eTwinning- en UNESCO-scholen: bouwen aan de toekomst door het verleden

ontdekken

Hoewel musea belangrijk zijn om cultureel erfgoed beter te leren begrijpen, bevinden leerkrachten zich in een bevoorrechte positie om leerlingen te helpen hun verleden te ontdekken, te leren van hun voorouders en hun toekomst vorm te geven. Scholen zijn een rijke bron van informatie en helpen leerlingen om aan de hand van constructieve activiteiten praktische vaardigheden te ontwikkelen.

Daarom stellen we ook voorbeelden voor van activiteiten in scholen die het nieuwe label van 'eTwinning School' hebben gekregen, en die al deel uitmaken van het UNESCO Associated Schools netwerk, dat 70 jaar geleden werd opgericht.

Het eTwinning School Label werd in 2018 in het leven geroepen als erkenning en waardering van de betrokkenheid en toewijding van teams van leerkrachten en schoolhoofden binnen dezelfde school. De eTwinning-scholen worden erkend als leiders op het gebied van:

• Aandacht voor digitaal onderwijs

• Aandacht voor eSafety

• Innovatieve en creatieve benaderingen van pedagogie

• Bevordering van continue professionele ontwikkeling van het personeel

• Bevordering van leerpraktijken waarbij leerkrachten en leerlingen samenwerken.

eTwinning-scholen zullen de komende jaren een belangrijke rol spelen, omdat zij de inspiratiebron vormen voor de toekomstige ontwikkeling van eTwinning en over verschil-lende onderwerpen moeten gaan nadenken. Eén van die onderwerpen kan de promotie en het behoud van cultureel erfgoed zijn.

Het UNESCO Associated Schools netwerk (https://aspnet.unesco.org/) is een wereldwijd netwerk dat al jarenlang bestaat en dat onderwijsinstellingen over de hele wereld verbindt om gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken op het vlak van internationaal begrip en samen-werking, interculturele dialoog en vrede, duurzame ontwikkeling en kwaliteitsonderwijs in de praktijk. Het UNESCO Associated Schools netwerk zal ook worden betrokken bij een gezamenlijk project met de Europese Commissie. Dit project werd gelanceerd in het kader van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed met als doel bekendheid te geven aan onze gemeenschappe-lijke geschiedenis en waarden, en ervoor te zorgen dat onze culturele diversiteit meer wordt gewaardeerd; en dit door middel van interculturele uitwisselingen op basis van de voorstelling, interpretatie en uitwisseling van het cultureel erfgoed; en ook om kinderen aan te moedigen om hun immateriële culturele erfgoed [opnieuw] te ontdekken en te delen.

In dit hoofdstuk vindt u de ideeën en ervaringen van leerkrachten en schoolhoofden van eTwinning-scholen die in het kader van dit UNESCO-netwerk al werkten aan projecten over cultureel erfgoed.

60 Leren van het verleden, onze toekomst vormgeven:

Het culturele erfgoed van Europa door middel van eTwinning

School: ITCG Enrico Fermi, Tivoli, Italië Schoolhoofd: Laura Giovannelli Leerkracht: Grazia Del Tito

Wanneer werd jullie school lid van het UNESCO Associated Schools netwerk?

Onze school is in 2013 lid geworden van het UNESCO Associated Schools netwerk.

Welke activiteiten rond cultureel erfgoed hebben jullie georgani-seerd in jullie school, en wie is erbij betrokken?

We hebben gewerkt aan project dat

“Salvaguardia dei beni materiali e immateriali di Tivoli e della Valle dell'Aniene” heette. Het project startte twee jaar geleden en loopt in oktober 2018 af. Het heeft tot doel om leerlingen bewust te maken van artistiek en cultureel erfgoed. In het kader van dit project werden verschillende activiteiten geor-ganiseerd om de kennis en waarde te stimuleren van de twee UNESCO-locaties in Tivoli (Villa D'este en Villa Adriana) en van de traditionele vormen van muziek en dans die typisch zijn voor onze streek en die onze leerlingen niet langer gebruiken.

Voor dit project werkte onze school, het ITCG Fermi (Beroepsschool) samen met 2 onderwijsinstellingen in Tivoli: IC Tivoli II Baccelli (middenschool), Liceo Spallanzani (middelbare school) en Notre Dame des Anges, een school in het Franse Saint Amand-les-Eaux (met een afdeling kleuterschool, lagere, midden- en middelbare school). Bij het project waren ook de gemeente Tivoli en lokale verenigingen zoals Leo Club Tivoli en de Coöperatie “Visite guidate Tivoli” betrokken.

