3. Leren over cultureel erfgoed op school
3.1. Lesgeven met digitaal cultureel erfgoed in de klas van de 21e eeuw
Milena Popova, Hoofd Re-use Services, Europeana
In 2018 heeft het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed voortdurend de aandacht gevestigd op de rijkdom van het Europese culturele erfgoed als onderdeel van het dagelijkse leven van de mensen. Het volledige potentieel van dit potentieel benutten om te onderwijzen en te leren, is een onderneming die nooit eindigt. Leerkrachten hebben hun studenten altijd geholpen bij het ontdekken en omgaan met cultureel erfgoed door middel van excursies, bezoeken aan musea of kunstuit-voeringen. Nu kunnen ze ook digitale culturele gegevens in hun lessen integreren, zodat leren nog intuïtiever en creatiever wordt, en nog meer gaat lonen.
Europeana is het Europese platform voor digitaal cultureel erfgoed en het virtuele gezicht van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed. Europeana kan leerkrachten helpen om vernieuwende manieren van lesgeven te introduceren, om aantrekkelijke leererva-ringen te ontwerpen voor hun leerlingen en om hun digitale en culturele competenties te ontwikkelen. De website biedt gratis online toegang tot meer dan 50 miljoen gedigita-liseerde items afkomstig uit meer dan 3.700 musea, archieven, bibliotheken en galerijen uit heel Europa. In de collecties vind je een schier eindeloze waaier aan inhoud uit 43 landen en in 23 verschillende talen, over verschillende thema's en media, waaronder kunstwerken, foto's, modeontwerpen, 3D-beelden, kaarten, kranten en nog veel meer.
Deze digitale archieven bieden talloze mogelijkheden om kennis te maken met aspecten van cultureel erfgoed en om te leren door erfgoed te interpreteren, zoals beschreven in hoofdstuk 1.2. Bovendien zijn ongeveer 20 miljoen items uit de collecties beschikbaar via een open licentie, en kunnen ze dus eenvoudig en gratis worden geïntegreerd in educatieve apps, games, platforms en online diensten.
Leerkrachten en leerlingen kunnen al het materiaal van Europeana gebruiken voor eTwin-ning-activiteiten in de klas. Ze kunnen de collecties doorzoeken op kleur, personen, tijd-speriode en onderwerp, of ze kunnen samengestelde materialen verkennen die gaan van van online tentoonstellingen en galerieën tot thematische collecties over de Eerste Wereldoorlog, kunst, muziek, mode, fotografie, geografie en meer. Wie Europeana voor het eerst gebruikt, vindt er ook nuttige tips vinden over hoe hij/zij in de collecties moet zoeken, bronnen en copyright correct kan vermelden in de handige “Gids voor het gebruik van Europeana in het onderwijs”, die beschikbaar is in vijf talen (Engels, Frans, Spaans, Portugees en Italiaans).
Milena Popova
Met de rijke en diverse collecties van Europeana kunnen alle leerkrachten hun lessen verrijken, ongeacht het vak dat ze gewoonlijk doceren. Zo kunnen de brieven en foto's uit de collectie rond de Eerste Wereldoorlog als leermateriaal dienen voor een geschie-denisles; de persoonlijke verhalen uit de 'Migratie'-collectie kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt voor een schrijfwedstrijd in een taalcursus.
Leerkrachten kunnen bovendien gebruik maken van een hele reeks interactieve tools en digitale leermiddelen met inhoud van Europeana om hun lessen te verlevendigen en leerlingen te helpen om hun digitale en culturele competenties te ontwikkelen. Door met digitale culturele gegevens en hulpmiddelen te werken, zullen leerlingen hun digitale geletterdheid verbeteren en hun vaardigheden op het vlak van samenwerking en kritisch denken verbeteren; door hun interactie met cultureel erfgoed zullen ze onze culturele schatten meer gaan waarderen, een gevoel van verbondenheid ontwikkelen, hun nieuws-gierigheid aanscherpen en toleranter staan tegenover onze huidige globale en onderling verbonden wereld. Hieronder vind je een aantal voorbeelden van digitale leermiddelen en tools met inhoud van Europeana, die kunnen worden gebruikt in eTwinning-projecten:
1. Art Faces app
Tags: lager onderwijs, kunst
Een digitale game voor kinderen van de basisschool, waarmee ze aan de hand van geselecteerde kunstwerken uit de Europeana-collecties kennismaken met visuele kunst.
Elk schilderij wordt gekoppeld aan verschillende educatieve uitdagingen en via de laatste quiz wordt een tijdlijn onthuld met alle portretten en hun eigenaardigheden.
Link: http://bit.ly/etwinningCHa
2. “World War I: A battle of perspectives” Multi-Touch boek en online-cursus
Tags: middelbaar onderwijs, geschiedenis, WO I
Aan de hand van materialen uit de Europeana 1914 - 1918 collectie, onderzoekt dit interactieve boek vier hypothesen voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. De iTunes U-cursus biedt een interactieve leerhulp die is gebaseerd op het Multi-Touch-boek om leerlingen te helpen de materialen te evalueren en hun eigen begrip te ontwikkelen van wat in 1914 tot de oorlog heeft geleid. De beide materialen zijn gratis en tweetalig (Engels en Nederlands).
Link naar het Multi-touch-boek: http://bit.ly/etwinningCHb Link naar de cursus: http://bit.ly/etwinningCHc
40 Leren van het verleden, onze toekomst vormgeven:
Het culturele erfgoed van Europa door middel van eTwinning
3. “Animals in the Great War” e-boek
Tags: middelbaar onderwijs, geschiedenis, WO I
Een gratis, tweetalig (Italiaans en Engels) e-book voor leerkrachten en leerlingen uit het middelbare onderwijs. Aan de hand van de thematische Europeana 1914 - 1918 collectie bestudeert dit boek de Eerste Wereldoorlog vanuit het standpunt van de dieren die erbij werden betrokken.
Link: http://bit.ly/etwinningCHd
4. Historiana
Tags: middelbaar onderwijs, geschiedenis, STEM
Historiana biedt aanvullende pan-Europese leermiddelen voor leerkrachten geschie-denis en leerlingen, waaronder innovatieve digitale tools, inhoudelijke materialen en e-learningactiviteiten met materiaal van Europeana. De leerlingen kunnen samenge-stelde mini-collecties over historische figuren (van Jeanne D'Arc tot Queen Victoria en Stalin) verkennen en online leeractiviteiten uitvoeren over de Eerste Wereldoorlog, de Industriële Revolutie, de Britse Suffragette-beweging en meer.
Links: http://bit.ly/etwinningCHk http://bit.ly/etwinningCHi
5. Transcribathon
Tags: middelbaar onderwijs, tool voor samenwerking, verschillende onderwerpen De Transcribathon is een online leermiddel voor de transcriptie van historische documenten uit de thematische Europeana-collectie over de Eerste Wereldoorlog. Met deze tool kunnen leerlingen hun digitale mediavaardigheden verbeteren door te leren hoe ze digitale collecties kunnen maken en hoe ze daaraan metadata kunnen toevoegen (bijvoorbeeld locatie). Omdat ze in teams werken en het opnemen tegen andere teams of scholen, ontwikkelen ze ook hun samenwerkingsvaardigheden. De leerkrachten kunnen tutorials in zeven verschillende talen raadplegen en de documenten gebruiken in verschil-lende contexten (van geschiedenis tot lessen burgerschap).
Link: http://bit.ly/etwinningCHg