HAL Id: sic_00001180
https://archivesic.ccsd.cnrs.fr/sic_00001180
Submitted on 6 Dec 2004
HAL is a multi-disciplinary open access
archive for the deposit and dissemination of
sci-entific research documents, whether they are
pub-lished or not. The documents may come from
teaching and research institutions in France or
abroad, or from public or private research centers.
L’archive ouverte pluridisciplinaire HAL, est
destinée au dépôt et à la diffusion de documents
scientifiques de niveau recherche, publiés ou non,
émanant des établissements d’enseignement et de
recherche français ou étrangers, des laboratoires
publics ou privés.
Modèle de markov à terminaisons cachées
Bruno Taconet, Abderrazak Zahour, Saïd Ramdane
To cite this version:
Bruno Taconet, Abderrazak Zahour, Saïd Ramdane. Modèle de markov à terminaisons cachées. Jun
2004. �sic_00001180�
! " # ! $ % & '(()* + # ! e-mail : taconet[zahour][ramdane]@iut.univ-lehavre.fr ! " # $ # $ % & ' ' ( ) * !+ , -. , - ! " " ." / + , - ! ")0 " 1" " , ! " 1 ! " 2 " 3 1 ! 1 ! 1 " & 4 ! ! 5 "6 ! , 2 " ! " ! Π 1" & 7 / ! , & 7 , " 1" & / ! " / /" / " 8* , - ! " 1 9 1 4 1 : "6" " " 6 "" 2 & 4 " ; ! 66 / " 4 , " 0 6 & 9 6 , " ! 5 ! 6, 4 " " 1 " 4 " 6 "" : 9 2 & 7 6 "" 1" <+ % 8(=& 7 6 " 5 1 66" " ! " 6 " "/ " 1 4 ! 1 / & 6 / 1 " 1 / : & 71 " ! 1 , , "" 2 ! " " " ! " 4 6 "" 5 / & 7 , > 1 !"
!
"
"
#
+ , " 5 1 " & $ " 1" & 71 : & + 1" ? "@ / 1" " : " & 1" " 1 / 1 ! / 1" 1 1 / 1 ! < A8=< 8(=& 7 "/ " ! " " 1 B ! & " " B 9 1 ! 6 CB ! " , 6 B D ) 2 B 1 / ! 1 & 7 " , E "! " " / " & 7 0"" " " 1 & + 1 ! ! , 4 ! " C&
" $
%
&
+ , /" , 6 "?% 6 0 @ 1 4 1 : "6" & ! "6" 6 " & + " 1 " " 5 1 " 1" F 0" F - 2 / ! 1 ! "6" G $ 2 1 ! G 2 1 ! "6" ? 6&6/ )@& H$ ) 2 #-- 6 "5 I " +1 / 0J > " 6 K " K < 8A= < 8A=&'
(
)
+ ! , E , /" " , & $ 1 4 1 : " " 9 1 ! " 1" & + 6/ C 5 " 9 " & + 1" & +1 / " 2 5 4 1" 1" 6 & + 3 ? /" " " @ !" 1 / 66 1" 1 3 ? /" " " @ !" 1 1" & 9 " ! 9 " λ / 5 1" ! & + : 1 ! ! & + : 9 " , 2 ! " / ! " & +1" ? " *@ 1 /" " 1 3 & H$ C 2 1'
* !
!