Denken jullie dat jullie als eTwinning-school meer leerkrachten van jullie school bij deze activiteiten kunt betrekken?

Er hebben sowieso al heel wat leerkrachten deelgenomen aan de activiteiten van dit project. Het succes van de activiteiten had een positieve en krachtige impact en zorgde ervoor dat leerkrachten meer interesse kregen om ook actief aan andere activiteiten en projecten deel te nemen.

Kunnen jullie een activiteit van het UNESCO-netwerk voorstellen die ook binnen het concept van de eTwinning-school kan worden uitgevoerd?

We kunnen cultureel erfgoed bij de jonge generatie promoten via eTwinning-projecten waarin lessen rond Global Citizenship aan bod komen en we kunnen onze activiteiten verspreiden via het netwerk van eTwinning-scholen. Als eTwinning-school kunnen we ook online en onsite evenementen organiseren om onze activiteiten in andere scholen in onze regio voor te stellen en te promoten.

Laura Giovannelli Grazia Del Tito

School: Bovenbouw Pentapolis School, Griekenland Schoolhoofd: Nikolina Stathaki

Leerkracht: Theodora Gkeniou

Wanneer werd jullie school lid van het UNESCO Associated Schools netwerk, en waarom?

Onze school is nu vier jaar lid van het UNESCO Associated Schools netwerk dat 11.500 scholen uit 182 landen met elkaar verbindt om vrede, humanitair onderwijs en inter-culturele dialoog over de hele wereld te bevorderen. Creativiteit, commu-nicatie en innovatie zijn drie pijlers van dit netwerk die naar mijn mening ook door de eTwinning-gemeenschap hoog in het vaandel worden gedragen.

Welke activiteiten rond cultureel erfgoed hebben jullie georganiseerd in jullie school, en wie is erbij betrokken?

In Griekenland houden we elk jaar symposia met onze leerlingen, zowel in het noorden, in Thessaloniki, als in het zuiden, in Athene. Met het oog op deze evenementen voeren we toneelstukken op en bereiden we onze leerlingen voor om deel te nemen aan debatten en rondetafelgesprekken over onderwerpen die elk jaar worden opgegeven. In 2014, het eerste jaar dat dit symposium plaatsvond in Thessaloniki, maakten we een toneelstuk met als titel “Een ontmoeting met de Byzantijnse monumenten van Thessaloniki”. In 2017, tijdens het 3e symposium, hebben we ons immateriële erfgoed, onze lokale gewoonten en tradities in de kijker gezet, en organiseerden we een ander toneelstuk met de naam

“In de schaduw van de berg Menikio”, naar de berg die dicht bij school is gelegen.

Deze activiteiten worden voornamelijk uitgevoerd en geleid door de wiskundeleraar van onze school die gespecialiseerd is in Toneel in het Onderwijs en die samenwerkt met groepen leerlingen die in de toneelstukken spelen en aan de discussies deelnemen.

Daarnaast krijgen we de hulp van ons schoolhoofd, zijn er de ouders die tijdens het volledige proces zowel financiële als emotionele ondersteuning bieden, en kunnen we ook rekenen op verschillende andere leerkrachten die nieuwe ideeën aandragen en die waar nodig een handje helpen.

Denken jullie dat jullie als eTwinning-school meer leerkrachten van jullie school bij die activiteiten kunt betrekken?

Zoals ik al zei, is er een groep leerkrachten op onze school die heel vlot met elkaar communiceren en samenwerken. Deze groep bestaat voornamelijk uit taalleerkrachten,

Nikolina Stathaki Theodora Gkeniou

62 Leren van het verleden, onze toekomst vormgeven:

Het culturele erfgoed van Europa door middel van eTwinning

maar we willen ook graag leerkrachten kunst en muziek, ICT en vreemde talen inzetten, die elk hun eigen expertise kunnen inbrengen en er mee voor kunnen zorgen dat de projecten nog vlotter verlopen.

Hoe kan je als eTwinning-school samenwerken en relevante activiteiten promoten bij scholen, collega's en de lokale gemeenschap in jullie regio?

eTwinning-scholen zijn educatieve organisaties en als zodanig willen zij maar wat graag betrokken worden bij initiatieven die het delen van kennis bevorderen. Gedurende het hele schooljaar worden er in onze school workshops, nascholing, rondetafelgesprekken en projectpresentaties georganiseerd om de resultaten van onze activiteiten te verspreiden en goede praktijken uit te wisselen. De lokale administratieve en onderwijsautoriteiten staan altijd aan onze kant en bieden subsidiëren onze activiteiten. Daarnaast zorgen Erasmus+ projecten die zijn voortgevloeid uit onze eTwinning-partnerschappen ervoor dat we nog meer mogelijkheden krijgen om voortdurend te evolueren en ontwikkelen.

