا و ا 1 ى ا ف و ا ةد و ا ل ا ا أ ت ر ا ا ح او او ئد أ ما او ا ، ا ، ا و ه و ا ا إ ، ا إ 2. و ا ا أ ا ر ا ت ا ب أ ما ا أ او ا ا ، ، ا ل ا ا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 Frank Hond, Bakker Frank G.A. and Neergaard Peter, Managing corporate social responsibility in action talking, Corporate social responsibility series, Ashgate Publishing Company, USA, 2007 , P10 2 ،ج ا و ا ا ا ،ت ا ، ، ا د ا
ى ا ةر ا م ب س ا 1 و ء ا ا و ك ء ا و م و ا ث ا ر إ ا ة ا ا CARROLL ى أ " ما ا ة ا ن ل ر ا تارا ا او ا ه تارا ا م ا ا ر ا د إ نزا ح ر ا د ا ا ا او ا ا ه "تارا ا م ا ر و نأ إ ا د او آ ا ا ا تر أ م ا ي د ض ي و ٰ ّ ا ة ء ا لو او ي ا وأ أ ر ور ةد و و ة ا ع ا نأ ا ا ت رو ا وأ ا ا و ه و ا و ا : و و د دازو ل او ا ، ا ، ا ، ا و د ا ن ن و ا ت و ا ق ،ض ا ا أ و ا ن ك او ت او ت ا ى ، ا 2 ا و ّٰ ا أ ا ، وو و او ا : ل " ىََ َو ٌِ َ ُ ّ إ ٍ ءْ َ ّ ُ َ َ ْ أ يِ ّ ا ِ ّ ا َ ْ ُ ِبَ ّ ا َّ ُّ َ َ ِ َو ًةَ َِ َ ُ َ ْ َ َلَ ِ ْ ا "َنُ َ َْ َ ِ / ا) 88 ٍءْ َ ّ ُ ّ إ" : أو ،( / ا)"ٍرَ َ ِ ُهَ َْ َ 49 ( نأ ت ا و نأ ر زا ن ،ن ا ا نود د ا ا ا زا و ةد ت ا ا 3 ا و ا د أ : ا و د أ رأ ك :4 :يد ا ا ر او ا ئد إ د ا ةرو ا ا ر ا و ا و ا ر إ ا و .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 World Bank, Opportunities and options for governments to promote corporate social responsibility in Europe and Central Asia: Evidence from Bulgaria, Croatia and Romania. Working Paper, March 2005,p01
2 لو ا و ا ا ا ، ا د ا ر ا و ا ،م و و ر ا د ا م ا ، ا ت رو ا ا : ا د ا ل ا ، ا م ، ا ا ، اد ا 23 / 24 ي 2011 ص ، 8 3 ا راد ، ر او ا ت ا ء ا ا م ا ، ا ا ا قر ، ، ر ا ، ة ا 2014 ص ، 131
4 Carroll A B, The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Man-agement of Organizational Stakeholders, Business Horizone, Vol (34), États-Unis, 1991, P 405
: ا ا ا ا ، ا او ا او ، ا ي ا ا ا ت ا ض ا ا ا و ا ء ر . : ا ا ا ا ئد ا إ أ ا ا ا او فا ا ا ا او ا ةرو ل ا او ا ء او ك ا -ا -ا : ةرو ل ة ا ة ر ا ا و او م ا قو ذ ع و ،ة ا ه ء ر ا ا و لور CARROLL ا د ا ا د ا ل و Carroll ا و ت ا ا رأ و د ا ت ا :1 -ا وأ ا ا ا ل ةد ا ا نأ و : ا ةرد ا او او د ا ت و ا ت ء او . -ا -ا ا ل ا د ا ا و ا نأ و : او او د ا ت و او ت ء ب او . -ا -ا ا : ا