'
+
) C L > L B2 9 1 ! λ 2 9 " ) C L > L B λ 2 9 : " ) C L L 2 " ? "@ ) C L && 2 ? "@ 1" ! /" " " 9 ) C L θ L Θ 2 ! " / 1 ! M " 5 1 M 9 " 5 1 θM ! /θ N)θ M ) L θ 2 " 1 ! / ) 5θ NθΘ M θL Θ 2 " 1 ! /θ 5 Θ N M ) L Θ2 " 1 ! , ) 5 Θ M " , 9 2 * ) CL L'
,
B "6 , - !/ 3 5 " 2 9 1 ! " " ) 5 B 9 λ 1" 4O P " " * 5 * 1" " 4 ,/ 1"! 1" + ,/ 1 1" ! *2 * * = = + ,/ 1 ? " @ 1" 1" 2 ) @ ) ? = −)+ −)=λ = ) @ ? = −) −) ≠λ = # $ B && ) > && * @ ) ? = > = −)= − = > = =! ? 0 : ! @# $ && * @ ? =λ = −)= = = 1 # $ B && ) > && * @ ? = > = −)= = > = = ! # $ && * @ ? =λ = −)= = = + " 2 && * ) B ) > > = ∀ = + = 2 ) *&& B ) > > = ∀ = + = 7 Q ! ! E / " 4 5 4 6 4 2 )& - /" " " R N M *M ? Mλ S M 0)M 0)@ + " 5 9 λ ? 1 *@& + /" " " 1" 2 R MO>P M)&& > M *&&T C& - /" " " R N M *M ? Mλ S M 0)M @ + " 5 1 9 λ ? 1 *@& + /" " " 1" 2 R MO >P M* )&& > M *&&B + R ? ! 2 R@ / ? ! 2 @ ! ? ! 2 ! @& + " " 1" ! 2 & && * ) R 2 &&& * ) R B * > > B * > > = ∀ = = ∀ = = = " , " ! " " 1 &
' '
-' -' $ % " $ / F F " 1" 1" 9 F4 Fθ " / ! ! 9 " : 1 ! ? 6& 6/ I@& % ! θ ? 1" @ θ ? /@ ?" @ 2 MθD0)& 9 1" λ " 5 1 ! 1 / 1 ! " & + θ ! 2 MθD& 9 λ λ λ λ $ * ) C I Q U ( /θ * ) ) ) C I I * ) ) C I I I H$ I 2 " " 5 : 9 λ λλ λ ' ' $ " " + " " " : 9 " ! 5 " ! 3" ? 6& 6/ Q@& 7 4 " , 2 " " & 9 λ λ λ λ N ! ) I I H$ Q 2 + 4 " , ' ' ' & !% + 4 9 : " , - ! 1 ) / Q 6/ "" ? 6&6/ U@& λ θθθθ λ λλλλ θ θθθθ θ λλλλ H$ U 2 Q 6/.
/""
% "
0
1
.
"
! 2
#
2
+ " K 6 K 4 6 1 ! θ 9 1" λ " 5 1 & . - ! 2 ) @ &&& ? @ ? = ) = = > = =θ+ − αθ θ ϑ @ &&& ? @ ? = ) =λ = =θ+ γθ θ * @ ? @ * ? * ) > ) = = ∀ ≠ α @ ? @& ? @ * ? * ) > * ) = = λ γ " @ ? @& ? @ ? @& ? @ ? =α ) = > +γ = > αθ θ− θ θ θ @ ? @& ) ? @ ? @& ? @ ? =α λ +γ − λ γθ θ θ.
- 2 ) @ &&& ? @ ? = ≠λ = ) =θ+ − βθ ϑ+ Θ @ &&& ? @ ? = =λ = ) =θ+ δθ ϑ+ Θ @ ? @ ? = λ βΘ δΘ? @=) " @ ? @& ? @ ? @& ? @ ? =β ) ) = > +δ λ βθ θ+ θ+ θ @ ? @& ) ? @ ? @& ) ? @ ? =β ) + ) )= > +δ + ) λ δθ ϑ+ + θ+ θ +.
3
-δ − γ + β − γ β − γ = Θ = θ θ θ Θ = θ θ− θ Θ = θ = θ θ− θ * ) ) ) ) > @ ? @& ) ? @ ? @& ) ? @ ? @& ) ? > V δ − γ + β − γ δ − γ = Θ = θ θ θ Θ = θ θ− θ Θ = θ θ θ * ) ) * @ ? @& ) ? @ ? @& ) ? @ ? @& ) ? - 1 δ α + β α β α = Θ = θ θ θ Θ = θ θ− θ Θ = = θ θ θ− θ * ) ) ) ) > @ ? & @ ? @ ? @& ? @ ? @& ? > V δ α + β α δ α = Θ = θ θ θ Θ = θ θ− θ Θ = θ θ θ * ) ) * @ ? & @ ? @ ? @& ? @ ? & @ ?4
*
%
4
5
"
%
6
7 " 1 ! : 1" " W7 " 5 1 ! N " 4 2 W / 4 ?N WN @ W Λ = & " , " " ! 5 " : " " 4 @ N ? 4 / Λ = & 7 6 1 / V " , & " " ! " / " ! / 9 1" ! X 1" " !4
, 7