Kunnen jullie een activiteit van het UNESCO-netwerk voorstellen die ook binnen het concept van de eTwinning-school kan worden uitgevoerd?

Symposia met leerlingen zijn absoluut een heel nuttig evenement omdat ze de betrokken tieners een stem geven. Ze bieden hen een manier om hun creativiteit de vrije loop te laten binnen een reële en interactieve context, en helpen hen om de nodige vaar-digheden te ontwikkelen op het vlak van initiatief en ondernemingszin omdat ze actief betrokken zijn en zelf in grote mate beslissingen nemen wanneer ze hun bijdrage voor-bereiden, of het nu gaat om een toneelstuk, een film, een presentatie, een uitvoering of gelijk welke andere vorm van artistieke expressie.

Daarnaast verbeteren de leerlingen die deelnemen aan de debatten over de jaarlijkse onderwerpen de kennis van hun moedertaal en vreemde talen, leren ze leren en vergroten ze hun cultureel bewustzijn en expressie, zoals beschreven in het kader van de 8 sleu-telcompetenties. Voor deze debatten moeten de leerlingen ook onderzoek doen, een bepaald onderwerp voorbereiden en bespreken, oefenen op spreken in het openbaar, hun argumenten verdedigen en argumenteren met tegengestelde meningen. Beide soorten activiteiten, artistiek en taalkundig, zouden ook gezamenlijk en online kunnen worden georganiseerd met behulp van Adobe Connect en eTwinning Live.

School: Ivan Vazov Language School, Plovdiv, Bulgaria Schoolhoofd: Anelia Miteva

Leerkracht: Maya Kyulevchieva

Welke activiteiten rond cultureel erfgoed hebben jullie georgani-seerd in jullie school?

De leerlingen hebben met hulp van de leerkrachten verschillende presen-taties voorbereid over onderwerpen zoals cultureel erfgoed van de Balkan, monumenten uit de Grieks-Romeinse cultuur, Christelijk erfgoed, UNESCO-sites, liederen van Bistrishki-grootmoeders, martenitsa, enz. We hebben ook open lessen georgani-seerd over geometrie in nationaal borduurwerk en geometrie in Chiprovtsi-tapijten. Daarnaast hebben we videoconfe-renties opgezet met andere UNESCO-scholen uit het Kiev in Oekraïne en Bakoe en Bakoe in Azerbeidzjan die werken aan het UNESCO-project: “Learning for the Future”.

Tot slot hebben we verschillende eTwinning-projecten uitgevoerd, zoals: “Similar and different traditions between Bulgarian and Polish cultures”, “Hello, etwin friends! Let’s play together old games!”, “Food Globalisation”, “A proverb a day keeps the boredom away “When two cities mean Europe”.

Denken jullie dat jullie als eTwinning-school meer leerkrachten van jullie school bij die activiteiten kunt betrekken?

Momenteel zijn we betrokken bij het Erasmus+ project “Teaching Materials and Activities for UNESCO Schools” waarin de volgende onderwerpen zijn opgenomen: Duurzaamheid, Burgerschap, Intercultureel Leren, Cultureel Erfgoed, Vrede en Mensenrechten. We organiseren ook open lessen over verschillende en we geven leerlingen de kans om hun werk voor te stellen op verschillende festivals en vieringen. Er nemen ieder jaar meer leerkrachten deel en omdat we nu een eTwinning-school zijn, kunnen we optreden als ambassadeurs en meer belanghebbenden bij onze activiteiten betrekken, zoals andere scholen uit de buurt, de gemeente en de lokale gemeenschap.

Hoe kan je als eTwinning-school samenwerken en relevante activiteiten promoten bij scholen, collega's en de lokale gemeenschap in jullie regio?

Als eTwinning-school kunnen we goede praktijken delen met collega's, kunnen we deelnemen aan regionale en educatieve conferenties en eTwinning en ons werk bij andere leerkrachten promoten. Als dynamische organisatie moeten we ons werk verspreiden en synergieën opbouwen met andere netwerken. Ik ben er zeker van dat veel partners van het UNESCO netwerk geïnteresseerd zouden zijn in samenwerking via eTwinning om Europese projecten rond cultureel erfgoed op te zetten.