و ا نأ و ل ا د ا او د ا ت و او ت ء ب او . : ا وأ ا ا ا ت و ا ا ا ه ض و ق جر ا رود يأ نود ل ا ت د ا نأ ا ا ئد : و ا ا ت I. أ ا ا ) Sustainability ( ا أ أ ئد و ا ا ت ةرو ما ا درا ا ا نأ ،د ةد إ عرز ر ا ا ،ج ا أ ت م وأ ا ا ا إ ا ا ، د ا أ س ا ا ا او او و ن ه ا ا ظ ا درا ا ا II . أ ء ا ) Accountability ( ء ا فا ا ا ا ر ا ا او ه ر ا غ او
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ، ا ر ة او ا ل ا ت ا او ةرادإ ،ندر ا ، او راد ، 2009 ص ، 94ل او ء او او . نإ ا ء فا ا نأ ا ء ا و و د أ ا أ ن م ا ا ء ر أ ا ةرو د إ ا ،ن ا ناو ا ا أ أ ا ا ا ا د ت ا ا أ ا 1 III . ا ) Transparency ( نأ ا او دو م و أو ارا و ذ تا ا و ا او ا ، او نأو ن ه ت ا ص ا وأ ا ي ا ب ا ا و ا : ار ا ب أ ا ء او و ، ا ك ة ب ت ا ز أ ن : 2 نأ ى ي ا ب أ ا ا ر ا د ا و و ا ب أ ، ا ، ا ا ، در ا ... ا . ا ب أو ا ت ر ا وأ ر ا ا ر إ وأ أ ت ا . إ ا ب أ ا ا ا ر او . ) ر ا 01 ا ب ا أ :( Source : Aurélier Acquier et Frank Aggeri, une généalogie de la pensée
mana-gériale sur la RSE, Revue française de gestion,2007/11N°180, France, 2007 , p143
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ، ءا ا ،ة ت أ ل ا ا ما و ا ، ا ا ا ا ل درا ا ،ع ا" ا ت ا ،"ف او م ا ، د ا ر ا م و ، ا ا ،ة ، ا 25 / 26 ي 2014 ص ، 132 Michel capron," déconstruire la RSE pour retrouver le sens des relations entreprise-société. Jalons pour un nouvel agenda de recherche", Revue de l’organisation respon-sable, 2011/1 vol.6, P14.
ر ا : ا ارد ا و ا د أ ن ا ر ا أ أ ا ط ا ،يد ا ل ا ا ا ز ة و ا ا ار و ا او او و ا ا او ) ا ا ا تا و GICA ن ا ر ا ( و ة ا و ا ج إ 442 Class وذ و ر 1983 ا و ا د ن ا ر ا ى ف ا لو ) تا ى ارد ل ا و 2011 -2015 ( ا ن ا ر ا ى : وأ و او يد ا ة ا و ا و ي ا ى ا ا او يد ا ا ا و ا ا ا و ا I. ا و يد ا ن ا ر ا ة وأ يأ ف او را ا ،ء ا ن ح ر ا إ :ق ا د ا او ةد تاذ ت ل ط ا I. 1 :ل ا ر ر ا ل أ ر ر لو ا : ار ا ة ل ن ا ) ر لو ا 01 :( ا ل أ ر ر ) ة ا ل ن ا ر 2011 -2015 ( ا 2011 2012 2013 2014 2015 ل ا ر (جد ر ) 5,59 4,38 4,60 5,87 4,93 :ر ا ) ة ا ة ا تا ا ل ا ب لوا د ا دا ا 2011 -2015 ( ه أ لو ا ل ر ا ل أ ر نأ 4 و 5 جد ر ر دأ أ ار ا تا ل 2012 4,38 ر د ر ل أ ر أ ا و ي ا 2014 5,87 ي ا ر د ر ر ا ر إ او 2014 I. 2 ا ح ر ا : ا را ةر ح ر ا ا ا ح ر او ا ا ا ح ر ا .
