HAL Id: sic_00001261
https://archivesic.ccsd.cnrs.fr/sic_00001261
Submitted on 8 Dec 2004HAL is a multi-disciplinary open access
archive for the deposit and dissemination of sci-entific research documents, whether they are pub-lished or not. The documents may come from teaching and research institutions in France or abroad, or from public or private research centers.
L’archive ouverte pluridisciplinaire HAL, est destinée au dépôt et à la diffusion de documents scientifiques de niveau recherche, publiés ou non, émanant des établissements d’enseignement et de recherche français ou étrangers, des laboratoires publics ou privés.
Le modèle ”monomaniaque” un modèle statistique
simple pour l’analyse exploratoire d’un corpus de textes
Fabrice Clérot, Olivier Collin, Olivier Cappé, Éric Moulines
To cite this version:
Fabrice Clérot, Olivier Collin, Olivier Cappé, Éric Moulines. Le modèle ”monomaniaque” un modèle statistique simple pour l’analyse exploratoire d’un corpus de textes. Jun 2004. �sic_00001261�
! " "# $% & ! '( ) *+ , - ! - ./+ ! -+ * 00 )./ )!-+ 1 2 1- 3 0 ) !) 45 0 ) 4 ! 6! ) ) 3 !) !7 ! 8 ! 00 ! ) )! 0 , 9 45 :) 60 ! 0 6 - ; 60 4 ) !! ! ) 0 + ) 45 49 )! ! )! 8 ) 0 49 < 8 <-; 4 ! 49 ! ) 0 4 45 = )! ! 0 ) )! ) 0 + ) 0 , 9 4 ) 3 ! ! 45 0 ) 4 ! 6! ) 3 ) ! +) "> ?<" )! > @ 43 3 !<A--B& B" - 7 ! ! )! 3 + ! 6! ) 3 !) ! !7 ! : 7 3 ) 3 0) ) 4 ++ ! 0 , - # !7 ) 0 0 @ )! 4: !7 0 + + ) 0 0 , , )! 4 !7 < < 4 -C + )! 4 ) , !7 4 4 !7 ! 4 D, ) 4 )! ! 0 4 )E 00 ! + !7 ) 4 ! 3 )7 0 ) + ! 6!) 0 ! 4 + !7 "> ?<" )! > @ 43 3 !<A ! ! ) !7 0 ) ! 4-; DŘ-; 1 F :) 4 4 ) ! 6! ) )! 3 49 4 3 -> GC; F ! 6! 4 ! :) ) )! 3 6! 4
)-! ! " # $ " " % " "&" ' " " "& # " ! # " # & ( " ( ( " " #& ) * " ( # $ & +% ," ! " # $ " '& # && - " " # # #( " # & " " "& ! " # $ &.& ( % / "& & " ( " $0 "
& " $ " # # * "& % " '& ! $ " " " " $ " & # #* " *" & " #& " *" & $ &
# # # %
1 " '& # $ # " # $
" & " '& #* " "&" # # # 2 ! " # 3 " 3 "&" # # # 4 # &# 5 " " & 3 "&" # # #3 * 3 "&" # # # #& 3 " "
** * % 6 " ! # 7 " " # ! &' " " " " "& " & % 8 " ! " # " ! " # $ " . " # # "&& " $ " " " " " ! " "&& 3 0 " " 3 *" # % 8 & " ! ! " # # " "& " " " " " " *" & " )39 ": & & 3+ " " $ " # # " ( " " % 0 " ; " " # &" ' % ; " < # " #& ! $ " " " # % &# " 4 & &' # ; " % 1 " * ; " $ & " &" ' "
! $ " " " # "& = # " " " %
"
" &# " $ " # $ " # " &# " # 2 " & # ( "& #
"& " ) " & # " " + 3&" 3 " #* ( " & % " " & " # # "&& & "
( " & " ) 3&" 3 " +% # " # " 04 & " ( " " & %
&" ' 3," "& 3 1 " " " ( 2 3&" 3 " $#
@
=
>
Λ
C
" & " $#4
=
>
Λ
" " & " # # & "&( )
C @ 4 @ 4"
Λ Λ > > = ==
%& ( # &" ' &" "& & " " # 3 '& 3 & & $ * 5 '& " $#
!
=
>
Λ
%! " ' " 0 &" ' " ( 2
>% " &
4
" # " '&!
) "? "& 3&" "& 3+% " " & '&
!
"& &" " # # &&<% " '& " & "&
! 5
(
>
0
0
)
>
Λ
% "& &"
@
" " & '&!
( " 8" " &'λ
@( )
!
&' #* &" ' " " 2 − "& '& −( )
0
!