Anelia Miteva Maya Kyulevchieva

64 Leren van het verleden, onze toekomst vormgeven:

Het culturele erfgoed van Europa door middel van eTwinning

School: Osnovna šola Simona Gregorčiča Kobarid, Slovenië Schoolhoofd: Melita Jakelj

Leerkracht: Aurora Calvet

Welke activiteiten rond cultureel erfgoed hebben jullie georganiseerd in jullie school?

We hebben net de 50e verjaardag van onze school gevierd en hebben heel wat onderzoek gedaan naar hoe de school vroeger was. We hebben ook een tentoonstelling georganiseerd en een open dag waarop 200 mensen de school hebben bezocht.

De leerlingen werkten rond het thema cultureel erfgoed door musea, oude huizen en tentoonstellingen te bezoeken, en werkten daarnaast samen met hun grootouders. Een andere klas in onze school leidt het eTwinning-project “Happy to meet each other” met partners uit Spanje, waarbij we onze culturen aan elkaar hebben voorgesteld.

Elk jaar hebben we een project waaraan de hele school deelneemt, alle 330 leerlingen en alle leerkrachten en ander personeel. Dit jaar hebben we de voordelen van samen-werking met de oudere generatie ontdekt en we zullen ouders en grootouders maar wat graag ook bij toekomstige projecten betrekken.

Organiseren jullie activiteiten die verband houden met het UNESCO Associated Schools netwerk via eTwinning?

Ja, we hebben contact met een school uit Slovenië en een uit Tsjechië en we zijn op dit moment een eTwinning-project over cultureel erfgoed aan het voorbereiden voor het volgende schooljaar.

Denken jullie dat jullie als eTwinning-school meer leerkrachten van jullie school bij die activiteiten kunt betrekken?

Ja, volgend jaar zullen alle leerkrachten worden betrokken omdat we een Erasmus+

project zullen leiden dat ook op eTwinning zal worden geregistreerd. Ik denk dat we als eTwinning-school een grote verantwoordelijkheid dragen en dat we vernieuwend onderwijs en leren moeten bevorderen. Afgezien van al het werk dat we zullen doen en de collega's die we zullen betrekken, moeten de ministeries en educatieve diensten ons de nodige middelen geven en onze missie steunen.

eTwinning-scholen zullen zeker hun rol spelen als ambassadeurs die een vernieuwende wind kunnen laten waaien door de lesmethoden, die samenwerking kunnen stimuleren en meer leerkrachten kunnen inspireren om hun voorbeeld te volgen. Cultureel erfgoed is slechts een van de vele onderwerpen waarrond leerkrachten via een schoolbrede aanpak kunnen werken om hun leerlingen te helpen hun toekomst op te bouwen door hun verleden te kennen.

Melita Jakelj

Conclusies

Santi Scimeca, eTwinning Project Manager, Central Support Service

eTwinning viert het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed met heel wat initiatieven: workshops, conferenties, seminars, online activiteiten, materialen en natuurlijk dit boek. Het onderstaande voorbeeld maakt duidelijk hoe populair cultureel erfgoed is bij eTwinners. Begin 2018 vroeg de Europese Commissie aan eTwinning om drie projecten te selecteren die op de slotconferentie van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed een bijzondere erkenning zouden krijgen. Die vraag ging als het ware een eigen leven leiden en werd de “Speciale eTwinning Prijs voor Cultureel Erfgoed”. Er werd onmiddellijk een communicatiecampagne gelanceerd waarin leerkrachten werden aangemoedigd om mee te dingen naar de prijs via hun aanvraag voor het Nationale Kwaliteitslabel. Na slechts een paar maanden en ruim voor het verstrijken van de deadline hadden al meer dan 600 projecten zich voor deze speciale prijs aangemeld (een derde van alle aanvragen voor Kwaliteitslabels). Dit bewijst twee dingen: dat leerkrachten erg geïnteresseerd zijn in het onderwerp cultureel erfgoed wanneer ze besluiten te gaan samenwerken met collega's uit heel Europa en dat leerkrachten het concept cultureel erfgoed en de betekenis ervan voor lokale gemeenschappen en kinderen nog steeds volop aan het ontdekken zijn.