) ر لو ا 02 ) ة ا ل ن ا ر ا ح رأ ر :( 2011 -2015 ( ا 2011 2012 2013 2014 2015 (جد ر ) ح ر ا 1,35 1,35 0,85 1,89 0,98 :ر ا ) ة ا ل ا ب لوا د ا ا دا ا 2011 -2015 ( ى أو أ أ ا نأ ه أ لو ا ل و ح ر ا 2013 و 2014 ح ر ا أ 857 ا ر د ن إ ي 1 893 ج ا إ ار ا و ،ي ا ر د ن ا ح رأ ى أ ا ر أ رو 2015 ج ا ى ض I. 4 ج ا ةد نا قاور أ ن نأ إ ن ا ر ا ةد ل و ،ةد ا ةرادإ م ل ا و ا 9001 2008 ا و 2013 ا ة ا ه و ا او و ا ةد نا 2002 و ا ةد ا ل 9001 1994 ، ا و و ا ةد ل م ا ا 9001 2015 II . ا و ا ن ا ر ا ن ا ر ا ا و ا ا ف ا ا ع او ن ل ا ا نأ أ ي او ت رأ ى ا ا ت ا ا دو ا د ا و ت ا لا و III . او يد ا ن ا ر ا ى ا و ا ا نأ يد ا ا او ارد ل : ا و ، ا -ا ل أ ر -ار -ا ت-ا ى ا ح ر ا 18 و % 32 % دو ة ا ا 3 % 2014 و 2015 ل ةد ا و ا
، ا و ا ا أ يأ ت ا ا ع ا ي ا ا ت او ا ا فا أ : ا و ا ن ا ر ا ى ا و ا ا إ ن ا ر ا ر ا ى ا و ا ا ى ا ا ادأ ل ى أ ا
I.
: ا ا ى ا ا ءاد ا تاI.
1 : ا ا ) ر لو ا 03 ا ل ي ا يد ا ا و ا ا ر :( ) ة ا ل 2011 -2015 ( ا 2011 2012 2013 2014 2015 (جد ن ) ا ا 871 725 842 863 1123 يد ا ا (جد ن ) ي ا / 1,70 1,88 1,84 2,6 :ر ا ا درا ا و ةر ا تا ا ت ا د ا دا ا ر ا ل ا ا نأ لو ا ل 2012 د و ا و ،ي ا يد ا ا ي ا ا و ا 2015 ا تا ر ى إ 2,6 جد نI.
2 ا ت ا ر إ و ا ا ا را ا و او و ، و ا ر ا ا آ و ل ا ا ا او ا ت او ت ا ا ع ل : ار ا تا ل ا ت ا أر لو ا ) 04 ن ا ر ا ا ت ا ر :( ) ة ا ل 2011 -2015 ( ا 2011 2012 2013 2014 2015 ا ت ا (جد ن ) 17,42 14,50 16,84 17,26 22,46 :ر ا ةر ا تا ا ت ا د ا دا ا ت ن ا ر ا نأ ه أ لو ا ل ا – ا 2 ا ا % - ر 2012 أ ب ر 14,5 ي ا ر د ن 2015 ب 22,4 ن ي ا ر د
I.
3 و ا ا ا ا ا ا ت ا ا ظ ا تا و ا و تارودو م لI.
4 : ا م تا ا ةد ا ء او د ا و ع و ت ا ا ا تا ى ا أ أ وأ ا ا ا اI.
5 او م ا ت ا ي ت و ا ( ا ) و او ء ا ل ا Régime ، ا ا و ل 13 ى 40II
.
ر ا ى ا ا ءاد ا تاII
.
1 ن ا ر ا ل ا د ر ر ا ى ا ن ا ا اد ي ا ى ا ت ا أ ت ا ل ا ) ر لو ا 05 ة ا ل ن ا ر ا ل ا د ر :( ) 2012 -2016 ( ا 2012 2013 2014 2015 2016 ةد ا ا د 334 346 337 277 236 ةد ا ا د 92 100 131 155 155 ل ا ع ا 426 446 468 432 391 :ر ا ن ا ر ا ا درا اد آ ل ا ا ا ا نأ إ د ا ه ل و ،ة ا د 155 2015 ا نأ 92 ا ا ا ا ل ا ، ا و ا ا ر ا د 2014 ف و 2016 ب ا ا ى دأ 391 و ا د ج ل ا تا ا ثا او ل ا
II
.