!=>Λ " # '& ) &' + −[ ]
@
( )
!
@ C !λ
>ΛΛ > == &' " 8" " # "& &"
" " & $ '& )
C
×
&' +$ & ' ! " ' " " ( &" ' &" "& & $ & & & " # " &
4
" *" & &# " 2( )
@
( )
( )
!
4
!
@ 4 ! C @ ! C @∑
∏
= = ==
> > >8
8
Λ8
)>+$ ' ! " ' # * & *" & " &# 5 " $ " 8" " " # " "& # " " & #
& $ & " # ( " ( " ' # # $ .& "& " (# 2 & # ( " & ' 3 3%
# $
! &" ' # # " )@ & >AAA+ " )@ & + ) ( " $ **# " " "& 5 " & "& +% # # # )B <+ &" ! " ' )>+ 0 " ( " " (" . # & " " & 2 " "& #&
C
* " & " " & " % " " &" ' "& $ & " & '& ) / " " / +% &" ' 7 "&& # # " &" ' ; ) " ; & $ + )D " & E <+ " )F"**&
>AAA+% / $ # " " &" ' ** # ) ; + " 4 ) / +% @" " **# &" ' 0 " & ' #& ! $ " " 2 49 8 )! 00 8 0 ) 0 ) 4 ) 4 !) 6D H ) ) 0 ) 4 ) 0 3 07 ) ! ) 4 ) ) 4 !)% ! " ' 3&" "0 #& 3 7 # ( " &
" ! " ' " 7 ( %
& ' # * " " " # " #& " & " " & '& % G # " & " . ( "& " "& "
'& " & 5 # " "& $ " " "&& " '& " & % # " " " " ( ! $ " " & " # "? " " " ! " # % ! $ " " "& " # # " #4 # # $ " # "& ' **# )(" ) # " + $ & +% 8" ! #& & " " # " & # " ! " ' 3&" "0 #& 3
2 & " " "&& " &" ' " ' " (" " " & 4" # " & '& & & H #%
%&
1 & &" ' &# )>+ & $ & ( & &" ' &# " 6, ) " >AC +% 8" " " "&& " "
&' & 2
• " / &'
(
θ Λ
θ
)
" 4 # " & "& 5 • " D && &'( )
α
β
" 4 # " 8" "1 & " &.& ( &' " " " %
& " " " 4 # & " *" & ! & $ *" & # & " )/ " +% 1 " 2
&" ' 3," "& 3 A
(
)
(
)
∑ ∑
∑
= = =+
−
+
−
=
! 4 4 4 4 !!
!
0
> > >+
)
>
+
)
>
γ
γ
θ
θ
) +∑
∑
= =+
+
−
=
4 4 4 4 @!
!
@
4
!
> >+
)
+
)
+
>
)
+
)
γ
γ
λ
β
α
)<+ 1 " 2∑
∑
∏
∏
∑
= = = = =×
−
×
×
−
×
=
) C @ C @ @ C @ C @ @ 4)
!
@
)
)
0
@
!
!
0
!
@ 4 @ 4 > > > > >+
)
+
)
++
)
$ )
+
)
++
)
$ )
+
)
+
)
λ
λ
λ
λ
γ
) + " # " " # " " " " &4
'&!
% 1 " &[ ]
! 4 4!
Λ Λ > >+
)
= =γ
# # " & > " ( & " & #%&' " " 4 # ( & * "& " & " " 5 " &'
θ
*# > ( #*# "' 3 # 3 " # '& ( '& ! " # * ( " # 0 % 1 " ( (
θ
=
>
)3 " I ** ! 3+ (" **# " ( " $θ
=
>
) " *" & +%8" &' " D && " * $# &"! &"! "& " (# & " " " ( ' " ( " (# & " %
* " & " " " ( &' &" ' " & " &' ) + & & " # " &
" '& " ( " & " # # "&& ( "&
( )
@
4
C @=>Λ &" (" % 5 60 )) ?$A 0 ! 4 4 )) + )) ) 6 4 !) & " & " %1 & " "& '& * $# " ! 5 " # " & ( ! ( " ( & &" '
*" " " ( # " "? 4" '& & * ( & ( & &" ' %
'& ! (
" " " & * " "
E, ) "& E ": , & +% " " "&
" " ! & "
" " & # * "& # " " '& ** " J 3 # # 3 " " ( ! = * " # " # " # "& % " & # " 3 # # 3 "K & # " " " " # "
# & # "& % / ( #
"&& ( " " & "&
( # ' " " & . ( # & %
" " # L & " & F , ' (
M "!# N # " # &" &
& " % G # # ! ! $ "4 & & && " # # " ! $ * % / # & " &" # L " & && ( " 0 # " L
" " " '& % @" (" " " (# ( # " " " " $ # " ) "& ( 4 *O+% && "& " " "& " $0&.& % "&& " # &" ' &" "&
# " % / * " " #
&& " & * " & "& 0 && %
&" && $ L &" ' * # " &# % 8 & && " & > * # " " " % / &.& " " # " "& " &" > && %
" "& " * & > CA **# %
G & ' " & #(# # " # " ( & " ! " 5 " " "& $ $ " D D " " / &" " " " (# " & " #
" & # # # " && 3 3 " 3 &" " 3% "& " & *" * ) " ** ( &
"&" ' # #+ * *% 1 &#
& & && " ! " & %
# # # 0 " " " > CA # #
&" ' 3," "& 3 > 1 " # # " * $ "& '&
=
% 1 " '& " " " # * ( ) >+% &" " & # ( " "[ ]
)
+
& $
>!