7 " " 1 " " ? ! , @ / 6 G 1 4 X 1" 5 : "6" & 7 X 1 > 1" 2 2 ? > @ M 0 /? >@ M*&& 7 X >22 ? @ M 0 /? @ D /? 6@ M)&& 7 X > 1" 2 ?λ @ M 0 /? @ D /? > 6@ M)&& + : "6" 6 , ? " 4 @ X 6 &8
,
"
8
+
"
! , " 5 & + 4 /" " " R R 4?BD)@ ? D)@4?BD)@ "" " ?C D)@4B ! " " 2 4B ? D)@4B 1 & , ? "@ ?? D)@4? 3C@ ! " " 4B ! 1 ! " & + ! , 6 ! " ?C 4B ! 4B@ 6 ? ! ? 0 )@? @3C@& " , 1" > 1 4 " " / &8
9
$
"
"
+1 , 1 ! O 7P +1 1 / " C* 2 7?)A@ 7 ?)@ 7 ?)@& 7 1 "" 2 + " "6" 7G , "" "" ) 6 , , , , ?7@& $ 64 1" , 5 I 1 050 1 ! " "6" & % , " " 1" " 6 " 6/ 1 1 / 2 États 123 1233 1233 Observations ABC ABCA ABCB$ 9 C* " 0Y) C* )0YC C* C0YI C I0YI C* I0 Y6 & N " " 1 / V & ?6/ (& @ $ 9 C* ! 1" ) C* ! 1" C C* ! 7 1" I ) ! 1" I ) ! 1" I& N " 1 ! & " 1 / V & ?6/ (& @ * ) C I ) ) * * * C * ) * * I * * ) C3C* & -7 ) ) * * C * ) * I )3CC )3CC C*3CC & - ! H$ ( 2 - , ! 1" ? / @ % , 5 " 1 " 1 " & ABC λAλBλCλ ABCA λAλBλCAλ ABCB λAλBλCBλ $ 19 1" " & ? 9 λ R /" " " @ + , :C* 6 C* , 1" ) + , :C* 6 C* , 1" C + , 7 :C* 6 C* , 1" I $ 19 1 " * ) C& λ " 4 R /" " @ 1" I "" 6 9 C* &? 9 λ R@& λ 7 ) * ) * * C * * ) * I * * * ) - /" " " λ 7 * ) * * * ) ) * * * C ) * * * I C*3CC )3CC )3CC * - 1 /" " " H$ ' 2 - , 5 " ? / @ + " " / , " " 4 , - ! "6 " 6/ A& 7 7 7 77 7 )A3C* C3QQ* C3QQ* C3CC & 7 " C*3CC )3CC )3CC *
&& 1 & )A3C* )3C* )3C* *
H$ A2 % " " 1 / N / " , 5 " & , 6 : 1 " " 0 " &
8 '
:
" %
8 ' - % B ! / " , 5 " / / 7DD , 6 1 " 0 "/" " & N / 1 / ? 0J V @ 2 " " ">5 & + ! " / "" " 1 / / (&C& + 4 6/ 8 " 1 / / &λ 7 ) &***) &888' &***) &***) C &***) &***) &888' &***) I &***) &***) &***) &888' - /" " "
λ 7
* &888' &***) &***) &***) ) &888' &***) &***) &***) C &888' &***) &***) &***) I &8*8* &*QUU &*QUU &***)
- 1 /" " " H$ 8 2 - , 5 " ? / @ 8 ' 5 "" % " ! , " " 5 , ?)* 0K D ) V @ 5 1 1 / " 6 6 "" 1 " "6" 1 ? @ 4 & + )* " " 0 K 66 ! / G V 1 1 / " " 6 1 / " / " 5 " 0J 6 ? "6 " @& + 1 / ! "/ " "6" " " "/ 5 " " & % 4 1 I " 1 1" 2 7?8@ 7?)@ 7 7?)@ 7?)@ 7?)@ 7 7?)@ 7?)@ 77?)@ 7 ?)@ 7 ?)@& % 1 , - " 5 1 1 / ! " " " 1 1 / " " / , 2 1 M 3 − = 1 / & @ -? + 6/ 8 " " , " 9 " " "6" I 5 A 9 1 ! ? 7 7 L 7 H #@ $ - 4
7 )&* )&Q Q&C C&' & 7 " )&C )&* )&* )&*
H$ )* 2 " " 7 " 6 " " ! , / 1 , 1" & 8 ' ' - + ;5 + "" , 66 " 66 -B$ <+ 7 8A= " / 4 6 'Z 6! ! , &
<
,
B ! " " , [ : 1 & 1 X 1" & 7 , ! /" " 6 E " : 1 ! " 6 "" ? @ ! &=
0
% "
< 8(= & & & $ F
# - ! - / 0 1
23% !456- 9)88(&
< 8A= & $B & \ & T N # &
-$ 7#$ NB& * ' )
3 &
7 / ! 9% )88A&
< 8A= & & \& % 6 # - !-* )Q?8@2'UU]'(I )88A&
<+ %8(=+ %\ B& F$ "/ /
1" ! F
1 78%$ $ )88(&
< A8= $B +& & !
/ & $ % & $ ! '' / CU'0CA( H 9)8A8&
<+ 7 8A=+ 7 \& -B$ $