2 ا Sponsoring : ا و ا ت ر أ ا و ا ر ةاد ، ا ا ا ه ا ا ق ا ن ا ر ا ر ا ا و ، ر إ ا ،ن ا ر ق و أر و ا SEDIPRAU ، د ا ار ا م او تاو ا ر ا ) ر لو ا 06 ا ا ر :( ة ا ل ا ) 2011 -2015 ( ا 2011 2012 2013 2014 2015 (جد ن ) ا ا 1,90 0,80 1,00 1,25 0,40 :ر ا ب ) ةر ا تا ا ت ا د ا دا ا 623400 ( و ه أ ا لو ا ل و ا ا إ 2011 ة ا او 2015 ب أ ا ا ق ك 1,9 جد ن إ 400 جد أ 2015II
.
3 : ا ل او ت ا د ت ا ا ا ت او ت ا ت جر ة ا ت ةد د ا و ) ر لو ا 07 ا ت او ت ا ر :( ) ة ا ل 2011 -2015 ( ا 2011 2012 2013 2014 2015 (جد ن ) ت ا ا 4,67 0,72 3,04 2,32 0,50 :ر ا ب ) ةر ا تا ا ت ا د ا دا ا 656310 ( ل ا ت او ت ا ض ا ه أ لو ا ل ر ار ة ا تا ا 2011 إ و او 4,6 جد ن أ 2015 ى 500 000 ل و جدل ا ر و ت و ا ن ا ر ا ت :لو ا ا ا إ ل ا ر و ا ) ر لو ا 08 ا ه ا ا ا ر :( ل ل ا ر ) ة ا 2011 – 2015 ( ا 2011 2012 2013 2014 2015 ا ا 0,129 0,034 0,088 0,060 0,018 :ر ا دا ا ن ا ر ا نأ ه أ ا ا ل و ر إ ن ا إ و ، ا ه ا ا ى دأ 2015 0,018 III . و ا ن ا ر ا ى ا نأ ا ن ا ر ا ا ا تا ارد ل ا ه ى ا ا و ا ا ة ع و و يد ا ا و ل ا ا ل ا ا ر ا ى ا و فو و ا ا ت ا ا ا ةدو ل ت ا ا ت ا ل ا ا و ا ن ا ر ا ى : ا و ا ت ا ا فا ا أ أ ا ا ا ا ت ض ف و ا ا أ سر ا ظ ار او ا ادأ ا ا ا ا I. : ء او ا ك ا ) ر لو ا 09 او ه او ز ا ،ء ا ك ا ل ر :( ) ة ا ة ا ل 2011 -2016 ( ة ا 2011 2012 2013 2014 2015 أ 2016 (طاو ) ء ا ك ا 105,63 113,74 114,40 113,39 114,12 86,44 ) ز ا ك ا 3 ( 713,13 772,56 720,64 721,30 770,07 693,96 ) ء ا ك ا 3 ( 0,27 0,26 0,34 0,20 0,16 0,10
:ر ا ج ا ت د ا دا ا ء او ز ا ء ا ك ا نأ لو ا ل 2015 أ ل او ا ت ا ه 2016 II . ا ز ا ت ا ا أ ا ة ا ز ا ت ا ا ا ط NOX, CO, , NO ة ا ة ا ل ت ا ه ل ا لو او 2013 إ 2015 ) ر لو ا 10 ا ز ا ت ا ل :( ة ا ل ن ا ر ) 2013 – 2015 ( ز ا ع ا ا 2013 2014 2015 CO 200 / 3 736 70 70 NOX 1500 / 3 2090,5 175 175 NO 350 /غ و 3 199 169 169 :ر ا او ا ت د ا دا ا ل ا ا ن ا ر ا نأ لو ا ل ) ا ا ل ز ا ا 2014 و 2015 أ ( ت نأ ا و ح ا ا ة و 2013 ازو ا ا III . ا عرذ ا تاذ ة ا عو ن ا ر ا ر FILTRE À MANCHES ة ا ه م ا ث ا عرذأ تاذ ة ا و ب ت ا 95 ا ا عرذ ا تاذ ة ا عو ر و ،% 950 و جد ن ا ف ا ر ا ا ل ا ا ا ا ن ا ر و ، ا ا ، ءاد ا و يراد ا ةر ا ا IV . و ا ن ا ر ا ا ا نأ تا ا ا ارد ل ار ا و و ا و ا ا ر ا ا ادأ ر و : ا ا ل