4 !=Λγ
" '& " " % 1 ! (" " " " P & $ & & # % ) >A '& % + " &" # & $ & & # %A ) >A '& %> +% 1 "" 3&" "0 #& 3 ( " " " " " & & " & H # & 4" # '& %
**# ! ( # "? # " " " # ( ! $ " " " # & & # " " # % / * " " " (" # " " # # *" &# ! % ( # " "
" ! " # & $ "& ) E,+ " " " ( ! % G " 4 * ! " # # $ "&
( " ! # " # * & # " %
* " " # # "& )A <+ # 8" " #( && ** " # " $ "& 5 " " 0 "
( " & # = & # % 8" '& 2 • " '( 3&" 0 # 3 &" " * # '& ( &
* # " " 5
• " * # "0" &" 0 # '& ( & * # " " 5 * # # # "&& & #
&" 0 # *" & " & # ( # " *" & "4 " / & 0 & " ) "4 " " # (
& " " (" $ #
) "$ >++%
G $ & "4 " " # 0 " ) <5 " " (# < & &" 0 # +% " &" 0 # " & #
" # ( . 5 " " &" *" " " "&& & # " # &" 0 # " " % "4 " " '& # " 5 " ! " ( ** " &" 0 # " " (
" * " " % 1 & &" 0 #
"4 " )3 "& 3+ . # # "&& ! & # ( " 5 *" #& &" # )3 & " 3+%
" # '& " * -" # # " " 0 " 4 * %
1 " $ & 5 # " '& = * " & "& " %
# " " '& " *" # # " 5 > # & # " % 1 2 − " '& & " " # # * # 5
− '& * " # " # & * " # ! " # "&& 3 *" &# 3 '& *" " #5
− '& & * # # " P %
1 # # "&& " &" ' & & " ( # " " & " ! " ' " & . # '& )&" ' 3&" "& 3+%
**# # 4 # '
#& "& ' ! $ " " " "
" " & % ( ! " ' 3&" "0 #& 3 7 4 * # %
1 # # # * 5 "
" " & & 4" #
'& & ( " = & & $ "& # & 4" # '& %
) * + $
E% @ & I% ** ! % , & 3G & $ & & " ! *" $ * " 3 #I"B# C J)7 0 B ! + # ! 3 + # + ! ! 3 >0 >AAA%
E% @ & % , & ;% % , 3 $ * " * "& 6,3 7 3 <A) Q<+2> <0>< % /% B % @ ,% I" 3 / " " 3 I + 7 3 ) 7 <) +2AA<0 > <% ,% D " & % E 31 ( : ; / 3 4 3) + !7 %!7B B" " + ) 7 4 0 ! # + ! ! ; D R <<0 < <% % F"**& 38 " & $ 3 4 3) + !7 4B B" " + ) 7 4 0 ! # + ! ! 0 >AAA%
% # " % 3 "& 8 " & " /; "& & " 2 9 ": " " E" " & 3 ! 3 #K )R " I "+ 6 6 9 B S T 8 ) +%
&" ' 3," "& 3 <
/% " % ;& G% , 9"( ! ! )! :) ) + + ! 6! 4 )! , ! ) T ! )>AC +% /% / " % F"& B% , 9 % ;& & : ) !7 4) + )) + ! 4
3 )) T ! ) +%
% "$ ,% "$ ! 4 ) ) 3 & F >%
+ , * - * $ ! " # " $ $ # # " $ $ # # " $ $ # # " $ $ #
&" ' 3," "& 3
&" ' 3," "& 3 / * , " %&' % ( ) %&' * " % ( % " " + , + -. / #0 . / #0 1 . / #0 2' /.0 # . / #0 . / #0 . / #0 ' . / #0 3 4 2561527 # % 8 " /.0 # % ( " %&'