Wie dit boek heeft gelezen, begrijpt ondertussen ongetwijfeld hoe rijk het culturele erfgoed van Europa is. Het is overal om ons heen en veel duidelijker aanwezig dan we waarschijn-lijk hadden gedacht. Maar niet alles wat oud is, is cultureel erfgoed. Enkel resultaten van menselijke activiteit die doelbewust worden beschermd en behouden of die nieuw leven worden ingeblazen in plaats van te worden overgelaten aan natuurlijk verval, vergetelheid of vernietiging, kunnen als cultureel erfgoed worden beschouwd. We weten allemaal (we zouden kunnen zeggen, dankzij ons cultureel erfgoed) dat de enige manier om te leren wie we werkelijk zijn en waar we naartoe willen, erin bestaat te weten waar we vandaan komen. Onze cultuur is een dynamisch geheel van normen die voortdurend veranderen:

soms duurt het eeuwen, soms een halve generatie. En in deze tijden van een liquide samenleving, zoals Bauman het stelde, moeten we onze waarden verankeren in wat echt vaststaat en is bewezen, en moeten we alles wat wordt voorgesteld als eenvoudige oplossingen voor complexe vraagstukken fundamenteel in vraag durven stellen.

Santi Scimeca

66 Leren van het verleden, onze toekomst vormgeven:

Het culturele erfgoed van Europa door middel van eTwinning

Ons cultureel erfgoed omvat veel meer dan enkel monumenten en recepten, het zit ook in de manier waarop we denken en de realiteit interpreteren. Gelukkig hebben filosofen en geleerden, gewone mensen en visionairs in de loop van de eeuwen onze cultuur beïnvloed en kunnen ze ons helpen. We mogen ons culturele erfgoed niet zien als een last die we moeten dragen, maar als een antwoord op onze twijfels: een betrouwbaar kompas in deze soms onbegrijpelijke en verwarrende tijden.

Het eTwinning-boek van dit jaar is een geschenk aan alle eTwinners die altijd al een project hebben willen opzetten over cultureel erfgoed, maar dat nooit hebben gedaan omdat ze niet wisten waar te beginnen. En het is een geschenk aan de leerkrachten die cultureel erfgoed altijd hebben beschouwd als een manier om geschiedenis op een boeiende en speelse manier in de klas te introduceren, zonder te beseffen dat het nog veel meer kan zijn: namelijk een manier om ons heden te interpreteren en onszelf voor te bereiden op de toekomst.

Referenties

• Alsayyad, Nezar (ed.), Consuming Tradition, Manifacturing Heritage. Global Norms and Urban Forms in the Age of Tourism. New York: Routledge, 2001.

• Bendix, R.F., Eggert, A., Peselmann., A. (eds.), Heritage Regimes and the State.

Göttingen: Universitätsverlag Göttingen, 2012.

• Raad van Europa, Faro, 2005. https://www.coe.int

• Europese Commissie, Towards an integrated approach to cultural heritage for Europe, 2014 http://ec.europa.eu/assets/eac/culture/library/publications/2014-herita-ge-communication_en.pdf

• Besluit van het Europees Parlement en de Raad (EU) 2017/864, 17 mei 2017 over het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed (2018). https://eur-lex.europa.eu/

legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32017D0864&from=NL

• Jakoba Sraml Gonzalez, Trends in practical cultural heritage learning in Europe 2012, Research report, The Nordic Centre of Heritage Learning 2012

• Lazzaretti, Luciana, The resurge of the “societal function of cultural heritage”. An intro-duction. City, Culture and Society, 3:4 (2012): 229–233.

• Sonkoly, G., Vahtikari, T., Innovation in Cultural Heritage Research. For an integrated European Research Policy. Brussel: Europese Commissie, 2018.

• Special Eurobarometer Report, Cultural Heritage, 2017. http://ec.europa.eu/comm-frontoffice/publicopinion/index.cfm/WhatsNew/index

• Website van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed http://europa.eu/cultu-ral-heritage/european-year-cultural-heritage_nl

68 Leren van het verleden, onze toekomst vormgeven:

Het culturele erfgoed van Europa door middel van eTwinning

Uitgever

Central Support Service voor eTwinning www.etwinning.net

European Schoolnet (EUN Partnership AISBL)

Trierstraat 61, 1040 Brussel, België www.europeanschoolnet.org Redacteuren

Irene Pateraki, Santi Scimeca Coördinatie Ontwerp Claire Morvan

Coördinatie Vertalingen Danosh Nasrollahi Oorspronkelijk Ontwerp

Pitch Black Graphic Design Den Haag / Berlijn DTP en Drukwerk

HOFI Studio Oplage 1000

ISBN9789492913678

Gepubliceerd in september 2018. De standpunten in deze publicatie zijn die van de auteur en niet noodzakelijk die van European Schoolnet of de eTwinning Central Support Service. Dit boek is uitgegeven onder de

Gepubliceerd in september 2018. De standpunten in deze publicatie zijn die van de auteur en niet noodzakelijk die van European Schoolnet of de eTwinning Central Support Service. Dit boek is uitgegeven onder de