-نأ ز ا ت ا ى ا ت ا ق ةد ا ت ا -ا ك ا د ا ا تار ة ء او -ا ج -ا ة ع او ي ا ث ا ا ءا ا ا : تا ا ت ا ا ا ر رو ت ا ا ةد إ ا راودأ ا ا ي ا . ت د ا ن ب ا ت ا ا وو ا ت او م ا او او ت ت و ا ،ت ى يد ا ءاد ا إ تا ءاد ا ا او أ . ت ت ا إ أ و ا ا ت ، ت و ا ا ةادأ فا أ ى م ا ءاد ا ا ل ل ا درا و ا ا ةرو ل ر وأ ل ا ا ا ذ ا أ ا ا ت ا ه ا ا او و ا ن ا . : ار ا ت ار ا : وأ ارد و ارد ا ،ن ا ر ا ا و إ ، ا : و ا ا ا د ا ت ا يأ ا -ا ر ا ار ا تا ة رأ ن -ا ة ا تا ا ى يد ا ادأ ل ا و يد ا ا ن ا ر ا -ا ت ا ن ا ر ا لء ا ا ه ى أ ،ت ا و 0,018 ل ا ر 2015 ار ا ل ا ا إ ن ا ر ا ت ا عرذأ تاذ ة ج ا و أر و ل ا ا ا ا ءا
-ا و -ا إ ن ا ر ا ا ة ا ا او ز ا ت ا ر ا و د أ : ا او ا ا 1 . ت ا ء ا ا م ا ، ا ا ا قر ا ، ، ر ا ، ة ا ا راد ، ر او 2014 2 . ،ة او ا ل ا ت ا او ةرادإ ، ا ر ،ندر ا ، او راد 2009 3 . ر ، ا ي ،ي ا و ا ا ت أو ا ،ل ،ندر ا ، او راد ،ل ا ت او ا و ا 2005 4 . ،ج ا و ا ا ا ،ت ا ، ، ا د ا 90 ، 2010 5 . ا ا ، ا د ا ر ا و ا ،م و و ر ا د ا م ا ، ا ت رو ا ا : ا د ا ل لو ا ، ا ا ، اد ا ا ، ا م و 20 / 21 لو ا ر 1432 ا ا 23 / 24 ي 2011 6 . ، ءا ا ،ة ت أ ل ا ا ما و ا ا ، ا ا ا ل درا ا ،ع ا" ا ت ا ،"ف او م ا ر ا ، د ا م و ،ة ، ا 25 / 26 ي 2014 7 . ة ر و ا رود ،ط ز ةرادا ا ب أ ا د أ ا ا ا ا د ا "، ا و ا لو ا ل ك ا د ا ت ر ا ا ا ا او ، ا رو 20 / 21 2012 8. Aurélier Acquier et Frank Aggeri, une généalogie de la pensée managériale sur la RSE, Revue française de gestion,2007/11N°180 , France, 2007
9. Frank Hond, Bakker Frank G.A. and Neergaard Peter, Managing corporate social responsibility in action talking, Corporate social responsibility series, Ashgate Publishing Company USA, 2007.
10. World Bank, Opportunities and options for governments to promote corporate social responsibility in Europe and Central Asia:
Evidence from Bulgaria, Croatia and Romania. Working Paper, March 2005.
11. Michel capron," déconstruire la RSE pour retrouver le sens des relations entreprise-société. Jalons pour un nouvel agenda de recherche", Revue de l’organisation responsable, 2011/1 vol.6. 2016
12. Carroll A B, The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders, Business Horizone, Vol (34), États-Unis, 1991